Ekonomia e kosoves dhe be s kapitulli 5
•
0 likes•386 views
Ekonomia e kosoves dhe be s kapitulli 5
Recommended
Recommended
More Related Content
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
More from Menaxherat
More from Menaxherat (20)
Ekonomia e kosoves dhe be s kapitulli 5
- 1. 1 © Baldwin & Wyplosz 2006 Ekonomia e KS dhe BE © Baldwin & Wyplosz 2006 Kapitulli 5 Bazat e Ekonomiksit të Libearalizimit Preferencial © Baldwin & Wyplosz 2006 Diagrami i PTA • Studimi i integrimeve Europiane – p.sh. unioni doganor i EEC – të cilat ishin diskriminuese, dmth. Preferenciale, kërkon: – Së paku tri vende: • Së paku dy vende që integrohen • Së paku një vend të përjashtuar. – Aftësinë e përcjelljes së konsekuencave vendore dhe ndërkombëtare të liberalizimit. • Deuhet të përdoret diagrami MD-MS që të mundësohen dy burime të importit. © Baldwin & Wyplosz 2006 Shkurtesat •RoW – Rest of the World - pjesa tjetër e botës •Partner – vendi partner •Home – vendi ynë •PTA – Preferential Trade Area – Hapësirë e Preferencave Tregtare •MFN – Most Favored Nation (Vendi më i Prefruar) •CET - Common External Tariff (Tarrifë e Jashtme e Përbashkët)
- 2. 2 © Baldwin & Wyplosz 2006 Diagrami i PTA: Ekuilibri i Tregtisë së Lirë Çmimi vendor Home Importet MD PFT RoW Eksportet Partner Eksportet XSP XSR MS M=XP+XR Partner HomeRoW Çmimi kufitar Çmimi kufitar 21 XPXR © Baldwin & Wyplosz 2006 Diagrami i PTA: Ekuilibri me Tarrifa MFN Çmimi vendor Home Importet MD PFT RoW Eksportet Partner Eksportet XSP XSR MS MSMFN P’ M’ M=XP+XR Partner HomeRoW Çmimi kufitar Çmimi kufitar T P’-T 21 X’R X’ P XPXR © Baldwin & Wyplosz 2006 Liberalizimi Unilateral Diskriminues • Që t’i ndërtojmë analizat e ndryshimeve politike në botën reale (p.sh. unioneve doganore): – Le të konsiderojmë Home që e heq T mbi importet që vijinë prej vendit partner. • Hapi i 1rë është që të ndërtohet një lakore e re MS. – Liberalizimi e lëviz sipër MS (sikur me rastin e liberalizimit MFN) mirëpo jo edhe aq shumë pasi që e bën vetëm në gjysmën e importeve. • E lëkund sipër MS në gjysmën e largësisë ndërmjet MS (ftregtisë së lirë) dhe MS (MFN T), mirëpo – Është më kompleks, e devijon lakoren MS me PTA. © Baldwin & Wyplosz 2006 Liberalizimi Unilateral Diskriminues Çmimi vendor Home Importet MD RoW Eksportet Partner Eksportet XSP XSR MS MSMFN M’ Partner HomeRoW Çmimi kufitar Çmimi kufitar MSPTA 1 Pa P’ T T P” P” P’-T P”-T XR” XR’ XP’ XP” M” p*
- 3. 3 © Baldwin & Wyplosz 2006 Ndryshimet e Çmimit vendor & Çmimit kufitar • Çmimi vendor bie prej P’ në P”. • Firmat e Partnerit e shohin se çmimi kufitar rritet, P’-T në P”. • Firmat e Roë e shohin se çmimi kufitar bie, P’-T në P”-T. Çmimi vendor Home Importet MD RoW Eksportet Partner Eksportet XSP XSR MS MSMFN M’ Çmimi kufitar Çmimi kufitar MSPTA P’ T P” P’-T P”-T XR” XR’ XP’ XP” M” P’-T P” © Baldwin & Wyplosz 2006 Ndryshimet në sasi: transferimi i ofertës • Eksportet e RoW bien. • Eksportet e Partnerit rriten më shumë se sa bien exsportet e RoW, • Kështu që, importi vendor rritet Çmimi vendor Home Importet MD RoW Eksportet Partner Eksportet XSP XSR MS MSMFN M’ Çmimi kufitar Çmimi kufitar MSPTA P’ T P” P’-T P”-T XR” XR’ XP’ XP” M” P’-T P” © Baldwin & Wyplosz 2006 Ndikimi i formimit të unioneve doganore 0% 20% 40% 60% 80% 100% 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 EEC-6 Other 6 Europe Rest of World $0 $10 $20 $30 $40 $50 $60 $70 $80 $90 $100 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 $billion(currentprices) EEC Total imports Note: Left panel shows share of EEC6’s import from the three regions. Other Euro-6 are the 6 countries that joined the EU by the mid 1980s, UK, Ireland, Denmark, Spain, Portugal and Greece. Source: Table 5, External Trade and Balance of Payments, Statistical Yearbook, Recapitulation, 1958-1991, EUROSTAT, 1992, Luxembourg. © Baldwin & Wyplosz 2006 Efektet në mirëqenie • Ndryshimet neto të Home = A+B-C. • Ndryshimet neto të Partnerit = +D. • Ndryshimet neto të RoW = -E. Çmimi vendor Home Importet MD RoW Eksportet Partner Eksportet XSP XSR M’ Partner HomeRoW Çmimi kufitar Çmimi kufitar P’ P” XR’ XP’ XP” M” C B A XR”XR” P’-T P”-T P’-T P”-T P” E D
- 4. 4 © Baldwin & Wyplosz 2006 Analiza e një Unioni Doganor • Integrimi Europian ka përfshirë një sekuencë të liberalizimeve preferenciale por të gjitha këto kanë qenë reciproke. – Në shembull, të dyja Home & Partner e heqin T për eksportet e njëra tjetrës. • Ka nevojë që të adresohet modeli i tregtisë për vendin e tretë. Good 1 Good 3 Good 2 Good 2 Good 3 Good 1 HomeHome PartnerPartner RoWRoW © Baldwin & Wyplosz 2006 Analiza e një Unioni Doganor • FTA kundrejt Unioneve Doganore. – Duke e pasur një model me simetri të tri vendeve, FTA ndërmjet Home and Partner automatikisht është një union doganor. • Home-Partner CU ka një Tarrifë të Jashtme të Përbashkët (CET) të barabartë me T. – Në botën reale, gjërat janë më të komplikuara. • Analiza është thjeshtë një çështje e rikombinimit të rezultateve të rasteve të unilateralizimit preferencial. – Në tregun e të mirës 1, analiza është identike. – Në tregun e të mirës 2, Home e luan rolin e Partnerit. – Në tregun e të mirës 2, Partneri e luan rolin e Home. © Baldwin & Wyplosz 2006 Efektet në mirëqenie të unionit doganor • Në tregun e të mirës 1: – Ndryshimi në Home = A+B-C1-C2. • Në tregun e të mirës 2: – Ndryshimi në Home = +D1+D2. • NB: D1=C1. • Ndikimi neto në Home =A+B-C2+D2 . • Ndikimi në Partner është identik. • Humbet RoW. euro Importet MD euro Eksportet XS M’ A D2 D1 C1 B C2 XP”XP’ XR” XP’ P’-T P” P’ P”-T © Baldwin & Wyplosz 2006. The Economics of European Integration, 2nd Edition © Baldwin & Wyplosz 2006 Krijimi & Shmangia e Tregtisë • Krijimi & shmangia e tregtisë është një zhargon që përdoret shpesh. – Është i pasaktë, por përdoret gjerësisht. – Intuita pse është aq shumë i popullarizuar, përkundër mangësive. • E paraqet dykuptimsinë e përfitimeve në mirëqenie me dy fjalë. • “Liberalizimi diskriminues”. – Liberalizimi • = tenton që të përmirësojë mirëqenien ~ krijimi i tregtisë – Diskriminimi • -= tenton që ta zhduk mirëqenien ~ shmangie e tregtisë
