Lean 6 Sigma Số 39

Supported by
(2008 - 2013)
Soá thaùng 09 naêm 201339 TRUNGTAÂMKYÕTHUAÄTTCÑLCL3
10Bieänphaùpcaûitieán
chutrìnhdöïaùnLEANSIXSIGMA
Hoäi thaûo TWI
Veà quaûn lyù tri thöùc
ñoái vôùi doanh nghieäp Vieät Nam
Naêng suaát
caùc yeáu toá toång hôïp

Supported by
(2008 - 2013)
Chöông trình
naêng suaát chaát löôïng
Boä Coâng thöông
aïi Quyeát ñònh 712/QÑ-TTg
ngaøy 21 thaùng 05 naêm
2010, Thuû töôùng Chính phuû
ñaõ pheâ duyeät Chöông trình
quoác gia “Naâng cao naêng suaát vaø
chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa cuûa
doanh nghieäp Vieät Nam ñeán naêm
2020”. Ngaøy 25 thaùng 5 naêm 2012,
Thuû töôùng Chính phuû ñaõ kyù Quyeát
ñònh 604/QÑ-TTg Pheâ duyeät Döï aùn
“Naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng
saûn phaåm, haøng hoùa ngaønh coâng
nghieäp” thuoäc Chöông trình quoác gia
noùi treân do Boä Coâng Thöông chuû trì.
Boä Coâng Thöông ñaõ thaønh laäp Ban
Chæ ñaïo ñieàu haønh do moät Thöù tröôûng
laøm Tröôûng ban, Vuï tröôûng Vuï Khoa
hoïc vaø Coâng ngheä laø Phoù Tröôûng ban
vaø Toå coâng taùc giuùp Ban chæ ñaïo ñieàu
haønh vieäc thöïc hieän, quaûn lyù, ñieàu
haønh hoaït ñoäng cuûa Döï aùn Naêng suaát
hoùa, goùp phaàn naâng cao naêng löïc
caïnh tranh, hoäi nhaäp quoác teá cuûa
caùc saûn phaåm deät may trong thôøi
gian tôùi.
Ngoaøi phaùt bieåu chæ ñaïo cuûa Ñaïi
dieän Boä Coâng Thöông, Hoäi thaûo ñöôïc
nghe caùc baùo caùo “Giôùi thieäu caùc
moâ hình quaûn lyù hieän ñaïi, coâng cuï
caûi tieán hieäu quaû vaø phuø hôïp nhaèm
naâng cao naêng suaát chaát löôïng cho
caùc doanh nghieäp ngaønh deät may
Vieät Nam” do chò Vuõ Hoàng Daân,
Tröôûng phoøng Tö vaán caûi tieán naêng
suaát - Trung taâm Naêng suaát Vieät
Nam trình baøy, vaø baùo caùo “AÙp duïng
vaø ñaùnh giaù tích hôïp caùc heä thoáng
quaûn lyù cho caùc doanh nghieäp deät
may nhaèm naâng cao chaát löôïng vaø
khaû naêng caïnh tranh toaøn caàu” cuûa
anh Leâ Só Trung, Coâng ty TNHH TUV
Nord Viet Nam.
Chaát löôïng. Baïn ñoïc quan taâm toaøn
vaên Quyeát ñònh 604/QÑ-TTg xin vui
loøng lieân heä info@lean6sigma.vn.
Vöøa qua, thöïc hieän nhieäm vuï
“Tuyeân truyeàn, phoå bieán veà naêng suaát
chaát löôïng” thuoäc “Döï aùn Naâng cao
naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm
haøng hoùa ngaønh coâng nghieäp”, Boä
Coâng Thöông , chuû trì, phoái hôïp vôùi
Taäp ñoaøn Deät May Vieät Nam toå chöùc
Hoäi thaûo “Thuùc ñaåy caùc hoaït ñoäng
naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng
saûn phaåm haøn hoùa ngaønh Deät May”
vôùi muïc tieâu phoå bieán roäng raõi caùc
hoaït ñoäng veà naêng suaát chaát löôïng
cuûa ngaønh coâng thöông, giôùi thieäu
caùc heä thoáng quaûn lyù hieän ñaïi, coâng
cuï caûi tieán naêng suaát chaát löôïng tieân
tieán, phuø hôïp cho caùc doanh nghieäp
deät may nhaèm naâng cao naêng suaát
vaø chaát löôïng caùc saûn phaåm haøng

Supported by
(2008 - 2013)
1
Naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp
1111
Nhöõng ngöôøi thöïc hieän baûn tin:
Ts. Nguyeãn Höõu Thieän
vôùi söï coäng taùc cuûa:
Ts. Ñaëng Minh Trang
Phaïm Thanh Dieäu
Toùm taét: Theo moâ hình taêng
tröôûng Taân coå ñieån, taêng tröôûng
GDP ñöôïc hình thaønh töø ba yeáu toá:
voán, lao ñoäng vaø naêng suaát toång
hôïp nhaân toá (TFP - Total Factor
Productivity). TFP phaûn aûnh tieán
boä cuûa khoa hoïc, kyõ thuaät vaø coâng
ngheä, cuûa giaùo duïc vaø ñaøo taïo, qua
ñoù gia taêng ñaàu ra khoâng chæ phuï
thuoäc vaøo taêng theâm veà soá löôïng
cuûa ñaàu vaøo maø coøn vaøo caû chaát
löôïng cuûa caùc yeáu toá ñaàu vaøo laø
voán vaø lao ñoäng. Taêng TFP gaén
lieàn vôùi aùp duïng caùc tieán boä kyõ
thuaät, ñoåi môùi coâng ngheä, caûi tieán
phöông thöùc quaûn lyù vaø naâng cao
kyõ naêng, trình ñoä tay ngheà cuûa
ngöôøi lao ñoäng... Cuøng vôùi löôïng
ñaàu vaøo nhö nhau, löôïng ñaàu ra
coù theå lôùn hôn nhôø vaøo vieäc caûi
tieán chaát löôïng cuûa lao ñoäng, cuûa
voán vaø söû duïng coù hieäu quaû hôn
caùc nguoàn löïc naøy. Lyù thuyeát cuûa
Solow (1994) khaúng ñònh taêng voán
vaø lao ñoäng coù theå daãn ñeán taêng
tröôûng kinh teá ngaén haïn, phuø hôïp
vôùi giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình
coâng nghieäp hoùa, coøn taêng TFP
môùi laø nguoàn goác taêng tröôûng
trong daøi haïn. Baøi vieát naøy phaân
tích ñoùng goùp cuûa TFP ñoái vôùi taêng
tröôûng vaø chaát löôïng taêng tröôûng
kinh teá, caùc nhaân toá taùc ñoäng ñeán
TFP trong thôøi gian qua ôû nöôùc ta,
töø ñoù ñeà xuaát moät soá khuyeán nghò
chính saùch.
1. Chaát löôïng taêng tröôûng
kinh teá
Theo quan ñieåm cuûa nhieàu nhaø
kinh teá thì cuøng vôùi quaù trình taêng
tröôûng, chaát löôïng taêng tröôûng
bieåu hieän taäp trung ôû caùc tieâu
chuaån chính sau: (1) yeáu toá naêng
suaát nhaân toá toång hôïp (TFP) cao,
ñaûm baûo cho vieäc duy trì toác ñoä
taêng tröôûng daøi haïn vaø traùnh ñöôïc
nhöõng bieán ñoäng töø beân ngoaøi; (2)
taêng tröôûng phaûi ñaûm baûo naâng
cao hieäu quaû kinh teá vaø naâng cao
naêng löïc caïnh tranh cuûa neàn kinh
teá; (3) taêng tröôûng ñi keøm vôùi phaùt
trieån moâi tröôøng beàn vöõng; (4) taêng
tröôûng hoã trôï cho theå cheá daân chuû
luoân ñoåi môùi, ñeán löôït noù thuùc ñaåy
taêng tröôûng ôû tyû leä cao hôn; vaø (5)
taêng tröôûng phaûi ñaït ñöôïc muïc tieâu
caûi thieän phuùc lôïi xaõ hoäi vaø giaûm
ñoùi ngheøo.
Töø nhöõng quan ñieåm vaø khaùi
nieäm ñaõ neâu ôû treân, coù theå khaùi
quaùt moät neàn kinh teá taêng tröôûng
coù chaát löôïng theå hieän qua caùc ñaëc
tröng sau:
(i) Toác ñoä taêng tröôûng cao vaø
ñöôïc duy trì trong moät thôøi gian
daøi.
(ii) Phaùt trieån coù hieäu quaû, theå
hieän qua naêng suaát lao ñoäng, naêng
suaát taøi saûn cao vaø oån ñònh, heä soá
ICOR phuø hôïp, vaø ñoùng goùp cuûa
TFP cao.
(iii) Cô caáu kinh teá
chuyeån dòch theo höôùng
naâng cao hieäu quaû, phuø
hôïp vôùi thöïc tieãn cuûa
neàn kinh teá trong moãi
thôøi kyø.
(iv) Neàn kinh teá coù
tính caïnh tranh cao.
(v) Taêng tröôûng kinh
teá ñi ñoâi vôùi ñaûm baûo haøi
hoøa ñôøi soáng xaõ hoäi.
Taïi Quyeát ñònh 712/QÑ-TTg ngaøy 21 thaùng 05 naêm 2010, Thuû töôùng Chính phuû ñaõ pheâ
duyeät Chöông trình quoác gia “Naâng cao naêng suaát vaø chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa
cuûa doanh nghieäp Vieät Nam ñeán naêm 2020”, trong ñoù coù muïc tieâu cuï theå laø “Goùp phaàn
naâng tyû troïng ñoùng goùp cuûa naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp (TFP) trong toác ñoä taêng
toång saûn phaåm trong nöôùc (GDP) leân 30% vaøo naêm 2015 vaø ít nhaát 35% vaøo naêm 2020”.
Baûn tin naøy seõ giôùi thieäu cuøng baïn ñoïc moät soá thoâng tin lieân quan ñeán naêng suaát caùc
yeáu toá toång hôïp (TFP) ñeå baïn ñoïc tham khaûo. Xin chaân thaønh caùm ôn caùc taùc giaû.
Vai troø cuûa TFP trong chaát löôïng
taêng tröôûng kinh teá ôû Vieät Nam
Hình 1. Caùc noäi dung phaân tích soá löôïng vaø chaát löôïng
taêng tröôûng kinh teá
GS.TS Traàn Thoï Ñaït - ThS Ñoã Tuyeát Nhung

2
Supported by
(2008 - 2013)
2
(vi) Taêng tröôûng kinh teá ñi ñoâi
vôùi baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi.
(vii) Quaûn lyù hieäu quaû cuûa nhaø
nöôùc.
Toång hôïp nhöõng vaán ñeà ñöôïc
trình baøy ôû treân, coù theå ñöa ra moät
sô ñoà toùm taét nhö sau.
2. Toác ñoä taêng tröôûng cuûa
kinh teá Vieät Nam thôøi kyø
ñoåi môùi
Trong gaàn 25 naêm qua keå töø
khi ñoåi môùi neàn kinh teá, Vieät Nam
ñaõ ñaït ñöôïc taêng tröôûng kinh teá
lieân tuïc vôùi toác ñoä cao. So vôùi thôøi
kyø tröôùc ñoåi môùi (1976-1985) vôùi
taêng tröôûng ñaït khoaûng 2%/naêm,
thôøi kyø 5 naêm ngay sau khi ñoåi môùi
(1986-1990), neàn kinh teá nöôùc ta
ñaõ coù toác ñoä taêng tröôûng gaàn gaáp
ñoâi, ñaït xaáp xæ 3,9%/naêm. Toác ñoä
taêng tröôûng bình quaân naêm thôøi kyø
5 naêm ngay sau ñoù (1991-1995) laïi
tieáp tuïc hôn gaáp ñoâi thôøi kyø tröôùc
(ñaït khoaûng 8,2%), caùc thôøi kì
1996-2000 ñaït 7,0%, 2001-2005
(7,5%), vaø thôøi kì gaàn ñaây nhaát
2006-2009 ñaït 7,0%. Tính bình
quaân trong caû giai ñoaïn töø 1991
ñeán 2009, toác ñoä taêng tröôûng kinh
teá ñaït treân 7,4%/naêm, laø toác ñoä
taêng thuoäc loaïi cao vaø oån ñònh so
vôùi caùc nöôùc vaø vuøng laõnh thoå treân
theá giôùi. Tính ñeán nay, thôøi gian
taêng tröôûng kinh teá lieân tuïc cuûa Vieät
Nam ñaõ ñaït 29 naêm, vöôït kyû luïc 23
naêm cuûa Haøn Quoác. Nhö vaäy, coù
theå khaúng ñònh toác ñoä taêng tröôûng
kinh teá cuûa Vieät Nam sau ngaøy
ñoåi môùi laø voâ cuøng aán töôïng vaø raát
ñaùng töï haøo. Neáu nhö naêm 1991,
GDP bình quaân ñaàu ngöôøi cuûa Vieät
Nam theo PPP chöa baèng 1/2 cuûa
Philippines hay Indonesia, chæ ñaït
khoaûng 1/5 cuûa Thaùi Lan, hôn 1/10
cuûa Malaysia; thì caùc con soá töông
öùng naøy ñaõ taêng leân ñaùng keå sau
17 naêm, laàn löôït xaáp xæ caùc möùc
3/4, 1/3 vaø 1/5. Tuy nhieân, neáu
so saùnh vôùi Trung Quoác, chuùng
ta laïi ñang coù söï tuït haäu ñaùng keå,
khi GDP bình quaân ñaàu ngöôøi tính
baèng PPP naêm 2008 chöa baèng
50% cuûa nöôùc naøy, trong khi söï
cheânh leäch chæ vaøo khoaûng 20%
vaøo naêm 1991. Naêm 2008, möùc
GDP bình quaân ñaàu ngöôøi cuûa
Vieät Nam ñaït 17,1 trieäu ñoàng,
töông ñöông 1.040 USD theo tyû
giaù hoái ñoaùi vaø 2.784 USD theo tyû
giaù söùc mua töông ñöông (PPP)
(IMF, 2009). Ñaây vaãn laø nhöõng con
soá thaáp xa so vôùi möùc bình quaân
chung cuûa khu vöïc, cuûa chaâu AÙ,
cuõng nhö cuûa toaøn theá giôùi.
Nhö vaäy, ñeå ñöa ñaát nöôùc sôùm
thoaùt khoûi khu vöïc caùc quoác gia coù
thu nhaäp thaáp, Vieät Nam caàn phaûi
duy trì ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng cao
trong daøi haïn, vaø ñieàu naøy chæ coù
theå ñaït ñöôïc neáu söï taêng tröôûng
ñoù laø taêng tröôûng beàn vöõng, taêng
tröôûng coù chaát löôïng cao.
3. Ñoùng goùp cuûa TFP ñoái
vôùi taêng tröôûng kinh teá
Söû duïng caùch tieáp caän haïch
toaùn taêng tröôûng, Hình 2 moâ taû
ñoùng goùp cuûa voán, lao ñoäng vaø
TFP vaøo taêng tröôûng kinh teá Vieät
Nam giai ñoaïn 1991-2009. Coù theå
thaáy moät soá nhaän ñònh sau veà xu
höôùng taêng tröôûng cuûa GDP (Y) vaø
caùc yeáu toá voán (K), lao ñoäng (L),
TFP ôû nöôùc ta nhö sau:
Tröôùc heát, toác ñoä taêng tröôûng
cuûa voán ngaøy caøng cao, ñieàu naøy
hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi soá lieäu veà
ñaàu tö vaø tích luõy taøi saûn cuûa nöôùc
ta hieän nay vaø caùc nhaän ñònh veà
taêng tröôûng döïa nhieàu vaøo voán cuûa
neàn kinh teá trong thôøi gian gaàn ñaây.
Theo quy luaät naêng suaát caän bieân
giaûm daàn, söï gia taêng cuûa voán vaät
chaát cuoái cuøng seõ laøm giaûm naêng
suaát caän bieân cuûa voán. Tuy nhieân,
neáu so saùnh theâm vôùi caùc soá lieäu veà
naêng suaát lao ñoäng ôû Vieät Nam thì tyû
leä voán/lao ñoäng taêng leân coù theå laøm
taêng naêng suaát lao ñoäng: naêng suaát
lao ñoäng xaõ hoäi (theo giaù so saùnh)
ñaõ taêng töø 4,6 trieäu naêm 1991 leân
10,8 trieäu VND/ngöôøi naêm 2009,
vôùi toác ñoä taêng tröôûng bình quaân laø
4,9%/naêm.
Thöù hai, taêng tröôûng TFP tính
ñöôïc coù xu theá bieán ñoäng raát gioáng
GDP (maëc duø khoaûng caùch giöõa hai
ñöôøng taêng tröôûng naøy döôøng nhö
ngaøy caøng xa nhau). Cuõng gioáng
toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, taêng
tröôûng TFP coù theå ñöôïc chia thaønh
boán thôøi kyø 1991-1995, 1996-2000,
2001-2005, 2006-2009. Ñieàu naøy
chöùng toû taêng tröôûng TFP chòu aûnh
höôûng cuûa chu kyø kinh doanh. Ñeå
ñaùnh giaù ñöôïc chính xaùc hôn vai troø
cuûa TFP ñoái vôùi taêng tröôûng kinh
teá, caàn loaïi boû taùc ñoäng cuûa chu kyø
kinh doanh ra khoûi taêng tröôûng TFP
baèng phöông phaùp Wharton.(Xem
theâm Traàn Thoï Ñaït (2004) veà caùch
tính TFPG, K/Y*, Y/Y*).
Hình 3 cho thaáy 1996 laø naêm
maø ñöôøng song song vôùi ñöôøng
xu theá giao vôùi ñöôøng bieåu dieãn
chuoãi K/Y, ñieàu naøy coù nghóa vaøo
naêm 1996 neàn kinh teá ñaït möùc söû
duïng naêng löïc cao nhaát trong toaøn
giai ñoaïn 1991-2009, vì vaäy 1996
ñöôïc giaû ñònh laø naêm neàn kinh teá
ñaït tôùi möùc toaøn duïng caùc nguoàn
löïc. Töø ñaây, ta tính ñöôïc saûn löôïng
tieàm naêng Y*, möùc ñoä söû duïng
Hình 2. Taêng tröôûng GDP, voán, lao ñoäng vaø
TFP, 1991-2009. Nguoàn: Tính toaùn töø soá lieäu
cuûa Toång cuïc Thoáng keâ
Hình 3. Phöông phaùp Wharton ñeå loaïi boû taùc
ñoäng cuûa chu kyø kinh doanh khoûi TFPG. Nguoàn:
Tính toaùn töø soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ

3
Supported by
(2008 - 2013)
3
nguoàn löïc Y/Y* vaø taùc ñoäng cuûa
chu kyø kinh doanh (toác ñoä taêng
cuûa Y/Y*).
Baûng 1. Tính toác ñoä taêng tröôûng TFP vaø
TFP ñaõ loaïi boû yeáu toá chu kyø kinh doanh
Ñôn vò: %. Ghi chuù: TFPG laø toác ñoä taêng
tröôûng TFP, TFPG* = TFPG - %#Y/Y* laø
toác ñoä taêng tröôûng TFP sau khi loaïi boû
yeáu toá chu kyø kinh doanh.
Hình 4. Taêng tröôûng GDP, voán, lao ñoäng
vaø TFP ñaõ loaïi boû yeáu toá chu kyø kinh
doanh, 1991-2009. Nguoàn: Tính toaùn cuûa
nhoùm taùc giaû.
Öôùc löôïng TFPG* (TFPG ñaõ
loaïi boû yeáu toá chu kyø kinh doanh)
ñöôïc theå hieän ôû Baûng 2 vaø Hình
4, qua ñoù cho chuùng ta thaáy roõ 4
giai ñoaïn cuûa TFPG* trong thôøi kyø
1991-2009 nhö sau:
Giai ñoaïn 1991-1996: TFPG*
tieán boä vöôït baäc (töø -2,3 leân 3,3),
theå hieän söï thaønh coâng böôùc ñaàu
cuûa quaù trình ñoåi môùi, vôùi vieäc neàn
kinh teá môû cöûa ra theá giôùi, xuaát khaåu
vaø FDI taêng tröôûng nhanh choùng vaø
ñaát nöôùc baét ñaàu ñöôïc nhaän ODA.
Ñieàu naøy goùp phaàn khaúng ñònh vai
troø tích cöïc cuûa thöông maïi vaø ñaàu
tö nöôùc ngoaøi ñoái vôùi hieäu quaû kyõ
thuaät - coâng ngheä, thaønh phaàn quan
troïng cuûa TFP.
vaãn ôû möùc töông ñoái cao, nhöng coù
chieàu höôùng giaûm (töø 3,27 xuoáng
2,21). Ñaây cuõng laø giai ñoaïn taêng
tröôûng kinh teá giaûm suùt do cuoäc
khuûng hoaûng taøi chính - tieàn teä
cuûa khu vöïc.
coù xu höôùng taêng nheï (töø 2,39 leân
3,69), cho thaáy söï phuïc hoài cuûa neàn
kinh teá, caû veà toác ñoä taêng tröôûng
cuõng nhö hieäu quaû kinh teá.
cuûa Vieät Nam giaûm (töø 3,06 xuoáng
2,57) cuøng cuoäc suy thoaùi kinh teá
theá giôùi trong thôøi gian gaàn ñaây.
4. Taùc ñoäng cuûa caùc nhaân
toá tôùi taêng tröôûng TFP
Taêng tröôûng TFP chòu taùc ñoäng
bôûi nhieàu nhaân toá, nhöõng nhaân toá
naøy ñöôïc chia thaønh 3 nhoùm: (1)
moâi tröôøng kinh teá vó moâ; (2) phaân
boå laïi caùc nguoàn löïc, vaø (3) voán
con ngöôøi vaø ñoåi môùi coâng ngheä.
Taát nhieân vieäc chia nhoùm naøy chæ
mang tính chaát töông ñoái bôûi quan
heä taùc ñoäng qua laïi giaùn tieáp giöõa
caùc nhaân toá vôùi nhau. Thoâng qua
caùc phaân tích moâ taû baèng ñoà thò
vaø phöông phaùp tính heä soá töông
quan döôùi ñaây, coù theå nhaän bieát
taùc ñoäng cuûa caùc nhaân toá naøy tôùi
taêng tröôûng TFP[1] vaø qua ñoù giaùn
tieáp aûnh höôûng tôùi taêng tröôûng
GDP.[2]
4.1. Moâi tröôøng kinh teá vó moâ
Tröôùc heát, ñoåi môùi kinh teá vaø
oån ñònh kinh teá vó moâ coù taùc ñoäng
maïnh meõ tôùi taêng tröôûng TFP. OÅn
ñònh kinh teá vó moâ (vôùi tyû leä laïm
phaùt ñöôïc coi nhö moät thöôùc ño)
coù taùc ñoäng tôùi taêng tröôûng TFP
(tröïc tieáp) vaø GDP (giaùn tieáp). Khi
giaù caû taêng nhanh vaø baát oån, caùc tín
hieäu thò tröôøng bò meùo moù vaø taêng
tröôûng TFP suy giaûm. Laäp luaän naøy
ñöôïc theå hieän qua Hình 5: khi CPI
giaûm (vaøo caùc naêm 1993, 1996)
thì TFPG ñaït ñænh cuûa moãi giai
ñoaïn. Trong giai ñoaïn 2001-2006,
CPI töông ñoái oån ñònh ôû möùc döôùi
10%, thì TFPG khoâng coù nhieàu
bieán ñoäng vôùi xu höôùng taêng nheï.
Thôøi kyø laïm phaùt cao (naêm 2008)
laïi baét ñaàu ñaùnh daáu chieàu höôùng
ñi xuoáng cuûa TFPG.
Hình 5. Taêng tröôûng GDP, TFP* vaø tyû leä
laïm phaùt (CPI), 1991-2009. Nguoàn: Tính
toaùn vaø toång hôïp töø soá lieäu cuûa Toång cuïc
Thoáng keâ
4.2. Phaân boå laïi caùc nguoàn löïc
Hieäu quaû kinh teá ñöôïc naâng cao
neáu caùc nguoàn löïc nhö lao ñoäng,
ñaàu tö giöõa caùc khu vöïc, söï thay
ñoåi trong cô caáu thöông maïi vaø ñaàu
tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi ñöôïc phaân
boå toát hôn.
Cô caáu lao ñoäng
Caùch thöùc öôùc löôïng taêng tröôûng
TFP luoân ñi vôùi giaû ñònh raèng yeáu
toá naêng suaát lao ñoäng laø ñoàng nhaát,
nhöng trong thöïc teá, coù caùc loaïi lao
ñoäng khaùc nhau trong neàn kinh teá.
Vôùi toång soá lao ñoäng nhaát ñònh, thì
söï thay ñoåi phaân boá lao ñoäng chaéc
chaén taùc ñoäng tôùi taêng tröôûng saûn
löôïng thoâng qua taêng tröôûng TFP.
Hình 6 theå hieän toác ñoä taêng lao ñoäng
cuûa ba khu vöïc. Taêng tröôûng lao
ñoäng trong khu vöïc noâng nghieäp
oån ñònh nhaát, vôùi möùc thaáp döôùi 3%/
naêm, nhöng coù söï giaûm suùt ñaùng keå
trong 10 naêm trôû laïi ñaây (theå hieän ôû
toác ñoä taêng tröôûng aâm vaøo caùc naêm
2000, 2006 vaø 2010 trong Hình 6).
Löïc löôïng lao ñoäng khu vöïc coâng
nghieäp bieán ñoäng maïnh hôn, ñaëc
bieät coù toác ñoä taêng cao vaøo naêm
2000 vaø 2010. Ngoaïi tröø giai ñoaïn
2001-2009, lao ñoäng cuûa khu vöïc
dòch vuï luoân coù möùc taêng tröôûng cao
nhaát trong ba khu vöïc. Söï khaùc bieät
veà toác ñoä taêng tröôûng lao ñoäng cuûa
ba khu vöïc daãn ñeán thay ñoåi cô caáu
lao ñoäng: xu höôùng giaûm daàn cuûa
khu vöïc noâng nghieäp (töø 73% xuoáng
48% trong thôøi kyø 1991-2010),
vaø söï gia taêng cuûa khu vöïc coâng
nghieäp (töø 11% leân 22%) vaø dòch vuï
(töø 16% leân 29%) trong tyû troïng lao

4
Supported by
(2008 - 2013)
4
Supported by
(2008 - 2013)
ñoäng kinh teá quoác daân. Tuy nhieân,
gaàn ½ löïc löôïng lao ñoäng Vieät Nam
vaãn laøm vieäc trong caùc ngaønh noâng,
laâm nghieäp vaø thuûy saûn trong khi
ngaønh coâng nghieäp - xaây döïng chæ
chieám moät tyû leä khieâm toán laø 22%
naêm 2010.
Hình 6. Toác ñoä taêng lao ñoäng cuûa caùc khu
vöïc trong neàn kinh teá, 1991-2010. Nguoàn:
Tính toaùn vaø toång hôïp töø soá lieäu cuûa Toång
cuïc Thoáng keâ
Beân caïnh ñoù, naêng suaát lao ñoäng
(ño baèng GDP bình quaân lao ñoäng)
cuûa ba khu vöïc cuõng coù söï khaùc
bieät. Naêng suaát lao ñoäng cuûa khu
vöïc noâng nghieäp haàu nhö khoâng
bieán ñoäng trong khi khu vöïc coâng
nghieäp gia taêng maïnh meõ, ñaëc bieät
trong giai ñoaïn tröôùc naêm 2000.
Taêng tröôûng naêng suaát lao ñoäng cuûa
khu vöïc dòch vuï thaáp hôn khu vöïc
coâng nghieäp, nhöng vaãn cao hôn
khu vöïc noâng nghieäp raát nhieàu. Ñieàu
naøy chöùng minh raèng coù söï phaân
boå laïi löïc löôïng lao ñoäng töø khu vöïc
noâng nghieäp sang hai khu vöïc coøn
laïi, vaø töø khu vöïc dòch vuï sang khu
vöïc coâng nghieäp töø sau naêm 1995
(moác ñaùnh daáu naêng suaát lao ñoäng
cuûa khu vöïc coâng nghieäp vöôït qua
khu vöïc dòch vuï). Söï dòch chuyeån cô
caáu lao ñoäng nhö vaäy ñaõ goùp phaàn
laøm taêng naêng suaát lao ñoäng chung
vaø qua ñoù taùc ñoäng tích cöïc ñeán taêng
tröôûng kinh teá.
Hình 7. Naêng suaát lao ñoäng trong ba khu
vöïc, 1991-2009. Nguoàn: Tính toaùn vaø toång
hôïp töø soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ
Coù theå kieåm chöùng ñieàu naøy
thoâng qua heä soá töông quan giöõa
cô caáu lao ñoäng cuûa töøng khu vöïc
vôùi TFPG: heä soá döông vôùi khu vöïc
coâng nghieäp vaø dòch vuï; heä soá aâm
vôùi khu vöïc noâng nghieäp.
Baûng 4. Töông quan giöõa cô caáu lao
ñoäng vaø TFPG. Ñôn vò: %. Nguoàn: Tính
toaùn töø soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ
Cô caáu voán
Caùc nguoàn voán khaùc nhau cuõng
coù taùc ñoäng khaùc nhau ñeán taêng
tröôûng TFP. Caùc nguoàn voán trong
nöôùc bao goàm: voán tö nhaân vaø voán
nhaø nöôùc, trong ñoù voán nhaø nöôùc
laïi ñöôïc chia thaønh voán ngaân saùch,
voán vay vaø voán cuûa caùc doanh
nghieäp nhaø nöôùc.
Baûng 5. Töông quan giöõa cô caáu voán vaø
TFPG. Ñôn vò: %. Nguoàn: Tính toaùn töø soá
lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ
Baûng 5 cho bieát tyû troïng cuûa
moãi loaïi voán trong toång ñaàu tö trong
nöôùc, toác ñoä taêng tröôûng TFP vaø
heä soá töông quan giöõa taêng tröôûng
TFP vôùi tyû troïng caùc loaïi voán, coù
tính ñeán hieäu öùng ñoä treã cuûa ñaàu
tö. Moät soá keát luaän coù theå ruùt ra
nhö sau:
Tröôùc heát, ñaàu tö tö nhaân coù
taùc ñoäng tích cöïc ñeán TFPG trong
ngaén haïn, bôûi ñaây coù theå coi laø
moät loaïi voán naêng ñoäng, giuùp taêng
khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn löïc
vaø thuùc ñaåy caïnh tranh. Trong daøi
haïn (tính ñoä treã cuûa ñaàu tö), nguoàn
voán tö nhaân thöïc söï thuùc ñaåy naâng
cao hieäu quaû kyõ thuaät cuûa neàn kinh
teá, theå hieän qua heä soá töông quan
döông vôùi TFPG.
Thöù hai, nguoàn voán ngaân saùch
taùc ñoäng ngöôïc chieàu ñeán TFPG,
vaø chæ mang laïi hieäu quaû kyõ thuaät
cho neàn kinh teá sau 1-2 naêm ñaàu
tö. Ñieàu naøy khoâng khoù hieåu khi
chuùng ta bieát raèng hieäu quaû ñaàu
tö cuûa loaïi voán naøy khaù thaáp, vaø
thoâng thöôøng nhaø nöôùc daønh voán
ngaân saùch chuû yeáu vaøo xaây döïng
cô sôû haï taàng, voán chæ ñem laïi hieäu
quaû kinh teá - xaõ hoäi sau moät thôøi
gian nhaát ñònh.
Thöù ba, voán vay cuûa nhaø nöôùc
coù töông quan aâm vôùi TFPG.
Chính phuû thöôøng vay voán ôû möùc
laõi suaát öu ñaõi, vaø söû duïng voán naøy
vaøo xaây döïng cô sôû haï taàng, cuõng
nhö saûn xuaát caùc loaïi haøng hoùa coù
lôïi theá caïnh tranh. Tuy nhieân, trong
daøi haïn, daáu aâm trong moái quan
heä giöõa TFPG vaø voán vay cuûa nhaø
nöôùc laø söï caûnh baùo veà tính hieäu
quaû cuûa loaïi voán naøy.
Thöù tö, ñaàu tö cuûa doanh
nghieäp nhaø nöôùc taùc ñoäng tích
cöïc ñeán TFPG trong thôøi kyø 1995-
2009, chöùng toû hieäu quaû söû duïng
voán cuûa caùc doanh nghieäp nhaø
nöôùc ñaõ ñöôïc naâng cao nhôø vieäc
chính phuû taùi cô caáu doanh nghieäp
doanh nghieäp theo höôùng taêng
quyeàn töï chuû. Tuy vaäy, sau hai
naêm, ñaàu tö cuûa doanh nghieäp nhaø
nöôùc laïi coù moái töông quan aâm ñoái
vôùi TFPG, theå hieän tính hieäu quaû
coâng ngheä chöa ñöôïc phaùt huy
trong daøi haïn.
Nhöõng phaân tích treân ñaây cho
thaáy böùc tranh toång quaùt veà moái
quan heä giöõa caùc nguoàn ñaàu tö

