Lumbosakral bölge sorunlarında instabilite önemli bir sorundur. Proloterapi instabilite için çözüm olacaktır.

1. LUMBOSAKRAL
PROLOTERAPI
UZ.DR.ZEHRA ŞENTÜRK
ANESTEZIYOLOJI VE REANIMASYON UZMANI
AYDIN DEVLET HASTANESI

2. TOPLUMDA BEL AĞRISI
%50-70 ORANINDA GÖRÜLÜR.
SIYATIK AĞRISININ
INSIDANSI ISE %13-40’DIR.
HEKIME BAŞVURU
SEBEBLERI ARASINDA, ÜST
SOLUNUM YOLLARI
ENFEKSIYONLARINDAN
SONRA IKINCI SIRADA YER
ALIR.

4. BEL VE SIRT AĞRILARININ SIK GÖRÜLEN
SEBEPLERI
Spinal Rahatsızlık Disk Hernisi
Spondilolistesiz Spinal
Stenoz Osteoartrit
Metabolik
Rahatsızlıklar
Travma
Osteoporoz
Osteomalazi Paget
hastalığı Kırık
Romatizmal
Rahatsızlıklar
Romatoid Artrit
Reiter Sendromu
Psöriatik artrit
Ankilozan spondilit
Hemoglobinopatiler
Böbrek rahatsızlıkları
Orak hücreli anemi
Stenoz Tümör
Enfeksiyon
Tümör Benign Malign
Metastatik
Dişi genital organ
Vasküler rahatsızlık
Over kisti
Over kaynaklı tümör
Aortik anevrizma
Enfeksiyon Bakteriyal Tüberküloz Gastrointestinal
rahatsızlık
Peptik ülser
Pankreatik rahatsızlık
Safra kesesi sorunları

5. Bel ağrısı,
 paraspinöz kasları,
 ligamentleri,
 faset eklemleri,
 annulus fibrosusu,
 diski ve sinir kökünü içine alan
ve etkileyen bir klinik durumdur.

6. KASLAR

7. TRAPEZEUS KASI;
PROTUBERANSIA OKSIPITALIS
EKSTERNA, OKSIPITAL KEMIK
POSTERIORUNDAN BAŞLAYAN VE
TÜM BOYUN VE SIRT
OMURGALARINI DESTEKLEDIKTER
LATISMUS DORSI;
LUMBOSAKRAL BÖLGEYI VE ALT
TORAKAL OMURGALARI
DESTEKLER.
FASIA
THORAKOLUMBALIS,
SERVIKALDEKI LIGAMENTUM
NUCHA ILE AYNI MIYOFASIAL
SISTEMINIKI UCUDUNU
TEŞKILEDER. BIRINDE OLAN BIR
ZAYIflIK YADA SORUN, MUTLAKA
DIĞERINI DE ETKILER.

8. 8
Fasya Zincirleri

9. DERIN SIRT KASLARI
multifidus kası;En derin
tabakada her vertebraya ait bir
vardır. Bu kas ramus dorsalis
tarafından inerve edilir.

11. LİGAMANLAR
Etkin yük taşıma özelliğine sahiptirler.
Geren kuvvetleri kemikten kemiğe aktarırlar.
Omurganın stabilitesine katkıda bulunur ve direncini
artırırlar
Gerilme şeklindeki yükleri bir vertebradan diğerine
aktarırlar
Birimin herhangi bir yöndeki aşırı hareketini sınırlar ve
makaslayıcı hareketleri önler
Omuriliği korur
VSS innervasyonu açısından zengin

12. EKSEN ORGANIN
LIGAMANLARI
•
 Anterior longitudinal ligaman
 Posterior longitudinal ligaman
 Ligamentum flavum
 Supraspinöz ligamanlar
 İnterspinöz ligamanlar
 İntertransvers ligaman
 Kapsüler ligaman

