MANUEL TERAPİNİN FİZİKSEL 
UYGUNLUĞU ÜZERİNE ETKİSİ 
Uzm.Fzt. Bünyamin HAKSEVER
• 18-75 YAŞ aralığındaki ve 3 
aydan fazla serviko-brakial ayrı 
hikayesi olan sedanter bireyler 
• 1. grup: nöromobilizasyon 
• 2. grup: eklem mobilizasyonu 
(maitland) 
• 3.grup kontrol grubu 
• A:mc grill ağrı skalası 
• B:Northwick park skalası 
• C: VAS
• 20-60 YAŞ aralığındaki ve 8 hafta ile 6 ay arasında KLBP hikayesi olan 
sedanter bireyler 
• 1. grup: Manuel terapi 
• 2. grup: EGZERSİZ 
• TESTLER 
• VAS ağrı skalası 
• Oswestry disability skalası 
• C: Dartmouth genel sağlık skalası
• Subakut ayak bileği burkulması geçirmiş 13 hasta 
• Yaralanma sonrası 2-9 hafta geçmiş olması ve 
ağırlık aktarırken ağrısının olması ve en az %20 lik 
bir dorsifleksiyon kaybı olması 
• Kırık süphesi olan, eklem içi ödem, sydesmos 
yaralnması olan, diğer bir alt ektremite bölgesini 
etkileyen olgular çalışmaya alınmamış
• Maitland’s pasif accesory mobilisation 
uygulanmış. 
• Hasta uzun oturuşta diz altı havlu 
• Tibia ve fibula distali tek el ile stabilize 
edilirken talusa anteroposterior yönde minik 
osislasyonlar yapılmış 
• 1 dakika mobilizasyon 30 saniye dinlenme 
toplamda 3 kez yapılmış.
• NEH belirgin bir artış 
• Basınç- ağrı eşiğinde %17,6 lık bir gelişme 
• VAS ta istatistiksel olarak anlamlı bir fark 
gözlenmemiş 
• Ayak bileği fonksiyonunda gelişme 
gözlenmemiş
• Joseph (2010) 40 kişi kronik reccurent ayak bileği 
burkulması 
• Grup1: criopractic tedavi(düşük ampitud yüksek hızda axial 
uzama manup.) 
• Grup2: kas enerji tekniği(5 adet talusa karşı ant.dan post 
stimule etcek şekilde basınçlı dirençli dorsi flek. İzometrik 
kontraksiyon sonrası nazik dorsifleksiyon) 
• 3 hafta tedavi 6 kez manuel tedavi 
• Tedavi sonunda tek bacak durma, mcgill ağrı anketi, 
fonksiyon değerlendirme skalası ve dorsi/plantar 
fleksiyonda gelişme gözlenmiş fakat gruplar arası fark 
görülmemiş
• Du Plesis(2011) 30 kişi hallux valgusu olan 
• Grup 1: chiropraktik tedavi(eklem mob.) (2hft 
4 kez) 
• Grup 2:gece splinti 
• Sonuçta gruplar arası ağrı ve ayak fonksiyon 
skalası için fark gözlenmemiş fakat her iki 
grupta gelişme gözlenmiş. 
• 1 ay sonra yapılan değerlendirmede gece 
splintindeki gelişme devamlılığı korumazken 
grup 1 deki gelişme korunmuştur.
• Renan-Ordine (2011) 60 kişi 18-60 yaş arası 
tek taraflı topuk dikeni 
• Grup1: self-streching( calf ve plantar 
fascia),yumuşak doku(gastrocnemius) trigger 
point tekniği manual terapi 
• Grup2: self-streching 
• Basınç ağrı eşiği, fiziksel fonksiyon ve ağrı da 
grup1 de gelişme görülürken, SF-36 anketinde 
değişiklik gözlenmemiştir.
