Nota perkuliahan PBJJ bagi kursus PPPY1272 Fiqh Sirah, kursus WAJIB dari Jabatan Pengajian Arab dan Tamadun Islam, Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia.

1. Zaman Jahiliyyah dan
Nabi Muhammad
(s.a.w.) Sebelum
Kedatangan Islam
PPPY1272 FIQH SIRAH
Ezad Azraai Jamsari, JPATI, FPI, UKM
(Bab 2)

2. OBJEKTIF Bab2
 Mengenal pasti kerajaan yang pernah
wujud di Semenanjung Arab sebelum
kedatangan Islam
 Memahami kedudukan dan peranan
kabilah Quraysh di Makkah
 Mengetahui tradisi dan kebudayaan
masyarakat Arab sebelum Islam
 Menyelami aspek kehidupan Nabi
Muhammad (s.a.w.) sebelum wahyu
diturunkan
Bab 2 • 2

3. KEADAAN POLITIK
SEMENANJUNG ARAB
 Muncul beberapa kerajaan, sama ada di
utara atau pun di selatan Semenanjung
Tanah Arab
 Kerajaan-kerajaan ini telah mempunyai
dan mencapai tahap ketamadunan yang
tinggi
 Sektor perdagangan menjadi sumber
utama kerana lokasinya yang strategik
 Aktiviti pertanian turut menjadi sumber
Bab 2 • 3

4. Kerajaan di selatan Semenanjung Arab:
1. Kerajaan Ma’in
 kuasa politik terawal
 tempoh memerintah 1300SM-630SM
 mempunyai bumi yang subur dan terletak di
kawasan yang strategik ant. Asia dan Eropah
 27 orang raja memerintah~sistem monarki
 Wanita memiliki kedudukan istimewa
 Musnah kerana gagal mempertahankan
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 4

5. Kerajaan di selatan Semenanjung Arab:
2. Kerajaan Qataban
 sezaman dengan Kerajaan Ma’in
 tempoh pemerintahan 1000SM-200SM
 18 orang raja (makrub) memerintah
 pentadbiran negara disertai beberapa majlis
 menjalankan aktiviti dgn menggunakan mata
wang sendiri; ada undang-undang sendiri
 mempunyai ketamadunan yang tinggi
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 5

6. Kerajaan di selatan Semenanjung Arab:
3. Kerajaan Hadaramawt
 telah bergabung dengan Kerajaan Ma’in
selama 300 tahun, hingga Ma’in runtuh
 Bergabung pula dengan Kerajaan Saba’, iaitu
dari 630SM hingga 180SM
 Membentuk kerajaan tersendiri hingga tahun
300M
 Kuat berpegang kepada agama menyembah
berhala
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 6

7. Kerajaan di selatan Semenanjung Arab:
4. Kerajaan Saba’
 muncul sbg. Kerajaan berasingan pada 950M
 mewarisi peninggalan Kerajaan Ma’in 630SM
 37 orang raja memerintah, termasuk Puteri
Balqis
 memiliki tamadun yang tinggi; kejuruteraan,
pertanian, sistem kewangan dan pentadbiran
 kerajaan ini musnah kerana tragedi
empangan Ma’rib musnah
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 7

8. Kerajaan di selatan Semenanjung Arab:
5. Kerajaan Himyar dan Habashah
 berkuasa sehingga tahun 525M
 beberapa siri peperangan berlaku sepanjang
pemerintahan, khususnya dengan pihak Rom
 Habashah juga pernah menyerang kerajaan
ini (378M) tapi gagal untuk menaklukinya
 Akibat kezaliman Raja Dhu Nuwas, Habashah
berjaya takluk 525-575M
 Dipimpin Aryat, Abrahah, Yaksum & Masruq
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 8

