การตอบสนองต่อสิ่งเร้าของพืช

1. ใบความรูวิชาวิทยาศาสตร
หนวยการเรียนรูที่ 1 แผนการสอนที่ 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1
เรื่อง การตอบสนองตอสิ่งเราของพืช
การตอบสนองตอสิงเราของพืช
่
ในธรรมชาติสิ่งแวดลอม จะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ซึงการเปลี่ยนแปลงเหลานี้
่
จัดเปนสิิ่งเราที่ีมีอิทธิพลตอการดํารงชีวตของสิ่งมีีชวต ดังนั้นสิงมีีชีวตตาง ๆจะตองสามารถ
ั ป ิ  ํ ีิ ิ ี ิ ั ั ิ่ ิ  
ปรับตัวเพือตอบสนองตอสิงแวดลอมที่เปลี่ยนแปลงนี้ไดจงจะสามารถดํารงชีวิตและสามารถ
่ ่ ึ
สืบพันธุเพื่อดํารงเผาพันธุไวได
สิ่งมีชีวตทุกชนิดสามารถตอบสนองตอสิงเราตาง ๆได และมีวิธีการตอบสนองตางกัน
ิ ่
การตอบสนองของพืชจะแสดงออกดวยการเคลื่อนไหวสวนตาง ๆ ซึงจะเกิดขึ้นอยางชาๆ และ
่
ตองใชเวลานานจึงจะสังเกตเห็น แตมพืชบางชนิดที่ตอบสนองไดรวดเร็ว สิงเราที่มีอิทธิพลตอพืช
ี ่
เชน แสง อุณหภูมิ และการสัมผัส เปนตน
สาเหตุท่ทาใหพืชเคลื่อนไหวตอบสนองตอสิ่งเรามี 2 ประการ คือ
ี ํ
1. การเจริญเติบโตของพืช เปนการเคลื่อนไหวของพืชที่ตอบสนองตอสิงเราอยางชา
่
เชน การเจริญเติบโตบริเวณปลายยอดพืช ปลายรากพช การพันหลักไมเลื้อย การบานการหบ
เชน การเจรญเตบโตบรเวณปลายยอดพช ปลายรากพืช การพนหลกไมเลอย การบานการหุบ
ของดอกไม การตอบสนองตอสิงเรา เนื่องจากการเจริญเติบโต แบงออกไดเปน 2 ประการ คือ
่
1.1 การตอบสนองที่มีความสัมพันธกบทิศทางของสิงเรา โดยสวนของพืชจะโคงเขาหา
ั ่
สิ่งเราหรือหนีจากสิงเราที่มากระตุน ไดแก
่
- แสงเปนสิงเรา จะทําใหปลายยอดของพืชเจริญเอนเขาหาแสง สวนปลายรากจะมีทิศทางหนี
่
แสง - แรงโนมถวงของโลกเปนสิิ่งเรา จะทํําใ ปลายรากเจริญในทิิศทางเขาหาแรงโนมถวงของ
โ  โ ป ให ิ ใ  โ 
โลก - สารเคมีเปนสิ่งเรา เชนการที่หลอดละอองเรณูเจริญเขาหาออวุล เนื่องจากภายในออวุล
มีนําตาลเปนสิ่งเรา
้
- น้ําหรือความชื้นเปนสิ่งเรา เชนรากของพืชเจริญในทิศทางเขาหาน้าหรือความชื้น
ํ
- การสัมผัสเปนสิ่งเรา เชน การเจริญของมือเกาะของตําลึง ฟกทอง องุน โดยเมื่อสัมผัสกับหลัก

หรอตนไม
หรือตนไม
1.2 การตอบสนองทีไมสมพันธกับทิศทางของสิงเรา ซึ่งจะเกี่ยวกับการหุบการบาน
่ ั ่
ของดอกไม ซึงเกิดจากการเจริญของกลุมเซลลดานในและดานนอกของกลีบดอกไมเทากัน โดย
่
เปนผลจากสิงเราตอไปนี้
่

