Ito ay iniulat kamakailan sa Paglilinang ng Filipino at Pahambing na Pag-aaral ng mga Prinsipal na Wika sa Pilipinas. Maaaring makatulong ito sa karagdagang impormasyon hinggil sa pagpaplanong amalgamasyon ng KWF sa Wikang Filipino. Ang mga impormasyon dito ay pinagyayabong pa at kailangang maragdagan sa mga susunod na taon.
Ang araling ito ay tumatalakay tungkol sa wastong paggamit ng pagpapantig ng salita. Ipinapakita dito kung papaano papantigin ang salita mula sa hiram na wika o maging sa wikang Filipino nang sa gayun ay mabatid ang wastong pagbaybay ng salita.
Ang araling ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng alomorp sa pag-aaral ng balarila. Itinatampok dito ang paraan kung paano binubuo ang salita sa pamamagitan ng paggamit nito. Bukod pa dito, ipinababatid din ang mga uri at kung paano ito nagbabago batay sa unang titik ng salitang-ugat.
MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
Ang araling ito ay tumatalakay tungkol sa wastong paggamit ng pagpapantig ng salita. Ipinapakita dito kung papaano papantigin ang salita mula sa hiram na wika o maging sa wikang Filipino nang sa gayun ay mabatid ang wastong pagbaybay ng salita.
Ang araling ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng alomorp sa pag-aaral ng balarila. Itinatampok dito ang paraan kung paano binubuo ang salita sa pamamagitan ng paggamit nito. Bukod pa dito, ipinababatid din ang mga uri at kung paano ito nagbabago batay sa unang titik ng salitang-ugat.
MORPOLOHIYA NG WIKANG AYANGAN: ISANG PAGAARALAJHSSR Journal
ABSTRAK: Ang pag-aaral na ito ay naglalayong mailahad ang palabuuan na sumasaklawsa anyongmorpema
ng wikang Ayangan ng Mayoyao, Ifugao. Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibongkwalitatibong
disenyo ng pananaliksik kayat ito ay gumamit ng di-binalangkas na pakikipanayamsamgatagatugon na tagalower bahelna ng nasabing lugar. Natuklasan sa pag-aaral na mayroong morpemangsalitang-ugat, morpemang
panlapi, at malimit na morpemang ponema ang wikang Ayangan. May mga salitang- ugat sa wikang Ayangan
na ang salin sa wikang Filipino ay hindi nag-anyong salitang-ugat. May mga salitarinna ang bilang ng pantig ng
salitang-ugat sa wikang Ayangan ay hindi pareho sa bilang ng pantig ng salitang- ugat sa wikang Filipino at ito
ay bise bersa. May mga panlapi sa wikang Ayangan na tinumbasan ngmgapanlapi sa wikang Filipino. Ang mga
panlapi na ginamit sa paglalapi sa mga salitang-ugat para magingmakauri at makangalan na mga salita sa
wikang Ayangan ay pareho na ginamit sa paglalapi sa mga salitang- ugat sa wikang Filipino bilang tumbas ng
mga salita sa wikang Ayangan. Ang paglalaping ginawa sa makauri at makangalan sa wikang Ayangan ay
pareho sa wikang Filipino. Natuklasan din na ang panlaping [in] at [um]ay nagkakaiba ng pusisyon sa mga salita
sa hanay ng makadiwa. Natuklasan din sa pag-aaral na ito na walangsalita sa wikang Ayangan ang may
laguhang paglalapi. Natuklasan din na ang indigenous accent symbol ( ' ) aykumakatawan bilang [ko] at ang
ponemang /m/ naman ay kumakatawan bilang [mo] sa morpemang ponemangwikang Ayangan.
Susing-salita: palabuuan, morpema, wikang Ayangan, lower bahelna, wikang Filipino
1. kumunikasyon (depinisyon at mga uri nito)
Berbal at Di-berbal na kumunikasyon at mga uri nito
Dagdag kaalaman tungkol sa kaibahan ng Berbal at Di-Berbal na Kumunikasyon
Kritikal-na-Konsiderasyon-sa-Pagbuo-ng-Saliksik mga isyung panggramatika sa p...MARIA KATRINA MACAPAZ
Mga layunin:
Natutukoy ang mga posibleng pangunahing isyu sa online at/o hindi harapang pagtuturo at pagkatuto ng gramatikang Filipino;
Nakikilala ang mga mahahalagang teorya sa gramatika na dapat maging tuon sa pagbuo ng saliksik kaugnay sa mga natukoy na mga posibleng pangunahing isyu; at
Nabibigyang halaga ang pagbuo ng saliksik mula sa mga natukoy na mahahalagang konsiderasyon sa pagtiyak na matatamo ang inaasahang resulta ng salisik.
