1. STRATEGIC INTERVENTION
MATERIAL
By: Dionisia Lami-ing Kiat
MGA RELIHIYON SA ASYA
ARALING PANLIPUNAN 7
DIONISIA LAMI-ING KIAT
MOUNT DATA NATIONAL HIGH SCHOOL
MOUNT DATA, BAUKO, MOUNTAIN PROVINCE
2. GUIDE CARD
Mga Kakayahang Lilinangin:
Pagtukoy sa mga pangunahing relihiyon sa mundo.
Pagtalakay sa mga pangunahing turo o aral ng mga
pangunahing relihiyon sa mundo.
Pagsuri sa mga pangunahing konsepto tungkol sa relihiyon.
Handa ka na?
Tara!
Ilang relihiyon ang alam mo?
Anu-ano ang mga ito? Halika’t
tuklasin natin.
3. ACTIVITY CARD
Gawain 1 Mga Relihiyon sa Timog Asya
Ang lahat ng mga pangunahing relihiyon sa mundo sa kasalukuyan ay
naipanganak sa Asya. Apat sa mga ito ay nagsimula sa Timog Asya, apat sa Kanlurang
Asya at dalawa sa Silangang Asya. Kabilang sa mga relihiyong umusbong sa Timog
Asya ang Hinduism, Buddhism, Jainism at Sikhism. Ang relihiyong Judaism,
Kristiyanismo, Islam at Zoroastrianismo ay umusbong sa Kanlurang Asya samantalang
umusbong naman sa Silangang Asya ang mga relihiyong Shinto at Taoism.
Unahin nating pag-usapan ang mga relihiyon sa Timog Asya.
Hinduism
Ang Hinduism ay itinuturing na pinakamatandang
relihiyon sa mundo. Ito ay nabuo mula sa mga sinaunang
paniniwala ng mga mga Aryan. Ang mga pangunahing
turo nito ay nakasaad sa Vedas sa wikang Sanskrit. Ang
Sanskrit ay wikang Aryan. Binubuo ang apat na Vedas ng
mga librong Rig Veda, Atharva Veda, Yajur Veda at Sama Veda. Ang Rig Veda ay
naglalaman ng mga awit ng karunungan. Ang Atharva Veda ay naglalaman ng mga
sikreto ng mahika. Ang Yajur Veda ay naglalaman ng mga proseso ng mga ritwal at
ang Sama Veda ay naglalaman ng mga sulating nagmula rin sa Rig Veda.
Ang Hinduism ay binansagang “relihiyon ng hindi mabilang na mga diyos”.
Tinatayang mayroong humigit-kumulang na 33,000 na mga diyos ang sinasamba ng
mga Hindu. Hindu ang tawag sa mga tagasunod ng relihiyong Hinduism. Ganun pa
man, may mga diyos na itinuturing na pinakapopular. Kabilang dito sina Brahma,
Brahma,
Vishnu at
Shiva
4. Vishnu at Shiva. Si Brahma ang tagalikha, si Vishnu ang tagapangalaga sa mga nilikha
ni Brahma, at si Shiva ang tagasira sa mga masasama.
Tunghayan natin ang ilan sa mga mahahalagang aral at
tradisyon ng relihiyong Hinduism:
Reincarnation – ito ang paniniwalang ang kaluluwa ng taong
namatay ay muling ipapanganak sa ibang katauhan. Paulit-ulit
na ipapanganak ang kaluluwa ng tao habang hindi pa siya
nagiging perpekto. Dahil dito, itinuturing ang katawan bilang
bilangguan ng kaluluwa dito sa lupa. Sa pamamagitan ng ating katawan,
nakararamdam tayo ng sakit at nakararanas ng pagtanda.
Moksha – ito ang paglaya ng kaluluwa sa paulit-ulit na pagsilang. Nangyayari ito
kung perpekto na ang tao o kaya naman ay tuluyan nang sinira ni Shiva. Kapag
perpekto na ang tao sa oras ng kanyang kamatayan, ang kanyang kaluluwa ay
sasanib na kay Brahma sa halip na ipanganak ulit.
Nirvana – ito ang kalagayang nakakamit ng mga kaluluwang nakisanib kay
Brahma. Kapag nakamit ng kaluluwa ito, hindi na tatanda ang tao, walang
paghihirap at perperkto na ang lahat. Sa Kristiyanismo, katumbas nito ang
“langit”.
Transmigration – ito ang paglipat ng kaluluwa sa ibang katauhan o ibang anyo
habang dumadaan sa proseso ng reincarnation. Maaring lumipat ang kaluluwa
sa katawan ng ipapanganak na tao na kabilang sa mas mataas na antas ng
lipunan. Maari namang sa mas mababang uri ng tao ang lilipatan o kaya ay lilipat
ang kaluluwa sa katawan ng hayop depende na sa kanyang karma.
Karma – paniniwalang ang ginawa ng isang tao ay may naghihintay na
gantimpala. Kapag mabuti ang ginawa mo, mabuti rin ang gantimpala mong
ibibigay ni Vishnu. Kapag masama ang ginawa mo, ikaw ay parurusahan ni Shiva.
Simbolo ng Dharma o
alituntunin ng mabuting
asal ng mga Hindu
5. Oh, marami ka nang alam
tungkol sa Hinduism. Tara,
sagutin natin ang kasunod na
gawain.
Caste system – ito ang sistema ng pagpapangkat ng mga tao sa lipunang Hindu.
Nakabatay ito sa hanapbuhay ng tao. Ang mga pari ang itinuturing na
pinakamataas. Sila ang bumubuo sa pangkat ng mga Brahmin. Ang mga
namumuno at kanilang pamilya ay kabilang sa pangkat ng mga Kshatriya, ang
mga mangangalakal at magsasaka ay napapangkat sa mga Vaisya, at ang mga
alipin at magsasakang walang lupa ang itinuturing na pinakamababang uri. Sila
ang mga Shudra. Ang mga taong naiiba ang pamumuhay ay itinuturing na mas
mababa pa kaysa sa mga Shudra dahil wala silang kinabibilangang pangkat.
Gayundin ang mga taong may sakit na nakahahawa. Sila ang mga tinatawag na
pariah. Hindi pinapayagang makihalubilo ang mga pariah o untouchable o
outcaste sa mga taong kabilang sa caste. Ang taong may magandang karma ay
puwedeng maipanganak sa mas mataas na antas ng caste samantalang ang
taong may masamang karma ay ipapanganak sa mas mababang antas ng caste.
Pariah/untouchable/outcaste
Brahmin
mga pari
Kshatriya
mga namumuno at mga sundalo
Vaisya
mga mangangalakal atmagsasaka
Shudra
mga manggagawa atalipin
6. NasaanSila?
Hanapin mo at markahan ang mga konsepto tungkol sa relihiyong Hinduismo.
