Presentatie 'Organisaties zonder winstoogmerk (stichtingen en verenigingen) en microrechtspersonen' tijdens gastcollege voor Fontys post hbo mkb accountant. Gepresenteerd door Jürgen van de Sande. Vragen? Neem contact op via: Telefoon: +31 (0)40 244 42 88 E-mail: info@dewert.nl Twitter: @jurgenvdsande

1. OZWO (stichtingen en
verenigingen) en
microrechtspersonen
Fontys post hbo
MKB Accountant
door
Jürgen van de Sande
6 december 2019

2. Programma
• Voorstelronde
• Doel van vanmiddag
• OZWO
 Kader wet- en regelgeving
 Organisaties-zonder-winststreven
 Fondsenwervende instellingen
• Microrechtspersonen
 Kader wet- en regelgeving
• In de praktijk

3. Wie ben ik?
J.J.J. (Jürgen) van de Sande AA
accountant vennoot
startende ondernemingen en (door)groeiers in het MKB
jaarrekeningen, fiscale aangiften
vraagstukken financiering, structuuroptimalisatie, overname
beoordelaar AA-trainees SRA

4. Wie ben ik?

5. VISIE
Het leven van een ondernemer kent belangrijke momenten.
Wanneer je start met je bedrijf bijvoorbeeld, wanneer je uitbreidt
of inkrimpt, als je wilt gaan samenwerken of ermee wilt stoppen.
Je maakt keuzes die stuk voor stuk effect hebben op de
toekomst van je onderneming.
De Wert denkt graag met je mee. Al sinds 1959 ondersteunen wij
ondernemers met accountancy, fiscaal-juridische, hrm/
loonadvies- en administratieve diensten. Dus in welke fase je je
ook bevindt: met De Wert ben je zeker van je zaak.
Wie is De Wert?

6. Starten

7. Groeien

8. Overdragen

9. Doel van vanmiddag
• CEA Eindterm FA-16
• Je weet op hoofdlijnen wat de specifieke vraagstukken zijn inzake
financiële verantwoording voor organisaties zonder winstoogmerk
(zoals stichtingen en verenigingen).
• Het gaat hier met name om wetgeving die afwijkend is ten opzichte
van reguliere wet- en regelgeving voor ondernemingen.
• Komen tot de aandachtspunten van de post OZWO en
microrechtspersonen.

10. OZWO
(stichtingen en verenigingen)

11. Kader wet- en regelgeving
Burgerlijk Wetboek Boek 2, Rechtspersonen
Welke bepalingen in BW 2 zijn van belang voor het opstellen van een
jaarrekening van een OZWO?
https://wetten.overheid.nl/BWBR0003045/2019-07-01

12. Kader wet- en regelgeving
Titel 1 BW 2 Algemene bepalingen
Artikel 3
Verenigingen, coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen,
naamloze vennootschappen, besloten vennootschappen met beperkte
aansprakelijkheid en stichtingen bezitten rechtspersoonlijkheid.

13. Kader wet- en regelgeving
Titel 1 BW 2 Algemene bepalingen
Artikel 10
• Administratieplicht: te allen tijde rechten en verplichtingen kunnen
kennen.
• Bewaarplicht: 7 jaar voor boeken, bescheiden en andere
gegevensdragers.
• Termijn verantwoording: bestuur dient binnen 6 maanden na afloop
van het boekjaar de balans en de staat van baten en lasten te
maken en op papier te stellen.

14. Kader wet- en regelgeving
Titel 9 BW 2: De jaarrekening en het bestuursverslag
Artikel 360, lid 3
• commerciële stichtingen of verenigingen,
• indien netto-omzet > € 6.000.000.

15. Kader wet- en regelgeving
• Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor grote en
middelgrote rechtspersonen (RJ)
Welke RJ’s zijn van belang voor het opstellen van een jaarrekening
van een OZWO?
• Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro en kleine
rechtspersonen (RJk)
Welke RJk’s zijn van belang voor het opstellen van een
jaarrekening van een OZWO?

16. Kader wet- en regelgeving
• Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor grote en
middelgrote rechtspersonen (RJ)
 RJ 640 Organisaties-zonder-winststreven
 RJ 650 Fondsenwervende organisaties
• Richtlijnen voor de jaarverslaggeving voor micro en kleine
rechtspersonen (RJk)
 C1 Kleine organisaties-zonder-winststreven
 C2 Kleine fondsenwervende organisaties

17. Kader wet- en regelgeving
Samengevat
Commerciële stichtingen en verenigingen
Titel 9 BW 2
OZWO
RJ of RJk
Overige OZWO (geen toepassing RJ of RJk)
Administratieplicht 2:10 BW

18. Organisaties-zonder-winststreven
Non-profit
• Maatschappelijk doel
• Algemeen nut
• Niet als primaire doelstelling het behalen van winst
• Doelstellingen in bestuursverslag en begroting
• Financiële cijfers van belang voor:
– sturen op begroting;
– verantwoording afleggen over verwerving en aanwending van
middelen;
– vermogenstoestand beschrijven.

