3. ◆ Pokus sa Ganapan- ang tawag sa pandiwa kung ang lulan,
bagay,o maging ng taona ginaganapan ng pandiwa ang paksa
o simuno ng pangungusap. Ginagamit sapagpapahayag ng
pokus sa ganapan ang mga panlaping makadiwang –an/-
han,pag-
an/-han, mapag-an/-han,paki-an/-han, at ma-an/han.
Halimbawa:
1. Ang plasa ay buhay at pinagkukunan niya ng pag-agdong
buhay sa piling ng
paralisadong ama.
2. Pinagkunan na niyang minsan ng mga halamang-ugat si
Aling Loring.
4. ◆ Pokus sa Sanhi- ang tawag sa pandiwa kapag ang paksa o
simuno ay
nagpapakilala ng sanhi o dahilan ng kilos. Ginagamit sa pokus
na ito ang
mga panlaping makadiwang i-,ika-, at ikapang-.
Halimbawa:
1. Ang lahat ng katotohanang natuklasan ko ay ikinabahala ng
aking mulat na
pang-unawa.
2. Ikinalulungkot ko ang mga pangyayari sa buhay ng ilan sa
aking mga mag-aaral.
5. Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat
pangungusap. Tukuyin kung anong pokus
ng pandiwang Sanhi at Ganapan at isulat sa patlang
bago ang bilang.
_____1.“Patuloy ang pagdami ng kaso ng COVID-19 sa
bansa kaya naman
ikinabahala ng mga Pilipino ang kanilang kaligtasan.”
_____2. “Nagsusunog ng kilay si Lance kaya ang
pagsagot niya nang maayos sa modyul ay ikinataas ng
kaniyang grado.”
_____3. “Tuwing araw ng Biyernes ay pinagdadausan ng
pamimigay ng modyul ang silid-aralan.
6. ____4. “Mabait at matulunging bata si
Rabiya, kaya naman ang pagsunod sa
utos ng nakatatanda niyang kapatid
ay ikinatutuwa ng kaniyang Ina.
____5. “Pinaglagyan ni inay ng
modyul ang aking plastic envelope
bago niya ito ipinasa sa aking guro.
7.
8.
9. TIYAK NA LAYUNIN
1. Naiisa-isa ang mga katangian at
elemento ng nobela.
2. Naihahambing ang pagkakaiba ng
katangian at elemento ng nobela sa
iba pang uri ng panitikan.
10. TIYAK NA LAYUNIN
3.Nabibigyang kahulugan ang mga
mga mahihirap na salita na ginamit sa
akda.
4.Nasusuri ang akda sa pananaw
realismo.
5.Nabibiyang diin ang mga
natatanging aral sa buhay ng akda.
11.
12.
13.
14.
15. ay bungang-isip/katha na nasa
anyong prosa, kadalasang halos
pang-aklat ang haba na ang banghay
ay inilalahad sa pamamagitan ng
mga tauhan at diyalogo. Ito ay
naglalahad ng isang kawil ng kawili-
wiling pangyayari na hinabi sa isang
mahusay na pagkakabalangkas.
16. Tinatawag ding akdang-buhay o kathambuhay
Binubuo ng iba’t ibang kabanata.
Kadalasang hango sa mga tunay na pangyayari sa
buhay ng tao, ang isang nobela ay sumasakop sa
mahabang panahon. Maraming tauhan, mahusay
na pagbabalangkas ng banghay, at kawing-
kawing na mga tunggaliang humahantong sa isang
mabisang wakas.
17. Nagpapakilos at pumupukaw sa
damdamin at kamalayan ng mga
mambabasa.
May kaugnayan sa lipunang ginagalawan at
naglalarawan ng kultura ng bawat bansang
pinanggalingan nito.
18. KATANGIAN NG NOBELA
1. maliwanag at maayos pagsulat ng mga
tagpo at kaisipan
2. pagsaalang-alang sa kailangang
kaasalan
3.kawili-wili at pumupukaw ng damdamin
19. KATANGIAN NG NOBELA
4. pumupuna sa lahat ng larangan sa
buhay at sa mga aspekto ng lipunan
tulad ng gobyerno at relihiyon
5.malikhain
6.kakintalan
20. Pangunahing Layunin ng Nobela
ay lumibang, bagaman sa di-
tahasang paraan. Ito’y maaari
ring magturo, magtaguyod ng
isang pagbabago sa pamumuhay
o sa lipunan o magbigay ng isang
aral.
21. Mga Pangyayari-
Dahil binubuo ng mga kabanata, dapat
na ang mga pangyayari ay
magkakaugnay. May panimula,
papaunlad na mga pangyayari na
magsasalaysay ng tunggalian ng nobela,
kasukdulan, at kakalasan na patungo
na sa wakas.
22. Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Nobela
1.Sa isang mahusay na nobela, ang mga tauhan
ay hindi pinagagalaw ng may-akda. Sila’y
gumagalaw ng kusa – lumuluha, nalulugod,
nagtataksil, nagtatapat, nang-aapi,
tumatangkilik- alinsunod sa angkin nilang
lakas, mga hangarin, at mga nakapaligid sa
kanila. Ang mga kilos nila’y siyang mga kilos na
hinihingi ng katutubo nilang ugali at ng mga
pangyayaring inilalarawan ng kumatha.
23. a. TAGPUAN- lugar o panahon (pinangyarihan)
b. TAUHAN- nagbibigay-buhay
c. BANGHAY- balangkas/ pagkakasunod-sunod
d. PANANAW- pangunahing gamit ng may-akda
una- kasali ang may-akda
pangalawa- nakikipag-usap ang may-akda
pangatlo- nakikita/ obserbasyon ng may-akda
24. e. TEMA- paksang-diwa
f. DAMDAMIN- nagbibigay-kulay
g- PAMAMARAAN- estilo ng awtor
h- PANANALITA- diyalogong ginamit
i- SIMBOLISMO- malalim na
kahulugan sa tao, bagay at pangyayari
25. Paglalapat ng Aralin sa Pang-araw-araw
na Buhay
Bakit maraming kabataan ang nahuhumaling
sa nobelang inilapat sa pelikula kaysa sa
mga nasa libro?
25
26. Paglalahat ng Aralin
Paano mahihikayat ang mga kabataan na
magbasa ng mga orihinal na bersiyon ng
mga nobelang mula sa ating bansa?
26
29. Nabibigyang-kahulugan ang mahirap na salita, kabilang ang mga
terminong ginagamit sa panunuring pampanitikan (F10PT-IIf-74)
Nasusuri ang nobela sa pananaw realismo o alinmang angkop na
pananaw/ teoryang pampanitikan. (F10PB-IIf-77)
Nagagamit ang angkop at mabisang mga pahayag sa pagsasagawa
ng suring- basa o panunuring pampanitikan (F10WG- IIf- 69)
LAYUNIN mula sa MELCs
30. 1. Natutukoy ang kahulugan ng mga mahihirap na salitang ginamit
sa nobela.
2. Naipaliliwanag ang nilalaman ng nobela sa pananaw ng realismo
o alinmang angkop na pananaw/teoryang pampanitikan.
3. Nagagamit ang angkop at mabisang mga pahayag sa
pagsasagawa ng suring-basa o panunuring pampanitikan.
Mga Tiyak na Layunin
32. ARALIN 3
Ang Matanda at Ang Dagat
Isinalin sa Filipino
ni Jesus Manuel Santiago
(Halaw mula sa Nobelang
“The Old Man ang The Sea”
ni Ernest Hemingway)
33. HANAY A HANAY B
_______1. Nagapi ni Santiago ang
malaking dentuso
_______2. Lulon-lulon ng pating ang
mga isdang kanyang nakagat.
_______3. Bawat gabi ay hinihila ni
Santiago ang kanyang bingwit.
_______4. Nasugatan sa pakikibaka si
Santiago.
_______5. Napagtanto ninya na walang
sinuman ang karapat-dapat na kumain
ng marlin.
A. natalo
B. dala-dala
C. Pakikipaglaban
D. napag-isip
E. kawil o panghuli ng isda
Panuto: Tukuyin ang kasingkahulugan ng mga salitang may
salungguhit sa bawat pangungusap sa Hanay A. Hanapin ito sa
Hanay B.
Natalo
Dala-dala
kawil o panghuli ng isda
pakikipaglaban
Napag-
isip
34. salapang – uri ng sibat
dentuso – pating
magapi – matalo
prowa- unang bahagi ng bangka
popa – likurang bahagi ng bangka
41. Balikan ang tauhan sa nobelang napanood. Isa-
isahin ang mga kilos o gawi, paniniwala at
saloobing taglay nito na maaaring gawing
huwaran tungo sa mabuting pamumuhay.
Paglinang ng
Kabihasaan
Santiago Kilos o
Gawi
Saloobin o
Paniniwala
Paano
gagawing
huwaran?
42. Ano-anong pagpapahalaga sa buhay ang
pinanghahawakan ng tauhan? Saan ito maaaring maugat o
nagmumula? Pangatuwiranan.
Sa iyong palagay bakit pinamagatang “Ang Matanda at Ang
Dagat” ang Nobela? Ano ang positibong epekto ang
naidulot ng dagat kay Santiago?
Paglalapat ng Aralin
Ano- anong kalupitan at karahasan sa lipunan ang
malinaw na inilalarawan sa nobela? Nangyayari ba ito
sa kasalukuyang sistema ng ating lipunan? Paano?
43. TEORYANG REALISMO
◆ Matapat na pagsasalamin ng
realidad ang ginagawa ng
panitikan para higit nitong
mapaunlad ang lipunan.