• 20-26 yaş arası avustralya futbol takımından 59 
kişi çalışmaya alınmış 
• Amaç hamstring yaralanmasını önlemek 
• Manuel terapi tekniklerinden düşük ampitudlu 
yüksek hızlı manipulasyon ve mobilizasyonlar 
uygulanmış bunun yanı sıra yumuşak doku 
terapisi de yapılmış 
• Sonuçta manuel terapinin küçük ölçüde 
yaralanmayı destekleyisi etkisi gözlense de 
belirgin istatistiksel farklılık görülmemiş 
• Manuel terapinin pelvis veya spinaya uygulanması 
önerilmiş
• Kronik adduktor kas ile bağlantılı kasık 
yaralanması geçirmiş 33 kişi 
• Hasta memnuniyeti %83 25 kişi 
• Spora dönüş %90 27 kişi 
• VAS a göre ağrı puanlaması 8.7 den 2.2 ye azalma 
• Bu çalışmaya göre kronik kasıl yaralanmalarında 
manuel terapi kullanılmalıdır.
Use of Osteopathic Manipulative Treatment 
for Iliotibial Band Friction Syndrome 
Robert N. Pedowitz, DO 
• 30 yaşında uzun mesafe atlet 
• Ekim 2003’te Antreman sırasında sol diz 
lateralinde rahatsızlık hissi ile başlamış 
• İlaç kullanmamış 
• 1-2 ay antreman yapmamış sonrasında az tempo 
ile başlamış fakat ağrısı hala devam etmekte 
• Mayıs 2004’te kliniğe başvurmuş
Değerlendirme 
• Sol Diz 45 derece fleksiyon açısı çevresinde azalma 
• Diz lateralinde şişlik ve doku yapısında anormallik 
• Öncelikle NSAI, buz, sıcaklık uygulamaları, germe ve 
koşu ayakkabısını ve koşu yaptığı zemini değiştirmesi 
önerildi 
• OM(osteopatik manipulasyon): etkilenen taraf pasif 
olarak en rahat pozisyona yerleştirilir. Gerilmeyi ve 
hassas noktaların hassasiyetini azaltarak, gerginliğe 
karşı ciddi bir şekilde ağrı azaltılabilir.
• Değerlendirme sırasında en hassas nokta lateral femoral epikondilin 2 cm 
proksimalinde 
• En fazla 30 derece diz fleksiyonunda ağrı 
• OM uygulaması; 
• Hasta sırtüstü 
• En hassas nokta diz 30 derece fleksiyonda iken bulunmuş 
• VAS a göre ağrı değerlendirme 
• Başparmakla ağrı yeri saptanıp diz ekstansiyona alınmış 
• Parmağın altındaki dokuda rahatlama hissedilirse, hastanın dizi abd. ve 
ext. rot. Alınmış ve hastanın en az %70 oranında ağrı azalması beklenmiş 
• Gevşeme sonrası 90 s beklenmiş 
• Eski pozisyona alınmış fakat hastanın harekete katılması 
istenmemiş(prop.) 
• Tekrar ağrı değerlendirmesi 
• Azalma varsa %70 oranda bu teknik 3-8 arasında tekrarlanmış
• Tedavi 2 hft boyunca 1.,3.,7.,11.,14. seanslarda 
yapılmış 
• Her uygulama sonrası sporcu 0-2 arasında değer 
verirken ağrısına spor yaparken 8-10 arasına 
çıktığını belirtmiş 
• Uygulama sonrası sabah ağrısı 0 
• 18. gün sonrası normale ve koşu aktivitesine 
dönebildiğini belirtmiş 
• 3 hafta sonunda tamamen ağrısı kaybolmuş 
• 10 hafta sonrasında hala ağrısız spora devam 
edebildiğini belirtmiş.
• 47-70 yaş aralığında kronik osteoartritli 70 birey 
• 2 hafta boyunca haftada 3 gün; 
• 1. grup: manuel therapy 
• 2. grup 
• VAS a göre ağrıda azalma 
• 1. grup:1.9 2.grup:3.1 
• Hasta memnuniyet anketine göre 
• 1. grup:7.0 2.grup:3.4 
• Krepitasyon gibi semptomlarda azalma hissi 
• 1. grup:6.0 2.grup:3.4 
• Diz mobilitesinde artış 
• 1. grup:6.4 2.grup:3.4 
• Genel aktivite artışı 
• 1. grup:6.5 2.grup:3.8
Lateral epikondilit 
• Trudel (2004) 31 kişi 
• Grup1: Klasik PT 
• Grup2: Plasebo 
• Grup3: Cyriax mob /manup. 
