080525 (Wr) V1 Collaborative Learning En Social SoftwareWilfredRubens.com
Ik ga kort in op de achtergronden van het thema. Daarna komt computer supported collaborative learning aan bod (formeel leren), meer informele vormen van samenwerkend leren en tenslotte het gebruik van social software voor formele en informele vormen van samenwerkend leren.
080525 (Wr) V1 Collaborative Learning En Social SoftwareWilfredRubens.com
Ik ga kort in op de achtergronden van het thema. Daarna komt computer supported collaborative learning aan bod (formeel leren), meer informele vormen van samenwerkend leren en tenslotte het gebruik van social software voor formele en informele vormen van samenwerkend leren.
Inspiratiesessie werkplekleren met leertechnologie. Trends en ontwikkelingenWilfredRubens.com
Op 20 juni 2019 heb ik een sessie verzorgd voor een groep studenten van de opleiding “Expert Werkplekleren” van Zuyd Hogeschool. Zij hadden mij gevraagd: “Inspireer ons met de huidige trends op het gebied van leertechnologieën in combinatie met werkplekleren”.
Waarom we met e-learning opleidingen verpesten (en hoe het ook anders kan)LICAvansHogeschool
Wat kan internettechnologie betekenen voor professionals in het HBO?
Presentatie van Wilfred Rubens op Avans Onderwijsdag 2012. Het centrale thema was: Grenzeloos
In het kader van de post-HBO opleiding e-learning van Fontys heb ik op 21 juni 2016 een gastcollege verzorgd over trends en ontwikkelingen op het gebied van e-learning. Daarbij heb ik voor het eerst gebruik gemaakt van Nearpod. Dit is de pdf-versie van de slides (dus zonder opdrachten).
De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Op 26 mei 2016 vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats waar ik een workshop mocht verzorgen over blended learning ontwikkelen.
Keynote kunnen we onderwijs en opleiden verbeteren met leertechnologie radboudWilfredRubens.com
De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Op 26 mei 2016 vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats die ik met een inleiding mocht aftrappen.
De inleiding ging over de vraag: kunnen we onderwijs en opleiden verbeteren met leertechnologie?
Workshop leertechnologie en de evolutie tot leercentrumWilfredRubens.com
Het Provinciaal Documentatiecentrum Atlas in Antwerpen en Turnhout is een documentatiecentrum waar docenten boeken, leermiddelen en spelmateriaal op het gebied van onderwerpen als NT2, wereldburgerschap, diversiteit of interculturaliteit kunnen verkennen en lenen. docAtlas verzorgt verder ook professionaliseringsactiviteiten. De komende jaren zal docAtlas zich verder ontwikkelen in de richting van een leercentrum. Leertechnologie kan daarbij een belangrijke rol spelen.
Tijdens een workshop op 6 juni 2016 ben ik hier ingaan.
181110 v2 (wr) masterclass blended learning stc groep publiekWilfredRubens.com
Op 15 november 2018 heb ik een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. De vraag 'Hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?' stond centraal tijdens deze masterclass.
Op 29 november 2018 heb ik voor de tweede keer een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. Centraal stond de vraag: hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?
Inspiratiesessie werkplekleren met leertechnologie. Trends en ontwikkelingenWilfredRubens.com
Op 20 juni 2019 heb ik een sessie verzorgd voor een groep studenten van de opleiding “Expert Werkplekleren” van Zuyd Hogeschool. Zij hadden mij gevraagd: “Inspireer ons met de huidige trends op het gebied van leertechnologieën in combinatie met werkplekleren”.
Waarom we met e-learning opleidingen verpesten (en hoe het ook anders kan)LICAvansHogeschool
Wat kan internettechnologie betekenen voor professionals in het HBO?
Presentatie van Wilfred Rubens op Avans Onderwijsdag 2012. Het centrale thema was: Grenzeloos
In het kader van de post-HBO opleiding e-learning van Fontys heb ik op 21 juni 2016 een gastcollege verzorgd over trends en ontwikkelingen op het gebied van e-learning. Daarbij heb ik voor het eerst gebruik gemaakt van Nearpod. Dit is de pdf-versie van de slides (dus zonder opdrachten).
De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Op 26 mei 2016 vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats waar ik een workshop mocht verzorgen over blended learning ontwikkelen.