2. ใบความรูวิชาวิทยาศาสตร
หนวยการเรียนรูที่ 1 แผนการสอนที่ 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1
เรื่อง การตอบสนองตอสิ่งเราของพืช
- แสงเปนสิงเรา เชน ดอกบัวบานในเวลากลางวันและหุบในเวลากลางคืน ดอกตะบองเพชรจะบาน
่
เวลากลางคืนและหุบในเวลากลางวัน -
อุณหภูมิเปนสิ่งเรา เชนดอกบัวสวรรคและดอกทิวลิปจะบานเมื่ออุณหภูมิสูงและจะหุบเมื่ออุณหภูมิ
ตาลง
ต่าลง
ํ
2 การเปลี่ยนแปลงแรงดันเตง เปนการเคลื่อนไหวของพืชที่ตอบสนองตอสิงเราอยาง
่
รวดเร็ว เกิดเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของปริมาณน้าภายในเนื้อเยื่อของพืช ทําใหมีผลตอการ
ํ
เปลี่ยนแปลงแรงดันเตงภายในเซลลพช เชน การหุบ-การกางของใบไมยราบ ใบกระถิน ใบผัก
ื
กระเฉด การปด-เปดของปากใบ การตอบสนองตอสิ่งเราเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงปริมาณน้า ํ
ภายในเซลล จะมีผลทําใหแรงดันเตงภายในเซลลเกิดการเปลี่ยนแปลงไปดวย
ภายในเซลล จะมผลทาใหแรงดนเตงภายในเซลลเกดการเปลยนแปลงไปดวย
การเปลียนแปลงของแรงดันเตง แบงเปน 3 ประเภท คือ
่
2.1 การหุบของใบจากการสะเทือน พืชบางชนิดเมื่อไดรับการสัมผัสหรือสะเทือน กลุมเซลลที่
โคนกานใบจะสูญเสียน้ําใหกบชองวางระหวางเซลล ซึ่งจะเปนไปอยางรวดเร็ว และไมถาวร
ั
ไดแก การหุบของใบไมยราบ ผักกระเฉด การหุบใบของตนหมอขาวหมอแกงลิง เมื่อถูกสัมผัส ู
2.2 การหุบใบตอนพลบค่ําของพืชตระกูลถั่ว เปนการตอบสนองตอการเปลี่ยนแปลงความเขม
ของแสง เชน ใบโสน ใบกระถิน ใบถั่ว ใบแค เปนตน โดยใบพืชจะหุบ กานใบจะหอยและลูลงตอน
พลบค่ํา เนื่องจากแสงสวางลดลง แตพอตอนเชามีแสงสวางก็จะกางเหมือนเดิม
2.3 การเปดปดของปากใบ เปนการตอบสนองตอสิงเราที่ขึ้นอยูกับการเตงของเซลลคุม ซึ่งตอน
่
กลางวันเซลลคุมจะมีกระบวนการสังเคราะหดวยแสงทําใหภายในเซลลคุมมีระดับน้ําตาลสูงขึ้น น้า
 ํ
จากเซลลขางเคียงจะซึมผานเขาเซลลคุมทําใหเ ซลลคุมมีีแรงดันเตงเพิ่มขึึ้นดัันใหปากใบเปดแตเมืื่อ
ี ึ    ํใ ั  ิ ใ  ใ ป
ระดับน้ําตาลลดลงน้ําจะซึมออกจากเซลลคุมทําใหแรงดันเตงในเซลลคุมลดลงและปากใบก็จะปด
การหุบของใบตนหมอขาวหมอแกงลิง ตนกาบหอบแครงจะปดฝาทันที่เมื่อมีแลงมาสัมผัส