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Filipino bilang ...Juan Miguel Palero
Ito ay isang powerpoint presentation na nakatuon sa pagtalakay ng mga teorya na nagpapaliwanag sa konsepto na nakapaloob sa Wikang Filipino bilang opisyal na wikang panturo sa Pilipinas.
1. kumunikasyon (depinisyon at mga uri nito)
Berbal at Di-berbal na kumunikasyon at mga uri nito
Dagdag kaalaman tungkol sa kaibahan ng Berbal at Di-Berbal na Kumunikasyon
Kritikal-na-Konsiderasyon-sa-Pagbuo-ng-Saliksik mga isyung panggramatika sa p...MARIA KATRINA MACAPAZ
Mga layunin:
Natutukoy ang mga posibleng pangunahing isyu sa online at/o hindi harapang pagtuturo at pagkatuto ng gramatikang Filipino;
Nakikilala ang mga mahahalagang teorya sa gramatika na dapat maging tuon sa pagbuo ng saliksik kaugnay sa mga natukoy na mga posibleng pangunahing isyu; at
Nabibigyang halaga ang pagbuo ng saliksik mula sa mga natukoy na mahahalagang konsiderasyon sa pagtiyak na matatamo ang inaasahang resulta ng salisik.
Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino - Filipino bilang ...Juan Miguel Palero
Ito ay isang powerpoint presentation na nakatuon sa pagtalakay ng mga teorya na nagpapaliwanag sa konsepto na nakapaloob sa Wikang Filipino bilang opisyal na wikang panturo sa Pilipinas.
Ang Kawayan (Ang Kalasag ng Kabataan, Lagitik ng Katotohanan)Bryan Ben Orcenado
Ang Opisyal na Pahayagan ng Mataas na Paaralan ng Madrid Surigao del Sur Division
Tomo 1 Bilang 1 │ Agosto 2023 - Mayo 2024. Ang pampaaralang pahayagang ito ay kuwalipikado para sa National Schools Press Conference 2024 na gaganapin sa Carcar City, Cebu ngayong Hulyo.
4. Panalangin
Panginoon, kami ay nagpapasalamat dahil kami
ay Iyong tinipon sa araw na ito. Bigyan Mo po
kami ng kaliwanagan sa isipan upang
maunawaan po namin ang paksa na tatalakayin.
Basbasan Mo po kami ng lakas lalo na po
ngayong may pandemya. Nawa ay ingatan Mo
po kami lagi. Amen.
10. Pagbabalik-tanaw
MGA PANGUNAHING WIKA NG PILIPINAS
Tradisyonal na tinatawag na walong pangunahing wika ng bansa
ang Bikol, Ilokano, Hiligaynon, Pampanggo, Pangasinan,
Sebwano, Tagalog, at Waray (Samar-Leyte). Malimit ding tawagin
ang mga ito na wikang rehiyonal. May pagkakataong isinasama
sa pangkat ang Mëranaw, Tausug, at Magindanaw.
Sanggunian: https://pcij.org/data/164/ang-mga-wika-ng-pilipinas
11. Pagbabalik-tanaw
Ang karaniwang katwiran sa “pangunahing wika” ay dahil (1) may
malaking bilang ito ng tagapagsalita, karaniwang umaabot sa isang
milyon ang tagapagsalita, o (2) may mahalagang tungkulin ito sa
bansa bilang wika ng pagtuturo, bílang wikang opisyal, o bilang
wikang pambansa.”
Sanggunian: https://pcij.org/data/164/ang-mga-wika-ng-pilipinas
14. Kasaysayan
Inaprubahan ang
rekomendasyon ng
Tagalog upang gawing
wikang pambansa
Tinawag na Pilipino ang
tagalog-based na wikang
pambansa
May iilang kongresman ang sinuportahan ang
pagpapalaganap ng Pilipino, na sa kanila ay
puristang tagalog, bilang pambansang wika.
Umimbento sila ng mga salita katulad na
lamang ng salumpuwit, salimpapaw, sipnayan,
atbp.
