3. NOBE
LA
• Isang akdang pampanitikan na karaniwang
binubuo ng maraming kabanata at inilalathala
bilang isang buong aklat.
4. MIDDLE CLASS
• Tawag sa sosyo-ekonomikong katayuan ng isang o
ng kaniyang sambahayan na hindi masyadong
naghihirap ngunit hindi din matatawag na mayaman.
DIKTATORYA
• Tawag sa pamamahala ng isang diktator o lider na
mapagdikta at siya lagi ang nasusunod.
PATRIYARKAL
• Paniniwala na lalaki lamang ang may kakayahang
mamahala o mamuno at higit na nakaaangat sa isang
lipunan.
5. PAGBABAGO
SA WIKA
PAGLILIPAT
Ang tawag sa pagbabago ng salita na inaangkop
ang bigkas at baybay ng isang salita mula sa ibang
wika ayon sa bigkas at baybay ng wikang
Pambansa. (Cake- Keyk)
PANGHIHIRAM
Ang tawag sa mga salitang direktang hinihiram na
walang pagbabago sa tunog at baybay. (Google)
7. MAGASIN
URI NG MAGASIN
1. Liwayway
- Unang nakilala bilang “Photo News”.
- Naglalaman ito ng maikling kuwento at sunod-sunod na
mga nobela.
2. FHM (FOR HIM MAGAZINE)
- Tumatayong mapagkakatiwalaan at puno ng mga
impormasyon na nagiging instrumento upang mapag-
usapan ng kalalakihan ang maraming bagay tulad ng
8. MAGASIN
3. COSMOPOLITAN
- Magasing pangkababaihan. Ang mga artikulo rito ay
nagsisilbing gabay upang maliwanagan ang kababaihan
tungkol sa mga pinakamainit na isyu sa kalusugan,
kagandahan, kultura, at aliwan.
4. GOOD HOUSEKEEPING
- Isang magasin para sa mga abalang ina. Ang mga
artikulong nakasulat dito ay tumutulong sa kanila upang
gawin ang kanilang mga responsibilidad at maging
9. MAGASIN
5. YES!
- Ang magasin na ito ay tungkol sa balitang showbiz.
Ang nilalaman nito ay palaging bago, puno ng mga
nakaw-atensiyon na larawan at malalaman na detalye
tungkol sa mga pinakasikat na artista sa bansa.
6. METRO
- Magasin tungkol sa fashion, mga pangyayari,
shopping at mga isyu hinggil sa kagandahan ang
nilalaman ng metro.
10. MAGASIN
7. CANDY
- Binibigyan ng pansin ang mga kagustuhan at suliranin
ng kabataan. Ito ay gawa ng mga batang manunulang
na mas nakauunawa sa sitwasyon ng mga
mambabasa.
8. MEN’S HEALTH
- Magasin na nakatutulong sa kalalakihan tungkol sa
mga isyu ng kalusugan. Mga pamamaraan sa pag-
ehersisyo, pagbabawas ng timbang, mga pagsusuri sa
11. MAGASIN
9. T3
- Magasin na para lamang sa mga gadget. Ipinakikita
rito ang mga pinakahuling pagbabago sa teknolohiya at
kagamitan nito.
10. ENTREPRENEUR
- Magasin para sa mga taong may negosyo o nais
magtayo ng negosyo.
12. PAHAYAGAN
1. Tabloid
Kadalasan ay hindi hihigit sa limang column sa
kabuuan.
Ito ay sinasabing pangmasa dahil sa Tagalog o Filipino
ito nakasulat.
2. Broadsheet
- naglalaman ng anim na column
- binibigyang diin ang malalalim na saklaw na may
matinong tono ng pagsusulat sa mga artikulo at
13. ILANG LINGO O SALITA
SA PAHAYAGAN
1. Ad
Pinaikling bersiyon ng advertisement o mga patalastas
kung saan nagbabayad ang isang kompanya sa isang
mass media para sa pagpapatalastas ng kanilang
produkto o serbisyo.
