Deze gids is een product van het ELEC-project, ondersteund door het ESF (Europees
Sociaal Fonds). BE-ODL (Belgisch netwerk voor open en afstandsleren) realiseerde
deze gids samen met twaalf Belgische partners:
vijf sectorale partners: Cevora, Fopas, IPV, Logos en Vibam
vier private opleidingsverstrekkers: eXplio, GiVi, Opikanoba en U&I Learning
twee hogescholen: Arteveldehogeschool en Karel de Grote-Hogeschool
één publieke opleidingsorganisatie: VDAB.
Wil je meer weten over BE-ODL, deze partners of dit project, surf dan naar
www.be-odl.org of bel +32 (0)9 265 49 04.
De presentatie die tijdens de Docentendagen Digitaal Onderwijs is gebruikt voor de workshop Een device per leerling. Voor meer informatie over de Docentendag: www.vo-content.nl/docentendagen.
De Docentendagen zijn georganiseerd door Wikiwijs en VO-content
ICT voor actief en samenwerkend leren Leon van Gelder publiekWilfredRubens.com
Ik heb op 17 november 2015 een workshop voor docenten verzorgd bij de Leon van Gelderschool in Groningen. Daarbij hebben we gekeken naar de wijze waarop ICT gebruikt kan worden voor actief en samenwerkend leren.
Deze gids is een product van het ELEC-project, ondersteund door het ESF (Europees
Sociaal Fonds). BE-ODL (Belgisch netwerk voor open en afstandsleren) realiseerde
deze gids samen met twaalf Belgische partners:
vijf sectorale partners: Cevora, Fopas, IPV, Logos en Vibam
vier private opleidingsverstrekkers: eXplio, GiVi, Opikanoba en U&I Learning
twee hogescholen: Arteveldehogeschool en Karel de Grote-Hogeschool
één publieke opleidingsorganisatie: VDAB.
Wil je meer weten over BE-ODL, deze partners of dit project, surf dan naar
www.be-odl.org of bel +32 (0)9 265 49 04.
De presentatie die tijdens de Docentendagen Digitaal Onderwijs is gebruikt voor de workshop Een device per leerling. Voor meer informatie over de Docentendag: www.vo-content.nl/docentendagen.
De Docentendagen zijn georganiseerd door Wikiwijs en VO-content
ICT voor actief en samenwerkend leren Leon van Gelder publiekWilfredRubens.com
Ik heb op 17 november 2015 een workshop voor docenten verzorgd bij de Leon van Gelderschool in Groningen. Daarbij hebben we gekeken naar de wijze waarop ICT gebruikt kan worden voor actief en samenwerkend leren.
Op 29 november 2018 heb ik voor de tweede keer een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. Centraal stond de vraag: hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?
181110 v2 (wr) masterclass blended learning stc groep publiekWilfredRubens.com
Op 15 november 2018 heb ik een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. De vraag 'Hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?' stond centraal tijdens deze masterclass.
Op 24 september 2015 heb ik bij Rutgers (kenniscentrum seksualiteit) een workshop verzorgd over didactiek en e-learning. Dit zijn de slides die ik heb gebruikt.
Verzorgd door: Herman Rigter
Tien jaar geleden is op de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm gestart met het gebruik van laptops in het onderwijs. Op dit moment hebben op een tweetal scholen (vrijwel) alle leerlingen de beschikking over een persoonlijke laptop. Tijdens deze presentatie wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling die deze scholen hebben doorgemaakt om te worden tot de huidige laptopscholen. Daarnaast zal worden aangegeven aan welke voorwaarden moet worden voldaan om een dergelijke proces succesvol te kunnen doorlopen
Symposium ICT en de lerarenopleiding Velon 2014Jeroen Bottema
Het opleiden van startbekwame leraren die ICT betekenisvol kunnen inzetten in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs is een actueel thema binnen de lerarenopleidingen. Onderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. Lerarenopleidingen moeten de leraren van de toekomst leren hoe ze ICT in hun lessen moeten gebruiken. Een door lerarenopleidingen gezamenlijk ontworpen kader voor studenten en lerarenopleiders zorgt voor richting in dit proces. In dit symposium staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat vraagt van een lerarenopleider. Het symposium draagt bij aan het debat over technologie, onderwijzen en het leren van leraren en lerarenopleiders. Presentaties door Joke Voogt, Jeroen Bottema en Gerard Dummer.
Op 29 november 2018 heb ik voor de tweede keer een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. Centraal stond de vraag: hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?