5
Supported by
(2008 - 2013)
5
Supported by
(2008 - 2013)
trong nöôùc vôùi taêng tröôûng TFP.
Söï gia taêng ñaàu tö cuûa khu vöïc
tö nhaân coù taùc ñoäng tích cöïc ñeán
neàn kinh teá trong daøi haïn, trong
khi caùc nguoàn voán coøn laïi cuûa khu
vöïc nhaø nöôùc döôøng nhö khoâng
ñoùng goùp cho söï gia taêng hieäu quaû
coâng ngheä trong suoát giai ñoaïn
1995-2009.
Thöông maïi quoác teá
Coù theå phaân tích taùc ñoäng
cuûa thöông maïi quoác teá ñeán taêng
tröôûng TFP thoâng qua caùc thöôùc
ño ñoä môû cuûa neàn kinh teá nhö
tyû leä toång kim ngaïch xuaát nhaäp
khaåu treân GDP; tyû leä xuaát khaåu
treân GDP; vaø tyû leä nhaäp khaåu treân
GDP. Caùc heä soá töông quan ñöôïc
theå hieän trong Baûng 6 cho chuùng
ta nhaän thaáy taùc ñoäng tích cöïc cuûa
xuaát nhaäp khaåu ñeán TFPG.
Baûng 6. Töông quan giöõa thöông maïi
quoác teá vaø TFPG. Ñôn vò: %. Nguoàn: Tính
toaùn töø soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ
Tuy nhieân, khi xem xeùt veà cô
caáu xuaát nhaäp khaåu cuûa nöôùc
ta, caàn phaûi nhìn nhaän hai thöïc
teá sau:
(1) Gaàn 50% kim ngaïch xuaát
khaåu cuûa Vieät Nam thuoäc nhoùm
haøng thoâ hoaëc môùi sô cheá, bao
goàm caùc maët haøng nhö löông thöïc,
thöïc phaåm, nguyeân vaät lieäu thoâ,
nhieân lieäu... Beân caïnh ñoù, trong
nhoùm haøng cheá bieán hoaëc ñaõ tinh
cheá, thì phaàn nguyeân vaät lieäu phaûi
nhaäp khaåu laø raát lôùn (ví duï chieám
ñeán 70-80% giaù trò xuaát khaåu ôû caùc
maët haøng deät may), neân giaù trò giaù
taêng ñöôïc taïo ra thaáp, khoâng mang
laïi nhieàu lôïi ích cho vieäc taêng hieäu
quaû coâng ngheä.
(2) Tyû leä nhaäp khaåu caùc loaïi
haøng hoùa ñaõ qua cheá bieán raát cao,
trong ñoù tyû troïng haøng hoùa tieâu
duøng trong toång kim ngaïch nhaäp
khaåu taêng töø 6,7% (2004) leân 9,3%
(2009). Cô caáu nhaäp khaåu naøy coù
theå khoâng giuùp naâng cao naêng löïc
saûn xuaát trong nöôùc, trong khi laïi
coù theå taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán caùc
ngaønh kinh doanh trong nöôùc.
Bôûi vaäy, khi neàn kinh teá ñaït
ñeán trình ñoä phaùt trieån nhaát ñònh,
thì söï chuyeån dòch cô caáu xuaát
nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam laø caàn
thieát ñeå coù theå thuùc ñaåy hôn nöõa
taùc ñoäng tích cöïc cuûa thöông maïi
quoác teá ñeán taêng tröôûng TFP. Coù
theå thaáy ñieàu naøy qua heä soá giaûm
daàn cuûa thöông maïi quoác teá theo
thôøi gian.
Ñaàu tö tröïc tieáp nöôùc ngoaøi
Veà lyù thuyeát, FDI laø keânh
chuyeån giao coâng ngheä hieäu quaû
ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån,
qua ñoù coù taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi
gia taêng hieäu quaû saûn xuaát - kinh
doanh. Ñieàu naøy lyù giaûi vì sao tyû
troïng FDI treân GDP coù moái töông
quan döông vôùi TFPG caû trong
ngaén haïn laãn daøi haïn. Tuy nhieân,
FDI vaãn coù theå mang laïi nhöõng
hieäu öùng tieâu cöïc ñoái vôùi neàn kinh
teá, neáu chính saùch öu ñaõi trong vieäc
thu huùt FDI ñaõ taïo lôïi theá cho caùc
doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc
ngoaøi trong moät thôøi gian daøi, gaây
ra söï baát bình ñaúng trong caïnh
tranh vôùi caùc doanh nghieäp saûn
xuaát - kinh doanh trong nöôùc. Hôn
nöõa, moät phaàn lôùn FDI ñöôïc ñaàu tö
vaøo caùc ngaønh coâng nghieäp thay
theá nhaäp khaåu, ñöôïc baûo hoä ôû möùc
cao, do vaäy coù theå aùp ñaët möùc giaù
cao cho neàn kinh teá, laøm giaûm hieäu
quaû saûn xuaát - kinh doanh.
Moät vaán ñeà khaùc coù theå nhaän
thaáy qua heä soá hoài quy giöõa voán
FDI ñaêng kyù vaø voán FDI thöïc hieän
vôùi TFPG: heä soá naøy cao ôû FDI
thöïc hieän nhöng raát thaáp ôû FDI
ñaêng kyù. Ñieàu naøy khieán ngöôøi
nghieân cöùu caàn thaän troïng trong
vieäc söû duïng FDI ñaêng kyù nhö moät
bieán soá ño löôøng, ñoàng thôøi phaûn
aùnh thöïc traïng giaûi ngaân chaäm cuûa
FDI trong neàn kinh teá Vieät Nam.
4.3. Voán con ngöôøi vaø ñoåi
môùi coâng ngheä
Giaùo duïc - Ñaøo taïo
Giaùo duïc trang bò cho con ngöôøi
kieán thöùc, coøn ñaøo taïo giuùp naâng
cao kyõ naêng cho ngöôøi lao ñoäng.
Ñaây laø caùc keânh chuû yeáu naâng
cao voán con ngöôøi vaø taêng tröôûng
TFP. Döïa treân soá lieäu cuûa Toång
cuïc Thoáng keâ vaø Boä Lao ñoäng,
thöông binh vaø xaõ hoäi, coù theå tính
ñöôïc tyû leä lao ñoäng chia theo trình
ñoä hoïc vaán vôùi caùc nhoùm: (1)
muø chöõ, (2) chöa toát nghieäp tieåu
hoïc, (3) toát nghieäp tieåu hoïc, (4)
toát nghieäp trung hoïc cô sôû, (5) toát
nghieäp trung hoïc phoå thoâng, vaø
(6) toát nghieäp cao ñaúng, ñaïi hoïc
vaø sau ñaïi hoïc. Heä soá töông quan
giöõa tyû leä lao ñoäng cuûa töøng nhoùm
vôùi taêng tröôûng TFP ñöôïc theå hieän
trong Baûng 7.
Tröôùc heát, tyû leä lao ñoäng muø
chöõ vaø lao ñoäng chöa toát nghieäp
tieåu hoïc gia taêng gaây taùc ñoäng tieâu
cöïc ñeán taêng tröôûng TFP trong giai
ñoaïn 2000-2009. Trong khi ñoù, tyû
leä lao ñoäng toát nghieäp tieåu hoïc,
lao ñoäng toát nghieäp PTTH vaø toát
nghieäp cao ñaúng, ñaïi hoïc trôû leân coù
moái töông quan döông vôùi TFPG,
vaø heä soá naøy ñaëc bieät cao trong
naêm thöù hai, theå hieän ñoä treã cuûa
voán con ngöôøi ñoái vôùi taêng tröôûng
TFP. Nhö vaäy, soá lao ñoäng coù trình
ñoä caøng cao thì taêng tröôûng TFP
caøng lôùn, ñieàu naøy caøng khaúng
ñònh moái quan heä cuøng chieàu giöõa
voán con ngöôøi vaø TFP.

6
Supported by
(2008 - 2013)
6
Supported by
(2008 - 2013)
Baûng 7. Voán con ngöôøi vaø taêng tröôûng
TFP. Ñôn vò: %. Nguoàn: Tính toaùn töø soá
lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ
Tuy vaäy, coù moät löu yù nhoû ôû
soá lieäu lao ñoäng toát nghieäp THCS.
Do vieäc chia nhoùm lao ñoäng theo
caùch neâu treân daãn ñeán vieäc boû
qua moät löïc löôïng lao ñoäng raát lôùn
ñöôïc ñaøo taïo ngheà ngay sau khi
toát nghieäp tieåu hoïc hoaëc THCS.
Vì vaäy, tyû leä lao ñoäng toát nghieäp
THCS coù quan heä ngöôïc chieàu vôùi
TFPG cho thaáy thöôùc ño naøy caàn
ñöôïc nghieân cöùu theâm.
Ñoåi môùi coâng ngheä
Nghieân cöùu thöïc nghieäm ôû
nhieàu quoác gia khaúng ñònh vai
troø cuûa chi tieâu cho R&D (nghieân
cöùu vaø trieån khai) ñoái vôùi hieäu quaû
coâng ngheä raát quan troïng. Phaân
tích naøy laáy soá baèng phaùt minh
saùng cheá ñöôïc caáp môùi laøm ñaïi
dieän cho möùc R&D (vôùi giaû ñònh
laø soá baèng phaùt minh saùng cheá tyû
leä vôùi hoaït ñoäng R&D). Soá lieäu töø
Cuïc Sôû höõu trí tueä (2010) cho thaáy
vieäc caáp soá baèng ñoäc quyeàn saùng
cheá, soá baèng ñoäc quyeàn giaûi phaùp
höõu ích, soá baèng ñoäc quyeàn kieåu
daùng coâng nghieäp vaø giaáy chöùng
nhaän ñaêng kyù nhaõn hieäu maëc duø
ngaøy caøng cao, tuy nhieân vaãn coøn
raát khieâm toán. Xeùt veà ñaàu tö, chi
tieâu chính phuû cho söï nghieäp khoa
hoïc vaø coâng ngheä moâi tröôøng
trong 20 naêm qua chöa töøng ñaït
ñeán 2% toång chi tieâu (cao nhaát
vaøo khoaûng 1,9% trong giai ñoaïn
1996-2000). Soá löôïng baèng phaùt
minh saùng cheá ñöôïc caáp trong thôøi
kyø 1991-2009 cuõng chæ taäp trung
cho ñoái töôïng ngöôøi nöôùc ngoaøi
(chieám 95,2%).
Tuy vaäy, heä soá töông quan
giöõa soá baèng ñoäc quyeàn saùng cheá
vaø taêng tröôûng TFP baèng 47,7%,
ñieàu naøy khaúng ñònh caûi tieán coâng
ngheä coù taùc ñoäng toát ñeán hieäu quaû
kyõ thuaät cuûa neàn kinh teá Vieät Nam
trong giai ñoaïn 1991-2009. Baûng
8 trình baøy keát quaû nghieân cöùu cuûa
Toång cuïc Tieâu chuaån Ño löôøng
Chaát löôïng (2010) veà ñoùng goùp
cuûa caùc yeáu toá nhö thay ñoåi cô caáu
lao ñoäng, xuaát nhaäp khaåu vaø khoa
hoïc coâng ngheä vaøo TFP trong caùc
naêm 2006-2008.
Baûng 8. Ñoùng goùp cuûa caùc yeáu toá vaøo
taêng tröôûng TFP. Ñôn vò: %. Nguoàn: Toång
cuïc Tieâu chuaån Ño löôøng Chaát löôïng
(2010)
Keát quaû cuûa nghieân cöùu naøy
khaúng ñònh söï thay ñoåi cô caáu kinh
teá vaø hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa
hoïc - coâng ngheä coù taùc ñoäng tích
cöïc ñeán taêng TFP, tuy nhieân laïi ñaët
caâu hoûi veà aûnh höôûng cuûa xuaát,
nhaäp khaåu tôùi TFPG (naêm 2008).
Coù theå thaáy, caùc heä soá töông quan
tính toaùn ôû treân chöa theå hieän heát
moái quan heä giöõa TFPG vôùi caùc
nhaân toá, vaø moät moâ hình hoài quy
sau naøy laø caàn thieát ñeå giuùp chuùng
ta loaïi tröø nhöõng aûnh höôûng qua laïi
laãn nhau giöõa chính caùc nhaân toá coù
taùc ñoäng tôùi TFPG.
5. YÙ nghóa chính saùch
Töø nhöõng phaân tích treân ñaây veà
TFP trong giai ñoaïn 1991-2010, coù
theå ruùt ra moät soá keát luaän sau:
Chính saùch chuyeån dòch cô caáu
kinh teá: Keát quaû phaân tích cho thaáy
hieäu öùng tích cöïc cuûa chuyeån dòch
cô caáu kinh teá ñoái vôùi hieäu quaû
coâng ngheä. Tuy nhieân, söï phaân boå
laïi löïc löôïng lao ñoäng töø khu vöïc
noâng nghieäp sang khu vöïc coâng
nghieäp vaãn coøn khieâm toán, qua ñoù
haïn cheá vieäc naâng cao naêng suaát
lao ñoäng. Ñeán nay, tyû leä lao ñoäng
laøm vieäc ôû khu vöïc noâng thoân vaãn
chieám tôùi hôn 50% toaøn boä löïc
löôïng lao ñoäng. Khu vöïc naøy hieän
coù lao ñoäng trình ñoä khoâng cao
(möùc voán con ngöôøi thaáp), cuõng
khoâng khuyeán khích nhieàu hoaït
ñoäng R&D, khoâng thu huùt ñöôïc
FDI, vaø möùc ñoä ñoùng goùp cho xuaát
khaåu cuõng haïn cheá. Bôûi vaäy, giaûi
phaùp nhaèm thuùc ñaåy taêng tröôûng
TFP phaûi taäp trung vaøo chuyeån
dòch cô caáu kinh teá vaø cô caáu lao
ñoäng, ñi keøm vôùi ñaàu tö cao hôn
vaøo giaùo duïc vaø ñaøo taïo ñeå ñaùp
öùng nhu caàu phaùt trieån.
Chính saùch ñaàu tö: Phaân tích
taùc ñoäng cuûa ñaàu tö trong nöôùc ñoái
vôùi hieäu quaû coâng ngheä cho thaáy
ñaàu tö tö nhaân ñoùng vai troø quan
troïng cho vieäc naâng cao hieäu quaû
coâng ngheä. Trong khi FDI (ngoaïi
löïc) thöïc söï coù hieäu öùng döông
vôùi taêng tröôûng TFP thì ñoái vôùi
voán trong nöôùc, caàn xem xeùt laïi
vaán ñeà hieäu quaû ñaàu tö ôû khu vöïc
nhaø nöôùc.
Chính saùch thöông maïi: caùc keát
quaû phaân tích töông quan cho thaáy
thöông maïi quoác teá coù taùc ñoäng
tích cöïc ñeán hieäu quaû kyõ thuaät, tuy
nhieân hieäu öùng naøy giaûm theo thôøi
gian, theå hieän cô caáu xuaát nhaäp
khaåu chöa beàn vöõng (xuaát khaåu saûn
phaåm thoâ trong khi nhaäp khaåu saûn
phaåm ñaõ qua cheá bieán). Vieät Nam
caàn xaùc ñònh lôïi theá caïnh tranh daøi
haïn trong thöông maïi quoác teá vaø coù
nhöõng chính saùch ñuùng ñaén ñeå thay
ñoåi cô caáu xuaát nhaäp khaåu.
Chính saùch veà khoa hoïc vaø
coâng ngheä: Roõ raøng R&D coù taùc
ñoäng tích cöïc ñeán taêng tröôûng
TFP, nhöng chi tieâu ngaân saùch
cho khoa hoïc - coâng ngheä ôû Vieät
Nam coøn quaù thaáp. Trong boái caûnh
nguoàn löïc nhaø nöôùc coøn haïn cheá,
thì vieäc khuyeán khích khu vöïc tö
nhaân tham gia vaøo hoaït ñoäng naøy
caàn ñöôïc ñaåy maïnh, ñaëc bieät thoâng
qua caùc moái lieân keát giöõa tröôøng ñaïi
hoïc vaø doanh nghieäp.

