Azido nukleikoei buruzko hainbat ezaugerak

2.  INFORMAZIO GENETIKOA GORDE ETA
TRANSMITITU
 MAKROMOLEKULAK DIRA.
 NUKLEOTIDOZ OSATUTA DAUDE.
 NUKLOTIDOAK ELKARREKIN LOTUTA
POLINUKLEOTIDOAK OSATZEN DITUZTE
(KATE LUZEAK DIRA)

3. FOSFATO TALDEA (FOSFOROZ ETA
OXIGENOZ OSATUTA)
PENTOSA (5 KARBONOKO GLUZIDOA)
 BI MOTA (ERRIBOSA ETA DESOXIRIBOSA)
BASE NITROGENATUAK
 BOST MOTA
 ADENINA (A)
 GUANINA (G)
 ZITOSINA (Z)
 TIMINA (T)
 URAZILOA (U)

5.  ADN (AZIDO DESOXIRIBONUKLEIKOA)
 FUNTZIOA: IZAKIAREN FUNTZIONAMENDUARAKO
ETA GARAPENERAKO BEHAR DEN INFORMAZIO
GENETIKOA GORDE
 EGITURA
▪ NUKLEOTIDOA
▪ PENTOSA MOTA = DESOXIRIBOSA
▪ BASE NITROGENATUAK
• ADENINA ---- TIMINA
• GUANINA ----- ZITOSINA

6.  BI POLINUKLEOTIDO- KATE LUZEZ OSATUTA
 BI KATEAK KIRIBILDUTA DAUDE HELIZE
BIKOITZA OSATZEN DUTE.
 BI KATEAK ANTIPARALELOAK DIRA
 PARALELOAN DAUDE BAINA AURKAKO
NORAZKOAN
 KATEAK ELKARREKIN LOTUTA DAUDE BASE
NITROGENATUEN ARTEAN SORTZEN DIREN
HIDROGENO-LOTUREN BIDEZ
 BASE NITROGENATUAK OSAGARRIAK DIRA
ADENINA TIMINA GUANINA ZITOSINA
http://www.youtube.com/watch?v=oLz-II0eZvk&feature=fvw

7.  ARN (AZIDO ERRIBONUKLEIKOA)
 FUNTZIOA: PROTEINAK SINTETIZATU ADN-
AREN INFORMAZIOA ERABILIZ.
 MOTAK: ARN mezularia ARN erribosomikoa eta
ARN transferentea.
 EGITURA
▪ NUKLEOTIDOA
▪ PENTOSA MOTA = ERRIBOSA
▪ BASE NITROGENATUAK
• ADENINA ---- URAZILOA
• GUANINA ----- ZITOSINA

9.  ERREPLIKATZEA definizioa: ADN-ak BERE
BURUAREN KOPIA ZEHATZAK EGITEA.
 PROZESUA
1. BI KATEEN ARTEKO HIDROGENOZKO LOTURAK
APURTZEN DIRA.
2. KATE BAKOITZA (GURASO-KATEA) MOLDEA DA KATE
OSAGARRI BERRI BAT SORTZEKO.
3. KATE BERRIEK ETA ZAHARREK HIDROGENOZKO
LOTURAK ERATU BASEN ARTEAN ETA MOLEKULAK
BERRIAK KIRIBILTZEN DIRA
http://www.youtube.com/watch?feature=fvwp&v=T-g-G0-kehU&NR=1

10.  ERDIKONTSERBADORA DA:
 HELIZE BERRI BAKOITZAK GURASO-KATE BAT
DU ETA KATE OSAGARRI BERRI BAT.
http://www.youtube.com/watch?v=zO2Yv43mldM&NR=1&feature=endscreen
 KONPONKETA-ENTZIMAK DAUDE:
 OKER PAREKATZEN DIREN NUKLEOTIDOAK
AURKITU ETA ALDATZEN DITUZTE
HALA ERE NOIZBEHINKA AKATSAK SORTZEN DIRA

14. KARAKTEREA: IZAKI BIZIDUN BATEK DUEN
EZAUGARRI BEREIZGARRI BAKOITZA.
 GENEA: KARAKTERE JAKIN BAT
KONTROLATZEN DUEN ADN-REN ZATIA
 GEN BAKOITZAK PROTEINA
SINTETIZATZEKO INFORMAZIOA
GARRAIATZEN DU . PROTEINA,
KARAKTEREA ADIERAZTEKO, BEHAR DA

15. GENOMA: ORGANISMO BATEN GENE
MULTZOA DA
MUTAZIOA: ADN-AN AUSAZ
GERTATZEN DIREN ALDAKETAK DIRA
ALDARKOTASUN GENETIKOA ETA
ESPEZIAREN EBOLUZIOA ERAGITEN
DU.

