Prezentacja raportu Polityki Insight 30 maja 2016 r.

1. 1

2. 2
Czym jest klin podatkowy
• To różnica między całkowitym
kosztem zatrudnienia
pracownika zatrudnionego na
umowę o pracę, umowę-
zlecenie lub umowę o dzieło, a
wynagrodzeniem na rękę, jakie
ten pracownik otrzymuje.
• Inaczej mówiąc, klin podatkowy
jest sumą danin publicznych
płaconych przez pracownika i
pracodawcę z tytułu zawartej
umowy.

3. 3
Klin podatkowy to wróg
polskich przedsiębiorców
• 56 proc. przedsiębiorców uważa, że główną przeszkodą w prowadzeniu
biznesu są podatki (na pewno nie chodzi o CIT),
• 47 proc. uważa, że problemem są pozapłacowe koszty pracy,
• 44 proc. deklaruje, że problemem jest płacenie składek nawet wtedy kiedy
nie mają przychodów,
• 89 proc. uważa, że zmiana klina podniesie wynagrodzenia pracowników.

4. 4
Klin podatkowy nie jest wysoki w Polsce
Źródło: OECD.
Wysokość klina podatkowego w krajach OECD w 2014 r. (proc.)

5. 5
Podatki to mała część klina
Źródło: Opracowanie własne na
podstawie OECD.
Udział podatków w przeciętnym klinie podatkowym (proc.)

6. 6
Klin jest mało progresywny…
Źródło: OECD

7. 7
… a nawet degresywny
Źródło: OECD

8. 8
Co jeszcze lepiej widać tutaj
Różnica w klinie podatkowym dla 400 i 267 proc. przeciętnego wynagrodzenia
(pkt. proc.)

9. 9
Klin nieprzyjazny rodzinom
Źródło: OECD.

10. 10
Jest też zróżnicowany
Źródło: Stan na 2015 r.
Opracowanie własne.

11. 11
Elastyczne formy zatrudnienia
coraz popularniejsze
Liczba pracujących Polaków (prawa oś) oraz liczba pracujących według różnych
form zatrudnienia (lewa oś) w latach 2002-2014 (mln)
Źródło: Opracowanie własne na
podstawie danych Ministerstwa
Finansów i GUS.

12. 12
Młodzi i starzy częściej pracują na
umowach cywilnoprawnych
Źródło: Opracowanie własne na
podstawie Diagnozy Społecznej z 2015 r.
Jaki odsetek w danej grupie wieku stanowią osoby pracujące na umowach
cywilnoprawnych (proc.)

13. 13
Prestiż państwa a klin podatkowy
• 53 proc. Polaków potępia zatajanie bądź ukrywanie części osiąganych
dochodów,
• ale 37 proc. usprawiedliwia takie praktyki w przekonaniu, że podatki
w Polsce są za wysokie, a zarobki zbyt niskie,
• 4 proc. jest w stanie to pochwalić (zatajanie dochodu) jako przejaw
zaradności życiowej,
• 19 proc. Polaków ufa państwu, podczas gdy w innych krajach Europy
Środkowo-Wschodniej ten odsetek jest dwukrotnie wyższy – 38,5 proc.
w Czechach czy 45 proc. w Estonii. Przeciętnie w krajach europejskich
zaufanie do instytucji publicznych wynosi 54,6 proc., a w rekordowej
Norwegii to nawet 80,6 proc.

14. 14
Polacy nie rozumieją podatków i składek
Źródło: Opracowanie własne na
podstawie McGraw Hill Financial,
Standard and Poor.
Odsetek respondentów w danym kraju który potrafi zdefiniować poprawnie
co to jest dywersyfikacja ryzyka, inflacja, oprocentowanie i procent składany

15. 15
Klin i konkurencyjność gospodarki
Zależność między wartością
wskaźnika granicy do lidera
Doing Business (Distance to Frontier,
w punktach) a klinem podatkowym
w krajach OECD w 2014 r. (proc.)
Zależność między wartością
Globalnego Indeksu
Konkurencyjności (pkt.) a klinem
podatkowym w krajach OECD
w 2014 r. (proc.)