7
Supported by
(2008 - 2013)
77
Supported by
(2008 - 2013)
Naêng suaát ñöôïc hieåu khaùi quaùt
laø quan heä so saùnh giöõa ñaàu
ra vaø ñaàu vaøo. Tuøy theo caùc ñaàu ra,
ñaàu vaøo khaùc nhau seõ coù caùc chæ soá
naêng suaát khaùc nhau. Ñeå caûi tieán
naêng suaát khoâng nhaát thieát phaûi taêng
voán hay taêng lao ñoäng maø keát quaû
ñaàu ra vaãn coù theå khaû quan hôn neáu
khai thaùc, söû duïng toái öu nguoàn lao
ñoäng vaø voán ñaàu tö baèng vieäc taêng
cöôøng phoái hôïp söû duïng hieäu quaû
caùc yeáu toá ñaàu vaøo, keát hôïp vôùi caûi
tieán toå chöùc saûn xuaát, ñoåi môùi naâng
cao trình ñoä coâng ngheä, ñaåy maïnh
vieäc aùp duïng coâng ngheä môùi... seõ taïo
neân moät nhaân toá môùi ñoùng vai troø tích
cöïc taïo ra giaù trò gia taêng cao.
Cô hoäi cho caùc doanh
nghieäp ñòa phöông
Beân caïnh söï ñoùng goùp cuûa nhaân
toá ñaàu vaøo höõu hình coù theå ñònh
löôïng, xuaát hieän phaàn giaù trò môùi do
nhaân toá voâ hình taïo ra, phaàn giaù trò
naøy ñöôïc theå hieän thoâng qua khaùi
nieäm laø naêng suaát caùc yeáu toá toång
hôïp. Ñaây laø nhaân toá voâ hình goùp phaàn
naâng cao hieäu quaû cuûa saûn xuaát
trong doanh nghieäp do naâng cao
hieäu quaû söû duïng voán vaø lao ñoäng
(nhaân toá höõu hình) baèng taùc ñoäng
cuûa vieäc ñoåi môùi coâng ngheä, hôïp lyù
hoùa saûn xuaát, caûi tieán quaûn lyù, naâng
cao trình ñoä lao ñoäng... Tuy nhieân,
vieäc ñònh löôïng giaù trò chính xaùc naêng
suaát caùc yeáu toá toång hôïp trong thöïc
tieãn saûn xuaát cuûa doanh nghieäp laø
khoâng deã. Ñeán nay, vieäc tính toaùn
naøy vaãn chöa thöïc söï hoã trôï cho
Naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp thuùc ñaåy
taêng tröôûng beàn vöõng cho doanh nghieäp
doanh nghieäp, doanh nghieäp khoa
hoïc coâng ngheä ñòa phöông. Ñeå coù
taêng tröôûng saûn xuaát, taïo ra caùc saûn
phaåm coù giaù trò gia taêng cao, doanh
nghieäp caàn khai thaùc trieät ñeå söï taêng
giaù trò naêng suaát caùc yeáu toá toång
hôïp. Ñaây laø yeáu toá laøm taêng tröôûng
beàn vöõng cho caùc doanh nghieäp,
nhaát laø ñoái vôùi caùc doanh nghieäp ñòa
phöông chuû yeáu coù quy moâ vöøa vaø
nhoû. Theo phaân tích, ñaùnh giaù cuûa
nhieàu chuyeân gia kinh teá, nguoàn löïc
höõu hình veà cô baûn ñaõ ñöôïc khai
thaùc trieät ñeå, bao goàm voán ñaõ ñöôïc
huy ñoäng söû duïng trong khi laõi suaát
ngaân haøng cao neân lôïi nhuaän thaáp,
chi phí lao ñoäng ñaõ giaûm toái ña vôùi
chi phí nhaân coâng thaáp.
Tuy ñaây laø thaùch thöùc nhöng
cuõng laø cô hoäi cho caùc doanh nghieäp
ñòa phöông öùng duïng ñoåi môùi coâng
ngheä, cô caáu laïi lao ñoäng vaø aùp duïng
caùc bieän phaùp quaûn lyù môùi ñeå taïo
ra caùc giaù trò gia taêng cao, nhaát laø
caùc saûn phaåm coâng ngheä cao, öùng
duïng coâng ngheä cao phuø hôïp vôùi
tieàm naêng vaø theá maïnh cuûa töøng ñòa
phöông ñeå taïo neân söï ñoåi môùi doanh
nghieäp hình thaønh caùc doanh nghieäp
khoa hoïc coâng ngheä.
Khai thaùc hieäu quaû haønh
lang phaùp lyù
Nghò ñònh 80/2007/NÑ - CP vaø
Thoâng tö lieân tòch soá 06/TTLT -
BKHCN - BTC - BNV höôùng daãn
thöïc hieän nghò ñònh ban haønh môû
ñöôøng cho caùc caù nhaân, toå chöùc
Vieät Nam, nöôùc ngoaøi coù quyeàn sôû
höõu hoaëc söû duïng hôïp phaùp caùc keát
quaû nghieân cöùu khoa hoïc vaø phaùt
trieån coâng ngheä ñeå taïo döïng vaø
phaùt trieån doanh nghieäp khoa hoïc
coâng ngheä. Vôùi cô cheá môùi khoâng
chæ giuùp ñaåy maïnh thöông maïi hoùa
caùc saûn phaåm haøng hoùa, laø keát quaû
cuûa hoaït ñoäng nghieân cöùu vaø phaùt
trieån coâng ngheä maø coøn hình thaønh
vaø phaùt trieån thò tröôøng coâng ngheä,
taïo ra nhöõng bieán chuyeån lôùn nhaèm
xaây döïng ñöôïc nhöõng doanh nghieäp
tö nhaân coù naêng löïc trong öôm taïo,
chuyeån giao vaø laøm chuû trong nghieân
cöùu, phaùt trieån coâng ngheä ôû moät soá
lónh vöïc quan troïng nhö thoâng tin vaø
truyeàn thoâng; sinh hoïc; töï ñoäng hoùa;
baûo veä moâi tröôøng... Nhö vaäy, veà cô
baûn haønh lang phaùp lyù cho doanh
nghieäp noùi chung vaø doanh nghieäp
khoa hoïc coâng ngheä noùi rieâng ôû caùc
ñòa phöông ñaõ hình thaønh, caàn khai
thaùc nhanh choùng ñöa vaøo aùp duïng
trong thöïc tieãn. Caàn thöïc hieän vieäc
phaân tích vaø phaân tích ñuùng ñöôïc
giaù trò cuûa naêng suaát caùc yeáu toá toång
hôïp trong töøng hoaït ñoäng saûn xuaát,
kinh doanh cuûa töøng moâ hình doanh
nghieäp, töøng lónh vöïc, saûn phaåm vaø
töøng ñòa phöông ñeå ñaït ñöôïc giaù trò
gia taêng cao trong saûn xuaát, nhaát
laø ñoái vôùi doanh nghieäp khoa hoïc
coâng ngheä.
Veà lyù thuyeát moät soá moâ hình tính
toaùn vaø phaân tích thöïc hieän döïa treân
haøm saûn xuaát Cobb - Douglas ñöôïc
tính nhö sau: Y = A x Kaù x Laâ, trong
ñoù A chính laø naêng suaát caùc yeáu toá
toång hôïp, naâng cao naêng suaát caùc
yeáu toá toång hôïp töùc laø naâng cao hôn
keát quaû saûn xuaát vôùi cuøng ñaàu vaøo.
Ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng, naâng cao
naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp seõ
goùp phaàn naâng löông, thöôûng, ñieàu
kieän lao ñoäng ñöôïc caûi thieän. Coøn ñoái
vôùi doanh nghieäp, khaû naêng môû roäng
taùi saûn xuaát, ñoái vôùi neàn kinh teá seõ
naâng cao söùc caïnh tranh, naâng cao
phuùc lôïi xaõ hoäi.
Ñoái vôùi moâ hình doanh nghieäp
ñòa phöông laø vöøa vaø nhoû, vai troø cuûa
voán (K) vaø lao ñoäng (L) laø nhö nhau,
khoâng theå lieân tuïc taêng. Ñeå taêng giaù
trò cuûa Y, chæ coù theå taêng giaù trò cuûa
naêng suaát caùc yeáu toá toång hôïp (A).
Vôùi ñaëc ñieåm chung laø nhoû, linh hoaït,

8
Supported by
(2008 - 2013)
88
deã chuyeån ñoåi, deã tieát kieäm chi phí
saûn xuaát, deã ñoåi môùi vaø aùp duïng caùc
coâng ngheä môùi trong quaù trình toå
chöùc saûn xuaát. Tuy nhieân, yeáu ñieåm
cuûa doanh nghieäp ñòa phöông laø ít
voán, trình ñoä nhaân löïc keå caû quaûn lyù
vaø saûn xuaát ñeàu yeáu.
Do vaäy, ñeå hoã trôï doanh nghieäp
ñòa phöông trong saûn xuaát naâng cao
naêng suaát chaát löôïng, caùc cô quan
quaûn lyù nhaø nöôùc veà khoa hoïc coâng
ngheä ñòa phöông caàn thöïc hieän
moät soá noäi dung nhö: thöù nhaát, xaây
döïng, ban haønh maãu bieåu, phöông
phaùp thu thaäp ghi cheùp, xöû lyù vaø löu
tröõ soá lieäu thoáng keâ söû duïng cho caùc
doanh nghieäp. Thöù hai, nghieân cöùu
thöïc traïng vaø xaây döïng heä thoáng
chæ tieâu naêng suaát caùc yeáu toá toång
hôïp ñoái vôùi doanh nghieäp khoa hoïc
coâng ngheä, xaây döïng moâ hình phaân
tích naêng suaát phuø hôïp vôùi thöïc tieãn;
chuù troïng naâng cao naêng suaát yeáu
toá toång hôïp ñoái vôùi vieäc tieát kieäm caùc
chi phí saûn xuaát; söï bieán ñoäng cuûa
caùc yeáu toá trong söï so saùnh trong
nöôùc, khu vöïc vaø quoác teá. Thöù ba,
xaây döïng vaø thöïc hieän toát caùc cheá
ñoä baùo caùo thoáng keâ, ñieàu tra choïn
maãu nhaèm boå sung soá lieäu phaân tích
naêng suaát vaø naêng suaát toång hôïp
cho töøng saûn phaåm khoa hoïc coâng
ngheä môùi; hình thaønh ngaân haøng döõ
lieäu phuïc vuï phaân tích naêng suaát
caùc yeáu toá toång hôïp; tính toaùn caùc
chæ tieâu, caùch phaân tích chæ tieâu cho
caùc saûn phaåm khoa hoïc coâng ngheä
trong caùc doanh nghieäp khoa hoïc
coâng ngheä ñòa phöông.
Naêng suaát, naêng suaát caùc yeáu toá
toång hôïp nhaèm ñoåi môùi, naâng cao giaù
trò saûn xuaát haøng hoùa trong doanh
nghieäp khoa hoïc vaø coâng ngheä ñòa
phöông. Hy voïng vieäc söû duïng, khai
thaùc seõ sôùm trieån khai nhaèm hoã trôï
caùc doanh nghieäp vaø doanh nghieäp
khoa hoïc coâng ngheä trong quaù trình
toå chöùc saûn xuaát, kinh doanh, ñaåy
maïnh saûn xuaát ñem laïi giaù trò gia taêng
cao phuïc vuï quaù trình phaùt trieån KT
- XH cuûa töøng ñòa phöông.
TS. Nguyeãn Huy Cöôøng,
Vuï Phaùt trieån Khoa hoïc vaø Coâng ngheä
ñòa phöông, Boä Khoa hoïc vaø Coâng ngheä.
Nguoàn: http://daibieunhandan.vn
1
Naêng suaát yeáu toá toång hôïp
(TFP) laø keát quaû saûn xuaát/
cung caáp dòch vuï mang laïi do
naâng cao hieäu quaû söû duïng “voán”
vaø “lao ñoäng”, nhôø vaøo taùc ñoäng cuûa
caùc yeáu toá nhö ñoåi môùi coâng ngheä,
hôïp lyù hoùa quaù trình saûn xuaát/cung
caáp dòch vuï, caûi tieán phöông phaùp
quaûn lyù, naâng cao trình ñoä, kyõ naêng
laøm vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng,v.v...
Keát quaû veà taêng naêng suaát do caùc
yeáu toá naøy ñöôïc goïi chung laø “naêng
suaát yeáu toá toång hôïp - Total Factor
Productivity - TFP”.
TFP coù yù nghóa thuùc ñaåy taêng
tröôûng GDP maø khoâng phuï thuoäc
vaøo gia taêng voán ñaàu tö, soá löôïng lao
ñoäng vaø khai thaùc nguoàn taøi nguyeân
thieân nhieân. Vì vaäy yeáu toá naøy hieän
ñang ñöôïc nhieàu quoác gia quan taâm
khi höôùng tôùi chieán löôïc phaùt trieån
kinh teá moät caùch beàn vöõng.
2
Taïi caùc nöôùc phaùt trieån, tyû troïng
ñoùng goùp cuûa TFP vaøo taêng
tröôûng GDP thöôøng raát cao, treân
50%. Vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån,
con soá naøy khoaûng 20 - 30%. Ñieàu
naøy ñaõ phaûn aùnh söï khaùc bieät veà chaát
löôïng lao ñoäng, trình ñoä coâng ngheä
Taùc ñoäng vaøo TFP ñeå thuùc ñaåy taêng tröôûng
vaø phöông phaùp quaûn lyù
cuûa caùc nöôùc ñang phaùt
trieån so vôùi caùc nöôùc ñaõ
phaùt trieån.
Theo caùc nghieân cöùu
cuûa chuyeân gia trong
nöôùc vaø Baùo caùo cuûa Toå
chöùc Naêng suaát Chaâu AÙ
(APO), giai ñoaïn 2001-
2010, tyû troïng ñoùng goùp
cuûa TFP vaøo taêng tröôûng GDP cuûa
Vieät Nam chæ ñaït 19,15%. Con soá
naøy theå hieän trong giai ñoaïn naøy taêng
tröôûng cuûa Vieät Nam chuû yeáu döïa
vaøo taêng cöôøng söû duïng lao ñoäng
vaø huy ñoäng voán ñaàu tö. Caùc yeáu toá
khaùc nhö trình ñoä coâng ngheä, chaát
löôïng lao ñoäng, coâng ngheä quaûn lyù...
ñoùng goùp vaøo taêng tröôûng GDP coøn
haïn cheá.
3
Naâng cao ñoùng goùp cuûa TFP
vaøo taêng tröôûng GDP laø moät
phaàn quan troïng cuûa chieán
löôïc phaùt trieån kinh teá beàn vöõng
hieän ñang ñöôïc nhieàu quoác gia theo
ñuoåi. Taïi Vieät Nam, Chieán löôïc phaùt
trieån kinh teá - xaõ hoäi 2011-2020 ñaõ
ñeà ra muïc tieâu: “Yeáu toá naêng suaát
toång hôïp - TFP ñoùng goùp vaøo taêng
So saùnh ñoùng goùp cuûa TFP vaøo taêng tröôûng GDP cuûa Vieät Nam
vôùi moät soá nöôùc Chaâu AÙ giai ñoaïn 2001-2010 (Nguoàn: Baùo caùo
Naêng suaát cuûa Toå chöùc Naêng suaát Chaâu AÙ - APO)
tröôûng ñaït khoaûng 35% vaøo naêm
2020”. Nghò quyeát Trung öông 6 veà
phaùt trieån khoa hoïc vaø coâng ngheä
(Nghò quyeát soá 20-NQ/TW) ban
haønh ngaøy 1/11/2012 cuõng ñaõ yeâu
caàu: “Ñeán naêm 2020, thoâng qua
yeáu toá naêng suaát toång hôïp (TFP)
hoaït ñoäng khoa hoïc vaø coâng ngheä
ñoùng goùp khoaûng 35% taêng tröôûng
kinh teá”.
Ñeå thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu treân,
caùc yeáu toá taùc ñoäng tôùi TFP nhö:
chaát löôïng lao ñoäng; aùp duïng caùc
tieán boä cuûa khoa hoïc & coâng ngheä;
chuyeån dòch neàn kinh teá sang caùc
khu vöïc coù hieäu quaû cao hôn vaø
taêng nhu caàu saûn phaåm dòch vuï ñeå
coù theå khai thaùc hieäu suaát söû duïng
thieát bò, lao ñoäng... caàn ñöôïc caùc Boä,

