Opdrachtfiche omgevingsboek-hanne troubleyn-het kasteel van temse
1. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Het kasteel van Temse - Hanne Troubleyn
1. Plaats - adres
Scheldepark – kasteelstraat 9140 Temse
2. Geolocatie / geolokalisatie
Geef de correcte coördinaten! Exact te bepalen via GoogleMaps (instructiefilmpje te bekijken via Canvas).
51°07'25.8"N 4°13'23.1"E
3. Korte omschrijving
Het Scheldepark van Temse is doorheen de jaren al heel wat verandert. Zo stond er vroeger een kasteel in
plaats van een zwembad. Toch vind je nu nog enkele overblijfselen van het kasteel in het park terug, zoals een
standbeeld van een leeuw en een oude poort.
Bovendien vind je er ook een mooi bos terug met verschillende soorten bomen, open velden, een kleine vijver
en noem maar op. Tijdens deze activiteiten gaan we kennis maken met het bos en het roemrijke verleden van
het Scheldepark.
4. Doelgroep
Deze activiteiten zijn gemaakt voor een derde graad. Het vierde leerjaar zou dit zeker ook kunnen, mits ze
voldoende voorkennis beschikken.
5. Tijdsduur
Deze activiteit zal 2 lesuren in beslag nemen.
De leerlingen worden gevraagd om met de fiets naar school te komen zodat de verplaatsing minder lang
duurt. Indien dit niet kan, gaan we te voet (fiets: 6min., te voet: 12 min.)
Voor de volledige verplaatsing (heen en terug) reken ik toch een 30 minuten.
De activiteiten zelf zullen dan ongeveer een uur en half duren.
6. Eindtermen
Wetenschappen en techniek: 1.1, 1.3, 1.26
Mens en maatschappij: 3.7, 3.9
Nederlands: 6 - tekstopbouw
7. Leerinhoud
1. Determineren aan de hand van een determinatietabel: Je bekijkt de boom, zijn vruchten en zijn bladeren
zeer goed. Daarna begin je bij het vakje start op de determinatietabel en overloop je de verschillende
stappen dooe goed naar de boom te kijken en gericht waar te nemen.
2. Bladranden: gaafrandig, gezaagd, dubbelgezaagd, zaagvormig, getand, gekarteld, gespleten, veerdelig,
veerspletig, handvormig gedeeld, handlobbig.
3. Kaartlezen
4. De onderdelen van een tekst: inleiding, midden, slot, hoofdstuk, alinea, regel, titel, afbeelding.
2. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
8. Lesdoelen
1. Schrijven op wat ze hebben waargenomen met al hun zintuigen. (ET 1.1)
2. Aan de hand van een determineertabel, determineren van de verschillende soorten bomen in het park.
(ET 1.3)
3. Aan de hand van een foto, het soort bladrand kunnen geven. (ET 1.3)
4. Tonen dat men respect heeft voor het park in zijn geheel. (ET 1.26)
5. Aan de hand van een kaart zich naar een bepaalde plaats begeven. (ET 3.7)
6. Belangstelling tonen in de geschiedenis van het park. (ET 3.9)
7. Tekstdelen terug in de juiste volgorde leggen. (ET 6.)
9. Materiaal
1. Opdracht 1: stappen naar het park: Kaart met route, fluohesjes
2. Opdracht 2 - 3 Neem waar!: Opdrachtenfiche, determinatietabel, plattegrond Scheldepark, foto
bladranden, pen, clipboard
3. Opdracht 4 – 6: Opdrachtenfiche, tekstdelen, foto’s
4. Organisatie
Voordat we vertrekken (in de klas), legt de leerkracht uit hoe we te werk gaan:
De leerlingen gaan in groepen van 3 à 4 personen de opdrachten maken. Deze groepen mogen ze zelf kiezen
maar ik waak erop dat dit homogene groepen zijn. Per groep is er ook een tijdbewaker die de tijd in het oog
houden. Enkele groepen gaan dan eerst te werk met de opdrachten over de natuur en de andere groepen
gaan dan eerst aan de slag met de opdrachten rond het kasteel. Na een 30 wisselen ze van opdracht.
Ook maak ik volgende afspraken met de leerlingen:
- Naar het park wandelen/fietsen we per twee.
- Planten laten we staan. We trekken geen bladeren uit.
- Laat dieren gerust.
- Blijf rustig.
- Respecteer andere bezoekers in het park.
- Luister naar elkaars inbreng
Na afloop van de opdrachten verzamelen we allemaal terug en bespreken we de gevonden antwoorden. We
overlopen stap per stap wat ze gedaan hebben. We doen dit in het park zelf nog.
Hierbij nog enkele tips voor de leerkracht:
- Zorg dat de leerlingen voldoende voorkennis bezitten. Zo moeten ze al weten hoe ze moeten
determineren, kaartlezen,...
- Voor de Natuuropdrachten is dit namelijk een inoefen les.