19. Organisaties-zonder-winststreven
RJ 640.301
De jaarverslaggeving van de organisatie dient in ieder geval de
volgende onderdelen te bevatten:
 jaarrekening, bestaande uit:
 balans met vergelijkende cijfers;
 staat van baten en lasten met de vergelijkende cijfers;
 toelichting op de balans en de staat van baten en lasten;
 bestuursverslag, waarin ten minste opgenomen:
 omschrijving van de doelstelling;
 samenstelling van bestuur en directie;
 verslag van de activiteiten.

20. Organisaties-zonder-winststreven
Balans
• Grotendeels overeenkomstig de besloten vennootschap.
• Geheel afwijkend is de weergave van het eigen vermogen. Er moet
onderscheid worden gemaakt tussen:
1. Vrij besteedbaar eigen vermogen (stichtingskapitaal en
algemene reserves).
2. Bestemmingsreserves (waaronder ook statutaire reserves).
3. Bestemmingsfondsen (beperkte bestedingsmogelijkheid door
derden aangebracht).
• Verloopoverzicht voor alle posten van het eigen vermogen.

21. Organisaties-zonder-winststreven
Verplichtingen
• Een in rechte afdwingbare verplichting.
• Gehele last in het jaar van toezeggen verantwoorden in de staat van
baten en lasten (ook als de verplichting voor meer dan een jaar is
aangegaan).

22. Organisaties-zonder-winststreven
Staat van baten en lasten
• Begrotingscijfers opnemen, tenzij de begroting niet als een
belangrijk instrument wordt gebruikt voor de beheersing van de
activiteiten.
• Vermelding resultaatbestemming gesplitst naar algemene reserves,
bestemmingsreserves en bestemmingsfondsen.
• Keuze tussen categoriale en functionele model.

23. Organisaties-zonder-winststreven
Staat van baten en lasten
RJ 640.308
• Alleen het categoriale model wordt nader beschreven.
• Baten:
 baten als tegenprestatie voor de levering van producten en/of
diensten (zie ook alinea 320);
 subsidiebaten (zie ook alinea 408 tot en met 410);
 sponsorbijdragen;
 giften en baten uit fondsenwerving;
 financiële baten;
 overige baten.

24. Organisaties-zonder-winststreven
Staat van baten en lasten
RJ 640.308
• Alleen het categoriale model wordt nader beschreven.
• Lasten:
 inkoopwaarde van geleverde producten;
 personeelskosten;
 afschrijvingen op vaste activa;
 verstrekte subsidies of giften;
 financiële lasten;
 overige lasten.

25. Organisaties-zonder-winststreven
Toelichting
RJ 640.413 / RJk C1.315
• Indien Wet Normering Topinkomens (WNT) van toepassing is,
gelden aanvullende toelichtingsvereisten.
• Maximale bezoldiging 2019 € 194.000 (2018 € 189.000).
• Voor diverse sectoren gelden specifieke bezoldigingsmaxima.

26. Organisaties-zonder-winststreven
Bestuursverslag
Enkele aanvullende bepalingen in RJ 640 ten opzichte van
RJ 400 Jaarverslag.
RJ 640.513 t/m 519
• Stellige bestuurlijke voornemens en na balansdatum genomen
besluiten.
• Samenvatting van begroting.
• Inzicht in eenmalige of jaarlijks terugkerende baten.
• Omvang en functie van vrij besteedbaar vermogen.
• Wijzigingen in (statutaire) doelstelling.
• Beleid en risico’s ten aanzien van beleggingen.

27. Organisaties-zonder-winststreven
Accountantscontrole
• Geen wettelijke controleplicht, ongeacht de omvang.
• Wel onverplichte of statutaire controleopdracht mogelijk.

28. Organisaties-zonder-winststreven
Vennootschapsbelasting
• Veelal geen belastingplicht voor de vennootschapsbelasting.
Omzetbelasting
• Omzetbelastingplicht bepaald door het verrichten van activiteiten al
dan niet in concurrentie met anderen op een markt.
• Uitgebreide vrijstellingen / vrijstellingsgrenzen voor sociaal-culturele
activiteiten, medische en paramedische activiteiten en sport.
• Diensten aan leden van een vereniging veelal vrijgesteld.
• Subsidies of sponsorbijdragen mogelijk belast bij koppeling aan een
geleverde prestatie.

