...

1. Relihiyon at Pilosopiya sa Asya

2. Katuturan ng Relihiyon
• Ano nga ba ang relihiyon?
- Paniniwala ng tao na may isang
makapangyarihang nilalang o pwersa na
siyang pinakamataas at nagpapakilos sa lahat
ng bagay sa daigdig.

3. Mga Relihiyon sa Kanlurang Asya
• Judaism
- Nagmula sa Israel.
- Itinatag ng mga Jew o Israelite.
- Isang monoteistikong relihiyon.
- Si Yahweh ang diyos at may likha ng lahat ng
bagay sa daigdig.
- Torah ang banal na akalat ng mga Jew. Dito
nakasaad ang mga aral at salita ni Yahweh.

4. • Torah – “batas at aral”
• Binubuo ng limang aklat ni Moses:
- Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers,
Deuteronomy
• Patriyarka ang tawag sa kanilang pinuno.
• Ilan sa mga patriyarka ng mga Jew ay sina
Abraham, Isaac, at Jacob.

5. Sampung Utos na tinanggap ni Moses
mula sa Diyos
• Ibigin mo ang Diyos higit sa lahat. Wala kang
ibang sasambahin kundi ang Diyos.
• Huwag sambahin ang anumang imahen o
idolong nasa langit o lupa.
• Huwag kang manunumpa sa ngalan ng Diyos.
• Mangilin ka kung linggo.
• Igalang mo ang iyong ama at ina
• Huwag kang pumatay ng kapwa tao.

6. • Huwag kang makikiapid sa hindi mo asawa.
• Huwag kang magnanakaw.
• Huwag kang magsabi ng kasinungalingan
laban sa iyong kapwa.
• Huwag mong pagnasaan ang hindi mo ari at
hindi mo asawa o ano pa mang bagay na hindi
sayo.

7. Kristiyanismo
• Isang monoteistikong relihiyon tulad ng
Judaism.
• Ang doktrina ay nakabatay sa mga aral at
katuruan ni Hesus.
• Sinusunod ng mga Kristiyano ang mga aral at
salita ni Hesus bilang paghahanda sa
pagbabalik ni Hesus upang husgahan ang
lahat, buhay mamn o pumanaw na.

8. • Ang mga taong sumunod sa mga utos at
isinabuhay ang salita ng Diyos ay magtatamo
ng buhay na walang hanggan.
• Samatala, ang mga sumalungat ay magdurusa
sa kabilang buhay.
• Nakapaloob ang mga aral at salita ng Diyos sa
banal na aklat ng tinatawag na Bibliya.
• Nahahati ito sa dalawang bahagi:
- Lumang Tipan – naglalaman ng salaysay
mula sa paglikha ng Diyos sa daigdig hanggang
sa paghahanda ng mga jew sa pagdating
Mesiah.

9. - Bagong Tipan – tungkol sa buhay ni Hesus, ng
kaniyang mga disipulo, at iba pang pangyayaring
may kaugnayan sa Kristiyanismo.
• Nakabatay sa dalawang pangunahing paniniwala
ang Kristiyanismo: Si Hesus ay Anak ng Diyos at
ang Diyos ang nagsugo kay Hesus sa daigdig
upang mamuhay at maghirap tulad ng tao,
mamatay para sa kaligtasan ng sangkatauhan at
mabuhay muli.
• Dalawang pangunahing aral:
- Ibigin mo ang Diyos ng higit sa lahat;
- Ibigin mo ang kapwa mo tulad ng pagmamahal
mo sa iyong sarili.

10. • Monoteistiko ang Kristiyanismo subalit
pinagtibay ng Simbahang Katoliko ang
paniniwala sa Santisima Trinidad (Holy Trinity).
• Paniniwala sa tatlong persona ng iisang Diyos
– ang Diyos Ama, Diyos Anak, at Espiritu
Santo.
• Sa kasalukuyan, ang Kristiyanismo ang
relihiyong may pinakamaraming tagasunod sa
daigdig.
• Ang Simbahang Katolitiko ay pinamumunuan
ng Santo Papa na naninirahan sa Vatican City
sa Rome.

11. Islam
• Ikalawang pinakalaganap na relihiyon sa daigdig.
• Islam – “kapayapaan”, “pagsuko”, “kapayapaang
madarama kapag isinuko ang sarili sa Diyos na si
Allah”
• Si Muhammad ang nagtatag ng Islam.
• Allah – ang Diyos at siya ang lumikha ng daigdig
at sanlibutan.
• Hegira – paglisan ni ni Muhammad sa Mecca at
nagtungo sa medina kasama ang kanyang mga
tapat na tagasunod.