Keynote kunnen we onderwijs en opleiden verbeteren met leertechnologie radboudWilfredRubens.com
De Radboud Universiteit is een programma gestart dat als doel heeft het leerproces van studenten te verrijken met behulp van ICT. Op 26 mei 2016 vond in het kader van dit programma een bijeenkomst plaats die ik met een inleiding mocht aftrappen.
De inleiding ging over de vraag: kunnen we onderwijs en opleiden verbeteren met leertechnologie?
Workshop leertechnologie en de evolutie tot leercentrumWilfredRubens.com
Het Provinciaal Documentatiecentrum Atlas in Antwerpen en Turnhout is een documentatiecentrum waar docenten boeken, leermiddelen en spelmateriaal op het gebied van onderwerpen als NT2, wereldburgerschap, diversiteit of interculturaliteit kunnen verkennen en lenen. docAtlas verzorgt verder ook professionaliseringsactiviteiten. De komende jaren zal docAtlas zich verder ontwikkelen in de richting van een leercentrum. Leertechnologie kan daarbij een belangrijke rol spelen.
Tijdens een workshop op 6 juni 2016 ben ik hier ingaan.
181110 v2 (wr) masterclass blended learning stc groep publiekWilfredRubens.com
Op 15 november 2018 heb ik een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. De vraag 'Hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?' stond centraal tijdens deze masterclass.
Op 29 november 2018 heb ik voor de tweede keer een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. Centraal stond de vraag: hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?
141122 (wr) v1 gastcollege interactie bevorderen met behulp van internet en s...WilfredRubens.com
Hoe kun je internettechnologie gebruiken voor het vormgeven van krachtige leeromgevingen, waarbij interactie een belangrijke rol speelt? Deze vraag stond centraal tijdens het college dat ik in het kader van de leergang Onderwijskundig Leiderschap van het Center of Excellence in University Teaching uit Utrecht heb verzorgd.
Op 7 november 2017 vond GildeLeert plaats. Tijdens deze bijeenkomst delen medewerkers kennis over innovatieprojecten die zij uitvoeren. Ik mocht als buitenstaander twee keer een workshop verzorgen over de effectieve inzet van ICT in het onderwijs.
Gastcollege e learning trends avans plus januari 2020WilfredRubens.com
Op 7 januari 2020 mocht ik weer een interactief gastcollege over e-learning trends verzorgen, in het kader van de post-bacheloropleiding over e-learning van Avans +.
240516 (WR FvdZ) v1 Presentatie WSI CvI congres.pdfWilfredRubens.com
Tijdens de laatste sessieronde van editie 2024 van het CvI-congres heb ik als projectleider van de implementatie van itslearning samen met een collega van de sector Zorg, Welzijn en Sport een sessie verzorgd over de applicatie ‘WSI’ (Waar Sta Ik?). Deze applicatie is ontwikkeld om studenten te evalueren op basis van hun bekwaamheid op het gebied van verschillende werkprocessen.
Op 30 april 2024 heb ik een webinar verzorgd voor studenten van de postgraduaat Onderwijstechnoloog van de Vlaamse Hogeschool UCLL, over het gebruik van (generatieve) AI binnen het onderwijs.
240409 (WR) v1 ROCMNL De kracht van generatieve AI voor en in het onderwijs.pdfWilfredRubens.com
Op 16 april mocht ik weer eens een workshop verzorgen over generatieve AI en onderwijs. Dit keer bij een team van het Gezondheidszorgcollege van ROC Midden-Nederland in Amersfoort.
231130 (WR) v1 ChatGPT en leren Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.pdfWilfredRubens.com
Ik heb op 8 december 2023 een webinar verzorgd voor de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, over het didactisch en ethisch verantwoord inzetten van ChatGPT.
Op 24 november 2023 heb ik tijdens de Online Educa in Berlijn een presentatie gehouden over de vraag ChatGPT: vloek en/of zegen voor onderwijs en leren & ontwikkelen?
Op 16 november 2023 heb ik op verzoek van Rotary Geleen in Kasteel Limbricht een presentatie verzorgd over positieve en minder positieve aspecten van (generatieve) AI-toepassingen, en dan met name van ChatGPT.
231102 (WR) v1 Generatieve AI verantwoord inzetten welke afspraken maken we.pdfWilfredRubens.com
Ik heb op 9 november 2023 tijdens de conferentie AI: De Creatieve (R)evolutie in het Onderwijs van SinLucas en Grafisch Lyceum Rotterdam twee keer een sessie verzorgd over het maken van afspraken, regels en richtlijnen binnen onderwijsinstellingen, om op een verantwoorde manier gebruik te maken van generatieve AI-toepassingen zoals ChatGPT, GPT’s, Claude en DALL-E.