9
Supported by
(2008 - 2013)
99
ngaønh lieân quan nghieân cöùu, ñaùnh
giaù vaø thöïc hieän caùc chöông trình
thuùc ñaåy thích hôïp. Chöông trình
quoác gia “Naâng cao naêng suaát vaø
chaát löôïng saûn phaåm, haøng hoùa cuûa
doanh nghieäp Vieät Nam ñeán naêm
2020” pheâ duyeät taïi Quyeát ñònh soá
712/QÑ-TTg cuûa Thuû töôùng Chính
phuû hieän ñang ñöôïc Boä Khoa hoïc
vaø Coâng ngheä laøm ñaàu moái toå chöùc
trieån khai laø moät trong caùc chöông
trình höõu hieäu nhaèm thuùc ñaåy naâng
cao TFP cuûa doanh nghieäp vaø caùc
ngaønh lieân quan.
4
Caàn ño löôøng ñöôïc chính xaùc
thöïc traïng naêng suaát yeáu toá
toång hôïp (TFP) taïi caùc ngaønh,
ñòa phöông vaø toaøn neàn kinh teá ñeå
giaùm saùt ñöôïc keát quaû thöïc hieän vaø
coù caùc bieän phaùp thích hôïp nhaèm
ñaûm baûo ñaït ñöôïc muïc tieâu naâng cao
ñoùng goùp cuûa TFP vaøo taêng tröôûng
GDP nhö ñaõ ñeà ra.
Veà lyù thuyeát, Toå chöùc Naêng suaát
Chaâu AÙ (APO) ñaõ höôùng daãn tính
naêng suaát yeáu toá toång hôïp (TFP)
baèng haøm saûn xuaát Cobb-Douglas
vôùi coâng thöùc nhö sau:
Y = A. f(Kα Lβ)
Trong ñoù:
Y= ñaàu ra, K= voán, L= lao ñoäng,
A=TFP,
α= heä soáng ñoùng goùp cuûa voán, (β
= 1 - α) = heä soá ñoùng goùp cuûa lao
ñoäng
Toác ñoä taêng TFP ñöôïc tính baèng
coâng thöùc sau:
İTFP
= İY
- β.İL
- α.İK
Trong ñoù :
İY
: Toác ñoä taêng ñaàu ra (ôû ñaây laø giaù
trò gia taêng hoaëc GDP)
İK
: Toác ñoä taêng cuûa voán coá ñònh
İL
: Toác ñoä taêng cuûa lao ñoäng
a vaø b laø heä soá ñoùng goùp cuûa voán coá
ñònh vaø lao ñoäng,
Heä soá b baèng tyû soá giöõa thu nhaäp cuûa
ngöôøi lao ñoäng vaø giaù trò gia taêng,
coøn a = 1 - b.
Caùc chæ tieâu İY, İL, İK ñöôïc tính döïa
vaøo soá lieäu ñaõ ñöôïc coâng boá, vieäc
coøn laïi tính heä soá ñoùng goùp cuûa voán
(a) vaø heä soá ñoùng goùp cuûa lao ñoäng
(b). Ñeå xaùc ñònh caùc heä soá a vaø b coù
theå duøng phöông phaùp haïch toaùn
nhö sau:
Thu nhaäp ñaày ñuû cuûa ngöôøi lao
ñoäng
β = -------------------------------------
Toång saûn phaåm quoác noäi
Vaø α = 1 - βâ.
Döõ lieäu thu nhaäp ñaày ñuû cuûa ngöôøi
lao ñoäng vaø soá löôïng lao ñoäng laøm
vieäc ñöôïc laáy trong nieân giaùm thoáng
keâ.
Ñoùng goùp cuûa TFP vaøo taêng GDP
ñöôïc tính nhö sau:
% ñoùng goùp cuûa TFP = (İTFP /İY)
x 100%.
Trong ñoù:
İTFP
: toác ñoä taêng TFP
İY
: toác ñoä taêng ñaàu ra (hoaëc GDP)
Trong thöïc teá, soá lieäu thoáng keâ
ñöôïc coâng boá cuûa Vieät Nam khoâng
ñaày ñuû theo yeâu caàu cuûa tính toaùn.
Khi nghieân cöùu veà TFP, caùc chuyeân
gia thöôøng phaûi tính toaùn theâm töø
caùc nguoàn döõ lieäu khaùc nhau daãn
ñeán keát quaû nghieân cöùu veà TFP taïi
Vieät Nam coù söï cheânh leäch giöõa caùc
nhoùm nghieân cöùu khaùc nhau. Tuy
nhieân söï khaùc bieät naøy khoâng phaûi laø
quaù lôùn, thöôøng vaãn phaûn aûnh ñuùng
xu höôùng veà ñoùng goùp cuûa TFP vaøo
taêng tröôûng kinh teá cuûa nöôùc ta trong
nhöõng naêm qua.
(Theo http://www.vpc.vn)
Caùc yeáu toá taùc ñoäng tôùi naêng suaát yeáu toá toång hôïp (TFP)
Tham khaûo:
Baùo caùo naêng suaát -
Productivity Report
Baùo caùo naêng suaát taïi Vieät
Nam do Trung taâm Naêng suaát
Vieät Nam phoái hôïp vôùi Vieän
Khoa hoïc Thoáng keâ - Toång cuïc
Thoáng keâ bieân soaïn:
» Baùo caùo Naêng suaát Vieät
Nam 2010
» Baùo caùo Naêng suaát Vieät Nam
2006-2007
Baùo caùo naêng suaát taïi caùc
nöôùc chaâu AÙ do Toå chöùc Naêng
suaát Chaâu AÙ - APO phoái hôïp vôùi
ñaïi dieän cô quan thoáng keâ caùc
nöôùc nghieân cöùu, xuaát baûn:
» APO Productivity Databook
2012/ Baùo caùo Naêng suaát
2012 (E)
2011/ Baùo caùo Naêng suaát 2011
(E)
2010 (E)
2009 (E)
2008 (E)

10
Supported by
(2008 - 2013)
1010
Supported by
(2008 - 2013)
Chaát löôïng taêng tröôûng
kinh teá laø gì?
Taêng tröôûng phaûn aùnh söï gia taêng
thu nhaäp cuûa neàn kinh teá trong moät
giai ñoaïn nhaát ñònh (thöôøng laø 1 naêm).
Ñaây laø chæ tieâu kinh teá toång hôïp quan
troïng haøng ñaàu, coù lieân quan maät
thieát ñeán caùc bieán soá vó moâ khaùc nhö
vieäc laøm, laïm phaùt, ngheøo ñoùi,... Tuy
nhieân, neáu chæ xem xeùt taêng tröôûng
kinh teá (TTKT) treân giaùc ñoä soá löôïng
thu nhaäp taêng theâm thì chöa ñuû. Thöïc
teá cho thaáy nhieàu “loaïi” taêng tröôûng
khoâng nhöõng khoâng ñem ñeán cho con
ngöôøi cuoäc soáng toát ñeïp hôn maø traùi
laïi coøn ñeå laïi nhöõng haäu quaû khoâng
toát maø caùc theá heä töông lai phaûi gaùnh
chòu. Naêm 1996, UNDP ñaõ chæ ra 5
loaïi taêng tröôûng xaáu ñeå caùc quoác gia
tham khaûo, ñoù laø:
Taêng tröôûng khoâng vieäc laøm: Taêng
tröôûng khoâng taïo ra vieäc laøm môùi.
Taêng tröôûng khoâng löông taâm:
Taêng tröôûng chæ ñem laïi lôïi ích cho
moät boä phaän nhoû ngöôøi giaøu, ñieàu
kieän soáng cuûa phaàn ñoâng ngöôøi ngheøo
khoâng ñöôïc caûi thieän.
Taêng tröôûng khoâng tieáng noùi: Taêng
tröôûng khoâng gaén vôùi söï caûi thieän veà
daân chuû.
Taêng tröôûng khoâng goác reã: Taêng
tröôûng nhöng ñaïo ñöùc xaõ hoäi bò suy
thoaùi.
Taêng tröôûng khoâng töông lai: Taêng
tröôûng nhöng huyû hoaïi moâi tröôøng
soáng cuûa con ngöôøi.
Chính vì leõ ñoù, nghieân cöùu TTKT
beân caïnh söï gia taêng veà soá löôïng,
coøn caàn vaø nhaát thieát phaûi quan
taâm ñeán khía caïnh chaát löôïng.
Vaäy, chaát löôïng taêng tröôûng laø gì?
Chaát löôïng taêng tröôûng phaûn aùnh
neàn kinh teá ñaït toác ñoä taêng tröôûng
cao, duy trì trong moät thôøi gian daøi,
gaén vôùi ñoù laø quaù trình naâng cao chaát
löôïng nguoàn nhaân löïc, baûo veä moâi
tröôøng vaø ñaûm baûo quyeàn töï do cho
moãi ngöôøi. Coù theå tieáp caän chaát löôïng
TTKT treân nhieàu giaùc ñoä khaùc nhau
nhö: theo nhaân toá ñaàu vaøo, theo keát
quaû ñaàu ra, theo caáu truùc ngaønh kinh
teá, theo naêng löïc caïnh tranh,... Baøi
vieát naøy taäp trung nghieân cöùu chaát
löôïng TTKT theo caùc nhaân toá ñaàu vaøo.
Treân giaùc ñoä caùc yeáu toá ñaàu vaøo, moät
neàn kinh teá ñaït ñöôïc taêng tröôûng döïa
chuû yeáu vaøo 3 nhaân toá chính: voán
(K), lao ñoäng (L) vaø naêng suaát caùc
nhaân toá toång hôïp (TFP - Total Factor
Productivity). Haøm saûn xuaát coù daïng:
Y = F (K,L,TFP) , trong ñoù: Y laø
thu nhaäp cuûa neàn kinh teá (GDP)
Taïi moâ hình naøy, TTKT ñöôïc phaân
thaønh 2 loaïi: TTKT theo chieàu roäng,
phaûn aùnh taêng thu nhaäp phuï thuoäc
vaøo taêng quy moâ nguoàn voán, soá
löôïng lao ñoäng vaø löôïng taøi nguyeân
thieân nhieân ñöôïc khai thaùc; vaø TTKT
theo chieàu saâu, ñoù laø söï gia taêng thu
nhaäp do taùc ñoäng cuûa yeáu toá TFP.
Treân phöông dieän tính toaùn, TFP
chæ phaàn traêm taêng GDP sau khi tröø
ñi phaàn ñoùng goùp cuûa vieäc taêng soá
lao ñoäng vaø voán. TFP phaûn aùnh söï
gia taêng chaát löôïng lao ñoäng, chaát
löôïng maùy moùc, vai troø cuûa quaûn
lyù vaø toå chöùc saûn xuaát. TFP phuï
thuoäc hai yeáu toá: tieán boä coâng ngheä
vaø hieäu quaû söû duïng voán, lao ñoäng.
Ñoái vôùi caùc nöôùc ñang phaùt trieån,
trong giai ñoaïn ñaàu tieán haønh coâng
nghieäp hoùa do caùc yeáu toá TTKT theo
chieàu roäng nhö lao ñoäng, taøi nguyeân
thieân nhieân töông ñoái doài daøo, trong
khi trình ñoä cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø
coâng ngheä coøn haïn cheá thì TTKT theo
chieàu roäng thöôøng ñöôïc löïa choïn.
Song, neáu neàn kinh teá phaùt trieån döïa
quaù nhieàu vaøo voán vaø lao ñoäng thì toác
ñoä taêng tröôûng khoâng cao, keùm tính
beàn vöõng vaø deã bò toån thöông khi coù
nhöõng bieán ñoäng kinh teá töø beân trong
cuõng nhö beân ngoaøi. Neàn kinh teá cuõng
seõ khoâng coù nhöõng böôùc tieán mang
tính chaát ñoät phaù lôùn. Chính vì leõ ñoù,
chieán löôïc TTKT caàn ñöôïc nghieân cöùu
theo chieàu saâu, töùc laø döïa chuû yeáu vaøo
nhaân toá TFP.
Thöïc traïng chaát löôïng
TTKT cuûa Vieät Nam
Keå töø khi thöïc hieän cô cheá kinh teá
thò tröôøng môû cöûa, hoäi nhaäp, Vieät Nam
(VN) ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu lôùn
lao veà kinh teá. Giai ñoaïn 1991-95 toác
ñoä TTKT ñaït trung bình 8,2%/naêm;
1996-2000: 6,7%; 2001-05: 7,5%;
naêm 2006: 8,17%; 2007: 8,48%;
2008: 6,23%; döï kieán 2009 laø 6,5%.
Ñaây laø nhöõng toác ñoä taêng thuoäc loaïi
cao so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc
vaø theá giôùi trong cuøng khoaûng thôøi
gian. Naêm 2008, toác ñoä TTKT cuûa
VN thaáp hôn so vôùi caùc naêm tröôùc,
nhöng trong boái caûnh neàn kinh teá theá
giôùi ñang chòu aûnh höôûng cuûa khuûng
hoaûng kinh teá-taøi chính thì ñaây laïi laø
möùc taêng tröôûng cao. Theo ñaùnh giaù
cuûa Ngaân haøng Theá giôùi (WB), naêm
2009 VN coù ñuû cô sôû ñeå ñaït toác ñoä
taêng tröôûng 6,5% trong boái caûnh toác
ñoä chung cuûa theá giôùi laø 0,5%. Nhôø
toác ñoä TTKT cao, quy moâ GDP cuûa
VN taêng leân nhanh choùng, naêm 2005
ñaõ gaáp 3 laàn naêm 1990. Thu nhaäp
bình quaân ñaàu ngöôøi taêng töø 195 USD
naêm 1990 leân 729 USD naêm 2006,
naêm 2007 ñaït 820 USD. TTKT taùc
ñoäng tích cöïc ñeán nhieàu maët cuûa ñôøi
soáng kinh teá xaõ hoäi. Tyû leä daân soáng
Chaát löôïng taêng tröôûng kinh teá
nhìn töø goùc ñoä caùc nhaân toá saûn xuaát

