1. Экологийн
хямрал

2. Хог хаягдал ба хөрсний бохирдол
Хүний ахуйн үйл ажиллагаатай холбоотойгоор
хөрсний
-үржил шим буурах
-агаарын болон усны эвдрэл
-хужиртах
-Шүлтжих
-химийн эвдрэлүүд үүсч байна.
Хүний үйл ажиллагаатай холбоотой хөрсний эвдрэл
нь байгалийн эвдрэлээс 100-1000 дахин хурдан
хугацаанд явагддаг байна.

3. Хүний үйл ажиллагаанаас үүдсэн хөрсний бохирдолтын эх
үүсвэрийг дараах байдлаар ангилж болно.
Ахуйн үйлдвэрлэл ба амьдрах байгууламж:
ахуйн хог , хоолны хаягдал, барилгын хог, хүний ялгадас
Аж үйлдвэр: янз бүрийн хог хаягдлаар хөрсийг бохирдуулдаг.
Дулааны эрчим хүч: хог хаягдал нь хүхрийн хүчил бөгөөд
үүнээс болж хөрс хүчилждэг. Ой шатснаас хөрс нүүрс,
үнсээр бохирдоно.
ХАА-д ургамлыг хамгаалах зорилгоор хэрэглэдэг химийн
хор, пестицидийн нөлөө
Тээвэр, дотоод шаталтын хөдөлгүүр

4. Хөрсний өөрөө цэвэрших үйл ажиллагаа маш удаан
ялангуяа хүйтэн сэрүүн бүсд бараг явагддаггүй.
Бохирдуулагч бодис хөрсний гадарга дээр цугларна.
Аажмаар хөрсний химийн найрлагыг өөрчилнө.
Улмаар энэ нь экосистемийг бүхэлд нь хамарна.
Дэлхийн томоохон хотуудын хөрс жил бүр
-3 тербум тн үйлдвэрийн болон ахуйн хог хаягдал
-500 тербум м3 бохир ус
-1 сая тн янз бүрийн аэрозолиор бохирддог.

5. Өнөөдөр тулгараад байгаа томоохон бэрхшээл бол
“цөлжилт” юм. Дэлхийн бүх хуурай газрын 1/3 хэсэг буюу 850
сая хүн амьдардаг 45 сая км2 газарт цөлжилт нүүрлэж ,
хуурайшсан газраас жилдл 30 тербум долларын
бүтээгдэхүүн адаж байна.
Эрчим хүчний салбар хөрсийг хий байдалтай янз бүрийн
хорт бодисоор маш их хэмжээгээр бохирдуулдаг байна. Их
хэмжээний органик нэгдэл, нян, шимэгч хорхойн өндөг
зэргээр хөрс бохирддог.

6. ОХУ-д жилд 1 оршин суугч 300 кг, АНУ-д 700 кг ахуйн хог
хаягдал хаядаг байна.
Хөрс нь химийн бодисыг хуримтлуулах онцлогтой.
НҮБ-ийн их хурлаас засгийн газруудад дараах зөвлөмжийг
гаргасан. Үүнд :
- Нутгийн оршин суугчдын сонирхол, бүтэц, тоо
хэмжээ, газрын нөөцийн хэмжээ тооцох бодлого
боловсруулах
- Газрын ашиглалтыг
сайжруулах, хамгаалах, эзэмших, асуудлыг сайжруулах
- Шингэн ба хатуу хаягдлыг зайлуулах, устгах
Үүнээс гадна үйлдвэрлэлийн болон бохир ус,агаар тоосыг
зэргийг цэвэрлэхэд хатуу болон өндөр концентрацитай
шингэн хаягдал үүсгэдэг. Эдгээрийг зайлуулах нь
цэвэрлэхээсээ илүү хүндрэлтэй болоод байна.

7. Далай тэнгисийн
бохирдолт
Орчин үед далайн бохирдол нь экологийн
хямралын хүнд асуудлуудын нэг юм. Далай
бохирдож байгаа ачааллаасаа болж экосистем
нь аажмаар мөхлийн ирмэгт хүрээд байна.
Далай бохирдох үндсэн замууд:
- Далайд хогийг шууд хаях
- Нефтийн цооногоор нефтийг шууд хаях
- Нефтийг тээвэрлэх хөлөг онгоцууд далайд
осолдох зэрэг болно.

8. Далайд бохир бодисууд хаягдах замууд
Химийн бодисын хэрэглээ ба
үйлдвэрлэлийн хаягдал
Агаар
мандал
Гол
мөрөн
Далай
Планктон, бентос организм
Загаснууд
Хөрс ба гүний ус

9. Жил бүр далайд 1,2 тербум тн химийн бодис
хаягдаж байгаа бөгөөд одоогоор далайн усанд
500,000 төрлийн химийн бодис байгаа юм байна.
Далайн усанд 500 сая тн ДДТ хуримтлагдсан
байдаг ба жил бүр 45 мянган тн-оор нэмэгддэг.
Жил бүр далайд 300 млрд м3 бохир ус ордог ба
90% нь цэвэрлэгдээгүй байдаг.
Химийн хорт бодисуудаас хүн болон биотод
хамгийн аюултай нь нефтийн нүүрстөрөгч,
пестицид, хүнд металл (мөнгөн ус, кадми, хөнгөн
цагаан г.м) юм.

10. Далайн экосистемд онцгой аюултай нь нефть бөгөөд нефть
нь устай холилдохгүй түүний дээгүүр нимгэн хальс үүсгэж
ус, агаар мандлын хоорондох хийн солилцоог хаадаг.
Ингэснээр усны шувууд болон загасны үндсэн тэжээл болох
планктоныг сүйрэлд хүргэнэ.

11. Ю.А.Израэль /1985/ далайн экосистем
бохирдсноос болж дараах үр дүнд хүрнэ гэж
тодорхойлсон байдаг.
- Экосистемийн тогтвортой байдал алдагдах
- Эвтрофикаци нэмэгдэх
- “улаан түрхэлт” гарж ирэх
- Биотод химийн хорт бодис хуримтлах
- Биологийн нөхөн төлжилт буурах
- Мутагенез, хавдар үүсгэгчид үүсэх
- Далайн эрэг орчмийн нутаг дэвсгэр
микробиологийн хувьд бохирдох г.м

12. Рио де жанейро хотод болсон НҮБ-ийн их хурал
далайн усыг бохирдлоос хамгаалахад дараах
зөвлөмжийг өгсөн.
- Далайн орчинд аюултай нөлөөлөх химийн болон нийлэг
бодисийн хаягдлыг багасгах, бүрэн болиулах
- Хорт хаягдалд хяналт тавих, дахин боловсруулах, далайд
оруулахгүй байх
- Далайн ургамлын ургалтыг сайжруулж, далайн орчны
тэнцвэрт байдлыг хангахын тулд азот болон фосфорын
хаягдалд хяналт тавих
- Экологийн хувьд аюултай шавьж устгагч бодисыг
хэрэглэхгүй байх
- Далайд нефтийн болон химийн хог хаягдлыг хаяхгүй байх

13. Анхаарал тавьсанд
баярлалаа 