4. SISTEMA NG EDUKASYON
Noong panahon ng mga Espanyol, binigyang-diin
sa sistema ng edukasyon ang Kristiyanismo.
Ngunit sa panahon ng Amerikano binigyang-diin
naman ang pangkalahatang edukasyon at ang
demokrasya na sinasabing pinakamahalagang
pamana ng mga Amerikano sa bansa. Ang
edukasyon ay naging bukas para sa lahat.
Nabigyan ng pagkakataong makapag-aral ang
mayaman man o mahirap. Naitatag ang mga
pampublikong paaralan na nagbigay ng libreng
edukasyon para sa lahat ng mga Pilipino.
5. Edukasyon noon sa panahon ng mga
amerikano
Ang mga amerikano ang
nagturo sa atin para
matutong magsulat,
magbasa at iba pa.
6. Inirekomenda na ipagamit
ang bernakular o sinusong
wika bilang wikang
pantulong. At Nailimbag
ang mga librong
pamprimarya: Ingles-
Ilokano, Ingles-Tagalog,
Ingles-bisaya, Ingles-Bikol
atbp.
7. Ang tatlong pangunahing layunin ng pagpapalaganap
ng edukasyon ay:
1. pagpapalaganap ng
demokrasya
2. pagturo ng wikang Ingles
3. pagpapaabot sa mga tao
ng kultura ng mga Amerikano
8. Mga dula sa panahon ng mga
Amerikano
1. Sarsuwela.
2. Dula sa makabagong
panahon.
3. Dulang pantanghalan na may
iba’t ibang tema.
4. Dulang musikal.
9. SARSUWELA
Si sevirino Reyes o mas kilala bilang
Lola Basyang, ay itinuturing
na ama ng sarsuwelang Tagalog. Isa
siyang mahusay na direktor at
manunulat ng dula.
10. DULA SA MAKABAGONG PANAHON
Sa panahon ng pananakop ng mga
Amerikano, unti-unti natutunan ng mga
pilipino ang mag salita gamit ang wikang
ingles, ito ang pangunahing paraang ginamit
ng mga amerikano upang lumambot ang puso
ng mga pilipino at maniwala sa kanilang mga
mapanlinlang na adhikain. Dahil dito, ang
mga dulaan at palabass ay nagsimulang isalin
na sa wikang Ingles.
11. DULANG PANTANGHALAN NA
MAY IBA’T IBANG TEMA
1. Melodrama
Isang dulang nagtataglay malungkot na
pangyayari. Maaring makaantig ng
damdamin subalit nagwawakas ito nang
masaya at kasiya-siya sa mabubuti at
mababait na tauhan sa dula.
12. 2. Komedya-
katawa-tawa, magaan sa loob dalhin ang
tema, at ang mga tauhanay laging
nagtatagumpay sa wakas.
3. Trahedya-
kung ang tema nito’y mabigat o
nakasasama ng loob, kaiiyak, malulunos
ang mga tauhan, karaniwang sila ay
nasasadlak sa kamalasan, kabiguan,
kawalan, at maging sa kamatayan kaya
nagwawakas nang malungkot.
13. 4. Parsa-
Ang parsa ay mga magkakabit-kabit o
magkakadugtong-dugtong ng mga
pangyayari ng isang dulang nakakatawa.
5. Saynete-
ang saynete ay dulang tungkol sa lugar
kung saan nagsimula ang kuwento ng
pangunahing tauhan at sa pag-uugali ng
tao tulad ng pagiging mabait, masiyahin at
maaalahanin.
14. DULANG MUSIKAL
Ang sarsuwela ay isang anyo ng dulang
musikal na unang umunlad sa espanya
noong ika-17 siglo. Binubuo ito ng mga
pagsasalaysay na sinasamahan ng mga
sayaw at tugtugin, at may paksang
mitolohikal at kabayanihan.
15. ● Sa pagdating ng mga gurong
sundalong pinadala ng mga
amerikano dito sa pilipinas ay
ginamit nila ang Barkong
Sheridans na may
pinakamalaking pangkat ng mga
guro na dumating sa pilipinas
noong Agosto 13,1901
● Ang Barkong Sheridans na
naglalaman ng mga Thomasites.
17. ● Philippine Normal School (1901)
● Siliman University (1901)
● University of the Philippines (1908)
● University of Manila (1914)
● Centro Escolar University (1917)
● Philippine Women’s University
(1919)
● Far Eastern University (1919)
18. Naging matagumpay ang edukasyon
sa panahon ng mga Amerikano.
Nakita ng mga Pilipino ang
kahalagahan ng Edukasyon kaya’t
maraming mga magulang at anak ang
nagsakripisyo at nagkahilig sa pag-
aaral. Itinakda ang Ingles bilang
wikang panturo sa mga paaralan.
19. PANITIKAN
Bunga rin ng patakaran sa
paggamit ng wikang Ingles,
yumabong ang panitikan.
Maraming Pilipinong manunulat
ang naging tanyag sa larangan
ng tula, sanaysay, maikling
kuwento, dula at nobela tulad
nina Carlos P. Romulo, Juan F.
Salazar, at iba pa.
20. RELIHIYON
Isa sa mga naging ambag ng mga
Amerikano sa mga Pilipino ang
relihiyong Protestantismo. Ang
relihiyong ito ay naniniwala ring si
Hesus ay Diyos. Bawat simbahang
Protestante ay pinangungunahan
ng mga pastor.
