Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is er voor herstel en ontwikkeling van het onderwijs na de coronacrisis. Elke school in het primair en voortgezet onderwijs krijgt per leerling € 701,16 voor een eigen schoolprogramma. De mr speelt een sleutelrol in het besluitvormingsproces bij het opstellen van een schoolprogramma en bij de controle over de besteding van de middelen. Obstakels op de weg terug naar fysiek onderwijs zonder restricties is de lage vaccinatiegraad van tieners en de matige kwaliteit van het binnenklimaat van schoolgebouwen. De verwachting is dat scholen voor voortgezet onderwijs het komend najaar een belangrijke besmettingsbron vormen voor infectierisico's met het coronavirus.
(G)MR-leden pakken hun rol tijdens de coronacrisis. Aanpak vereist maatwerkFrederik Smit
Het afgelopen half jaar zijn in het onderwijs in snel tempo aanpassingen doorgevoerd, creatieve oplossingen gevonden en vaardigheden ontwikkeld. Daarop kan worden voortgebouwd om het onderwijs te verbeteren. Tegelijk bracht de coronacrisis knelpunten en kwetsbaar- heden nadrukkelijker aan het licht. Daaruit zijn belangrijke lessen te trekken, aldus de Onderwijsraad in het rapport Vooruitzien voor jonge generaties. De vele onzekerheden vragen om een open en flexibele manier van beleid voeren. Want wat als je met (veel) besmettingen te maken krijgt? Per school is maatwerk nodig én instemming van de mr. Uit gesprekken met (g)mr-leden in het primair onderwijs blijkt dat zij zich terdege bewust zijn van hun belangrijke rol bij de besluitvorming in crisistijd.
Mondkapjes, spatmaskers en schermen. Veilig leren en werken in het voortgezet...Frederik Smit
Begin oktober 2020 adviseerde het kabinet scholen in het voortgezet onderwijs dringend om buiten de les mondkapjes te dragen. De scholen konden zelf beslissen of ze overgingen tot een verplichting voor leerlingen en personeel. Een stap verder is de mondkapjesplicht waarbij de scholen die keuze niet meer hebben. Hoe zorg je als bestuur en school voor een veilige leer- en werkomgeving in coronatijd? En wat is de rol van de mr bij de besluitvorming?
De bijlesindustrie. Kunnen we nog zonder? Frederik Smit
Bijles was ooit iets voor rijke ouders die extra aandacht regelden voor hun kinderen, omdat ze toch echt het vwo móesten halen. Tegenwoordig maakt ongeveer één op de drie middelbare scholieren en een op de vier basisschoolleerlingen in groep 8 gebruik van aanvullend onderwijs. Om de corona-achterstanden te bestrijden en het lerarentekort op te vangen, kunnen veel scholen niet meer om com- merciële instellingen heen. Ruim 30 miljoen coronasubsidie is al terechtgekomen bij commercieel onderwijs. De coronapandemie ver- sterkt de reeds ingezette trend om bijles- en huiswerkinstituten in de arm nemen om ook in de school structureel extra taken te verrichten.
Rapport literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief (Sm...Frederik Smit
Scholen zouden niet te bescheiden moeten zijn om alle ouders te vragen zich in te zetten voor de schoolprestaties van hun kind, met hen samen te werken om de ontwikkelingskansen, de schoolloopbaan en het welbevinden van de leerlingen te optimaliseren.
Succesfactoren optimaliseren ouderbetrokkenheid:
– Schoolteams een visie ontwikkelen op partnerschap van school, ouders en buurt.
– Schoolteams in samenspraak met ouders randvoorwaarden creëren dat (bijna) alle ouders de schoolprestaties van hun kind kunnen verbeteren.
– Ouders verantwoordelijkheid nemen voor de schoolcarrière van hun kind.
– Participatie van ouders in de ouderraad en medezeggenschapsraad vergroten.
– Ouders thuis hun kind (leren) begeleiden bij hun schoolloopbaan.
– Lessen trekken uit succesvolle aanpakken in Finland, Amerika en China.
– Ouders optimaal participeren bij loopbaanoriëntatie en – begeleiding.
– Ouders inschakelen bij dreigende schooluitval.
– Laaggeletterdheid van ouders en taalstimulering bespreekbaar maken.
– Vormen van ouderbetrokkenheid flexibel organiseren.
– Scholen sociaal kapitaal van ouders optimaal benutten.
Miljardeninjectie in het onderwijs en sleutelrol medezeggenschapFrederik Smit
Het kabinet heeft op 17 februari 2021 het meerjarige Nationaal Programma Onderwijs gepresenteerd met een ongekend budget van 5,8 miljard euro voor het primair en voortgezet onderwijs. Dit bedrag is bedoeld voor het inhalen van vertragingen en het ondersteunen van leerlingen die het moeilijk hebben als gevolg van schoolsluitingen door corona. De mr moet het ‘schoolprogramma’ goedkeuren waarin de gekozen interventies, zoals gratis bijles aanbieden of een zomerschool opzetten, zijn opgenomen. Wat is de insteek van schoolbesturen en scholen? Zijn er genoeg handen in de klas om de maatregelen tot uitvoer te brengen?
Hoe verhogen we de schoolprestaties? Mensen maken het verschilFrederik Smit
Volgens onderzoekers van McKinsey gaat er te weinig geld naar onderwijs en werken scholen niet altijd doelmatig. Meer geld naar scholen zorgt er echter niet direct voor dat ze doelmatiger werken en het leidt ook niet automatisch tot betere onderwijsprestaties. Maar wat zijn volgens de onderzoekers dan wel succesfactoren? En wat zijn de ervaringen van basisscholen die werken aan een continue verbe- tercultuur? Wat is de rol van de (g)mr daarbij?
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch. Leerlingen en personeel worden geraakt en enthousiast door de onvoorwaardelijke blijheid, affectie, toegankelijkheid, intuïtie, slimheid en dankbaarheid van de viervoeter. Ze raken ervan overtuigd dat hun hond een positieve invloed heeft op het welzijn van leerlingen en personeel. En mogelijk ook op het gedrag, de motivatie of de leerprestaties van leerlingen. De kans is dan ook groot dat bestuur en medezeggenschapsraad instemmen met de ‘schoolhond’. Wat zijn de voorwaarden waaraan de schoolhond moet voldoen en welke ervaringen hebben scholen er al mee?
(G)MR-leden pakken hun rol tijdens de coronacrisis. Aanpak vereist maatwerkFrederik Smit
Het afgelopen half jaar zijn in het onderwijs in snel tempo aanpassingen doorgevoerd, creatieve oplossingen gevonden en vaardigheden ontwikkeld. Daarop kan worden voortgebouwd om het onderwijs te verbeteren. Tegelijk bracht de coronacrisis knelpunten en kwetsbaar- heden nadrukkelijker aan het licht. Daaruit zijn belangrijke lessen te trekken, aldus de Onderwijsraad in het rapport Vooruitzien voor jonge generaties. De vele onzekerheden vragen om een open en flexibele manier van beleid voeren. Want wat als je met (veel) besmettingen te maken krijgt? Per school is maatwerk nodig én instemming van de mr. Uit gesprekken met (g)mr-leden in het primair onderwijs blijkt dat zij zich terdege bewust zijn van hun belangrijke rol bij de besluitvorming in crisistijd.