11
Supported by
(2008 - 2013)
1111
Supported by
(2008 - 2013)
döôùi möùc 1 USD/ngaøy vaø 2 USD/
ngaøy (tính theo PPP) laàn löôït giaûm
töø 50,8% vaø 87,0% vaøo naêm 1990
xuoáng coøn 10,6% vaø 53,4% vaøo naêm
2004. WB ñaõ khaúng ñònh tyû leä TTKT
taêng theâm 1% keùo theo giaûm 1,3%
soá hoä ngheøo cuûa VN laø raát aán töôïng.
Ngoaøi ra, caùc vaán ñeà xaõ hoäi khaùc nhö
giaùo duïc, y teá, baûo veä moâi tröôøng
cuõng ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu maø
caùc nöôùc coù cuøng trình ñoä phaùt trieån
kinh teá nhö VN khoù coù theå ñaït ñöôïc.
Coù ñöôïc toác ñoä taêng töôûng kinh teá cao
nhö vaäy laø nhôø VN ñaõ huy ñoäng ñöôïc
löôïng voán ñaàu tö khaù lôùn. Tyû troïng voán
ñaàu tö treân GDP lieân tuïc gia taêng, naêm
1990 ñaït 17,3%, hieän nay khoaûng 40-
45%. Trong 10 naêm 1996-06 toång voán
ñaàu tö xaõ hoäi taêng trung bình 12,7%/
naêm, trong ñoù giai ñoaïn 1996-2000
taêng 12,4%, giai ñoaïn 2001-05 taêng
13%. So vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc
vaø caùc nöôùc ñang phaùt trieån treân theá
giôùi VN ñöôïc xeáp vaøo loaïi nöôùc coù tyû
troïng voán ñaàu tö treân GDP cao. Ñoùng
goùp cuûa voán vaøo taêng tröôûng GDP tuy
giaûm trong nhöõng naêm gaàn ñaây nhöng
vaãn ôû vò trí chuû ñaïo. Neáu tính theo tyû leä,
giai ñoaïn 2003 ñeán nay nhaân toá voán
ñoùng goùp trung bình khoaûng 52,73%
vaøo taêng tröôûng GDP. Cuøng vôùi nhaân
toá voán, lao ñoäng cuõng coù nhöõng ñoùng
goùp khoâng nhoû vaøo vieäc thuùc ñaåy
TTKT cuûa VN. Vôùi keát caáu daân soá treû,
löïc löôïng lao ñoäng doài daøo (khoaûng
45 trieäu ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng),
haøng naêm boå sung theâm 1,2-1,5 trieäu
ngöôøi, lao ñoäng ñaõ ñoùng goùp 19,07%
vaøo taêng tröôûng cuûa VN.
Tuy nhieân, veà thöïc chaát moâ hình
TTKT cuûa VN thôøi gian qua chuû yeáu
vaãn theo chieàu roäng, maëc duø ñoùng goùp
cuûa nhaân toá TFP coù taêng daàn qua caùc
naêm nhöng khoâng ñaùng keå. Tyû troïng
ñoùng goùp cuûa yeáu toá voán vaø lao ñoäng
cao gaáp hôn 3 laàn so vôùi cuûa TFP.
Nguyeân nhaân laø do:
Thöù nhaát, trình ñoä coâng ngheä hieän
ñang söû duïng ôû VN thaáp töông ñoái so
vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc. Dieãn ñaøn
kinh teá theá giôùi (WEF) trong Baùo caùo
Caïnh tranh toaøn caàu 2008-2009 ñaõ
xeáp naêng löïc caïnh tranh cuûa VN thöù
70 trong toång soá 134 quoác gia, vôùi 4,1
ñieåm. Rieâng heä soá caïnh tranh veà coâng
ngheä, VN xeáp thöù 79, vôùi 3,12 ñieåm.
Trong khi ñoù Malaysia: 4,41 ñieåm;
Thaùi Lan: 3,37 ñieåm; Philipines: 3,26
ñieåm. Trình ñoä coâng ngheä söû duïng
thaáp keùo theo naêng suaát lao ñoäng xaõ
hoäi thaáp. Neáu coi naêng suaát lao ñoäng
xaõ hoäi cuûa VN = 1, thì Trung Quoác =
1,73, Thaùi Lan = 3,63 vaø Singapore
= 39,05.
Thöù hai, hieäu quaû söû duïng voán
ñaàu tö cuûa nöôùc ta trong giai ñoaïn
ñaàu môû cöûa khaù cao, nhöng ñang coù
chieàu höôùng giaûm thaáp vaøo nhöõng
naêm gaàn ñaây. Heä soá ICOR naêm 2005
laø 4,6, naêm 2006: 5,01. Hieän nay dao
ñoäng trong khoaûng 4,5 ñeán 5,3, cao
hôn so vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc
(Philippines: 2,3; Indonesia: 2,8; Thaùi
Lan: 3,6). Nguyeân nhaân chuû yeáu laø
do ñaàu tö daøn traûi, thieáu troïng taâm,
troïng ñieåm; tình traïng thaát thoaùt, laõng
phí trong söû duïng voán nhaø nöôùc vaãn
coøn xaûy ra; coâng taùc caûi caùch haønh
chính ñöôïc thuùc ñaåy nhöng coøn nhieàu
baát caäp.
Thöù ba, lao ñoäng VN coøn boäc loä
khaù nhieàu nhöôïc ñieåm. Löïc löôïng lao
ñoäng tuy ñoâng veà soá löôïng nhöng
chuû yeáu laø lao ñoäng phoå thoâng, ít qua
ñaøo taïo. Hieän tyû leä lao ñoäng qua ñaøo
taïo ngheà môùi chæ chieám khoaûng 25%.
Theâm vaøo ñoù, tyû leä thaát nghieäp ôû thaønh
thò coøn ôû möùc khaù cao 5,3%, tyû leä lao
ñoäng noâng thoân khoâng söû duïng heát
quyõ thôøi gian khoaûng 19,4%.
Moät soá giaûi phaùp naâng cao
chaát löôïng TTKT
Moät laø, thay ñoåi tö duy veà moâ hình
TTKT, TTKT caàn döïa treân neàn taûng
coi troïng chaát löôïng. Theo ñoù, trong
daøi haïn caàn töø boû quan ñieåm phaûi ñaït
ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng nhanh theo
chieàu roäng, taêng tröôûng nhôø taêng voán
ñaàu tö, khai thaùc taøi nguyeân thieân
nhieân vaø söùc lao ñoäng, maø chuyeån
daàn sang moâ hình taêng tröôûng döïa
vaøo tri thöùc vaø coâng ngheä.
Hai laø, thöïc hieän ñoàng boä
caùc giaûi phaùp nhaèm naâng cao
hieäu quaû söû duïng voán ñaàu tö.
Tröôùc heát, taêng cöôøng ñaàu tö cho
khoa hoïc coâng ngheä nhaèm naâng cao
trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä, naâng
cao naêng suaát lao ñoäng vaø hieäu quaû
söû duïng voán. Caàn ñaàu tö coù troïng
taâm ñeå taïo söï böùt phaù cuûa moät soá
coâng ngheä cao coù taùc ñoäng tích cöïc
ñeán söùc caïnh tranh vaø hieäu quaû
cuûa neàn kinh teá. Khuyeán khích caùc
toå chöùc nghieân cöùu khoa hoïc tham
gia trao ñoåi saûn phaåm coâng ngheä
treân thò tröôøng. Neân söû duïng FDI
nhö laø xung löïc ñeå taïo hieäu öùng lan
toaû thuùc ñaåy coâng ngheä phaùt trieån.
Tieáp theo, naâng cao hieäu quaû söû
duïng voán ñaàu tö töø NSNN. Ñoåi môùi
coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc veà ñaàu tö
theo höôùng loaïi boû tình traïng kheùp
kín trong quaûn lyù ñaàu tö xaây döïng
cô baûn, taùch chöùc naêng quaûn lyù nhaø
nöôùc vôùi quaûn lyù kinh doanh. Töø ñoù,
Ñoùng goùp cuûa caùc yeáu toá vaøo GDP (%)
1993 - 1997 1998 - 2002 2003 - nay
Ñoùng goùp cuûa L 16,02 20,00 19,07
Ñoùng goùp cuûa K 68,98 57,42 52,73
Ñoùng goùp cuûa TFP 15,00 22,58 28,20
Tyû leä GDP 100 100 100
Nguoàn: Toång cuïc Thoáng keâ

12
NAÊNG SUAÁT CAÙC YEÁU TOÁ TOÅNG HÔÏP
Supported by
(2008 - 2013)
Supported by
(2008 - 2013)
taêng cöôøng tính coâng khai, minh baïch
vaø thöïc hieän ñaàu tö coù hieäu quaû, traùnh
daøn traûi. Naâng cao chaát löôïng coâng
taùc quy hoaïch vaø thöïc hieän quaûn lyù
ñaàu tö theo quy hoaïch. Khaéc phuïc
tình traïng tieâu cöïc, laõng phí, thaát thoaùt
trong ñaàu tö, taêng cöôøng coâng taùc
giaùm saùt ñaàu tö, kieåm tra, kieåm soaùt,
phaùt hieän vaø xöû lyù nghieâm nhöõng haønh
vi vi phaïm quy ñònh veà quaûn lyù ñaàu tö.
Beân caïnh ñoù, caàn tieáp tuïc taêng cöôøng
vaø naâng cao hieäu quaû caùc chính saùch
khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc nhaèm
thu huùt voán ñaàu tö cuûa khu vöïc tö
nhaân.
Chính saùch khuyeán khích ñaàu tö
hieän nay caàn ñöôïc hieåu vaø vaän duïng
vôùi noäi haøm roäng hôn. Neáu nhö tröôùc
kia, khuyeán khích ñaàu tö ñoàng nghóa
vôùi vieäc Chính phuû ban haønh caùc
chính saùch öu ñaõi (mieãn, giaûm) ñoái vôùi
caùc yeáu toá ñaàu vaøo cuûa doanh nghieäp
thoâng qua caùc coâng cuï nhö thueá, tín
duïng, ñaát ñai,... thì trong boái caûnh hoäi
nhaäp, caùc chính saùch öu ñaõi treân khoù
ñöôïc aùp duïng moät caùch rieâng leû do söï
raøng buoäc cuûa caùc nguyeân taéc ñoái xöû
maø VN ñaõ kyù keát vôùi coäng ñoàng quoác
teá. Chính saùch khuyeán khích ñaàu tö
caàn ñöôïc xaây döïng nghieâng nhieàu hôn
veà khía caïnh cô cheá ñoái xöû bình ñaúng
treân taát caû caùc lónh vöïc giöõa caùc thaønh
phaàn kinh teá (Nhaø nöôùc, ngoaøi Nhaø
nöôùc vaø coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi).
Ñoàng thôøi, taêng cöôøng thu huùt vaø söû
duïng hieäu quaû nguoàn voán ngoaøi nöôùc,
cuï theå laø FDI vaø ODA.
Ñoái vôùi voán FDI, tieáp tuïc caûi thieän
moâi tröôøng ñaàu tö, taïo ñieàu kieän thuaän
lôïi cho caùc nhaø ñaàu tö quoác teá nhaèm
thu huùt voán, coâng ngheä vaø taïo ra nhieàu
vieäc laøm môùi cho lao ñoäng VN. Trong
thôøi gian tröôùc maét, neân taäp trung giaûi
quyeát döùt ñieåm nhöõng toàn taïi maø caùc
nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi coøn vöôùng maéc
ñeå ñöa caùc döï aùn ñaõ ñöôïc caáp giaáy
pheùp ñi vaøo hoaït ñoäng. Chính saùch
ñaàu tö nöôùc ngoaøi caàn ñaët muïc tieâu
thu huùt caùc coâng ty coù tieàm naêng lôùn
veà voán vaø khaû naêng cao trong vieäc
nghieân cöùu, chuyeån giao coâng ngheä,
caùc coâng ty haøng ñaàu treân theá giôùi
ñaàu tö vaøo VN.
Ñoái vôùi voán ODA, ñeå naâng cao
hieäu quaû caàn phaùt huy vai troø laøm chuû
quoác gia töø khaâu vaän ñoäng ñeán khaâu
söû duïng vaø khai thaùc döï aùn, löïa choïn
nhöõng lónh vöïc phuø hôïp ñeå vaän ñoäng
ODA, töø ñoù toái ña hoùa hieäu quaû vaø taùc
ñoäng lan toaû cuûa caùc chöông trình,
döï aùn ODA. Veà coâng taùc quaûn lyù, neân
taêng cöôøng söï tham gia cuûa caùc ñoái
töôïng thuï höôûng ôû caùc caáp vaøo quaù
trình chuaån bò, toå chöùc thöïc hieän vaø
theo doõi giaùm saùt caùc chöông trình, döï
aùn ñeå goùp phaàn laøm cho nguoàn voán
naøy ñöôïc quaûn lyù vaø söû duïng moät caùch
coâng khai, minh baïch, choáng ñöôïc
thaát thoaùt, laõng phí vaø tham nhuõng.
Ba laø, ñaàu tö naâng cao chaát löôïng
nguoàn nhaân löïc, coi ñaây laø nhaân toá
chính quyeát ñònh toác ñoä vaø chaát löôïng
cuûa TTKT.
Ñaàu tö naâng cao chaát löôïng nguoàn
nhaân löïc thöïc chaát chính laø taêng cöôøng
ñaàu tö cho giaùo duïc - ñaøo taïo. Giaûi
phaùp tröôùc maét ñoù laø naâng cao trình
ñoä vaên hoùa vaø trình ñoä nhaän thöùc cho
ngöôøi lao ñoäng. Phaán ñaáu hoaøn thaønh
chieán löôïc phoå caäp trung hoïc cô sôû
vaøo naêm 2010, tieáp tuïc naâng cao chaát
löôïng phoå caäp tieåu hoïc, tieán tôùi thöïc
thi chieán löôïc phoå caäp trung hoïc phoå
thoâng. Töøng böôùc xaây döïng vaø hoaøn
thieän caùc cô sôû daïy ngheà hieän coù
theo höôùng chuaån hoaù, hieän ñaïi hoaù.
Cuøng vôùi ñoù, caàn tieáp tuïc ñoåi môùi vaø
chuaån hoùa noäi dung, chöông trình
ñaøo taïo, giaùo trình cuûa caùc cô sôû ñaøo
taïo ñeå taêng tính thöïc tieãn, saùt vôùi thöïc
teá VN, theo kòp tieán boä khoa hoïc kyõ
thuaät treân theá giôùi, ñaùp öùng nhu caàu
cuûa thò tröôøng lao ñoäng trong nöôùc
vaø theá giôùi. Chaát löôïng ñoäi nguõ giaùo
vieân vaø caùn boä quaûn lyù trong caùc cô
sôû ñaøo taïo cuõng caàn ñöôïc naâng cao
treân taát caû caùc maët nhö phaåm chaát
ñaïo ñöùc, trình ñoä chuyeân moân, ngoaïi
ngöõ, tin hoïc.
Nhaø nöôùc coù chính saùch thieát
thöïc khuyeán khích caùc nhaø ñaàu tö
nöôùc ngoaøi coù kinh nghieäm, coù trình
ñoä quaûn lyù thaønh laäp cô sôû giaùo duïc
coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå ñaøo taïo
ngöôøi lao ñoäng. Trong ñoù chuù troïng
höôùng caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi
thöïc hieän caùc döï aùn thuoäc caùc lónh
vöïc: ñaøo taïo ngheà, phaùt trieån khoa
hoïc coâng ngheä, giaùo duïc ñaïi hoïc vaø
sau ñaïi hoïc,… Caùc lónh vöïc naøy coù
khaû naêng taïo lôïi nhuaän cao cho caùc
nhaø ñaàu tö, ñoàng thôøi caàn phaùt trieån
nhanh ñeå ñaøo taïo vaø naâng cao chaát
löôïng nguoàn nhaân löïc ñaùp öùng nhu
caàu CNH - HÑH ñaát nöôùc. Beân caïnh
ñoù, taêng cöôøng vaän ñoäng ODA cho
giaùo duïc ôû moïi caáp hoïc, öu tieân cho
caáp phoå caäp, daønh moät tyû leä thích
ñaùng voán ODA (keå caû ñi vay öu ñaõi)
ñaàu tö xaây döïng ñoàng boä heä thoáng
tröôøng ñaïi hoïc, cao ñaúng, daïy ngheà
ôû caû 3 mieàn Baéc, Trung vaø Nam.
Boán laø, hoaøn thieän theå cheá kinh
teá thò tröôøng ñònh höôùng xaõ hoäi chuû
nghóa. Caàn coù chính saùch hình thaønh
vaø thuùc ñaåy söï phaùt trieån ñoàng boä
cuûa 5 loaïi thò tröôøng cô baûn: thò
tröôøng haøng hoùa - dòch vuï, thò tröôøng
lao ñoäng, thò tröôøng voán, thò tröôøng
khoa hoïc - coâng ngheä vaø thò tröôøng
baát ñoäng saûn. Trong boái caûnh VN laø
thaønh vieân chính thöùc cuûa WTO, heä
thoáng vaên baûn phaùp luaät caàn nhanh
choùng söûa ñoåi, boå sung vaø ban haønh
môùi nhaèm thöïc hieän ñaày ñuû caùc cam
keát cuûa VN vôùi quoác teá. Nghieân cöùu
thöïc hieän tröôùc thôøi haïn moät soá cam
keát neáu thaáy coù cô hoäi thuaän lôïi vaø vieäc
thöïc hieän ñem laïi lôïi ích cho quoác gia.
Ñaây chính laø kinh nghieäm thaønh coâng
cuûa Trung Quoác khi laø thaønh vieân cuûa
WTO. Beân caïnh ñoù, thuùc ñaåy maïnh
meõ tieán trình caûi caùch haønh chính ñeå
Chính phuû thöïc söï trôû thaønh Chính
phuû vì nhaân daân, vì doanh nghieäp.
TS. Nguyeãn Höõu Hieåu - http://www.vietinbank.vn.

