THESIS - WIKANG FILIPINO, SA MAKABAGONG PANAHONMi L
I uploaded this thesis for the reference of the future researchers.
Entitled Wikang Filipino, sa Makabagong Panahon.
We tackled about the progress of Filipino language as time pass by. And the factors that affect it.
Enjoy and God bless! :)
THESIS - WIKANG FILIPINO, SA MAKABAGONG PANAHONMi L
I uploaded this thesis for the reference of the future researchers.
Entitled Wikang Filipino, sa Makabagong Panahon.
We tackled about the progress of Filipino language as time pass by. And the factors that affect it.
Enjoy and God bless! :)
Which of the following composers, fascinated by the dynamics and harmonies of Debussy, retained much of the Romantic style in his melody?
A. Antonio Molina C. Hilarion Rubio
Amalgamasyon ng iba't ibang wika sa PilipinasFatima Garcia
Ito ay iniulat kamakailan sa Paglilinang ng Filipino at Pahambing na Pag-aaral ng mga Prinsipal na Wika sa Pilipinas. Maaaring makatulong ito sa karagdagang impormasyon hinggil sa pagpaplanong amalgamasyon ng KWF sa Wikang Filipino. Ang mga impormasyon dito ay pinagyayabong pa at kailangang maragdagan sa mga susunod na taon.
1. KALAGAYAN NG WIKANG FILIPINO SA
MAKABAGONG PANAHON
______________________________________________________________________
Isang Pagbabalak na Inihanay kay:
REYMART G. MEDILO
Asignaturang Guro-Filipino
Holy Rosary Academy of Hinunagan, Inc
Hinunangan, Southern Leyte
__________________________________________________________________________
Bilang Bahagi ng mga Kakailanganin sa Asignaturang Filipino:
KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG PILIPINO
______________________________________________________________________
Mga Mananaliksik:
Trisha Kayla B. Labrador
Jemar L. Cinco
Eric D.Constantino
Pauline Mae C. Bughao
Luthe-ann E. Toyhacao
Francis Gerard P.Tilaon
Jerico D. Kuizon
Nicole R. Galit
Raiza Mae N. Luma-ad
2. KALAGAYAN NG WIKANG FILIPINO SA
MAKABAGONG PANAHON
TRISHA KAYLA B.LABRADOR
JEMAR L.CINCO
ERIC D. CONSTANTINO
PAULINE MAE C. BUGHAO
LUTHE-ANN E. TOYHACAO
FRANCIS GERARD P.TILAON
JERICO D. KUIZON
NICOLE R. GALIT
RAIZA MAE N. LUMA-AD
HOLY ROSARY ACADEMY OF HINUNANGAN, INC.
HINUNANGAN, SOUTHERN LEYTE
MARCH 15, 2017
3. DAHON NG PAGPAPATIBAY
Ang pananaliksik na ito ay pinamagatang “Kalagayan ng Wikang Filipino
sa Makabagong Panahon” na inihanda at ipinagkaloob nina: Trisha Kayla B.
Labrador, Jemar L. Cinco, Eric D. Constantino, Pauline Mae C. Bughao, Luthe-
ann E. Toyhacao, Francis Gerard P. Tilaon, Jerico D. Kuizon, Nicole R. Galit at
Raiza Mae N. Luma-ad bilang bahaging kakailangan sa asignaturang Filipino
(Komunikasyong at Pananaliksik sa Wikang at Kulturang Pilipino).
REYMART G. MEDILO
___________________________
Asignaturang Guro
4. PASASALAMAT
Ang mga mananaliksik ay taos pusong nagpapasalamat sa mga taong
sumusunod na naging instrument sa pagbuo ng pag-aaral na ito:
Unang-una, sa ating Poong Maykapal na pinagmulan ng lahat ng
biyaya na kanyang binigay laung-lalo na sa karunungan, kaalaman, lakas at
determinasyon upang matapos ang pag-aaral na ito.
Kay G. Reymart G. Medilo, asignaturang guro, sa kanyang
suhestiyon na mapabuti ang pag-aaral na ito at sa kanyang panahon na
ibigay, kaalaman, at payo upang maisaayos at mapaganda ang pag-aaral na
ito.
Sa mga Guro’t kaibigan ng mga mananaliksik na walang sawang
pagbibigay kaalamang may kaugnayan sa pag-aaral na ito.
Sa mga respondent na nakibahagi sa kanilang oras at panahon
upang masagutan ang mga kwestyuner.
Sa mga magulang na nagbibigay ng lubos na pag-unawa, suportang
pinasyal, emosyonal at espiritwal na nagbigay lakas sa mga mananaliksik
upang mabuo at matapos ang pananaliksik na ito.
5. PAGHAHANDOG
Taos pusong inihahandog ng mga mananaliksik ang pag-aaral na ito sa
mga sumusunod:
Sa aming mahal na mga magulang
Sa aming mahal na mga kapatid at kamag-anak
Sa aming mga kaklase at mga kaibigan
Sa aming mga minamahal sa buhay
Sa lahat ng inyong suporta, ang pananaliksik na ito ay naisakatuparan
MGA MANANALIKSIK
6.
7. ABSTRAK
Ang layunin ng pananaliksik na ito ay upang malaman ang kalagayan
ng wikang Filipino sa makabagong panahon ng mga estudyante ng ikalabing
-isang taon ng St. Timothy.
Ang mga baryabol na ginagamit dito upang malaman kung ano na
talaga ang nangyari sa ating wika sa ngayon. Ang pag-aaral na ito ay
ginamitan ng kwestyuner, para malaman ang kalagayan ng ating wika. May
kabuuang 30 respondente, 10 lalake at 20 na babae.
Nalaman na ang may 24.98 pamantayang marka na mahalaga ang
pagkakaroon ng sariling wika. May 25.86 pamantayang marka ang
paggamit ng wika sa social media. Ang pagtangkilik ng ibang wika kaysa sa
sariling wika ay mayroong 27.50 pamantayang marka. Tumangkilik sa
wikang Filipino ngayon ay may 25 pamantayang marka. Sa huli ay may
18.28 pamantayang marka na lumawak ang wikang Filipino sa panahon
ngayon.
Ang mga guro ay kailangan gumawa ng exercise na tungkol sa
wikang Filipino. Inerekomenda na ang guro ay gumawa ng batas na
kailangang gumamit ng wikang Filipino sa pagsasalita, lalo na sa
asignaturang Filipino para mahasa sila sa paggamit ng ating sariling wika.
8. KABANATA 1
SULIRANIN AT ANG SAKLAW NITO
Ang kabanatang ito ay naglalahad ng rasyonale, suliranin, teoritakal-
konseptwal, na balangkas, ipotesis. Kahalagahan ng pag-aaral, katawagan
pananaliksik at organisisasyon ng pag-aaral.
INTRODUKSYON
Ayon kay Mario I. Miclat, PH.D., hindi ngayon lamang dekadang ito
sumulpot ang problema ng pambansang wika, o lingua franca, o wikang
panlahat. Hindi noon lamang panahon nina Quezon sa pamahalaang
kommonwealth kalahating siglo ang nakararaan. Pinag-uusapan na iyan
kahit noong mahigit apat na raang taon na.
Alam na natin ngayon na nauna ang mga Portuges kaysa Kastila na
makarating sa Mindanao na tinawag nilang Islands of Cloves. Isang grupo ng
mga Portuges na pinamumunuan ni Francisco Serrano ang nanirahan doon
nang pito hanggang walong taon mula 1512 (Zaide, Documentary Sources of
Philippine History, Vol. 1, p.50). Samantala, naikwento naman ng isa pang
Portuges, si Tome Pires, ang tungkol sa mga taga-Luzon na naninirahan sa
Malacca nong 1515.
Kung ganoon palang nagkakaisa at hindi nag-aaway-away ang mga
sinaunang Pilipinong nasa ibang bansa bago pa man makarating dito ang
9. mga Kastila, magandang tanong kung ano kayang wika ang ginagamit nila
kapag nag-uusap sa isa’t isa. Sayang at hindi nabanggit ni Pires. Hihinuhain
na lamang natin kung ano ang pinakalaganap na wika noon sa Luzon.