Ang mga hindi nagsasalita ng tagalog
katulad ng Madyaas Pro-Hiligaynon
Society at ilang grupo ng Sebwano ay
nagreklamo ukol sa kilos ng Maynila
tungo sa purismo.
19591937
19691965
15. Kasaysayan
Ang pagtatangka ng mga purista noong 1965
na mapalawak ang bokabularyo sa
pamamagitan ng paggawa nila ng mga salita
ay pinatindi ang “word war” sa pagitan nila at
ng kanilang mga kritiko. Malaki ang isyu ng
purong tagalog bilang wikang pambansa.
Ngunit noong 1970 ay tuluyan ng ginamit ang
Pilipino bilang midyum ng pagtuturo sa
primarya at sekundaryang paaralan.
16. Kasaysayan
3
1
2 4Grade III at IV: Pilipino Tersyarya: Ingles
Grade I at II: Bernakular
Sekondarya: Ingles
Agosto 7, 1973, ipinakilala ng Board of National Education
ang pagkakaroon ng bilingual approach sa pagtuturo
17. Bilingual approach
Itinataguyod nito ang intelektwalisasyon
ng wikang pambansa
(katulad na lamang ng pagkakaroon nito ng
daluyan sa intelektwal na pagpapalitan sa
akademya, tanggapan ng pamahalaan, at iba
pang disiplina)
Inaasahan na ito ay magbibigay ng
pambansang pagkakaisa at
pagkakakilanlan sa mga Pilipino
Maipapahayag na nila ang kanilang mga sarili
at kaya na nila makipag-usap sa iba gamit ang
iisang wika.
19. Kaibahan
1. Mas marami itong
ponema
3. Lubos ang
panghihiram ng Filipino
sa Ingles
2. Iba ang sistema ng
ortograpiya
4. Iba ang konstruksyon
sa gramatika
Ayon kay Dr. Constantino, ito ang pagkakaiba ng Filipino
sa Pilipino.
20. Kasaysayan
Mula sa konstitusyong ito na nagpapatupad na ang
wikang pambansa ay Filipino, ito ay naging
amalgamasyon ng Pilipino/Tagalog, Espanyol, at
Ingles. Ito ay sa pamamagitan ng pagbabaybay muli
ng mga salita at pagbabagong anyo ng mga ito.
Saligang Batas ng 1987
Artikulo XIV, seksyon 6
Espanyol Ingles Filipino
Hielo Ice Yelo
Extranjero Abroad Abroad
Efecto Effect Epekto
24. Amalgamasyon
1. Ngayong krisis, dismayado ang ating ilang kababayan dahil
hindi sila nakatanggap ng ayuda.
Halimbawa sa wikang Filipino
Espanyol Ingles Filipino
crisis krisis
desmayado dismayado
ayuda ayuda
25. Amalgamasyon
2. Ang hirap kontrolin ng ilang mamamayan. Imbes na
makatulong sila ay labas pa rin sila ng labas maski na may
pandemya.
Halimbawa sa wikang Filipino
Espanyol Ingles Filipino
control kontrol
en vez imbes
mas que maski
pandemia pandemya
26. Amalgamasyon
3. Nag-iba ang naging itsura ng maraming lugar sa Pilipinas.
Kumaunti ang basura pero marami pa rin ang tsismosa.
Syempre kahit na ganito ang sitwasyon ay hindi pa rin sila
patitinag.
Halimbawa sa wikang Filipino
Espanyol Ingles Filipino
hechura itsura
lugar lugar
basura basura
chismosa tsismosa
situation sitwasyon
28. Paksa
Ang Komisyon sa Wikang Filipino
(KWF) ay nagsasagawa ng isang
plano na pagsasama-samahin ang
katangian ng iba’t ibang wikang
rehiyonal sa Pilipinas upang
makapagtatag ng pambansang wika
na mas ingklusibo.
29. Paksa
Ito ay isang solusyon sa mga maiinit
na debate ng purismo na nagsimula
pa noong 1960 hanggang sa
panahon ng Facebook.
30. Paksa
Bubuo ang KWF ng isang “grammar
book” o aklat ng balarila na mag-
uugnay sa mga mayayaman na wika
ng ating bansa.
Ito ay magiging matagal na proyekto
sapagkat nangangailangan ito ng
matinding pananaliksik at
nangangailangan na maging
kasangkot ang mga dalubwika na
nagsasalita ng kanilang wikang
rehiyonal.
