Giải Pháp Hạn Chế Rủi Ro Trong Hoạt Động Thu Mua Tại Imarket.doc

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA KINH DOANH QUỐC TẾ - MARKETING
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT
ĐỘNG THU MUA TẠI DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI
ĐIỆN TỬ IMARKET VIỆT NAM
Sinh viên: Trần Bảo Trọng
Lớp: IBC05 Khóa 42
Giảng viên hướng dẫn: Th. S Ngô Thị Hải Xuân
Năm 2019

LỜI CÁM ƠN

Để hoàn thành khoá luận này, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến
các thầy cô giáo giảng dạy tại trường Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh,
đặc biệt là các thầy cô giáo giảng dạy tại Khoa kinh doanh quốc tế -
marketing, những người đã dìu dắt và truyền đạt cho em những kiến thức bổ
ích trong suốt thời gian học tập tại trường.
Xin trân trọng cám ơn Th.s. Ngô Thị Xuân Hải, người đã trực tiếp hướng
dẫn, đóng góp những ý kiến quý báu trong quá trình em thực hiện Luận văn
này. Xin chân thành cảm ơn tất cả những người thân trong gia đình, bạn bè đã
giúp đỡ và tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành Luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt
đã tích cực hợp tác, cung cấp số liệu, tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn
thành khóa luận này.
Xin chân thành cảm ơn!
T.P. Hồ Chí Minh,tháng 09/2019
Sinh viên
Trần Bảo Trọng

LỜI CAM ĐOAN

Em xin cam đoan khóa luận này là công trình nghiên cứu của bản thân.
Các số liệu và kết quả nghiên cứu trong khóa luận là trung thực và chưa từng
được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Em cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa
luận này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận đã được
chỉ rõ nguồn gốc
Tác giả khóa luận
Trần Bảo Trọng

MỤC LỤC

LỜI CÁM ƠN .............................................................................................................i
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................ii
MỤC LỤC ................................................................................................................iii
MỞ ĐẦU ..................................................................................................................5
1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................5
2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................6
3. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................6
4. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................6
5. Kết cấu đề tài........................................................................................................7
CHƯƠNG 1...............................................................................................................8
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY......................................................................................8
1.1. Giới thiệu chung về công ty TNHH iMarket Việt Nam ..................... 8
1.2 Cơ cấu tổ chức nhân sự trong công ty.................................................. 10
CHƯƠNG 2.............................................................................................................13
NHỮNG VẤN ĐỂ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG
THU MUA TẠI DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ...............................13
2.1. Hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử .................. 13
2.1.1. Khái niệm hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện
tử.............................................................................................................. 13
2.1.2. Vai trò của hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện
tử.............................................................................................................. 13
2.2. Rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
...................................................................................................................... 15
2.2.1. Rủi ro trong hoạt động thu mua.................................................... 15
2.2.2. Đặc điểm của rủi ro ...................................................................... 16
2.2. 3. Các nhân tố ảnh hưởng và nguyên nhân gây ra rủi ro trong hoạt
động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử............................... 16
2.2..4. Phân loại rủi ro:........................................................................... 21
2.3. Rủi ro trong trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại
điện tử .......................................................................................................... 23
2.3.1. Đặc điểm riêng của rủi ro trong hoạt động thu mua của doanh
nghiệp thương mại điện tử ...................................................................... 23
2.3.2. Một số rủi ro thường gặp trong hoạt động thu mua của doanh
nghiệp thương mại điện tử ...................................................................... 24
CHƯƠNG 3.............................................................................................................27
RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU MUA TẠI DOANH NGHIỆP THƯƠNG
MẠI ĐIỆN TỬ IMARKET VIỆT NAM......................................................................27

3.1. Tình hình hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
IMarket Việt Nam......................................................................................... 27
3.2. Tình hình rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại
điện tử IMarket Việt Nam ........................................................................... 29
3.3. Thực trạng các giải pháp đã áp dụng trong hoạt động thu mua tại
doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam................................. 32
3.4. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện giải pháp hạn chế rủi ro
trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt
Nam 34
CHƯƠNG 4.............................................................................................................38
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU MUA
ĐIỆN TỬ TẠI IMARKET ........................................................................................38
4.1 DỰ BÁO NHỮNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU MUA ĐIỆN
TỬ TẠI IMARKET ....................................................................................... 38
4.2 CÁC GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU
MUA ĐIỆN TỬ TẠI IMARKET ................................................................... 40
KẾT LUẬN ..............................................................................................................43
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................45

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thương mại điện tử (TMĐT) đã và đang được chứng minh là một loại hình
kinh doanh quan trọng, chi phối nhiều hoạt động kinh tế - xã hội, có ảnh hưởng lớn
và làm thay đổi nhiều mặt của đời sống xã hội. Tuy nhiên, giống như các loại hình
kinh doanh khác, TMĐT cũng có những mặt hạn chế và rủi ro của nó. Hoạt động
thu mua không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp mà còn làm phát sinh
những nguy cơ có thể gây ra rủi ro, tổn thất, ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến
hiệu quả kinh tế - xã hội của các doanh nghiệp cũng như toàn bộ nền kinh tế quốc
dân, thậm chí có thể dẫn đến sự phá sản của một doanh nghiệp hoặc một ngành sản
xuất, kinh doanh. Đặc biệt là trong một nền kinh tế mở, việc giao lưu, buôn bán
với các đối tác luôn tiềm ẩn những rủi ro phức tạp trong khi nhiều doanh nghiệp
chưa có kinh nghiệm trong kinh doanh thương mại thì những rủi ro này lại càng đa
dạng và khó lường hơn.
Rủi ro trong hoạt động thu mua đã và đang làm cản trở hoạt động thương mại
điện tử của Việt Nam, làm cho hoạt động này tăng trưởng chưa xứng đáng với tiềm
năng phát triển của nước ta. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể phòng ngừa và
giảm thiểu những rủi ro này nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động thu mua của
các doanh nghiệp điện tử, góp phần vào tăng trưởng kinh tế.
Không nằm ngoài xu hướng đó, tại iMarket Việt Nam - một công ty thương
mại điện tử theo mô hình B2B chuyên cung cấp thiết bị, vật tư công nghiệp phục
vụ các nhà máy sản xuất, việc ứng dụng những cải tiến của công nghệ thông tin
vào hoạt động kinh doanh được chú trọng lên trên hết. Với sự ra đời và cải tiến liên
tục của nền tảng IMVmall, iMarket hiện đang nắm giữ vị trí tiên phong trong lĩnh
vực thu mua điện tử (e-procument) tại Việt Nam.
Tuy nhiên, cùng với những lợi thế to lớn mà thương mại điện tử mang lại,
hoạt động thu mua gián tiếp qua sàn giao dịch trực tuyến cũng tiềm ẩn không ít rủi
ro. Trong kinh doanh, rủi ro có ảnh hưởng xấu và trực tiếp đến kết quả của hoạt
động kinh doanh, nhưng những nguy cơ đó là không thể tránh khỏi .Muốn vậy,
chúng ta cần phân tích và nghiên cứu những rủi ro có khả năng xảy ra đối với
doanh nghiệp khi tham gia các hoạt động thu mua, từ đó có các giải pháp phòng
ngừa và hạn chế rủi ro. Đây là một việc làm rất có ý nghĩa đối với hoạt động thu
mua của doanh nghiệp điện tử trong điều kiện chúng ta đang phải đối mặt với

nhiều nguy cơ rủi ro cao như hiện nay. Đây cũng chính là lý do tôi chọn đề tài:
“Đề xuất giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam ”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Dựa trên những nghiên cứu và tìm hiểu về nền thương mại điện tử trên thế
giới cũng như trong nước, kết hợp với những thực tiễn tại doanh nghiệp iMarket
Việt Nam, mục tiêu chính của đề tài đó là:
- Cho đọc giả cái nhìn rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ và tầm quan trọng của
hoạt động thu mua trong doanh nghiệp
- Đưa ra đánh giá khách quan về lợi ích và cả những hạn chế trong hoạt động
thu mua điện tử tại iMarket Việt Nam
- Nhận ra những rủi ro đã và có khả năng phát sinh trong hoạt động thương
mại điện tử, từ đó đề ra những biện pháp phòng tránh cũng như giảm thiểu
tác động từ những rủi ro trên.
3. Phạm vi nghiên cứu
3.1.Phạm vi nội dung
Đề tài tập trung nghiên cứu những rủi ro trong hoạt động thu mua điện tử
qua sàn thương mại điện tử IMVmall tại iMarket Việt Nam, từ đó đề xuất giải
pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
IMarket Việt Nam
3.2. Phạm vi không gian: Tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt
Nam
3.3. Phạm vi thời gian: Từ tháng 8 đến tháng 10 năm 2019
4. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch
sử, các quan điểm về rủi ro trong hoạt động thu mua điện
Ngoài ra, luận văn còn áp dụng các phương pháp tiếp cận hệ thống, phương
pháp khảo nghiệm tổng kết thực tiễn, phương pháp điều tra - thống kê - phân tích -
tổng hợp - so sánh trên cơ sở đó kết hợp với việc đưa ra các số liệu thực tế để luận
giải các vấn đề.

5. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu, danh mục tài liệu tham khảo. Khóa luận bao gồm 3
chương:
- Chương 1: Giới thiệu về công ty
- Chương 2: Cơ sở lý luận về rủi ro trong hoạt động thu mua điện tử
- Chương 3: Rủi ro trong hoạt động thu mua điện tử tại iMarket Việt Nam
- Chương 4: Đề xuất giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động thu mua điện tử tại
iMarket Việt Nam

CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY
1.1. Giới thiệu chung về công ty TNHH iMarket Việt Nam
1.1.1. Vài nét sơ lược về công ty THNN iMarket Việt Nam – Chi nhánh
Thành phố Hồ Chí Minh
iMarket Việt Nam là một doanh nghiệp thương mại điện tử theo mô hình
B2B (Business to Business) với 100% vốn đầu tư trực tiếp (FDI) từ Hàn Quốc hoạt
động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, chuyên cung cấp và phân phối các sản phẩm
MRO cho các đối tác tại Việt Nam và quốc tế.
MRO viết tắt cho Maintain, Repair và Operation là sản phẩm thuộc ngành công
nghiệp phụ tùng thay thế sửa chữa và vật tư tiêu hao thiết yếu trong quá trình vận
hành của các nhà máy, hệ thống công nghiệp sản xuất hay ngắn gọn hơn đó là
ngành công nghiệp phụ trợ. Những sản phẩm MRO bao gồm các vật tư và phụ
tùng thiết yếu phục vụ trong quá trình sản xuất, tuy nhiên, các sản phẩm MRO
không cấu thành nên thành phẩm cuối cùng. Cụ thể, các sản phẩm tiêu biểu cho
ngành công nghiệp MRO có thể kể đến như:
- Thiết bị bảo hộ lao động: Găng tay, mắt kính, nút tai, giày bảo hộ…
- Dụng cụ cầm tay: bộ dụng cụ, kìm, búa, chìa vặn, cờ lê, mỏ lết….
- Thiết bị hỗ trợ: máy khoan, máy đục, máy mài, máy cắt, máy chà nhám, máy
bắn đinh…
- Phụ kiện thay thế: motor, nhông xích, phụ kiện bulong, ốc vít, vòng đệm….
- Phương tiện phụ trợ: thang, xe đẩy, xe kéo….
- Thiết bị khác: thiết bị điện, thiết bị mạng, thiết bị đo lường…
- Hóa chất: dung dịch tẩy rửa, dầu nhớt…
1.1.2. Tầm nhìn, sứ mệnh và giá trị của công ty
*Tầm nhìn:
- Trở thành nhà phân phối vật liệu công nghiệp đẳng cấp thế giới
*Sứ mệnh:
- Tạo ra giá trị thông qua việc thúc đẩy quản lý bền vững chuỗi cung ứng
*Giá trị:

Dựa trên vị thế dẫn đầu trong việc tìm nguồn cung ứng, hệ thống thông tin hiện
đại và chất lượng dịch vụ vượt trội, iMarket cải thiện khả năng cạnh tranh của
người mua bằng cách giảm chi phí mua hàng và tối ưu quy trình mua hàng, đồng
thời giúp các nhà cung cấp mở rộng quy trình giao dịch an toàn và minh bạch góp
phần tăng trưởng lợi nhuận cho doanh nghiệp.
1.1.3. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty
Công ty mẹ iMarket Korea ban đầu là Phòng mua hàng của Samsung Hàn
Quốc, sau đó tách ra và trở thành một công ty thuộc tập đoàn Samsung, chuyên xử
lý việc tìm nguồn cung ứng và mua sắm các sản phẩm MRO cho Samsung Hàn
Quốc.
Sau 13 năm phát triển và được mua lại bởi tập đoàn Interpark vào năm 2011
– tập đoàn thương mại điện tử số một tại Hàn Quốc, iMarket Việt Nam được thành
lập năm 2013 tại Hà Nội và chi nhánh HCM năm 2014.
Với định hướng và tổ chức chuyên nghiệp, iMarket Việt Nam đặt mục tiêu
củng cố vị thế là người tiên phong trong ngành vật liệu công nghiệp và trở thành
nhà phân phối đẳng cấp thế giới.
1.1.4. Lĩnh vực hoạt động và các dịch vụ, sản phẩm của công ty
- Dịch vụ thu mua vật tư MRO:
iMarket Việt Nam cung cấp dịch vụ thu mua chuyên nghiệp dành cho mặt
hàng MRO thường có chi phí cao và yêu cầu các đại lý được đào tạo đặc biệt.
- Dịch vụ thu mua toàn cầu:
iMarket Việt Nam là đối tác thu mua chiến lược cho nhiều công ty đa doanh
nghiệpbằng cách cung cấp các sản phẩm cạnh tranh và phát triển chất lượng dịch
vụ thu mua dựa trên quản trị hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu, tìm nguồn cung
ứng toàn cầu và tư vấn mua hàng.
- Dịch vụ thu mua nguyên liệu phụ trợ
iMarket Việt Nam cung cấp dịch vụ hỗ trợ thu mua vật liệu phụ trợ đa dạng,
số lượng ít và tần suất đặt hàng thường xuyên.
Công ty sử lý hơn 3000 mặt hàng phụ tùng, vật tư được sử dụng trong dây
chuyền sản xuất như:
+ Thiết bị điện tử (IC, điện trở, đầu nối điện…), thiết bị kỹ thuật (bản lề, khung
gầm…), thiết bị chiếu sáng LED…
+ Vật liệu phụ trợ trong hoạt động đóng gói và vận chuyển: hộp, băng dính,
pallet, túi, nhãn mác và bìa bao phủ bảo vệ…
- Trang thương mại điện tử B2B (IMVmall)
iMarket Việt Nam là đơn vị chủ quản của trang thương mại điện tử B2B
IMVmall. Với giao diện dễ sử dụng và chuyên biệt hóa một cách phù hợp,
IMVmall là nền tảng kết nối giữa tất cả các doanh nghiệp, từ những tập đoàn lớn
đến công ty vừa và nhỏ, nơi người bán và người mua tìm thấy nhiều loại hàng hóa
có giá cạnh tranh và thời gian giao hàng nhanh chóng.

1.1.5 Cách thức hoạt động
Về cơ bản, sàn giao dịch điện tử B2B IMVmall là một website mà ở đó nhiều
doanh nghiệp có thể kết nối với nhau và thực hiện buôn bán hàng hóa trên cơ sở sử
dụng chung một nền tảng công nghệ. Bên cạnh đó, iMarket Việt Nam còn cung
cấp những dịch vụ hỗ trợ thu mua, thanh toán điện tử và giao nhận hàng hóa để các
doanh nghiệp có thể hoàn thành giao dịch một cách hiệu quả và nhanh chóng nhất.
1.1.6.Những đối tác chiến lược
Ở miền Nam, iMarket Việt Nam – chi nhánh Hồ Chí Minh đang thực hiện tìm
nguồn cung ứng và thu mua cho nhà máy Samsung tại Linh Trung-Thủ Đức, nhà
máy Samsung ở quận 9 và văn phòng bán hàng Samsung đặt tại Bitexco Tower.
Bên cạnh Samsung, iMarket Hồ Chí Minh còn phục vụ một số khách hàng lớn
khác như: Taekwang Vina, Hyosung, Hwaseung, Orion…
1.2 Cơ cấu tổ chức nhân sự trong công ty
1.2.1.Sơ đồ tổ chức
Khách hàng Nhà cung cấp
Sàn thương mại điện tử
B2B
iMarket Việt Nam
Tìm kiếm
Đặt hàng
Thông tin
Thông tin sản
phẩm và giá bán
Xử lý đơn hàng
Tình trạng đơn hàng
Hóa đơn

1.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của các bộ phận
*Bộ phận thu mua:
Đây là bộ phận đảm nhiệm chức năng tìm kiếm nguồn hàng cung ứng với hiệu
quả và giá cả tối ưu. Đồng thời quản lý thông tin sản phẩm, đăng kí, đánh giá và
quản lý nhà cung cấp nhằm đáp ứng nguồn cung liên tục và suôn sẻ.
*Bộ phận marketing:
Tại iMarket Việt Nam, bởi đặc thù là một sàn thương mại điện tử B2B, bộ
phận marketing có nhiệm vụ khá đặc biệt. Phòng marketing có chức năng làm cầu
nối giữa các bộ phận bên trong và bên ngoài, giữa khách hàng và bộ phận thu, giữa
nhà cung cấp và kế toán tài chính cũng như các phòng ban khác trong doanh
nghiệp. Công việc của nhân viên thị trường tại iMarket Việt Nam khá rộng và bao
trùm hoạt động thương mại. Cụ thể là nghiên cứu thông tin, tìm hiểu nhu cầu của
khách hàng, xác định giá mục tiêu cho từng sản phẩm, và quản trị đơn hàng bao
gồm cả hoạt động theo dõi, kiểm tra và thanh toán ghi nhận hóa đơn mua hàng.
* Bộ phận quản lý nhân sự và kế toán tài chính
- Thực hiện tốt vai trò quản lý nhân sự, phát huy được hiệu quả hoạt động,
thực hiện các chức năng kế toán tài chính
- Chịu trách nhiệm điều hành mọi hoạt động quản lý nhân sự và phòng kế toán,
phân công và chỉ đạo trực tiếp các hoạt động kế toán trong phòng. Xác định và
phản ánh kịp thời kết quả kiểm kê tài sản, vật tư hàng hóa trong chi nhánh, đồng
thời đề xuất các biện pháp cần thiết để giải quyết các tài sản thiếu hụt, mất mát hư
hỏng.
- Kiểm tra số liệu, đối chiếu với kế toán công ty về các khoản phải thu mua, trả
nội bộ, làm các báo cáo kế toán chuyển cho kế toán công ty để làm báo cáo hợp
nhất, báo cáo tổng hợp gửi lên cho Giám Đốc phê duyệt.
* Bộ phận kho vận:
+ Nhận vật tư khi thu mua hàng về, căn cứ vào phiếu yêu cầu lãnh vật tư của
các bộ phận để xuất vật tư.
+ Thực hiện nghiệm thu mua hàng ngày khi bộ phận lắp đặt về, nghiệm thu các
vật tư đã xuất hàng tháng.

+ Lập thẻ kho theo dõi toàn bộ số lượng thu mua thực nhập, xuất trong ngày để
biết được số lượng còn tồn lại trong ngày.
+ Căn cứ vào số lượng tồn kho thực tế, phối hợp với kế toán thu mua để lên kế
hoạch cho phù hợp.
+ Kết hợp với kế toán kiểm tra kho theo quy định của công ty. Làm các báo
cáo thu mua chuyển cho kế toán, hợp đồng sử dụng cho kế toán công nợ phải thu
để theo dõi quản lý
+ Sắp xếp kho ngăn lắp gọn gàng theo thứ tự từng loại snar phẩm thu mua để
dễ dàng kiểm tra, không để mất mát hay thất thoát vật tư trong kho.
+ Thực hiện nộp các báo cáo về tình hình vật tư và thực hiện các công việc
khác theo sự phân công của trưởng bộ phận quản lý nhân sự và kế toán.

CHƯƠNG 2
NHỮNG VẤN ĐỂ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG
THU MUA TẠI DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ
2.1. Hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
2.1.1. Khái niệm hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
Hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử là một bộ phận
quan trọng trong hoạt động thương mại, trong đó bên bán có nghĩa vụ giao
hàng, chuyển quyền sở hữu hàng hóa cho bên thu mua và nhận thanh toán;
bên thu mua có nghĩa vụ thanh toán cho bên bán, nhận hàng và chuyển quyền
sở hữu hàng hóa theo thỏa thuận.
2.1.2. Vai trò của hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
Vai trò của hoạt động thu mua trong doanh nghiệp thương mại điện tử
được thể hiện thông qua ảnh hưởng của hoạt động này tới sự phát triển kinh tế
và những lợi ích kinh tế mà nó mang lại cho doanh nghiệp. Vai trò của hoạt
động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử đối được thể hiện ở một
số mặt cơ bản sau đây:
Thứ nhất, đó là cơ cấu lại snar phẩm hang hóa theo hướng sử dụng có
hiệu quả cao nguồn lực hiếm hoi. Các doanh nghiệp sẽ tập trung vào sản xuất
những ngành mà mình có lợi thế tuyệt đối và tương đối, có nghĩa là một
doanh nghiệp sẽ tập trung vào sản xuất những sản phẩm mà chi phí hoặc chi
phí cơ hội doanh nghiệp này phải bỏ ra để sản xuất ra những sản phẩm đó
thấp hơn so với các doanh nghiệp khác. Một doanh nghiệp có được những lợi
thế này là do có lợi thế về trình độ khoa học công nghệ, trình độ lao động,
ngoài ra là do có sự khác biệt về nguồn lực giữa các doanh nghiệpcũng như
sự khác nhau trong tỷ lệ các yếu tố sản xuất được sử dụng để sản xuất ra các
hàng hóa. Khi các doanh nghiệp tận dụng được những lợi thế này, năng suất
lao động của doanh nghiệpsẽ cao hơn, giá thành các sản phẩm cũng sẽ thấp
hơn. Nhờ đó khi tham gia trao đổi mua bán với các doanh nghiệp khác - xuất