Mahigit lamang 80 taon matapos ang kwento ng mga Portuges, pinansin
naman ng Espanyol na si Padre Pedro Chirino, sa Kabanata 15 ng
kanyang Relacion de las Islas Filipinas na inilimbag sa Roma noong 1604,
ang mga sumusunod na puna:
There is more than one language in the Philippines, and there is no
single language that is spoken throughout the islands. (Tr. by Ramon
Echevarria, Makati: Historical Conservation Society of the Philippines, 1969).
The languages most used, and most widely spread, are the Tagal and the
Bisayan… Of all these languages, it was the Tagal which most pleased me
and which I most admired… I found in this language four qualities of the four
greatest languages of the world… it has the abstruseness depth and
obscurity of the Hebrew; the articles and distinctions in proper as well as in
common nouns of the Greek; the fullness and elegance of the Latin; and the
refinement, polish, and courtesy of the Spanish. (Tr. by Frederic W. Morrison
of Harvard University and Emma Helen Blair, B&R,, Vol. 12, pp. 235-242).
Ano ang sabi ni Chirino tungkol sa iba’t ibang mga wikaing Filipino?
Pareho rin ng lagi na nating inuulit-ulit na obserbasyon sa kasulukuyan, 400
taon pagkalipas. Aniya,
But though the dialects are numerous and quite distinct from one
10. another they are all so similar that within a few days the people can
understand each other and converse, so that to know one dialect is almost
like knowing them all. They are to each other like the Tuscan, Lombard, and
Sicilian dialects of Italia, or the Castillian, Portuguese, and Galician in
Espana.
Noon na pala, mapapansin nang madaling magkaintindihan ang mga
Pilipino sa sarili nating wika. At saka, sa kabila ng pagkakaiba-iba ng wikain,
tinukoy din ni Chirino na:
All these islanders are much given to reading and writing, and there is
hardly a man, and much less a woman, who does not read and write in the
letters used in the island of Manila – which are entirely different from those of
China, Japon, and India. (p.242)
Huwag magagalit ang ilan sa isa na namang obserbasyon ni Chirino,
na sisipiin ko:
The Bissayans (sic) are more rustic, … as formerly they had no letters
until, a very few years ago, they borrowed theirs from the Tagalogs. (p. 241)
Heswita si Padre Chirino. Baka iba naman ang tingin ng mga prayle
na kabilang sa ibang orden? Sa Historia General de Philipinas ni Fray Juan
de la Concepcion (Manila: Seminario de San Carlos; imprenta de Agustin de
la Rosa y Balagtas, 1788) nasasabi din na:
Sa panahon ng pananakop, ipinakatanggi-tanggi ng mga prayle na
11. matutunan ng mga Filipino ang Kastila. Sa kanyang survey ng
Pilipinas noong 1739, ipinahayag ni Valdes Tamon ang pagtataka kung bakit
hindi sinusunod ng gobyernong eklesiyastiko ang matagal nang batas na
nasasaad sa Nueva Recopilacion de las Indias. Dalawang naunang batas
ang tinutukoy rito, ang kay Carlos sa Valladolid noong 7 Hunyo at 17 Hulyo
1550, at ang kay Felipe IV sa Madrid noong 2 Marso 1634 at 4 Nobyembre
1636. (Tingnan, fn 93, 94, B&R, Vol. 45, pp. 184, 185) Ayon sa una,
“…although chairs are founded, where the priests, who should have to
instruct the Indians, may be taught, it is not a sufficient remedy, as the
diversity of the language is great.” Makikita na maaga pa’y hinahangad na ng
batas secula na malutas ang pagkakaroon ng sari-saring wikang gamit ng
mga Filipino. Ang mga Filipino, sa puna ni Tamon ayon sa salin ni Emma
Helen Blair, ay dapat “gradually brought to the use of the Castilian language
and endeavoring to secure instructions therein in all schools.” (B&R, Vol. 47,
p.157).
Sabagay, kung hindi pa tayo ginising ng mga propagandistang
ilustrado noong ika-19 na siglo, sa mga prayle natin ipinaubaya ang mga
gawaing pambansa habang abala tayo sa pag-aasikaso lamang ng sari-
sariling gawain sa sari-sariling isla. Sa hinaba-haba ng panahon, hindi natin
naging pambansang wika ang Kastila, tulad ng naganap sa lahat ng iba pang
bansa, ang wika sa kabisera ang naging lingua franca. Maihahalintulad iyan
sa pangyayaring hindi Moro, na nanakop sa Espanya nang 500 taon, ang
naging pambansang wika ng Espanya, kundi ang Kastila na sinasalita sa
12. Madrid. Puwere sa ilang tulad ni Donya Victorina, may panahon pa
nga sa kasaysayan ng ating bansa na maaring ipagmalaki sa mga probinsya
ang makapagsalita ng Tagalog, lalo na ng barayting Manilenyo nito. Kung
tama ang sabi ng ilang mananalaysay, kahit si Bonifacio nga ay hindi nag-
atubiling tawagin ang kanyang pinapangarap na estado na “Kahariang
Tagalog.”
Sabihin pa, ang pagiging lingua franca ng Tagalog ay hindi dahil sa
kolonyalismo ng Maynila, kundi sa kabila ng kolonyalismo ng banyaga.
Sinabi ni Rizal sa kanyang “Filipinas dentro de cien anos,” na
nalathala sa La Solidaridad mula Setyembre 30, 1890 hanggang Febrero 1,
1890:
History does not record in its annals any lasting domination exercised
by one people over another, of different races, of diverse usages and
customs, of opposite and divergent ideals.
One of the two had to yield and succumb. Either the foreigner was
driven out, as happened in the case of Carthaginians, the Moors and the
French in Spain, or else these autochtones or natives had to give way and
perish, as was the case with the inhabitants of the New World. (Tr. by
Charles E. Derbyshire, Gregorio F. Zaide, Documentary Sources of
Philippine History, Vol. 8, p.81).
So, hindi basta-basta sumusuko ang Filipino, hindi siya napapawi,
13. bagkus dumarami pa nga. Sabi ni Rizal, dahil siguro sa alak. Sabi
kasi ng mga naunang historian, nina Pigafetta at Loarca, sober pa rin ang
Pinoy kahit magdamag uminom. Kaya nga ba ang wikang Filiino ay hindi
matutulad sa Guarani o Quechua ng Paraguay o Bolivia na halos tuluyan
nang natabunan ng Espanyol. Ang independientistang paningin ni Rizal ay
inulit niya sa kwestiyon ng wika, at ipinamutawi niya sa mga bibig ni Simoun
sa El Filibusterismo noong 1891. Aniya:
Sasakupin daw tayo ng Kano. Hindi na nasabi ni Rizal kung ano ang
mangyayari sa ating wika. Gayunman, dahil sa kanyang matibay na
paniniwala sa lakas at dangal ng sambayanang Filipino, isang kongkretong
daigdig na lilikhain, hindi ng madamdaming pangarap lamang sa tinubuang
lupa, kundi ng talino, pawis, tiyaga at pagpupunyagi, ang siyang inilarawan ni
Rizal sa ating kinabukasan:
Sa pagdating ng kapayapaan matapos ang mga paglalaban, ang
ginawa nga ba natin ay tulad ng bukas na pinag-alayan ng buhay ng ating
mga bayani – ang pagsasama-samang kilos upang mapalakas ang inang-
bayan – o ang hindi na makialam sa kabuuan at ituon na lamang muli ang
pansin sa sari-sarili nating maliliit na pulo? Kung ganoon, ano ang nangyari
sa panahon nating ito ngayon?
Ang malaking balita ay ang pagkakapalusot sa House of
Representatives ng House Bill 8460, na kilala rin sa tawag na Gullas Bill.
Itinatadhana nito ang eksklusibong gamit ng Inggles sa mga pagsusulit hindi
14. lamang sa eskwela tulad ng National Elementary Aptitude Test at
National Secondary Aptitude Test, kundi pati na rin sa Civil Service
Examination para sa mga kawani ng gobyerno at sa licensure exam sa iba’t
ibang propesyon na pinapangasiwaan ng Professional Regulation
Commission.