• Sonucunda ağrı, kavrama kuvveti, NEH, ağrısız 
kavrama ve enduransta grup 3 daha etkin 
bulunmuş
• Blanchette (2011) 30 kişi 5hft boyunca 
• Grup1: Chiropraktic mob 
• Grup2: Bilgilendirme, ergonomik eğitim, 
germe egz. 
• Sonuçta ağrılı ve ağrısız kavramada 6. hafta ve 
3. ay sonunda her iki grupta gelişme 
gözlenirken gruplar arası fark görülmemiş.
• Nagrole (2009) 60 kişi 4 hft boyunca 
• Grup 1: Cyriax 10 dk derin friksiyon+mill’s 
manevrası 
• Grup 2: fonoforozis 5dk Dicloren jel 
• VAS, maksimum ağrısız kavrama kuvveti, 
fonksiyon skalasına göre 4. ve 8. haftalarda iki 
gruptada gelişme gözlenmiş fakat grup1 
gelişmesi daha anlamlı bulunmuş.
• Amro (2010) 34 kişi 4 hft boyunca 
• Grup1: Mulligian teknik(mobilizasyon, hareket, 
bantlama) 
• Grup2: Geleneksel tedavi(sıcaklık uyg., masaj, 
US, egz.) 
• 4. hft sonunda iki grupta da gelişme 
gözlenirken ağrı ve fonksiyonda mulligan 
geleneksel tedaviye göre daha etkin 
bulunmuş.
• Rampe (2001) 60 kişi kronik LE 10 seans 
• Grup1: boyun yumuşak doku 
mob.,cervikotorasik eklem ve fleksiyon 
mobilizasyonu+ ekstracorperal düşük enerjili 
SWT 
• Grup2:ESWT 
• 3. ve 12. ayda her iki gruptada ağr ve 
fonksiyon açısından gelişme gözlenirken 
gruplar arası belirgin farklılık görülmemiştir.
• 30 kişi 
• Grup1: self-training(NEH, germe, kuvvetlendirme(rotator kılıf, levator 
scapula, rhomboid, serratus anterior) haftanın her günü 10-15 dk 
• Grup2: 12 seans eklem ve yumuşak doku mobilizasyonu,buz uygulaması, 
germe ve kuvvetlendirme haftada 3 kez 
• Sonuç: Ağrı ve fonksiyonda her iki gruptada azalma gözlenmiş fakat grup2 
tedavisinin gelişimi istatistiksel olarak çok anlamlı bulunmuş. 
• NEH flex, abd., ext rot, grup2 de belirgin farklılık gözlerken grup1 de 
anlamlı bir farklılık görülmemiş 
• 3 ay sonra yapılan Neer anketinde grup2 belirgin gelişme gösterirken 
grup1 debelirgin bir farklılık olmamış
Omuz rehabilitasyonunda manuel 
tedavi 
• Ho (2009) adeziv kapsulit üzerine yaptığı bi çalışmada 
manuel terapi ile geleneksel rehabilitasyon 
yöntemlerinin arasında kısa zamanda NEH , fonksiyon 
ve ağrıda herhangi bir belirgin farklılık olmadığına 
dikkat çekmiş fakat uzun vadede yüksek derece MT nin 
düşük derece MT den ağrı ve fonk. daha etkin olduğu 
belirtmiştir. 
• Ayrıca yumuşak doku ve eklem mobilizasyonları ile 
birlikte uygulanan egzersiz tedavisinin yalnız egzersiz 
tedavisine göre daha etkin olduğu üzerinde 
durulmuştur.
• Kromer (2009), Kuhn(2009), Mitchener(2004) 
omuz impingement sendromu olan hastalarda 
yaptıkları çalışmalarda, egzersiz ile birlikte 
yapılan MT nin ağrının azalmasında daha etkin 
olduğunu göstermişlerdir. 
• Verhagen(2007), Trampes(2006) bu görüşü 
desteklemiş ve fonksiyon açısından etkin 
olduğunu da kanıtlamışlardır.