29. Organisaties-zonder-winststreven
Omzetbelasting
• Belaste prestaties voor sociaal-culturele organisatie buiten de OB
als omzet:
 Leveringen < € 68.067 per jaar (kantine);
 Diensten < € 22.689 (sponsoring).
• Bij sportorganisaties
 Diensten < € 50.000 (sponsoring). Advertenties in clubblad tellen
niet mee.
https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belasting
dienst/zakelijk/btw/tarieven_en_vrijstellingen/vrijstellingen/fondsenwerv
ende_activiteiten/maximum_omzet_fondsenwervende_activiteiten

30. Organisaties-zonder-winststreven
Schenk- en erfbelasting
• Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI)
 Ontvangen bedragen en betaalde giften aan derden worden op
nihil gesteld.
 Voor schenker aftrekbaar in IB en VPB
 In IB geldt drempel 1% en maximum 10% van drempelinkomen,
waarbij gift aan culturele ANBI met 25% wordt verhoogd, maar
maximaal met € 1.250.
 In VPB geldt maximumaftrek van 50% van de winst met een
maximum van € 100.000, waarbij gift aan culturele ANBI met
50% wordt verhoogd, maar maximaal met € 2.500.
• Sociaal Belang Behartigende Instelling (SBBI)
• Steunstichting SBBI

31. Organisaties-zonder-winststreven
Schenk- en erfbelasting
• Zonder ANBI status hoogste tarief van 30% (tot €125K) oplopend tot
40% (vanaf €125K).
• Bij SBBI giften voor schenker niet aftrekbaar. Bij een steunstichting
(deels) aftrekbaar, zoals bij de ANBI.
• https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/aftrek-en-
kortingen/content/gift-aftrekken
• https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belasti
ngdienst/zakelijk/winst/vennootschapsbelasting/aftrekbare_giften

32. Organisaties-zonder-winststreven
Algemene Wet inzake Rijksbelastingen
Welk artikel in de AWR is van belang voor de ANBI?
https://wetten.overheid.nl/BWBR0002320/2019-01-01

33. Organisaties-zonder-winststreven
Artikel 5b lid 1 AWR
Eisen ANBI
• Rechtsvorm: een vennootschap met in aandelen verdeeld kapitaal,
coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij of ander lichaam
waarin bewijzen van deelgerechtigdheid kunnen worden uitgegeven
kunnen nooit een ANBI zijn.
• Algemeen belang: > 90% algemeen nut beogen.
• Openbare informatie: groot aantal gegevens op website publiceren.
• Voorwaarden: voldoen aan uitvoeringsregeling AWR.
• Beschikking: op verzoek als ANBI aangemerkt door Belastingdienst.

34. Kleine organisaties-zonder-winststreven
RJk 2018/C1.1 Algemene uiteenzettingen
C1.102
De kleine organisatie-zonder-winststreven is een organisatie die op
twee opeenvolgende en aaneengesloten balansdata voldoet aan
tenminste twee van de volgende vereisten:
a. waarde activa < € 6.000.000;
b. baten < € 12.000.000;
c. gemiddeld aantal werknemers < 50.

35. Fondsenwervende organisaties
RJ 650.1 / RJk C2.1 Algemene uiteenzettingen
650.101 / C2.101
• De fondsenwervende organisatie is een particuliere organisatie met
een maatschappelijke doelstelling die niet op winst is gericht en voor
het realiseren van haar doelstelling baten verwerft uit publieke
offervaardigheid en daarnaast uit andere bronnen van herkomst
zoals overheidssubsidies, loterijen en baten als tegenprestatie voor
de levering van producten en/of diensten.
• De kleine fondsenwervende organisatie is een organisatie waarvan
de totale baten < € 500.000.

36. Fondsenwervende organisaties
• Jaarverslaggeving niet in de wet geregeld.
 Hoge eisen door belanghebbenden.
 Verkrijgen en/of behouden fiscale status.
• Stichting Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SSBF)
 Normen erkenningsregeling
 Grote organisaties moeten RJ 640 en RJ 650 toepassen.
 Kleine organisaties moeten RJk C1 en RJk C2 toepassen.
• CBF (Centraal Bureau Fondsenwerving)
 Toezichthouder voor Erkende Goede Doelen

37. Microrechtspersonen

38. Microrechtspersonen
Afdeling 11, artikelen 395a - 398 BW 2
• Wat is het kenmerkende voor microrechtspersonen?

39. Microrechtspersonen
Groottecriteria, artikel 2:395a lid 1 BW
De microrechtspersoon is een rechtspersoon die op twee
opeenvolgende balansdata voldoet aan tenminste twee van de
volgende vereisten:
a. waarde activa < € 350.000;
b. netto-omzet < € 700.000;
c. gemiddeld aantal werknemers < 10.

40. Microrechtspersonen
Overige bedrijfskosten, artikel 2:395a lid 3 BW
• Geen rekening te houden met overlopende activa en passiva.
• Vergelijkbaar met ‘kasstelsel’.
• In strijd met toerekeningsbeginsel en met fiscale grondslagen.