PAGLALAHAD NG SULIRANIN
1. Ano na ang kalagayan ng ating wika ngayon?
2. Kamusta na ang ating wikang ginagamit ngayon?
3. Mahalaga ba kaya ito sa ating kapwa Pilipino?
4. Ano-ano ang kaugalian na napapansin natin ngayon?
5. Ginagamit pa ba natin ang ating sariling wika?
TEORITIKAL- KONSEPTWAL NA BALANGKAS
Sinu-sino ang mga dayuhang nagdala ng iba’t ibang wika sa Pilipinas? Iyan
angkatanungan ng isang panauhin dito sa Sarisari etc. Maraming lahi ang nagdala ng
kani-kanilang salita sa Pilipinas noong unang panahon, ngunit ang mga wikang dinatnan
nila sa Pilipinas ay taal na Filipino. Dati’ymayteoryang ang tawag ay wave theory. Ayon
sa wave theory, ang mga ninuno ng lahing Pilipino ay dumayo sa Pilipinas nang ilang ulit
o waves ng pandarayuhan sa pamamagitan ng mga tulay na lupa na nalantad dahil mas
mababaw ang mga dagatnoong panahon ng kalamigang pandaigdig(Ice Age).
15. Nanggaling daw sila sa Indonesia, Malaysia at iba pang lugar. Libu-libong taon
daw ang pagitan ng bawat panahon ng pandarayuhan. Diumano’y ito raw ang sanhi
kung bakit may mga Ita, Ifugawat modernong Pilipino sa Pilipinas. Subalit ngayonayhindi
na tinátanggap ang teoryang ito. Ayon sa mga bagong pananaliksik sa laranganng wika
(comparative linguistics, lexicostatistics), ang mga wika ng iba't ibang grupo sa Pilipinas ay
masyadong magkakahawig kaya hindi maaaring may ilang libong taon ang pagitan ng
kani-kanilang pagdating. Makikita rin sa mga bagong ebidensya sa larangan ng
arkeolohiya na tuluy-tuloy at hindi paulit-ulit ang naging pandarayuhan sa Pilipinas. May
relasyon sa bawat isa ang mga wika sa Pilipinas. Ang pangalan ng pamilya ng mga
wikang ito ay Austronesian o Malayo-Polynesian. Ang mga wikang Austronesian ay mga
wika mula sa mga pulo ng Southeast Asia hanggang sa Easter Island na malapit sa
South America. Malamang na ang unang mga taong nagsasalita ng iisang wikang
Austronesian ay dumatíng sa Pilipinas mula sa hilaga limang libong taon na ang
nakalipas. Nagkahiwa-hiwalay sila at nagsikalat sa buong kapuluan. Dahil sa haba ng
panahon nagkahiwalay sila, unti-unting nagbago ang kanilang pagsasalita. Dumating ang
panahon na ang mga grupong ito ay hindi na nagkaintindihan. Ang ibig sabihinaynaging
bago na ang mga wika at pagsasalita ng iba’t ibang grupo. Ito ang mga wikang kilala natin
sa Pilipinas ngayon tulad ng Ilokano, Tagalog, Cebuano at marami pang iba. Ganito rin
ang nangyari sa ibang mga bahagi ng Timog-Silangan tulad ng Malaysia at Indonesia.
Nang simulan nila ang pangangalakal sa mga pulo, nadala rin nila ang kanilang mga
bagong salita sa Pilipinas – pati yaong mga salitang natutuhan nila sa iba pang mas
malalayong bansa tulad ng India. Mula noon hanggang ngayon, ang mga Pilipino, tulad
ng lahat ng lahi sadaigdig,aynanghihiram ng mga salitamula samaraming dayuhang
16. lahi. Masasabi nating patuloy na nagbabago ang mga wika sa mundo dahil lahat
tayo ay patuloy ang panghihiram at paggamit ng mga bagong salita sa ating
pangungusap.
Bagama’t may mga wikang dayuhan na nagkaroon ng impluwensiya sa paglago
ng mga wikang Filipino, ang Pilipinas ay may sariling mga taal na wika bago pa manito
napuntahan ng mga dayuhan.
TeoryangWika - Pinagmulanngwika
Ding Dong - bagay. Ipinalagay sa teoryang ito na ang lahat ng bagaysa kapaliranaymay
sariling tunog na siyang kumakatawan sa nasabing bagay. Mga tunog ang
nagpapakahulugan samga bagaytulad ng kampana, relo, tren, at ibapa.
Halimbawa: tunog ng eroplano; tunog ng doorbell; tunog ng basong nag uumpugan
Bow Wow – kalikasan. Dito ang tunog ng nalikha ng kalikasan, anuman ang pinagmulan
ayginagad ng tao.
Halimbawa: ang tunog-kulog, ihipng hanging, at ibapa.
Halimbawa: tunog ng ahas; tunog ng tubig na dumadaloy
Pooh Pooh – tao. Ipinalalagay na ang tao ang siyang lumikha ng tunog at siya ring
nagbibigayng kahulugan. Ditoang tunog mula samga tao.
Hlimbawa: lahat ng tunog na sa taonanggaling
Kahariang Ehipto – Ayon sa haring si Psammatichos, ang wika ay sadyang natutuhan
kahit walang nagtuturo o naririnig. Natutunan kahit walang nagtuturo. Unconsciously
learning the language.
Halimbawa: Wikang mga aeta -walang nagturo sa kanila; ngunit may sistema sila
17. ng pagsasalita.
Charles Darwin – Ito ay nakasaad sa aklat na Lioberman (1975) na may pamagat
na“On the Origin of Language”, sinasaad niya ang pakikipagsapalaran ng tao
paramabuhay ang nagtuturo sa kanya upang malikha ng iba’t ibang wika. Wika
natutunan tungkol samga pakikipagsapalaran.
Halimbawa: tsaa – nakuha sa pakikipagsalimuot sa mga tsina.Kobyertos – nakuha sa
pakikipagsapalaransa mgaEspanyol.
Genesis 11: 1-9
–Tore ng Babel.Story of Tower of Babel.Basedon the Bible.
Wikang Aramean – Believes that all languages originated from their language,
Aramean or Aramaic. Syria. May paniniwalang ang kauna-unahang wikang ginagamit sa
daigdig ay ang lenggwahe ng mga Aramean. Sila ang mga sinaunang taong nanirahan
saSyria (Aram) atMesopotamia. Tinatawag na Aramaicang kanilang wika.
TEORYANG YO-HE-HO - pinaniniwalaan na ang wika ay galing sa ingay na nililikhang
taong magkatuwang o nagtutulungan sa kanilang gawain. Ito ay ay unang nasapantaha
ni NOIRE, isang iskolar noong ika-19na dantaon.
Halimbawa: Haha otawa ; Paggalit ng isang tao
TEORYANG MUSIKA - kilala sa teoryang ito ang DANISH na si OTTO JERPERSON.
Sinasaad dito na ang wika ay may melodya at tono at walang kakayahan sa
komunikasyon o hindi nakakakomunika sapagkat taglay nito ang kakulangan sa mga
detalye at impormasyon.
TEORYA NG PAKIKISALAMUHA - ayon kay G. Revesz, isang propesor sa Amsterdam
Germany, ang tao mismoang gumagawa ng kaniyang wikaupang may magamit sa
18. kaniyang pakikisalamuha. Naniniwala ito na ang wika sa likas na pangangailanganng tao
upang makipagsalamuha sa kaniyang kapwa.
Halimbawa: ang dialektong illonggo at bisaya
TEORYANG MUESTRA - pinaniniwalaan sa teoryang ito na una ang pagsasalita
sapamumuestra. Magkaugnay ang pagsasalita at pagmumuestra at ang sentro sa utak
nakumokontrol sa paggalaw at pagsasalitaaymagkalapit at magkaugnay.
Halimbawa: ang pagtuto ng “Braille” at “signlanguage” ng mgabulag obingi opipe.