12. Limang Haligi
(Pangunahing Doktrina ng Islam)
• Shahada – Paniniwala na walang panginoon
kundi si Allah at si Muhammad ang kaniyang
propeta.
• Salat – Pagdarasal nang limang ulit sa isang
araw nang nakaharap sa direksiyon ng Kaaba
• Zakat – Pagiging bukas-palad; mahalaga ang
pagtulong sa mga nangangailangan, maysakit,
matatanda, ulila, at iba pa.

13. • Sawm – Paggunita sa banal na buwan ng
Ramadan sa pamamagitan ng isang buwang
pag-aayuno araw-araw mula madaling araw
hanggang sa paglubog ng araw.
• Hajj – Paglalakbay sa Mecca minsan sa buong
buhay ng isang Muslim, ang taong
nakapaglakbay sa Mecca ay ginagawaran ng
titulong Hajji.

14. Zoroastrianism
• Pinakamatandang relihiyon sa daigdig.
• Si Zarathustra ang nagtatag ng relihiyong ito.
Itinuturing na propeta.
• Ahura Mazda – itinuturing na diyos.
Pinaniniwalang tagapaglikha at
tagapagtaguyod ng daigdig.
• Zend Avesta – banal na aklat.

15. Ayon sa Zoroastrianism…
• Ang daigdig ay tunggalian ng mabuti (Ahura
Mazda) at masama (Angra Mainyu)
• Ang tao ay bingyan ng diyos ng laya na pumili sa
dalawang magkatunggaling pwersa.
• Kapag pinili ang mabuti, mapupunta ang tao sa
langit kasama si Ahura Mazda. Kapag naging
masama ang tao, mapupunta siya sa impiyerno
kasama si Angra Mainyu (Ahriman)
• Maisasantabi ang hidwaan sa sa pamamagitan ng
pagpapalaganap ng pag-ibig. Sa katapusan ng
daigdig mangingibabaw ang kabutihan.

16. Mga Relihiyon sa Timog Asya
• Hinduism
- Itinatag ng mga Aryan noong 1500 B.C.E. sa
hilagang kanlurang bahagi ng India kung saan
umusbong ang kabihasnang Indus.
- Isa sa mga tinuturing na pinakamatandang
relihiyon sa daigdig.
- Isang politeistikong relihiyon.
- Hindu ang tawag sa mga tagasunod nito.

17. Mga Katangian ng Hinduism
• Tatlong pangunahing diyos:
- Brahma, ang Manlilikha
- Vishnu, ang Tagapangalaga
- Shiva, ang tagawasak
• Karma
- pangunahing paniniwala sa Hinduism
- Mula sa salitang Hindu na KAR na
nangangahulugang “pagkilos” at MA na
nangangahulugang “paggawa” o “paglikha”
- nangangahulugang “isang bagay na nilikha o
bunga ng gawi ng isang tao.”

18. • Reinkarnasyon
- siklo ng kapanganakan at kamatayan.
- kapag namatay ang isang tao, ang kaluluwa
niya ay muling mabubuhay.
- nakabatay sa kaniyang karama kung siya ay
mabubuhay sa mas mataas o mas mababang
antas ng buhay o uri ng nilalang.

19. • Nirvana
- Layunin ng bawat Hindu ang makawala sa
siklo ng reinkarnasyon. Sa pamamagitan ng
paulit-ulit na pagkamatay at pagkabuhay ng
kaluluwa, inaasahang makakamit ang moksha
o paglaya sa siklo ng reinkarnasyon. Kapag
nakamit ng kaluluwa ang moksha ay
mararating niya ang nirvana o tunay na
kaligayahan at katahimikan. Ang nirvana ay
ang ganap na katiwasayan at kalinisan ng
kaluluwa.