• Van Der Heyde (2011) donuk omuz 
patolojisinde Cyriax eklem mob., derin 
friksiyon ve yüksek derecede mobilizasyon 
yöntemlerinin etkili yöntem olduğunu 
belirtmiştir.
Manuel terapi

Manuel terapi

  • 1.
    MANUEL TERAPİNİN FİZİKSEL UYGUNLUĞU ÜZERİNE ETKİSİ Uzm.Fzt. Bünyamin HAKSEVER
  • 4.
    • 18-75 YAŞaralığındaki ve 3 aydan fazla serviko-brakial ayrı hikayesi olan sedanter bireyler • 1. grup: nöromobilizasyon • 2. grup: eklem mobilizasyonu (maitland) • 3.grup kontrol grubu • A:mc grill ağrı skalası • B:Northwick park skalası • C: VAS
  • 6.
    • 20-60 YAŞaralığındaki ve 8 hafta ile 6 ay arasında KLBP hikayesi olan sedanter bireyler • 1. grup: Manuel terapi • 2. grup: EGZERSİZ • TESTLER • VAS ağrı skalası • Oswestry disability skalası • C: Dartmouth genel sağlık skalası
  • 7.
    • Subakut ayakbileği burkulması geçirmiş 13 hasta • Yaralanma sonrası 2-9 hafta geçmiş olması ve ağırlık aktarırken ağrısının olması ve en az %20 lik bir dorsifleksiyon kaybı olması • Kırık süphesi olan, eklem içi ödem, sydesmos yaralnması olan, diğer bir alt ektremite bölgesini etkileyen olgular çalışmaya alınmamış
  • 8.
    • Maitland’s pasifaccesory mobilisation uygulanmış. • Hasta uzun oturuşta diz altı havlu • Tibia ve fibula distali tek el ile stabilize edilirken talusa anteroposterior yönde minik osislasyonlar yapılmış • 1 dakika mobilizasyon 30 saniye dinlenme toplamda 3 kez yapılmış.
  • 9.
    • NEH belirginbir artış • Basınç- ağrı eşiğinde %17,6 lık bir gelişme • VAS ta istatistiksel olarak anlamlı bir fark gözlenmemiş • Ayak bileği fonksiyonunda gelişme gözlenmemiş
  • 10.
    • Joseph (2010)40 kişi kronik reccurent ayak bileği burkulması • Grup1: criopractic tedavi(düşük ampitud yüksek hızda axial uzama manup.) • Grup2: kas enerji tekniği(5 adet talusa karşı ant.dan post stimule etcek şekilde basınçlı dirençli dorsi flek. İzometrik kontraksiyon sonrası nazik dorsifleksiyon) • 3 hafta tedavi 6 kez manuel tedavi • Tedavi sonunda tek bacak durma, mcgill ağrı anketi, fonksiyon değerlendirme skalası ve dorsi/plantar fleksiyonda gelişme gözlenmiş fakat gruplar arası fark görülmemiş
  • 11.
    • Du Plesis(2011)30 kişi hallux valgusu olan • Grup 1: chiropraktik tedavi(eklem mob.) (2hft 4 kez) • Grup 2:gece splinti • Sonuçta gruplar arası ağrı ve ayak fonksiyon skalası için fark gözlenmemiş fakat her iki grupta gelişme gözlenmiş. • 1 ay sonra yapılan değerlendirmede gece splintindeki gelişme devamlılığı korumazken grup 1 deki gelişme korunmuştur.
  • 12.
    • Renan-Ordine (2011)60 kişi 18-60 yaş arası tek taraflı topuk dikeni • Grup1: self-streching( calf ve plantar fascia),yumuşak doku(gastrocnemius) trigger point tekniği manual terapi • Grup2: self-streching • Basınç ağrı eşiği, fiziksel fonksiyon ve ağrı da grup1 de gelişme görülürken, SF-36 anketinde değişiklik gözlenmemiştir.
  • 17.