13. POSTERIOR
LONGITUDINAL
LIGAMANLAR
• ALL:
• Yukarıdan aşağıya doru
genişliği artar
• Omurganın
hiperekstansiyonunu
engeller
• PLL:
• Yukarıda daha geniştir
• Lomber 4 hizasında
daralmaya başlar, özellikle
posterolateralde açık bir

14. • Ligamentum flavum:
Fleksiyon sırasında hareket
segmentinin posterior
elemanlarını korur
• Supraspinöz ligaman:
Spinöz çıkıntılara yapışır ve
aşırı fleksiyonu engeller
• İnterspinöz ligaman:
Öne makaslamayı önler
• İntertransvers ligaman:
Lateral fleksiyonu kontrol

15. LUMBOSAKRAL
LIGAMANLAR:
• Ventral sakroiliak
ligamanlar
• İnterossöz sakroiliak
ligamanlar
• Kısa ve uzun dorsal
sakroiliak ligamanlar
• Sakrotuberal ligaman
• Sakrospinal ligaman
• İliolomber ligaman

16. HACKETT ENJEKSIYON SAHASI
• IL - iliolumbar
• ABCD - posterior sakroiliak
• SS - sakrospinöz
• ST - sacrotuberal

17. ILEOLUMBAR LIGAMENT
• Strong
• İlium ve vertebra bağlantısı
• Fibriller
• Transverse proseslerL4, L5
• Ilium
• Anteromedial yüzey
• 2-3 cm lik alan
• İç kenar

18. KASIĞIN ANT
MEDIALINE,KARIN
ALT TARAFINA VE
INGUINAL LIG, ILIAK
KRESTE,FEMUR ÜST
DIŞ TARAFA YAYILIR
KASIK VE GLUTEAL
BÖLGEYE YANSIR
TESTIKULAR VE
VAJINAL AGRILARIN
BAZILARINDA SEBEP
IL RELAKSASYONU
18

19. İLIOLUMBAL
LIGAMENT
RELAKSASYONUNDA
ORTAYA ÇIKAN AĞRI,
ARKADA GLUTEAL
BÖLGE VE
TROKANTER MAJOR
ÜZERINDE, ÖNDE
UYLUK PROKSIMALI
VE GENITAL ALANA
YANSIR.

20. POSTERIOR SAKROILIAK
• sakrum & ilium bağlantısı
• Fibriller
• Ilium
• PSIS & PIIS arası
• Sakrum
• Lateral to sakral foramen
• Derin fibrilers(sertlik ve gücü)
• sakral foramenin iç tarafı
-Superficial fibrillers( gücü)

21. SIE İNSTABILITESI
VE SIYATIK
(POST SI-SS-ST LIG)
UYLUK
POSTERIORUNA VE
AYAK LATERALINE
YANSIR.
21

22. SAKRO SPINÖZ
• Gerginlik
• ischium & sacrum bağlantısı
• Fibriller
• Iskium çıkıntısı
• Sakrum (inferolateral açı)

23. SIE İNSTABILITESI
(SS-ST LIG: UYLUK
VE BACAĞIN ARKA
ORTA HATTINDAN
TOPUĞA KADAR
UZANIR)
TOPUĞA VURUR
23

24. SAKRO TUBERAL• Direnci
• ischium, sacrum, ilium bağlantısı
• Fibriller bağlantı
• Tuberkulum iskii
• Sakrum (inferolateral açı)
• sakrospinöz ligament
• PSIS & posterior iliak kemik
• posterior SI ligaments

25. SIE
INSTABILITESI
SIYATIKTE
AĞRININ YAYILIM
(POST.SI-ALT.
SS-ST
25

26. KALÇA EKLEMI
İNSTABILITESIND
E AĞRININ
YAYILIM ALANI
(KALÇA EKLEM
LIGAMENTLERINI
N
RELAKSASYONU)
26

27. LUMBOSAKRAL STABILITENIN EN ÖNEMLI
NOKTASI
27

28. LUMBOSAKRAL BILEŞKEDE ASIMETRI LIG.
RELAKSASYON BELIRTISIDIR.
28

29. • Ligament relaksasyonu ve instabilitenin en önemli
teşhisi Fizik muayene ile konur. Palpasyon ve
sıçrama bulgusu çok önemlidir.
29