9. Kerajaan di utara Semenanjung Arab:
1. Kerajaan Anbat
 berpusat di Petra, timur laut Teluk ‘Aqabah
 Lokasinya strategik, terletak antara utara dan
selatan Sem. Arab; penyembah berhala
 bermula sekitar tahun 500SM
 wilayah: Dimashq, utara Hijaz, timur Jordan,
semenanjung Sinai dan Hawran
 tamadun tinggi: sistem pentadbiran teratur,
raja dilantik secara monarki
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 9

10. Kerajaan di utara Semenanjung Arab:
2. Kerajaan Tadmur
 pusat perhentian antara Iraq dan Laut
Mediterranean; kawasan beroasis
 zaman kegemilangan: 130-170M
 pemimpin terkenal: Ratu Zanubia, pernah
menguasai Syria, termasuk Mesir dan
sebahagian Asia Kecil
 Ditakluki Rom pada tahun 273M; terdapat 3
golongan: bangsawan, pekerja dan hamba
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 10

11. Kerajaan di utara Semenanjung Arab:
3. Kerajaan Munadhirah & Ghassan
 kerajaan boneka; Parsi dan Byzantin (Rom)
 dipergunakan oleh dua kuasa besar untuk
elak daripada diserang puak Badwi
 menjadi benteng pertahanan bagi
permusuhan dua kuasa besar itu
 dikalahkan oleh Kerajaan Sasan
 muncul juga Kerajaan Kindah; raja
terakhir ialah Imru al-Qays
KEADAAN POLITIK
(sambungan)
Bab 2 • 11

12. Bab 2 • 12

13. PEMBAHAGIAN SEMENANJUNG
TANAH ARAB ABAD KE-6m
 Majoriti membahagikan STA kepada 5:
 Hijaz, Tihamah, Najd, ‘Arud dan Yaman.
 Antara bandar yang penting ialah:
 Makkah, nama lain Bakkah, diasaskan oleh
Kabilan al-‘Amaliq.
 Yathrib, diasaskan oleh Yathrib b. Qaniah.
 Ta’if, dimilik Banu ‘Amir – dimajukan
Banu Thaqif
 Jeddah, pelabuhan dan pusat perdagangan
Bab 2 • 13

14. KEDUDUKAN DAN PERANAN
KABILAH QURAYSH DI MAKKAH
 Politik
 Quraysh berkuasa bila Qusay bin Kilab
ambil alih pentadbiran Makkah
 Beliau satukan Quraysh al-Bitah
(Hadari) dan Quraysh al-Zawahir
(Badwi)
 memperkemaskan institusi pengurusan
Makkah, iaitu Dar al-Nadwah, al-
Hijabah, al-Liwa’, al-Siqayah dan al-
Rifadah Bab 2 • 14

15. KEDUDUKAN DAN PERANAN
KABILAH QURAYSH DI MAKKAH
 Politik (sambungan)
 Selepas kematian beliau, Makkah
diambil alih oleh ‘Abd al-Dar dan anak-
anaknya
 Anak-anak ‘Abd Manaf tidak puas hati
dengan pengurusan keluarga ‘Abd al-Dar
 Berlaku pertelingkahan antara puak al-
mutayyabun dengan al-ahlaf
 Masing-masing merebut kuasa
Bab 2 • 15

16. KEDUDUKAN DAN PERANAN
KABILAH QURAYSH DI MAKKAH
 Politik (sambungan)
 al-Mutayyabun: ‘Abd Manaf disokong Banu
Asad, Zuhrah, Taym & al-Harith
 al-Ahlaf: ‘Abd al-Dar terima sokongan Banu
Makhzum, Sahm, Jumah dan ‘Adi
 Berjaya diselesaikan dengan perundingan
Al-Mutayyabun:
(al-Siqayah dan al-Rifadah)
Al-Ahlaf:
(Dar Nadwah, al-Hijabah dan al-Liwa’)
Bab 2 • 16