- Bespreek op voorhand in de klas alle afspraken. Daarna kan je ze nog eens overlopen bij aankomst in het
park.
- Gebruik homogene groepen en maak deze groepen in de klas.
- Zorg dat er per groepje een tijdbewaker is met een horloge. Maak dan ook duidelijk aan de leerlingen
wanneer iedere opdracht gedaan zou moeten zijn.
- Zet je als leerkracht in het park op een plaats waar iedereen je goed kan zien
3. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
Praktische informatie:
- Voorzie voldoende opdrachtenzakjes zodat wanneer er een groep vroeger klaar is al kan beginnen met de
volgende opdrachten zonder te moeten wachten.
- Het Scheldepark is altijd open. Je kan deze opdracht dus uitvoeren zowel in de voormiddag als in de
namiddag.
- Ga op voorhand de nummers op de bomen hangen. Zo verlies je hier ter plaatse geen tijd meer mee.
- Indien er groepjes al vroeger klaar zijn kan je ze de informatieborden laten lezen. Je kan hierbij al op
voorhand vragen opstellen die ze kunnen beantwoorden aan de hand van de informatieborden.
- Zorg dat de leerlingen een fluovest hebben zodat de verplaatsing van de school naar het park veilig kan
verlopen.
4. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
5. Werkbladen – instructiebladen – richtlijnen…
Opdrachtenfiche: Neem waar!
12. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
6. Oplossingen - sleutel
Opdrachtenfiche: Neem waar! → dit is afhankelijk van het park waar je bent en welke bomen je selecteert.
Opdrachtenfiche: Kasteel Janssens
13. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
7. Bronnen
1. https://www.youtube.com/watch?v=S7tZHj_MkqA
2. https://www.klascement.net/lesmateriaal/?previous=&q=omgevingsboek
3. https://www.temse.be/index.php/groen-en-milieu/natuurgebieden-en-scheldepark
4. https://www.onderwijsdoelen.be/resultaten?intro=basisonderwijs&filters=onderwijsniveau%255B0%255
D%255Bid%255D%3Df7dcdedc9e9c97a653c7dba05896ef57a333480b%26onderwijsniveau%255B0%255D
%255Btitel%255D%3DBasisonderwijs%26onderwijsniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3DBasiso
nderwijs%26bo_onderwijs_subniveau%255B0%255D%255Bid%255D%3Dc6770d35508ce6bdab180b85cb
08a171f2ed94be%26bo_onderwijs_subniveau%255B0%255D%255Btitel%255D%3DBasisonderwijs%2520
%253E%2520Lager%2520Onderwijs%26bo_onderwijs_subniveau%255B0%255D%255Bwaarde%255D%3
DLager%2520Onderwijs
5. https://nl.wikipedia.org/wiki/Oude_kasteel_van_Temse
6. https://www.ontdekhetwaasland.be/gemeentes/temse/8518-scheldepark
7. https://ronnydeschepper.com/2015/04/16/de-burcht-en-het-kasteel-van-temse
8. Informatieborden in het park zelf
14. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
8. Achtergrondinformatie voor de leerkracht
Achtergrondinformatie Scheldepark
Het Scheldepark, of ook wel den bos van Janssens genoemd, heeft al heel veel verschillende gedaantes gehad.
Zo was er eerst de waterburcht van Herckenstein, dan het kasteel van meneer Janssens, daarna kwam er een
zwembad dat nu nog eens vernieuwd is.
Het park zelf is meer dan 200 jaar oud. Het heeft een oppervlakte van 4 ha, wat slechts 1/3 is van het
oorspronkelijke park. Je vind er verschillende soorten bomen terug. Zo heb je eiken, kastanjes, beuken,
olmen, platanen, lindes, ... Maar ook voorjaarsbloeiers zijn er terug te vinden zoals de bosanemoon, de
gevlekte aronskelk en muskuskruid. In de herfst tref je er ook talrijke paddenstoelen aan.
Het park is vrij toegankelijk.
Achtergrondinformatie kasteel
Het park heeft dus verschillende gedaantes gehad. Zo was er voor de 12e eeuw de waterburcht van
Herckenstein. Deze werd afgebroken en in 1787 werd het kasteel van meneer Janssens gebouwd. Meneer
Janssens was de laatste bewoner van dit kasteel. Janssens was een Sint-Niklase textielfrabrikant-senator.
Bij de komst van de Scheldebrug werden het kasteel en het park gekocht door de Belgische staat. De
gemeente kocht dit dan weer over van de staat in 1957 en wouden dit omtoveren in een toeristische
trekpleister. Het kasteel werd jammer genoeg niet onderhouden en kwam in verval. Het kasteel werd
afgebroken en vervangen door een zwembad in 1963.
20. Arteveldehogeschool – Educatieve bacheloropleiding voor lager onderwijs
9. (optioneel) Extra mogelijkheden tot naverwerking
De leerlingen kunnen een verhaal schrijven over hoe het leven er volgens hen eruit zou zien ten tijden van
meneer Janssens.
