He aquí mi primera SlideShare espero que os guste. Trata acerca de un trabajo de Biología de 3º de la ESO. Está en Euskera-Vasco

3. Big Bang teorian oinarritzen den Kosmologiaren
eredu estandarra erabiltzen dute zientzialari askok.
Teoria horren arabera, unibertsoa gorputz puntual baten
leherketatik sortu zen, duela 13 700 milioi urte, gutxi
gorabehera.
Grabitazio-indarrak,
funtsezko eginkizuna izan du
orduz geroztik era guztietako
egituren eraketan. Adb:
Galaxia kumuluak,
izarrak…

4. Duela 5 000 milioi urte, gure eguzki sistemak
protoeguzki bat zuen, gure izar bihurtuko zen astro
bat, esta astro horren inguruko diskoa osatzen zuten
gasa eta hautsa oso kontzentratuta zeuden.
Disko protoplanetario horretan, Eguzkiaren
inguruan biratzen
diren gorputzak sortu
ziren.

5. Planetesimal gorputz
solido txikiak sortu ziren,
akrezio izeneko grabitazio-elkarketako
prosezu baten
bidez.

6. Planetesimalek,
akreazioaren bidez elkartu,
eta gorputz handiagoak
sortu zituzten.
Gorputz horiek elkartu eta
planetak sortu ziren. Duela
4 600 Ma urte.

7. Gorputz handi batek,
talka egin zuen Lur sortu
berriaren kontra, eta
erauzitako materialek
eraztun bat sortu zuten
Lurraren inguruan.

8. Duela 4 500 Ma
inguru, Lurra eta Ilargia
jada eraturik zeuden, eta
gaur egungo dimentsio
berdintsuak zituzten.

9. Elkartu ez ziren
planetesimalek asteroideak
eta meteoritoak sortu
zituzten.
Lurraren eta groputz
txikiagoen arteko talkak
etengabeak izan dira gure
planetaren historian.

10. Ardatz-kronologikoa
KANBRIARRAURREA
4500 Ma
HADEARRA
3 800 Ma
ARKEARRA
2 500 Ma
PROTEROZOIKOA
550 Ma
PALEOZOIKOA
245 Ma
MESOZOIKOA
65 Ma
ZENOSOIKOA

11. Aurkibidea
Erak
Periodoak
Periodoak
Periodoak
Periodoak

12. HADEARRA
(4 550 Ma - 3 800 Ma)
Kontinentea:
Lurrak arroka likidoz osatuta
dago.
Atmosfera:
Atmosferan bakarrik:
-Karbono dioxidoz
-Nitrogenoz
-Hauts
Klima:
Lurraren tenperatura 1200ºC da.
Geroago Lurra hozten da.
Beste batzuk:
Tehia planetak Lurraren kontra jotzen du.
Talka horri esker zabor asko sortu zen eta
eraztun bezalakoa geratzen da.
Ilargia sortzen da zabor hori elkartzen
denean.
Lurra osotik zabaltzen da leherketa.(Tehia
Lurrarekin)

13. ARKEARRA
(3 800 Ma - 2 500 Ma)
Kontinentea:
Meteoro ozarra gertatu zen:
Eguzki Sistema sortzean geratu
ziren hondakinagatik.
Meteoro horiek kristal
itxurakoak ekarri zituen barruan
urarekin.(2x107L ur)
Klima:
Ekaitz izugarri bat gertatu zen:
Ilargia oso hurbil zegoelako.
Denborarekin Ilargia urruntzen da:
Ekaitzak ere lasaitzen dira
Eta Lurra astiroago biratzen du

14. Proterozoikoa
(2500 Ma- 550 Ma)
Kontinentea:
• Plaka tektonikoak sortu.
• Rodinia kontinentea sortu.
• Ozeanoaren indarra
kontinentearen azala
suntsitu.
• Kontinentea bitan zatitu.
• Erdiko uharteak hondoratu.
• Aktibitate geologikoa
sumendiak sortu.
• Arrokak material guztiak xurgatu,
baita ere karbono dioxidoa.
• 2 izotz erraldoi horma sortu eta
haien artean bilatu eta
Ekuadorrean aurkitu ziren.
• Sumendiak erupzioan daudenean
izotza apurtzen du.
• Plakak mugitzen hasten dira.
Dropstone eta
beruna moldatuta

15. Proterozoikoa
(2500 Ma- 550 Ma)
Atmosfera:
• CO2arengatik izotza urtu.
• Urtzean oxigenoa sortu.
• Bien artean ozono geruza
hasten da sortzen
• Epeltzen hasten da.
• Ozono sortzen ari da eta
eguzkiaren erradiazioa
xurgatu.
Izaki bizidunak:
• Bizia uretako ingurunean bakarrik
garatu.
• Zelulabakarrak
• Gorputz lau eta biguneko
animalien molde eta jarduera-seinale
fosilduak dira.
• Ediacarako fauna osatu.
• Ereduzko batzuk: gudwasi,
harrak, belakia, anomalocaris eta
trilobiteak, adibidez.???
Klima:
• Duela 1500mill-30ºC.
• Duela 750 mill- bat-batean -50ºC.
• Izotz erarik handiena. Glaziazio bat.
• Beste batzuk: Egun bat:
16 h. Gero: 22h.
• Elur-bola itxurako Lurra
(duela 600Ma planeta
osoa izozpean) 10Ma
iraun zuen