3. ใบกิจกรรมวิชาวิทยาศาสตร
หนวยการเรียนรูที่ 1 แผนการสอนที่ 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1
เรืื่อง การตอบสนองตอสิิ่งเราของพืืช
กิจกรรม การตอบสนองของพืชตอแสง
จุดประสงคการทดลอง
1 นักเรียนสามารถอธิบายการตอบสนองของตนพืชตอสิ่งเราที่เปนแสงได
1.นกเรยนสามารถอธบายการตอบสนองของตนพชตอสงเราทเปนแสงได
วิธีการทดลอง
1.เพาะเมล็ดถั่วในกระปอง 2 ใบ ใบละ 5 เมล็ด เมื่อเมล็ดงอกแลวนําไปวางในที่มี
แสงแดด 7 วัน แลวสังเกตแนวของลําตนถั่วทั้ง 2 ใบ
2. นากลองทบขนาด
2 นํากลองทึบขนาด 30 ซม 30 ซม x30 ซม มา 1 ใบ แลวเจาะชองดานใดดาน
ซม.x ซม. 30 ซม. แลวเจาะชองดานใดดาน
หนึ่งโดยใหชองนั้นอยูสงจากกนกลองประมาณ 15 ซม.
 ู
3. ใชกลองครอบตนถั่วหนึ่งไว สวนอีกกระปองหนึ่งวางไวขางนอกกลองใกล ๆ กัน ตัง
 ้
ทิ้งไว 3 วัน ในบริเวณที่แสงแดดสองถึง สังเกตการเปลี่ยนแปลงและบันทึกผลที่สงเกตเห็น
ั
ตารางบันทึกผลการทดลอง
ตนถั่วที่ทดลอง ผลการสังเกต
เริ่มทดลอง หลักจากตังทิ้งไว 3 วัน
้
ตนถั่วที่อยูในกลอง
ตนถวทอยู อกกลอง
ตนถั่วที่อยนอกกลอง
สรุปผลการทดลอง………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………...

4. ใบงานที……..วิชาวิทยาศาสตร
่
หนวยการเรียนรูที่ 1 แผนการสอนที่ 6 ชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1
เรอง การตอบสนองตอสงเราของพช
เรื่อง การตอบสนองตอสิ่งเราของพืช
ผลการเรียนรูที่คาดหวัง
1.ทดลอง วิเคราะหและอธิบายเกี่ยวกับการตอบสนองตอสิงเรา ไดแก แสง อุณหภูมิ
่
น้ําและการสัมผัส
จุุดประสงคการเรียนรูู
1. นักเรียนสามารถอธิบายการตอบสนองตอสิ่งเราตาง ๆ ได
คําสัง จงเติมคําหรือขอความในชองวางใหถูกตองสมบูรณ
่
1. จงอธิบายการตอบสนองตอสิ่งเราของพืช มีลักษณะเปน
อยางไร…………………………….
อยางไร…………………………….
……………………………………………………………………………………………………
2. สาเหตุที่ทําใหพืชเคลื่อนไหวตอบสนองตอสิ่งเรา มี 2 ประการ คือ
1…………………………………………...2………………………………………..…………
..
3. ดอกบัวจะบานในเวลา…………………..…..และหุบในเวลา…..……………………เปน
การตอบสนองของพืชตอสิ่งเราที่เปน……………….สวนบัวสวรรคจะบานเมื่อ
อุณหภูมิ………….และจะหุบเมื่ออุณหภูม…………………….
ิ
4. ในธรรมชาติของตนหมอขาวหมอแกงลิงจะหุบเมื่อ……………………………..โดยมี
สาเหตุ การตอบสนองตอสิงเราเชนเดียวกับพืชชนิด
่
ใด…………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
5. การเปดปดของปากใบเปนการตอบสนองของพืชตอสิงเราที่
่
เปน…………………………….และเซลลที่เกี่ยวกับการปด-เปดของปากใบ
คือ………………………………………………….
6.ลําตนของถั่วกอนแลหลังเอากลองครอบมีการเปลี่ยนแปลงอยางไร………………………….
…………………………………………………………………………………………………..
7.จากการทดลองสิ่งแวดลอมชนิดใดที่มผลตอการเปลี่ยนแปลง
ี
ชื่อ………………………..นามสกุล………………………………เลขที่ …………..
นี้………………………………