20. • Vedas
– Ang banal na aklat ng mga Hindu. May apat na
Vedas:
1. Rig Veda
2. Sama Veda
3. Yajur Veda
4. Atharvada Veda

21. • Gopastami
- Isa sa pagdiriwang ng mga Hindu.
- sa araw na ito, nililinis, dinaramitan, at
inaalayan ng pagkain ang mga baka.
- ginagawa ito upang patuloy na makakuha
ang mga Hindu ng produktong mula sa baka
tulad ng gatas, kurta, at gobang (dumi ng
baka)

22. Ugnayan ng Hinduism at Sistemang
Caste
Reinkarnasyon
Karma
Masama Mabuti
Bababa ang antas ng
sistemang caste sa
susunod na buhay
Tataas ang antas sa
sistemang caste sa
susunod na buhay
Moksha
Nirvana

23. Buddhism
• Batay sa mga aral at katuruan ni Siddharta
Gautama.
• Nagmula siya sa isang maharlikang pamilya.
• Lumaki siyang hindi nakaranas ng hirap o
pagdurusa, hanggang sa siya ay magkaroon ng
sariling pamilya. Ngunit hindi pa rin naging ganap
ang kaniyang kaligayahan.
• Noong siya ay 29 taong gulang, napagtanto niya
na bahagi ng buhay ng tao ang sakit, katandaan,
at kamatayan.

24. • Ito ay nang sa unang pagkakataon ay
nasaksihan niya ang buhay sa labas ng
palasyo.
• Nagpasiya siyang talikdan ang marangyang
buhay at iwan ang pamilya upang hanapin ang
lunas na magwawakas sa kapighatian ng tao.
• Buddha – “Ang Naliwanagan”
• Inialay niya ang kanyang buhay sa pangangaral
tungkol sa kaligayahang walang hanggan.

25. Wheel of Life
- simboloikong kumakatawan sa sangkatauhan
• Four Noble Truths
- sa kaniyang pagninilay sa lilim ng punong bo,
naliwanagan si Siddharta sa sumusunod na
katotohanan:
- puno ng pagdurusa ang buhay ng tao;
- nagmumula ang pagdurusa sa masidhing
paghahangad
- magwawakas ang pagdurusa sa pagwawakas
ng paghahangad; at
- mawawakasan ang pagdurusa sa pagsasagawa
ng Eight Fold Path.

26. Nirvana
• Paraiso o kaluwalhatian; sa pagkamit ng
nirvana, na sukdulang layunin ng mga
Buddhist, makalalaya ang tao mula sa
pagdurusa at kamalayang pansarili, gayundin
mula sa siklo ng reinkarnasyon.

27. Eightfold Path
- tinatawag ding Middle Path; nagsisilbing gabay ito ng tao
upang makamit ang nirvana
Wastong
Hanapbuhay
Wastong
Pagpupunyagi
Wastong
Konsentrasyon
Wastong
Pagkilos
Wastong
Pagsasalita
Wastong
Intensyon
Wastong
Pananaw
Wastong
Pag-iisip

28. Buddhism
Mahayana Buddhism Theravada Buddhism
Itinuring si Buddha bilang
Diyos
-Bodhisattva (lesser gods)
– ipinagpapaliban ang
pagpasok nila sa nirvana
upang makayulongsa iba
pang nasa lupa na
makamtan ito.
Nanatili si Buddha bilang
guro at banal na tao.
-Makakamit ng bawat isa
ang nirvana sa
pamamagitan ng sariling
pagsisiskap.

29. Jainism
• Kasabay ng paglaganap ng Buddhism ang
pagiging tanyag ng mga aral ni Mahavira (kilala
rin bilang Vardhamana) na nabuhay din sa
panahon ni Buddha.
• Ang mga katuruan ni Vardhamana ang
nagpalakas sa bagong relihiyon na umunlad sa
India, ang Jainism.
• Tulad ni Siddhartha, nagmula sa mataas na
caste si Vardhamana.

30. • Noong 30 taong gulang si Vardhamana, nilisan
niya ang kaniyang mariwasang buhay at
naging isang sadhana o taong nagtakwil sa
makamundong kagunhawaan.
• Sa loob ng mahigit 12 taon ng pagninilayat
pag-aayuno, nakamit ni Vardhamana ang
kevela o kaliwangan.
• Kinilala siya bilang Mahavira na
nangangahulugang “dakilang bayani”

31. Ang simbolo ng Jainism ay
binubuo ng kamay at gulong
kung saan mababasa ang
ahimasa, ang banal na
panata ng mga Jain sa
kawalang-karahasan.

32. Ahimsa
• Pag-iwas sa ano mang uri ng pananakit sa ano
mang may buhay na nilalang, maging ang mga
insekto.
• Mula sa salitang sansktrit na
nangangahulugang “hindi makapanakit”
• Idinagdag ni Mahavira ang kalinisang-puri
(chastity) sa apat na prinisipyo ng mga Jain.
• Inihanay ito sa pagwaksi sa karahasan,
pagsisinungaling, pagnanakaw, at pag-aari.