17. KEDUDUKAN DAN PERANAN
KABILAH QURAYSH DI MAKKAH
 Ekonomi
 Quraysh turut menguasai ekonomi, khasnya
perdagangan bersifat antabangsa
 ‘Abd Manaf telah gerakkan misi ini melalui
aktiviti perdagangan anak-anaknya
 ‘Abd al-Muttalib di Yaman, ‘Abd Shams di
Habashah, Hashim di Sham, Nawfal di Parsi
 Import: batu permata dan rempah; eksport:
bulu biri-biri, kulit binatang & buah-buahan
 Pusat perniagaan: Yaman, Habsahah, Sham,
Hirah, Aden dan Siraf
Bab 2 • 17

18. TRADISI DAN KEBUDAYAAN
MASYARAKAT ARAB
 Ada dua kelompok utama, iaitu
 Badwi: mereka mendiami kawasan
pedalaman dan masih mengamalkan
kehidupan secara nomad (pindah randah) di
tempat yang mempunyai bekalan air dan
rumput untuk binatang ternakan
 Hadari: mereka tinggal di kawasan bandar
dan menjalani kehidupan secara menetap;
mempunyai organisasi pentadbiran yang
tersusun; melibatkan diri dalam perdagangan,
pertukangan dan pertanian secara giat
Bab 2 • 18

19. TRADISI DAN KEBUDAYAAN
MASYARAKAT ARAB
 Kepercayaan/Agama masyarakat Arab:
 Penyembahan berhala: Orang pertama
yang membawa masuk amalan ini ialah ‘Amr
b. Luhay al-Khuza’i. Antara berhala itu ialah
Hubal, Wadd, al-Latt, al-’Uzza dan Manah
 Penyembahan malaikat dan jin: malaikat
dianggap sebagai anak perempuan Allah, jin
pula ada hubungan keluarga dengan Allah
 Penyembahan alam semula jadi: mereka
menyembah matahari, bulan, angin, hujan
yang dipercayai memiliki kuasa tertentu
Bab 2 • 19

20. TRADISI DAN KEBUDAYAAN
MASYARAKAT ARAB
 Agama masyarakat Arab (sambungan):
 Agama al-Hanif: mengamalkan syariat Nabi
Ibrahim (a.s.) dan Nabi Ismail (a.s.);
mentauhidkan Allah (s.w.t.), beriman dengan
Hari Kiamat, percaya kepada kemunculan nabi
terakhir dan menjauhi perbuatan keji; antara
mereka ialah Zayd b. ‘Amr, Suwayd b. Amir
dan Nabi Muhammad (s.a.w.) sendiri
 Agama Yahudi: dianuti puak Himyar, Banu
Kinanah, Banu al-Harith dan Banu Kindah.
 Nasrani: Kabilah Taghlib dan Quda’ah
Bab 2 • 20

21. TRADISI DAN KEBUDAYAAN
MASYARAKAT ARAB
 Aktiviti intelektual:
 Mereka mempunyai ilmu pengetahuan yang
berkaitan secara langsung dengan
persekitaran dan kehidupan seharian
 Antara ilmu itu ialah ilmu falak, perubatan,
hisab (matematik), al-qiyafah (ilmu jejak
kesan di padang pasir), geneologi (keturunan),
sastera dan falsafah
 Masyarakat Arab Hadari mempunyai tamadun
yang lebih tinggi daripada Arab Badwi
 Miliki sifat baik: dermawan, hormat tetamu
dan menepati janji
Bab 2 • 21

22. NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
SEBELUM WAHYU TURUN
 Baginda berasal daripada kaum Quraysh
 Diputerakan pada 12 Rabi’ul Awal ‘Tahun
Gajah’ bersamaan 570M
 Ayah: Abdullah, seorang peniaga;
meninggal dunia di Yathrib tika Baginda
dalam kandungan ibunya, Aminah
 Selepas dilahirkan, Baginda diserahkan
kepada wanita Badwi, Halimah bint Abi
Shu’ayb al-Sa’diyyah
Bab 2 • 22

23. NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
 Tujuan penyerahan untuk disusui dan
dididik - amalan kebiasaan Quraysh
 Baginda dapat dibesarkan dalam
persekitaran yang segar dan bersih; jauh
daripada kesibukan kota Makkah
 Ini boleh membentuk ketahanan jiwa,
tubuh yang sihat, keazaman yang kuat,
pemikiran yang tajam, mampu berdikari,
tidak manja dan fasih berbahasa Arab
Bab 2 • 23