2. Assignment
Isang istorya na ibinigay sa reporter para kunan ng
facts o impormasyon.
14. ILANG LINGO O SALITA
SA PAHAYAGAN
3. Column
Isang artikulo na lumalabas araw-araw sa pahayagan
na isinulat ng isang manunulat o columnist.
4. Copy Editor
Isang taong nagwawasto o nag-edit ng kopya na
isinulat ng isang reporter. Kadalasan, sila rin ay may
kakayahang magsulat ng headline o ulo ng balita.
15. ILANG LINGO O SALITA
SA PAHAYAGAN
3. Column
Isang artikulo na lumalabas araw-araw sa pahayagan
na isinulat ng isang manunulat o columnist.
4. Copy Editor
Isang taong nagwawasto o nag-edit ng kopya na
isinulat ng isang reporter. Kadalasan, sila rin ay may
kakayahang magsulat ng headline o ulo ng balita.
16. ANTAS NG WIKA
PAMBANSA
Ito ang antas ng wika na opisyal na itinatakda ng batas
ng isang bansa.
(Aklat, Dalaga, Masaya)
PAMPANITIKAN
Ito ang tawag sa maanyong wika na ginagamit sa
panitikan
(Balat sibuyas, Taingang Kawali)
17. ANTAS NG WIKA
BALBAL
Ito ang uri ng impormal na wika na tinatawag ding
“pangkanto” o “pangkalye” dahil madalas itong marinig
na sinasalita sa lansangan.
(Erpat, Lispu, Juding)
KOLOKYAL
Ito ang antas ng wikang ginagamit sa karaniwang mga
usapan. Nagsasangkot ito ng pagpapaikli o
pagdadaglat ng mga salita.
18. ANTAS NG WIKA
LALAWIGANIN
Salitain o dayalekto ng mga katutubo sa lalawigan.
( Tubal – Batangas)
(Kanin:Tagalog, Inapoy: Ilokano, Kan-on: Cebuano)
20. Ekspresyon sa
Pagpapahayag ng
Konsepto o Pananaw
AYON SA/ KAY…
Kung tuwirang sumisipi ng pahayag na aktuwal na
binigkas ng isang tao o nakasulat sa isang libro o
nalathalang artikulo.
Ayon sa isang magulang na Pranses, “patuloy siyang
magpoprotesta laban sa panukalang batas tungkol sa
pagiging legal ng kasal ng dalawang taong
21. Ekspresyon sa
Pagpapahayag ng
Konsepto o Pananaw
BATAY SA/ KAY…
Kung tinutukoy ang pinagmulan ng isang pahayag
ngunit hindi naman direktang sumisipi.
Batay sa rekomendasyon ng Quezon City Disaster Risk
Reduction and Management Office (QCDRRMO),
suspendido ang panghapong klase sa lahat ng antas
sa pampublikong paaralan sa lungsod September 22,
22. Ekspresyon sa
Pagpapahayag ng
Konsepto o Pananaw
SANG-AYON SA/ KAY…
Kung nagpapakita ng pananaw na sumusunod o
nakaayon sa pamantayan o pahayag ng isang
pananaliksik o ng isang institusyon.
Sang-ayon sa Saligang Batas ng 1987, itinakda ang ikalawang Lunes ng
Mayo bilang araw ng halalan.
23. Ekspresyon sa
Pagpapahayag ng
Konsepto o Pananaw
ALINSUNOD SA/ KAY…
Kung nagpapakita ng pagsipi sa isang awtoridad o
batas.