Pigura 1: Teorya Pinagmulan ng Wika
Kalagayan ng Wikang Filipino
Sa Makabagong Panahon
Wikang Filipino
Teorya ng Wika
Wikan Armean
ong
MusikaPoohPooh Muestra BowwowPakikisalamuha DingDongYo-He-Yo
Kalagayan ng Wika Kaugalian Kahalagahan ng Wika
19. KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL
Ang mga mananaliksik ay gumawa ng pag-aaral na ito upang alamin
ang kakayan ng mga mag-aaral ng Holy Rosary Academy, kung ano na ang
kalagayan ng wikang Filipino. Inaasahan sa pag-aaral na ito ay mabigyan
pansin ang suliranin at ang maiambag nito sa ating lipunan.
Mag-aaral – ang kalabasan ng pag-aaral na ito ay mahalaga at
magagamit sa mabuting paraan ng mga kabataan. Mamulat ang kaisipan at
mabatid ng mga kabataan kung ano na ang kalagayan ng wika Filipino.
Magulang – ang pananaliksik na ito ay mahalaga upang
mapatnubayan at masubaybayan nila ang kanlang mga anak tungo sa
kabutihan ng kanilang pag-aaral at makamtan ang pag-asang mapabuti ang
anak sa lahat ng pakakataon.
Mananaliksik – para sa mga mananaliksik na makakuha sila ng gabay
na may kaugnay sa kanilang pag-aaral.
Guro – ang pag-aaral na ito ay makakatulong din sa mga guro upang
magkaroo ng kamalayon kung anon a ang kalagayan ng wikang Filipino.
Pampaaralang Tagapamahala/ Punong Guro – ito’y magsisilbing
kanilang gabay para makahanap ng angkop na paraan at matulungan kung
ano na kaya ang kalagayan ng ating wikang Filipino.
20. KATAWAGANG PANANALIKSIK
Teorya - ay isang pagaaral o pagsasaliksik sa isang bagay o pangyayari.
Wikang Panlahat - sa English, ang ibig sabihin ng wikang panlahat ay
"national language". Ito ay nangangahulugan na maroon tayong iisang wika
na karaniwang ginagamit ng lahat ng Pinoy upang magkaintindihan
magkaiba man ang katutubong wikang ginagamit.
Lingua Franca - ay tumutukoy sa isang salita o dayalekto na ginagamit nga
dalawa o higit pang mga taong magkaiba ang pangunahing
lengguwahe upang makipagtalastasan sa isa't isa.
ORGANISASYON NG PAG-AARAL
Ang pananaliksik na ito ay kinapapalooban ng apat na kabanata. Sa
unang kabanata ay ang “Suliranin at Saklaw nito”. Dito makikita ang
introduksiyon ng pag-aaral, paglalahad ng suliranin, teoritikal- konseptuwal
na pagbabalangkas, kahalagahan ng pag-aaral, katawagang pananaliksik at
organisasyon ng pag-aaral.
Sa ikalawang kabanata naman ay ang “Rebyu ng Kaugnay na
Literature”. Napapaloob dito ang mga kaugnay na pagbasa, kaugnay na
literatura, kaugnay na pag-aaral, dayuhan man o lokal.
Sa ikatlong kabanata ay ang “Metodolohiya”. Napapaloob dito ang
mga desinyo ng pananliksik, lugar ng pananliksik, paraan ng pagsusuri ng
datos, paraan ng, paglikom ng datos at kalahok ng panaliksik.
21. Sa ikaapat na kabanata ay napapaloob ang mga paglalahad,
pagsusuri at pagpapakahulugan ng mga datos.
Sa ikalimang kabanata ay napapaloob ang mga kabuuan ng mga
natuklasan. Konklusyon at rekomendasyon
22. KABANATA II
REBYU NG KAUGNAY NA LITERATURA
Sa kabanatang ito, ang mga mananaliksik ay nakalikom ng mga
mahahalagang datos at impromasyon bilang pagpapatibay sa pag-aaral na
ito. Ito ay kinabibilangan ng kaugnay na pagbasa ng napapalooban ng mga
batas na nagsasaad o may kaugnayan sa wika, magasin artikulo at iba pa.
sa kaugnayan na literatura ay kinabibilangan ng mga teorya na may
kaugnayan sa pananaliksik at ang kaugnay na pag-aaral ay na papalooban
ng mga pag-aaral na may kaugnayan sa ginaawang pananaliksik sa loob at
labas ng bansa.
Kaugnay na Pagbasa
Ang wika ay salaminng bayanat siyang bumibigkis tungo sa pagkakaisa ng mga
mamamayan. Ang kaisipang ito ay isinaad ni Manuel Luis Quezon, ang tinaguriang Ama
ng Wikang Pambansa (Cabrera, 2009). Ang wikang pambansa ay isang mahalagang
instrumento sa pagkakaroon ng pambansang pagkakaisa o nasyonalismo. Ang pagtatag
ng isang pambansang wika ay isang simbolo ng pagkakaroon ng iisang hangarin. Ayon
kay Catacataca, Espiritu, at Villafuerte (2001), lubhang importante ang adapsyon ng
panlahat na pambansang wika sapagkat ito ay makapangyarihang kasangkapan sa
pagbuo ng pangkalahatang unawaan at pagkikintal ng pambansang pagmamalaki ng
sambayanan. Nabanggit sa talumpati ni Felipe R. Jose noong Agosto 16, 1934 na
kinakailangang―ipakilala sa mundo na ang mga Pilipino ay wala na sa ilalim ng
bandilang Espanyol o Amerikano. Kailangan nang mahalin ang kalayaan at kaluluwa ng
23. bayan– ang wikang sarili. Sapagkat ang wika, alin mang bansa sa sang sinukob ay
siyang ginagamit na mabisang kasangkapan sa pagpapahayag ng kanilang damdamin,
sa pagtuklas ng karunungan at pagtatanggol ng karapatan‖ (Almario, 2011). Ang
wika ay nakatali sa ating kultura. Ito ay nagsisilbing instrumento sa pagkakaroon ng
sariling pagkakakilanlan.Ang wikaang kasangkapan sapagpapadaloy ng kultura,
angkultura naman ang humuhubog sa kung paano gumagana ang wika sa tiyak na
lipunan o pangkat- tao, atang wika naman ang lingguwistikong sagisag ng mamamayang
nagsasalita nito na nagbubuklod ngkalinangang pinagsasaluhan(Empaynado, 2012).
Ngunit ang sinasabing ―cultural identity ay nag-iiba na rin dahil sa malawakang
impluwensya ng ibang kultura. Kung lahi ang magiging basehan, hindi nagkakalayo ang
hitsura ng isang Pilipino sa isang taga- Indonesia, Myanmar, Malaysia at iba pang
Asyanong lahi. Ang wikang Filipino ay isa sa mga tanging patunay ngpagiging isang
bansang malaya. Ang bawat Pilipino ay may tungkulin na pahalagahan at mahalin ang
sariling wika. Ito nalamang ang maaring pagkakaiba sa ibang lahi. Ang wikang Filipino ay
ang nalalabing diwa 23 gating damdaming makabayan at pambansang pagkakaisa at
kailangan itong bigyan ng kaukulang pagpapahalaga.
KaugnaynaLiteratura
A. Filipinobilang “lingua franca (common language)”
Isa sa pinakaesensyal na konsepto ng wikang Filipino ay ang pagiging
pambansang lingua franca nito. Ito ay nangangahulugan na nagsisilbi itong pangalawang
wika ng mas nakararami sa buong bansa na karaniwang ginagamit sa
pakikipagtalastasanat pakikipag-ugnayan saibakahit na mayroong mga unang wikao
24. katutubong wika tulad ng Bisaya, Ilokano, Kapampangan at iba pang dayalekto, ay
nagkakaunawaan pa rin ang bawat isa. Ayon kay Komisyoner Wilfrido Villacorta (sa
Catacataca, et al., 2001), ang Filipino ay isang ―umiiral na wikang pambansa, at
ang nukleo nito ay Pilipino. Ang pormalisasyonnito aykailangang isagawa sa sistemang
pang- edukasyon at iba pa subalit hindi nangangahulugan na dahil hindi pa ito
pormalisado ay hindi ito umiiral. Ito ay lingua franca. Sa pagkakadeklara ng
Filipino bilang Wikang Pambansa noong 1987, pinaniniwalaan nila na ang Wikang
Filipino ay isang ―tunay, natural at dinamikong wika na ginagamit at
naiintindihan ng karamihang Pilipino sa buong bansa mula sa iba’t ibang
etnolingguwistikonggrupo. (Catacataca, Espiritu, & Villafuerte, 2001). Maraming
akademiko ang nagpatunay na ang wikang Filipino ang pambansang lingua franca.