16. 16
Jakie zasady powinien realizować idealny
system podatkowy:
1. Zasadę korzyści – obywatele powinni płacić podatki proporcjonalnie
do korzyści, które osiągają z konsumpcji dóbr publicznych;
2. Zasadę możliwości zapłaty - wysokość podatku powinna być uzależniona
od możliwości jego zapłaty przez podatnika;
3. Sprawiedliwość poziomą - równe traktowanie osób, które znajdują
się w takiej samej sytuacji materialnej;
4. Sprawiedliwość pionową - osoby w lepszej sytuacji materialnej płacą
większe podatki niż osoby w gorszej sytuacji;
5. Niskie koszty poboru - powinny być sprowadzone do minimum;
6. Nieuchronność opodatkowania - by podatnik nie starał się uniknąć
czy ominąć podatku;
7. Neutralność – system podatkowy nie powinien zniekształcać alokacji
dokonującej się na rynku, szczególnie nie powinien negatywnie wpływać
na decyzje dotyczące podaży pracy i kapitału;
8. Dogodność dla podatników - system powinien być prosty, przejrzysty
i zrozumiały dla podatników.

17. 17
Jest śmierć i podatki, ale podatki są
gorsze, bo śmierć przynajmniej nie
trafia się człowiekowi co roku.
Terry Pratchett (z książki Kosiarz)

18. 18
Cel:

19. 19
Co robić? Trzyelementowa
skonsolidowana reforma
1. Skonsolidowana reforma klina podatkowego,
2. Wprowadzenie single contract w Polsce,
3. Poprowadzenie kampanii społecznej towarzyszącej
zmianom.

20. 20
Skonsolidawana reforma
• Po pierwsze, trzeba powołać zewnętrzny zespół, który opracuje
założenia reformy klina podatkowego.
• Po drugie, do przeliczenia neutralności zmian dla sektora finansów
publicznych trzeba połączyć bazy danych Ministerstwa Finansów, ZUS i
NFZ.
• Po trzecie, uprośćmy składki wchodzące w skład klina
(przy zachowaniu odrębności składki emerytalnej).
• Po czwarte, ustalmy jedną podstawę opodatkowania i oskładkowania
klina.
• Po piąte, skonsolidujmy instytucje poboru danin publicznych.
• Po szóste i najważniejsze, wprowadźmy progresywny klin podatkowy,
korzystając z wachlarza możliwych rozwiązań.
• Degresywna kwota wolna dla podatko-składki.
• Ograniczenie kosztów uzyskania przychodu.
• Rezygnacja z górnego limitu dochodu, od którego opłaca się składki
emerytalne (dodatkowy dochód to podatek).
• Ograniczenie korzystania z umów zlecenia i o dzieło.

21. 21
Single contract w Polsce
• Po pierwsze, umowy o pracę na czas określony i nieokreślony
zostałyby zastąpione przez jedną umowę prawa pracy.
• Po drugie, przywileje pracowników by stopniowo rosły.
• Likwidacja przywilejów na rynku pracy dla wybranych grup
społecznych (brak opłacania składek dla studentów, 80 proc. płacy
minimalnej dla absolwentów i ochrona 4 lat przed emeryturą).
• Maksymalna suma lub okres na który zawierane są umowy
cywilnoprawne, a w dłuższej perspektywie objęcie ich takim samym
poziomem podatko-składki.

22. 22
Reformie musi towarzyszyć kampania
społeczna
• Problem klina podatkowego jest nudny i techniczny w swojej naturze,
dlatego trzeba zacząć od tworzenia platformy do dyskusji.
• Trzeba znaleźć grupę docelową.
• Konieczny jest lider polityczny projektu.
• Za komunikację muszą odpowiadać specjaliści.
• Wykorzystać ekspertów międzynarodowych i krajowych jako
apostołów zmiany.

23. 23
Polityczny leadership
Trzy strumienie polityki i agenda setting
Źródło: Opracowanie własne na podstawie
Kindgdon (1984).

24. Dziękuję
24
i zapraszam do kontaktu:
p.arak@politykainsight.pl
@piotrarak

25. 25