Kom_Pan

1. Aralin 4
Ang Heograpikal,
Morpolohikal,
at Ponolohikal na Varayti ng
Wika

2. Ang Heograpikal na Varayti ng
Wika
Ito ay ang pagkakaiba sa
mga katawagan at kahulugan ng
salitang ginagamit sa iba’t ibang
lugar.

3. Nangyayari rin na
nagkakaroon ng magkaibang
kahulugan sa magkahiwalay na
lugar na may magkaibang
kultura ang isang salita.
Ang Heograpikal na Varayti ng
Wika

4. Iba pang mga Halimbawa
Mga katawagan sa Tagalog-
Maynila
Katumbas na salita sa ibang
lugar
lupa mukha (Pampanga)
lupa daga (Ilokos)
lumiban tumawid (Tagalog-Batangas)
pating kalapati (Iloilo)
hilom tahimik (Cebu)
doon dito (Antique)
iyo oo (Bikol)
Ang Heograpikal na Varayti ng Wika

5. Ang Morpolohikal na Varayti ng Wika.
Ito ay ang pagkakaiba-iba sa pagbuo
ng mga salita dahil sa paglalapi.
Dahil iba-iba ang wikang ginagamit
sa iba’t ibang lugar, nagkakaiba rin ang
paraan ng pagbuo ng salita ng mga
naninirahan sa mga ito.

6. Halimbawa
Tagalog-Maynila kumain
Tagalog-Batangas (iba pang
lalawigang Tagalog)
nakain
Camarines Sur makakan
Legaspi City magkakan
Aklan makaon
Tausug kumaun
Bisaya mangaon
Pampanga mangan
Ang Morpolohikal na Varayti ng Wika.

7. - nagkakaroon ng pagbabago sa kahulugan ang
salita batay sa panlaping ginamit.
Halimbawa:
Salitang ugat : bili
Panlapi : -um-
Nabuong salita : bumili (sa Ingles, to buy)
Salitang ugat : bili
Panlapi : mag-
Nabuong salita : magbili (sa Ingles, to sell)
May mga pagkakataon naman na kahit magkaibang panlapi
ang ginamit, hindi pa rin nagbabago ang kahulugan ng salita.
Tingnan natin ang mga panlaping I- (unlapi) at –IN (hulapi).
Ang Morpolohikal na Varayti ng Wika.

8. Kasama sa mga varayti ng isang wika ang
ispeling o baybay ng salita.
Ang Morpolohikal na Varayti ng Wika.

9. Ang Ponolohiya na Varayti
ng Wika
Ito ang pagkakaiba-iba sa bigkas at
tunog ng mga salita.
Sa paglikha ng kani-kaniyang wika,
hindi maiwasang malikha rin ang
magkakaibang tunog at bigkas sa mga salita.
Nagkakaroon ng kani-kaniyang dialectal
accent ang bawat lugar.

10. ✓Sa heograpikal na varayti, nasa katawagan at
kahulugan ng salita ang pagkakaiba.
✓Sa morpolohikal na varayti, ang pagkakaiba
ay nasa anyo at ispeling ng salita at hindi sa
taglay na kahulugan nito.
✓Samantala, sa ponolohikal na varayti, nasa
bigkas at tunog ng salita ang pagkakaiba.
Tandaan

11. UNA at
IKALAWANG
WIKA

12. Unang Wika - Katutubong wika o
sinusong wika (mother tongue)
– Gabay sa pagkatuto ng unang wika:
1. Pagkatuto ng bata mula sa kanyang
pagsilang
2. Ang pagiging matatas sa pagsasalita gamit
ang katutubong wika
3. May mahusay na kakayahan sa
komunikasyon
4. Puntong diyalektikal upang mabakas ang
katutubong wika

13. PANGALAWANG WIKA
- Wikang natutuhan higit pa sa
kanyang unang wika
- Paggamit ng wikang dayuhan -
- - - Pagtatamo ng SLA
(Second LanguageAcquisition)

14. SITWASYONG
PANGKOMUNIKASYON
❖ Radyo
❖ Telebisyon
❖ Talumpati
❖ Pakikipanayam
❖ KWF
❖ Ortorapiya

15. Radyo - ay isang teknolohiya
na pinapahintulutan ang
pagpapadala ng mga hudyat
(signals) sa pamamagitan ng
modulation ng
electromagnetic waves na
may mga frequency na mas
mababa kaysa liwanag.

16. Talumpati - ay isang buod
ng kaisipan o opinyon ng
isang tao na pinababatid sa
pamamagitan ng
pagsasalita sa entablado
para sa mga pangkat ng
mga tao.

17. Pakikipanayam
- pangaggalugad ng isang
impormasyon ay isang
paraaan ng pagkuha ng
impormasyon o kabatiran
nang harap-harapan.

18. KWF – Komisyon sa Wikang
Filipino.
- ahensyang nangangasiwa sa
pagpapaunlad ng wikang
pambansa.
Ortograpiya – masusi at
maingat na pag-aaral tungkol sa
pagbabaybay ng mga salita.