33. • Umiwas ang mga Jain na makilahok sa
pagsasaka nang sa gayon ay hindi sila
makapanakit ng anumang nilalang.
• Ibinaling nila ang kanilang kabuhayan sa
larangan ng kalakalan.
• Ipinaliwanag ni Mahavira ang kahulugan ng
buhay batay sa tatlong hiyas ng Jainism:
wastong pananampalataya, wastong
kaalaman, at wastong kaasalan.

34. Sikhism
• Isang relihiyong naghahangad ng pagkakaroon ng
kapatiran.
• Walang Hindu, Walang Muslim. Lahat ay iisa at
nagtuturingan bilang magkakapatid.
• Itinatag ni Baba Nanak na higit na kilala bilang
Guru Nanak.
• Guru Grant Sahib – banal na kasulatan ng Sikhism
• Ang salitang GURU ay nangangahulugang “ang
pagpanaog ng banal na patnubay sa
sangkatauhan sa pamamagitan ng sampung
naliwanagang guru (o master)”

35. • Sikh Guru – tawag sa sampung naliwanagang
guru, kabilang dito si Guru Nanak.
• Nirankar na nangangahulugang “walang
hugis” o kaya ay Akal o “walang hanggan” ang
tawag sa Diyos ng mga Sikh.
• Pinaniniwalaan nila na ang kanilang Diyos ay
tagalikha, tagapagtaguyod, at tagawasak.
• Hindi sila naniniwala na maaring
magkatawang-tao ang Diyos.

36. Sikhism
• Pangunahing layunin ng tao ay sirain ang siklo
ng kapanganakan at kamatayan at makiisa sa
Diyos.
• Mga Tungkulin ng Sikhi:
- Pagsunod sa mga turo ng Guru
- Pagninilay-nilay
- Paglilingkod o pagkakawanggawa

37. • Pag-iwas sa Limang Pangunahing Bisyo
1. Pagnanasang seksuwal
2. Galit
3. Kasakiman
4. Pagkamakamundo
5. Kahambugan
KALIGTASAN

38. Pilosopiyang Asyano
• Silangang Asya
- Confucianism
- Itinatag sa China sa panahon ng
kaguluhan dulot ng digmaansa pagitan ng
mga estado at mga nagmamay-ari ng lupa.
- Pinasimulan ni Confucius o kilala rin
bilang K’ung-fu-tzu (Kongfuzi) na
nangangahulugang “Master Kung”

39. • Mula sa isang mahirap na pamilya, nagsumikap si
Confucius na makapag-aral.
• Siya ay naging isang mahusay na guro at hinangad
niyang makapaglingkod sa pamahalaan.
• Nabigyan siya ng pagkakataong manilbihan sa
pamahalaan ng Lu subalit hindi niya nagustuhan
ang pamamalakad ng mga namumuno rito.
• Nilisan niya ang pamahalaan ng Lu at nagpatuloy
sa pagiging guro.
• Naging tanyag ang pilosopiya ni Confucius at
nagsilbing pangunahing batayan ng lipunang
Tsino ang kanyang mga aral.

40. • Nakatuon ang Conficianism sa pagkakaroon ng
tamang asal at moralidad at pagsusulong
mabuting pamamahala.
• Ayon kay Confucius, ang isang ideyal na lalaki
ay yaong tinatawag na shi o iskolar.

41. Confucianism
Five Classics - Nakapaloob sa aklat na ito ang mga turo ni
Confucius. Ito ang sumusunod.
Classic of Changes – orihinal na ginamit para sa
divination o upang mabatid ang mga darating na
pangyayari.
Book of History – kalipunan ng mga talumpati at
talakayan;
Classic of Odes – kalipunan ng mga awiting-bayan at mga
tulang panseremonya;
Classic of Rites – talakayan ng mga alituntunin sa pag-
uugali at sa mga seremonyang pampubliko at pribado; at
Spring and Autumn Annals – ulat o tula ng estado ng Lu.