khẩu các sản phẩm có lợi thế, nhập khẩu những sản phẩm kém lợi thế - họ sẽ
có lợi.
Thứ hai, hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử giúp
mở rộng khả năng sản xuất của mỗi doanh nghiệp thông qua thị trường rộng
lớn. Nhờ có thị trường tiêu thụ, các nhà sản xuất không ngừng đầu tư để phát
triển sản xuất, từ đó không những mở rộng quy mô sản xuất mà còn góp phần
nâng cao năng suất lao động cá biệt, hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản
phẩm.
Thứ ba, hoạt động thu mua có tác dụng kích thích đổi mới trang thiết bị,
công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, qua đó kích thích lực lượng
sản xuất phát triển. Để đáp ứng yêu cầu cao của thị trường về quy cách, phẩm
chất của sản phẩm, một mặt doanh nghiệp phải đổi mới trang thiết bị công
nghệ, mặt khác phải nâng cao trình độ tay nghề của người lao động, học hỏi
kinh nghiệm sản xuất và bản thân người quản lý phải không ngừng học tập
nâng cao sự hiểu biết và trình độ quản lý.
Thứ tư, hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử đã góp
phần giải quyết công ăn việc làm và nâng cao mức sống cho người lao động.
Thông qua hoạt động thu mua, các doanh nghiệp tăng cường đầu tư phát triển
sản xuất, từ đó tạo ra nhiều công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người lao
động
Thứ năm, thông qua hoạt động thu mua hàng hóa đã tăng cường uy tín
và vị thế của các doanh nghiệp trên thị trường. Nhờ có quan hệ giao dịch, trao
đổi hàng hóa mà doanh nghiệp này có thể hiểu thêm về sự phát triển của
doanh nghiệp khác.
Qua những phân tích trên ta có thể thấy, hoạt động thu mua của doanh
nghiệp thương mại điện tử đóng vai trò hết sức quan trọng trong nền kinh tế
cũng như sự phát triển của một doanh nghiệp, đặc biệt trong giai đoạn hội
nhập kinh tế quốc tế đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay. Tuy nhiên, hoạt
động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử cũng có những hạn chế
nhất định đối với mỗi doanh nghiệp, gây ra những thiệt hại về kinh tế khi
quan hệ trao đổi không bình đẳng và do những rủi ro gây ra.

2.2. Rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
2.2.1. Rủi ro trong hoạt động thu mua
2.2.1.1. Khái niệm rủi ro
Rủi ro là sự kiện không may mắn, hết sức đa dạng, phức tạp luôn gắn
liền với môi trường hoạt động của con người, trong đó không loại trừ hoạt
động kinh doanh. Người không dám chấp nhận rủi ro không thể tham gia vào
kinh doanh, đây là một chân lý. Tuy nhiên, một nhà kinh doanh thành đạt
không chỉ là người biết chấp nhận mạo hiểm trong kinh doanh mà còn là
người biết phân tích, đánh giá, lường trước rủi ro và tìm ra các phương án
thích hợp để phòng ngừa và hạn chế rủi ro. Vậy rủi ro là gì? Trên thế giới và
Việt Nam đã có nhiều nhà kinh tế, nhà kinh doanh bảo hiểm nghiên cứu, đưa
ra những khái niệm khác nhau về rủi ro.
Inrving Pferfer (Mỹ) cho rằng : “Rủi ro là tổng hợp của những sự ngẫu
nhiên có thể đo lường được bằng xác suất”[ ]. Theo nhà kinh tế này, rủi ro
gắn liền với sự hiện diện ngẫu nhiên của sự vật, hiện tượng có thể đo lường được
bằng xác suất, có nghĩa là rủi ro là sự cố ngẫu nhiên không phụ thuộc vào ý chí
của con người.
Marilu Hurt MrCarthy thuộc viện khoa học kỹ thuật Georgia (Mỹ) lại
cho rằng: “Rủi ro là một tình trạng trong đó các biến cố xảy ra trong tương lai
có thể xác định được”[ ]. Theo đó, kinh nghiệm của một công ty có thể cung
cấp chứng cứ về tần số của các biến cố riêng biệt trong quá khứ, do đó cho
phép các nhà quản trị xác định phân bổ xác suất xuất hiện của các biến cố
tương lai. Tuy vậy, sự xuất hiện của các biến cố còn bị ảnh hưởng bởi những
yếu tố tác động hiện tại.
Theo Từ điển kinh tế học hiện đại, “Rủi ro là hoàn cảnh trong đó một sự
kiện xảy ra với một xác suất nhất định hoặc trong trường hợp quy mô của sự
kiện đó có một phân phối xác suất”[ ].

Còn trong tác phẩm: “Phương pháp mạo hiểm và phòng ngừa rủi ro
trong kinh doanh”, tác giả Nguyễn Hữu Thân, có viết: “Rủi ro là sự bất trắc
gây ra mất mát, thiệt hại”[ ]. Bất trắc chính là những điều không lường trước
được. Như vậy theo khái niệm này thì, rủi ro phải là bất trắc gây ra hậu quả
cho con người, còn những bất trắc không gây ra tổn thất không phải là rủi ro.
Như vậy, đa số các nhà kinh tế và học giả đều cho rằng: rủi ro là những
điều không chắc chắn về những gì xảy ra trong tương lai nhưng có thể đo
lường được, xác định được ở một mức độ nào đó. Điều này có nghĩa là con
người có thể lường trước được những rủi ro có khả năng xảy ra và phòng
ngừa, hạn chế được những rủi ro ở mức tối đa.
2.2.2. Đặc điểm của rủi ro
Từ các khái niệm trên, ta thấy rủi ro trong hoạt động thu mua có những
đặc điểm sau:
- Tính khách quan: rủi ro tồn tại khách quan, rủi ro có thể xảy ra bất cứ
lúc nào và không phụ thuộc vào ý chí của con người.
- Tính tương lai: rủi ro có tính tương lai vì khi tính đến rủi ro thì nó
chưa xảy ra, chúng ta chỉ dự đoán và đo lường trước rủi ro.
- Tính bất định: rủi ro mang tính bất định, con người chỉ có thể lường
trước được rủi ro chứ không thể đánh giá một cách chính xác về mức độ của rủi ro
cũng như khi nào thì rủi ro xảy ra.
- Tính khả năng: rủi ro có thể trở thành hiện thực nhưng cũng có thể
không xảy ra, không ai có thể khẳng định chắc chắn sẽ có hay không có rủi ro mà
chỉ có thể tính được xác suất xảy ra rủi ro là lớn hay nhỏ.
- Tính lịch sử: ở mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn khác nhau có những rủi ro
khác nhau.
2.2. 3. Các nhân tố ảnh hưởng và nguyên nhân gây ra rủi ro trong hoạt
động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
Qua theo dõi, nghiên cứu và phân tích quá trình thu mua tại doanh
nghiệp thương mại điện tử cho thấy các nhân tố ảnh hường và nguyên nhân
gây ra rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử có
thể được chia thành hai nhóm như sau:

a) Các nhân tố ảnh hưởng và nguyên nhân khách quan:
Nguyên nhân khách quan gây ra rủi ro tổn thất cho hoạt động thu mua
tại doanh nghiệp thương mại điện tử là những nhân tố thuộc môi trường tự
nhiên, chính trị, kỹ thuật, xã hội, đặc biệt là những nhân tố thuộc môi trường
kinh tế tác động và nằm ngoài sự kiểm soát của doanh nghiệp.
- Môi trường tự nhiên: Môi trường tự nhiên vừa là tiền đề cho sự phát
triển kinh tế nhưng đôi khi lại là nhân tố tác động làm gia tăng nguy cơ rủi ro trong
kinh doanh thông qua các hiện tượng tự nhiên bất lợi như bão lụt, động đất, núi
lửa… Môi trường tự nhiên cũng là nhân tố làm giảm sút giá trị sử dụng và giá trị
thương mại của hàng hóa qua đó làm hoạt động sản xuất kinh
doanh trở nên khắc nghiệt, khó khăn hơn. Sự tác động của môi trường tự
nhiên bất lợi làm cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đầy bất định và
chứa nhiều rủi ro hơn.
- Môi trường chính trị: Sự ổn định chính trị là điều kiện vô cùng quan
trọng đảm bảo cho một doanh nghiệpphát triển và thịnh vượng. Kinh doanh trong
một môi trường chính trị ổn định là điều kiện cần cho sự thành công của các doanh
nghiệp. Với một môi trường chính trị bất định, doanh nghiệp sẽ thường xuyên gặp
phải những rủi ro không lường trước được. Hậu quả của những loại rủi ro này sẽ
rất nghiêm trọng đối với doanh nghiệp bởi vì rủi ro chính trị thường là nguyên
nhân của nhiều rủi ro khác và tạo ra chuỗi rủi ro.
- Môi trường kỹ thuật: Kỹ thuật là nhân tố nền tảng quyết định sản xuất,
quyết định phát triển năng suất lao động trong mọi hoạt động sản xuất kinh
doanh. Xét về phương diện nào đó, phát triển khoa học kỹ thuật cũng tạo ra
những rủi ro trong cuộc sống cũng như trong kinh doanh. Mặt khác, trong
kinh doanh, khi khoa học mới ra đời và nhanh chóng được áp dụng sẽ là nguy
cơ rủi ro trong đầu tư cho nhiều doanh nghiệp đang áp dụng kỹ thuật cũ. Để
phòng chống rủi ro loại này, nhiều doanh nghiệp phải mua quyền sử dụng các
phát minh, sáng chế nhằm tiếp cận kỹ thuật mới trong quá trình hoạt động
kinh doanh của mình.

- Môi trường xã hội: Trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương
mại điện tử không thể không đề cập đến môi trường xã hội. Nếu có những
hiểu biết sâu sắc về xã hội, doanh nghiệp sẽ tạo dựng cho mình một nền tảng
vững chắc trong kinh doanh. Nếu hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương
mại điện tử mà thiếu tri thức về xã hội sẽ gặp phải nhiều rủi ro và bất trắc.
Môi trường xã hội có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thông qua một
số nhân tố thuộc quan hệ xã hội, tôn giáo, văn hóa, đạo đức, tập quán,… Sự
khác biệt về tôn giáo, văn hóa, phạm trù đạo đức, tập quán luôn làm gia tăng
tính bất định trong quan hệ kinh tế giữa các doanh nghiệp.
- Môi trường pháp lý: Môi trường pháp lý là toàn bộ những quy phạm,
quy tắc ứng xử, quy định về phạm vi, quyền hạn của cá nhân, tổ chức được phép
kinh doanh hành nghề trong một quốc gia, lãnh thổ. Môi trường pháp lý minh bạch
là một trong những cơ sở quan trọng giúp cho các doanh nghiệp ổn định, yên tâm
phát triển kinh doanh. Sự thay đổi theo hướng bất lợi của các quy phạm, quy định
của văn bản pháp lý, ví dụ như: thắt chặt quản lý, tăng thuế xuất nhập khẩu, thuế
nội địa,… hoặc có sự chồng chéo giữa các văn bản pháp luật, là nguyên nhân làm
tăng tính bất định, rủi ro trong kinh doanh làm suy giảm niềm tin của các doanh
nghiệp.
- Cạnh tranh: Cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường chính là những thủ
pháp của các doanh nghiệp nhằm giành được nhiều thị phần, uy tín và lợi nhuận.
Cạnh tranh có thể kích thích sản xuất phát triển bằng cách nâng cao năng suất lao
động, giảm chi phí, mang lại nhiều lợi ích cho xã hội nhưng cũng không tránh khỏi
những biện pháp thiếu lành mạnh, cá lớn nuốt cá bé dẫn đến tiêu diệt lẫn nhau.
Nếu như doanh nghiệp không xác định cho mình một chỗ đứng, không có chiến
lược kinh doanh tốt, sách lược mềm dẻo, không ngừng cải tiến chất lượng sản
phẩm, nâng cao năng suất lao động, giảm giá thành sản phẩm… thì không có khả
năng cạnh tranh trong một nền kinh tế mở và tất nhiên sẽ thất bại trên thương
trường.
- Lạm phát: Lạm phát được biểu hiện qua sự mất giá của đồng tiền trước
khả năng thanh toán. Lạm phát ngoài tầm kiểm soát của chính phủ sẽ có ảnh

