2. Lidershipi paraqet procesin e nderlikuar dhe
shumdimensional.
Definim i sakt i lidershipit eshte veshtire te ndertohet
sepse natyra e ketij procesi ndryshon ne raport me
individin, grupin apo mjedisin ku veprohet. Sikurse ka aq
shum njerez dhe mentalitete ashtu ka edhe definime po
aq te ndryshme per lidershipin. Ngjashem sikurse kuptimi
i demokracise dashurise apo paqes qe merr kuptime te
ndryshme varesisht prej njerezve dhe situatave ashtu edhe
lidershipi merr kuptime te ndryshme.
3. Lidershipi si proces i nderlikuar shumedimensional
Si aspekt i vetive te personit
Si veprim dhe sjellje te personit-qe bejne ndryshime ne
grup
Si mardhenie te zotesise midisliderit dhe ithtareve te tij
Si proces transformes ku ithtaret motivohente rrijne me
shume
Disa e shohin lidershipin si tresi njohurish aftesish apo
pervojash
4. Disa e konsiderojne lidershipin si qender e
proceseve grupore (Bass, 1990); Disa e
konsiderojne si aspect i vetive te personit te cilat
i mundesojne ati qe te binde te tjeret per ti
shkuar pas. Disa e kuptojne si veprim dhe sjellje
te personit qe te beje ndryshime ne grup. Disa e
parqesin si marredhenje te zotesise qe krijohet
midis liderit dhe ithtareve te tij. Disa e kuptojne
si process transformues ku ithtaret motivohen te
arrine me shume se qe e presin nga sjellja e
zakonshme. Se fundi disa e shohin lidershipin si
teresi njohurish, aftesish apo pervojash.
5. Lidershipi paraqet teresi vetish, karakteresh
personale (a) dhe process(b).
a) Lideri-------------(lidershipi) vetite personale---------ithtaret
b) Lideri-------------(lidershipi) interkcioni si proces-----ithtaret
6. Lojet e zotesise se liderit
a) Zotesija nga pozita;
b) Zotesija personale
8. Qasja e mbeshtetur ne vetit personale
Qasja e mbeshtetur ne teresine e aftesive dhe pervojave
Qasja e mbeshteur ne stilet e liderit dhe sjeljet e liderit
Qasja institucionale e lidershipit
Qasja kontigjente
Qasja(teoria) rruga-qellimi
Qasja e kembimit lider-ithtare
Qasja transormuese
Qasja ekipore
Qasja psiko-dinamike
9. Qasja e e mbeshtetur ne vetit personale dhe vija
karakteresh (trait approach) ndryshe quhet teorija e
“njeriut te madh” mbeshtetet ne vetin e intelegjences,
vetebesimit,vendosmerise, integritetit,shoqerorizimit
etj.
10. Qasja e mbeshtetur ne teresine e aftesive dhe
pervojave (skills approach) qe perfshine
njohurit teknike, humanistike dhe konceptuale te
liderit.
11. Qasje e mbeshtetur ne silin dhe sjelljet e liderit
(style approach). Kjo qasje mbeshtetet ne dy sjellje
themelore: sjellja e orientuar ne detyra (realizimi I
qellimeve) dhe sjellja e orientuar ne marredhenie me
njerzit (rrjeta e Blakeit dhe Moutanit)
12. Qasja situacionale e lidershipit (situational
approach) duke e u mbeshtetur ne kete qasje
lideri ne situata te ndryshme vepron ne menyra te
ndryshme qe nenkupton pershtatjen e stilit neper
situata te ndryshme
13. Qasja (teorija) Kontingente (Contingency
theory) kjo eshte teoria qe mbeshtetet ne
pershtatjen e liderit ne situata te ndryshme qe
nenkupton efektivitetin e liderit ne varshmeri me
kontekstin dhe stilin. Lideri efektiv varet nga
shkalla e harmonizimit te stilit te liderit me
parametrat e mjedisit
14. Qasja (teorija) rruga – qellimi (path-goal theory)
mbeshtetet ne ate qe lideret motivojne ithtaret ashtu
qe te arrijne qellimet e definuara me pare. Kjo teori
mbeshtetet ne motivimin e te punesuarve si ithtar
ashtu qe ata te arrijne qellimet themelore dhe
knaqesite ne pune. Per ndryshim nga qasja
situacionale e cila sugjeron liderin per tu pershtatur
nivelit te zhvillimit te ithtareve ne teorine rruga-
qellimi theksi vehet ne marredhenie midis stilit te
liderit dhe karakteristikave te ithtareve ne mjedisin
punonjes qe mbeshtetet ne teorin e pritjes.
15. Qasja (teoria) e kembimit lider-ithtare (leader-
member exchange theory). Derisa teorite e
gjertanishme e lidershipin e shohin nga aspekti i
liderit ( lidershipi si teresi vetish, karakteresh,
aftesish dhe sjelljesh) apo nga aspekti I anetareve si
ithtar apo inferior (teorija situacionale, kontingente
dhe ajo rruga-qellimi) Teorija lider-anetar (ithtar)
lidershipi kuptohet si process kun e qender ndodhet
interakcioni midis liderit dhe ithtarit
16. Qasja transformuese (transformational
leadership) kjo qasje theks te veqant I kushton
paradigms se nivelit te liderit duke u mbeshtetur ne
karizmen dhe ndishmerine personale te liderit.. Sipas
kesaj qasje lideri ndryshon ashtu sikurse tere njerezit
tjere , andaj emocionet, vlerat, etika, standardi,
perfshihen ne grupin e motiveve te ithtareve ashtu qe
te behet lideri pjes e tyre ne nji process transformues.
Behet kembimi I lidershipit karizmatik dhe vizionar.
17. Qasja ekipore (team leadership) duke u mbeshtetur
ne faktin se ekipet jane grupe organizative te cilet kane
qellime te perbashketa ku harmonizojne aktivitetet e
tyre me qellim te arritjes se objektivave te tyre. Ne
modelin e lidershipit ekipor lideri vehet ne vend te
levizesit kryesor te efekteve ekipore ketu perfshihet
edhe mentaliteti i liderit dhe I mjedisit ku ai vepron.
Vendimet e lidereve mbeshteten ne aktivitetet interne
dhe eksterne qe krijojne efekte punuese dhe zhvillim
18. Qasja psiko-dinamike (psychodynamic approach)
perfshine disa kuptime te ndryshme te lidershipit qe
nenkupton mos egzistimin e nje modeli apo te nje teorie. Per
qasje psikodinamike eshte karakteristike koncepti themelore
dhe I perbashket I cili mbeshtetet ne vetite personale te liderit.
Shkalla e vetive si veti psikodinamike ndikon ne raportet e
liderit me ithtaret esenca qendron ne ate qe reagimi I ithtareve
ne raport me liderin eshte e parashikuar ne mase te caktuar
dhe paraqet menyren e sjelljes. Vetite personale te individit
jane te ngulitura deri ne ate shkalle qe veshtire ndryshohen
ashtu qe mbetet e vetmja e gje per antaret ti pranojne ato veti
te liderit si veti kolektive te tyre.