Ayon kay Dr. Ernesto A. Constantino, ―ang pinili naming wika na idedebelop
bilang, ang wika naman ayon kay Atienza (1996) ay inilarawan niya na isang
―wikang compromise o linguafranca. Pinunto naman ni Flores (1996) na
ang Filipino ay isang lenggwahe ng ―kulturang popular na nagmula sa Metro
Manila at pinalaganap sa buong kapuluan. Kaugnay nito, dahil sa mabilis na
paglaganap ng impormasyon sa pamamagitan ng mas midya, hindi maiiwasang maging
pambansang lingua franca ang wikang Filipino dahil ito ay nagsimula sa Sentro o Metro
Manila. Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino (1992), binigyang kahulugan nila ang
wikang Filipino:
Ito ay katutubong wikang sinasalita at isinusulat sa Metro Manila, sa
National Capital Region at sa iba pang urbanisadong sentro ng kapuluan na
ginagamit na midyum ng komunikasyon ng iba’t ibang etnikong grupo. Tulad
ng alinmang buhay na wika, nadedebelopang Filipino sa pamamagitan ng
25. panghihiram mula sa wika ng Pilipinas at ebolusyon ng iba’t ibang barayti ng
wikang angkop sa mga sitwasyong panlipunan ng mga grupong may iba-
ibangkinagisnang lipunan at para sa paksa ng pag- uusap at mga
pandalubhasang talakayan.
B. Filipino vs. Pilipino
Nararapat na ituring ang Filipino bilang wikang pambansa hindi Pilipino. Ang
Pilipino ay itinuturing na mono- based national language (Bernales, et.al, 2011) sapagkat
ang nilalaman at istruktura nito ay hango sa Tagalog. Nagbunga ito ng di- magandang
reaksyon sa mga di-Tagalog sapagkat hindi sila nagiging bahagi ng pagpapayaman at
pagpapaunlad ng wikang pambansa. .Ayon kay Geruncio Lancuesta, Filipino ang dapat
idebelop hindi Pilipino dahil ito ay wikang nakabase sa mixed Tagalog ng Maynila. Iginiit
niya na ang Filipino ay gumagamit ng mga alpabeto ng Kastila kabilang dito ang c, ch, f, j,
ll, n, q, m, y, x and z samantalang ang Pilipino aygumagamit ng mga alpabeto sa balarila
ni Lope K. Santos na siyang purong Tagalog. Ang mga hiram na letra aypananatilihinsa
kanyang orihinal na anyo at hahayaan ang publiko sapagbabago ng mga baybay ayon
sa kanilang ararw- araw na paggamit (Catacataca, et.al, 2001). Ang pagbabago mula
Pilipino sa Filipino ay ginawa hindi lamang para sa representasyonng mga di- Tagalog.
Higit pa rito ang kadahilanan ng pagpapalit ng P sa F. Kinailangang gawin iyon upang
magkaroon ng kongkretong sagisag ng modernisasyong pinagdaraanan ng ating wikang
pambansa tulad ng pagdaragdag ng walong titik sa alpabeto at ang paglinang dito salig
sa mga umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang mga wika. Ito aymga pagbabagong iba
sa wikang Pilipino. Sa pamamagitan ng pagpapalit ng P sa F, nakakaptyur ng Filipino
ang bagong konseptong wikang pambansang nililinang salig hindi saTagalog lamang
26. kung hindi maging sa iba pangwikang katutubo, kasama ang Ingles, Kastila at iba pang
nakakaimpluwensya sa ating kabihasnan (Bernales,et al., 2011). Mula rito, bukod sa
pagiging lingua franca at dinamikong wikang may iba’t ibang barayti, malinaw
ang kabatirang ang Filipino ang wikang panlahat na likas sa mga Pilipino at sumasalamin
sa mayamang kalinangan ng Pilipinas bilang bansang multikultural at multilingguwal; na
isa itong mainam na wikang sasapat sa pangangailangan ng mga mamamayan upang
talakayin ang masaklaw na aspekto ng buhay- Pilipino at bilang wikang panlahat
naimpukan ng karunungan ng bansa na mag-aalaga sapambansang pag- unlad.
C. Kaugnayan ng Wikang Filipino bilang pambansang wika sa unlad pang-
ekonomiya.
Angwika ay maymalaking epekto sa pagpapaunlad at pagpapatatag
ngekonomiya sa isang bansa. Ito ay isang instrumentong ginagamit sa ugnayan at
transaksiyon ng bawat tao sa isang ekonomiya. Kung wala nito, makakaroon ng hindi
pagkakaunawaan at maaring humantong pa sa pagbagsak ng ekonomiya ng isang
bansa.
KaugnaynaPag-aaral
Ayon kay Dr. George Francisco, ang wikang Filipino ang pambansang
wika ng Pilipinas. Ibig sabihin, ito ang inaasahang wikang magbubuklod
tungo sa pagkakaisa ng mga Pilipino. Bilang lingua franca, ito ‘yung wikang
inaasahang nauunawaan at kayang salitain ng lahat ng tao saanmang pulo
ng Pilipinas siya naninirahan. Bukod dito, ito ay nakasaad sa ating Saligang
27. Batas. Samakatwid, ito ay sumisimbolo sa pagkakaisa at identidad ng mga
Pilipinong naninirahan sa Pilipinas.
Sa elementarya, ipinakikilala ang mother tongue—kung ano ang inang
wika ng mga bata sa isang lugar, ang paggamit niyon ang kailangang
mahubog muna sa kanila. Kapag nahubog na iyon, tsaka lamang ipapakilala
ang wikang Filipino (at Inggles). Ibig sabihin, foundational ang pag-aaral ng
inang wika para mabilis na matutunan ng mga bata sa elementarya ang
Filipino.
Bakit mabilis? Kasi magkakaugnay ang mga wika sa Pilipinas.
Halimbawa, ang salitang “bigas”: sa ibang lugar, ito ay “bug-as,” “bag-as,” o
“big-as.” Magkakaiba man ang tunog, alam mo naman na nabibilang sila sa
iisang pamilya ng wika (Malayo-Polynesian language). May paralelismo ang
pag-aaral ng inang wika patungong Filipino. Hindi ito mahirap para sa mga
bata, kumpara sa pag-aaral ng Ingles.
Sa high school naman, integrasyon na ito ng wika at panitikan (o
literatura). Inaasahan natin na magamit ang wika bilang instrumento sa
pagkatuto ng mga piyesang literatura, gaya ng mga maiikling kwento, nobela,
tula, atbp. Ang empasis sa sekundarya ay mga piyesang literatura, lokal
man, pambansa, o pandaigdigan. At Filipino ang instrumento para matutunan
ang mga ito.
Filipino sa tersyarya
Sa tersyarya naman, inaasahan natin na mas mataas na diskurso na
ang paggamit ng Filipino: pang-akademiko, pampolitika, pangnegosyo, at iba
pang mga domain. Ngayon, paano ba mapapasok ng wikang Filipino ang
mga domain na ito? Kaya bang magamit ang Filipino sa pag-aaral ng mass
28. media? Sa Engineering? Sa Sciences? Sa turismo?—gaya ng ginagawa nila
sa ibang bansa?