24.  Peristiwa Shaq al-Sadr berlaku ketika
baginda berusia 4 tahun
 Ini sebagai persediaan awal kerohanian
Baginda untuk ma’sum dan menerima
wahyu pada suatu masa kelak; bersihkan
hati Baginda daripada gangguan syaitan
 6 tahun: ibu Nabi meninggal dunia;
dipelihara pula oleh datuknya, ‘Abd al-
Muttalib
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 24

25.  8 tahun: datuk Nabi pula meninggal
dunia, dipelihara oleh bapa saudaranya,
Abu Talib
 Kehidupan Nabi sebagai anak yatim dan
tidak merasai kasih sayang ibu dan ayah
 Surah al-Duha menerangkan perihal ini
 Kehidupan Baginda bersama Abu Talib
tidak mewah kerana Abu Talib
mempunyai ramai anak
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 25

26.  Baginda tidak pernah mengadu. Lalu
mengambil upah mengembala kambing
dan membantu Abu Talib sekeluarga
 Hikmah:
 sebagai latihan awal agar mampu
bertanggungjawab terhadap umatnya
 memupuk perasaan belas kasihan, cekal,
sabar dan tabah menghadapi pelbagai
kerenah umatnya
 berusaha untuk mencari rezeki halal
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 26

27.  Baginda turut mengikut Abu Talib
berniaga ke Sham; menimba pengalaman
dan melihat sosial luar dari Makkah
 20 tahun: penglibatan dalam Harb al-
Fijar yang tercetus antara Quraysh
dengan Kinanah dan Hawazin
 Baginda menghadiri Hilf al-Fudul yang
bertujuan untuk memberi pertolongan
kpd siapa saja yang dianiaya di Makkah
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 27

28.  25 tahun: terlibat dengan kegiatan
ekonomi; membawa kafilah Khadijah ke
Tihamah dan Jarash peroleh untung
 Khadijah mula tertarik hati dengan
peribadi dan sahsiah Baginda
 35 tahun: menyertai orang Makkah
memperbaiki Ka’bah yang hampir rosak
akibat banjir dan kebakaran
 Menyelesaikan krisis Hajar al-Aswad
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 28

29.  Pengiktirafan orang Quraysh terhadap
Nabi bila Badinda dijadikan sbg hakim
 3 tahun sebelum terima wahyu, Nabi mula
amal tahannuth, amalan sebilangan orang
Quraysh pada bulan Ramadan
 Selesai bertahannuth, Nabi lakukan tawaf
di Ka’bah sebelum palang ke rumah
 40 tahun: ketika menjalankan amalan
tahannuth, Nabi menerima wahyu
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 29

30.  Baginda mempraktikkan akhlak yang
mulia dalam segenap aspek kehidupan
 Ibn Ishaq: Baginda muncul sebagai orang
yang paling tinggi maruahnya, paling
terpuji akhlaknya, paling mulia
pergaulannya, paling baik sifat
kejiranannya, paling benar tutur katanya,
paling bersih budi pekertinya; dikenali di
kalangan Arab Quraysh sebagai al-Amin
NABI MUHAMMAD (S.A.W.)
(sambungan)
Bab 2 • 30

31.  Terdapat beberapa kerajaan di selatan dan
utara Semenanjung Arab
 Kedudukan dan peranan kabilah Quraysh
dari sudut politik dan ekonomi
 Tradisi kebudayaan masyarakat Arab dari
aspek sosial, kepercayaan dan intelektual
 Sebelum menerima wahyu, kehidupan Nabi
dijamin Allah (s.w.t.) daripada segala aspek
kekufuran dan dipenuhi dengan akhlak yang
mulia lagi murni
 Sama-samalah kita mencontohi hidup Nabi
RUMUSAN
Bab 2 • 31