- 5. 5 © Baldwin & Wyplosz 2006 Jo vetëm tarrifat … © Baldwin & Wyplosz 2006 Liberalizimi preferencial me barriera friksionale • Në tregun e të mirës 1: – Ndryshimi në Home = A+F. • Në tregun e të mirës 2: – Ndryshimi në Home = +D. • Ndikimi neto në Home: =A+F+D. – Padyshim është pozitiv. • Përfitimet e Partnerit janë të ngjashme. • Humbet RoW. euro Importet MD euro Eksportet XS M’ A D F XP”XP’ XR” XP’ P’-T P” P’ P”-T © Baldwin & Wyplosz 2006 Unionet Doganore kundrejt FTA • FTA është sikur CU mirëpo nuk ka një Tarrifë të Jashtme të Përbashkët. – I hap derën ‘mashtruesve me tarrifa’, • Të mirat nga RoW të destinuara për tregun e brendshëm hyjnë përmes Partnerit nëse Partneri ka tarrifë të jashtme më të ulët, që quhet ‘devijim i tregtisë’. – Zgjedhje është ‘rregulla e origjinës’ që është paraparë që të përcaktojë se ku është prodhuar një e mirë. • Problemet: është e vështirrë dhe e shtrejtë që të administrohet, posaqërisht përderisa bota bëhet gjithnjë e më e integruar. • Shpeshherë rregullat bëhen vegla për mbrojtje të maskuar. • Përkundër problemit të origjinës me FTA, gati se të gjitha arranzhmanet e tregtisë preferenciale në botë janë FTA. – CU kërkon edhe pak integrim politik. • Vendet duhet të pajtohen mbi CET dhe se si të ndryshohen ato, përfshi edhe taksat anti-dumping, etj. © Baldwin & Wyplosz 2006 Rregullat e WTO • Një parim bazë i WTO/GATT është mos-diskriminimi në zbatimin e tarrifave. • FTA dhe CU i shkelin këto parime. • Neni 24 i lejon FTAs dhe CU nëse i nënshtrohen këtyre kushteve: – E gjithë tregtia duhet të mbulohet substancialisht. • Nuk mund të caktohen dhe zgjedhen të mirat. – Tarrifat intra-bllok duhet të shkojnë në zero për një periudhë të arsyeshme. – Nëse kemi CU, CET, mesatarisht, nuk duhet të jetë më e madhe se sa ka qenë më parë tarrifa e jashtme e anëtarëve të CU. • Në CU të EEC kjo ka nënkuptuar se Franca dhe Italia I kanë ulur tarrifat e tyre, ndërsa vendet e Beneluksit i kanë rritur të tyrat (tarrifat Gjermane kanë qenë rreth mesatares).
- 6. 6 © Baldwin & Wyplosz 2006 Teorema Kemp Wan • Është e mundur që të ndryshohet CET që të fitohet një përmirësim Pareto. • Formohet CU dhe përshtaten CET që të sigurohet një efekt i jashtëm tregtar zero (kështu që ndikimi në RoW është zero). • Të trajtohet vektori i tregtisë së jashtme si pjesë e vektorit të disponueshmërisë & Teorema së Mirëqenies së Parë na thotë se FT ndërmjet partnerëve e arrin FB dhe kështu që është më e mirë se sa ekuilibri i shtrembëruar. • Nuk është praktike, por është një pikë referimi intelektual (FTA nuk duhet domosdo të jenë të këqija).