41. Microrechtspersonen
Toepasselijkheid, artikel 2:398 BW
• Toepassing groottecriteria op geconsolideerde basis.
• Hoeft geen gebruik te maken van vrijstellingsregeling.
 Jaarlijks in AvA, uiterlijk 6 maanden na begin boekjaar.
 Ook voor openbaar te maken stukken.

42. Microrechtspersonen
Minimumeisen
• RJk M1, wat valt op als je deze doorneemt?
 Geen vetgedrukte teksten, dus geen stellige uitspraken en
aanbevelingen.
• Besluit Modellen Jaarrekening is niet van toepassing.
• Aanvullende gegevens voor vereiste inzicht op grond van artikel
2:362 lid 1 BW.
• Grondslagen hoeven niet te worden opgenomen.
• In toelichting wel vermelden bij toepassing fiscale grondslagen.
 Bijvoorbeeld als voetnoot bij balans en winst-en-verliesrekening.

43. In de praktijk

44. In de praktijk
Verzoek offerte
• Je ontvangt een e-mail van de penningmeester van Stichting 0 te R
met het verzoek tot het uitbrengen van een offerte. De stichting
heeft sinds 1 februari 2019 het CBF keurmerk behaald en wil klaar
zijn voor de toekomst. Vandaar dat de stichting op zoek is naar een
accountant.
• Hoe ga je dit aanpakken?
• Welke informatie kun je achterhalen?
• Wat ga je (aanvullend) opvragen?

45. In de praktijk
Openbare informatie
• Website Stichting 0 te R
• ANBI pagina op website
• Raadpleeg KvK en/of kredietinformatie via bijvoorbeeld Creditsafe
• https://www.cbf.nl/register-goede-doelen
• https://www.cbf.nl/waar-moet-mijn-organisatie-aan-voldoen

46. In de praktijk
Offerte akkoord
• Hoe pak je cliëntonderzoek aan conform Wwft?
https://wetten.overheid.nl/BWBR0024282/2019-01-01
https://wetten.overheid.nl/BWBR0041193/2019-10-18
• artikel 3 lid 2 sub b Wwft
 vaststellen UBO
• artikel 3 lid 1 Uitvoeringsbesluit Wwft 2018
 categorieën van natuurlijke personen die als UBO moeten
worden aangemerkt.

47. In de praktijk
UBO bij stichting
• Artikel 3 lid 1 sub c 2° Uitvoeringsbesluit Wwft 2018
 de natuurlijke persoon of personen die behoort of behoren tot
het hoger leidinggevend personeel van de rechtspersoon
• SRA-praktijkhandreiking Wwft
 Stichtingen, verenigingen, onderlinge waarborgmaatschappijen
en coöperaties worden in het Uitvoeringsbesluit tot de “overige
rechtspersonen” gerekend.
 Bij stichtingen met een ideële of sociale doelstelling zal niet snel
een persoon als UBO kwalificeren, zodat moet worden gekeken
naar het hoger leidinggevend personeel. In de meeste gevallen
zal de voorzitter van het bestuur van een Stichting om die reden
als UBO worden aangewezen.

48. In de praktijk
Lijst op te vragen stukken
• Welke stukken ga je opvragen?
 Statuten voor bevoegdheden en bestuursbeloning
 Beschikking ANBI
 Overeenkomst toekenning CBF keurmerk/certificaat
 Subsidiebeschikking
 Handtekening en parafenlijst
 Notulen bestuursvergaderingen
 Polis aansprakelijkheidsverzekering bestuurders en
commissarissen
• Denk ook aan collegiaal overleg met vorige accountant.

49. In de praktijk
Nagaan jaarstukken 2018
• Leg de jaarrekening, het jaarverslag en de accountantsverklaring
tegen de lat van de wet- en regelgeving.
• Wat zijn jouw bevindingen?
 Jaarverslag en Jaarrekening ziet er mooi uit en bevat
belangrijkste vereisten.
 RJk C2 wordt toegepast.
 Jaarrekening niet gedateerd en niet ondertekend door bestuur.
 Kopje Algemeen onder 1.2. Grondslagen van resultaatbepaling
hoort onder 1.1. Grondslagen van waardering.
 Samenstellingsverklaring accountant als los document zonder
verwijzing naar versie Jaarrekening.

50. Doel bereikt?
• Weet je op hoofdlijnen wat de specifieke
vraagstukken zijn inzake financiële
verantwoording voor organisaties zonder
winstoogmerk (zoals stichtingen en
verenigingen)?
• Ken je de afwijkende wet- en regelgeving
voor de post OZWO en
microrechtspersonen?
• Weet je de aandachtspunten van de post
OZWO en microrechtspersonen te
benoemen?
• Wat ging goed / wat kan beter?

51. Vragen?