16. Kanbriarra
(550 Ma-505 Ma)
Kontinentea:
• Rodinia zatitzean
Godwana
kontinentea sortu,
denbora askorekin.
Klima:
• fase beroa eta
hezeenetako bat.
• Poloetako izotza
urtu.
Izaki bizidunak:
• Kanbriar eztanda:
oxigenoarengatik ornogabe
kopuru handi baten eboluzioa
eragin zuen.
1. Uretako bizia dibertsifikatu.
2. Trilobitoeen taldeak oso
hedapen handia.
3. Hiru zatiz edo lobuluz
osatutako oskola zuten
artropodoak ziren.
4. Asko hedatu:
I. Ekinodermatuak
(komatulak)
II. Moluskuak (itsas
kurkuilak)
III. Koralak (uharriak)

17. ORDOVIZIARRA
(505 Ma – 438 Ma)
Kontinentea:
• Duela 460 Ma:
1. Plakak berriro mugitzen
ziren
• Gondwana, sortzen da
Euramerika hausturatik, 2
zatitan banatzean
Izaki-bizidunak:
• Lehen arrainak sortzen
dira.
Klima:
• Glaziazio bat egon
zen

18. SILURIARRA
(438 Ma – 408 Ma)
Izaki bizidunak:
Lehorreko lehen landareak sortu egin ziren.
“Embryophyta” deitzen dira.
Landare hauei esker beste landare guztiak sortu dira.
Ahalmen handia zuelako uratik kanpo egoteko.
TETHYS
ITSASOA
Atmosfera:
Lurrazaletik 50metro
gorago gasenbidez
ozono geruza sortzen
da, honek eguzki izpitik
babesten du.

19. Devoniarra
(408 Ma- 360 Ma)
Izaki bizidunak:
• Lehen intsektuak: hegan egin
zuten lehenengo animaliak.
• Lehen anfibioak: airea
arnasteko gai ziren beste
arrainetatik garatu ziren.
1. Haien bi hegats
pareetatik abiatuz
anfibioek hankak garatu.
• Animaliak obiparoak ziren.
Beste batzuk:
Usteldu egin ziren zuhaitzak
gaur egun erabiltzen dugun
ikatza da

20. Karboniferoa
(360 Ma- 286 Ma)
Klima:
• Glaziazio bat egon
zen: izotzez estali
planetaren zati handi
bat.
Izaki bizidunak:
• Ibai eta zingiren ertzetan,
goroldio eta iratze zuhaixkaraz
osatutako basoak hazi.
1. Adibidez:
Lepidodendrom;
palmondoaren antzekoa.
2. Hor, artropodo
erraldoiak eta askotako
anfibioak bizi.
• Anfibioetatik narrastiak sortu.
1. Narrasti-fosil
zaharrenak: Hylonomus
(muskerraren antzekoak)

21. Jurasikoa
(208 Ma-144 Ma)
Klima:
• Tenperatura egonkortuta.
Izaki bizidunak:
• Iratze- eta gimnospermo-basoak
nagusitu (gaur egungo
konifero eta ginkgoen
antzekoak)
• Dinosauroak
1. Hiru taldeen artean aire-ingurunean
nagusi.
2. Ugaztunak urriagoak.
• Narrasti batzuek:
1. Hegan egitea lortu:
pterosauroek.
2. Uretako ingurunera
egokitu: iktiosauroak.
Atmosfera:
• Euri azido gutxiago.
Kontinentea:
• Lurrazala laba pixka
bat kanporatu.

22. Kretazeoa
(144 Ma- 65 Ma)
Klima:
• Beroa eta hezea:
1. poloetako izotza
urtu.
Izaki bizidunak:
• Angiospermoak hedatu,
landare loredunak, intsektuen
eboluzioaren mesederako.
Kontinentea:
• Laurasia Eurasiatiko
kontinentetik
banandu
• Orduan Atlantikoa
sortu
1. Erdian
sumendi bat
Beste batzuk:
• Amaieran iraungipen masibo bat
gertatu.
1. Espezie ugari desagertu:
I. Dinosauroak
II. Narrasti ugari
III. Itsas animalia batzuk.

23. Kuaternarioa
(1,8 Ma- 0 Ma)
Klima:
• Glaziazio bat egon.
1. Izotzez estali
planeta osoa.
• Glaziazioaren ondoren
izotza poloetara,
Antartidara eta
Antartikara itzuli.
Izaki bizidunak:
• Homo erectusa sortuta dago.
• Geroago homo sapiensa
egongo da.
Kontinentea:
• Godwanaren eta
Laurasiaren zatiak
banandu
Beste batzuk:
• Uraren maila jaitsi, orduan Arabia
eta Afrikatik homo sapiensak
pasatu.
• Homo sapiensak planetako leku
guztietatik daude.
• Uraren maila gehiago jaitsi,
orduan Errusiako ekialdetik
Amerikara pasatu.