43
44. TEORYANG REALISMO
◆ Nakatuon sa nilalaman ng teksto at
ang matapat na paggagad sa
lipunan. Inilalarawan ang
karanasan at lipunan na parang sa
tunay na buhay.
44
45. TEORYANG REALISMO
◆ Ninanais sa ilarawan ang ugali
at gawi ng tao pati na rin ang
kanilang kapaligiran na pareho
ng kanilang pagkilos at pareho
ng kanilang anyo sa buhay.
45
46. TEORYANG REALISMO
◆ Naniniwala ang may- akda sa
teoryang ito na hindi dapat
pigilin ang katotohanan, higit
na binibigyang-pansin ang
tauhan kaysa sa banghay.
46
58. Kaugnay ng pagiging interaktibo ng
tao ang pagbibigay ng sariling opinion
o reaksiyon hinggil sa kanyang
naranasan, nakita o napanood, narinig
at nabasa. Sa pagbibigay ng tiyak na
reaksiyon sa mga ito, karaniwang
humahantong sa pagsang-ayon o
pagtutol.
59. Gayunpaman, ang konsepto ng
pagtutol o kawnter asersiyon at
pagsang-ayon o konsesyon ay maaari
ring mapagsama sa isang
pangungusap. Maaari ring
maipahayag ang argumento sa di –
ganap na pagsang-ayon o pagtutol sa
tulong ng mga pang-ugnay.
60. Suriin ang mga halimbawa sa ibaba.
1.Totoo/Tinatanggap ko/ Tama ka/ Talaga/
Tunay (nga)/ pero/ subalit/ ngunit/
Datapwat
Halimbawa: Talagang mahusay ang
pagkakaganap ng bawat artista sa
palikula.
ARALIN 3
61. Suriin ang mga halimbawa sa ibaba.
2. Tama ka/ Totoo ang sinasabi mo, pero/
ngunit/ subal it
Halimbawa: Totoo naman na kakaunti
ang kanyang eksena, ngunit naipakita pa
rin ang kahusayan sa pagganap bilang
dalagang katutubo si Angel Aquino.
ARALIN 3
62. Suriin ang mga halimbawa sa ibaba.
3. Sadyang / Totoong / Talagang, pero/
ngunit
Halimbawa: Sadyang malakas ang nais
sabihin ng pelikula tungkol sa
pakikipagkapwa.
ARALIN 3
64. Panuto: Piliin ang angkop na salitang pagsang-ayon at pagtutol upang
makabuo ng mabisang pahayag.
1. ( Totoong, Tunay ) may kamanghang-manghang tanawin sa Puerto
Princesa.
2. ( Ngunit, Talagang) binabalik-balikan ang turista ang bayan ng El Nido
dahil sa angkin nitong ganda.
3. ( Tama ka, Tunay) ginagawa ng pamahalaang panlungsod ang lahat ng
paraan upang hindi kumalat ang COVID-19 sa ating lugar
4. ( Tunay na, Talaga) na bayani ang lahat ng mga Doktor at Nars.
5. ( Totoo, Sadyang) malungkot isipin na humina ang turismo sa Palawan
ngayong panahon ng pandemya.
ARALIN 3
Totoong
Talagang
Tama ka
Tunay na
Sadyang
65. Panuto : Suriin ang mga salitang nagpapakita ng pagsang-ayon at
pagtutol sa talata.
Sa panahon ng pandemya ay talagang mahirap ang
pamumuhay na nararanasan ng mga tao, mahirap man o
mayaman.Tunay na isa itong napakalaking pagsubok hindi
lamang sa bawat pamilya bagkus pati sa ating ekonomiya.
Totoo na malungkot isipin ang mga nangyayari sa
kasalukuyan ngunit wala tayong magagawa kundi ang
masanay sa ganitong sitwasyon. Totoong kayhirap mamuhay
ngayon dahil sadyang lumalaki ang bilang ng mga taong
nahahawa at nagkakaroon ng sakit na COVID.
ARALIN 3
66. ARALIN 3
Pahayag Pananaw
1.Hindi nilikha ang tao para
magapi, maaaring wasakin ang
tao pero hindi siya magagapi.
Totong tayo ay hindi nilikha upang magapi
sapagkat_______________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
________.
2.Walang anumang sugat na
dapat ikabahala. Baka
makatulong pa ang pagdugo
para huwag pulikatin ang
kaliwa.
Tunay nga, sapagkat ang mga pagsubok
sa________________________________________
_____________________________________________
_____________________________________________
________.
Panuto: Ilahad ang iyong pananaw sa realidad ng buhay batay sa mga pahayag
mula sa binasang akda. Dugtungan ang pahayag sa kolum ng pananaw.
67. Replektibong
Tanong
Mula sa mga gawain, bakit
mahalaga ang pagbibigay ng
pananaw o opinyon na maaaring
pagsang-ayon o pagtutol sa isang
paksa o usapin?