16. PROTEINA: ZER DA?
 AMINOAZIDO IZENEKO
MOLEKULEZ EGINDAKO KATE
LUZEAK DIRA.
 20 AMINOAZIDO MOTA
DAUDE ETA HAUEK ERA
EZBERDINEAN KONBINATUTA
PROTEINA MOTA ASKO
SORTZEN DUTE.
 PROTEINEK EGITEN DUTEN
FUNTZIOAK OSO
BESTELAKOAK DIRA.
ADN-REN INFORMAZIOAK PROTEINAK
ERATZEKO BALIO DU: NOLA?
 HIRUKOTEA: ZER DA?
ADN-AREN KATE BATEAN DAUDEN
HIRU NUKLEOTIDO JARRAITUAK
 HIRUKOTE BAKOITZAK
AMINOAZIDO BAT
KONTROLATZEN DU
 ADNAREN INFORMAZIOA
GENETIKOA PROTEINA
BIHURTZEKO INFORMAZIO
GENETIKOA DESKODEATU BEHAR
DA.

17.  ADNAREN INFORMAZIOA BI FASETAN
DESKODEATZEN DA ETA ARN mezulariak PARTE
HARTZEN DU TARTEKARI MODUAN.
FASEAk:
 MEZUAREN TRANSKRIPZIOA
• HELIZE BIKOITZA IREKI EGITEN DA.
• KATE BAKOITZA MOLDEA DA ARN-KO KOPIA OSAGARRI
BAT OSATZEKO
• SORTZEN DEN ARN-REN MOLEKULA ARN MEZULARIA
DA
• PROZESO HAU NUKLEOAREN BARRUAN GERTATZEN DA

18. FASEAk:
 MEZUAREN ITZULPENA: ZER DA?
• ARNm MOLEKULA DARAMAN MEZUA AMINOAZIDO BIHURTZEA
DA.
NOLA GERTATZEN DA HAU?
• ARNm-AREN HIRUKOTE BAKOITZEI KODON IZENA JARTZEN ZAIE
• KODON BAKOITZAK AMINOAZIDO JAKIN BAT ZEHAZTEN DU.
• PROZESU HAU ZITOPLASMAN GERTATZEN DA ERRIBOSOMEEI
ESKER
• ERRIBOSOMEK ARNm-aren KODONETAN DAGOEN INFORMAZIOA
IRAKURTZEN DUTE.
• ARN TRANSFERENTEAK (ARNt) AMINOAZIDOAK
ERRIBOSOMARAINO GARRAIATZEN DITU PROTEINA ERATZEKO

19.  Bioteknologia: onugarriak diren produktu
berriak lortzeko, izaki bizidun osoa edo haien
zatiak erabiltzen duen zientzia.
 Ingeniaritza genetikoa: giza helburu praktiko
bat betetzeko asmoz (medikamentuak
lortzea, nekazaritzako ekoizpena hobetzeko,
eta terapia genetikoa egiteko) ADN-a
aldatzen duen zientzia.
 Organismo transgenikoak: genetikoki
eraldatutako organismoak dira.

20.  KLONAZIOA: molekula, zelula edo
organismo bat klonatzea zera da, kopia
berdin-berdin bat edo gehiago egitea.
 BI MOTA:
▪ UGALKETA-KLONAZIOA: AMAREN BERDINAK DIREN
BANAKOAK LORTZEA DA.
▪ KLONAZIOTERAPEUTIKOA: EHUNAK SORTZEA DA
GAIXOTASUNAK SENDATZEKO ASMOZ.
 GIZA GENOMA PROIEKTUA: GIZAKIAREN ADN-
REN NUKLEOTIDOEN ORDENA ZEHAZTEN DA, GENEEN
KOKAPENA, DUTEN NUKLOTIDOEN SEKUENTZIA ETA
FUNTZIOA ZEHAZTEKO ASMOZ