Nakatago ang mga ito sa hanap-salita sa baba. Puwede mo ring kulayan o kaya ay
bilugan ang mga nahanap na konsepto.
Mga salitang hahanapin sa ibat-ibang direksiyon:
1. Hinduism 6. Aryan 11. Sanskrit 16. Vedas
2. Caste system 7. Brahma 12. Vishnu 17. Shiva
3. Brahmin 8. Kshatriya 13. Vaisya 18. Shudra
7. 4. Pariah 9. Karma 14. Reincarnation 19. Moksha
5. Nirvana 10. Transmigrasyon 15. Hindu 20. Pari
PuzzleTime!
Sagutin ang mga tanong sa baba at iyong isulat ang mga sagot sa puzzle. Kapag
dalawang salita ang sagot, isulat muna ang unang salita at magliban ng isang
espasyo bago isulat ang ikalawang salita.
Pahalang
8. 1. Ang paglipat ng kaluluwa ng
namatay sa ibang katauhan o sa
hayop.
4. Tawag sa mga taong walang
kinabibilangang pangkat sa
lipunang Hindu.
8. Mga grupo ng taong nagpasimula
ng relihiyong Hinduism at ng Caste
System.
10. Tagasunod ng Hinduism.
11. Ang gantimpala sa gawain ng
tao.
12. Pinakamahalagang aklat ng
relihiyong Hinduism.
13. Diyos na tagapangalaga at
tagapagbigay ng gantimpala.
14. Ang tawag sa paglaya ng tao mula
sa reinkarnasyon.
17. Ang estado ng kawalang pagtanda,
kalungkutan at problema.
18. Bilangguan ng kaluluwa.
Pababa
2. Paulit-ulit na pagsilang.
3. Pangkat na kinabibilangan ng mga
alipin.
4. Ang pinakamataas na uri ng tao sa
lipunang Hindu ay binubuo ng mga
__.
5. Pinakamatandang relihiyon sa
mundo.
6. Diyos na tagalikha.
7. Libro ng Vedas na naglalaman ng
mga awit ng karunungan.
9. Kung ikaw ay isang hari, ikaw ay
kabilang sa pangkat ng mga __ sa
sistemang Caste.
12. Ang pangkat sa Caste system na
kinabibilangan ng mga
mangangalakal.
15. Diyos na tagasira at tagaparusa ng
mga masasama.
16. Sistema ng pagpapangkat ng mga
tao sa lipunang Hindu.
TakeOne!
Matapos mong mahanap ang mga salitang nakatago sa hanap-salita, mag-isip ka ng
isang salitang makapagsasabi ng kahulugan ng bawat salita. Tandaan, isang salita
lamang.
Halimbawa: Hinduism – Relihiyon
10. 18 HINDU
19 VEDAS
20 KATAWAN
Buddhism
Ang Buddhism na nangangahulugang
kaliwanagan ay itinatag ni Siddharta Gautama, isang
prinsepe ng Nepal. Siya ay mas kilala sa katawagang
“Buddha” na nangangahulugang “Ang
Naliwanagan”. Tinutulan niya ang ilan sa mga
pangunahing turo ng Hinduismo gaya ng Caste
System at ang kapangyarihan ng mga pari. Dahil dito, binuksan niya ang
relihiyong Buddhism sa lahat ng tao anumangpangkat ang kinabibilangan.
Magkaganun pa man, pinanatili pa rin ni Buddha ang ilan sa mahahalagang
katuruan ng Hinduismo tulad ng karma, reincarnation, at nirvana. Gaya ng
Hinduism, may pangunahing aklat din ang Buddhism. Ito ang Tripitaka
(three baskets) na binubuo ng tatlong aklat.
Ang walong dulo ng gulong ay
sumisimbolo sa Walong Landas ng
Katotohanan
Handa ka na ba para sa susunod na relihiyon? Ang susunod na
tatalakayin natin ay umusbong din mula sa Hinduism.. Simulan na
natin.
11. Pangunahing itinuturo ng Buddhism ang “apat na dakilang
katotohanan” ng buhay at ang “walong landas ng katotohanan”. Ang
apat na dakilang katotohanan ay ang mga sumusunod:
1. Ang buhay at pagdurusa ay hindi mapaghihiwalay.
2. Ang pagdurusa ay dulot ng pagnanasa.
3. Ang pagdurusa ay maaalis kapag inalis ang pagnanasa.
4. Ang pagnanasa ay maaalis kapag sinunod ng tao ang “walong
landas ng katotohanan”.
Ang mga sumusunod ang walong landas ng buhay na sinisimbolo ng
gulong:
1. Tamang pananaw
2. Tamang layunin
3. Tamang pananalita
4. Tamang pagkilos
5. Tamang hanap-buhay
6. Tamang pagsisikap
7. Tamang pag-iisip
8. Tamang pagninilay
Sa Hinduism, ang nirvana ay nakakamit ng tao kapag nakipag-isa siya
kay Brahma. Sa turo ni Buddha, makakamit ang nirvana kapag ang tao ay
naliwanagan. Maliliwanagan lamang ang tao kapag naalis ang kanyang
kamangmangan o kaignorantehan tungkol sa katotohanan ng buhay.
Upang mangyari ito, kailangangang sundin ng tao ang Walong Landas.
Sa ngayon, dalawa ang pangunahing sekta ng Buddhism: ang
Theravada o Hinayana Buddhism at ang Mahayana Buddhism. Ang
12. Hinayana o Theravada Buddhism ang orihinal na itinatag ni Buddha. Ang
Mahayana Buddhism ay mas bago at nagdagdag ng mga bagong doktrina
gaya ng paniniwala sa mga boddhisatva. Ang mga Boddhisatva ay mga
taong naliwanagan pero ipinagpaliban ang pagkamit ng nirvana upang
tulungan ang iba na maliwanagan.
Maguloba?
PANUTO:
1. Ayusin ang mga nagulong letra upang mabuo ang hinahanap na salita. Ang mga
mabubuong letra ang magsisilbing gabay mo upang masagot mo ang mga
tanong.
2. Isulat ang iyong nabuong salita sa kinauukulang kolum.
3. Sagutin ang mga tanong. Gamiting gabay o clue ang mga nabuong salita.
Unang tanong: Bakit humiwalay si Buddha sa relihiyong Hinduism at nagtatag ng sarili
niyang relihiyon?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
13. Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
STAEC EYSTSM
IRAP
Pangalawang tanong: Bakit may pagdurusa dito sa mundo?