181110 v2 (wr) masterclass blended learning stc groep publiekWilfredRubens.com
Op 15 november 2018 heb ik een masterclass over blended learning verzorgd bij de STC-Group in Rotterdam. De vraag 'Hoe kunnen we blended learning effectief inzetten?' stond centraal tijdens deze masterclass.
Op 24 september 2015 heb ik bij Rutgers (kenniscentrum seksualiteit) een workshop verzorgd over didactiek en e-learning. Dit zijn de slides die ik heb gebruikt.
Verzorgd door: Herman Rigter
Tien jaar geleden is op de Verenigde Scholen J.A. Alberdingk Thijm gestart met het gebruik van laptops in het onderwijs. Op dit moment hebben op een tweetal scholen (vrijwel) alle leerlingen de beschikking over een persoonlijke laptop. Tijdens deze presentatie wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling die deze scholen hebben doorgemaakt om te worden tot de huidige laptopscholen. Daarnaast zal worden aangegeven aan welke voorwaarden moet worden voldaan om een dergelijke proces succesvol te kunnen doorlopen
Symposium ICT en de lerarenopleiding Velon 2014Jeroen Bottema
Het opleiden van startbekwame leraren die ICT betekenisvol kunnen inzetten in het leren, lesgeven en organiseren van onderwijs is een actueel thema binnen de lerarenopleidingen. Onderzoek naar ICT in het onderwijs toont aan dat mits goed ingezet ICT het rendement en de aantrekkelijkheid van het onderwijs vergroot. Dit vraagt leraren die in staat zijn om de verworvenheden en beperkingen van technologie te herkennen en die vaardig zijn om deze te integreren in betekenisvol onderwijs. Lerarenopleidingen moeten de leraren van de toekomst leren hoe ze ICT in hun lessen moeten gebruiken. Een door lerarenopleidingen gezamenlijk ontworpen kader voor studenten en lerarenopleiders zorgt voor richting in dit proces. In dit symposium staan we stil bij de vraag wat een startbekwaam leraar zou moeten beheersen om ICT te integreren in leren, lesgeven en organiseren van onderwijs en wat dat vraagt van een lerarenopleider. Het symposium draagt bij aan het debat over technologie, onderwijzen en het leren van leraren en lerarenopleiders. Presentaties door Joke Voogt, Jeroen Bottema en Gerard Dummer.
220309 (wr) v1 presentatie wijze lessen met leertechnologie versterkt publiekWilfredRubens.com
ROER College Schöndeln is een leertraject gestart rond de publicatie ‘Wijze lessen’. Op 17 maart 2022 mocht ik in dit kader een keynote verzorgen over hoe je leertechnologie kunt gebruiken om deze bouwstenen voor een effectieve didactiek te faciliteren en te versterken.
Slides van een studiedag over blended learning, ten behoeve van de nieuwe deeltijdopleiding van het Instituut voor Sociale Studies van de Hogeschool Arnhem Nijmegen
4. Leerpad
Een leerpad is een opeenvolging van leerstappen om
op een gestructureerde manier bepaalde kennis,
vaardigheden onder de knie te krijgen.
Maar … het staat niet alleen!
Het vormt samen met andere zaken (fora, opdrachten,
documenten, …) de e-cursus over een bepaald thema.
5. Digitaal leerpad ->Xerte
Software programma om een (digitaal) leerpad te
maken
Integratie van
Tekst
Afbeeldingen
Video
Oefeningen
…
Online versie
Delen
Samenwerken
6. Een beetje geschiedenis …
Tot vorig jaar: eXe Learning
Deelnemers worstelden met de tool om interactiviteit
in te bouwen
De ontwikkeling van eXe Learning werd stopgezet
7. Onze zoektocht
Gebruik binnen alle ELO’s en daarbuiten
Samenwerken aan content en delen van e-content
Gebruiksvriendelijk
Voldoende didactische / interactieve mogelijkheden
Verder in ontwikkeling
Open-source
8. Onze keuze: Xerte Online Toolkit
Een product van de Universiteit van Nottingham.
Toll-net host het pakket op een server en werkt
hiervoor samen met 12change uit Nederland.
Wordt op dit moment volop uitgebreid naar een
internationaal pakket met nog meer didactische
mogelijkheden.
Via 12change volgen wij de ontwikkelingen op de
voet voor het Vlaamse onderwijs.
9. Beschikbaarheid
Alle docenten in de volwasseneducatie kunnen mits
eenvoudige aanvraag en lidmaatschap van Toll-net
het pakket gratis gebruiken.