31. Kasaysayan
Nagkaroon ng ideya na
kahalintulad nito noong
1960s; ngunit ito ay
tinaasan lamang ng
kilay at naging dahilan
upang magkaroon ng
language crisis sa mga
dalubhasa at sa mga
nasa academe noong
panahon na iyon.
32. Paksa
“Malaki ang aking paniwala na lahat ng
umatake noon at umaatake hanggang
ngayon sa ‘puristang Tagalog’ at
nagpapanukala ng ‘amalgamasyon’ ay
sadyang mga kaaway ng Wikang Pambansa.
[W]ari bang dahil sa malaking desgusto nila
sa Pilipino (at maging sa Filipino) ay lagi nila
itong sinisipat bilang ‘purong Tagalog’
habang iginigiit ang ‘amalgamasyon’ bilang
isang hakang ideal na landas para sa Wikang
Pambansa”
Virgilio Almario
KWF Chairman at National Artist for Literature
33. Paksa
May dalawang maiikling libro o monograph si
Almario na nililinaw ang isyu hinggil sa
purong Tagalog:
Virgilio Almario
KWF Chairman at National Artist for Literature
Purismo at ‘Purismo’ sa
Filipinas
Filipino ay
Amalgamasyong Pangwika
34. Paksa
Ang amalgamasyon ay nangyayari na sa 131
na wika sa Pilipinas. Hindi lahat ay alam na
ang salitang ‘tokhang,’ na laging nababanggit
na ngayon, ay isang bisaya na salita na
nangangahulugang approach o talk.
Virgilio Almario
KWF Chairman at National Artist for Literature
35. Paksa
Sa pag-aaral na ginawa ni Maceda, 1996 (na nabanggit sa pag-aaral ni
Rubrico, 1998) ipinakilala niya ang ilang Sebwanong salita at parirala sa
kaniyang diskurso. Natural ang pagkakalagay at mahahanap ng mambabasa
ang konteksto nito.
Nabanggit din na sa Unibersidad ng Pilipinas ay
may mga karatula na nakalagay na Balay ng
Kalinaw at Ugnayan sa Pahinungod.
Sa kaparehong libro, nakapaloob ang salitang pakikipaglakipan.
Ang salitang ugat ay lakip na mula sa Sebwanong salita.
36. Paksa
Bilang ang mananaliksik ay Sebwano, siya ay proud na may iilang Sebwano
na salita ang binibigyang kahalagahan at pansin sa pambansang wika.
Siguro, kung ako ang tatanungin, ganoon din ang aking
mararamdaman kung may mga Pampanggo na salita ang
mapapabilang sa pambansang wika. Lalo na kung ito ay
gagamitin sa normal na pakikipagtalakayan.
37. Paksa
Imposible na makabuo ng isang pambansang wika na base
lamang sa dalawa o marami pang wika.
Ang regionalistic pride ay mangingibabaw kaysa sa hangad
na pambansa – katulad na lamang ng mga Sebwano na mas
pinipili ang paggamit ng kanilang wika kaysa sa Filipino
Malalanta ang ibang wika sa paglitaw ng pambansang wika.
Imposible na bumuo ng pambansang wika mula sa isang
bansa na may humigit-kumulang 100 wika.
May mga inihayag na hadlang hinggil sa konseptong ito si
Rubrico, 1998;
38. Paksa
Ayon kay Zafra, ang ‘grammar book’ o
‘aklat ng balarila’ ay pagtatanggal ng
‘pribilehiyo’ ng Tagalog ngunit nililinaw
na ang proseso nito ay dapat natural at
hindi pinipilit.
Galileo S. Zafra
Lingwista at Propesor ng Unibersad ng Pilipinas
39. Paksa
“Kapag pinagsama-sama mo lang ’yung
mga characteristics ng mga wika sa
Filipinas [sa pagbuo ng aklat ng balarila],
ang lilitaw ay artificial. Walang
magsasalita niyan,”
Galileo S. Zafra
Lingwista at Propesor ng Unibersad ng Pilipinas
40. Sarbey
Sa sarbey na ginawa noong 1978–1979 upang alamin kung
anong uri ng wikang pambansa ang dapat gamitin, isa sa
mga pinagpilian ang pariralang ito na maaaring magpakita sa
atin ng halimbawa ng amalgamasyon:
41. Halimbawa
Metung na electronic gadyet nga ininvento ti usa a Filipino
nga magapanormal sang kinandaan nga panagturog ng mga
tawo na nagsa-suffer sa aga makaugip ang saan a agbayag
ket mo-introducir sa public.
