1. OPLOSSINGSGERICHT
WERKEN &
VEERKRACHT
Kinderen, jongeren en gezinnen uit balans
Ilse Mariën

2. Terugkoppeling naar opdracht
• Laat voldoende ruimte voor sociale stadium
• Breng niet te zeer zelf al een oplossing aan tijdens het
eerste gesprek
• Sommige vragen zijn niet meerzijdig partijdig, kunnen
negatief aangevoeld worden
• Vb waarom doet u niks met Noémi, waarom vindt u het zo moeilijk
vrijheid te geven?
• Vermijd gesloten vraagstellingen
• Geef voldoende expliciet inzetserkenning
• Sommige dingen zijn niet altijd makkelijk expliciet te
vragen
• Vb. bent u bereid te veranderen?
• Breng het stuk van “veilig opgroeien” voldoende binnen

3. The pessimist sees difficulty in
every opportunity
The optimist sees opportunity in
every difficulty
W. Churchill

4. Focusing on the preferred future facilitates change in the
desired direction.
Therefore, focus on what you do want instead of what you
don't want.
Fredrike Bannink

5. Terminologie
• Veerkracht
• Resilience
• Positieve therapie
• Strengths based model
• Oplossingsgericht werken

6. Veerkracht
Vermogen om te overleven, herstellen, volhouden
of zelfs te groeien na schokkende gebeurtenissen
• Dit is niet aangeboren, geen karaktereigenschap
• Je ontwikkelt dit naarmate je in gezin en gemeenschap de
middelen daartoe vindt
• Opdracht voor voorzieningen loslaten van
probleemgerichte focus

7. Tekortkomingen van probleemgerichte
benadering
• Geen rechtlijnig verband tussen oorzaak en gevolg
• Retrospectie houdt probleem in stand
• Risicofactoren kennen heeft weinig nut bij preventie
• Risicobenadering kan contraproductief zijn
• Welzijn van hulpverleners
• Overheidsbeleid

8. Stellingen in oplossingsgericht werken
• De klasse van de problemen behoort niet tot de klasse
van de oplossingen
• De cliënt is de expert
• Wat niet stuk is, moet je niet maken
• Als iets (beter) werkt, ga er mee door
• Uitzonderingen op de regel
• Als iets niet werkt, doe dan iets anders

9. Tien uitgangspunten van
oplossingsgericht werken
1. Weerstand is geen bruikbaar begrip
2. Er is altijd sprake van samenwerking
3. Verandering is onvermijdelijk
4. Slechts een kleine verandering is nodig
5. De meeste cliënten zijn al in het bezit van de
hulpbronnen die zij nodig hebben om te veranderen

10. Tien uitgangspunten van
oplossingsgericht werken
6. Problemen zijn niet-succesvolle pogingen om moeilijkheden
op te lossen
7. Het is niet nodig veel over een probleem te weten om het te
kunnen oplossen
8. De cliënt bepaalt het behandeldoel
9. De werkelijkheid wordt bepaald door de observator en de
oplossingsgerichte HV neemt deel aan het scheppen van de
werkelijkheid van het systeem waarmee hij werkt
10. Er zijn veel manieren om naar een situatie te kijken, alle
even juist

11. De praktijk van de oplossingsgerichte
gespreksvoering
1. Is er al verbetering opgetreden tussen de aanmelding
en het eerste gesprek? Zo ja, vraag hier meer over, zo
nee, ga naar vraag 2
2. Zijn er al uitzonderingen op het probleem te vinden? Zo
ja, vraag daar meer over, zo nee ga naar vraag 3
3. Is er al een hypothetische oplossing te formuleren?