Ipasok natin ang usapin ng ASEAN integration. Napakahalagang may
araling Filipino sa tersyarya dahil bawat unibersidad ngayon sa ASEAN
Region ay bumubuo ng isang sentro (center) na may kinalaman sa ASEAN
studies. Halimbawa, sa Korea, Japan, Singapore, Malaysia, Indonesia, may
mga sentro sila na may iba’t ibang dibisyon: may Philippine Division,
Malaysian Division, Singaporean, atbp. Ano ang pinag-aaralan dun? Sa
Philippine Division, Philippine studies ang pinag-aaralan, at kasama ang wika
doon.
Dahil nga may ASEAN integration kung kaya’t napakahalaga ng tawid-
kultural na pagkatuto. Halimbawa, kung may isang Pilipinong estudyante na
pupunta sa Singapore (o Malaysia o Indonesia) upang mag-aral doon ng
Singaporean studies, para matutunan niya ang kultura, itinuturo din sa kaniya
ang wika. At ang makakapagbigay lang niyan ay ang mga tersyaryang
institusyon. Kung kaya nga, kailangan talaga sa mga unibersidad na lumikha
ng sentro para sa ASEAN studies.
Hindi matatawaran ang pagyabong ng wikang Filipino sa elementarya
at high school. Pero ang higit na makakapagpayaman para sa
intelektwalisasyon ng wikang Filipino ay ang nasa tersyarya. Kasi nga, ang
tersyaryang edukasyon ay discipline-based. Ibig sabihin, may mga domain
siya, at maaaring lumawak ang paggamit ng Filipino sa mga domain na ito sa
pamamagitan ng mga pananaliksik sa wika.
Katapatan sa wika
29. Kamakailan lamang ay bumisita ako sa Japan. Naobserbahan ko
doon na masigla nilang ginagamit ang wikang Nihonggo para mapalago ang
IT (information technology) nila. Sa Pilipinas kasi, ang kulang na nakita ko ay
ang katapatan (loyalty)—kasi may tinatawag na language loyalty e. Ang
loyalty ng mga tao, wala sa wikang Filipino. Hirap mapasok ng Filipino ang IT
dahil, bukod sa masyadong teknikal (maraming jargons), marami sa mga
iskolar natin sa IT ay edukado sa kanluraning unibersidad.
Magandang balita nga naman na napapasok na ng wikang Filipino ang
mga teknikal at bokasyunal na kaalaman (IT, automotive, atbp.). Dangan
lamang at limitado. Mas magiging intelektwal kasi ang paggamit ng Filipino
kapag ang gumalaw dito ay mismong ang mga iskolar na alam ang proseso
ng pagsasalin at pagbuo ng mga materyal sa pag-aaral ng mga domain.
Kasi nga, karamihan sa mga gumagamit ng Filipino sa pagtuturo ng
mga teknikal/bokasyonal na kurso ay hindi pa bihasa sa tamang alituntunin
ng ating wika. May mga pagkukulang sa paggamit ng bantas (punctuation),
mayroon ding hindi angkop na gamit ng salita, atbp. Kasi nga…hindi sila
dalubhasa sa wika.
Sa Japan, ipinakikilala ang IT, Sciences, Humanities, Arts sa wika nila
sa murang edad pa lamang. E dito sa atin? Kaya nga kahit pagdating nila ng
postgraduate, kahit sa propesyon nila, equipped na sila. Sa Pilipinas kasi,
parang hindi natin magagawa na magamit agad ang Filipino sa Siyensya, sa
Engineering, atbp. Hindi pa sa ngayon. Ang loyalty kasi ng mga tao, nasa
wikang Inggles.
Iyon ang isang pinakamalaking suliraning kinakaharap ng wikang
Filipino, lalo na kung gagamitin ito sa mga maimpluwensyang domain, gaya
30. ng law, business, medicine, sciences, etc. Mas ginagamit lang ang Filipino sa
domain ng arts, humanities, social sciences, media. Kumbaga may dibisyon.
Hindi gaya sa Korea, Japan, o Indonesia: kahit anumang domain, mayroon
silang language loyalty. Lagi nilang sinasabi, “Isasalin namin ito sa wika
namin.” Kasi nga,trained and equipped ang mga tao sa mga bansang iyon
mula elementarya hanggang tersyarya sa wika nila.
Kaya dapat talaga, hybrid. Ibig sabihin, maaaring mass media man
ang disiplina ko, nakapag-aral naman ako ng Filipino. Hybrid na yun. Kaya ko
nang magturo ng Filipino sa mass media. Hindi pwedeng uni- o mono-
disciplinal lang. Dapat cross-disciplinal—pinagsasanib-pwersa mo iyong
lakas ng dalawang disiplina.
Sa tersyarya, ang kasanayang inaasahan ay ang makapagsuri o
makabuo ng argumento ang mga bata gamit ang Filipino sa proseso ng
kanilang pag-iisip at sa artikulasyon ng kanilang iniisip.
Bukod sa pagtuturo ng Filipino sa pa-diskursong pagdulog (discourse
approach), pwede rin kasing ituro sa kolehiyo yung translation o pagsasalin.
Kumbaga, isang kurso ng mga bata na nasa kurikulum ay pagsasalin. Kung
talagang gusto ng pamahalaan na mapalaganap ang Filipino upang isulong
ang pambansang identidad, atbp., dapat ang lahat ng kurso, may isang
subject na pagsasalin (translation). Basic translation.Sa ganung paraan,
natutulungan ng akademya ang pamahalaan para maisakatuparan ang
pagiging intelektuwalisado ng wikang Filipino.
Iyon ang isinusulong ko: kung mawawala ang mga kasalukuyang
araling Filipino sa tersyarya, palitan na lamang natin sila ng (1) araling
Filipino na angkop sa iba’t-ibang disiplina at (2) pagsasalin sa Filipino ng iba’t
31. ibang disiplina. Magtutulungan tayo—si Filipino teacher na mahusay sa
Filipino, at iyong mga estudyante na mahusay sa disiplina. Magsasama
ngayon sila. Ang resulta noon ang siyang sagot sa panawagan ng gobyerno
na gawing intelektwalisado ang Filipino, habang isinusulong natin ang ating
kultural at pambansang identidad sa pamamagitan ng pagpapayaman pa sa
ating wika.
Lokal
Ayon kay Edward Supir, ang wika ay isang likas at makataong
pamamaraan ng paghahatid ng mga kaisipian, damdamin at mithiin.
Si Carroll (1964) ay nagpapahayag na ang wika ay isang sistema ng
mga sagisag na binuo at tinanggap ng lipunan. Ito ay resulta ng unti-unting
paglinang sa loob ng maraming daang taon at nagbabago sa bawat
henerasyon, ngunit, sa isang panahon ng kasaysayan, ito ay tinutukoy na
isang set ng mga hulwaran na gawi na pinagaaralan o natutuhan at
ginagamit sa ibat-ibang antas ng bawat kasapi ng pangkat o komunidad.
Ayon kay Doctor Pamela Constantino sa artikulo niyang Tagalog
Pilipino/ Filipino: Do they differ sa bisa ng Executive Order No. 134 na
nilagdaan ni Pangulong Quezon noong ika-30 ng Disyembre, 1937 ay kinilala
ang tagalog bilang basehan ng pagbubuo ng Wikang Pambansa.
Ayon kay Doctor Aurora Batnag (Kabayan, 2001) sapagkat ang
Pilipinas ay multilingual at multicultural, nabubulklod ang atingmga watak-
watak na isla ng iisang mithiin na ipinapahayag hindi lamang sa maraming
tinig ng ibat-ibang rehiyon kundi gayon din sa isang midyum na Wikang
Filipino. Sa makatuwid hindi matutumbasan ang papel ng wika sa
pagtatangkang baguhin ang kalagayan ng lipunan ng isang bansa.
32. Dayuhan
Iilang pag-aaral ng mga dayuhan. Ang Gramatica
Bisaya (Guillen), Diccionario de idiomas Filipinos (Blumentritt), Vocabulario
Pangasinan-Castellano (Austria Macaraeg) ay iilan sa mga pag-aaral noong
1898.
Ang siyentipikong pag-aaral sa wika ay nagsimula pagdating ng mga
Amerikano. Ang mga mahalagang pag-aaral sa panahong ito ay isinagawa
nina Cecilio Lopez, Morice Vanoverberg, Otto Scheerer, Hermann
Costenoble, Carlos Everett Conant, Frank R. Blake, and Leonard Bloomfield.