Alinsunod sa tadhana ng batas, “dapat magsagawa ng
mga hakbangin ang Pamahalaan upang ibunsod at
puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang
midyum ng opisyal na komunikasyon bilang wika ng
24. Katotohanan, Hinuha,
Opinyon, Personal na
Interpretasyon
KATOTOHANAN
Ang Katotohanan ay ang pagpapahayag ng isang
ideya o pangyayaring napatunayan at tanggap ng
lahat na totoo at hindi mapapasubalian kahit sa ibang
lugar.
batay sa resulta pinatutunayan ni/ng
mula kay sang-ayon sa
tinutukoy ng
25. Katotohanan, Hinuha,
Opinyon, Personal na
Interpretasyon
OPINYON
Isang pananaw ng isang tao o pangkat na maaaring
totoo pero puwedeng pasubalian ng iba.
sa aking palagay para sa akin sa tingin ko
sa nakikita ko sa pakiwari ko
kung ako ang tatanungin
26. Katotohanan, Hinuha,
Opinyon, Personal na
Interpretasyon
HINUHA
Inference ay isang kilos o proseso ng pagkakaroon ng
kongklusyon tungkol sa isang bagay mula sa mga
kilalang katotohanan o ebidensya. (Merriam-Webster,
2021).
hinuha ko baka sa hinuha niya
waring
mahihinuha na tila hula ko
27. Katotohanan, Hinuha,
Opinyon, Personal na
Interpretasyon
PERSONAL NA INTERPRETASYON
Pagkakaunawa o pagkakaintindi sa isang bagay,
lengguwahe, o iba pa, at ito ay ipinaliliwanag mo para
sa mga ibang tao na hindi maintidihan ito.
29. DOKUMENTARYONG
PANTELEBISYON
Programang nagdodokumento o naglalahad ng mga
tunay na pangyayari sa ating lipunan sa layuning
magturo, mag-ingat ng record ng kasaysayan, o
magsiyasat at maglantad sa mga kasalukuyang isyung
panlipunan.
30. NEWS HARDCORE
Ito ay nagpapakita ng mga pangyayaring “behind the
scenes” sa mundo ng media.
37. Terminong Matatagpuan
sa Iskrip
INT – interior, nasa loob ng tagpuan
EXT – exterior, nasa labas ng tagpuan
FADE TO – unti-unting lalabo at mawawala ang tagpo
CUT TO – pagbabago ng tagpo mula sa sinundang
frame o kuwadro
38. TELEPLAY
Malikhaing akdang isinulat para gamitin sa pelikula,
programang pantelebisyon, at iba pang gumagalaw na
media.
ELESERYE
-Pilipinong termino para sa “soap opera”.
-Isang akdang pampanitikan na ipinalalabas sa
telebisyon.
-Telebisyon at Serye
-SERYE- “dugtungan” o mga sunod-sunod na bagay o
39. MGA KONSEPTONG MAY
KAUGNAYANG LOHIKAL
1. Dahilan at Bunga/ Resulta
- Naghahayag ito ng sanhi o dahilan ng isang
pangyayari. Nagsasabi naman ng bunga o
kinalabasan ang resulta nito.
Hindi natuloy ang pagpupulong dahil ang ulan ay
malakas.
40. MGA KONSEPTONG MAY
KAUGNAYANG LOHIKAL
2. Paraan at Layunin
Ipinakikita ng relasyong ito kung paano makakamit
ang isang layunin o naiisipan sa tulong ng isang
paraan.
Ninanais ng pamahalaan na maging malinis at kahali-
halina ang Manila Bay. Magkagayunman, nagtabon
sila ng mga puting buhanging dolomite.
41. MGA KONSEPTONG MAY
KAUGNAYANG LOHIKAL
3. Paraan at Resulta
- Nagpapakita ang relasyong ito kung paano nakukuha
ang resulta.
Sa pagkakaisa at pagtutulungan, naipanalo ng 8-
Celsius ang paligsahan.
42. MGA KONSEPTONG MAY
KAUGNAYANG LOHIKAL
3. Paraan at Resulta
- Nagpapakita ang relasyong ito kung paano nakukuha
ang resulta.