Mondkapjes, spatmaskers en schermen. Veilig leren en werken in het voortgezet...Frederik Smit
Begin oktober 2020 adviseerde het kabinet scholen in het voortgezet onderwijs dringend om buiten de les mondkapjes te dragen. De scholen konden zelf beslissen of ze overgingen tot een verplichting voor leerlingen en personeel. Een stap verder is de mondkapjesplicht waarbij de scholen die keuze niet meer hebben. Hoe zorg je als bestuur en school voor een veilige leer- en werkomgeving in coronatijd? En wat is de rol van de mr bij de besluitvorming?
De bijlesindustrie. Kunnen we nog zonder? Frederik Smit
Bijles was ooit iets voor rijke ouders die extra aandacht regelden voor hun kinderen, omdat ze toch echt het vwo móesten halen. Tegenwoordig maakt ongeveer één op de drie middelbare scholieren en een op de vier basisschoolleerlingen in groep 8 gebruik van aanvullend onderwijs. Om de corona-achterstanden te bestrijden en het lerarentekort op te vangen, kunnen veel scholen niet meer om com- merciële instellingen heen. Ruim 30 miljoen coronasubsidie is al terechtgekomen bij commercieel onderwijs. De coronapandemie ver- sterkt de reeds ingezette trend om bijles- en huiswerkinstituten in de arm nemen om ook in de school structureel extra taken te verrichten.
Rapport literatuurstudie ouderbetrokkenheid in internationaal perspectief (Sm...Frederik Smit
Scholen zouden niet te bescheiden moeten zijn om alle ouders te vragen zich in te zetten voor de schoolprestaties van hun kind, met hen samen te werken om de ontwikkelingskansen, de schoolloopbaan en het welbevinden van de leerlingen te optimaliseren.
Succesfactoren optimaliseren ouderbetrokkenheid:
– Schoolteams een visie ontwikkelen op partnerschap van school, ouders en buurt.
– Schoolteams in samenspraak met ouders randvoorwaarden creëren dat (bijna) alle ouders de schoolprestaties van hun kind kunnen verbeteren.
– Ouders verantwoordelijkheid nemen voor de schoolcarrière van hun kind.
– Participatie van ouders in de ouderraad en medezeggenschapsraad vergroten.
– Ouders thuis hun kind (leren) begeleiden bij hun schoolloopbaan.
– Lessen trekken uit succesvolle aanpakken in Finland, Amerika en China.
– Ouders optimaal participeren bij loopbaanoriëntatie en – begeleiding.
– Ouders inschakelen bij dreigende schooluitval.
– Laaggeletterdheid van ouders en taalstimulering bespreekbaar maken.
– Vormen van ouderbetrokkenheid flexibel organiseren.
– Scholen sociaal kapitaal van ouders optimaal benutten.
Miljardeninjectie in het onderwijs en sleutelrol medezeggenschapFrederik Smit
Het kabinet heeft op 17 februari 2021 het meerjarige Nationaal Programma Onderwijs gepresenteerd met een ongekend budget van 5,8 miljard euro voor het primair en voortgezet onderwijs. Dit bedrag is bedoeld voor het inhalen van vertragingen en het ondersteunen van leerlingen die het moeilijk hebben als gevolg van schoolsluitingen door corona. De mr moet het ‘schoolprogramma’ goedkeuren waarin de gekozen interventies, zoals gratis bijles aanbieden of een zomerschool opzetten, zijn opgenomen. Wat is de insteek van schoolbesturen en scholen? Zijn er genoeg handen in de klas om de maatregelen tot uitvoer te brengen?
Hoe verhogen we de schoolprestaties? Mensen maken het verschilFrederik Smit
Volgens onderzoekers van McKinsey gaat er te weinig geld naar onderwijs en werken scholen niet altijd doelmatig. Meer geld naar scholen zorgt er echter niet direct voor dat ze doelmatiger werken en het leidt ook niet automatisch tot betere onderwijsprestaties. Maar wat zijn volgens de onderzoekers dan wel succesfactoren? En wat zijn de ervaringen van basisscholen die werken aan een continue verbe- tercultuur? Wat is de rol van de (g)mr daarbij?
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch. Leerlingen en personeel worden geraakt en enthousiast door de onvoorwaardelijke blijheid, affectie, toegankelijkheid, intuïtie, slimheid en dankbaarheid van de viervoeter. Ze raken ervan overtuigd dat hun hond een positieve invloed heeft op het welzijn van leerlingen en personeel. En mogelijk ook op het gedrag, de motivatie of de leerprestaties van leerlingen. De kans is dan ook groot dat bestuur en medezeggenschapsraad instemmen met de ‘schoolhond’. Wat zijn de voorwaarden waaraan de schoolhond moet voldoen en welke ervaringen hebben scholen er al mee?
Gespreid leiderschap: benut de aanwezige expertise. Trend in onderwijs én med...Frederik Smit
Steeds meer scholen en schoolbesturen kiezen voor gespreid leiderschap. Degene die de meeste expertise heeft en zicht op wat er nodig is, neemt de besluiten. Het stimuleert leraren hoe ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling naar een professionele organisatie en de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Ook in medezeggenschapsraden is vaker sprake van gespreid leiderschap. Wat houdt het precies in? En hoe verloopt het in de praktijk? Bij Stichting Nutsscholen Breda en basisschool De Touwladder in Sint-Michielsgestel wordt al geruime tijd met deze besturingsfilosofie gewerkt.
Naar meer democratische besluitvorming. 'Geef ouders zeggenschap in plaats va...Frederik Smit
De besluitvorming op scholen houdt te weinig rekening met de zeggenschap van met name leerlingen en hun ouders. Dat is een gevolg van gebrekkige wetgeving in het onderwijs, zo blijkt uit promotieon derzoek van jurist Gijsbert Leertouwer naar de bestuurlijk-juridische inrichting van scholen. De LAKS-monitor 2020 en de Staat van de Ouder van Ouders & Onderwijs 2021 laten zien dat de belangstelling van leerlingen en ouders voor medezeggenschap op een laag pitje staat door de werkdruk die leerlingen ervaren en de bescheidenheid van scholen om ouders bij het beleid te betrekken. Dit is in het algemeen zorgelijk, maar zeker op dit moment, omdat de rol van de mr belangrijk is bij het wegwerken van vertragingen en achterstanden bij leerlingen door corona. Hoe kun je ervoor zorgen dat de (mede)zeggenschap van leerlingen en ouders sterker wordt en wat is daarbij de rol van het personeel en de schoolleiding?
Frederik Smit, Geert Driessen, Jos van Kuijk & Cees de Wit (2009) VVE en oude...Driessen Research
Smit, F., Driessen, G., Kuijk, J. van, & Wit, C. de (2008). VVE en ouders. Ouderbetrokkenheid en -participatie in de Voor- en Vroegschoolse Educatie. Nijmegen: ITS.
<isbn>
[Brochure] [29 pp]
De leraar of de leerling centraal? Concepten voor gelukkig werken en lerenFrederik Smit
Het onderwijs op de Alan Turingschool voor primair onderwijs in Amsterdam is zo georganiseerd dat de werkdruk beheersbaar is en leerkrachten aan hun vak toekomen waardoor ze zich gelukkiger voelen in hun werk. De werkwijze bij Basisschool Klaverblad in Leeuwarden toont aan hoe belangrijk hun aanpak is voor het geluk van hoogbegaafde leerlingen. Op beide scholen heeft de interactie tussen leraren en leerlingen een verrassend positief effect op elkaars geluksgevoel, het oordeel van ouders over de school en de prestaties van de leerlingen. De mr heeft een belangrijke rol in de communicatie over het kwaliteitsbeleid.