    • 20-26 yaşarası avustralya futbol takımından 59 kişi çalışmaya alınmış • Amaç hamstring yaralanmasını önlemek • Manuel terapi tekniklerinden düşük ampitudlu yüksek hızlı manipulasyon ve mobilizasyonlar uygulanmış bunun yanı sıra yumuşak doku terapisi de yapılmış • Sonuçta manuel terapinin küçük ölçüde yaralanmayı destekleyisi etkisi gözlense de belirgin istatistiksel farklılık görülmemiş • Manuel terapinin pelvis veya spinaya uygulanması önerilmiş
  • 18.
    • Kronik adduktorkas ile bağlantılı kasık yaralanması geçirmiş 33 kişi • Hasta memnuniyeti %83 25 kişi • Spora dönüş %90 27 kişi • VAS a göre ağrı puanlaması 8.7 den 2.2 ye azalma • Bu çalışmaya göre kronik kasıl yaralanmalarında manuel terapi kullanılmalıdır.
  • 20.
    Use of OsteopathicManipulative Treatment for Iliotibial Band Friction Syndrome Robert N. Pedowitz, DO • 30 yaşında uzun mesafe atlet • Ekim 2003’te Antreman sırasında sol diz lateralinde rahatsızlık hissi ile başlamış • İlaç kullanmamış • 1-2 ay antreman yapmamış sonrasında az tempo ile başlamış fakat ağrısı hala devam etmekte • Mayıs 2004’te kliniğe başvurmuş
  • 21.
    Değerlendirme • SolDiz 45 derece fleksiyon açısı çevresinde azalma • Diz lateralinde şişlik ve doku yapısında anormallik • Öncelikle NSAI, buz, sıcaklık uygulamaları, germe ve koşu ayakkabısını ve koşu yaptığı zemini değiştirmesi önerildi • OM(osteopatik manipulasyon): etkilenen taraf pasif olarak en rahat pozisyona yerleştirilir. Gerilmeyi ve hassas noktaların hassasiyetini azaltarak, gerginliğe karşı ciddi bir şekilde ağrı azaltılabilir.
  • 22.
    • Değerlendirme sırasındaen hassas nokta lateral femoral epikondilin 2 cm proksimalinde • En fazla 30 derece diz fleksiyonunda ağrı • OM uygulaması; • Hasta sırtüstü • En hassas nokta diz 30 derece fleksiyonda iken bulunmuş • VAS a göre ağrı değerlendirme • Başparmakla ağrı yeri saptanıp diz ekstansiyona alınmış • Parmağın altındaki dokuda rahatlama hissedilirse, hastanın dizi abd. ve ext. rot. Alınmış ve hastanın en az %70 oranında ağrı azalması beklenmiş • Gevşeme sonrası 90 s beklenmiş • Eski pozisyona alınmış fakat hastanın harekete katılması istenmemiş(prop.) • Tekrar ağrı değerlendirmesi • Azalma varsa %70 oranda bu teknik 3-8 arasında tekrarlanmış
  • 23.
    • Tedavi 2hft boyunca 1.,3.,7.,11.,14. seanslarda yapılmış • Her uygulama sonrası sporcu 0-2 arasında değer verirken ağrısına spor yaparken 8-10 arasına çıktığını belirtmiş • Uygulama sonrası sabah ağrısı 0 • 18. gün sonrası normale ve koşu aktivitesine dönebildiğini belirtmiş • 3 hafta sonunda tamamen ağrısı kaybolmuş • 10 hafta sonrasında hala ağrısız spora devam edebildiğini belirtmiş.
  • 25.
    • 47-70 yaşaralığında kronik osteoartritli 70 birey • 2 hafta boyunca haftada 3 gün; • 1. grup: manuel therapy • 2. grup • VAS a göre ağrıda azalma • 1. grup:1.9 2.grup:3.1 • Hasta memnuniyet anketine göre • 1. grup:7.0 2.grup:3.4 • Krepitasyon gibi semptomlarda azalma hissi • 1. grup:6.0 2.grup:3.4 • Diz mobilitesinde artış • 1. grup:6.4 2.grup:3.4 • Genel aktivite artışı • 1. grup:6.5 2.grup:3.8
  • 28.