Ik heb op 31 oktober 2023 tijdens AI-deas for learning van SBO een sessie verzorgd over het maken van afspraken, regels en richtlijnen binnen organisaties om op een verantwoorde manier gebruik te maken van generatieve AI-toepassingen zoals ChatGPT, Google Bard en MidJourney.
Op 26 oktober 2023 heb ik bij Bronkhorst een presentatie verzorgd over AI en ethiek. Welke risico’s kleven er aan AI en hoe kun je daar verstandig mee omgaan?
230920 (WR) v1 ChatGPT en sportbedrijf Tilburg publiek.pdfWilfredRubens.com
Op 28 september 2023 heb ik een workshop verzorgd voor medewerkers van het sportbedrijf van de gemeente Tilburg. We zijn ingegaan op de invloed van generatieve AI-applicaties zoals ChatGPT voor hun werkzaamheden.
In het kader van de FCe Postbachelor opleiding e-Learning heb ik op 5 september 2023 een webinar verzorgd over activerende didactiek en online en blended leren.
Op 29 augustus 2023 heb ik tijdens het L&D en AI evenement van AI advies en training in het BonBon Theater te Amsterdam een presentatie verzorgd over de lange termijn gevolgen van AI voor learning and development (L&D). Gaat AI L&D wel revolutionair veranderen? Internettechnologie heeft dat m.i. namelijk slechts deels gedaan.
Op 6 en 17 juli 2023 heb ik voor een workshop over ChatGPT (en aanverwante technologieën) verzorgd voor medewerkers van Schouten en Nelissen, één van de bekendste opleiders van Nederland.
230607 (WR) v1 Keynote Van LMS naar lerend ecosysteem.pdfWilfredRubens.com
Op 14 juni 2023 organiseerden Drillster, Infolearn, hihaho en Xprtise een sessie voor L&D professionals uit de zorg over het innoveren van leren en ontwikkelen in de zorg. De organisatoren hadden mij gevraagd de opening te verzorgen met een keynote 'Digitale leeromgeving: van ‘all in one’ naar een lerend ecosysteem'.
Op 13 juni 2023 heb ik de eerste van twee workshops verzorgd voor een groep L&D’ers en innovatiemedewerkers van een zorgverlener. Centraal tijdens de sessies staat de vraag centraal: Gaat ChatGPT (en aanverwante technologieën) werken en leren veranderen?
Op 8 juni 2023 heb ik twee keer een workshop verzorgd voor opleidingsadviseurs van een grote overheidsinstelling. Aan de hand van een casus over ‘Omgaan met agressie’ hebben we gekeken welke ‘blended’ leerinterventie het beste past bij deze casus. We hebben daarbij naar drie typen leerinterventies gekeken (interactieve video, serious gaming, virtual reality).
1. Samenwerkend leren met
behulp van ICT
Wilfred Rubens
http://www.wilfredrubens.com
dinsdag 7 september 2010
2. Inhoud
Opkomst CSCL
CSCL verkennen via CSCL
Reflectie op proces
Do’s & don’ts CSCL
dinsdag 7 september 2010
3. Sociaal-constructivisme
Sociale werkelijkheid construeren door te interacteren met
medemensen.
Actieve rol lerenden van belang voor leren
Nieuwe informatie verbinden met wat we al weten
Vygotsky, Bruner, Dewey, Simons
dinsdag 7 september 2010
6. Computer Supported
Collaborated Learning (CSCL)
CSCL is focused on how
collaborative learning supported
by technology can enhance peer
interaction and work in groups,
and how collaboration and technology
facilitate sharing and distributing of
knowledge and expertise among
community members.
dinsdag 7 september 2010
8. Enkele kenmerken CSCL
•ICT ondersteunt en begeleidt leerproces
•Meestal: combinatie F2F en ICT
•Lerenden werken in kleine groepen aan
gezamenlijke taak (bijv. een product),
geven elkaar feedback
dinsdag 7 september 2010
9. CSCL werkt!
Onderzoek sinds ongeveer 1995
Dillenbourg, Scardamalia & Bereiter, Hakkarainen,
Stahl, Simons
Onderzoek schuift een zeer positief beeld naar voren.