Adrie Claassen, Geert Driessen & Frederik Smit (2009). Naar meer leertijd voo...Frederik Smit
Deze brochure bevat de belangrijkste uitkomsten en conclusies van een onderzoek naar de ‘dag- en wijkarrange- menten brede school’ in het Rotterdamse basisonderwijs. Het volledige onderzoeksrapport ‘Naar meer leertijd voor Rotterdamse kinderen’ is beschikbaar bij de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) van de gemeente Rotterdam en bij het ITS, het onderzoeksinstituut van de Radboud Universiteit Nijmegen, dat dit onderzoek in opdracht van JOS heeft uitgevoerd.
In hoofdstuk 2 van deze brochure worden de aanleiding, onderzoeksvragen en onderzoeksopzet beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een beknopt antwoord op de onderzoeksvragen. In hoofdstuk 4 worden de belangrijkste conclusies geformuleerd die op basis van de uitkomsten getrokken kunnen worden en in hoofdstuk 5 wordt deze samenvatting afgerond met enkele aanbevelingen.
De grootste uitdaging van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is (1) dat het extra geld terechtkomt bij de kinderen die het het hardste nodig hebben, en (2) dat het vervolgens doelmatig en effectief wordt besteed.
Geert Driessen (2021) Is de Inspectie een tandeloze tijger?Driessen Research
De Inspectie van het Onderwijs houdt al decennialang toezicht op de scholen en op het onderwijsstelsel. Daarover rapporteert ze, geeft adviezen en waarschuwingen. Aan de hand van het thema ‘gelijke kansen’ wordt hier de vraag gesteld wat dat allemaal heeft opgeleverd.
Driessen, G. (2021). Is de Inspectie een tandeloze tijger? Blog Didactief Online, 12 januari 2021. Retrieved from https://didactiefonline.nl/blog/blonz/is-de-inspectie-een-tandeloze-tijger
Strijd tegen werkdruk. Hoe voorkom je een burn-out? Frederik Smit
Het onderwijs is koploper in burn-outs. Door de toenemende werkdruk neemt het werkplezier voor een groot deel van het onderwijspersoneel af. Waar komt die werkdruk vandaan en hoe kan de medezeggenschapsraad voorkomen dat medewerkers opgebrand raken?
Geert Driessen (2017) Voor effectiviteit achterstandsleerlingenbeleid ontbree...Driessen Research
Al sinds de jaren ‘70 krijgen scholen extra geld voor
achterstandsleerlingen. Maar dat gebeurt op basis van
indicatoren die prestatieverschillen nauwelijks verklaren. Het ontbreekt bovendien aan
bewijs dat de achterstandsmiljarden iets opleveren.
Steeds meer scholen voor voortgezet onderwijs stappen over op Positive Behavior Support (PBS). Deze methode stelt scholen in staat een veilig en voorspelbaar onderwijsklimaat te creëren dat het leren bevordert. Leerlingen profiteren zo optimaal van het geboden onderwijs. Het Nijmeegse Kandinsky College locatie Malderburchtstraat heeft nu drie jaar ervaring met het schoolbreed inzetten van PBS.
Wat is de rol van ouders en de medezeggenschapsraad?
Zie artikel van Frederik Smit over Positive Behavior Support in MR Magazine, Actueel magazine voor de medezeggenschapsraad, september 2014, Kluwer, a Wolters Kluwer. business.
De onzin om scholen te sluiten en/of kinderen in quarantaine te plaatsen.
Kinderen leerplichtig zijn; https://wetten.overheid.nl/BWBR0002628/2021-10-01
Onderwijs een kinderrecht is; https://www.kinderrechten.nl/
Naar een veilige school. Straatcultuur komt via de voordeur naar binnen Frederik Smit
Steeds meer leraren zijn slachtoffer van geweld door leerlingen. Uit onderzoek onder meer dan duizend leraren blijkt dat een kwart van de docenten in het voortgezet onderwijs het afgelopen jaar is uitge- scholden of geïntimideerd door leerlingen. Leraren in het basisonder- wijs krijgen vaker te maken met veeleisende ouders die hen onder druk zetten. Hoe zorg je voor een veilig en positief werkklimaat op scholen?
Gespreid leiderschap: benut de aanwezige expertise. Trend in onderwijs én med...Frederik Smit
Steeds meer scholen en schoolbesturen kiezen voor gespreid leiderschap. Degene die de meeste expertise heeft en zicht op wat er nodig is, neemt de besluiten. Het stimuleert leraren hoe ze kunnen bijdragen aan de ontwikkeling naar een professionele organisatie en de kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Ook in medezeggenschapsraden is vaker sprake van gespreid leiderschap. Wat houdt het precies in? En hoe verloopt het in de praktijk? Bij Stichting Nutsscholen Breda en basisschool De Touwladder in Sint-Michielsgestel wordt al geruime tijd met deze besturingsfilosofie gewerkt.
Naar meer democratische besluitvorming. 'Geef ouders zeggenschap in plaats va...Frederik Smit
De besluitvorming op scholen houdt te weinig rekening met de zeggenschap van met name leerlingen en hun ouders. Dat is een gevolg van gebrekkige wetgeving in het onderwijs, zo blijkt uit promotieon derzoek van jurist Gijsbert Leertouwer naar de bestuurlijk-juridische inrichting van scholen. De LAKS-monitor 2020 en de Staat van de Ouder van Ouders & Onderwijs 2021 laten zien dat de belangstelling van leerlingen en ouders voor medezeggenschap op een laag pitje staat door de werkdruk die leerlingen ervaren en de bescheidenheid van scholen om ouders bij het beleid te betrekken. Dit is in het algemeen zorgelijk, maar zeker op dit moment, omdat de rol van de mr belangrijk is bij het wegwerken van vertragingen en achterstanden bij leerlingen door corona. Hoe kun je ervoor zorgen dat de (mede)zeggenschap van leerlingen en ouders sterker wordt en wat is daarbij de rol van het personeel en de schoolleiding?
Frederik Smit, Geert Driessen, Jos van Kuijk & Cees de Wit (2009) VVE en oude...Driessen Research
Smit, F., Driessen, G., Kuijk, J. van, & Wit, C. de (2008). VVE en ouders. Ouderbetrokkenheid en -participatie in de Voor- en Vroegschoolse Educatie. Nijmegen: ITS.
<isbn>
[Brochure] [29 pp]
De leraar of de leerling centraal? Concepten voor gelukkig werken en lerenFrederik Smit
Het onderwijs op de Alan Turingschool voor primair onderwijs in Amsterdam is zo georganiseerd dat de werkdruk beheersbaar is en leerkrachten aan hun vak toekomen waardoor ze zich gelukkiger voelen in hun werk. De werkwijze bij Basisschool Klaverblad in Leeuwarden toont aan hoe belangrijk hun aanpak is voor het geluk van hoogbegaafde leerlingen. Op beide scholen heeft de interactie tussen leraren en leerlingen een verrassend positief effect op elkaars geluksgevoel, het oordeel van ouders over de school en de prestaties van de leerlingen. De mr heeft een belangrijke rol in de communicatie over het kwaliteitsbeleid.
Adrie Claassen, Geert Driessen & Frederik Smit (2009). Naar meer leertijd voo...Frederik Smit
Deze brochure bevat de belangrijkste uitkomsten en conclusies van een onderzoek naar de ‘dag- en wijkarrange- menten brede school’ in het Rotterdamse basisonderwijs. Het volledige onderzoeksrapport ‘Naar meer leertijd voor Rotterdamse kinderen’ is beschikbaar bij de dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS) van de gemeente Rotterdam en bij het ITS, het onderzoeksinstituut van de Radboud Universiteit Nijmegen, dat dit onderzoek in opdracht van JOS heeft uitgevoerd.