LEAN 6 SIGMA
13
Supported by
(2008 - 2013)
Supported by
(2008 - 2013)
Chu trình döï aùn (Project cycle
time) - toång thôøi gian töø khi
baét ñaàu ñeán khi keát thuùc moät döï
aùn caûi tieán quaù trình, bao goàm thôøi
gian xöû lyù vaø thôøi gian chôø - laø moät
chæ soá ñöôïc duøng phoå bieán bôûi caùc
toå chöùc cho vieäc ñaùnh giaù hieäu
quaû chöông trình Lean Six Sigma.
Neáu chu trình döï aùn cuûa toå chöùc ôû
möùc cao hôn muïc tieâu ñeà ra thì ñoù
laø thôøi ñieåm maø phuï traùch chöông
trình Lean Six Sigma caàn xem xeùt
ñeå caûi tieán naêng löïc trieån khai caùc
döï aùn theo ñuùng tieán ñoä.
Treân thöïc teá coù moät loaït caùc
yeáu toá coù theå aûnh höôûng ñeán chu
trình cuûa moät döï aùn. Baøi vieát naøy
trình baøy 10 yeáu toá maø caùc nhoùm
döï aùn Lean Six Sigma caàn thöïc
hieän nhaèm ñaûm baûo caùc döï aùn
ñöôïc trieån khai moät caùch hieäu quaû
hôn. ÔÛ moät khía caïnh naøo ñoù, ñaây
coù theå ñöôïc coi nhö laø moät döï aùn
Six Sigma ñeå caûi tieán chu trình
döï aùn.
Thöù nhaát: Caàn thieát laäp caùc
quy ñònh cô baûn trong Nhoùm
Lean Six Sigma.
Moãi moät döï aùn Lean Six Sigma
ñeàu laø rieâng bieät vaø ñaëc thuø. Vì vaäy,
vieäc daønh thôøi gian cuøng vôùi toaøn
nhoùm nhaèm xaùc ñònh caùc quy ñònh
chung cô baûn maø töøng thaønh vieân
phaûi tuaân thuû laø moät noäi dung quan
troïng caàn ñöôïc thöïc hieän. Vôùi vai
phuï traùch döï aùn, baïn coù theå phaûi
cung caáp cho nhoùm döï aùn cuûa
mình moät khuoân khoå cô sôû nhöng
cuõng caàn ñaët ra caùc caâu hoûi ñeå caû
nhoùm ñieàu chænh caùc quy ñònh naøy
moät caùch thích hôïp. Moät soá caâu hoûi
phoå bieán maø moät nhoùm döï aùn phaûi
traû lôøi coù theå bao goàm:
Nhoùm döï aùn neân hoïp bao nhieâu
laâu moät laàn?
10 Bieän phaùp caûi tieán
chu trình döï aùn LEAN SIX SIGMA
Chu trình döï aùn (Project cycle time) - toång thôøi gian töø khi baét
ñaàu ñeán khi keát thuùc moät döï aùn caûi tieán quaù trình, bao goàm thôøi
gian xöû lyù vaø thôøi gian chôø - laø moät chæ soá ñöôïc duøng phoå bieán
bôûi caùc toå chöùc cho vieäc ñaùnh giaù hieäu quaû chöông trình Lean
Six Sigma cuûa mình. Baøi vieát naøy trình baøy 10 yeáu toá maø caùc
nhoùm döï aùn Lean Six Sigma caàn thöïc hieän nhaèm ñaûm baûo caùc
döï aùn ñöôïc trieån khai moät caùch hieäu quaû hôn.
Caùch thaønh vieân trong nhoùm seõ
trao ñoåi thoâng tin vôùi nhau baèng
caùch naøo?
Nhoùm döï aùn seõ xöû lyù theá naøo
neáu moät trong caùc thaønh vieân cuûa
nhoùm khoâng tham döï ñöôïc moät
cuoäc hoïp theo keá hoaïch?
Ñieàu gì ñöôïc troâng chôø töø töøng
thaønh vieân?
Cô cheá ra quyeát ñònh trong
nhoùm nhö theá naøo?
Söï cam keát cuûa caû nhoùm vôùi caùc
quy ñònh naøy laø ñieàu kieän cô baûn ñeå
chuùng ñöôïc thöïc hieän, vaø tröïc tieáp
tham döï trong quaù trình hình thaønh
caùc quy ñònh naøy seõ taïo ra söï tham
gia caàn thieát cuûa caùc thaønh vieân.
Ngöôïc laïi, vieäc ñöa ra cho nhoùm
döï aùn moät danh saùch caùc quy ñònh
ñöôïc vieát tröôùc seõ khoâng thuùc ñaåy
cam keát töø caùc thaønh vieân. Caùc
quy ñònh cô baûn naøy seõ giuùp cho
töøng thaønh vieân taäp trung vaøo söï
chòu traùch nhieäm cuûa mình vaø caùch
thaønh vieân khaùc trong nhoùm vaø giaûi
quyeát caùc baát ñoàng phaùt sinh trong
döï aùn moät caùch khaùch quan. Moät
nhoùm döï aùn vôùi caùc quy ñònh cô
baûn ñöôïc thieát laäp moät caùch caån
troïng seõ cuøng nhau hoaït ñoäng vôùi
hieäu suaát vaø hieäu quaû cao hôn vaø
coù khaû naêng toát hôn trong ñaït ñöôïc
caùc muïc tieâu cuûa döï aùn.
Thöù hai: Xaùc ñònh roõ raøng caùc
vaán ñeà vaø phaïm vi cuûa döï aùn.
Caùc nhoùm döï aùn seõ hoaït ñoäng
hieäu quaû hôn khi cuøng nhau giaûi
quyeát moät vaán ñeà cuï theå vaø thoáng
nhaát veà phaïm vi cuûa vaán ñeà caàn
giaûi quyeát.
Caàn ñaûm baûo caùc taøi lieäu cuûa
döï aùn bao goàm moät tuyeân boá veà
vaán ñeà caàn giaûi quyeát ñöôïc vieát roõ
raøng vaø chaët cheõ vaø caùc giôùi haïn
giaûi thích nhöõng gì thuoäc vaø khoâng
thuoäc phaïm vi cuûa döï aùn. Taøi lieäu
döï aùn cuõng caàn xaùc ñònh moät ñeán
ba chæ soá quan troïng duøng ñeå ñaùnh
giaù tình traïng tröôùc vaø sau khi trieån
khai caùc giaûi phaùp, bao goàm theo
doõi keát quaû cuûa quaù trình.
Caùc ñònh nghóa naøy cuõng cung
caáp cho nhoùm döï aùn nhöõng giôùi
haïn roõ raøng ñeå quaûn lyù söï thay ñoåi
cuûa phaïm vi, goùp phaàn ñaûm baûo
kieåm soaùt ñöôïc tieán ñoä döï aùn.
Thöù ba: Choïn thaønh phaàn
thích hôïp cho nhoùm döï aùn.
Haõy löïa choïn vaø huy ñoäng caùc
thaønh vieân coù hieåu bieát thöïc teá veà
quaù trình saûn xuaát kinh doanh, coù
theå cung caáp goùc nhìn nhieàu chieàu
vaø coù khaû naêng, cuõng nhö saün saøng
ñoùng goùp vaøo döï aùn cuõng nhö thöïc
hieän vai troø haït nhaân thay ñoåi trong
toå chöùc.
Coù ñöôïc caùc thaønh vieân vôùi ñaày
ñuû kieán thöùc vaø chuyeân moân caàn
thieát cho pheùp nhoùm döï aùn trieån
khai töøng haïng muïc cuûa döï aùn moät
caùch hieäu quaû. Ñeå nhoùm döï aùn coù
theå thaønh coâng, nhöõng ngöôøi thích
hôïp caàn ñöôïc löïa choïn cho nhöõng
vò trí chuû choát, bao goàm:

14
LEAN 6 SIGMA
Supported by
(2008 - 2013)
LEAN 6 SIGMA
Supported by
(2008 - 2013)
Baûo trôï döï aùn - ñaây laø caù nhaân
khôûi xöôùng vaø thuùc ñaåy döï aùn, pheâ
duyeät caùc döï aùn caàn thieát cho döï aùn
vaøcoùthaåmquyeànhoaëccoùaûnhhöôûng
ñeå gôõ boû caùc raøo caûn, tìm kieám söï hoã
trôï cuûa laõnh ñaïo caáp cao vaø ñaûm baûo
thaønh coâng cuûa döï aùn.
Caùc Ñai ñen hoaëc Ñai xanh phuï
traùch döï aùn - Caàn xem xeùt ñeán möùc
ñoä phöùc taïp cuûa döï aùn vaø kieán thöùc
veà quaù trình cuûa caùc Ñai (ñen hoaëc
xanh); ñaëc bieät vôùi caùc Ñai xanh,
caàn xaùc ñònh xem quaù trình ñang
ñöôïc xem xeùt coù aûnh höôûng ñeán
coâng vieäc cuûa hoï
Nhöõng ngöôøi tham gia phaûn
bieän - Ñaây laø nhöõng ngöôøi quan taâm
ñeán vieäc giaûi quyeát vaán ñeà thuoäc döï
aùn vaø saün saøng laéng nghe, ñaët caâu
hoûi vaø phaûn bieän nhöõng giaûi thieát,
ñeà xuaát cuûa nhoùm döï aùn.
Thöù tö: Thieát laäp moät Keá
hoaïch döï aùn chaéc chaén.
Ñeå coù moät keá hoaïch chaéc chaén,
moät soá ñaëc tính quan troïng caàn
ñöôïc xem xeùt. Moät caùch cuï theå, moät
keá hoaïch döï aùn neân ñaûm baûo:
Thaùch thöùc - Thieát laäp tieán ñoä ñeå
thuùc ñaåy nhoùm döï aùn hoaøn thaønh
caùc haïng muïc cuûa töøng giai ñoaïn
trong DMAIC.
Hôïp lyù - Ñaûm baûo tính thöïc teá
cuûa tieán ñoä, coù xem xeùt ñeán phaïm
vi, möùc ñoä phöùc taäp cuûa döï aùn cuõng
nhö caùc yeâu caàu cuûa toå chöùc ôû
phöông dieän cuûa döï aùn vaø caùc yeâu
caàu ñoái vôùi moãi thaønh vieân trong
quaù trình thöïc hieän döï aùn.
Linh hoaït - Haõy saün saøng cho
nhöõng thay ñoåi keá hoaïch vaø tieán ñoä
döï aùn khi caàn thieát. Nhoùm döï aùn coù
theå gaëp phaûi caùc thaùch thöùc baát ngôø
trong döï aùn, toå chöùc coù theå ñöa ra
nhöõng yeâu caàu môùi ñoái vôùi thaønh
vieân cuûa döï aùn, hoaëc döï aùn gaëp
phaûi nhöõng raøo caûn khaùc trong quaù
trình trieån khai. Tuy nhieân, tieán ñoä
döï aùn chæ neân ñöôïc ñieàu chænh neáu
coù cô sôû thoûa ñaùng, thay vì thay ñoåi
do nhoùm döï aùn khoâng ñaït ñöôïc caùc
moác thôøi gian ñeà ra.
Thöù naêm: Leân keá hoaïch
tröôùc cho caùc cuoäc hoïp
cuûa nhoùm döï aùn hoaëc caùc
cuoäc hoïp phaûn bieän.
Theo keá hoaïch döï aùn, caàn ñaûm
baûo caùc cuoäc hoïp xem xeùt döï aùn vôùi
nhoùm phaûn bieän hoaëc hoïp nhoùm döï
aùn ñeàu ñöôïc laäp lòch tröôùc ñeå ñaït
ñöôïc caùc haïng muïc cho töøng giai
ñoaïn cuûa döï aùn.
Thöïc haønh ñôn giaûn naøy seõ baûo
ñöôïc thôøi gian cho caùc cuoäc hoïp
trong lòch laøm vieäc cuûa caùc thaønh
vieân tham gia vaø giaûm thieåu nguy
cô döï aùn bò treã do phaûi ñieàu chænh
lòch xem xeùt trong quaù trình thöïc
hieän döï aùn. Ngoaøi ra, caùc thaønh
vieân nhoùm döï aùn thöôøng phaûi raát
caân nhaéc vaø ñaûm baûo coù lyù do thoûa
ñaùng tröôùc khi yeâu caàu ñieàu chænh
moät lòch xem xeùt döï aùn coù söï tham
gia cuûa caùc quaûn lyù caáp cao luoân
kín lòch laøm vieäc.
“Chu trình döï aùn coù theå ñöôïc
quaûn lyù neáu döï aùn ñöôïc xaùc ñònh
roõ raøng vôùi moät keá hoaïch chi tieát vaø
thaùch thöùc, quaûn lyù trao ñoåi thoâng
tin vaø thay ñoåi moät caùch hieäu quaû,
vaø quan troïng nhaát laø moät nhoùm
döï aùn coù traùch nhieäm vaø hieäu quaû.
Vôùi vai troø laø quaûn lyù döïa aùn, caùc
“Ñai” ñaàu tö thôøi gian vaø coâng söùc
ñeå phaùt trieån caùc nhoùm hoaït ñoäng
hieäu quaû coù theå ruùt ngaén chu trình
döï aùn vaø cuoái cuøng caûi tieán chaát
löôïng chung cuûa caùc giaûi phaùp”.
Thöù saùu: Haõy ñaûm baûo
raèng caùc thaønh vieân cuûa
nhoùm ñeàu tham gia vaø coù
traùch nhieäm.
Tham gia vaøo moät döï aùn Lean
Six Sigma coù theå laø moät cô hoäi tuyeät
vôøi cho phaùt trieån ngheà nghieäp vaø
coù ñöôïc söï coï saùt vôùi caùc vò trí laõnh
ñaïo chuû choát cuûa toå chöùc. Vôùi vai
troø laø phuï traùch döï aùn, caùc “Ñai ñen”
hoaëc “Ñai xanh” phaûi thieát laäp “cuoäc
chôi” ñeå caùc thaønh vieân coù theå tham
gia moät caùch chuû ñoäng trong suoát
chu trình cuûa döï aùn.
Ñeå ñaûm baûo raèng moïi ngöôøi ñeàu
tham gia tích cöïc, phuï traùch döï aùn
neân gaëp maët töøng thaønh vieân tröôùc
cuoäc hoïp thaønh laäp nhoùm. Ñieàu naøy
giuùp caùc “Ñai” coù cô hoäi ñeå hieåu hôn
veà khaû naêng saün saøng veà thôøi gian,
caùc kinh nghieäm Lean Six Sigma
tröôùc ñaây vaø nhöõng mong ñôïi cuûa
thaønh vieân veà nhöõng gì thu hoaïch
ñöôïc töø döï aùn. Caùc “Ñai cuõng coù theå
tìm hieåu xem coù caùc caâu hoûi vaø baên
khoaên naøo caàn giaûi ñaùp.
Moät ñieàu quan troïng nöõa laø caùc
“Ñai” caàn sôùm thieát laäp nhöõng mong
ñôïi trong döï aùn. Caùc thaønh vieân coù
maët trong nhoùm khoâng phaûi chæ ñeå döï
caùc cuoäc hoïp vaø ñoàng yù hay khoâng
ñoàng yù vôùi caùc phuï traùch döï aùn. Phuï
traùch döï aùn neân xaùc ñònh caùch thöùc
maø moãi thaønh vieân coù theå thöïc hieän
hoaëc phuï traùch caùc coâng vieäc, ví duï
nhö: Thu thaäp döõ lieäu; Phaùt trieån caùc
caâu hoûi ñieàu tra, phoûng vaán; Thöïc
hieän caùc cuoäc phoûng vaán ñeå thu
thaäp yeâu caàu cuûa toå chöùc, yeâu caàu
cuûa khaùch haøng hay caùc thoâng tin veà
nguyeân nhaân goác reã; Phaùt trieån vaø
trieån khai caùc “thí ñieåm” hay keá hoaïch
trieån khai; Phaùt trieån töøng thaønh phaàn
cuûa caùc giaûi phaùp; Ñeà xuaát caùch thöùc
trieån khai “thí ñieåm”, kieåm tra vaø ñaùnh
giaù caùc giaûi phaùp; Phaùt trieån moät
hoaëc nhieàu thaønh phaàn cuûa giai ñoaïn
“Kieåm soaùt” cuûa döï aùn; Chæ ñaïo moät
nhoùm nhö ñeå hoaøn thaønh moät hoaëc
moät soá noäi dung ôû treân.
Söï tham gia tích cöïc cuûa caùc
thaønh vieân taïo ra nhöõng kieán thöùc
vaø kyõ naêng ña daïng cho nhoùm döï
aùn, caûi thieän keát quaû cuûa döï aùn,
giuùp cho tieán ñoä döï aùn taêng nhanh,
vaø thuùc ñaåy möùc ñoä chaáp nhaän ñoái
vôùi caùc giaûi phaùp.