Aandacht nodig voor aard van de verwachte
leerresultaten, type student (novice?), ondersteuning,
taakstructuur, groepssamenstelling, …
Bron: prof. Dr. Martin Valcke cs
dinsdag 7 september 2010
10. Sinds ongeveer 2003:
social software, web 2.0 (cultuur van co-
creatie, delen, participatie)
Sinds ongeveer 2007: Social learning
Bron: http://www.slideshare.net/
igorterhalle
dinsdag 7 september 2010
11. Social learning
Informeel vs formeel leren
Communities of practice (Wenger & Lave)
Leren in netwerken
Binnen organisatie en tussen organisaties
Doelbewust en toevallig leren
Zie H. Jarche (2010). A framework for social learning in
the enterprise
Vandaag focus op ‘formeel leren’
dinsdag 7 september 2010
12. Opdracht 0
Welke vragen hebben jullie over computer supported
collaborative learning? Welke onderzoeksvragen willen
jullie beantwoord zien?
Probeer de vragen zo concreet mogelijk te formuleren.
Een voorbeeld van zo'n vraag is: is er sprake van de
ideale groepsgrootte bij CSCL?
Ik wil deze vragen inventariseren via http://
fontys2010.wikispaces.com/cscl
Duur: 10 minuten
dinsdag 7 september 2010
13. Opdracht 1
Login op Moodle
Ga naar het onderdeel Samenwerken leren
met behulp van ICT
Open het discussieforum “Persoonlijke
reacties op vragen CSCL”
Maak de discussie-opdracht gedurende 15
minuten
Maak verder GEEN gebruik van internet
dinsdag 7 september 2010
14. Opdracht 2
Open het discussieforum “Persoonlijke reacties op
vragen CSCL”
Selecteer enkele reacties
Formuleer constructief-kritische opmerkingen/vragen
bij deze reacties en plaats deze via ‘Antwoord‘ op
het forum
Maak verder GEEN gebruik van internet
Doorlooptijd 20 minuten
dinsdag 7 september 2010
15. Opdracht 3
Kijk naar de opmerkingen/vragen bij jouw
aanvankelijke reactie
Formuleer een goed onderbouwde reactie. Gebruik
daarbij de opmerkingen/vragen, en bronmateriaal
(artikelen, betrouwbare websites, etc.).
Formuleer in eigen woorden en plaats de reactie via
‘Antwoord’
Doorlooptijd 30 minuten
dinsdag 7 september 2010
16. Opdracht 4
Kijk naar de onderbouwde reactie op
jouw opmerkingen/vragen
Formuleer kritische vragen hierbij en
plaats deze via ‘Antwoord’
Doorlooptijd 20 minuten
dinsdag 7 september 2010
17. Model voor CSCL
Progressive Inquiry Model, naar Hakkarainen e.a.
dinsdag 7 september 2010
18. Beperkingen CSCL (1)
Participatiegraad vaak laag
Samenwerking verloopt niet altijd goed
Informatie uitwisselen i.p.v.
gezamenlijk kennis ontwikkelen
Past het bij dominante mentale model
van leren? Wennen aan werkwijze
dinsdag 7 september 2010
19. Beperkingen CSCL (2)
Wennen aan technologie
Eenvoudige vaardigheden?
Langere doorlooptijd asynchrone
discussies (zap-generatie)
Bijdragen typen kost meer tijd
dinsdag 7 september 2010
20. Beperkingen CSCL binnen bedrijven
Part of the challenge to making
collaborative learning, in general, succeed
in corporate training settings may be the
competitive nature of most workplaces.
G. Woodill (2008). Computer-Based
Collaborative Learning for Training and
Development: Research and Practice
dinsdag 7 september 2010
21. Tekortkomingen traditionele tools
voor online samenwerkend leren
Weinig ruimte niet-taakgerichte communicatie (belangrijk
voor opbouwen vertrouwensrelaties)
Weinig zicht op samenwerkingsproces
Moeizaam samen werken aan documenten (?)
