1. ERA
PERIODOAK
KLIMA
GERTAERA GEOLOGIKOA
550- 0 M.UFANEROZOIKOA
245-65 M.U.MESOZOIKOA (sekundarioa) 65-0 M.U.oa eta kuaternarioaZENOZOIKOA(tertziari
 Kuaternarioa
 Tertziarioa
 Klima hotzago
egiten da eta
ondorioz,
kuaternarioko
glaziazioak
agertzen dira.
 Gizakiok sortutako
klima aldaketak
 Orogenioa alpinoa: Gaur
egungo mendilerro
gazteak sortzen dira.
Periodoak
 Planeta osoan
klima beroa eta
hezea hedatu zen
 Pangea II banatzen
hasten da: gaur egungo
kontienenteak eta
Itsasoak agertu.
 Orogenia alpetarra
agertu(pirinioak)
 Itsoaren maila igotzean
kontinenteen azalera
zabala urperatuta
geratzen da
 Amoniteak Itsaso
guztietan hedatu
 Dinosaurioak
 Narrastiek (ugaztunen
arbasoenak izango
zirenak) eta landare
gimnospermek
(koniferoak) Lurra
menperatzen dute.
 Ugaztunak eta
hegaztiak agertzen dira.
 Angiospermak (landare
loredunak) agertzen
dira
 Eraren bukaerako izaki
talde asko desagertzen
dira
(Primarioa)PALEOZOIKOA
Periodoak
 Godwana
kontinentean bi
glaziazio gertatzen
dira
 Karboniferoan
sortzen den klima
bero eta hezeak
ohianak zabaltzera
laguntzen du.
 Permikoan klima
oso lehor bihurtzen
da
 Pangea I banandu eta
Pangea II sortu.
 Orogenia Hertziniarra
 Basamortutze globala eta
higadura handia
 Peninsula iberiarreko
nukleoa isolatzen da:
Ordokia.
 Paleozoikoaren
hasieran izaki bizidun
talde asko agertzen dira
(ornogabeak
moluskoak, arrainak...)
 Landareek, intsektuek,
anfibioek eta narrastiek
lur lehorra kolonizatzen
dute.
 Iratzeen basoak Ikatz
hobi erraldoiak sortzen
dituzte.
 Izaki bizidun talde asko,
masiboki desagertzen
dira periodoaren
bukaeran
 Planeta jada osatua zen.
 Meteoritoek gogor jo
lurra
 Dentsitate handiko
Atmosfera sortu mantuko
gaseekin (CO2 eta ur
lurrunez) eta hidrosfera
eratu zen (uraren zikloa
 Prokariotoak eta
bakterioak agertu.
 Fosilarik zaharrenek
3500 m u. dute
bakterioak dira.
ROZOIKOA)KANBRIKOAURREA
550.245
U.
EONA
Kretazikoa
Jurasikoa
Triasikoa
 Permiarra
 Karbonifero
a
 Devoniarra
 Siluriarra
 Ordoviziarra
 Kanbriarra
1. Hadikoan zehar
(4500-3800 m.u.)
 Ezezaguna: Uste da
hasieran zeunden
tenperatura altuek
atmosferako
aktibitate handia
egon zela baita
ekaitza asko
FOSILAK
EBOLUZIO BIOLOGIKOA
 Ugaztunek eta landare
loredunek Lurra
menperatzen dute.
 Hegazti mota asko
agertu.
 Gramineoak agertu
 Hominidoak agertzen
dira eta haien artean
gaur egungo gizakia.
 Gizakiok izaki bizidun
asko akatzen ditu.

2. LURRAREN HISTORIOA