Ang anim na artikulo ni Costenoble ay tungkol sa mga salitang ugat na
binubuo ng isang pantig lamang (monosyllabic), sa pagkakaiba at
pagkakahawig ng mga tunog sa iilang major na wika sa Pilipinas, at
ikinumpara rin niya ang mga pandiwa sa mga wikang ito. Si Otto Scheerer ay
maraming naisulat, simula ng 1909 hanggang 1932, tungkol sa mga wika sa
hilagang Luzon --Kalinga, Ilongots, Isinai, Batak, Isneg, at Bontoc. Si
Vanoverbergh ay sumulat ng gramatika at diksyonaryo ng Iloko, mga
etnograpiyang pag-aaral ng mga Isneg at Kankanay.
Si Conant ay may mga sampung pag-aaral tungkol sa mga wika ng
Pilipinas mula 1908 hanggang 1916. Kabilang na rito ang mga pag-aaral sa
ponolohiya ng Turirai (1913); ang ebolusyon ng "pepet vowel" sa 30 wika sa
Pilipinas; ang mga tunog na "f" at "v" sa iilang wika sa Pilipinas; at
ang correspondence ng mga tunog na R-G-H-Y-NULL at R-L-D-G sa mga
wika sa Pilipinas--na kung saan iklinasipay niya ang mga wikang Tagalog,
Bikol, Bisaya, Ibanag, Magindanao, Tausug, at Bagobo bilang "g-
33. languages," ang Ilokano at Tiurai,"r-language," ang Pangasinense, Kankanai,
Ibaloy, Bontoc, at Kalamian "l-languages," at ang Kapampangan, Ivatan,
Sambal, "y-languages." Tiningnan rin niya ang ebolusyon ng tunog na /l/ sa
Indonesia sa Tagalog, Bisaya, Bontok, Kankanay, Samal, Mandaya, Isinai,
Sambali, Inibaloi, Ivatan, at Ilongot. May mga pag-aaral rin siya tungkol sa
gramatika ng wikang Isinai at sa mga salitang ugat sa Kapampangan na
naging monosyllabic.
34. KABANATA 3
METODOLOHIYA
Sa kabanatang ito inalalahad ng mga mananaliksik ang
pamaraang ginagamit sa disenyong pananaliksik. Paraan ng pangongolekta
ng datos instrument ng pag-aaral at paraan sa pagsusuri ng datos.
Disenyo ng Pananaliksik
Sa pagnanais ng mga mananaliksik na mabatid ng mga mag-aaral na
ano na kaya ang kalagayan ng wikang Filipino sa makabagong panahon.
Ang pag-aaral na ito ay ginagamitan ng questionnaire ng mga mag-aaral,
para malaman ang kalagayan ng wikang Filipino sa makabagong panahon.
Lugar ng Pananaliksik
Ang Holy Rosary Academy ay itinatag noong 1948 sa pamamagitan ng
Kataas-Rev. Manuel Mascariñas, D.D., ang Bishop ng Palo, tinulungan ng Rev.
Fr. Gregorio M. Florendo, ang kura paroko ng Hinunangan, bilang tugon sa
kahilingan ng ilang kilalang mga Katoliko sa bayan. Ang paaralan ay nagtuturo
sa kurikulum nito sa Ingles.
Ang mga malalaking parokya kumbento ay utilized bilang paunang gusali
ng paaralan. Bilang ng mga taon nagpunta sa paaralan ay magagawang
magdagdag ng ilang mga gusali at mga pasilidad upang matugunan ang
pagtaas ng pangangailangan ng mga estudyante nito at sa mga
35. pangangailangan ng Bureau of Private Schools. Sa kabila ng mga maraming
mga setbacks, tulad financial shortages at natural calamities, paaralan survived
at sa parehong oras mukha ang hindi tiyak hinaharap sa isang lubos na
matatag na batayan.
Ang paaralan ay orihinal na inaalok lamang ng isang unang sa ikatlong
taon akademikong secondary course. May mga dalawang taon ng paaralan,
1950-1952, kung saan ito inaalok ng isang kumpletong pangalawang course
kasama ang isang unang taon ng Junior Normal College. Ngunit pagkatapos ng
taon ng paaralan 1951-1952, lamang ng isang kumpletong pangalawang kurso
na may bokasyonal na mga paksa ay inaalok.
Sa pamamagitan ng pagtaas ng pagpapatala bilang ng taon na nagpunta
sa, HRA huli outgrew kanyang unang bahay kung saan ay ang parokya
kumbento. Kaya sa 1968, sa panahon ni Rev. Fr. Frederick Wakeham, SFM, at
sa pamamagitan ng dedikado pagsisikap ng maraming parishioners, ang isang
bagong HRA gusali ay constructed mula sa mga pondo na nakolekta sa isang
lugar lamang at mula sa ibang bansa.
36. Pigura 2: Mapa ng Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.- Senior High School
Department
38. Instrumentong Pananaliksik
Ang mga mananaliksik ay gumamit ng kwestiyuner upang makuha
ang mga sagot ng mga mag-aaral na kinakailangan sa pag-aaral na ito. Ang
kwestiyuner ay dapat sagutan ng mga respondante ayon sa kanilang
pananaw.
Paraan ng Pagsusuri ng Datos
Ang mga mananaliksik ay lumikom ng mga impormasyon na
nababatay at naayon sa mga baryabol upang matugunan ang mga
pangangailangan at masagutan ang mga suliranin sa pananaliksik na ito.
Humanap ng mga angkop na batayan upang mapatunayan na ang mga
nalikom na datos ay may sapat na basihan para maisagawa ng maayos ang
pag-aaral na ito.
Paraan ng Paglikom ng Datos
Sumulat ang mga mananalisik ng kahilingan sa punong guro ng
naturang paaralan upang maisagawa ang palatanungan ng mga mananliksik.
Humingi rin ng pahintulot ang mga mananaliksik sa gurong nagtuturo ng
asignaturang Filipino 11 upang maisagawa ang pananaliksik na ito sa mga
estudyanteng nasa ikalabing-isang baitang. Ang mga mananaliksik ay
ipinamahagi ang mga kwestiyuner sa mga respondenteng mag-aaral na
mayroong sabjek na Filipino 11.
39. Kalahok ng Pananaliksik
Ang mga kalahok sa pananaliksik na ito ay ang mga mag-aaral sa
ikalabing- isang baitang (St.Timothy) ng Holy Rosary Academy of
Hinunangan, Inc, Hinunangan, Timugang Leyte. Mayroong 42 respondente.
St. Tiothy Kalahok Bahagdan
Lalaki 17 40%
Babae 25 60%
Kabuuan 42 100%
40. KABANATA IV
RESULTA AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS
Ang kabanatang ito ay naglalahad ng mga resulta, pagsusuri at
interpretasyon ng mga datos.
Ang mga tiyak na katanungan na sasagutin sa pag-aaral na ito ay ang
mga sumusunod:
1. Mahalaga ba ang pagkakaroon ng sariling wika?
2. Malaki ba ang epekto sa paggamit ng wika sa social media?
3. Nakakaapekto ba ang pagtangkilik ng ibang wika kaysa sa sariling wika?
4. Bilang isang estudyante, natatangkilik mob a ang wikang Filipino sa
ngayon?
5. Lumawak ba ang wikang Filipino sa panahon ngayon?
41. 0
5
10
15
20
25
30
OO HINDI SIGURO WALA SA NABANGGIT
Katanungan 1
Series 1
Talahanayan 1: Kahalagahan ng pagkakaroon ng sariling wika.
Sa Talahanayan 1. Makikita ang resulta ng gaano kahalaga ang
pagkakaroon ng sariling wika, na may pinakamarami ang sumagot na Oo na
may 28 puntos at 0 puntos ang nakakuha na Hindi mahalaga ang pagkakaroon
ng sariling wika. Mula sa talahanayan ginawa, mula sa 30 respondente ay
nakakuha ng kabuuang 24.98 porsyento bilan pamantayang marka.