30. FASET EKLEM

31. FACET KAPSULU
• Artikular proses
• Fibröz bağlantı
• Vertebranın alt ligameni
• Üst ligament

32. • Faset eklemler:
Hem hareketi yönlendirirler hem yük
taşımaya katkıda bulunurlar.
Omurganın pozisyonuna göre diskin ve
fasetlerin yük paylaşımları değişir.
Omurgadaki bükücü (torsiyonel)
kuvvetlerin %45’ni ise bilateral faset
eklemler taşımaktadır.
Fasetlerin yük taşıma oranları özellikle

33. FASET EKLEMLER
• Fonksiyonel ünitenin
hareketini yönlendiren eklemler
olup kayarak hareket ederler.
• Sinovyal doku ve fibröz bir
kapsül ile kaplıdırlar.
• Stabiliteye önemli katkıları
vardır.
• Omurga boyunca bulundukları
bölgeye göre faset eklemlerinin
konumu değişmektedir.
• Yüzeylerinin konumuna göre
hareketin yönü belirlenir.

34. İNTERVERTEBRAL
DİSKLER

35. • İntervertebral disk:
Sıkıştırma, makaslama, eğilme,
bükülme ve bunların kombinasyonu
olan tüm durumlarda önemli
miktarda yük taşıma özelliğine
sahip tek spinal elemandır.
Yüklerin bir vertebradan diğerine
aktarılmasında önemli rol oynar.
Aksiyel rotasyon yada bükülme en
önemli hasar oluşturan yüklenme

36.  Geçici sıkıştırmaya (kompresyon) izin veren
mekanik şok emici bir sıvı sistemidir.
 Vertebra cisimleri arasında yastık görevi
görür, basıncı tüm birimlere eşit olarak
dağıtır.
 Her 3 düzlemdeki hareketler sırasında
omurgaya esneklik kazandırır.
 Kaudale doğru kalınlaşır.
 İç kısımda kolloidal jelden oluşan nukleus
pulpozus ve dış kısımda onu çevreleyen
annulus fibrozus olmak üzere 2 yapıdan
oluşur.
 Genç ve hasar görmemiş nukleusun %88’i
sudur ve glikozaminoglikandan zengindir.

37. Disk 2. dekattan sonra avasküler
hale gelir ve diffüzyonla beslenir.
Yaşla birlikte protein polisakkarit
yapı ve buna bağlı olarak
çekirdeğin su bağlama kapasitesi
azalır.
Anulus fibrozus, çapraz dizilim
gösteren kollajen demetlerinden
ve fibröz kartilaj dokusundan
oluşan lameller halindendir.
Kollajen liflerinin çapraz dizilimi,
fonksiyonel birimin tüm yönlerde

38. DİSK HERNİSİNİN OLUŞUM SÜRECİ
Diskte sıvı kaybı
dejenerasyon ve NP un direncini kaybetmesi
fonksiyonel ünitede gevşemeye
ligamentöz relaksasyona
38

39. LIGAMENTÖZ RELAKSASYON VE DISK
Ligamentöz relaksasyon
vertebral segment gevşemekte ve ağrı tetiklenir
Vücud ağrıyı, kasları kullanarak tolere etmeye çalışır
Vertebral segmentde, instabilite ve ağrı ortaya çıkar.
Kaslar stabilite sağlamak için fazladan zorlanır ve gerginleşirler bu da ağrıyı
artırır.
Zayıflayan disk yüklenmelere dayanamaz ve düzleşir sonuçta vertebralar arası