Sa pagkakaisa at pagtutulungan, naipanalo ng 8-
Celsius ang paligsahan.
47. KAHUSAYANG GRAMATIKAL
KAHUSAYAN
Pagiging mahusay o pagiging maayos at sistematiko
ng isang gawain at paraan.
GRAMATIKAL
Sining ng wastong paggamit ng salita at pagsulat
batay sa mga tuntunin ng isang wika.
51. MGA MODELO NG PAGBABASA
MODELONG BOTTOM-UP
Teksto Mambabasa
(Una mong kinikilala ang batayang estruktura, bago
pagsama-samahin ang mga ito, para makuha ang
kahulugan ng mga teksto)
MODELONG TOP-DOWN
Mambabasa Teksto
(Una mong ginagamit ang iyong karanasan at
inaasahan para makilala ang kahulugan ng teksto,
bago suriin ang estruktura ng mga pangungusap)
52. MGA MODELO NG PAGBABASA
ESKEMA (SCHEMA)
Ito ang mga estruktura ng mga simbolo, imahen,
karanasan, at kahulugan na nakaimbak sa isip.
ESKEMATA (SCHEMATA)
Padron (pattern) o paraan kung paano nakaayos sa
isip ang mga eskema.
53. MGA URI NG PAGBABASA
SKIMMING
Mabilis na gumagalaw ang mga mata, mula kaliwa
pakanan. Layunin nitong makuha ang pangunahing
paksa ng bawat talata, malaman ang
pangkalahatang kaisipan ng teksto, at magkaroon
ng pahapyaw na kaalaman tungkol sa teksto sa
maiksing oras.
SCANNING
Layunin na mahanap ang partikular na salita, datos,
54. MGA URI NG PAGBABASA
KASWAL
Tinatawag ding ekstensibong pagbabasa.
Ginagawa upang magpalipas ng oras.
KOMPREHENSIBO
Tinatawag ding intensibong pagbabasa. Layunin
nitong ibuod ang mga idea, upang makuha ang
pampanitikan o lingguwistikong kahulugan ng
teksto. Gumagamit ito ng pagsusuri at sintesis.
KRITIKAL
Bumubuo na ng mga kritikal na argumento ang
nagbabasa at gumagawa ng paghatol sa binasa.
55. MGA ANTAS NG PAGBABASA
BATAYAN
Pokus nito ang mabilisan at mekanikal na
pagbabasa.
INSPEKSIYONAL
Tinatawag ding skimming o panimulang pagbasa.
ANALITIKAL
Sinusuyod ang buong aklat. Isinasagawa ito para
ganap na maunawaan ang binabasa, hindi lamang
para sa impormasyon o libangan.
SINTOPIKAL
57. KATANGIAN NG MAHUSAY NA
SULATIN
KALINAWAN
Malinaw at tiyak ang mga salita at pangungusap na
ginamit sa pagpapaliwanag ng halimbawa.
BISA
Epektibong naaabot ng mga kalahok ang mga
pakahulugan at layunin ng isa’t isa.
KAUGNAYAN
May lohikal na daloy at diwa ang ugnayan ng mga
salita at pangungusap.
KAISAHAN
Magkakaugnay at umiikot sa iisang paksa o
58. LIMANG PANGUNAHING
COHESIVE DEVICE
REFERENCE
1. Anapora – nauuna ang referent o tinutukoy bago ang
panghalip.
Bahay kubo, kahit munti ang halaman doon ay sari-sari.
2. Katapora – nauuna ang panghalip bago ang referent
o tinutukoy.
Siya ay isang manghahabi mula sa Malapatan,
Sarangani. Salubungin natin ng masigabong
palakpakan si Bai Estelita Tumandan Bantilan.
59. LIMANG PANGUNAHING
COHESIVE DEVICE
SUBSTITUTION
Pinapalitan ng ibang salita sa susunod na pangungusap
ang ilang salita sa unang pangungusap.