42. 0
5
10
15
20
25
30
OO HINDI SIGURO WALA SA NABANGGIT
Katanungan 2
Series 1
Talahanayan 2: Epekto sa paggamit ng wika sa Social Media
Sa talahanayan 2. Makikita ang epekto ng paggamit ng wika sa social
media, may pinakamarami ang sumagot na Oo nay may 26 puntos at 1 puntos
ang sumagot na wala sa nabanggit. Mula din sa talahanayang ginawa, mula 30
respondente ay nakakuha ng kabuuang 25.86 puntos bilang pamantayang
marka.
43. 0
5
10
15
20
25
OO HINDI SIGURO WALA SA NABANGGIT
Katanungan 3
Series 1
Talahanayan 3: Epekto ng pagtangkilik ng ibang wika kaysa sa sariling
wika.
Sa talahanayan 3. Epekto ng pagtangkilik ng ibang wika kaysa sa
sariling wika, may pinakamarami ang sumagot na Oo nay may 20 puntos at 1
puntos ang sumagot na wala sa nabanggit. Mula din sa talahanayang ginawa,
mula 30 respondente ay nakakuha ng kabuuang 27.50 porsyento bilang
pamantayang marka.
44. 0
5
10
15
20
25
OO HINDI SIGURO WALA SA NABANGGIT
Katanungan 4
Series 1
Talahanayan 4: Tinatangkilik nila ang wikang Filipino sa ngayon.
Sa talahanayan 4. Tinatangkilik nila ang wikang Filipino sa ngayon, may
pinakamarami ang sumagot na Oo nay may 21 puntos at 0 puntos ang sumagot
na wala sa nabanggit. Mula din sa talahanayang ginawa, mula 30 respondente
ay nakakuha ng kabuuang 25 puntos bilang pamantayang marka.
45. 0
2
4
6
8
10
12
OO HINDI SIGURO WALA SA NABANGGIT
Katanungan 5
Series 1
Talahanayan 5: Lumawak ang wikang Filipino sa panahon ngayon.
Sa talahanayan 5. Lumawak ang wikang Filipino sa panahon ngayon,
may pinakamarami ang sumagot na Oo nay may 11 puntos at 1 puntos ang
sumagot na wala sa nabanggit. Mula din sa talahanayang ginawa, mula 30
respondente ay nakakuha ng kabuuang 18.28 puntos bilang pamantayang
marka.
46. KABANATA V
KABUUAN, MGA NATUKLASAN AT REKOMENDASYON
Sa kabanatang ito ay tinalakay ang kabuuan ng mga natuklasan,
konklusyon at mga iminungkahing rekomendasyon.
Kabuuan
Ang pinakalayunin sa pag-aaral na ito ay upang masuri kung ano na
talaga ang kalagayan ng ating wikang Filipino. Ang tiyak na tanong na
sasagutin ay ang mga sumusunod: Mahalaga ba ang pagkakaroon ng
sariling wika? Malaki ba ang epekto sa paggamit ng wika sa social media?
Nakakaapekto ba ang pagtangkilik ng ibang wika kaysa sa sariling wika?
Bilang isang estudyante, natatangkilik mob a ang wikang Filipino sa ngayon?
Lumawak ba ang wikang Filipino sa panahon ngayon?
Sa pagnanais ng mananaliksik na masuri na malaman kung ano na
talaga ang kalagayan ng ating wikang Filipino sa makabagong panahon.
Kung ito ba ay binigyan natin ng pagkakahalaga o ipinagwalang bahala na
ito.
Ang mga datos ay na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng ating
sariling wika.
47. MGA NATUKLASAN
1. Ang mga estudyante ay may 24.98 pamantayang marka na
mahalaga ang pagkakaroon ng sariling wika.
2. Ang mga estudyante ay may 25.86 pamantayang marka ang
paggamit ng wika sa social media.
3. Ang mga estudyante ay may 27.50 pamantayang marka ang
pagtangkilik ng ibang wika kays sa sariling wika.
4. Ang mga estudyante ay may 25 pamantayang marka ang
tumangkilik sa wikang Filipino ngayon.
5. Ang mga estudyante ay may 18.28 pamantayang marka na
lumawak ang wikang Filipino sa panahon ngayon.
Konklusyon
Ang kalagayan ng wikang Filipino sa makabagong panahon ay
tuluyan ng naglaho at ipinagwalang bahala ng mga estudyante. Imbis
na gamitin natin ito, ipinagwalang bahala nila, gumamit pa sila ng
ibang linggwahe at hindi na nila pinahalagahan ang ating sariling wika.
48. Rekomendasyon
1. Ang mga guro ay kailangan gumawa ng exercise na tungkol sa
wikang Filipino.
2. Inerekomenda na ang guro ay gumawa ng batas na kailangang
gumamit ng wikang Filipino sa pagsasalita, lalo na sa asignaturang
Filipino para mahasa sila sa paggamit ng ating sariling wika
50. KURIKULUM VITAE
Jemar L. Cinco
Sto. Niño 1, Hinunangan, Southern Leyte
Personal na Data
Pangalan: Jemar L. Cinco
Tirahan: Sto. Niño 1, Hinunangan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Enero 20, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Otama Elementary School
Sekondarya: Canipaan National High School
Senior High School: Holy Rosary Academy Of Hinunangan, Inc.
KURIKULUM VITAE
51. Eric D. Constantino
Labrador, Hinunangan, Southern Leyte
Personal na Data
Pangalan: Eric D. Constantino
Tirahan: Labrador, Hinunangan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Oktobre 21, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Hinunangan West Central School
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
52. KURIKULUM VITAE
Luthe-ann E. Toyhacao
Balagawan, Silago, Southern Leyte
Personal na Data
Pangalan: Luthe-ann E. Toyhacao
Tirahan: Balagawan, Silago, Southern Leyte
Relihiyon: I. F. I
Petsa ng Kapanganakan: Oktobre 26, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Balagawan Elementary School
Sekondarya: Mercedes National High School
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
53. KURIKULUM VITAE
Maria Nicole R. Galit
Poblacion, Hinunagan, Southern Leyte
Personal na Data
Pangalan: Maria Nicole R. Galit
Tirahan: Poblacion, Hinunagan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Nobyembre 18, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Hinunagan East Central School
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
54. KURIKULUM VITAE
Jerico D. Kuizon Jr.
Patong, Hinunagan, Southern Leyte
Personal na Data
Pangalan: Jerico D. Kuizon Jr.
Tirahan: Patong, Hinunagan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Disyembre 06, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Hinunagan East Central School
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
55. KURIKULUM VITAE
Pauline Mae C. Bughao
Poblacion, Hinunagan, Southern Leyte
Personal na Data
______________________________________________________________________
Pangalan: Pauline Mae C. Bughao
Tirahan: Poblacion, Hinunagan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Agosto 28, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
56. KURIKULUM VITAE
Francis Gerard B. Tilaon
Labrador, Hinunagan, Southern Leyte
Personal na Data
______________________________________________________________________
Pangalan: Francis Gerard B. Tilaon
Tirahan: Labrador, Hinunagan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Oktobre 17, 1999
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: San Francisco Central School
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
57. KURIKULUM VITAE
Raiza Mae N. Luma-ad
Panalaron, Hinunagan, Southern Leyte
Personal na Data
______________________________________________________________________
Pangalan: Raiza Mae N. Luma-ad
Tirahan: Panalaron, Hinunagan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan: Nobyembre 27, 1998
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Hinunangan East Central School
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Senior High School: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
58. KURIKULUM VITAE
Trisha Kayla B. Labrador
Salog, Hinunagan, Southern Leyte
Personal na Data
______________________________________________________________________
Pangalan: Trisha Kayla B. Labrador
Tirahan: Salog, Hinunagan, Southern Leyte
Relihiyon: Roman Catholic
Petsa ng Kapanganakan:March 11, 2000
Karanasang Pang-edukasyon
______________________________________________________________________
Elementarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Sekondarya: Holy Rosary Academy of Hinunangan, Inc.
Senior High School: Holy Rosary Acadsemy of Hinunangan, Inc.