hưởng xấu đến môi trường kinh doanh, làm cho hoạt động thu mua không có
hiệu quả, làm tăng mức độ rủi ro trong đầu tư, khi doanh nghiệp bỏ một lượng
vốn rất lớn nhưng sau một thời gian kinh doanh không thu hồi được vốn tính
theo giá trị cũ. Nếu lạm phát quá nhanh, mọi người sẽ đầu cơ nhiều hàng hóa,
từ đó hạn chế lưu thông , trao đổi hàng hóa, đương nhiên sản xuất cũng không
thể phát triển.
- Cung cầu và giá cả hàng hóa: Sự biến đổi của giá cả là do tác động
giữa cung và cầu trên thị trường, là một trong những nhân tố thường nằm ngoài
tầm kiểm soát của các cá nhân và tổ chức. Nằm ngoài ý chí của con người, giá cả
có thể làm cho các cá nhân, tổ chức này gặp may mắn nhưng cũng có thể làm cho
các cá nhân, tổ chức khác gặp rủi ro.
- Tỷ giá hối đoái: Tỷ giá hối đoái là sự thể hiện một đơn vị tiền tệ này
đổi được bao nhiêu đơn vị tiền tệ khác. Sự biến đổi tỷ giá hối đoái ảnh hưởng rất
lớn đến lợi nhuận của các doanh nghiệp. Khi xuất khẩu nếu tỷ giá giảm hoặc khi
nhập khẩu nếu tỷ giá tăng thì sẽ làm giảm lợi nhuận trong kinh
doanh.
- Thiếu thông tin về kinh tế, xã hội: Khi doanh nghiệp không tiếp cận
được nguồn thông tin hoặc sai lệch thông tin dẫn đến những sai lầm trong
công tác xây dựng chiến lược đầu tư, lựa chọn thị trường, ngành hàng… khi
ra quyết định kinh doanh. Tuy đây không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra
rủi ro nhưng nó có ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động của các doanh nghiệp
cũng như toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Sự ảnh hưởng này còn phụ thuộc vào
quy mô hoạt động kinh doanh, từ đó quyết định đến mức độ nghiêm trọng của
rủi ro.
- Khách hàng hoặc người thứ ba gây ra rủi ro: Trong hoạt động thu mua,
cá nhân và tổ chức phải quan hệ với rất nhiều người và tổ chức khác nhau. Chính
từ mối quan hệ này đã phát sinh các nhân tố có thể gây ra rủi ro, tổn thất cho cá
nhân hoặc tổ chức.

b) Các nhân tố ảnh hưởng và nguyên nhân chủ quan:
- Thái độ của doanh nghiệp đối với rủi ro: Đây rất có thể là một nhân tố
quan trọng làm tăng hoặc giảm rủi ro trong hoạt động thu mua. Nếu như doanh
nghiệp chủ quan, xem thường, không quan tâm, mất cảnh giác… thì rủi ro sẽ xảy
ra thường xuyên hơn và hậu quả của nó cũng nặng nề hơn. Ngược lại, nếu doanh
nghiệp luôn quan tâm, cảnh giác thì rủi ro sẽ ít xảy ra ít hơn. Khi lo sợ và quan tâm
đến rủi ro thì doanh nghiệp sẽ nghiên cứu và có biện pháp phòng chống tốt hơn từ
đó có thể hạn chế rủi ro xảy ra.
- Sai lầm trong lựa chọn chiến lược thu mua, chính sách và cơ chế hoạt
động của doanh nghiệp. Những sai lầm của cá nhân, tổ chức về việc lựa chọn
chiến lược kinh doanh thường gây ra những hậu quả nặng nề kéo dài. Đây có thể
được coi là nguyên nhân lớn nhất gây ra rủi ro cho doanh nghiệp, dẫn đến lãng phí
về tiền bạc, sức người và khủng hoảng niềm tin.
- Sự yếu kém về năng lực quản trị và trình độ chuyên môn nghiệp vụ:
Trình độ, năng lực quản lý của các nhà quản trị chưa tương xứng với trách nhiệm
được phân công, với quy mô của tổ chức, trình độ năng lực chuyên môn của các
chuyên gia, chuyên viên, đội ngũ hành chính… chưa đáp ứng được yêu cầu, trình
độ tay nghề của công nhân không đảm bảo cho sản xuất luôn là nguyên nhân gây
ra rủi ro cho doanh nghiệp, sự thành bại của các doanh nghiệp phần lớn phụ thuộc
vào năng lực quản trị, trình độ chuyên môn và tay nghề của người lao động.
- Thiếu đạo đức trong hoạt động thu mua: Tinh thần trách nhiệm, đạo
đức nghề nghiệp… của mọi thành viên tổ chức không theo chuẩn mực chung luôn
đe dọa đến mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Thiếu tinh thần trách
nhiệm thường không hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, gây trở ngại đến công
việc chung, làm mất uy tín cho doanh nghiệp. Không có đạo đức dẫn đến biển thủ,
lừa đảo, chiếm dụng, vi phạm cam kết trong hoạt động thu mua.

2.2.4. Phân loại rủi ro
Trên thực tế tồn tại rất nhiều loại rủi ro. Ở mỗi lĩnh vực khác nhau,
ngoài những rủi ro chung còn gặp phải những rủi ro riêng. Trong hoạt động
thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử cũng như trong đời sống kinh
tế xã hội, việc phân loại rủi ro là hết sức cần thiết để hiểu và nắm bắt được rủi
ro, từ đó có thể đưa ra những phương pháp quản trị rủi ro tốt nhất. Có nhiều
tiêu thức để phân loại rủi ro. Dưới đây là một số cách phân loại chủ yếu:
a) Căn cứ vào tính chất của rủi ro
Theo căn cứ này, có hai loại rủi ro: rủi ro thuần túy và rủi ro suy đoán.
- Rủi ro thuần túy: là rủi ro chỉ mang lại những thiệt hại, mất mát, nguy
hiểm như: mất cắp, hỏa hoạn, tai nạn giao thông,… làm phát sinh một khoản chi
phí để bù đắp thiệt hại nên cần phải phòng tránh hoặc hạn chế.
- Rủi ro suy đoán: là rủi ro mà trong đó những cơ hội tạo ra thuận lợi
gắn liền với những nguy cơ gây ra tổn thất. Loại rủi ro này là động lực thúc đẩy
hoạt động kinh doanh và có tính hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.
b) Căn cứ vào khả năng bảo hiểm
Trên góc độ của người kinh doanh bảo hiểm, rủi ro được chia thành rủi
ro được bảo hiểm, rủi ro không được bảo hiểm và rủi ro phải bảo hiểm riêng.
- Rủi ro được bảo hiểm: là những rủi ro có tính bất ngờ, ngẫu nhiên, xảy
ra ngoài ý muốn của người được bảo hiểm.
- Rủi ro không được bảo hiểm: là những rủi ro không được người bảo
hiểm nhận bảo hiểm hoặc không được người bảo hiểm bồi thường trong mọi
trường hợp. Đó là rủi ro đương nhiên xảy ra, chắc chắn xảy ra, hoặc các thiệt hại
do nội tỳ, bản chất của hàng hóa, do lỗi của người được bảo hiểm, thiệt hại mà
nguyên nhân trực tiếp là chậm trễ, những rủi ro có tính chất thảm họa mà con
người không lường trước được quy mô, mức độ và hậu quả.
- Rủi ro phải bảo hiểm riêng: là những rủi ro mà muốn được bảo hiểm
thì phải thỏa thuận thêm, thỏa thuận riêng.
-14-

c) Căn cứ vào nguồn gốc phát sinh rủi ro
Đây là những rủi ro do các yếu tố thuộc môi trường tự nhiên, môi
trường văn hóa- xã hội, môi trường kinh tế, môi trường tác nghiệp… gây ra.
Sự thiếu ổn định của các yếu tố này có thể dẫn đến rủi ro cho các doanh
nghiệp.
- Rủi ro do thiên nhiên: là rủi ro do các hiện tượng thiên nhiên như: bão,
lũ lụt, hạn hán, sóng thần, sét đánh, núi lửa… gây ra. Những rủi ro này thường dẫn
đến những thiệt hại to lớn về người và của và làm cho các doanh
nghiệp bị tổn thất nặng nề.
- Rủi ro do môi trường văn hóa – xã hội: là những rủi ro do sự thiếu
hiểu biết về phong tục, tập quán, tín ngưỡng, lối sống, nghệ thuật, đạo đức… của
các dân tộc khác cũng như việc không nắm được sự thay đổi các chuẩn mực giá trị,
hành vi của con người, cấu trúc xã hội, các định chế,… từ đó dẫn đến cách hành xử
không phù hợp, gây thiệt hại, mất mát, mất cơ hội kinh doanh cũng như giảm uy
tín của doanh nghiệp trên thương trường.
- Rủi ro do môi trường chính trị - pháp luật: Môi trường chính trị - pháp
luật có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp,
nếu môi trường này ổn định sẽ giúp giảm thiểu rất nhiều rủi ro cho các doanh
nghiệp. Chỉ có những doanh nghiệp biết nghiên cứu kỹ, nắm vững và có chiến
lược, sách lược phù hợp với môi trường chính trị - pháp luật mình đang kinh
doanh thì mới có cơ hội thành công.
- Rủi ro do môi trường kinh tế: Mọi hiện tượng diễn ra trong môi trường
kinh tế như: tốc độ phát triển kinh tế, khủng hoảng, lạm phát,… đều ảnh hưởng
trực tiếp hoạt động của doanh nghiệp, gây ra những rủi ro, bất ổn. Đặc biệt các
hiện tượng như: tỷ giá hối đoái thay đổi, giá cả hàng hóa biến động… sẽ có ảnh
hưởng rất lớn đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.
- Rủi ro do môi trường hoạt động của doanh nghiệp: Rủi ro có thể phát
sinh ở cả môi trường hoạt động bên trong như tổ chức bộ máy, văn hóa doanh
-15-