_____________________________________________________________________________
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga
letra
NAGPASANA
Pangatlong tanong: Paano makakawala o makalalaya ang tao sa pagdurusa?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
1. ANAPNAW
2. AUNIYNL
3. AGNINPILAY
4. PAG-IIPIS
14. 5. PAGSIPSIKA
6. PHANA-AUHBY
7. NANALIPATA
8. KIPAGLOS
Pang-apat na tanong: Bumanggit ng mga pagkakatulad ng mga itinuturo ng Hinduism
at Buddhism.
_____________________________________________________________________________
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga
letra
KAMAR
NATIONCARREIN
VAIRNAN
Panglimang tanong: Paano mo makakamit ang nirvana ayon sa turo ng Buddhism?
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga
letra
15. NALIKAWAANG
TanikalangKaalaman!
Ihambing ang relihiyong Hinduism at Buddhism gamit ang venn diagram.
HINDUISM BUDDHISM
PAGKAKAIBA PAGKAKAIBA
PAGKAKATULAD
Gawin mo naman ang venn diagram sa
baba upang mas mapalalim mo ang
iyong pag-unawa.
16. Maytamaka!
Sabihin kung tama ang sinasabi ng pahayag o kung ito ay mali. Isulat ang T sa
puwang kung TAMA at kung mali naman, isulat ang salitang ipapalit sa salitang
nasalungguhitan upang maitama ang pangungusap.
_________________________1. Kapwa naniniwala sa paulit-ulit na pagsilang ang mga tagasunod
ng Hinduism at Buddhism.
_________________________2. Sa Buddhism, makakamit ng tao ang Nirvana kapag naging
perpekto siya at ang kanyang kaluluwa ay sasanib kay Brahma.
_________________________3. Ugat ng lahat ng pagdurusa dito sa mundo ang kamangmangan
ayon sa Buddhism.
Isang gawain
na lang.
Goodluck!
17. _________________________4. Hindi hadlang ang mababang kalagayan sa buhay para makamit
ng isang tao ang kaliwanagan ayon kay Buddha.
_________________________5. Napakahalaga sa mga Buddhist ang pagbasa sa Vedas.
_________________________6. Tripitaka ang itinawag sa koleksiyon ng mga librong naglalaman
ng aral ng Buddhism.
_________________________7. Si Siddharta Gautama ay kabilang sa pangkat ng mga Kshatriya
bago niya itinatag ang Buddhism.
_________________________8. Ang karma ay puwedeng makamit ng tao sa pamamagitan ng
reincarnation.
_________________________9. Naliwanagan na ang mga boddhisatva kaya nakamit na nila ang
nirvana.
_________________________10. Lahat ng sinusunod ng mga tagasunod ng Theravada Buddhism
ay mga itinuro ni Buddha.
Jainism& Sikhism
Katulad ng Hinduism, ang Sikhism ay umusbong din sa India. Itinatag ito ni Guru
Nanak. Ang salitang Guru ay nangangahulugang “gabay”. May sampung Guru ang
Sikhism. Bago mamatay ang ikasampung Guru, ipinasa niya ang pagiging gabay sa
kanilang banal na aklat, ang Guru Granth Sahib. Simula noon, hindi na tao ang
gumagabay sa mga Sikh o tagasunod ng Sikhism kundi ang kanilang banal na aklat at
ang pamayanan ng mga Sikh.
Natapos mo rin. Huwag kang magsawa. Isunod
naman natin ang isa pang relihiyon. Tara!
18. Peace be with you! Sang-ayon ka bang mahalaga ang kapayapaan? Ito ang tema ng
Jainism. Ano naman kaya ang tema ng huling relihiyong naitatag sa India? Alamin mo
sa susunod na mga teksto. Pero bago yan, gawin mo muna ang inihanda kong gawain.
Pinakamahalagang itinuturo ng Sikhism ang pagkakapantay-pantay ng lahat ng
tao anumang pangkat ng Caste ang kanilang kinabibilangan. Alinsunod dito,
napakahalaga sa mga Sikh ang pangangalaga sa kapakanan ng
lahat ng tao at ang paninilbihan sa pamayanan.
Ang Jainism ay naitatag din sa India. Ito ay itinatag ni
Mahavira. Ang mga tagasunod ng relihiyong ito ay tinatawag na
Jain. Marami ang pagkakatulad ang relihiyong ito sa Hinduism.
Tinatanggap nito ang Caste System subalit binibigyang diin ang
ang pagkamit ng mabuting karma sa pamamagitan ng pagtalikod sa
karahasan at paggalang sa buhay ng lahat ng tao at hayop. Ang pinakamahalagang
aral na ito ay tinatawag na ahimsa. Ang ahimsa ay kinakailangan upang magkaroon ng
mabuting karma ang tao. Ang mabuting karma ang daan upang makamit ang moksha
o paglaya ng ang tao sa paulit-ulit na siklo ng kamatayan at reincarnation.
I-checkmonga!
Lagyan ng markang ang hanay ng relihiyong nagtuturo ng mga sumusunod na mga aral o
doktrina.
Aral o doktrina Hinduism Buddhism Sikhism Jainism
Simbolo ng Jainism
19. 1. Bawal manakit ng kapwa tao at maging ng
mga hayop.
2. Ang tao ay dapat kumilos ayon sa katayuan
niya sa sistemang caste.
3. Ang lahat ng tao ay dapat maging pantay-
pantay kahit anong pangkat ng Caste kabilang.
4. Dapat mamuhay ang tao ayon sa Walong
Landas ng Katotohanan.
5. Ang katawan ng tao ang nagsisilbing
bilangguan ng kaluluwang hindi pa perpekto.
6. Kapag naliwanagan ang isang tao, makakamit
na niya ang Nirvana.
7. Kapag puro mabuti ang karma ng tao,
makakamit na niya ang moksha.
8. Lahat ng tao, anuman ang kalagayan sa
lipunan ay dapat magsilbi sa pamayanan
upang mapangalagaan ang kapakanan ng
lahat.
9. Guru Granth Sahib
10. Vedas
11. Tripitaka
12. Guru Nanak
20. 13. Mahavira
14. Siddharta Gautama
15. Nirvana
Gawain 2 Mga Relihiyon sa Kanlurang Asya
Zoroastrianism
Ang Zoroastrianism ay itinatag sa Persia (Iran sa ngayon)
ng propetang si Zarathustra. Ito ay kinikilala bilang kauna-
unahang monoteistikong relihiyon sa buong mundo.
Monoteistiko ang relihiyon kapag iisa ang diyos na sinasamba.
Subalit itinuturing na duwalistiko ang relihiyong ito dahil dalawa ang kinikilalang diyos.