In hoofdstuk 2 van deze brochure worden de aanleiding, onderzoeksvragen en onderzoeksopzet beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een beknopt antwoord op de onderzoeksvragen. In hoofdstuk 4 worden de belangrijkste conclusies geformuleerd die op basis van de uitkomsten getrokken kunnen worden en in hoofdstuk 5 wordt deze samenvatting afgerond met enkele aanbevelingen.
De grootste uitdaging van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is (1) dat het extra geld terechtkomt bij de kinderen die het het hardste nodig hebben, en (2) dat het vervolgens doelmatig en effectief wordt besteed.
Geert Driessen (2021) Is de Inspectie een tandeloze tijger?Driessen Research
De Inspectie van het Onderwijs houdt al decennialang toezicht op de scholen en op het onderwijsstelsel. Daarover rapporteert ze, geeft adviezen en waarschuwingen. Aan de hand van het thema ‘gelijke kansen’ wordt hier de vraag gesteld wat dat allemaal heeft opgeleverd.
Driessen, G. (2021). Is de Inspectie een tandeloze tijger? Blog Didactief Online, 12 januari 2021. Retrieved from https://didactiefonline.nl/blog/blonz/is-de-inspectie-een-tandeloze-tijger
Strijd tegen werkdruk. Hoe voorkom je een burn-out? Frederik Smit
Het onderwijs is koploper in burn-outs. Door de toenemende werkdruk neemt het werkplezier voor een groot deel van het onderwijspersoneel af. Waar komt die werkdruk vandaan en hoe kan de medezeggenschapsraad voorkomen dat medewerkers opgebrand raken?
Geert Driessen (2017) Voor effectiviteit achterstandsleerlingenbeleid ontbree...Driessen Research
Al sinds de jaren ‘70 krijgen scholen extra geld voor
achterstandsleerlingen. Maar dat gebeurt op basis van
indicatoren die prestatieverschillen nauwelijks verklaren. Het ontbreekt bovendien aan
bewijs dat de achterstandsmiljarden iets opleveren.
Steeds meer scholen voor voortgezet onderwijs stappen over op Positive Behavior Support (PBS). Deze methode stelt scholen in staat een veilig en voorspelbaar onderwijsklimaat te creëren dat het leren bevordert. Leerlingen profiteren zo optimaal van het geboden onderwijs. Het Nijmeegse Kandinsky College locatie Malderburchtstraat heeft nu drie jaar ervaring met het schoolbreed inzetten van PBS.
Wat is de rol van ouders en de medezeggenschapsraad?
Zie artikel van Frederik Smit over Positive Behavior Support in MR Magazine, Actueel magazine voor de medezeggenschapsraad, september 2014, Kluwer, a Wolters Kluwer. business.
De onzin om scholen te sluiten en/of kinderen in quarantaine te plaatsen.
Kinderen leerplichtig zijn; https://wetten.overheid.nl/BWBR0002628/2021-10-01
Onderwijs een kinderrecht is; https://www.kinderrechten.nl/
Naar een veilige school. Straatcultuur komt via de voordeur naar binnen Frederik Smit
Steeds meer leraren zijn slachtoffer van geweld door leerlingen. Uit onderzoek onder meer dan duizend leraren blijkt dat een kwart van de docenten in het voortgezet onderwijs het afgelopen jaar is uitge- scholden of geïntimideerd door leerlingen. Leraren in het basisonder- wijs krijgen vaker te maken met veeleisende ouders die hen onder druk zetten. Hoe zorg je voor een veilig en positief werkklimaat op scholen?
Klimaatverandering: eco op school. Actiegerichte participatie van leerlingen ...Frederik Smit
De aarde warmt op, oceanen slibben dicht met plastic, insecten en
vogels sterven in rap tempo uit. 70 procent van de kinderen en jongeren
in Nederland maakt zich zorgen om klimaatverandering: angst
en verdriet noemen zij hun meest voorkomende gevoelens; sommigen
liggen er letterlijk wakker van. Een recent Unicef-rapport wijst op
de grote impact van de fysieke omgeving op het welbevinden van
kinderen en jongeren en pleit ervoor dat ze kunnen participeren in
het beleid dat sterk inzet op een duurzame toekomst. Hoe kan het
onderwijs hier aan bijdragen?
Het Ministerie van OCW publiceerde vlak voor de verkiezingen het Nationaal Programma Onderwijs (NPO), een bijzonder ambitieus reparatieprogramma met navenant budget (8,5 miljard euro), bedoeld om de door corona opgelopen onderwijsachterstanden weg te werken. Bij nader inzien is het NPO behoorlijk ondoordacht.
Similar to Naar het nieuwe normaal. Hoe het onderwijs opkrabbelt uit de coronacrisis (20)
Vergroening van het schoolplein. Vergroening is boomingFrederik Smit
Honderdduizenden kinderen in Nederland brengen dag in dag uit hun pauzetijd door op een kaal, grijs, versteend schoolplein. Bij warm weer is het er vaak te heet om buiten te spelen en bij hevige regenval staat het plein blank. Steeds meer scholen transformeren de buitenruimte rond scholen van ‘stenen woestijnen’ naar groene, natuurrijke, ‘gezonde oases’ voor spelen en leren in de bebouwde omgeving. En steeds vaker installeren scholen met een groen schoolplein ook een regenwateropvangsysteem, om een klimaatbestendige leefomgeving te creëren. Wat zijn de ervaringen om de omgeving van de school te vergroenen en van scholen die werken met een groen(blauw) schoolplein? Welke rol speelt de medezeggenschap?
Wat zijn succesfactoren optimaliseren Medezeggenschap?
Goed leiderschap en psychologische veiligheid
Hardnekkige knelpunten in het functioneren van de medezeggenschap
zijn dat directies en schoolbesturen de (g)mr te laat of soms helemaal
niet informeren waardoor een goede voorbereiding op de besluitvorming
niet mogelijk is. De professionaliteit van inspraakorganen te wensen
overlaat en dat (g)mr-leden hun kennis en ervaring niet optimaal inzetten
om als gelijkwaardige gesprekspartners met de schoolleiding of
het bestuur in gesprek te gaan. Goed leiderschap en psychologische
veiligheid creëren zijn succesfactoren voor het optimaliseren van medezeggenschap.
Hoe werkt dat in de praktijk? Frederik Smit
Onderwijsinspectie: meer focus op basisvaardigheden. Vergroot vakinhoudelijke...Frederik Smit
Steeds meer leerlingen verlaten het onderwijs zonder dat zij goed kunnen lezen, schrijven en rekenen en dat percentage stijgt nog elk jaar. De Onderwijsinspectie concludeert in de Staat van het Onderwijs 2022 dat als scholen deze gestage achteruitgang willen keren, ze moeten focussen op de basisvaardigheden taal en rekenen. Ook moe- ten ze meer aandacht besteden aan burgerschapsvaardigheden. Drie experts op het gebied van onderwijskwaliteitsverbetering gaan in op de knelpunten voor bestuur en toezicht en de medezeggenschap.vVoor de (g)mr blijkt het lastig te zijn de basiskwaliteit te beoordelen en in te gaan tegen een enthousiaste bestuurder die weer een nieuwe methode introduceert.