    Lateral epikondilit •Trudel (2004) 31 kişi • Grup1: Klasik PT • Grup2: Plasebo • Grup3: Cyriax mob /manup. • Sonucunda ağrı, kavrama kuvveti, NEH, ağrısız kavrama ve enduransta grup 3 daha etkin bulunmuş
  • 29.
    • Blanchette (2011)30 kişi 5hft boyunca • Grup1: Chiropraktic mob • Grup2: Bilgilendirme, ergonomik eğitim, germe egz. • Sonuçta ağrılı ve ağrısız kavramada 6. hafta ve 3. ay sonunda her iki grupta gelişme gözlenirken gruplar arası fark görülmemiş.
  • 30.
    • Nagrole (2009)60 kişi 4 hft boyunca • Grup 1: Cyriax 10 dk derin friksiyon+mill’s manevrası • Grup 2: fonoforozis 5dk Dicloren jel • VAS, maksimum ağrısız kavrama kuvveti, fonksiyon skalasına göre 4. ve 8. haftalarda iki gruptada gelişme gözlenmiş fakat grup1 gelişmesi daha anlamlı bulunmuş.
  • 31.
    • Amro (2010)34 kişi 4 hft boyunca • Grup1: Mulligian teknik(mobilizasyon, hareket, bantlama) • Grup2: Geleneksel tedavi(sıcaklık uyg., masaj, US, egz.) • 4. hft sonunda iki grupta da gelişme gözlenirken ağrı ve fonksiyonda mulligan geleneksel tedaviye göre daha etkin bulunmuş.
  • 32.
    • Rampe (2001)60 kişi kronik LE 10 seans • Grup1: boyun yumuşak doku mob.,cervikotorasik eklem ve fleksiyon mobilizasyonu+ ekstracorperal düşük enerjili SWT • Grup2:ESWT • 3. ve 12. ayda her iki gruptada ağr ve fonksiyon açısından gelişme gözlenirken gruplar arası belirgin farklılık görülmemiştir.
  • 33.
    • 30 kişi • Grup1: self-training(NEH, germe, kuvvetlendirme(rotator kılıf, levator scapula, rhomboid, serratus anterior) haftanın her günü 10-15 dk • Grup2: 12 seans eklem ve yumuşak doku mobilizasyonu,buz uygulaması, germe ve kuvvetlendirme haftada 3 kez • Sonuç: Ağrı ve fonksiyonda her iki gruptada azalma gözlenmiş fakat grup2 tedavisinin gelişimi istatistiksel olarak çok anlamlı bulunmuş. • NEH flex, abd., ext rot, grup2 de belirgin farklılık gözlerken grup1 de anlamlı bir farklılık görülmemiş • 3 ay sonra yapılan Neer anketinde grup2 belirgin gelişme gösterirken grup1 debelirgin bir farklılık olmamış
  • 34.
    Omuz rehabilitasyonunda manuel tedavi • Ho (2009) adeziv kapsulit üzerine yaptığı bi çalışmada manuel terapi ile geleneksel rehabilitasyon yöntemlerinin arasında kısa zamanda NEH , fonksiyon ve ağrıda herhangi bir belirgin farklılık olmadığına dikkat çekmiş fakat uzun vadede yüksek derece MT nin düşük derece MT den ağrı ve fonk. daha etkin olduğu belirtmiştir. • Ayrıca yumuşak doku ve eklem mobilizasyonları ile birlikte uygulanan egzersiz tedavisinin yalnız egzersiz tedavisine göre daha etkin olduğu üzerinde durulmuştur.
  • 35.
    • Kromer (2009),Kuhn(2009), Mitchener(2004) omuz impingement sendromu olan hastalarda yaptıkları çalışmalarda, egzersiz ile birlikte yapılan MT nin ağrının azalmasında daha etkin olduğunu göstermişlerdir. • Verhagen(2007), Trampes(2006) bu görüşü desteklemiş ve fonksiyon açısından etkin olduğunu da kanıtlamışlardır.
  • 36.
    • Van DerHeyde (2011) donuk omuz patolojisinde Cyriax eklem mob., derin friksiyon ve yüksek derecede mobilizasyon yöntemlerinin etkili yöntem olduğunu belirtmiştir.