42. Limang Relasyon sa Lipunan:
Sa bawat relasyon ay may nakahihigit at may
nakabababa. Tungkulin ng may mababang
katayuan na sundin ang nakatataas sa kanya.
Ang mga relasyong ito ay ang sumusunod:
1. emperador sa mga nasasakupang
mamamayan.
2. ama sa anak na lalaki;
3. asawang lalaki sa asawang babae;
4. nakatatandang kapatid na lalaki sa
nakababatang kapatid na lalaki; at
5. kaibigan sa kaibigan.

43. Ilan sa mga pangunahing vitue na dapat
taglayin:
Jen – kagandahang-loob
Li – kagandahang asal o dekorum
Yi – pagkamakatuwiran at
pagkamakatarungan
Xiao – paggalang sa magulang

44. Taoism
• Naging tanyag sa China noong panahon ng
dinastiyang Zhou.
• Itinatag ni Lao Zi, na nangangahulugang “Old
Master”
• Hindi tiyak kung tunay nga bang nabuhay si
Lao Zi sapagkat may mga nagsasabi na siya ay
kathang-isip lamang.
• Nilikha lamang umano ang katauhan ni Lao Zi
upang magkaroon ng tagapagtatag ang
Taoism.

45. • Nakabatay sa Tao na nangangahulugang
“daan”.
• Ang Tao ang nag-uugnay at nag-iisa sa lahat ng
bagay sa sanlibutan.
• Isa sa paniniwala nila ang wu wei, o “hindi
pagkilos”
• Hindi katamaran o hindi pagtupad sa tungkulin
ang kahulugan ng wu wei.
• Ayon dito, hindi kailangang ipilit o ipuwersa ng
tao ang ano man, sapagkat ang lahat ay
mangyayari nang naaayon sa Tao.

46. • Para sa mga Taoist, ang paghahangad ng
kapangyarihan at kaalaman ay pagtatangka ng
tao upang makontrol at mapagharian ang
kalikasan.
• Nakapaloob ang mga aral ng Taoism sa Dae de
Fing o The Book of the Way of Virtue.

47. Taoism
• Ang simobolo ng yin at yang ay nagpapakita
ng balanse sa kalikasan at daigdig.
• Sumisimbolo ang yin sa aspektong
pambabae: malambot at kalmado.
Kumakatawan din ito sa kadiliman.
• Ang yang naman ay sumisibolo sa aspektong
panglalaki: matigas at masigla. Kumakatawan
ito sa kaliwanagan. Kapag nawala ang balanse
ng yin at yang ay magkakaroon ng kaguluhan.

48. Legalism
• Isa pang pilosopiyang umusbong sa China noong
panahon ng Dinastiyang Zhou.
• Nabuo noong 4 B.C.E.
• Sa ilalim ng pilosopiyang ito, pinakamahalaga ang
pagpapatatag at pagtatanggol ng estado.
• Sina Shang Yang at Han Feizi ang tagapagtatag ng
pilosopiyang ito.
• Si Shang ay isang mahusay na administrador.
Napasinod niya ang kaniyang mga
pinamumunuan sa pamamagitan ng malulupit at
mahihigpit sa patakaran.
• Si Han Feizi naman ay bumuo ng kaisipan tungkol
sa pagpapatakbo ng pamahalaan.

49. • Tuon ng legalism ang paglilingkod ng mga
mamamayan sa estado.
• Isang karangalan para sa kanila ang
maglingkod bilang magsasaka.
• Isinantabi nila ang mga gampanin tulad ng
pagiging mangangalakal, artisano, pilosopo, o
iskolar sa paniniwalang hindi ito kapaki-
pakinabang sa estado.

50. Ang Legalism sa China
• Naipatayo ang Great Wall of China sa
pamamagitan ng sapilitang pagtatrabaho.
Maraming Tsino ang namatay dahil sa malupit
na patakarang ito.
• Shi Huangdi – emperador ng dinastiyang Qin.
Niyakap niya ang legalism. Ipinasunod niya
ang mga aklat ng Confucianism at nagpagawa
ng mga bagong aklat na naglalagay sa kaniya
bilang unang emperador ng China.

51. • Kamay na bakal – tumutukoy sa pagiging
mahigpit at malupit sa pamumuno. Ang mga
pinunong sumusunod sa Legalism ay kinatakutan
dahil sa paggamit ng kamay na bakal upang
mapasunod ang kanilang mga nasasakupan.
• Pagputol ng kamay – karaniwan sa isang estado
na sumusunod sa Legalism ang pagpataw ng
mabibigat na parusa. Kabilang dito ang pagputol
ng bahagi ng katawan o maging kamatayan