Sociaal veiligheidsbeleid een papieren tijger? De school als werkplek van geb...Frederik Smit
Elke leerling moet zich vrij en veilig kunnen voelen op school. Het
moet een plek zijn waar ze zich kunnen ontwikkelen en ontdekken
wie ze zijn. De veiligheidsmonitor 2021 laat zien dat het vaak goed
gaat, maar er blijken ook nog altijd tienduizenden leerlingen te worden
gepest en lastiggevallen. De documentaire ‘Eindeloos gepest’
laat zien welke ultieme consequentie pesten en onveiligheid op
school kan hebben voor een leerling. Minister Wiersma wil daarom
een steviger aanpak van pesten en ander onwenselijk gedrag op
school. Wat zijn de ervaringen van scholen die werk hebben gemaakt
van sociale veiligheid?
Gelijke onderwijskansen een uitdaging? Laat leerlingen ontdekken wat ze écht ...Frederik Smit
Na tientallen jaren onderwijsachterstandenbeleid lijken portemonnee en diploma van ouders nog steeds bepalend voor het schoolniveau van hun kinderen. De veelgeprezen documentaireserie ‘Klassen’ toont dat sociale afkomst onverminderd van invloed is op de schoolloopbaan van kinderen, tussen scholen standsverschillen bestaan en de kansenongelijkheid in het onderwijs lijkt toe te nemen. Kabinet Rutte IV heeft kansengelijkheid op de agenda gezet en wil onder andere de vorming van brede brugklassen stimuleren om talenten beter te benutten, terwijl de Onderwijsraad adviseert om ook flexibel onderwijs op maat te geven. Wat zijn de ervaringen van scholen hiermee en wat is de rol van de medezeggenschap?
Onderwijs als een avontuurlijke reis. Hoe geef je ruim baan aan verwondering,...Frederik Smit
In het onderwijs gaat het niet alleen om het effectief vullen van een emmer met kennis, maar ook om te focussen op persoonsvorming. Waarom maken we van het onderwijs geen avontuurlijke reis waarvan de bestemming niet vooraf exact vastligt? Besteed op basisscholen meer aandacht aan vakgebieden als filosofie, bewegingsonderwijs en
culturele vorming. Maar is dit wel haalbaar gezien de toch al volle onderwijsprogramma’s met een sterk accent op de kernvakken taal en rekenen?
Cover Onderwijs als een avontuurlijke reis. Hoe geef je ruim baan aan verwond...Frederik Smit
In het onderwijs gaat het niet alleen om het effectief vullen van een emmer met kennis, maar ook om te focussen op persoonsvorming. Waarom maken we van het onderwijs geen avontuurlijke reis waarvan de bestemming niet vooraf exact vastligt? Besteed op basisscholen meer aandacht aan vakgebieden als filosofie, bewegingsonderwijs en
culturele vorming. Maar is dit wel haalbaar gezien de toch al volle onderwijsprogramma’s met een sterk accent op de kernvakken taal en rekenen?
Cover De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en wer...Frederik Smit
De kans bestaat dat als je een school binnenloopt, een vrolijk kwispelende hond je begroet. Dat is helemaal niet zo gek, want steeds meer schooldirecteuren en soms ook leerkrachten nemen hun sociaal opgevoede hond mee naar school en dan gebeurt er iets magisch.
De opmars van de schoolhond. Zorgt Charlie voor meer vrolijkheid en werkgeluk?
MR magazine. Uitgever Wolters Kluwer.
Vertsterking van het onderwijs in burgerschap. Naar meer tegenmacht van leerl...Frederik Smit
Op 1 augustus 2021 is de Wet verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen in het funderend onderwijs ingevoerd. Met de aanscherping van de burgerschapswet is de opdracht aan scholen preciezer geformuleerd en steviger verankerd. Bovendien moeten schoolbesturen een duidelijke burgerschapsopdracht aan hun scholen communiceren en het bevoegd gezag heeft een zorgplicht voor de schoolcultuur. Zo moet het een stimulerende omgeving creëren waarbinnen leerlingen actief oefenen met de omgang met de basiswaarden van de democratische rechtsstaat en de mensenrechten. Wat houdt burgerschap in en hoe gaan scholen ermee om?
Parental involvement and educational achievement, Geert Driessen, Frederik Sm...Frederik Smit
Parental involvement is seen as an important strategy for the advancement of the quality of
education. The ultimate objective of this is to expand the social and cognitive capacities of pupils. In addition, special attention is paid to the children of low-educated and ethnic minority parents. Various forms of both parental and school-initiated involvement are examined. On the one hand, the connections between a number of characteristics of parents and schools such as the social and ethnic background of the parents and the composition of the school population will be examined. On the other hand, the connections between a number of outcome measures such as the language and mathematics skills of the pupils will be examined. Data will be drawn from the large-scale Dutch PRIMA (primary education) cohort study, which contains information on more than 500 schools and 12,000 pupils in the last year of primary school and their parents. An important finding is that predominantly schools with numerous minority pupils appear to provide a considerable amount of extra effort with respect to parental involvement, but that a direct effect of such involvement cannot be demonstrated.
British Educational Research Journal
Vol. 31, No. 4, August 2005, pp. 509–532
(G)MR-leden pakken hun rol tijdens coronacrisis. Ervaringen in het primair on...Frederik Smit
Het afgelopen half jaar zijn in het onderwijs in een ongekend tempo aanpassingen doorgevoerd, creatieve oplossingen gevonden en vaardigheden ontwikkeld. Daarop kan worden voortgebouwd om het onderwijs te verbeteren. Tegelijk heeft de coronacrisis knelpunten en kwetsbaarheden nadrukkelijker aan het licht gebracht. Daaruit zijn belangrijke lessen te trekken, aldus de Onderwijsraad in het rapport Vooruitzien voor jonge generaties. De vele onzekerheden vragen om een open en flexibele manier van beleid voeren. Per school is maatwerk nodig én instemming van de mr, zoals premier Rutte in een van zijn persconferenties aangaf. Uit gesprekken met (g)mr-leden uit het primair onderwijs blijkt dat zij zich terdege bewust zijn van hun belangrijke rol bij de besluitvorming in crisistijd.
Hoe leerlingen graag en beter gaan lezen. School en ouders moeten samen optre...Frederik Smit
De Onderwijsinspectie luidt in de onlangs verschenen Staat van het Onderwijs 2020 de noodklok dat onder jongeren de motivatie om te lezen afneemt en het risico op laaggeletterdheid groeit. Uit het rap- port Lees! van de Onderwijsraad en de Raad voor Cultuur blijkt dat leerlingen wel korte tekstjes lezen, maar besteden minder tijd aan het geconcentreerd lezen van langere teksten of boeken. Mede hier- door gaat hun leesvaardigheid achteruit. Dat heeft gevolgen voor hun functioneren op school en in de samenleving. Omdat plezier in le- zen vaak een zaak is van school én ouders zou de mr dit onderwerp volgend schooljaar hoog op de agenda kunnen zetten.
Medezeggenschap ondersteund. Het gebruik van externe ondersteuning door medez...
Naar het nieuwe normaal. Hoe het onderwijs opkrabbelt uit de coronacrisis
1. 4 MR magazine, nummer 6, september 2021
Hoe het onderwijs opkrabbelt uit de coronacrisis
NAAR HET NIEUWE
NORMAAL?
Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) is er voor herstel en
ontwikkeling van het onderwijs na de coronacrisis. Elke school in het
primair en voortgezet onderwijs krijgt per leerling € 701,16 voor een
eigen schoolprogramma. De mr speelt een sleutelrol in het besluitvor-
mingsproces bij het opstellen van een schoolprogramma en bij de
controle over de besteding van de middelen. Obstakels op de weg
terug naar fysiek onderwijs zonder restricties zijn de lage vaccinatie-
graad van tieners en de matige kwaliteit van het binnenklimaat van
schoolgebouwen. De verwachting is dat scholen voor voortgezet on-
derwijs het komend najaar een belangrijke besmettingsbron vormen
voor infectierisico's met het coronavirus. Frederik Smit
D
e Algemene Rekenkamer con-
stateerde in 2016 dat schoolge-
bouwen vooral oud zijn en niet
over een ventilatiesysteem beschikken.
Het in 2020 door minister Slob ingestel-
dat het in veel schoolgebouwen ontbreekt
aan een goede ventilatie.Volgens de
GGD-richtlijnen is de kans op het over-
dragen van een infectieziekte groter naar-
mate de ventilatie lager is. Een school
met klasse-A is volgens het Frisse Scho-
lensysteem prima in orde; alles daaron-
der komt in aanmerking voor een op-
knapbeurt.
De gezondheidsrisico’s op scholen zijn
groter als minder leerlingen zijn gevacci-
neerd.Vanaf 2 juli van dit jaar kunnen
ook jongeren van 12 tot 18 jaar een af-
spraak maken om zich te laten vaccine-
ren tegen het coronavirus. Slechts een
kwart van de tieners is volledig gevacci-
neerd, zo blijkt uit de laatste RIVM-cij-
fers. Het Outbreak ManagementTeam
(OMT) verwacht dat door die lage vac-
cinatiegraad onderwijsinstellingen in het
voortgezet onderwijs het komend najaar
een belangrijke besmettingsbron vormen
voor het coronavirus, omdat tientallen
leerlingen en een leraar urenlang dicht bij
elkaar zitten in een slecht geventileerde
AOb-bestuurderThijs Roovers
de Landelijk CoördinatieteamVentilatie
op Scholen (LCVS) stelde vast dat maar
38 procent van de schoolgebouwen vol-
doet aan de wettelijke ventilatie-eisen.
Demissionair premier Mark Rutte onder-
kende tijdens het kamerdebat van 15 juli
2021 het belang van luchtkwaliteit en
goed ventileren. Bij de persconferentie
van 19 juli 2021 werd goed ventileren
expliciet genoemd als maatregel naast het
handen wassen en de anderhalve meter
afstand. De overheid trok in totaal 360
miljoen uit voor het verbeteren van venti-
latie in schoolgebouwen. Scholen konden
een aanvraag indienen voor deze subsi-
die, alleen zij krijgen maar 30 procent
van het bedrag dat ze nodig hebben ver-
goed. De andere 70 procent moeten ze
zelf of samen met hun gemeente betalen.
Ventilatie en
vaccinatiegraad
Om een coronabesmettingsgolf in het
onderwijs te voorkomen is frisse lucht
belangrijk. Uit diverse onderzoeken blijkt
2. 5
MR magazine, nummer 6, september 2021
>
ruimte, de ideale omstandigheden voor
de extra besmettelijke deltavariant.
Gezond binnenklimaat
Thijs Roovers, oud-voorman van PO in
Actie en sinds kort dagelijks bestuurder bij
de Algemene Onderwijsbond (AOb):
'Schoolgebouwen moeten voldoen aan de
bestaande wettelijke normen voor een ge-
zond binnenklimaat.Ventileren helpt om
luchtweginfecties te beperken en versprei-
ding van het coronavirus tegen te gaan.
Bovendien leren leerlingen het beste in
een prettige omgeving met gezonde lucht.
Veel scholen in Nederland zijn echter
sterk verouderd, hebben geen mechani-
sche ventilatie, zijn niet goed te ventileren
en hebben daardoor een slecht binnen-
klimaat. Bij het binnenklimaat gaat het
niet alleen om ventilatie, maar ook om de
temperatuur, de akoestiek en de verlich-
ting. Die zijn vaak ook niet op orde. Scho-
len klagen omdat het geld ontbreekt er wat
aan te doen. Nu kun je nog een raampje
open zetten, maar wanneer de winter aan-
breekt wordt dat problematisch.We moe-
ten oppassen dat we straks niet in een si-
tuatie komen waarin leerlingen met dikke
truien en jassen aan zitten te koukleumen
in de klas.’ Het ontbreken van mechani-
sche ventilatie hoeft geen probleem te zijn.
Het is vaak heel effectief de ramen, met
name voor en na de les, tegen elkaar open
te zetten. Roovers: ‘Ja, dat klopt, maar dan
moeten er wel voldoende ramen open
kunnen en op een wijze dat het verant-
woord is om bijvoorbeeld een flinke tocht
te vermijden, omdat er dan mogelijk vi-
rusdeeltjes in de lucht van de ene persoon
naar de ander kunnen waaien.’
Wachten op subsidie
Jan-Mattijs Heinemeijer, rector-bestuur-
der van het Mendelcollege, een intercon-
fessionele scholengemeenschap voor
tweetalig onderwijs, gymnasium, athene-
um, havo en mavo met 1800 leerlingen in
Haarlem, vertelde vorig jaar al in dit blad
over hoe de school ervoor zorgt dat leer-
lingen en docenten veilig kunnen leren
en werken.Toen ging het vooral over het
dragen van mondkapjes en spatmaskers.
We zijn nu bijna een jaar verder. ‘We
hebben in ons oude gebouw nog steeds
te maken met een gedateerd luchtver-
versingssysteem en onze personeelsleden
maken zich daar zorgen om.Wij hebben
afgelopen schooljaar een bedrijf de lucht-
kwaliteit laten meten. Die was in veel lo-
kalen niet op orde.Vervolgens hebben we
een plan ingediend en nu is het wachten
of we in aanmerking komen voor de Spe-
cifieke uitkering ventilatie in scholen
(SUVIS) om het binnenklimaat van onze
schoolgebouwen te verbeteren. De eerste
100 miljoen waren meteen al vergeven en
wij hopen in de tweede tranche te zitten.
Daarna kunnen we beginnen met aan-
passingen aan het gebouw. Dat is een ge-
weldige operatie die alleen in de zomer
kan plaatsvinden. Al met al hebben we
het over een bedrag van rond de 900.000
euro.Tot die tijd ramen en deuren open.’
De coronamaatregelen hebben volgens
Coronamaatregelen versoepeld
Per 20 september hoeven basisscholen niet meer een hele klas naar huis te sturen
als één kind besmet is. Bij uitbraken met meer besmettingen in een groep kan de
GGD wel adviseren in quarantaine te gaan. Sinds 25 september is er ook geen
verplichting meer om anderhalve meter afstand te houden en hoeven leerlingen en
onderwijspersoneel van middelbare scholen in de gangen geen mondkapjes meer
te dragen.Voor niet-gevaccineerde leerlingen in het voortgezet onderwijs geldt dat
ze nog steeds twee keer per week een zelftest doen en tien dagen in quarantaine
gaan als er een klasgenoot besmet is. Gevaccineerde leerlingen hoeven dit niet,
omdat zij minder kans hebben ziek te worden en in het ziekenhuis te belanden
dan mensen die niet immuun zijn. Je wordt als immuun beschouwd als je:
• 14 dagen of langer geleden je tweede prik hebt ontvangen van BioNTech/Pfizer,
Moderna of AstraZeneca;
• 14 dagen of langer geleden je eerste prik hebt ontvangen van één van deze vac-
cins en corona hebt gehad;
• 28 dagen of langer geleden je Janssen-vaccinatie hebt ontvangen;
• minder dan zes maanden geleden corona hebt gehad.