nghiệp, tuyển dụng, đãi ngộ nhân viên, tâm lý của người lãnh đạo…hay bên
ngoài doanh nghiệp như quan hệ với khách hàng (cả nhà cung cấp đầu vào lẫn
người tiêu thụ đầu ra), đối thủ cạnh tranh…
2.3. Rủi ro trong trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại
điện tử
2.3.1. Đặc điểm riêng của rủi ro trong hoạt động thu mua của doanh nghiệp
thương mại điện tử
Ngoài những đặc điểm chung đã nêu ở trên, rủi ro trong hoạt động thu mua
thu còn có những điểm khác biệt cơ bản sau đây:
- Tần suất rủi ro: Trong quá trình kinh doanh mua bán hàng hóa quốc tế, mỗi
doanh nghiệp phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ rủi ro ở tất cả các lĩnh vực khác
nhau thuộc môi trường kinh doanh trong và ngoài nước, tức là bao gồm rất nhiều
nhân tố ảnh hưởng thuộc nguyên nhân khách quan, chủ quan tác động làm gia tăng
rủi ro. Qua đó cho thấy rằng rủi ro trong hoạt động thu mua của doanh nghiệp
thương mại điện tử thường xảy ra với tần suất lớn hơn.
- Mức độ nghiêm trọng của rủi ro: Hoạt động thu mua của doanh nghiệp
thương mại điện tửthường được thực hiện giữa các đối tác có khoảng cách địa lý
xa, với những thương vụ có giá trị lớn nên khi xảy ra rủi ro thường rất nghiêm
trọng, khó có thể nhanh chóng hạn chế tổn thất và gây thiệt hại lớn về tài sản cho
các cá nhân và tổ chức. Mặt khác trong quá trình kinh doanh, các doanh nghiệp
thường gặp phải những hiểm họa, nguy cơ nghiêm trọng như: hiểm họa tự nhiên,
sự cầm giữ của chính quyền, chiếm đoạt của các thế lực chính trị, khủng hoảng
kinh tế, sụt giá, cạnh tranh kinh tế… cũng làm gia tăng mức độ nghiêm trọng của
rủi ro.
- Tính đa dạng, phức tạp của rủi ro: hoạt động thu mua của doanh
nghiệp thương mại điện tửlà hoạt động rất phức tạp liên quan đến các yếu tố như:
chủ thể kinh doanh, ngôn ngữ, luật áp dụng, tạp quán thương mại quốc tế, sự di
chuyển hàng hóa và chứng từ, tiền tệ và thanh toán quốc tế… nên rủi ro xảy ra
trong quá trình thu mua diễn ra hết sức đa dạng, phức tạp. Thực tế cho thấy hoạt
động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử thường xảy ra những rủi ro

mang tính bất ngờ cao, thậm chí chưa hề gặp bao giờ trong kinh doanh đã gây ra
không ít khó khăn cho các doanh nghiệp.
2.3.2. Một số rủi ro thường gặp trong hoạt động thu mua của doanh nghiệp
thương mại điện tử
Trong quá trình thu mua, các doanh nghiệp có thể gặp phải rất nhiều rủi
ro,những rủi ro này có thể chia thành hai nhóm cơ bản sau:
a/ Rủi ro phát sinh do sự thay đổi môi trường thu mua
Nhóm rủi ro này bao gồm một số rủi ro sau:
- Rủi ro chính trị, pháp luật: Đây là rủi ro được các nhà xuất nhập khẩu rất
quan tâm và là rủi ro khó lường trước được mà những tổn thất lại rất nghiêm trọng.
Những rủi ro này phát sinh do sự thay đổi về môi trường chính trị và pháp luật
như: bị phong tỏa hay cấm vận về kinh tế, chiến tranh hay đình công mà không thể
ký kết các hợp đồng thu mua với các doanh nghiệpđó, hoặc đã ký kết hợp đồng
nhưng không thực hiện được, hoặc đã giao hàng nhưng không nhận được thanh
toán,… hoặc sự thay đổi về môi trường chính trị, pháp luật có thể tạo ra những khó
khăn cho các doanh nghiệpkhác, từ đó tạo ra các rủi ro trong hoạt động xuất nhập
khẩu. Đặc biệt đối với các doanh nghiệpgiữ vị trí quan trọng trong việc xuất khẩu
hay nhập khẩu một ngành hàng nào đó trên thị trường thế giới thì khi môi trường
chính trị pháp luật ở doanh nghiệpđó thay đổi theo hướng bất lợi cho hoạt động
xuất nhập khẩu thì có thể làm giá cả về ngành hàng này trên thị trường thế giới
thay đổi dẫn đến các tác động gián tiếp gây ra những rủi ro trong hoạt động xuất
nhập khẩu hàng hóa.
- Rủi ro do tỷ giá hối đoái thay đổi: Rủi ro hối đoái là sự không chắc chắn về
giá trị của một khoản thu nhập hay thanh toán do sự biến động tỷ giá hối đoái gây
ra, có thể làm tổn thất đến giá trị dự kiến của hợp đồng.
Đặc điểm của hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử là từ
khi ký kết hợp đồng cho đến khi tiến hành thanh toán và giao hàng là một khoảng
thời gian khá dài.
- Rủi ro do giá cả thị trường thay đổi:
Rủi ro này rất dễ xảy ra đối với các mặt hàng nhạy cảm như hàng nông
lâm sản, hàng thủy hải sản chưa qua chế biến, hàng nguyên liệu… Từ khi giao

dịch ký kết hợp đồng cho đến khi giao hàng, giá cả hàng hóa đó trên thị
trường thế giới có thể thay đổi gây nên những tổn thất trực tiếp cho hợp đồng
đã ký kết. Hoặc do giá cả hàng hóa thay đổi làm cho đối tác có ý định trì hoãn
hoặc không muốn thực hiện hợp đồng, gây khó khăn cho doanh nghiệp làm
doanh nghiệp phải tăng chi phí dẫn đến giảm hiệu quả trong hoạt động kinh
doanh.
- Rủi ro do chính sách ngoại thương thay đổi:
Chính sách ngoại thương là hệ thống các nguyên tắc, các biện pháp kinh
tế, hành chính, luật pháp nhằm thực hiện điều tiết các hoạt động thu mua của
doanh nghiệp thương mại điện tửcủa một Nhà nước trong một giai đoạn nhất
định. Trong thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử, do sự thay đổi của
chính sách ngoại thương, doanh nghiệp có thể gặp rất nhiều rủi ro khác nhau
nhưng cơ bản nhất vẫn là những rủi ro do các quy định về hạn ngạch, thủ tục
hải quan, thuế xuất nhập khẩu và một số các quy định hành chính khác.
Đây là loại rủi ro mà các nhà kinh doanh, nhất là các nhà xuất nhập
khẩu lo ngại nhất. Một biến động mạnh về chính trị, pháp lý xảy ra có thể làm
đảo lộn các kế hoạch của các doanh nghiệp, khiến cho các doanh nghiệp bị
động trong hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.
b/ Rủi ro phát sinh từ quá trình thực hiện các nghiệp vụ thu mua
Những rủi ro có thể gặp phải trong quá trình thực hiện các nghiệp vụ
thu mua bao gồm:
- Rủi ro trong đàm phán, soạn thảo, ký kết hợp đồng thu mua:
Rủi ro này có thể phát sinh do kỹ thuật chào hàng, do quá trình đàm
phán không thỏa thuận rõ tên hàng, lựa chọn điều kiện về phẩm chất, số
lượng, điều kiện kiểm tra số lượng, chất lượng, lựa chọn đồng tiền tính giá,
phương pháp quy định giá, phương thức thanh toán, lựa chọn điều kiện cơ sở
giao hàng, bảo hành, khiếu nại, trọng tài… không tối ưu hoặc khó thực hiện.
Trong khi soạn thảo hợp đồng lại sử dụng những từ ngữ không rõ ràng dẫn
đến sự hiểu nhầm, không dẫn chiếu đến các tập quán hoặc văn bản pháp luật
có liên quan, thiếu các điều khoản cần thiết của một hợp đồng, đặc biệt là các
điều khoản bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp.

- Rủi ro trong quá trình tổ chức thực hiện các hợp đồng thu mua
Đây là nhóm rủi ro nghiêm trọng, thường xuyên xảy ra, gây nên những
tổn thất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả thu mua của các doanh nghiệp.
Nhóm rủi ro này bao gồm những rủi ro trong quá trình đàm phán, soạn thảo,
ký kết hợp đồng thu mua cũng như trong quá trình thực hiện các hợp đồng
này.

CHƯƠNG 3
RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU MUA TẠI DOANH NGHIỆP
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ IMARKET VIỆT NAM
3.1. Tình hình hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử
IMarket Việt Nam
TMĐT ở Việt Nam đang trong quá trình phát triển. Số người tham gia truy
cập internet còn thấp nên chưa tạo được một thị trường nội địa. Mặt khác các cơ sở
để phát triển TMĐT ở Việt Nam còn chưa hoàn thiện: hạ tầng viễn thông chưa đủ
mạnh và cước phí còn đắt, hạ tầng pháp lý còn đang xây dựng, hệ thống thanh toán
điện tử chưa phát triển. Tất cả điều là những rào cản cho phát triển TMĐT.
Doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam đang trong quá trình
tích cực hội nhập vào kinh tế. Dù muốn hay không doanh nghiệp này cũng phải
đối mặt với sự cạnh tranh quyết liệt không chỉ trong nước và thị trường quốc tế.
Các doanh nghiệp nước ngoài, mạnh về vốn, công nghệ và kinh nghiệm sẽ thông
qua TMĐT để đi vào thị trường Việt Nam, cạnh tranh với các doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam , trong đó có doanh nghiệp thương mại
điện tử IMarket Việt Nam
Qua quá trình khảo sát thực tế từ trong thời gần đây (tính từ tháng 8 đến
tháng 9 năm 2019 tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam cho
thấyhoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam đã
đạt được nhiều thành tựu to lớn: tổng thu mua liên tục tăng trong các năm, cơ cấu
mặt hàng và cơ cấu thị trường có nhiều chuyển biến theo hướng tích cực.
Doanh nghiệp đã thực hiện chủ trương đa dạng hóa thị trường và đa phương
hóa quan hệ thu mua tương đối thành công, đổi mới cơ chế quản lý hoạt động thu
mua một cách căn bản, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thu mua trong
quá trình kinh doanh của mình.

Bảng 2.1: Hoạt động thu mua một số mặt hàng điện tử tại doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam trong tháng 8, tháng 9 năm 2019
Tên/ký hiệu mặt hang
điện tử thu mua
Số lượng
thu mua
Số lượng
thành công
Chiếm
tỷ lệ (%)
Số lượng
thất bại
Chiếm
tỷ lệ (%)
Total Request
SEHC_Sep19 164 38 23 114 34
CT-714RW
205 89 43 116 56
LONG 2 . 420ML .
MAKER :
NABAKEM,LONG 2 .
420ML . MAKER :
NABAKEM 405 196 48 209 51
Kim 10 - Plus(Staples
No :10)
132 42 31 90 68
EPOFIX SET: 1L
RESIN, 130ML
HARDENER AND
ACCESSORY,(402000
29), MAKER:
STRUER
215 76 35 139 64
B503493-01,K27773,
GF-200 1.875,
GEBK765981B-0,
XK5/15
311 119 38 192 61
M6 X L15
MM,BLACK COLOR,
[BOLT-HEXSOCKET]
182 56 30 126 69
M6 X L10
MM,.,BLACK
COLOR, BOLT-
HEXSOCKET
403 218 54 185 45
HSR30-2680L (20,20)
(GK) RAIL 117 69 58 48 41