42. Pagsasalin
Isang elektronik gadyet na inimbento ng isang Pilipino na
magsasaayos sa pagtulog ng mga taong hindi mapagkatulog
ang malapit nang ipakilala sa publiko.
Ito pa rin ang pinili ng mga tao sa sarbey sapagkat mas
madali itong maintindihan.
43. Paksa
Binigyang linaw ni Zafra na ang aklat ng
balarila ay lagpas pa sa leksikon at
sintaks. Ito ay susuportahan ng malawak
na pananaliksik at deskriptibong
identidad ng iba’t ibang wikang rehiyonal
sa bansa. Sa pamamagitan nito, mas
mapapahalagahan ng mga Pilipino ang
mga ibang katangian na hindi makikita
sa kasalukuyang pambansang wika.
Galileo S. Zafra
Lingwista at Propesor ng Unibersad ng Pilipinas
44. Pagbabago
“It’s about time na magkaroon ng
inclusive at mapangyakap na
national language. Hindi ito dapat
static, kundi nagbabago at nade-
develop according to the needs of
the time.”
Jerry Gracio, komisyoner ng KWF Samar-Leyte
45. Sa kasalukuyan, malinaw pa rin na nangingibabaw ang
panghihiram natin sa wikang Ingles. Malaki pa rin ang
epekto nito sa paghulma ng ating lingua franca na
Filipino.
Isang dahilan kung bakit laging sa Ingles tayo
nanghihiram ay dahil mas madali para sa isang
ordinaryong Pilipino ang paglalagay ng mga salitang ito
sa kanilang pakikipagkomunikasyon sa pamilya,
kaibigan, trabaho, pati na rin sa edukasyon. Lagi rin kasi
tayong na-eexpose sa media, teknolohiya, at iba pa.
Konklusyon
46. Matatagalan bago magamit at lubusang tatanggapin ng
mga mamamayan ang amalgamasyon ng iba’t ibang
wika sa Pilipinas. Bukod sa pananaliksik na
isinasagawa, mahaba-haba pa ang tatahakin nitong
proseso lalo na sa pagpapalaganap nito sa mga
naninirahan sa Pilipinas.
Ang wika ay tunay na nagbabago. Hindi natin masasabi
kung kailan pero siguradong ito ay dahan-dahang
magbabago depende sa pangangailangan ng bawat
nagsasalita.
Konklusyon
47. Katanungan
Sang-ayon ka ba na magkaroon ng
amalgamasyon ng iba’t ibang wika sa
Pilipinas upang gawing pambansang
wika? Bakit?
48. Katanungan
Sa iyong palagay, pakikinabangan/gagamitin
kaya ng mga mamamayang Pilipino ang
minimithing aklat ng balarila ng KWF para sa
kanilang pakikipagkomunikasyon?
49. Pangwakas
“Thanks to globalization and the rising
quality of life of the average Filipino, it
has, like the moth, grown uncomfortable
inside its cocoon prison and longed for
freedom of expression. Much may have
yet to be done, but Filipino as national
language of unity has arrived.”
Jessie Grace U. Rubrico
Consultant for Philippine Languages
50. CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo, including icons
by Flaticon, and infographics & images by Freepik.
Maraming salamat!
51. Sanggunian
Rubrico, J. (1998). The Metamorphosis of Filipino as National Language [Ebook] (pp. 1-8).
Retrieved from
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.693.5187&rep=rep1&type=pdf
Chua, X. (2018). Amalgamasyon ng Wika, ano 'yon? | Abante News Online. Retrieved 1
June 2020, from https://www.abante.com.ph/amalgamasyon-ng-wika-ano-yon.htm
KWF. (2018). Feature: ‘Amalgamation’ and the road to a tighter nation. Retrieved 1 June
2020, from https://pia.gov.ph/news/articles/1011217
Martinez, E. (2019). 99 TAGALOG Words that You Didn't Know were Spanish. Retrieved 2
June 2020, from https://www.youtube.com/watch?v=bVM0StG1EMQ
Sanchez, S., & Antiquerra, J. (2017). Philippine Center for Investigative Journalism.
Retrieved 1 June 2020, from https://pcij.org/data/164/ang-mga-wika-ng-pilipinas