Niemand kan worden gedwongen tot vaccinatie. Als je om welke reden dan ook
niet gevaccineerd kunt of wilt worden, is testen hét middel om te weten te komen
of je al dan niet besmet bent met corona. Dan moet je dus actie ondernemen om
je medemens te beschermen en verdere verspreiding te voorkomen. Onduidelijk is
of leerlingen ook daadwerkelijk twee keer per week een zelftest doen.
(Deze gegevens van 15 september 2021 zijn onder voorbehoud.)
Rector-bestuurder Jan-Mattijs Heinemeijer
3. 6 MR magazine, nummer 6, september 2021
het Sociaal en Cultureel Planbureau
(SCP) grote invloed gehad op het sociale
leven van jongeren dat buitenshuis stil
kwam te liggen. Het wegvallen van con-
tacten op school zorgde voor een groter
gevoel van eenzaamheid en het ontwikke-
len van sociale vaardigheden is voor som-
mige jongeren op een laag pitje komen te
staan gedurende de coronacrisis. Heine-
meijer bevestigt dat zijn leerlingen hard
zijn geraakt door de inperkingen van
contacten: ‘Ze willen elkaar live zien, ze
willen interactie, kletsen in de gangen,
samen dingen doen, van elkaar leren en
soms ook een beetje rotzooi trappen.
Onze leerlingen zullen wel hun diploma
halen, maar waar ik me vooral zorgen om
maak, is wat de gevolgen zijn van de co-
ronapandemie voor hun sociaal-emotio-
nele ontwikkeling. Onduidelijk is wat de
effecten zijn van de coronacrisis op de
skills van de leerlingen voor de omgang
met leeftijdsgenoten, het actief participe-
ren in de klas, je talenten ontdekken en
jezelf ontwikkelen. Daar willen we met
onze leerlingen over in gesprek en hen
helpen hun gewone leven weer op de
rails te krijgen. In overleg met de mr heb-
ben we vastgesteld waar we het NPO-
geld aan willen besteden.We hebben ge-
kozen voor kleinere klassen en aandacht
voor de persoonlijke en sociale ontwikke-
ling van leerlingen, zoals een keer met de
klas op de fiets een dagje naar het strand
gaan en spelactiviteiten doen op school.’
Medezeggenschap
De mr kan ventilatieproblemen aankaar-
ten en hierover afspraken maken met de
schoolleiding of met het schoolbestuur
(artikel 6 lid 2Wms). De mr heeft instem-
mingsbevoegdheid bij de vaststelling of
wijziging van de regels van het veilig-
heids-, gezondheids- en welzijnsbeleid,
voor zover niet behorend tot de bevoegd-
heid van de personeelsgeleding (artikel 10
sub e Wms). Bij arbomaatregelen, die
specifiek gaan over veiligheid en gezond-
heid van het personeel, heeft het perso-
neelsdeel van de mr een instemmingsrecht
(artikel 12 lid 1 sub kWms). Ook kan de
mr aandringen op onderzoek door des-
kundigen. Heeft zo’n onderzoek al plaats-
gevonden dan kan de mr op grond van
het informatierecht vragen naar de rap-
portage (artikel 8Wms). De mr kan uiter-
aard zelf ook extern advies inwinnen, bij-
voorbeeld bij het Kenniscentrum
Ruimte-OK, de GGD of bij een vakbond.
In het uiterste geval kan de mr een mel-
ding doen bij de Inspectie SZW, als de
werkgever in strijd handelt met de Arbo-
wet.Wanneer een werkgever, ook na over-
leg met de mr, nalaat om maatregelen te
treffen die op grond van de RI&E en de
Voldoende ventilatie
Bij ventilatie gaat het om toevoer van frisse lucht. Meestal van buitenaf, door bui-
tenlucht te laten binnentreden. Dit kan door ramen en ventilatieroosters open te
zetten of door mechanische ventilatie. Om er achter te komen of er sprake is van
voldoende ventilatie is de CO2-concentratie een goede indicatie. Scholen doen er
daarom goed aan om voldoende CO2-meters te plaatsen, vooral in klaslokalen,
maar ook op andere drukbezochte plekken in het schoolgebouw. Op grond van de
ventilatierichtlijn van het RIVM dient het schoolgebouw te voldoen aan de mini-
male luchtverversingsgraad zoals vermeld in het Bouwbesluit. Naast het Bouwbe-
sluit geldt in het primair onderwijs ook de Arbocatalogus PO. Het volgen van de
Arbocatalogus is op grond van de cao PO verplicht. In de Arbocatalogus worden
aanbevelingen gedaan over ventileren en er staan maatregelen in voor het regelen
van de temperatuur in klaslokalen.
Ouder en gmr-voorzitter Paul van Gessel
4. 7
MR magazine, nummer 6, september 2021
>
Arbocatalogus zijn voorgeschreven, meld
dit bij een vakbond of bij de Inspectie
SZW. Op grond van artikel 16Wms komt
een bevoegdheid toe aan de gmr wanneer
sprake is van een voorgenomen besluit dat
van gemeenschappelijk belang is voor alle
scholen of voor de meerderheid van de
scholen van het bevoegd gezag.
Verwarring bij gezinnen
met kinderen op
verschillende scholen
Paul van Gessel is ouder en gmr-voorzit-
ter bij Stichting OpenbaarVoortgezet
Onderwijs Fryslân-Noord bestaande uit
OSG Piter Jelles met scholen in Leeu-
warden, Dokkum en Kollum en RSG Si-
monVestdijk met scholen in Harlingen
en Franeker waar in totaal zo’n 5200
leerlingen op zitten.Van Gessel: ‘Vanuit
de deelraad van de Montessori High-
school Piter Jelles heb ik zitting in de
gmr.Tijdens de pandemie hadden de di-
recties van de scholen een verschillende
interpretatie van de protocollen en richt-
lijnen over onderwijs in coronatijd en dat
leidde tot verwarring bij gezinnen met
kinderen op de verschillende scholen.
We hebben ons als gmr gefocust op een
heldere en eenduidige communicatie tus-
sen bestuur, scholen, personeel, ouders
en leerlingen. Bijvoorbeeld wat betreft
thuisonderwijs en het dragen van mond-
kapjes.’ Leerlingen zijn door de corona-
crisis minder gaan bewegen; het vaste
fietsritje naar school viel weg en ze zijn
minder gaan sporten.Van Gessel beves-
tigt dat beeld: ‘Ik ben trainer van een
hockeyteam en heb gezien dat er corona-
kilo’s bij jongeren zijn bijgekomen en dat
ze conditioneel minder zijn. De scholen
hebben bij onze stichting in samenspraak
met de deelraden en de gmr geïnventari-
seerd welke problemen veroorzaakt zijn
door de pandemie en hebben een plan
gemaakt om dat aan te pakken. Besloten
is het geld in te zetten voor specifieke
vakgebieden en voor specifieke groepen
leerlingen die achteruit zijn gegaan door
de coronacrisis. Gelukkig zijn er ook leer-
lingen die vooruit zijn gegaan, omdat ze
online onderwijs heel prettig vonden.’
Wat is het grootste knelpunt?Van Gessel:
‘Voor een groot deel van de leerlingen
geldt dat ze een traject van hun sociale
ontwikkeling hebben moeten missen.