Ang diyos ng kabutihan at lahat ng liwanag ay si Ahura Mazda samantalang ang diyos
ng kasamaan at kadiliman ay si Ahriman. Ang mundo ay nagsisilbing arena ng
dalawang diyos na ito. Pinag-aagawan ng liwanag at dilim ang mundo at malaya ang
taong pumili kung alin sa dalawang diyos ang kanyang pipiliin. Depende sa diyos na
sinamba, ang tao ay makatatanggap ng gantimpala o parusa kapag siya ay namatay.
Ang mga taong namuhay ayon sa kagustuhan ni Ahura Mazda ay magkakaroon ng
walang hanggang buhay na puno ng kabutihan kapag siya ay namatay. Sa kabilang
banda, ang mga taong sumunod sa kagustuhan ni Ahriman ay magkakaroon ng buhay
Simbolo ni Ahura Mazda.
Kung iyong napansin, parang magkakamag-anak ang apat na naunang relihiyong ating
tinalakay. Sa pagtalakay natin sa mga relihiyong naitatag sa Kanlurang Asya, makikita mo rin
ang malaking pagkakatulad ng mga ito.
21. na walang hanggan na puno ng paghihirap at kasamaan pagkatapos ng kanyang
kamatayan.
Kahit malaya ang taong pumili, ang tao ay kailangang mamuhay ayon sa liwanag
sapagkat walang may gustong magkaroon ng buhay na walang hanggan sa kadiliman
at paghihirap.
Banal na simbolo ng relihiyong Zoroastrianism ang apoy. Ito ay sumisimbolo sa
liwanag na siyang maglilinis sa mundo sa kasamaan.
Ang Zoroastrianism ang unang nagturo ng buhay na walang hanggan
pagkatapos ng kamatayan. Mababasa ang mahahalagang turo nito sa banal na aklat
na tinatawag na Zend Avesta.
Judaism
Ang relihiyong Judaism ay naitatag sa Israel. Ang Israel ay
dating bahagi ng Canaan. Napalitan ang pangalang Canaan at
naging Palestine. Nang lumaon, ang Palestine ay nahati sa mga
Muslim at Hudyo. Ang Israel ay inilaan para sa mga Hudyo samantalang ibinigay naman
ang mas malaking bahagi ng Palestine sa mga Muslim at tinawag ang lugar na ito na
Jordan.
Jew o Hudyo ang tawag sa mga tagasunod nito. kinilala bilang mga lider ng
relihiyong ito sina Abraham, David, Solomon, Moses at marami pang iba. Ang mga
Hudyo ay unang namuhay sa Canaan na tinagurian nilang “promised land” o
Lupang Pangako dahil ito ay ipinangako
ng diyos kay Abraham. Ang Torah ang pangunahing banal na aklat ng mga Hudyo. Ito
ay naglalaman ng mga batas at alituntuning dapat sundin ng isang Hudyo. Sa ngayon,
binubuo ang Torah ng unang limang aklat ng Bibliya: ang Genesis, Exodus, Leviticus,
Magen David (Star of
David),
22. Deuteronomy at Numbers. Pinakasikat sa mga batas nila ang Sampung Utos na isinulat
noon ng Diyos sa dalawang tabletang luwad.
Kristiyanismo
Ang Krisitiyanismo ay relihiyon ng pagsunod sa yapak ni
Kristo. Masasabing nanggaling sa Judaism ang relihiyong
Krisitiyanismo dahil halos lahat ng doktrina ng Judaism ay sinusunod
ng mga Kristiyano. Pangunahing pinagmumulan ng mga doktrina ng Kristiyanismo ang
mga sermon ni Kristo.
Nag-ugat man ang Kristiyanimo sa Judaism, hindi naman maipagkakailang
dalawang hiwalay na relihiyon ang mga ito. Upang maunawaan mo kung bakit hiwalay
na relihiyon ang Krisitiyanismo at Judaism, inilista ko sa baba ang mga pagkakaiba ng
dalawa:
Hindi tinatanggap ng mga Hudyo si Kristo bilang Mesiah o anak ng Diyos.
Ginagamit ng mga Krisitiyano ang Luma at Bagong Tipan ng Bibliya bilang Banal
na Aklat. Samantala, dahil hindi naniniwala ang mga Hudyo kay Kristo, ang
Lumang Tipan lamang ng Bibliya ang kanilang ginagamit.
Hindi gaanong marami ang pagkakaiba ng dalawang relihiyon. Subalit sapat ito
upang manatiling hiwalay sila sa isat-isa.
Islam
Ang Islam ay relihiyong naitatag sa Saudi Arabia. Itinatag
ito ng propetang si Mohammad pagkatapos na siya ay imulat ng
arkanghel na si Gabriel sa pamamagitan ng panaginip. Muslim ang tawag sa mga
tagasunod nito. Allah naman ang tawag ng mga Muslim sa kanilang diyos at sila ay
ginagabayan ng Koran, ang kanilang banal na aklat.
23. Sapagkat sa Mecca ipinanganak si Mohammad, itinuturing itong banal na
lungsod ng mga Muslim. Ang buwan kung kailan iminulat ni Gabriel si Mohammad ay
ginawang buwan ng pag-aayuno at paglilinis sa sarili mula sa mga kasalanan. Tinawag
ang buwan na ito na Ramadan.
May limang pinakamahalagang responsibilidad ang isang Muslim. Ito ang
tinatawag na 5 Pillars na binubuo ng mga sumusunod: una ang shahada o kalima. Ito
ang pagsamba kay Allah bilang nag-iisang diyos at pagkilala kay Mohammad bilang
nag-iisa at huling propeta; pangalawa ang salat o pagdarasal ng limang beses sa isang
araw; pangatlo ang saum o pag-aayuno tuwing Ramadan; pang-apat ang zakat o ang
pagbabayad ng buwis para sa pagtulong sa mga nangangailangan; at ang ang
panghuli ay ang hajj o ang paglalakbay patungong Mecca kahit minsan lang sa buhay.
LaguminMo!
Ilarawan ang mga relihiyong nagmula sa Kanlurang Asya sa pamamagitan ng
paglalagay ng impormasyon sa talahanayan ayon sa mga naibigay na katangian.
Mga Katangian ng
mga relihiyon sa
Kanlurang Asya
Zoroastrianismo Judaism Kristiyanismo Islam
Halimbawa: bilang
ng sinasambang
diyos
Isa Isa Isa Isa
Ngayong may kaalaman ka na tungkol sa mga relihiyon sa Kanlurang Asya, subukan
palalimin ang ang mga kaalamang ito sa pamamagitan ng mga susunod na gawain.
Simulan mo na.
24. 1. Sino ang
nagtatag?
2. Bansa kung
saan itinatag
3. Banal na aklat
4. Naniniwala ba
sa buhay
pagkatapos ng
kamatayan?