12. Zes belangrijke soorten vragen
• De vraag naar verandering vòòr het eerste gesprek
• De vraag naar het doel
• Vb de wondervraag
• De vraag : “en wat nog meer?”
• Uitzonderingen
• Schaalvragen
• Gericht op motivatie, vooruitgang, vertrouwen
• Vraag naar vaardigheden waarover de cliënt al beschikt

13. Verschillende cliënten
• Bezoekers
• “ik heb geen probleem”
• Doorverwezen door anderen
• Geen motivatie tot verandering van eigen gedrag
• Ga ervan uit dat de cliënt goede redenen heeft om zo te denken
• Onvoorwaardelijke acceptatie
• Vraag wat cliënt zou willen
• Erken het feit dat hij liever niet komt

14. Verschillende cliënten
• Klagers
• “ ik heb wel een probleem, maar ben geen deel van de oplossing”
• Geeft wel info over probleem
• Ziet zichzelf niet als deel van probleem of oplossing
• Iets of iemand anders heeft schuld aan het probleem en moet
veranderen
• Erken het lijden van de cliënt
• Richt blik naar momenten dat het probleem er (even) niet is
• Vragen nodigen uit om over oplossingen en doelen te praten

15. Verschillende cliënten
• Klanten
• Zien zichzelf als deel van het probleem en/of oplossing
• Gemotiveerd om tot gedragsverandering te komen
• Minderheid aan het begin van een hulpverleningsproces

16. Opbouw oplossingsgericht werken
WENS OF KLACHT
UITZONDERINGEN
HYPOTHETISCHE
OPLOSSINGEN
OPZETTELIJK SPONTAAN
TAAK TAAK TAAK
Doe er meer van ontdek er meer over doe er een
stukje van

17. Verschil tussen oplossingsgericht werken
en probleemgerichte benadering
Probleemgericht oplossingsgericht
Focus op gevoelens en emoties Focus op zien en doen
Fouten zoeken is belangrijk Oplossingen ontwerpen is belangrijk
Visie van cliënt deugt niet Visie van cliënt wordt gevalideerd
Wiens fout is het? Wat vindt de cliënt dat er moet
gebeuren
Twijfel aan motivatie Motivatie wordt gezocht
Verleden is belangrijk Toekomst is belangrijk
Er zijn grote veranderingen nodig Kleine veranderingen zijn voldoende
Het probleem is er altijd Het probleem is er nooit altijd
Hulpbronnen moeten worden
aangeleerd
Nodige hulpbronnen zijn al aanwezig
Theorie bepaald gesprek Cliëntbepaald gesprek

18. Theoretische achtergronden
• Sociaal constructivisme
• Het idee van het individu wat echt is ( dus ook het idee over de
aard van zijn problemen, vaardigheden…) wordt geconstrueerd in
communicatie met anderen
• Hoe kan je als hulpverlener bijdragen aan de creatie van een
nieuwe werkelijkheid van en voor de cliënt
• Vermogen om te veranderen hangt dus samen met vermogen om
dingen anders te zien

19. Theoretische achtergronden-
vooronderstellingen
• Oplossingsgericht werken spreekt meer de
rechterhemisfeer aan
• Bio-informatiemodel: nood aan contraconditionering van
vroegere emotionele reacties

20. En hoe concreet naar veerkracht?
• Verleg de focus van negatief naar positief
• Ontwikkel of versterk een positieve omgeving
• Koester hoge verwachtingen

21. Veerkracht-boomdiagram van Grotberg
IK HEB IK BEN IK KAN
Veerkracht
Relaties met mensen
die ik kan vertrouwen
Structuur en regels
thuis
Rolmodellen
Aanmoediging om
autonoom te zijn
Toegang tot
gezondheidszorg,
onderwijs en
veiligheid
Beminnelijk en mijn
temperament is
aantrekkelijk
Liefdevol, empathisch
en altruïstisch
Autonoom en
verantwoordelijk
Trots op mezelf
Vol hoop, geloof en
vertrouwen
Goed communiceren
Problemen oplossen
Mijn gevoelens en
impulsen controleren
Relaties aangaan
met mensen die ik
kan vertrouwen
Mijn eigen
temperament en dat
van anderen
inschatten