40. DİSK HERNİSİNİN OLUŞUM SÜRECİ
Dejenere disk su kaybeder ve düzleşir.
Yaşla birlikte bu olayın gelişmesi kaçınılmazdır.
Anulus fibrosizdeki jelatinöz sıvı özelliğini kaybedince, disk zayıflar
ve herni zemini gelişir.
Diski güçlendirmenin en iyi yolu nedir?
PROLOTERAPİ
40

41. ALT EKSTREMITEYE YAYILAN RADIKÜLER AĞRI ILE BELDE
LOKALIZE AĞRIYI TANIMLAMAK TEDAVI VE TANI IÇIN ÇOK
ÖNEMLIDIR. !!!
BIR DISK FITIĞI TABLOYA HAKIMSE GENELLIKLE BACAKTAKI AĞRI BELDEKINDEN DAHA
FAZLADIR.
AĞRI GENELLIKLE BELDE, SAKROILIYAK BÖLGEDE VE GLUTEAL BÖLGEDE GÖRÜLÜR
RADIKULER AĞRI ISE IRRITASYONA MARUZ KALAN SINIR KÖKÜ DERMATOMUNA BAĞLI
OLARAK AYAĞA KADAR YAYILABILIR.
TEDAVI EDILMEYEN UZAMIŞ VAKALARDA TUTULAN DERMATOM ALANINDAKI KASLARDA
ZAYIflIK VE ZAMANLA ATROfi GÖRÜLÜR.
PARESTEZI VE NÖROJENIK RAHATSIZLIKLAR SIK GÖRÜLÜR.

42. Ağrı dizin altına inmiyor, gluteal bölgede ve femoral alanda kalıyorsa
dejeneratif disk,
osteoartrit
faset irritasyonu
Ancak diz altına arka tarafa, gastrokinemius alanına yayılıyorsa, ayağa kadar
uzanıyorsa, sinir bası altındadır.
herniye olmuş disk,
spinal osteofit
tümör düşünülmelidir.
Ligamentöz relaksasyon mutlaka işin içine katılmalıdır.

43. 43

44. DISKOPATI BIR
SONUÇTUR.
BIZLER SEBEBI
TEDAVI
ETMELIYIZ.
SEBEB
INSTABILITEDI
R.
İNSTABILITENI
N TE- DAVISI
PROLOTERAPIDI
R.

45. LUMBOSAKRAL BÖLGE
TENSGRITININ EN
HASSAS BÖLGESIDIR.
BURADAKI
INSTABILITE, TÜM
ORGANIZMAYI ETKILER.
EKSEN ORGAN OLAN
KOLUMNA VERTEBRALISIN
LIGAMENTI, ILIAK
KEMIKLE OLAN ANATOMIK
ILIŞKISINE VE SAKRUM
ÜZERINDEKI DURUŞUNA
BAĞLIDIR.
İLIOLUMBAL LIGAMENT!.

48. EKLEME GIRIŞ
YERINE YAKIN BIR
NOKTADIR. HER
IKI ILIAK
KRESTTEN GEÇEN
YATAY HAT
ÜZERINDE YER
ALIR. İLIAK KEMIK
ILE L5 IN
TRANSVER
ÇIKINTISI
BIRBIRLERINE ÇOK
YAKINDIR.
UYGULAMA
ALANIMIZ SADECE
2 CM KARELIK BIR
ALANDIR.
MUTLAKA KEMIK
TEMASI
SAĞLANMALIDIR.
KEMIK TE MASI
SAĞLANMADAN
VERTEBRAL ALANA
ILAÇ ZERK
EDILMEMELIDIR.
İRRITAN
MADDELER NÖRAL
VE VASKULER

50. IAK LIGAMENT “A”
ENJEKSIYONU:
SAKROILIAK
EKLEME INTRA
ARTIKULER
UYGULAMA
TEKNIĞINE ÇOK
BENZER.
İĞNE UCU
LATERALE
KEMIK TEMASI
SAĞLANDIĞINDAN
EMIN OLMALIYIZ.
4 BÖLÜME
AYRILARAK 4 AYRI
ALANDAN
UYGULAMA
YAPILARAK