21. KALUSUGAN AT KALINISAN
Binigyang-pansin ng mga Amerikano ang
kalusugan at sanitasyon ng mga Pilipino. Itinatag
ang Lupon sa Kalusugan ng Bayan o Board of
Public Health noong 1901. Natuto rin ang mga
Pilipino ng wastong pagpapanatili ng kalinisan sa
sarili at pagkain. Itinayo sa mga bayan ang mga
sentrong pangkalusugan tulad ng klinika at
ospital. Pinakatanyag sa mga ito ang Philippine
General Hospital na itinayo noong 1910.
22. PAG-UNLAD NG TRANSPORTASYON
Noong maagaw na ng mga Amerikano ang ating
bans amula sa pamamahala ng mga Kastila,
mabilis nilang pinaunlad ang Sistema ng
transportasyon at komunikasyon. Inayos nila ang
mga kalsada, nagpatayo ng mga pantalan at
Paliparan saka ipinakilala nila sa mga Pilipino ang
mga makabago at modernong uri ng sasakyang
pangkalsada, panghimpapawid, at pandagat. Sila
rin ang nagdala ng telepono rito sa ating bansa.
23. Mga Sasakyang Panlupa
Sa pagdating ng mga Amerikano, maraming
mga daan at tulay ang nilikha upang mapag-
ugnay ang mga bayan, lalawigan at pulo ng
bansa. Binago at ginawang mabilis ng mga
Amerikano ang paraan ng paglalakbay ng
mga Pilipino kumpara sa panahon ng mga
Espanyol. Pinalaganap ang paggamit ng mga
tren, tranvia, kotse at bus.
24. Noong maagaw na ng mga
Amerikano ang ating bansa mula
sa pamamahala ng mga Kastila,
mabilis nilang pinaunlad ang
Sistema ng transportasyon at
komunikasyon. Inayos nila ang
mga kalsada, nagpatayo ng mga
pantalan at Paliparan saka
ipinakilala nila sa mga Pilipino ang
mga makabago at modernong uri
ng sasakyang pangkalsada,
panghimpapawid, at pandagat.
Sila rin ang nagdala ng telepono
rito sa ating bansa.
25. Ito ang Manila Railroad Company (PNR) noon,
kilala na ngayon bilang Philippine National Rail
ways.
26. Ang mga epekto nito ay:
•Umunlad ang mga pook na
dinaraan ng makabagong
transportasyon.
• Dumami ang mga lungsod.
• Pag-usbong ng Maynila bilang
sentrong komersyal ng bansa.
27. ● Dahil dito, dumami
ang pagbukas ng mga
daungan o seaports
sa bansa. Isa na rito
ang Port of Manila na
sinasabing
pinakamalaking
daungan sa Asya
noong panahong iyon.
28. Mga Sasakyang Panghimpapawid
Ipinakilala ng mga Amerikano ang
eroplano noong 1911. Sinimulan naman
ng Philippine Aerial Taxi Corporation o
PATCO ang unang komersyal na
eroplano sa bansa. Dumating din sa
bansa ang China Clipper- unang Pan-
American Airways na eroplano noong
Nobyembre 29, 1935 matapos ang
mahabang byahe nito mula California
hanggang Maynila. Sa kasalukuyan
kilala itong bilang Philippine Airlines
ang unang airline sa Asya.
29. PAG-UNLAD NG KOMUNIKASYON
Dinala ang unang serbisyo
ng telepono noong 1905 at
Radiophone na gamit
komunikasyon sa pagitan ng
mga lungsod sa bansa noong
1933. May mga estasyon ng
radio na itinalaga ng
pamahalaan at ilang
pribadong estasyon ng radio
sa bansa.
30. Ito ay ang KZRM, KZRH at KZRF sa
Maynila, KZRC sa Cebu. Bumilis ang
sistema ng paghahatid ng liham,
telegram at money order. Sa
pamamagitan nito’y nagkaroon ng
pagkakataong makipag-ugnayan at
makapaglakbay ang mga Pilipino kahit
na sa pinakamalayong lugar sa bansa at
sa daigdig.
31. TAHANAN AT GUSALI
Sa ilalim ng pamamahala ng mga
Amerikano, ang mga Disenyo ng
bahay at gusali sa bansa ay
nagbago rin. Ginagamitan ito ng
mga bakal kung kaya’t higit na
tumibay ang pundasyon ng mga ito.
32. PAMUMUHAY
Tinawag ng mga Amerikano ang mga
Pilipino na “little brown. Natutuhan ng
kalalakihan ang pagsusuot ng polo shirt,
amerikana, Americans” dahil sa matinding
impluwensiya ng mga Amerikano, unti-
unting nagbago ang anyo, hilig at
pamumuhay ng mga Pilipino.
33. Natutuhan naman ng mga Pilipina ang
pagsusuot ng bestida, sapatos na mataas ang
takong, handbag, at pati na rin ang paggamit
ng make-up, lotion, at pabango.
Ipinakilala rin sa atin ng mga Amerikano ang
pagkaing tulad ng hamon, hotdog, sausage,
beef steak, hamburger, cookies, sandwiches,
at pagkain ng tinapay bilang pamalit sa kanin.
Natutunan din natin mula sa kanila ang
paggamit ng refrigerator, washing machine,
rice cooker at marami pang iba.
34. Mga Tao noong Panahon ng mga
Amerikano
● Thomasites: mga unang
gurong pinadala ng mga
amerikano sa Pilipinas.
● Fernando Maramag-
unang pilipinong makata
ng Ingles.
35. ● Jose Corazon de Jesus (Huseng Batute)
at Florantino Collantes- Kampeyon sa
Balagtasang Pilipino.
Jose Corazon de Jesus Florantino Collantes
36. •Severino Reyes-
nakilala siya sa “Lola
Basyang”-na isang
kuwentong pambata.
•The Philippine Herald-
itinatag ni Manuel
Quezon
noong 1920.