LEAN 6 SIGMA
15
LEAN 6 SIGMA
Supported by
(2008 - 2013)
Supported by
(2008 - 2013)
Thöù baûy: Vaên baûn hoùa keát
quaû caùc cuoäc hoïp vaø phaân
coâng caùc haïng muïc coâng
vieäc.
Phöông phaùp DMAIC laø moät
quaù trình roõ raøng vôùi nhöõng keát
quaû cuï theå cho moãi giai ñoaïn. Tuy
nhieân, trong nhieàu tröôøng hôïp,
nhoùm döï aùn coù theå queân keát quaû
cuûa buoåi hoïp, hoaëc ñaõ xaùc ñònh
ñöôïc haønh ñoäng caàn trieån khai
nhöng laïi chöa chæ ñònh traùch nhieäm
cuï theå ñeà trieån khai.
Laäp moät bieân baûn cho moãi cuoäc
hoïp ñeå ghi nhaän caùc keát quaû cuoäc
hoïp vaø nhöõng noäi dung chính ñaõ
hoaøn thaønh. Söï toùm taét naøy neân
xaùc ñònh roõ raøng caùc noäi dung haønh
ñoäng, thôøi haïn vaø traùch nhieäm trieån
khai. Phuï traùch döï aùn (hoaëc thaønh
vieân ñöôïc phaân coâng ghi bieân baûn)
caàn göûi nhöõng noäi dung coâng vieäc
naøy ñeán taát caû caùc thaønh vieân trong
voøng khoaûng 2 ngaøy laøm vieäc. Thöïc
haønh naøy cung caáp cho caùc thaønh
vieân nhöõng troâng chôø cuï theå cuûa
nhoùm ñoái vôùi hoï vôùi thôøi haïn cuï theå,
ñaûm baûo raèng nhoùm döï aùn taïo ra söï
tieán trieån trong thöïc hieän caùc haïng
muïc, giaûm thieåu nguy cô caùc haïng
muïc coâng vieäc bò thaát baïi.
Thöù taùm: Boå sung theâm
moät cuoäc xem xeùt giai ñoaïn
(Tollgate Review) thöù 6.
Quaù trình xem xeùt caùc giai ñoaïn
cuûa döï aùn thöôøng khoâng ghi nhaän
moät caùch chính thöùc nhu caàu cuûa
vieäc trao ñoåi thoâng tin veà caùc giaûi
phaùp ñöôïc ñeà xuaát ñeán caùc thaønh
vieân cuûa nhoùm xem xeùt tröôùc khi
“thí ñieåm” vaø kieåm tra giaûi phaùp.
Trong cuoäc hoïp xem xeùt cuûa
giai ñoaïn Phaân tích, nhoùm döï aùn
caàn chia seû caùc nguyeân nhaân goác
reã cô baûn vaø caùch thöùc maø nhoùm
ñaõ söû duïng ñeå xaùc ñònh chuùng.
Trong cuoäc hoïp xem xeùt cuûa giai
ñoaïn Caûi tieán, nhoùm caàn chia seû
caùc giaûi phaùp vaø chöùng toû chuùng
coù theå giaûi quyeát vaán ñeà thuoäc döï
aùn vaø moât taû moät caùch ñaày ñuû keá
hoaïch trieån khai.
Khi ñöa ra caùc thay ñoåi vôùi toå
chöùc, caàn noã löïc trao ñoåi thoâng tin
vôùi nhöõng ngöôøi tham gia xem xeùt
baèng caùch toå chöùc caùc cuoäc hoïp
xem xeùt tröôùc khi “thí ñieåm” vaø
tröôùc khi trieån khai giöõa hai kì xem
xeùt giai ñoaïn Phaân tích vaø Caûi tieán.
Moät ñieàu quan troïng laø caùc beân lieân
quan caàn ñöôïc thoâng baùo vaø ñöa ra
caùc caâu hoûi tröôùc khi trieån khai caùc
thay ñoåi, ngay caû vôùi tröôøng hôïp “thí
ñieåm”. Nhoùm naøy caàn ñöôïc ñaët vaøo
ñuùng vò trí ñeå uûng hoä vaø thuùc ñaåy
caùc thay ñoåi maø nhoùm döï aùn ñöa
ra neáu hoï hieåu ñöôïc veà nhöõng thay
ñoåi, lyù do caàn phaûi trieån khai vaø keá
hoaïch cho vieäc ñaùnh giaù nhöõng
thay ñoåi.
Coù theå nhieàu ngöôøi cho raèng
ñaây laø böôùc khoâng caàn thieát vaø chæ
laøm keùo daøi döï aùn. Tuy nhieân, treân
thöïc teá thöôøng laø ngöôïc laïi. Vieäc
boå sung moät ñôït xem xeùt tröôùc
khi laøm “thí ñieåm” hoaëc tröôùc khi
trieån khai seõ taïo cô hoäi cho nhoùm
döï aùn giaûi quyeát caùc vaán ñeà vôùi
thaønh vieân nhoùm xem xeùt tröôùc
khi ñi vaøo “con ñöôøng” trieån khai
maø nhoùm coù theå khoâng coù ñöôïc
söï hoã trôï ñaày ñuû.
Thöù chín: Ñöøng tieát kieäm
vôùi caùc saùng kieán quaûn lyù
thay ñoåi.
Moãi döï aùn Lean Six Sigma taïo
ra moät möùc ñoä thay ñoåi ñoái vôùi moät
quaù trình vaø thöôøng seõ taùc ñoäng
ñeán caû “khaùch haøng” vaø “nhaø cung
caáp” cuûa quaù trình naøy. Haõy phaân
tích kyõ löôõng caùc beân lieân quan
baèng caùch xem xeùt xem ai laø ngöôøi
coù theå seõ quan taâm nhaát ñeán nhöõng
thay ñoåi vaø xem hoï seõ laø thaønh
phaàn coå vuõ hay choáng ñoái.
Caân nhaéc vieäc loâi keùo nhöõng
ngöôøi maø nhoùm döï aùn cho raèng coù
theå choáng ñoái tröïc tieáp vôùi döï aùn.
Thoâng thöôøng, vieäc coù ñöôïc nhöõng
ngöôøi choáng ñoái thay ñoåi cung caáp
thoâng tin veà “yù kieán khaùch haøng”
vaø “yù kieán cuûa toå chöùc” vaø tham
gia vaøo caùc cuoäc hoïp xem xeùt giai
ñoaïn cuûa döï aùn.
Keá hoaïch trao ñoåi thoâng tin caàn
ñöôïc chuaån bò kyõ veà maët ñoái töôïng,
thoâng ñieäp vaø thôøi gian trong suoát
chu trình cuûa döï aùn. Vôùi caùc döï aùn
lôùn hôn, thöôøng seõ raát coù lôïi neáu
chuaån bò ñöôïc moät trang giôùi thieäu
coù theå cung caùc caùc noäi dung cô
baûn cuûa döï aùn ñeán nhöõng ngöôøi
khoâng tham gia tröïc tieáp ñeå traû lôøi
caùc caâu hoûi sau: Döï aùn veà vaán ñeà
gì? sao döï aùn laïi quan troïng? Keá
hoaïch thôøi gian laø gì? Nhöõng thaønh
phaàn tham gia? Lôïi ích vaø taùc ñoäng
tích cöïc ñeán caùc beân?
Haõy tranh thuû söï uûng hoä cuûa
nhöõng ngöôøi lieân quan ñeán döï aùn
ñeå trôû thaønh caùc nhaân coå vuõ thay
ñoåi cuûa döï aùn. Caùc thaønh vieân
nhoùm döï aùn, nhöõng ngöôøi tham
gia xem xeùt, ngöôøi baûo trôï döï aùn
neân coù vai troø laø ñaïi dieän cuûa caùc
boä phaän, nhoùm vaø chöùc naêng trong
toå chöùc. Vieäc nhöõng ngöôøi naøy coù
trao ñoåi vôùi caùc nhoùm ñeå cung caáp
caùc thoâng tin quan troïng vaø thu
thaäp caùc phaûn hoài laø moät ñieàu quan
troïng ñoái vôùi döï aùn.
Khi phuï traùch döï aùn trao ñoåi
thoâng tin vaø trieån khai caùc thay ñoåi
vôùi quaù trình, ñieàu quan troïng laø
nhoùm döï aùn caàn taïo ra söï lieân heä
roõ raøng veà yù nghóa vaø taùc ñoäng cuûa
thay ñoåi ñoái vôùi toå chöùc vaø coâng
vieäc cuûa nhöõng ngöôøi khaùc nhau
trong quaù trình ñoù. Moät phöông
phaùp höõu hieäu laø xaùc ñònh caùc vò
trí khaùc nhau coù theå bò aûnh höôûng
vaø ñaùnh giaù xem caùc coâng vieäc
naøo nhöõng vò trí ñoù seõ tieáp tuïc
thöïc hieän, khoâng coøn phaûi thöïc
hieän hoaëc phaûi thöïc hieän môùi. Ñieàu
naøy seõ cung caáp caùc caù nhaân vaø
nhaân vieân quaûn lyù moät caùi nhìn roõ
raøng hôn veà möùc ñoä maø nhöõng
thay ñoåi seõ aûnh höôûng ñeán coâng
vieäc cuûa hoï.
Khi caàn phaûi thoâng baùo caùc
thay ñoåi, haõy nhôù moät nguyeân taéc

Supported by
(2008 - 2013)
1616
LEAN 6 SIGMA
16
Supported by
(2008 - 2013)
ñôn giaûn laø: Khoâng taïo ra söï ngaïc
nhieân. Caàn noã löïc hôn trong vieäc
nghó xem ai quan taâm ñeán söï thay
ñoåi, ai caàn ñöôïc laáy yù kieán, ai caàn
ñöôïc thoâng baùo, vaø quan troïng
nhaát, ai laø ngöôøi quyeát ñònh. Cuoäc
hoïp xem xeùt giai ñoaïn cuûa döï aùn
khoâng phaûi laø luùc ñeå gaây ngaïc
nhieân cho caùc beân lieân quan vôùi
ñeà xuaát thay ñoåi lôùn hoaëc coù nguy
cô gaây tranh caõi. Caùc cuoäc trao ñoåi
rieâng reõ tröôùc cuoäc hoïp seõ laø thích
hôïp hôn trong nhöõng tình huoáng
nhö vaäy.
Nhoùm döï aùn caàn phaûi nhaän thöùc
ñöôïc moät caùch ñaày ñuû veà quan
ñieåm cuûa caùc beân lieân quan chính
tröôùc cuoäc hoïp xem xeùt vaø chuaån
bò caùc thoâng ñieäp thích hôïp cho taát
caû caùc beân tham gia. Neáu thaát baïi
trong xaùc ñònh caùc vaán ñeà chuû yeáu
tröôùc cuoäc hoïp xem xeùt coù nhieàu
khaû naêng seõ daãn ñeán söï chaäm treã
hoaëc caùc raøo caûn ñoái vôùi vieäc thuùc
ñaåy tieán ñoä cuûa döï aùn.
Thöù möôøi: Cam keát vôùi Keá
hoaïch kieåm soaùt.
Moät döï aùn thaønh coâng seõ keát
thuùc khi nhoùm döï aùn coù theå chuyeån
giao moät caùch hieäu quaû quaù trình
môùi ñeán nhöõng ngöôøi phuï traùch quaù
trình. Haõy choïn nhöõng ngöôøi phuï
traùch quaù trình thöïc söï quan taâm
ñeán keát quaû hoaït ñoäng cuûa quaù
trình. Trong moät soá tröôøng hôïp, vieäc
ai neân laø ngöôøi phuï traùch quaù trình
coù theå khoâng roõ raøng, tuy nhieân caàn
phaûi quyeát ñònh xem neân laø ai.
Ngöôøi phuï traùch quaù trình chòu
traùch nhieäm veà toaøn boä keá hoaïch
kieåm soaùt vaø coù theå phoái hôïp vôùi
nhöõng ngöôøi khaùc coù traùch nhieäm
vôùi khu vöïc ñöôïc löïa choïn. Caàn
cung caáp cho ngöôøi phuï traùch quaù
trình moät keá hoaïch kieåm soaùt roõ
raøng, ñöôïc vaên baûn hoùa vaø bao goàm
caùc noäi dung nhö: Caùc quy trình taùc
nghieäp chuaån vaø caùc taøi lieäu hoã trôï;
Keá hoaïch roõ raøng cho vieäc thöïc hieän
vaø trao ñoåi thoâng tin veà caùc thay ñoåi
Moät trong nhöõng ñaëc ñieåm
quan troïng cuûa 6 Sigma laø
saùng taïo thieát laäp moät cô cheá cô
sôû haï taàng ñaûm baûo nguoàn löïc
cho caùc hoaït ñoäng caûi tieán. Ngöôøi
ta ñaõ quy hoaïch heä thoáng nguoàn
nhaân löïc trong doanh nghieäp cho
caùc hoaït ñoäng caûi tieán thaønh caùc
nhoùm nhö sau (laáy yù töôûng trong
caùc moân voõ thuaät):
a. Nhaø voâ ñòch vaø caùc nhaø taøi
trôï: ñoù laø caùc Giaùm ñoác ñieàu haønh
caùc maûng hoaït ñoäng ñang ñaët troïng
taâm caûi tieán. Hoï phaûi hieåu bieát veà 6
Sigma phoái hôïp caùc hoaït ñoäng caûi
tieán trong phaïm vi cuûa mình.
b. Chöôûng moân Ñai Ñen
(Master Black Belt - MBB): laø
caáp ñoä cao nhaát veà tinh thoâng
nghieäp vuï trong doanh nghieäp.
Coù nhieäm vuï chæ ñaïo, ñieàu haønh
Heä thoáng ñaøo taïo noäi boä 6 Sigma
tröïc tieáp veà maët kyõ thuaät, ñaøo taïo
caùc Ñai ñen döôùi quyeàn veà vieäc
thöïc haønh caûi tieán.
c. Caùc nhaø Ñai ñen (Black Belt
- BB): laø nhöõng caù nhaân chuû choát
thöïc hieän coâng vieäc döôùi söï ñieàu
haønh cuûa MBB. Hoï phaûi tinh thoâng
nghieäp vuï vaø naém ñöôïc coâng vieäc.
Hoï phaûi chiuï traùch nhieäm ñoái vôùi
töøng quaù trình cuï theå vaø höôùng
daãn Ñai xanh hoaøn thaønh caùc döï
aùn ñöôïc giao.
d. Nhaø Ñai xanh (Green Belt -
GB): laø nhöõng chuû nhieäm (tröôûng
nhoùm) döï aùn chòu traùch nhieäm vaän
haønh döï aùn töø khi baét ñaàu ñeán khi
keát thuùc coâng vieäc.
Vôùi moãi ñoái töôïng ôû treân, yeâu
caàu ñoái vôùi coâng vieäc khaùc nhau
neân caàn coù heä thoáng ñaøo taïo rieâng
cho töøng ñoái töôïng. Ví duï, ñoái vôùi
MBB caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo veà kyõ
naêng giao tieáp vaø giaûng daïy. Ñoái vôùi
BB, caàn phaûi ñaïo taïo veà quaûn lyù cô
sôû döõ lieäu, maùy tính... Ñoái vôùi GB
caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo veà quaûn lyù
döï aùn, caùc coâng cuï quaûn lyù vaø kieåm
soaùt chaát löôïng.
Theo tính toaùn cuûa Motorola,
GE, Johnson&Johnson, ñeå vaän
haønh caùc döï aùn caûi tieán caàn toái
thieåu 1% nhaân löïc lao ñoäng laø BB.
Thoâng thöôøng tyû leä giöõa MBB vaø
BB laø 1:10 vaø cöù 1000 coâng nhaân
thì coù 1 MBB. Ñeå quaûn lyù toát döï
aùn, cöù 1 BB thöïc hieän 5 - 7 döï aùn
haøng naêm. Veà toå chöùc coâng vieäc
neáu nhö GB laø ngöôøi tröïc tieáp laøm
vieäc treân “daây chuyeàn saûn xuaát vaø
cung caáp dòch vuï” thì MBB vaø BB laø
nhöõng ngöôøi quaûn lyù chuyeân traùch
cho 6 Sigma.
vaø caäp nhaät thoâng tin; Keá hoaïch ñaøo
taïo;Moätkeáhoaïchvaøcaùccoângcuïcho
vieäc ño löôøng vaø trao ñoåi thoâng tin veà
keát quaû hoaït ñoäng cuûa quaù trình.
Thaát baïi trong vieäc coù ñöôïc
moät ngöôøi phuï traùch quaù trình thöïc
söï cam keát vaø moät keá hoaïch kieåm
soaùt chaéc chaén coù theå daãn ñeán keát
quaû hoaït ñoäng keùm cuûa quaù trình
vaø caùc vaán ñeà veà chaát löôïng vaø
hieäu suaát.
Toùm laïi, chu trình döï aùn coù theå
ñöôïc quaûn lyù neáu döï aùn ñöôïc xaùc
ñònh roõ raøng vôùi moät keá hoaïch chi tieát
vaø thaùch thöùc, quaûn lyù trao ñoåi thoâng
tin vaø thay ñoåi moät caùch hieäu quaû,
vaø quan troïng nhaát laø moät nhoùm döï
aùn coù traùch nhieäm vaø hieäu quaû. Vôùi
vai troø laø quaûn lyù döï aùn, caùc “Ñai”
ñaàu tö thôøi gian vaø coâng söùc ñeå phaùt
trieån caùc nhoùm hoaït ñoäng hieäu quaû
coù theå ruùt ngaén chu trình döï aùn vaø
cuoái cuøng caûi tieán chaát löôïng chung
cuûa caùc giaûi phaùp.
Theo http://topmanjsc.com

Lean 6 Sigma Số 39

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (16)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to Lean 6 Sigma Số 39

Similar to Lean 6 Sigma Số 39 (17)

More from IESCL

More from IESCL (13)

Lean 6 Sigma Số 39