Oo o hindi?
Pagkakatulad ng apat na relihiyon
PuzzlePuzzleUlit!
Sagutin ang mga tanong sa baba at iyong isulat ang mga sagot sa puzzle. Kapag
dalawang salita ang sagot, isulat muna ang unang salita at magliban ng isang espasyo
bago isulat ang ikalawang salita.
25. Pahalang
7. Banal na simbolo ng relihiyong Zoroastrianism. (4)
8. Pinakaunang relihiyong nagturo ng pagsamba sa iisang diyos. (14)
10. Banal na aklat ng Judaism. (5)
12. Bansang pinagmulan ng Islam. (12)
14. Dating pangalan ng Iran, pinagmulan ng Zoroastrianism. (6)
15. Tagasunod ng Judaism. (3)
Pababa
1. Banal na aklat na nag-uugnay sa mga Hudyo at Kristiyano. (7)
2. Propeta ng Islam. (8)
3. Tawag ng mga Muslim sa kanilang diyos. (5)
4. Propeta ng Zoroastrianism. (11)
26. 5. Banal na aklat ng Islam. (5)
6. kung iisa ang diyos na sinasamba. (12)
9. Banal na lungsod ng mga Muslim, binibisita nila ito tuwing hajj. (5)
11. Tagasunod ng Islam. (6)
13. Bansang pinanggalingan ng Judaism. (6)
Malapit ka nang matapos ang mga pagtalakay sa mga relihiyon.
Dalawa na lang. Ngayon ay tatalakayin naman natin ang mga relihiyon
sa Silangang Asya. Handa ka na bang matuto? READY, SET, GO!
Gawain 3 Mga Relihiyon sa Silangang Asya
Dalawa ang pangunahing relihiyong nagmula sa Silangang Asya. Ang mga ito
ay ang Shinto ng Japan at Taoism ng China. Tunghayan mo sa baba kung anu-ano
ang kanilang pagkakakilanlan at mga natatanging katangian.
Shinto
Ang Shinto ay isang relihiyon subalit itinuturing
ding paraan ng pamumuhay. Dito umiinog ang
pamumuhay ng mga tagasunod nitong mga
Hapones. Ang Shinto ay nangangahulugang “Ang
daan ng mga Diyos”. Ang pamumuhay na
sumusunod sa mga alituntunin ng Shinto ay pamumuhay na alinsunod sa daan ng mga
ispiritu o kami.
Lahat ng mga ispiritung nakatira sa kalikasan, maging mga ispiritu ng mga
namatay na ninuno ay itinuturing na kami. Natatangi sa mga kami ang mag-asawang
lumikha ng Japan, sina Izanagi at Izanami, ang kanilang anak na si Amaterasu na siyang
diyosa ng Araw, at ang apo ni Amaterasu na si Ninighi na siyang bumaba sa Japan
Ang paglabas ni Amaterasu sa
kanyang kuweba
27. upang turuang magsaka ang mga Hapones. Ayon pa rin sa alamat, nakipag-asawa si
Ninighi sa isang Haponesa at naging anak nila sa Jemmu Tennu na siyang unang
emperador ng Japan. Dahil dugo ng diyos na si Ninighi si Jemmu Tennu, siya ay
itinuturing ding kami maging ang mga sumunod na emperador sa kanya.
Isa sa natatanging katangian ng relihiyong ito ang pagpapahalaga sa
kagandahan ng kalikasan at sa kalinisan ng katawan at kalooban. Patunay ng
pagpapahalagang ito ay ang napakaraming mga larangan ng sining kung saan kilala
ang mga Hapones. Isa na rito ang origami o sining ng pagtupi ng papel upang
makabuo ng mga hugis; ang chanoyu o sining ng paghahanda at pag-inom ng tsaa;
ang ikebana o sining ng pagsasaayos ng bulaklak; ang sining ng pagbo-bonsai at
marami pang iba. Patunay naman ng pagpapahalaga sa kalinisan ang napakarami
nilang mga ritwal ng paglilinis o purification rites tulad ng paghuhugas muna ng kamay
at bibig bago pumasok sa mga shrine o pook dasalan/sambahan, ang ritwal ng
pagwawasiwas ng baston bago pumasok sa shrine upang paalisin ang mga
masasamang ispiritu, at ang pagtatapon ng asin bago simulan ang
mga laro sa sumo wrestling bilang simbolo ng paglilinis sa sarili
sakaling magkasakitan.
Taoism
Ang Taoism o “Daan ng Kalikasan” ay nagmula sa bansang Tsina. Ito ay
pinaniniwalaang itinatag ni Lao Zi o Lao Tzu. Ito ang relihiyong nagbibigay-diin sa
pakikipamuhay sa kalikasan at pagpapanatili ng balanse sa kalikasan.
Naniniwala ang mga Taoist na ang kalikasan ay perpekto at
makapangyarihan kaya dapat pakibagayan ng tao at pag-aralan kung ano ang sikreto
nito. Bawal galawin o kaya ay sirain ang kalikasan dahil kapag gumanti ito ay
magdurusa ang mga tao. Kailangan ding palaging balanse ang yin at yang o ang
magkalabang puwersa sa kalikasan. Ang yin ang sumisimbolo mga bagay na
Simbolo ng yin at yang
28. malambot, mamamasa-masa, babae, madilim at lupa. Ang yang naman ay
sumisimbolo sa kabaligtaran ng yin: ito ay mga bagay na matigas, tuyo, lalaki,
maliwanag, at kalangitan. Nakabubuti sa tao na palaging balanse ang yin at yang.
Nilalaman ng Tao Te Ching ang mga mahahalagang aral ng relihiyong ito.
Sa wakas, tapos na rin. Naintindihan mo ba ang mga mahahalagang aral ng bawat relihiyon? Kung may hindi ka
naunawaan, balikan mong basahin ang mga teksto. Kung wala ka nang problema tungkol sa mga ito, gawin mo ang
mga kasunod na gawain.
29. IkumpletoMo!
Mapapansin mong napakalaki ng papel ng kalikasan sa relihiyong Taoism at Shinto.
Ito ang pinagsisikapang pangalagaan ng mga Tsino at kinokopya naman ng mga Hapones
ang kagandahan nito. Ikaw bilang isang mag-aaral, subukan mong bigyan ng mga sarili mong
pakahulugan ang salitang kalikasan sa pamamagitan ng pagkompleto sa mga letrang
bumubuo nito ng mga salita o mga kaisipan. Pagkatapos,kumpletuhin mo ang pangungusap
sa baba.
K –
A –
L –
I –
K –
A –
S –
A –
N –
Para sa akin, ang kalikasan ay
__________________________________________________________________________.
AYOS!
