elektrizitatearen magnitudeak eta kontzeptuak

1. ELEKTRIZITATEAELEKTRIZITATEA
8. GAIA

2. KARGA ELEKTRIKOAKKARGA ELEKTRIKOAK
 GORPUTZAK ELEKTROIAK JASOTZEN EDO
GALTZEN DITUZTENEAN KARGATZEN
DIRA.
 KARGAREN UNITATEA:
◦ COULOMB-A DA
◦ 1C = 6,25· 1018
e
◦ 1 mC = 10-3
C 1µC = 10-6
C

3. DEFINITUDEFINITU
EROALE
KARGA ELEKTRIKOEI HIGITZEN UZTEN
DIETEN MATERIALEI (METALAK)
ISOLATZAILEAK
KARGA ELEKTRIKOEI HIGITZEN UZTEN
EZ DIETEN MATERIALEI (PLASTIKOAK)
KORRONTE ELEKTRIKOA
MODU ORDENATUAN HIGITZEN DIREN
KARGA ELEKTRIKOEN MULTZOA

4. DEFINITUDEFINITU
ZIRKUITU ELEKTRIKOA
KARGA ELEKTRIKOAK HASIERAKO
PUNTURA ITZULTZEKO AUKERA
EMATEN DIEN IBILBIDEA DA.
KARGAK MODU JARRAITUAN ZIRKUITU BATETIK
HIGITU AHAL IZATEKO BEHARREZKO DA
AMAIERAN PILA BAT JARTZEAAMAIERAN PILA BAT JARTZEA IBILBIDEARI BERRIZ
EKIN DIEZAIOTEN

5. Zirkuitu elektrikoen elementuak
Eroalea
Pila
Erresistentzia
Etengailua: irekia itxita
Motorra
Sorgailua
Anperemetroa (korronte elektrikoaren
intentsitatea neurtzeko tresna)

6. Zirkuitu elektrikoen elementuak
Voltmetroa (potentzial-diferentzia
neurtzeko tresna)
Bonbila

7. Korronte elektrikoaren noranzkoa
Korronte elektrikoaren noranzko erreala
karga elektrikoak elektroiak dira: elektroiak
polo negatibotik atera eta polo positibora
doaz
• Korronte elektrikoaren noranzko
konbentzionala.
korrontea polo positibotik poo negatibora
joaten da, elektroiak zeudela jakin aurretik
ezarri zen

8. Seriean eta paraleloanSeriean eta paraleloan
Serietan: elementuak elkarren segidan
jartzen dira.
Paraleloan: elementuak zirkuituaren
puntu batetik ateratzen diren adarretan
ezartzen dira eta beste puntu batean
elkartzen dira.

9. MAGNITUDE ELEKTRIKOAKMAGNITUDE ELEKTRIKOAK
INTENTSITATEA = I :
DENBORA UNITATE BATEAN EROALEAREN
SEKZIO BATETIK IGAROTZEN DEN KARGA
ELEKTRIKOA
UNITATEA: ANPERE-a A
Neurtzeko tresna Anperemetroa= elementu
batetik zer intentsitate pasatzen den neurtzeko
SERIEAN jarri behar da

10. POTENTZIAL-DIFERENTZIAPOTENTZIAL-DIFERENTZIA
ZIRKUITU BATEKO BI PUNTUREN
ARTEKO TENTSIOA EDO
POTENTZIAL-DIFERENTZIA (ΔV):
karga unitateak puntu batetik bestera
pasatzean jaso edo galtzen duen energia.
UNITATEA: VOLT-a V
Neurtzeko tresna VOLTMETROA
PARALELOAN jarri behar da

11. ERRESISTENTZIAERRESISTENTZIA
EROALE BATEN ERRESISTENTZIA (R)
EROALEAK KORRONTEARI ERAGITEN
DION TRABA
ERRESISTENTZIA EROALEAREN
LUZERAREN, LODIERAREN ETA
MATERIALAREN ARABEKOA DA
UNITATEA: OHM-a Ω

12. OHM-EN LEGEA
Definizioa: ΔV = I · R
Volt bat zera da
Ω bateko erresistentzia duen elementu
batetik A bateko intentsitate bat
zeharkatzean, sortzen den tentsioa edo
potentzial diferentzia da.

13. ZIRKUITU ELEKTRIKO BATEN
ERRESISTENTZIA
SERIEAN KONEKTATURIKO
ERRESISTENTZIAK
Rbal= R1+R2+R3+…
I berbera da seriean dauden elementu
guztietan
ΔVg = ΔV1 +ΔV2 +ΔV3+…

14. ZIRKUITU ELEKTRIKO BATEN
ERRESISTENTZIA
PARALELOAN KONEKTATURIKO
ERRESISTENTZIAK
1 / Rbal= 1/R1+1/R2+1/R3+…
Intetsitatea: zirkuitu paralelora iristen
den guztizko intentsitatea adarretan
banatzen da I = I1+I2+I3…
ΔVg = ΔV1=ΔV2 =ΔV3=…

15. KORRONTE ELEKTRIKOAREN
ERABILERAK
EFEKTU TERMIKOA= korronte
elektrikoa igarotzen denean, haria berotu
egiten da elektroiek hariaren partikulekin
talka egiten dutelako.
JOULE EFEKTUA: energia elektrikoa
energia termiko bihurtzea da

16. KORRONTEAREN ENERGIA
ZIRKUITOETATIK ZIRKULATZEN
DUTEN KARGEK KORRONTE
ELEKTRIKOAREN ENERGIA (E) DUTE
E = I · t · ΔV
ΔV = I · R orduan E = I · t · I · R
beraz...
E = I2
· t· R unitatea : Joule (J)

17. POTENTZIA ELEKTRIKOAPOTENTZIA ELEKTRIKOA
TRESNA BATEN POTENTZIA (P)
TRESNA HORREK SOR DEZAKEEN
ENERGIA ETA ENERGIA HORI
SORTZEKO BEHAR DUEN
DENBORAREN ARTEKO ERLAZIOA
P = E / t unitatea Watt-a (W)
1 watt = joule / segundo
E = I2
· t· R beraz P = I2
· t· R / t orduan
P = I2
· R

18. Kilowatt-orduaKilowatt-ordua
Energia unitatea da oso erabilia
1kwh = 3.6 · 106
J