Leerlingen kennen elkaar minder goed,
voelen zich minder verbonden met elkaar
en het is daardoor veel onrustiger in de
klassen. Er zijn vooral zorgen om de
groepen die dit jaar eindexamen moeten
doen en om de leerlingen die vorig jaar in
de eerste klas zaten en weinig discipline
hebben ontwikkeld in bijvoorbeeld plan-
matig werken.’Van Gessel vervolgt: ‘Het
grootste knelpunt binnen de organisatie
is de angst bij het personeel om besmet
te raken door leerlingen en te worden ge-
veld door corona. De vaccinatiegraad
van leerlingen is nog niet hoog en leraren
zijn bang dat zij de deltavariant van het
coronavirus makkelijk doorgeven, omdat
die besmettelijker is dan het coronavirus
van vorig jaar. De slechte luchtkwaliteit
in sommig schoolgebouwen baart het
personeel dan ook zorgen.’
Spiksplinternieuw gebouw
Mette Spruit, schoolleider van IKC De
Klimboom met 200 leerlingen, in Arn-
hem: ‘Er zijn bij ons geen zorgen over
ventilatie en luchtkwaliteit.Wij zitten van-
af mei 2020 in een spiksplinternieuw ge-
bouw. Alle personeelsleden zijn gevacci-
neerd. Onder de ouders is een enkele
anti-vaxxer, die tegen het inenten van de
coronavirus is. Daar heb ik geen enkele
Vaccinatie- en zorgplicht
Er is geen vaccinatieplicht voor leraren. Het is onbekend hoe hoog de vaccinatie-
graad onder hen is. Leraren hoeven hun werkgever niet te vertellen of zij wel of
niet gevaccineerd zijn.Volgens de Algemene verordening gegevensbescherming
(AVG) mag een werkgever daar ook niet naar vragen. Behalve als er een uitzonde-
ring komt vanwege de volksgezondheid. De bedrijfsarts kan wel informeren of een
leraar gevaccineerd is, maar mag deze informatie niet doorgeven aan de werkge-
ver. De werkgever heeft een zorgplicht tegenover zijn werknemers en alle andere
mensen die op de werkplek komen. Deze zorgplicht betekent dat de werkgever
moet zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Hierbij horen ook het naleven
van de coronamaatregelen van de overheid.
'Veel scholen zijn sterk verouderd
en zijn niet goed te ventileren'
Schoolleider Mette Spruit
5. 8 MR magazine, nummer 6, september 2021
zorg en potentiële achterstanden tijdens
de pandemie dagelijks op school kwamen
om onderwijs te volgen. Het bestuur
heeft in overleg met de schooldirecteuren
besloten de NPO-gelden aan formatie te
besteden: de inzet en omvang van onder-
wijspersoneel op schoolniveau. De mede-
zeggenschapsraden zijn in het besluitvor-
mingsproces meegenomen om input te
leveren.We gaan onderwijsassistenten en
vakleerkrachten inzetten om leerkrachten
te ontlasten om onder andere kind-
coachgesprekken te voeren om de band
tussen leerkracht en leerling te verster-
ken, die band is belangrijk is voor de ont-
wikkeling van kinderen.’
moeite mee als ze zich houden aan de ge-
maakte afspraken, zoals thuisblijven bij
klachten en laten testen. Ik heb in de afge-
lopen anderhalf jaar door de coronacrisis
veel overleg gevoerd met de andere direc-
teuren van scholen onder ons bestuur.We
leefden vooral in het begin van persconfe-
rentie naar persconferentie, peilden de vi-
sie van de PO-Raad en gingen vervolgens
in conclaaf met de mr. Daarnaast heb ik
veel informeel overleg met de voorzitter
van de mr gehad. Zeg maar korte contact-
momentjes om onder tijdsdruk verstandi-
ge besluiten te nemen. De coronacrisis is
voor ons ook een wake-up call geweest
om digitaal onderwijs te introduceren, een
flexibeler en breder aanbod te creëren en
het overleg met de ouders te intensiveren
om elkaar goed op de hoogte houden.’
Spruit heeft met het team de voortgang
en ontwikkeling van alle leerlingen op diep
niveau geanalyseerd en met het bestuur en
de mr besloten waar ze de NPO-gelden
aan willen besteden. ‘We constateren ach-
terstanden in het leren en bij de persoons-
ontwikkeling van leerlingen en zetten
daarom in op het aantrekken van extra
personeel om klassen te verkleinen, het
lezen te professionaliseren en de ontwik-
keling van een gemeenschapsschool te sti-
muleren. Dat betekent dat we het aanbod
uitbreiden voor kinderen, ouders en wijk-
bewoners op het gebied van ‘leefvaardig-
heden’ in samenwerking met verschillende
partners uit de stad, zoals bijvoorbeeld de
bibliotheek en professionals op het gebied
van beeldende kunst, muziek en dans.’
Midden in een verbouwing
Bernardien Nijhof is directeur van excel-
lente obs Stedeke met 200 leerlingen in
Diepenheim. De school is onderdeel van
de stichting Openbaar Primair Onderwijs
Hof vanTwente, een bevoegd gezag van
negen openbare scholen in de diverse
kernen en buurtschappen van de ge-
meente Hof vanTwente. Is de luchtkwa-
liteit van het schoolgebouw een knel-
punt? Nijhof: ‘Met name de leerkrachten
maakten zich bij ons zorgen over de ven-
tilatie en luchtkwaliteit van de school.We
zitten nu middenin een verbouwing
waarbij verduurzaamd gaat worden en
we ook de ventilatie straks beter voor el-
kaar hebben. Alle ramen en deuren staan
doorgaans de hele dag open, maar in een
volle klas is het toch al snel best warm.’
Wat betreft het vaccineren van personeel
benadrukt ze dat de leerkrachten vrij zijn
om voor vaccinatie te kiezen. ‘Het is niet
aan mij daar iets van te vinden.’
Nijhof heeft geen idee of er onder ouders
corona-ontkenners zijn. ‘We hebben tij-
dens de coronacrisis het beleid van de
openbare scholen binnen onze stichting
op elkaar afgestemd. De medezeggen-
schapsraden zijn daar nauw bij betrokken
geweest. Dat resulteerde in het volgende
beleid: geen ouders meer in de school,
het cohorten van kinderen, geen uitstap-
jes en externen in de school en aangepas-
te overblijfmogelijkheden. De regels zijn
we nu aan het versoepelen en ouders,
waaronder de luizenmoeders, hebben
voorzichtig hun rentree op school ge-
maakt. De leerachterstanden vallen bij
ons reuze mee, omdat de leerlingen met
Frederik Smit is onderzoeker en
adviseur onderwijs, https://fre-
deriksmit.net.
• Ronald Veldhuizen. Met een
volle klas moeten al snel de ra-
men open. De Volkskrant. Epi-
demiologie Ventilatie. Boeken
en Wetenschap, zaterdag 28 au-
gustus 2021.
• SCP (2021). Een jaar met coro-
na.
• AOb. Gezonde luchtkwaliteit
in het klaslokaal.
• PO-Raad, VO-Raad, Ruimte-
OK. Handreiking optimaal venti-
leren.
• Rijksoverheid Corona en venti-
latie schoolgebouwen.
• RIVM LCI Richtlijn Ventilatie en
COVID-19.
• Rijksdienst voor Onderne-
mend Nederland, Frisse Scho-
len.
Schooldirecteur Bernardien Nijhof