30. ASSESSMENT CARD
Ngayon ay susubukin natin ang lalim ng iyong kaalaman at pag-unawa sa ating
paksa sa pamamagitan ng mga sumusunod na gawain. Handa ka na ba? Simulan na
natin.
Relihiyon,NasaanKa?
Hanapin sa mapa ang bansa kung saan nagsimula ang mga pangunahing relihiyon at
isulat ang numero nito sa kolum. Pagkatapos, kulayan ang mga lugar na ito. Tingnan ang code
para sa gagamiting kulay. Kung mahigit sa isang relihiyon ang nagmula sa isang bansa, hatiin
ito ayon sa bilang ng relihiyon upang makita ang ibat-ibang kulay na kabilang dito.
31. Relihiyon Numero o bilang sa
mapa
Kulay
1. Hinduism Halimbawa: 908 Dilaw (Yellow)
2. Buddhism Asul (Blue )
3. Jainism Itim (Black)
4. Sikhism Pula (Red )
5. Zoroastrianism Berde (Green )
6. Judaism Lila (Violet )
7. Kristiyanismo Kahel (Orange )
8. Islam Kaumanggi (Brown )
9. Shinto Kulay-abo (Gray )
10. Taoism Kulay-rosas (Pink )
NakikilalaMoBa?
Tukuyin mo kung anong relihiyon ang gumagamit ng mga simbolong nasa baba.
Simbolo Relihiyon
1.
34. Mga salitang napili at maikling paliwanag tungkol dito:
1. ________________________________________________________________________
2. ________________________________________________________________________
3. ________________________________________________________________________
4. ________________________________________________________________________
5. ________________________________________________________________________
6. ________________________________________________________________________
7. ________________________________________________________________________
8. ________________________________________________________________________
9. ________________________________________________________________________
10. __________________________________________________________________
35. Itapatmo!
Hanapin ang sagot mula sa mga mapagpipilian. Isulat ang titik ng iyong sagot sa kolum pagkatapos
ng mga bilang.
1 Pinakamatandang relihiyon sa mundo. A AHIMSA
2 Itinuturo ng Jainism ang paggalang sa buhay ng tao
at hayop, ito ang turong __
B ISLAM
3 Relihiyong umiinog sa pagsamba sa araw, kalinisan
at kagandahan
C AVESTA
4 Kaliwanagan D SHINTO
5 Nagtuturo ng pagbibigay limos sa nangangailangan E SIKHISM
6 Itinuturong dapat magkaroon ng balanse sa mundo F BRAHMA
7 Tagalikha ayon sa relihiyong Hinduism G HINDUISM
8 Pagdarasal ng 5 beses sa isang araw. H ZALAT
9 Dapat tratuhin ang sangkatauhan nang pantay-
pantay.
I AHURA MAZDA
10 Diyos na tagapangalaga ng kabutihan sa relihiyong
Zoroastrianism
J BUDDHISM
11 “Daan ng kalikasan” K TAO
12 Paulit-ulit na kamatayan at pagsilang. L TAOISM
13 Yin at yang M ZOROASTRIANISM
14 Anghel na nagmulat kay Muhammad sa
katotohanan
N KAMI
Magaling! Ngayong natapos mo na lahat ng gawain, mas palalimin mo pa ang iyong pag-
unawa sa pamamagitan ng pagsagot sa mga gawain sa pagpapayaman. Good luck ulit!
36. 15 Lilinisin ng apoy ang lahat ng kasamaan sa mundo. O MOKSHA
16 Estado ng kawalan ng kalungkutan, pagtanda,
paghihirap: katumbas ng langit
P KAGANDAHAN
17 Mga sinasambang ispiritu sa Japan Q NIRVANA
18 Paglaya ng tao mula sa reincarnation. R BALANSE
19 Ang ikebana, chanoyu, bonsai at origami ay
patunay ng pagsamba ng mga Hapones sa __.
S REINCARNATION
20 Banal na aklat ng Zoroastrianism. T GABRIEL
ENRICHMENT CARD
Lakbay-aral!
Kulayan ang mga aral ng mga sumusunod na relihiyon.
A. TAOISM
Dapat magkaroon
ng balanse sa
mundo
Dapat irespeto
ang buhay ng tao
at hayop
Dapat piliin ang
daan ng liwanag
Dapat irespeto
ang ibang
relihiyon
Magsimba tuwing
linggo
Huwag kumain ng
karne ng baboy
Makibagay sa
kalikasan
Alagaan ang
kagandahan ng
paligid
Alisin ang
pagnanasa
Kumilos ayon sa
katayuan sa caste
system
Huwag uminom ng
alak
Ugaliin ang
tamang diyeta
37. Itakwil ang
karahasan
Magsagawa ng
meditasyon
Ang buhay ay puno
ng paghihirap
Gawin mo sa iba
ang gusto mong
gawin nila sa iyo
Magbigay ng limos
sa nangangailangan
Sambahin mo ang
diyos nang higit
sa lahat
Ang araw ang
pinanggagalingan
ng lahat ng buhay sa
mundo
Panatilihing
balanse ang yin at
yang
B. ISLAM
Dapat magkaroon
ng balanse sa
mundo
Irespeto ang
buhay ng tao at
hayop
Si Muhammed
lang ang propeta
Irespeto ang
ibang relihiyon
Magsimba tuwing
Linggo
Magngilin
tuwing
Ramadan
Makibagay sa
kalikasan
Alagaan ang
kagandahan ng
paligid
Alisin ang
pagnanasa
Kumilos ayon sa
katayuan sa
caste system
Magdasal ng 5
beses sa isang
araw
Ugaliin ang
tamang diyeta
Bumisita sa Mecca
kahit minsan lang
sa buhay
Magsagawa ng
meditasyon
Ang buhay ay
puno ng
paghihirap
Gawin mo sa
iba ang gusto
mong gawin
nila sa iyo
Magbigay ng
limos sa
nangangailangan
Sambahin mo
ang diyos nang
higit sa lahat
Ang araw ang
pinanggagalingan
ng lahat ng
buhay sa mundo
Pumili sa
pagitan ng
liwanag at dilim
C. SHINTO
38. Dapat magkaroon
ng balanse sa
mundo
Irespeto ang
buhay ng tao at
hayop
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
Pinoprotektahan
tayo ng
mabubuting
kami
Magsimba tuwing
Linggo
Huwag kumain
ng karne ng
baboy
Makibagay sa