(Nguồn: Tổng hợp Tổng cục thống kê)
Qua bảng số liệu 2.2 cho thấy: mức độ hoạt động thu mua tại doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam trong 02 tháng, tháng 8 và tháng 9 năm
2019 diễn ra liên tục . Những mặt hàng thu mua chính là những mặt hàng có giá trị
tương đối cao. Tuy nhiên phải thừa nhận rằng trong thực tế, bên cạnh những thành
tựu đã đạt được như trên, hoạt động thu mua còn bộc lộ những điểm hạn chế như:
sản phẩm thu mua chủ yếu ở dạng thô hoặc bị lỗi, bên cạnh đó những sản phẩm
này lại chưa có uy tín trên thị trường nên có giá rẻ hơn những sản phẩm cùng loại
của các doanh nghiệp khác. Tỷ lệ thất bại trong sản phẩm thu mua cao hơn tỷ lệ
thành công, chẳng hạn như mặt hàng Total Request SEHC_Sep19, với tổng mua
164 cái, trong đó số lượng thành công chỉ có cái (chiếm 23%), trong khi số lượng
thất bại khá cao, với 114 cái (chiếm 34%). Điều này cho thấy những rủi ro trong
hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam thời
gian qua.
3.2. Tình hình rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại
3.2.1. Nguy cơ rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện
tử IMarket Việt Nam
Ngoài những nhân tố thúc đẩy sự phát triển kinh doanh thì môi trường kinh
doanh còn chứa đựng nhiều hiểm họa, nguy cơ không lường trước được có thể xảy
ra bất cứ lúc nào. Mối hiểm họa, nguy cơ rủi ro từ môi trường kinh doanh chịu sự
tác động của một số nhân tố sau đây:
3.2.1.1. Gia tăng nguy cơ rủi ro trong hoạt động thu mua của doanh nghiệp
thương mại điện tử từ môi trường tự nhiên
Hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tửl à hoạt động chịu
ảnh hưởng của môi trường tự nhiên, nơi chứa đựng rất nhiều hiểm họa, làm gia
tăng nguy cơ rủi ro. Những bất trắc của tự nhiên có thể làm thất thu, mất mùa
trong nông nghiệp, trong khai thác thủy hải sản, làm cản trở đến hoạt động sản

xuất kinh doanh dẫn đến sự hạn chế về nguồn hàng xuất khẩu, làm gia tăng chi phí
kinh doanh. Bên cạnh đó, những thảm họa từ thiên nhiên như mưa bão, lũ lụt…
khiến cho quá trình vận chuyển hàng hóa giữa các doanh nghiệp, đặc biệt là vận
chuyển hàng hóa bằng đường biển, gặp nhiều khó khăn và thiệt hại như: chậm trễ
trong giao nhận hàng hóa, hàng hóa bị giảm hay mất giá trị sử dụng, người nhập
khẩu bị lỡ cơ hội kinh doanh. Như vậy, môi trường tự nhiên có ảnh hưởng lớn đến
sự phát triển của hoạt động thu mua không loại trừ doanh nghiệp thương mại điện
tử IMarket Việt Nam
Hiện nay, những thảm họa do thiên tai gây ra có xu hướng đang ngày càng gia
tăng về cả số lượng vụ việc lẫn mức độ thiệt hại. Chính vì vậy đã làm cho rủi ro
trong hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử ngày càng gia tăng.
3.2.1.2. Gia tăng nguy cơ rủi ro trong hoạt động thu mua của doanh nghiệp
thương mại điện tử từ môi trường chính trị
Sự biến động chính trị, chính sách kinh tế kinh tế không chỉ ảnh hưởng trực
tiếp đến hoạt động kinh doanh của một số doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến
hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử của doanh nghiệp. Vì
vậy, chính trị có tác động mạnh mẽ đến kinh tế, mọi sự biến động về chính trị đều
là nguy cơ rủi ro cho những quan hệ kinh tế hiện nay.
2.2.1.3. Nguy cơ rủi ro từ chính sách quản lý kinh tế và cơ chế điều hành hoạt
động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử
Phát triển kinh tế thị trường của Việt Nam theo định hướng xã hội chủ nghĩa,
có sự quản lý và điều hành của nhà nước thông qua hệ thống chính sách, công cụ
pháp luật. Để xây dựng được một hệ thống chính sách vĩ mô, thiết lập một cơ chế
điều hành kinh tế hoàn hảo cần phải có thời gian dài không ngừng nghiên cứu,
hoàn thiện, thử nghiệm, áp dụng, hiệu chỉnh… Tuy vậy, hoạt động kinh doanh
thường ngày không thể chờ đợi một hệ thống chính sách và cơ chế điều hành hoàn
hảo được cụ thể hóa bằng các văn bản pháp quy, hướng dẫn thi hành mới thực
hiện. Nền kinh tế buộc phải chấp nhận một thực tế là chính sách kinh tế có thể
chưa đáp ứng, chưa phù hợp với thực tiễn kinh doanh, cho nên các chính sách vừa
được ban hành vừa sửa chữa gây nhiều trở ngại lớn đến hoạt động phát triển kinh

doanh của doanh nghiệp. Do vậy, các doanh nghiệp trong đó có doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam luôn phải đối mặt với nguy cơ: sự bất định
trong chính sách, sự phức tạp của cơ chế điều hành, chính sách không phù hợp,
không theo kịp sự biến động và yêu cầu của hoạt động thu mua hiện nay.
3.2.1.4. Nguy cơ rủi ro từ hoạt động tài chính
Không trực tiếp gây ra rủi ro, nhưng tài chính vĩ mô có ảnh hưởng lâu dài đến
hoạt động thu mua của doanh nghiệp thương mại điện tử . Tài chính Việt Nam
trong những năm gần đây, khi mà nền kinh tế quốc dân đang hội nhập với thế giới
và khu vực, không tránh khỏi sự tác động của tài chính quốc tế. Sự tác động này sẽ
thực sự mạnh mẽ khi tính chuyển đổi của VND đang ngày càng được nâng cao.
Theo quyết định số 98/2007QĐ-TT, đến năm 2010, nâng cao tính chuyển đổi của
đồng Việt Nam với các mục tiêu cụ thể: tự do hóa hoàn toàn các giao dịch vãng
lai, bước đầu xây dựng cơ chế để VND tham gia thanh toán xuất nhập khẩu. Điều
này làm gia tăng nguy cơ rủi ro từ hoạt động tài chính của các doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam , trong đó có doanh nghiệp thương mại
3.2.1.5. Nguy cơ rủi ro do hạn chế về năng lực, trình độ chuyên môn của các
nhà quản trị hoạt động thu mua
Năng lực, trình độ chuyên môn của các nhà quản trị có ảnh hưởng mang tính
chất quyết định đến sự thành bại của một doanh nghiệp. Nếu nhà quản trị có năng
lực, trình độ đáp ứng được yêu cầu, chức trách, nhiệm vụ được giao thì doanh
nghiệp có cơ hội tốt để đạt được thành công. Ngược lại, nếu nhà quản trị thiếu
năng lực, trình độ chuyên môn thì đó là nguồn rủi ro lớn nhất đối với doanh nghiệp
trong cơ chế thị trường. Trong hoạt động thu mua thì phẩm chất của người lãnh
đạo càng được đề cao bởi tính chất phức tạp, chứa nhiều rủi ro của thị trường
Năng lực, trình độ chuyên môn của các nhà quản trị doanh nghiệp và quản trị
hoạt động thu mua được hình thành từ ba yếu tố: thứ nhất là những kiến thức được
đào tạo, học tập, rèn luyện trong nhà trường; thứ hai là những kiến thức, kinh
nghiệm có được trong quá trình bám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh; thứ ba là

những kỹ năng do năng khiếu bẩm sinh. Nguồn nhân lực ở nước ta hiện nay còn
rất thiếu cả ba nhân tố này.
3.3. Thực trạng các giải pháp đã áp dụng trong hoạt động thu mua tại
doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam
Cùng với sự phát triển của TMQT, thương mại điện tử, rủi ro cũng
ngày càng nhiều và xuất hiện ở khắp nơi, là nỗi lo thường trực của tất cả các
doanh nghiệp tham gia vào thị trường
Trong những năm qua, doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt
Nam đã tìm mọi cách để hạn chế tới mức thấp nhất rủi ro có thể phát sinh
cũng như giảm thiểu tổn thất. Cụ thể là:
3.3.1. Giải pháp về chiến lược, kế hoạch hoạt động
Doanh nghiệp đã từng bước xây dựng được chương trình hoạt động,
chiến lược thu mua đi đôi với kiểm soát rủi ro, bao gồm:
- Xây dựng và vận hành mô hình tổ chức doanh nghiệp có bộ phận thực
hiện kinh doanh và bộ phận kiểm soát rủi ro độc lập nhau. Quy trình nghiệp vụ
được thống nhất trong toàn doanh nghiệp.
- Đối với chiến lược thu mua dài hạn, doanh nghiệp đã tính đến yếu tố
rủi ro thị trường, ngành hàng, mặt hàng và xây dựng mục tiêu doanh thu, lợi
nhuận trên cơ sở có dự phòng rủi ro.
- Đối với từng phương án kinh doanh cụ thể, ngoài việc phân tích doanh
thu – chi phí- lãi dự tính, doanh nghiệp còn chủ động đo lường, dự báo rủi ro và
các biện pháp dự kiến. Tất cả các đều được lượng hoá.
3.3.2. Giải pháp liên quan đến kỹ thuật nghiệp vụ ngoại thương
Doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam đã chú trọng và
nâng cao chất lượng nghiệp vụ ngoại thương, thực hiện nghiệp vụ thu mua
theo quy chuẩn, thể hiện ở:
* Mua bảo hiểm cho hàng hoá.

Hiện nay, tham gia thu mua, doanh nghiệp đã chủ động mua bảo hiểm
hoặc yêu cầu đối tác mua bảo hiểm. Đây được coi là biện pháp san sẻ rủi ro
hữu hiệu với chi phí thấp. Tuy nhiên, một thực tế đặt ra là doanh nghiệp chưa
thực sự coi trọng việc mua bảo hiểm và cũng chưa lường hết được các rủi ro
có thể phát sinh.
* Chủ động đàm phán, ký kết hợp đồng theo hướng có lợi cho doanh
nghiệp:
- Lựa chọn những cán bộ có kỹ thuật nghiệp vụ giỏi, ngoại ngữ tốt
tham gia đàm phán, giành được những điều kiện tốt nhất và ít rủi ro nhất.
- Tham khảo sự tư vấn của các luật sư kinh tế có kinh nghiệm về nội
dung hợp đồng, điều khoản
- Nghiên cứu kỹ đối tác, tình hình thị trường, mặt hàng trước khi đàm
phán, xây dựng nhiều phương án khác nhau cho những diễn biến đàm phán khác
nhau.
* Tổ chức thực hiện hoạt động thu mua an toàn, hiệu quả
Thực hiện các thu mua theo hướng chuyên môn hoá. Thậm chí doanh
nghiệp không có đủ nhân lực hay năng lực để làm thì chấp nhận phải thuê ngoài.
Chẳng hạn, doanh nghiệp đã thuê công ty chuyên giao nhận hàng hoá, thuê những
công ty giámđịnh độc lập có uy tín kiểm tra hàng hoá hay đề nghị ngân hàng tư
vấn, hỗ trợ lập bộ chứng từ … Việc thuê ngoài như vậy có thể khiến doanh nghiệp
phải chi thêm một số chi phí nhưng bù lại, doanh nghiệp lại tiết kiệm được thời
gian, nâng cao được uy tín với đối tác và hạn chế được những rủi ro tác nghiệp do
năng lực không đáp ứng yêu cầu công việc.
3.3.3. Các giải pháp về nhân lực
Doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam đã quan tâm và
đầu tư cho vấn đề phát triển nguồn nhân lực, thông qua việc:

- Đãi ngộ người có trình độ và đạo đức nghề nghiệp. Hiện nay, các doanh
nghiệp đã áp dụng chế độ khen thưởng, trả lương dựa trên thành tích, do đó, góp
phần tạo nên một sự “ganh đua” lành mạnh, khuyến khích nhân viên sáng tạo, tăng
chất lượng hoạt động và giảm thiểu rủi ro về trình độ.
- Chú trọng công tác tuyển dụng, đào tạo và đào tạo lại cán bộ, thường
xuyên cử cán bộ tham gia các khoá bồi dưỡng kiến thức, nghiệp vụ, luật pháp
trong và ngoài nước, kiên quyết đào thải cán bộ kém năng lực và khuyến khích
“cạnh tranh” công khai, lành mạnh về công việc, cơ hội thăng tiến.
3.4. Đánh giá chung về thực trạng thực hiện giải pháp hạn chế rủi ro trong
hoạt động thu mua tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam
3.4.1. Những kết quả đạt được
Thứ nhất, công tác quản lý rủi ro trong hoạt động thu mua tại doanh nghiệp
thương mại điện tử IMarket Việt Nam đã nhận được sự chỉ đạo, hỗ trợ tích cực
từ phía Nhà nước và các cơ quan quản lý vĩ mô.
Nhà nước và các cơ quan bộ ngành đã luôn quan tâm và đánh giá đúng thực
trạng, tiềm năng và vị thế của hoạt động thu mua trong giai đoạn hiện nay. Điều
này thể hiện rõ trong phát biểu của Thủ tướng tại các kỳ đại hội Đảng và các phiên
họp Quốc hội, các báo cáo tổng kết hoạt động ngành thương mại Việt nam của Bộ
Thương mại cũng như các Bộ ngành chủ quản. Công tác chỉ đạo, định hướng đã
ngày càng sâu sát và thực tế hơn, thực sự phát huy tác dụng hỗ trợ doanh nghiệp,
giúp doanh nghiệp hoạt động đúng hướng và năm sau phát triển hơn năm trước.
Đồng thời, trong công tác quản lý rủi ro hoạt động thu mua các cơ quan quản
lý đã tăng cường, đề cao việc giám sát, tuyên truyền cũng như cảnh báo về nguy cơ
rủi ro có thể phát sinh cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp thương mại
điện tử IMarket Việt Nam . Điều đó thể hiện thông qua hàng loạt những hành
động cụ thể như:
- Chính phủ thường xuyên chỉ đạo Bộ Thương mại, Bộ Tài chính, Bộ Tư

pháp, Tổng cục hải quan rà soát các văn bản, quy định hiện hành, kịp thời
chỉnh sửa, tạo điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp, nâng cao sức cạnh
tranh cho doanh nghiệp.
- Các Bộ chủ quản như bộ Công nghiệp, Bộ Thương mại, Bộ Nông
nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Y tế… đã giúp các doanh nghiệp định hướng
ngành nghề, thị trường, thống nhất hoá hoạt động của các doanh nghiệp, góp phần
hạn chế cạnh tranh nội bộ lẫn nhau và giảm thiểu rủi ro do hoạt động tự phát, manh
mún.
- Thông qua các cơ quan xúc tiến thương mại, kịp thời thông tin, tư vấn
cho các doanh nghiệp về tình hình thị trường, giá cả, mặt hàng. Đặc biệt, đối với
các doanh nghiệp lần đầu tiên tham gia thua mua, sẽ được tư vấn và hướng dẫn về
quy trình nghiệp vụ, phân tích và kiểm soát rủi ro…
- Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), phối hợp với
các cơ quan hành pháp, TTTTQT Việt Nam (VIAC) và các trường đào tạo khối
kinh tế, thường xuyên tổ chức các hội thảo, nói chuyện chuyên đề, các khoá bồi
dưỡng về hoạt động thu mua, rủi ro và cách phòng tránh.
* Thứ hai, doanh nghiệp đã có ý thức tiếp cận và chủ động tiến hành
hoạt động quản lý rủi ro hoạt động thu mua dù mức độ quan tâm khác nhau.
Trong những năm gần đây, do đã đánh giá đúng tác động của rủi ro đến
hoạt động thu mua nên hầu như doanh nghiệp nào cũng tính đến việc quản lý
rủi ro. Có thể cách thức quản lý rủi ro của mỗi doanh nghiệp là khác nhau
nhưng nhìn chung, các doanh nghiệp đã tìm mọi cách trong khả năng có thể
của mình để đề phòng, hạn chế và kiểm soát rủi ro. Phương pháp tiếp cận và
quản lý rủi ro của rất nhiều doanh nghiệp đã thay đổi theo hướng tích cực,
thay vì xác định rủi ro theo cảm nhận chủ quan, thì nay, họ đã từng bước xây
dựng những cách thức phân tích, kiểm soát mới mang tính khoa học và logic.
Thứ ba, việc tăng cường quản lý rủi ro trong hoạt động thu mua đã
từng bước đem lại kết quả tích cực, góp phần giảm bớt những thiệt hại, tổn
thất

và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp
Thực tiễn cho thấy, hoạt động thua mua của Doanh nghiệp đã tăng
trưởng, phát triển rất nhanh cả về quy mô và chất lượng, doanh nghiệp đã chủ
động và mạnh dạn hơn trong thu mua, nghiên cứu kỹ thị trường, mặt hàng, đối
tác và “cẩn thận” hơn trong thực hiện hợp đồng.
Có được những thành công to lớn đó, một phần không nhỏ là nhờ công
tác tăng cường quản lý rủi ro trong hoạt động thu mua, thể hiện ở chính cách
thức doanh nghiệp xây dựng chiến lược KD có tính đến yếu tố rủi ro, cách
thức doanh nghiệp tổ chức thực hiện hoạt động thu mua và kiểm soát chất
lượng hoạt động. Mặc dù không có số liệu thống kê đầy đủ nhưng qua tổng
kết trong những tháng gần đây, có thể thấy số lượng những vụ rủi ro, thiệt hại,
tổn thất do nguyên nhân chủ quan mang lại trong hoạt động thu mua đã giảm
đáng kể.
3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân
Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực hạn chế rủi ro trong hoạt động thu mua
tại doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt Nam nhưng, xét trên phương
diện toàn xã hội thì hiệu quả của công tác này là chưa cao.
Những hạn chế này thể hiện ở:
* Thứ nhất, môi trường pháp lý của hoạt động quản lý rủi ro hoạt động
thu mua còn nhiều bất cập.
Có thể nói, cơ sở pháp lý để quản lý và điều hành hoạt động thu mua
của DNV là khá đầy đủ và chi tiết. Đồng thời, khi tham gia vào thương mại,
doanh nghiệp còn chịu sự điều chỉnh của pháp luật và tập quán
Tuy nhiên, hệ thống pháp luật về doanh nghiệp vẫn còn bị chia cắt, tách
bạch áp dụng riêng cho từng thành phần kinh tế. Do đó, doanh nghiệp có cùng
loại hình pháp lý nhưng khác nhau về thành phần kinh tế thì được quy định
khác nhau về thủ tục, điều kiện gia nhập và rút khỏi thị trường, cơ chế “xin-

cho”, “phê duyệt”… Những khiếm khuyết của từng luật đã làm hạn chế khả
năng cạnh tranh của doanh nghiệp
Sự đa dạng trong hệ thống pháp luật quản lý sẽ là một điều kiện thuận
lợi giúp doanh nghiệp phát huy tốt năng lực nội tại, hạn chế rủi ro nếu doanh
nghiệp hiểu và áp dụng đúng các quy định có liên quan đến hoạt động của
mình. Song, đây cũng là “con dao hai lưỡi” nếu doanh nghiệp hiểu sai hoặc
không biết Luật, áp dụng sai, bừa bãi, tuỳ tiện vào hoạt động thực tiễn của
doanh nghiệp mình.
* Thứ hai, doanh nghiệp chưa thực sự coi trọng và tuân thủ triệt để
bốn nguyên tắc về quản lý rủi ro trong hoạt động thu mua
Doanh nghiệp chưa xây dựng được bản mô tả chính xác về công việc
những như yêu cầu, trách nhiệm đối với từng thành viên. Do đó, họ cũng
không thể có được cơ sở để kiểm tra tính tuân thủ của từng nhân viên so với
quy định của doanh nghiệp và khi rủi ro xảy ra, cũng không thể áp dụng các
biện pháp, chế tài hợp lý và có sức thuyết phục.
* Thứ tư, kiến trúc thượng tầng và cơ sở hạ tầng cho công tác quản lý
rủi ro chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.
Kiến trúc thượng tầng bao gồm các cơ chế chính sách, quy trình, quy
chế, hướng dẫn… từ các cấp quản lý vĩ mô nhằm mục đích định hướng cho
doanh nghiệp. Cơ sở hạ tầng bao gồm hệ thống công nghệ, thông tin, tư vấn
pháp lý, nghiệp vụ…
Trên thực tế, các doanh nghiệp chủ yếu mới chỉ tiếp cận được với các
văn bản luật và dưới luật về quản lý hoạt động thu mua, trong khi đó, các quy
trình, cơ chế định hướng, hỗ trợ công tác quản lý rủi ro hoạt động thu mua tại
doanh nghiệp chưa có nhiều và không đồng bộ.
Hơn nữa, tốc độ phát triển của hệ thống công nghệ, thông tin tuyên
truyền, tư vấn chưa theo kịp tốc độ phát triển của hoạt động kinh doanh, và
chi phí cũng khá đắt. Mong muốn của các doanh nghiệp là có thể tận dụng,

tranh thủ được cơ sở vật chất chung về công nghệ thông tin hiện đại để tìm
hiểu thông tin, tiếp cận thị trường thay vì phải đầu tư quá nhiều từ nguồn vốn
tự có hạn hẹp.
CHƯƠNG 4
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU
MUA ĐIỆN TỬ TẠI IMARKET
4.1 DỰ BÁO NHỮNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU MUA ĐIỆN TỬ
TẠI IMARKET
Trong những năm tới, thuận lợi và cơ hội dành cho các doanh nghiệp là rất
lớn, nhưng thách thức và rủi ro cũng không nhỏ.
4.1.1.Rủi ro về giá
Cơn sốt giá mặt hàng điện tử trên thị trường thế giới vẫn tiếp tục tăng cao. Tỷ
suất tăng giá các sản phẩm khác cũng đáng chú ý, nếu không được cải thiện thì
nguy cơ bị thiệt hại về giá ký kết hợp đồng cao hơn giá thực tế vẫn đáng lo ngại.