10. Ondersteuning
E-book Xerte
Handleidingen voor foto, geluid en video
Iedereen kan vragen stellen via een technisch forum
op Moodle
11. Samen e-content ontwikkelen
Samenwerken buiten de centrumgrenzen
Docenten met verschillende competenties:
niet ICT-vaardige vakdocent werkt samen met
ICT-vaardige vakdocent
13. Aan de slag met het ADDIE-model
http://www.learn-the-e-way.be
14. Analyse
• Doelgroep
• Duur
• Inhoud (afbakenen thema)
• Leerdoelen
Welke kennis, vaardigheden en attitudes moeten de
cursisten aan het einde van de e-les beheersen?
Formuleer de doelstellingen concreet en waarneembaar.
Een goede formulering, met specifieke werkwoorden is hier
nodig: de lerende moet kunnen … (opsommen, beschrijven,
toepassen, vergelijken, berekenen, demonstreren, analyseren, …).
15. Ontwerp
Nadenken over de inhoud en de didactische aanpak
• Ontwerp een scenario uitgaande van de doelstellingen
• Voorzie een activiteit(en) die aansluit(en) bij de leef-/werkwereld
• Bepaal een geschikte mix in werkvormen
• Bepaal hoe je de cursisten zal opvolgen en evalueren
16. Voorbeeld ontwerp
Leerdoelen meedelen Tekst
Inleiding thema Filmpje
Begrippenkader e-leren Tekst
Voorbeeld van een cursus “sociale media” laten
Voorbeeld ontwerpen e-les
zien
Leerpad (structuur verder uitwerken in apart
ADDIE-model volledig uitleggen
blad)
Voorbeeld les bekijken en aanvullen (stap 5) Voorbeeld op Moodle + opdracht
Ontwerpen van een eigen cursus Opdracht
Elkaar feedback geven Forum
Evaluatie van de twee opdrachten (docent geeft feedback)
17. Ontwikkeling
Content verzamelen - (laten) ontwikkelen
• Gebruik het geschikte formaat
• Kijk of bestaand cursusmateriaal herbruikbaar is
• Respecteer auteursrechten
• Evalueer de e-content op zijn waarde (autoriteit, objectiviteit, actualiteit,
reikwijdte en diepgang, vormgeving en taal)
• Kwaliteit van de content:
• geschikt en relevant voor de inhoud
• geschikt voor de doelgroep
• geschikt voor de leeractiviteit
• duidelijk
• correct
Coherent geheel maken in de leeromgeving
19. Evaluatie
Aan het einde van de les vindt er een
terugblik plaats om te kijken waar nog
verbetering mogelijk is en waar (ev. na
feedback van de lerenden)
aanpassingen nodig zijn. Ook kan er
tussentijds bijgestuurd worden.
20. Tips
Schermopbouw
teveel materiaal op één pagina (hersenen kunnen maar maximaal vijf elementen per keer
verwerken).
Variatie
Zorg voor voldoende multimedia materiaal.
Structuur
Wanneer je verschillende leerpaden binnen een cursus, een opleiding of een organisatie
ontwikkelt, is een vaste structuur en opmaak aan te raden. Dit verhoogt de herkenbaarheid.
Tekst
Korte zinnen.
Gebruik opsommingen.
Wanneer je een link naar een bestand of een website legt, zorg dan voor een zinvolle naam voor de
link, bijvoorbeeld de naam van het bestand of de URL van de website. Geef de link nooit de naam
"Klik hier".
Belangrijke woorden benadruk je door ze in het vet te zetten. Onderlijn deze woorden niet, want zo
creëer je de suggestie dat dit een link is.
Multimedia
Gebruik best geen materiaal - bijvoorbeeld een afbeelding - die niets met de inhoud te maken heeft.
Dit werkt enkel verwarrend.
Combineer tekst en beeld.
21. Pedagogie
12. Sharing ideas, active research, self-study
11. Use peer-review modules like workshops
P 10. Use a Survey to study/reflect
e
9. Think deeper about learning activities
d
a 8. Combine the activities into sequences
g 7. Use the forum seriously ant actively
o 6. Use Wiki, Glossary (better content)
g 5. Use Quizzes/Assigments (less management)
y 4. Publish content (interactive, multimedia)
3. Publish content (non interactive, multimedia)
2. Have a passive forum
1. Publish content (non interactive, text)
aanpassing lijst van Martine Dougiamas