51. POSTERIOR
SAKROILIAK
LIGAMENT “A”
KISMI
ENJEKSIYONU

53. LOMBER FASET ENJEKSIYONU
• Enjeksiyon yeri: Posteriyor
Spinöz Proçes/Çıkıntının
ortası(SP) 1/3 altkısmından, 2 -
2,5 cm paramediyen giriş
• Giriş yönü: Sadece Sagittal
• Enjektör: 60x0.6mm
• Enjeksiyon derinliği: 4-5 cm
(Kemiğe temas)

54. FASET
ENJEKSIYONL
ARI
PROLOTERAPI
EĞITIMI ALAN
HEKIMLERIN
RAHATLIKLA
YAPABILDIKLER
I VE
PROLOTERAPI
UYGULAMA
ILKELERINE
SADIK
KALINCA
HIÇBIR
KOMPLIKASYO
NLA
KARŞILAŞMADI

55. SONRAKI ADIMDA
IĞNENIN GEÇECEĞI
KATMAN IYI BILINMEK
ZORUNDADIR.
İLIAK KEMIK,
SAKRAL 1 VERTEBRA
L5 VERTEBRA
TANIMLANMALI,
POZISYON
SABITLEŞTIRILMELI VE
GÜVENLE FASETE TEMAS
SAĞLANDIKTAN SONRA,
ASPIRASYON YAPILMALI
VE 0.5-1 CC KADAR %15
DEXTROZ ENJEKTE
EDILMELIDIR. BU
UYGULAMA SIRASINDA
IĞNE UCU KRANIALDEN,
KAUDALE DOĞRU

56. ENJEKSIYONU :
L4 VERTEBRA
SPINÖZ
ÇIKINTISININ 1/3
ALT KISMININ 3 CM
LATERALINDEN
SAGITAL PLANDA DIK
OLARAK
GIRILDIĞINDE 80 MM,
23 G IĞNE UCUYLA 4-6
CM DERINLIKTE
FASET EKLEME
ULAŞILIR.
FASETIN 1 CM
PROKSIMAL VE
LATERALINDE SPINAL
SINIR GEÇER BURAYA
DIKKAT ETMEK
ÖNEMLIDIR.

57. GLUTEUS
MAXIMUS
KASININ
ILIAK KEMIĞE
YAPIŞMA YERI
ENJEKSIYONU

58. YAPILAN
ENJEKSIYONDA,
KEMIK GÜVENLI
ŞEKILDE PALPE
EDILEREK
RETROPERITONE
AL ALANA
GIRMEMEYE
DIKKAT ETMEK
GEREKIR. BU
ENJEKSIYONLA
QUADRATUS
LUMBORUM,
LATISUMUS
DORSI, GLUTEUS
MEDIAL
YAPIŞMA
YERLERINE

59. GLUTEUS TETIK
NOKTA
ENJEKSIYONU

60. TETIK NOKTA
ENJEKSIYONU:
SINIRE TEMAS
EDINCE HASTA
ELEKTIRIK
ÇARPMIŞ GIBI
BIR HIS ILE
IRKILIR VE ANI
HAREKET
EDEBILIR. O
SIRADA
ENJEKTÖRÜ
HEMEN
ELIMIZDEN
BIRAKMAMIZ
GEREKIR. AKSI
TAKDIRDE IĞNE
UCU SINIRE VE
DIĞER
DOKULARA

61. PRIFORMISI
N,
TROKANTER
MAJORE
YAPIŞMA
YERINE
YAPILAN
ENJEKSIYON
.

62. TRANSV
ERS
ÇIKINT
I
ENJEKS
IYONU:
LUMBAL
VERTEB
RA
STABIL
ITESIN
DE
ÖNEMLI
BIR
UYGULA
MADIR