Weinig ondersteuning fasering
Weinig impliciete scaffolding
Weinig eigenaarschap
dinsdag 7 september 2010
23. Voordelen CSCL (1)
Schrijven bevordert het opnieuw
structureren en vormen van gedachten
(“verdiepend leren”)
dinsdag 7 september 2010
24. Voordelen CSCL (1)
Schrijven bevordert het opnieuw
structureren en vormen van gedachten
(“verdiepend leren”)
Deelnemers komen “aan het woord”
die normaliter niet aan bod komen
dinsdag 7 september 2010
25. Voordelen CSCL (1)
Schrijven bevordert het opnieuw
structureren en vormen van gedachten
(“verdiepend leren”)
Deelnemers komen “aan het woord”
die normaliter niet aan bod komen
Inbreng deelnemers groter inbreng
docenten
dinsdag 7 september 2010
27. Voordelen CSCL (2)
Veel mogelijkheden om kwalitatief
goede feedback te geven (bezinning op
interventies)
dinsdag 7 september 2010
28. Voordelen CSCL (2)
Veel mogelijkheden om kwalitatief
goede feedback te geven (bezinning op
interventies)
Bijdragen blijven zichtbaar (stimuleert
zorgvuldigheid)
dinsdag 7 september 2010
29. Voordelen CSCL (2)
Veel mogelijkheden om kwalitatief
goede feedback te geven (bezinning op
interventies)
Bijdragen blijven zichtbaar (stimuleert
zorgvuldigheid)
Toegevoegde waarde vaak procesmatig
van aard en gericht op impliciete doelen
(leren samenwerken, ICT-leren
gebruiken, etc).
dinsdag 7 september 2010
31. Groepsgrootte
Bron: http://www.flickr.com/
photos/bks62464/91455563/
dinsdag 7 september 2010
32. Groepsgrootte
•Voldoende communicatie: 5-8 lerenden
•Van en aan elkaar leren (diversiteit
opvattingen): 8-12 lerenden
•Samen aan opdrachten werken: 3
lerenden (meeliftgedrag)
Bron: http://www.flickr.com/
photos/bks62464/91455563/
dinsdag 7 september 2010
33. Groepssamenstelling
Lerenden moeten
elkaar leren kennen
(vertrouwen)
Samen leren:
heterogene groepen
(procesgericht)
Samen werken:
homogene groepen
(productgericht, taken
Bron: http://www.flickr.com/photos/
fpalazzi/150855302/ verdelen)
dinsdag 7 september 2010
34. Taak
Authentieke taak
Complexe, voorgestructureerde, taak die
discussie uitlokt en onderhandelen over kennis
noodzakelijk maakt
Taak moet sturen
Gedeelde verantwoordelijkheid
Wisselende rollen
dinsdag 7 september 2010
35. Rol docent
Bron: http://www.flickr.com/photos/
elliottcable/1369435081/
dinsdag 7 september 2010
36. Rol docent
•Docent belangrijke
begeleidende rol (o.a.
participatie bevorderen,
voortgang proces
bespreken, eindproduct
beoordelen).
•Sociale,
organisatorische en
inhoudelijke rol
Bron: http://www.flickr.com/photos/
elliottcable/1369435081/
dinsdag 7 september 2010
37. Blended learning voorkeur
Benbunan-Fich, R. en Hiltz, S.R. (1999), “Educational Applications of CMCS:
Solving Case Studies through Asynchronous Learning Networks ”, http://
www.ascusc.org/jcmc/vol4/issue3/benbunan-fich.html
dinsdag 7 september 2010
38. Blended learning voorkeur
Deelnemers houden niet van CSCL als dit betekent dat zij
elkaar nooit zien èn niet synchroon met elkaar kunnen
communiceren.
Benbunan-Fich, R. en Hiltz, S.R. (1999), “Educational Applications of CMCS:
Solving Case Studies through Asynchronous Learning Networks ”, http://
www.ascusc.org/jcmc/vol4/issue3/benbunan-fich.html
dinsdag 7 september 2010
39. Structuur en coördinatie
nodig
Richtlijnen
Procedures
Agenda
Deadlines
Peilingen
Stemmen
Bron: http://www.flickr.com/photos/rudiriet/
109718350
dinsdag 7 september 2010
40. CSCL is effectief…
…als deelnemers gemeenschappelijke doelen/interesses
hebben (“common ground”) èn individueel “afgerekend”
worden
(Simons, 2000: http://www.pjb.co.uk/npl/bp31.htm)
dinsdag 7 september 2010
41. Tips
Besteed aandacht aan nieuwe manier van leren
Groepsgrootte past bij doelen
Taak!!!
Leerlingen wederzijds afhankelijk
Ruimte voor niet-taakgerichte communicatie
Belangrijk: modereren
Evalueer voortgang
Beoordelingsprocedure
http://www.delicious.com/wrubens/cscl
dinsdag 7 september 2010
42. Vragen?
wilfred@wilfredrubens.com
http://www.wilfredrubens.com
dinsdag 7 september 2010