Nasira ko ang iyong aklat. Papalitan ko na lamang ito
ng bago.
ELLIPSIS
Tinatanggal naman ang mga salita sa unang
pangungusap.
60. LIMANG PANGUNAHING
COHESIVE DEVICE
CONJUNCTION
Paggamit ng mga pang-ugnay, gaya ng mga pang-
angkop, pangatnig, at pang-ukol.
Pang-angkop – na, ng, g
Pangatnig – at, dahil, kahit, samantala, kapag, sapagkat
Pang-ukol – kay/ kina, laban sa/ alinsunod sa , ayon kay
61. LIMANG PANGUNAHING
COHESIVE DEVICE
LEXICAL COHESION
1. Reiterasyon
May repetisyon ng mga salita sa isang pangungusap o
talat o gumagamit ng magkakasingkahulugan na salita.
2. Kolokasyon
Paggamit ng mga salita na magkapares.
63. TEKSTONG IMPORMATIBO
Layunin nito ay magpaliwanag, maglahad ng
impormasyon.
Tinatawag ding ekspositoryo ang mga tekstong
impormatibo.
URI NG EKSPOSITORYO BATAY SA DISENYO
1. Depinisyon
2. Paghahambing at Pagtatambis
3. Sanhi at Bunga
4. Problema at Solusyon
64. TEKSTONG DESKRIPTIBO
Layunin nito ay magbigay ng impormasyon upang
maglinaw, magpaliwanag, o lumikha ng isang partikular
na damdamin (mood ng mambabasa).
URI NG PAGLALARAWAN
1. Obhetibong Paglalarawan
2. Subhetibong Paglalarawan
3. Piguratibong Paglalarawan
65. TEKSTONG PROSIDYURAL
Inilalarawan ang mga bagay o pangyayari sa paraang
lohikal.
TEKSTONG NARATIBO
Tekstong kathang-isip o piksiyonal
Mula sa imahinasyon
Tekstong di-kathang-isip o di-piksiyonal
Mga totoong kwento at nakapokus sa mga tunay na
tao o pangyayari.
67. TEKSTONG PERSUWEYSIB
Sulating may pakay na makakuha ng resulta at
humihingi ng tugon o opinyon.
Panghihikayat – isang isining ng pag-unawa sa gusto
mong mangyari o makuha, kung bakit dapat ibigay ito
sa iyo ng kung sino, at paghingi nito sa kanila sa
pinakamahusay at pinakamabisang paraan.
68. TEKSTONG PERSUWEYSIB
1. Aliterasyon
2. Analohiya
3. De-kahong pahayag
4. Eksaherasyon
5. Personal na Pagsamo
a. Pagsamo sa diwa ng katarungan
b. Pagsamo sa katapatan ng grupo
c. Pagsamo sa katwiran at lohika
d. Pagsamo sa laman ng bulsa
69. TEKSTONG PERSUWEYSIB
e. Pagsamo sa pagkamakabayan
f. Pagsamo sa pansariling interes
g. Pagsamo sa tradisyon at kaugalian
7. Rehistro ng wika
8. Repetisyon
9. Retorikal na tanong
10. Tatluhang padron
70. TEKSTONG ARGUMENTATIBO
Nangangatwiran o nagmamatwid.
MGA BALUKTOT NA LOHIKA
1. Argumentum ad baculum 6. Argumentum ad
verecundiam
2. Argumentum ad hominem 7. Non sequitur
3. Argumentum ad ignorantiam 8. Palsong dilemma
4. Argumentum as misecordiam 9. Palsong paglalahat
5. Argumentum ad populum 10. Post hoc ergo
propter hoc
71. KRITIKAL NA PAGSUSURI AT
PAGSASALIN
SOURCE LANGUAGE (SL)
Simulaang wika ang orihinak na wika
TARGET LANGUAGE (TL)
Tumatanggap na wika kung saan isasalin ang teksto.