kalikasan
Alagaan ang
kagandahan ng
paligid
Linisin ang
katawan mula sa
dumi at kasamaan
Kumilos ayon sa
katayuan sa
caste system
Magdasal ng 5
beses sa isang
araw
Ugaliin ang
tamang diyeta
Bumisita sa Mecca
kahit minsan lang
sa buhay
Hugasan ang
kamay at bibig
bago pumasok
sa templo
Ang buhay ay
puno ng
paghihirap
Gawin mo sa iba
ang gusto
mong gawin nila
sa iyo
Magbigay ng
limos sa
nangangailangan
Sambahin mo
ang diyos nang
higit sa lahat
Ang araw ang
pinanggagalingan
ng lahat ng
buhay sa mundo
Pumili sa
pagitan ng
liwanag at dilim
D. ZOROASTRIANISM
Si Ahura Mazda ang
diyos ng liwanag
Irespeto ang
buhay ng tao at
hayop
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
Pinoprotektahan
tayo ng
mabubuting
kami
Magsimba tuwing
Linggo
Si Ahriman ang
diyos ng
kadiliman
Makibagay sa
kalikasan
Alagaan ang
kagandahan ng
paligid
Linisin ang katawan
mula sa dumi at
kasamaan
Kumilos ayon sa
katayuan sa
caste system
Si Zarathustra
ang propeta
Ugaliin ang
tamang diyeta
39. Bumisita sa Mecca
kahit minsan lang sa
buhay
Basahin ang
Zend Avesta
Ang buhay ay
puno ng
paghihirap
Gawin mo sa iba
ang gusto mong
gawin nila sa iyo
Magbigay ng limos
sa nangangailangan
Sambahin mo
ang diyos nang
higit sa lahat
Ang araw ang
pinanggagalingan
ng lahat ng
buhay sa mundo
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
E. HINDUISM
May karma sa
bawat gawain ng
tao
Irespeto ang
buhay ng tao at
hayop
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
Pinoprotektahan
tayo ng
mabubuting kami
Magsimba tuwing
Linggo
Si Ahriman ang
diyos ng
kadiliman
Makibagay sa
kalikasan
Muling
ipinapanganak
ang tao sa ibang
anyo
Linisin ang
katawan mula sa
dumi at
kasamaan
Kumilos ayon sa
katayuan sa caste
system
Si Zarathustra
ang propeta
Ugaliin ang
tamang diyeta
Bumisita sa
Mecca kahit
minsan lang sa
buhay
Basahin ang
Zend Avesta
Ang buhay ay
puno ng
paghihirap
Makakamit ang
nirvana kapag
naging bahagi ka
ni Brahma
Magbigay ng
limos sa
nangangailangan
Ang ating
katawan ang
ating bilangguan
Ang araw ang
pinanggagalingan
ng lahat ng
buhay sa mundo
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
40. F. BUDDHISM
Ang buhay ay
puno ng
paghihirap
Irespeto ang
buhay ng tao at
hayop
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
Pinoprotektahan
tayo ng
mabubuting kami
Magsimba tuwing
Linggo
Si Ahriman ang
diyos ng
kadiliman
Pagnanasa ang
ugat ng lahat ng
pagdurusa
Muling
ipinapanganak
ang tao sa ibang
anyo
Sundin ang
walong landas ng
katotohanan
Kumilos ayon sa
katayuan sa caste
system
Si Zarathustra
ang propeta
Ugaliin ang
tamang diyeta
Bumisita sa
Mecca kahit
minsan lang sa
buhay
Basahin ang
Zend Avesta
Kailangan mong
maliwanagan
bago makamit
ang nirvana
Makakamit ang
nirvana kapag
naging bahagi ka
ni Brahma
Magbigay ng
limos sa
nangangailangan
May apat na
dakilang
katotohanan ng
buhay
Ang araw ang
pinanggagalingan
ng lahat ng
buhay sa mundo
Pumili sa pagitan
ng liwanag at
dilim
ANSWER CARD
Ang card na ito ay magbibigay sa iyo ng mga inaasahang sagot sa mga natapos mong
gawain. Maaaring iba ang sagot mo minsan subalit ang mahalaga ay naunawaan mo ang
aralin.
Congratulations! Natapos mo lahat ng mga gawain. Upang
masiguro mong tama ang mga naisagot mo, tingnan ang mga
inaasahang sagot sa Answer Card.
41. Gawain 1 Mga Relihiyon sa Timog Asya
NasaanSila?
PuzzleTime!
Pahalang
1. TRANSMIGRASYON
4. PARIAH
8. ARYAN
10. HINDU
11. KARMA
12. VEDAS
13. VISHNU
14. MOKSHA
17. NIRVANA
18. KATAWAN
Pababa
2. REINCARNATION
3. SHUDRA
4. PARI
5. HINDUISM
6. BRAHMA
7. RIG VEDA
9. KSHATRIYA
12. VAISYA
15. SHIVA
16. CASTE
42. TakeOne!
Sa gawaing ito, malaya kang maglagay ng mga salitang magbibigay kahulugan sa
mga konseptong naibigay. Ang kailangan lang ay naangkop ito sa aralin.
Maguloba?
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
STAEC EYSTSM CASTE SYSTEM
IRAP PARI
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
NAGPASANA PAGNANASA
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
ANAPNAW PANANAW
AUNIYNL LAYUNIN
AGNINPILAY PAGNINILAY
PAG-IIPIS PAG-IISIP
PAGSIPSIKA PAGSISIKAP
PHANA-AUHBY HANAP-BUHAY
NANALIPATA PANANALITA
KIPAGLOS PAGKILOS
Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
KAMAR KARMA
NATIONCARREIN REINCARNATION
VAIRNAN NIRVANA
43. Mga nagulong letra Nabuong salita mula sa nagulong mga letra
NALIKAWAANG NALIWANAGAN
Tanikalangkaalaman!
HINDUISM BUDDHISM
PAGKAKAIBA PAGKAKAIBA
PAGKAKATULAD
Maytamaka!
1. TAMA
Halimbawang sagot
1. Nirvana
2. Karma
3. Reincarnation
Halimbawang
sagot
1. Caste
system
2. Vedas
Halimbawang sagot
1. Malaya ang
lahat na
maliwanaga
n
2. Tripitaka
44. 2. HINDUISM
3. PAGNANASA
4. TAMA
5. TRIPITAKA
6. TAMA
7. TAMA
8. TAMA
9. BUDDHA
10. TAMA
I-checkmonga!
Aral o doktrina Hinduism Buddhis
m
Sikhis
m
Jainis
m
Bawal manakit ng kapwa tao at maging ng mga
hayop
Ang tao ay dapat kumilos ayon sa katayuan niya sa
sistemang caste.
Ang lahat ng tao ay dapat maging pantay-pantay
kahit anong pangkat ng Caste kabilang.
Dapat mamuhay ang tao ayon sa Walong Landas
ng Katotohanan.