Đối với hoạt động thu mua hàng điện tử, giá cả luôn biến động bất lợi cho
doanh nghiệp. Mở cửa hội nhập kinh tế và tự do hoá thương mại toàn cầu chắc
chắn sẽ diễn ra sự cạnh tranh gay gắt và quyết liệt, mà trong cuộc chiến này,
Doanh nghiệp không tự xây dựng chiến lược cạnh tranh trên thương trường thì sẽ
còn gặp nhiều khó khăn và thua thiệt.
4.1.2. Rủi ro bị kiện bán phá giá
Bị kiện phá giá cũng là một thách thức không thể bỏ qua. Các biện pháp
chống bán phá giá là một trong những biện pháp được các doanh nghiệp thường
xuyên sử dụng để vệ mình Những vụ kiện chống bán phá giá đối với các sản phẩm
liên tiếp xảy ra, đặc biệt là với các sản phẩm điện tử là những khó khăn thách thức
mới của doanh nghiệp.
4.1.3. Rủi ro về luật pháp
Khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế quốc tế thì nguy
cơ gặp những rủi ro về luật pháp sẽ ngày càng nhiều hơn. Có hai loại rủi ro pháp lý
các doanh nghiệp thu mua sẽ vấp phải.
Thứ nhất, những rủi ro mang tính khách quan do các văn bản, quy phạm luật
của Việt Nam không phù hợp, tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động, và trong
một số trường hợp, quy định của Việt Nam chưa thống nhất
Thứ hai, những rủi ro do bản thân doanh nghiệp không hiểu biết đầy đủ về
luật pháp trong nước và quốc tế, hoặc doanh nghiệp cố tình vi phạm, lách luật….
Đặc biệt, đây là một rủi ro rất dễ xảy ra đối với các DNVVN, khi mà một tình
trạng phổ biến hiện nay là nhiều doanh nghiệp đã đi vào hoạt động nhưng người bỏ
vốn, chủ sở hữu gần như không nắm được các quy định cơ bản về pháp luật
4.1.4. Rủi ro bị lừa đảo, gian lận trong hoạt động thu mua
Cùng với sự phát triển của quá trình hội nhập kinh tế, nguy cơ các DN trở
thành nạn nhân của tội phạm kinh tế càng cao với những thủ đoạn lừa đảo tinh vi
và chuyên nghiệp hơn. Đó có thể sẽ là lừa đảo bằng bộ chứng từ thanh toán, bằng
tàu ma, bằng bảo hiểm, cũng có thể sẽ là cho hàng kém chất lượng, hàng không
đúng theo như hợp đồng……

4.2 CÁC GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG THU
MUA ĐIỆN TỬ TẠI IMARKET
4.2.1. Giải pháp về cơ chế chính sách, pháp luật
Cơ chế chính sách, pháp luật đóng vai trò quan trọng và có ý nghĩa quyết định
đối với hoạt động của các doanh nghiệp thu mua hàng điện tử. Một hệ thống chính
sách, pháp luật đồng bộ, thông thoáng, nhất quán sẽ giúp các doanh nghiệp chủ
động và bình đẳng trước pháp luật, góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh
tối ưu với những chủ thể kinh doanh an toàn, hiệu quả.
Mục tiêu của giải pháp về cơ chế chính sách là:
- Xây dựng một môi trường pháp lý nhất quán và công khai minh bạch
hơn trong lĩnh vực thu mua ở Việt Nam.
- Tăng cường khuôn khổ thể chế để thực hiện các bộ luật về thu mua
hàng điện tử
- Xây dựng hệ thống đăng ký kinh doanh có hiệu lực, hiệu quả, công
khai minh bạch và đỡ tốn kém.
- Tăng cường hiểu biết về các vấn đề liên quan tới chính sách cạnh tranh
ở Việt Nam cũng như đề ra khuôn khổ chính sách và pháp lý có hiệu lực về
cạnh tranh.
4.2.2.Giải pháp về tài trợ thương mại
Theo các doanh nghiệp, mặc dù Nhà nước có chính sách ưu đãi đầu tư đối với
những dự án đầu tư vào sản xuất mặt hàng xuất khẩu hoặc thưởng xuất khẩu nhưng
có rất ít doanh nghiệp tiếp cận được các chính sách khuyến khích đầu tư. Lý do
chính là thủ tục để nhận đầu tư ưu đãi còn rườm rà, hệ thống bảo lãnh tín dụng
chưa phát triển, khiến các doanh nghiệp thường bỏ lỡ cơ hội kinh doanh.
Vì vậy, chính phủ cần nghiên cứu các biện pháp hỗ trợ đồng bộ, thông thoáng,
“một cửa” và bình đẳng đối với tất cả các doanh nghiệp.

4.2.3.Giải pháp về công nghệ, thông tin, tư vấn hoạt động thu mua
Công nghệ, thông tin và tư vấn pháp lý, nghiệp vụ đang là vấn đề bức xúc và
cấp thiết của tất cả các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp thua mua điện
tử, những doanh nghiệp hoạt động trong một môi trường thông tin luôn biến động
và phức tạp. Tuy nhiên, chi phí đầu tư cho công nghệ thông tin hiện đại lại rất tốn
kém, nhiều khi vượt quá khả năng và quỹ đầu tư của mỗi doanh nghiệp, nhất là các
doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Vì vậy, giải pháp về công nghệ, thông tin, tư vấn nghiệp vụ cho các doanh
nghiệp thu mua điện tử cần phải được sự tham gia và hỗ trợ từ phía Nhà nước và
các cơ quan quản lý cấp vĩ mô. Chỉ khi nào cơ sở hạ tầng chung về công nghệ
thông tin của Việt Nam được nâng cấp, phát triển thì lúc đó các doanh nghiệp mới
tận dụng được lợi thế từ công nghệ thông tin để phục vụ cho hoạt động của mình.
Đồng thời, Nhà nước cần có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ và định hướng
các doanh nghiệp trong hoạt động nghiên cứu, đổi mới và chuyển giao công nghệ.
4.2.4. Giải pháp về quy trình kiểm soát, hạn chế rủi ro trong hoạt động thu
mua hàng điện tử
Đây là giải pháp mang tính chiến lược và có ý nghĩa sống còn đối với doanh
nghiệp trong bất kỳ thời điểm nào. Một quy trình kiểm soát tốt rủi ro bao gồm:
* Xây dựng được chiến lược hoạt động thu mua tốt
Một chiến lược rõ ràng sẽ tạo cơ sở cho quản lý rủi ro. Đối với doanh nghiệp
XK, đó có thể là chiến lược nâng cao thị phần và lợi nhuận trên thị trường truyền
thống, mở rộng thị trường, xâm nhập thị trường mới, nâng cao chất lượng sản
phẩm khẳng định uy tín và xây dựng thương hiệu mạnh. Đối với doanh nghiệp thu
mua, đó có thể là chiến lược bán được nhiều sản phẩm thị trường trong nước cần,
tìm kiếm nhiều nguồn cung nước ngoài ổn định, hợp lý, thu lợi nhuân cao.
Khi đã xây dựng được mục tiêu, doanh nghiệp phải thông báo các kế hoạch
thu mua, phân tích môi trường kinh doanh và khẩu vị rủi ro của hoạt động thu mua
đến từng bộ phận, nhân viên để họ có định hướng cho hoạt động của mình.
* Thực thi và quản lý rủi ro tốt

- Phân tách bộ phận quản lý rủi ro và bộ phận kinh doanh, gọi tắt là bộ
phận “Say No” và “Say Yes”.
- Đối với những doanh nghiệp có mô hình tổ chức quy mô lớn, cần phân
quyền cho lãnh đạo từng cấp phê duyệt phương án, giao dịch. Việc phân
quyền sẽ tạo điều kiện cho người quản lý có thời gian xem xét kỹ các giao
dịch trong phạm vi được phân quyền.
- Xây dựng hệ thống chế độ báo cáo rủi ro theo từng bậc trong cơ cấu
tổchức, quy định mức độ chi tiết và thường xuyên của báo cáo. Xây dựng quy
trình báo cáo có sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, theo mẫu biểu quy chuẩn
và quy định cụ thể về cấp nào được nhận và phê duyệt báo cáo.
* Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát
Thực hiện tốt công tác kiểm tra, kiểm soát đảm bảo phát hiện sớm các rủi ro tiềm
ẩn, phát hiện ra những sai sót trong và sau quá trình tác nghiệp để kịp thời có biện
pháp khắc phục. Thậm chí, doanh nghiệp có thể xây dựng chế độ khen thưởng cho
cán bộ, nhân viên phát hiện sớm trước khi rủi ro xảy ra hoặc người có sáng kiến
trong việc xử lý rủi ro.

KẾT LUẬN
Rủi ro và lợi nhuận là hai mặt của một vấn đề. Muốn có lợi nhuận thì
doanh nghiệp phải chấp nhận rủi ro; nếu không chấp nhận rủi ro, sẽ không bao giờ
thu được lợi nhuận. Đặc biệt, trong xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế mạnh mẽ
như hiện nay, rủi ro như một “luồng gió độc” đợi sẵn doanh nghiệp, đặc biệt là
những doanh nghiệp không có biện pháp phòng tránh.
Kiểm soát, phòng ngừa và hạn chế rủi ro nói chung, rủi ro trong hoạt động thu
mua hàng điện tử nói riêng luôn là đề thu hút được sự quan tâm của các cấp quản
lý và bản thân các doanh nghiệp. Vấn đề đặt ra là, cùng với sự phát triển của
thương mại, thương mại điện tử, công tác hạn chế rủi ro hoạt động thu mua đã có
những bước tiến như thế nào, đã thực sự hiệu quả và đáp ứng lòng mong đợi của
doanh nghiệp hay chưa?
Thông qua việc nghiên cứu một cách có hệ thống lý luận về rủi ro và hạn chế
rủi ro trong hoạt động thu mua của các doanh nghiệp thương mại điện tử
IMarket Việt Nam , phân tích các nguyên nhân chủ quan, khách quan và trên cơ sở
thực tiễn hoạt động quản lý rủi ro của doanh nghiệp, luận văn rút ra một số kết
luận sau:
Một là: Việc nghiên cứu và đưa ra giải pháp giải pháp hạn chế rủi ro trong
hoạt động thu mua phải được đặt trong mối quan hệ biện chứng với toàn bộ hoạt
động thu mua của doanh nghiệp cũng như các cơ chế, chính sách quản lý, điều
hành hoạt động thumuacủa Chính phủ và các Bộ ngành. Các giải pháp đưa ra phải
được áp dụng đồng bộ, phải được sự hỗ trợ thống nhất của các cấp, ngành có liên
quan.
Hai là: Rủi ro trong hoạt động thu mua tập trung chủ yếu là rủi ro tác nghiệp,
rủi ro pháp lý, rủi ro về giá, rủi ro năng lực cán bộ và trình độ công nghệ
Ba là: Nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong hoạt động thu mua có nhiều nhưng
nguyên nhân chủ quan từ bản thân doanh nghiệp là chính. Đó là do công tác kiểm
tra, kiểm soát chưa được quan tâm đúng mức và chưa phát huy hiệu quả, hoạt động
nghiệp vụ còn nhiều vướng mắc, quy trình nghiệp vụ còn nhiều bất cập, trình độ

nghiệp vụ thiếu và yếu, công nghệ thông tin lạc hậu và khả năng phối hợp, liên
doanh liên kết kém… Bên cạnh đó, còn có những nguyên nhân khách quan do
chính sách thương mại, chính sách ngoại hối, tư vấn pháp lý…Xuất phát từ thực
trạng và nguyên nhân rủi ro, tác giả kháo luận đã đề xuất một hệ thống các giải
pháp nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động thua mua hàng điện tử hiện nay.

45
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
.
1. Bùi Xuân Lưu (2002), Giáo trình Kinh tế Ngoại thương, NXB Giáo dục
2. Trương Đình Tuyển, Bộ Trưởng Thương Mại (2005), “Toàn cầu hoá kinh
tế- cách tiếp cận, cơ hội và thách thức”, Báo Nhân dân Điện tử ngày
17/01/2005.
3. Đoàn Thị Hồng Vân (2002), Quản trị rủi ro và khủng hoảng, NXB Giáo
dục.
4. Báo cáo thường kỳ của doanh nghiệp thương mại điện tử IMarket Việt
Nam
5. Việt Nam hội nhập kinh tế trong xu thế toàn cầu hoá- Vấn đề và giải pháp,
NXB Chính trị quốc gia, 2002
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (2000), Văn kiện Đại hội Đảng IX, NXB Chính
trị Quốc gia

Giải Pháp Hạn Chế Rủi Ro Trong Hoạt Động Thu Mua Tại Imarket.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Giải Pháp Hạn Chế Rủi Ro Trong Hoạt Động Thu Mua Tại Imarket.doc

Similar to Giải Pháp Hạn Chế Rủi Ro Trong Hoạt Động Thu Mua Tại Imarket.doc (20)

More from Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562

More from Nhận Viết Đề Tài Trọn Gói ZALO 0932091562 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (11)

Giải Pháp Hạn Chế Rủi Ro Trong Hoạt Động Thu Mua Tại Imarket.doc