Ang katawan ng tao ang nagsisilbing bilangguan
ng kaluluwang hindi pa perpekto.
Kapag naliwanagan ang isang tao, makakamit na
niya ang Nirvana.
Kapag puro mabuti ang karma ng tao, makakamit
na niya ang moksha.
Lahat ng tao, anuman ang kalagayan sa lipunan ay
dapat magsilbi sa pamayanan upang
mapangalagaan ang kapakanan ng lahat.
Guru Granth Sahib
Vedas
Tripitaka
Guru Nanak
Mahavira
45. Siddharta Gautama
Nirvana
LaguminMo!
Ilarawan ang mga relihiyong nagmula sa Kanlurang Asya sa pamamagitan ng
paglalagay ng impormasyon sa talahanayan ayon sa mga naibigay na katangian.
Mga Katangian ng
mga relihiyon sa
Kanlurang Asya
Zoroastrianismo Judaism Kristiyanismo Islam
Halimbawa: bilang ng
sinasambang diyos
Isa Isa Isa Isa
Sino ang nagtatag? Zarathustra _____ ______ Mohammad
Bansa kung saan
itinatag
Iran Israel Israel Saudi Arabia
Banal na aklat Avesta Torah o
Pentateuch
Luma at
Bagong tipan
ng Bibliya
Quran o
Koran
Naniniwala ba sa
buhay pagkatapos ng
kamatayan? Oo o
hindi?
Oo Oo Oo Oo
Pagkakatulad ng apat
na relihiyon
Pare-pareho silang naniniwala na may ikalawang buhay na walang
hanggan pagkatapos ng kamatayan.
46. Puzzle Puzzle Ulit!
Pahalang
7. APOY
8. ZOROASTRIANISM
10. TORAH
12. SAUDI ARABIA
14. PERSIA
15. JEW
Pababa
1. BIBLIYA
2. MOHAMMAD
3. ALLAH
4. ZARATHUSTRA
5. KORAN
6. MONOTEISTIKO
9. MECCA
11. MUSLIM
13. ISRAEL
IkumpletoMo!
Sa gawaing ito, Malaya ka rin sa paglikha mo ng sagot basta angkop sa aralin.
ASSESSMENT CARD
Relihiyon,NasaanKa?
Relihiyon Numero o bilang sa
mapa
Kulay
Hinduism Halimbawa: 908 Yellow
Buddhism 913 Blue
Jainism 908 Black
Sikhism 908 Red
Zoroastrianism 904 Green
47. Judaism 941 Violet
Kristiyanismo 941 Orange
Islam 902 Brown
Shinto 921 Gray
Taoism 924 Pink
NakikilalaMoBa?
1. ZOROASTRIANISM
2. TAOISM
3. HINDUISM
4. KRISTIYANISMO
5. JUDAISM
6. ISLAM
7. JAINISM
8. BUDDHISM
9. HINDUISM
10. SHINTO
MaghanapKaUlit!
Ilan sa mga dapat nahanap ay nalinyahan.
48. Itapatmo!
1. G
2. A
3. D
4. J
5. B
6. L
7. F
8. H
9. E
10. I
11. K
12. S
13. R
14. T
15. M
16. Q
17. N
18. O
19. P
20.C
49. REFERENCE CARD
Balikan natin ang ilan sa mahahalagang konseptong natutunan mo upang hindi
makalimutan.
1. Hinduism – pinakamatandang relihiyon sa mundo. Umusbong sa India.
2. Buddhism – relihiyong nagbibigay-diin sa pagkamit ng kaliwanagan. Itinatag ni
Siddharta Gautama sa Nepal.
3. Sikhism – relihiyong nagpapanukala ng pagkakapantay-pantay.
4. Jainism – relihiyong nagpapanukala ng pagrespeto sa buhay at pagtalikod sa
karahasan.
5. Vedas – banal na aklat ng Hinduism.
6. Tripitaka – banal na aklat ng Buddhism.
7. Guru Granth Sahib – banal na aklat ng Sikhism.
8. Guru – gabay ng sangkatauhan.
9. Zoroastrianism – relihiyong itinatag ni Zarathustra sa Persia.
10. Ahura Mazda at Ahriman – diyos ng kabutihan at diyos ng Kasamaan sa
relihiyong Zoroastrianismo.
11. Avesta – banal na aklat ng Zoroastrianism.
12. Judaism – relihiyong umusbong sa Canaan. Ito ang relihiyon nina Abraham,
David, Solomon at iba pa.
13. Torah – aklat ng mga batas ng mga Hudyo.
14. Kristiyanismo – relihiyon ng pagsunod sa yapak ni Kristo.
15. Islam – relihiyong nangaangahulugang “pagsunod sa kagustuhan ng diyos”.
16. Koran – banal na aklat ng Islam.
17. Taoism – relihiyong nagpapanukala ng balanse sa kalikasan.
18. Yin at yang – simbolo ng balanse sa kalikasan.
50. 19. Shinto – relihiyong sumusunod sa “daan ng mga diyos”o mga kami.
20.Kami – mga ispiritu ng kalikasan at ng mga ninuno.
Makakatulong din sa iyo ang patuloy na pagbabasa at pananaliksik para sa
karagdagang kaalaman. Narito ang mga pangunahing pinagkunan ko ng mga
kaalamang isinaad ko sa mga gawain.
1. 2014. Blando, R. C., Sebastian, A. A., Espiritu, A. C., Golveque, E. C., Jamora, A.
M., Capua, A. S., … Mariano, R. R. Asya Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba:
Pagkakaisa sa Gitna ng Pagkakaiba. Pasig City. Eduresources Publishing, Inc.
2. Choksy, Jamsheed K. "Zoroastrianism." Microsoft® Student 2009 [DVD].
Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2008.
3. "Christianity." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft
Corporation, 2008.
4. Dallal, Ahmad S. "Islam." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA:
Microsoft Corporation, 2008.
5. "Daoism." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft
Corporation, 2008.
6. "Judaism." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA: Microsoft
Corporation, 2008.
7. Joshi, Rasik Vihari, and Weiler, Royal W. "Jainism." Microsoft® Student 2009
[DVD]. Redmond, WA: Microsoft Corporation, 2008.
8. McDermott, James Paul. "Buddhism." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond,
WA: Microsoft Corporation, 2008.
9. Sharma, Arvind. "Hinduism." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA:
Microsoft Corporation, 2008.
10. Singh, Gurharpal. "Sikhism." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA:
Microsoft Corporation, 2008.
51. 11. Watts, Alan Wilson. "Shinto." Microsoft® Student 2009 [DVD]. Redmond, WA:
Microsoft Corporation, 2008.