Met ingang van 1 mei 2016 verdwijnt de VAR en treedt de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties in werking. Deze wijziging heeft onmiskenbare gevolgen voor de praktijk. Maar wat wijzigt er nu precies in de wet? En wat betekent dit in de praktijk?
Tijdens het DRV Uurtje Wijzer keken we in één uur tijd gezamenlijk naar de belangrijkste aandachtspunten bij de invoering van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties.
5. Er is een dienstbetrekking als iemand:
• verplicht is persoonlijk arbeid te verrichten; en
• daarvoor een beloning ontvangt; en
• in een gezagsverhouding staat
Dienstbetrekking
De kern
6. • Activiteiten in het economische verkeer
• Verwachten van positief resultaat
• Ondernemersrisico
• Investeringen
• Aantal opdrachtgevers
• Eigen visitekaartje / website / e.d.
• Mate van zelfstandigheid
• Continuïteit
Ondernemerschap
De kern
7. De verschillen
Dienstbetrekking
• Inkomstenbelasting
– Standaard
• Pensioen
– Werkgever of branche
• Ziek
– 2 jaar loon / ZW / WIA
• Werkloos
– WW
Ondernemerschap
• Inkomstenbelasting
– Extra faciliteiten
• Pensioen
– Zelf regelen
• Ziek
– Zelf regelen
• Werkloos
– Geen werk, geen inkomen
8. Werkgeversgezag
Wel werkgeversgezag
• Accountantskantoor
– Huurt ICT-er in
– Geen eindresultaat
– Dagelijkse leiding
– Bewaakt de voortgang
– Auto van de zaak
– Laptop van de zaak
– Kerstpakket
= wel dienstbetrekking
Geen werkgeversgezag
• Accountantskantoor
– Huurt ICT-er in
– Spreekt eindresultaat af
– Laat ICT-er zijn gang gaan
– Beoordeelt eindresultaat
– Eigen auto
– Eigen laptop
– Relatiegeschenk
= geen dienstbetrekking
9. • Opdrachtnemer vraagt de VAR aan
• Op naam opdrachtnemer
• Werkzaamheden
• Duidelijkheid voor opdrachtgever
• Eén jaar geldig
• Dus één jaar zekerheid vooraf
VAR
11. NIETS
• Volgens de Belastingdienst zelf
• Wat vroeger niet mocht, mag nog steeds niet
• Wat vroeger wel mocht, mag nog steeds
• We gaan het wel anders regelen
– Beschikking geen loonheffingen (BGL)
– Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie (Wet DBA)
Wat verandert er dan?
12. Opdrachtgever en zzp’er werken met:
• Goedgekeurde overeenkomst
– Modelovereenkomsten
– ‘eigen’ overeenkomst
• 5 jaar geldig, tenzij …
• Naleven afspraken / werken conform overeenkomst
• Risico voor beide partijen
Wet DBA
De Kern
13. • Drie soorten goedgekeurde modelovereenkomsten:
– Algemene overeenkomsten
– Overeenkomsten branches en beroepsgroepen
– Individuele overeenkomsten
• Gemarkeerde bepalingen
• Verwijzen naar de overeenkomst
• Geen werkgeversgezag, vrije vervanging, tussenkomst
Wet DBA
Modelovereenkomsten
15. Dienstbetrekking uitsluiten:
• Andere opdrachtgevers toestaan
• Vrije vervanging
• Geen gezagsverhouding
• Geen fictieve dienstbetrekking
De overeenkomst
Waar moeten we op letten?
16. “Deze overeenkomst is gebaseerd op de door de Belastingdienst op
[DATUM] onder nummer [NUMMER] beoordeelde overeenkomst. De in
die overeenkomst gemarkeerde bepalingen zijn in deze overeenkomst
ongewijzigd overgenomen. Voor zover in deze overeenkomst
aanpassingen hebben plaatsgevonden, zijn partijen van mening dat deze
aanpassingen geen afbreuk doen aan de in de model- of
voorbeeldovereenkomst gemarkeerde bepalingen.”
Modelovereenkomsten
Verwijzen
17. Risico opdrachtgever:
• Naheffing loonbelasting verhaalbaar op zzp’er
• Naheffing werknemerspremies niet verhaalbaar op zzp’er
• Naheffing premie ZVW niet verhaalbaar op zzp’er
• Boete niet verhaalbaar op zzp’er
Risico opdrachtnemer:
• Geen ondernemer meer voor de inkomstenbelasting
Opdrachtgever: proces in organisatie opnemen bij werken
met modelovereenkomsten
Controle achteraf
NALEVING !
18. • Wet DBA gaat in op 1 mei 2016
• Per 1 mei 2016 VAR niet meer geldig
• Nu al modelovereenkomsten toepassen
• Tot 1 mei 2017 wel controles,
geen sancties (tenzij fraude), wel inspanningsverplichting
• Focus Belastingdienst ligt op voorlichting
Overgangsperiode
19. • Modelovereenkomsten
• Arbeidsovereenkomst met opdrachtgever
• Payrollwerknemer in plaats van zzp’er
• Gedetacheerde in plaats van zzp’er
• Zzp’er per opdracht inhuren
• Oproepkracht in plaats van zzp’er
Hoe gaan we die verhouding regelen?
Enkele mogelijkheden:
20. • Nu: fictieve dienstbetrekking tenzij VAR-WUO
• Goedkeuring: per 1 mei 2016 op verzoek geen fictieve
dienstbetrekking
• Wetsvoorstel: per 1 januari 2017 afschaffen fictieve
dienstbetrekking
Commissarissen
Verschillende benadering door bedrijfsleven (wanneer zelfstandig) en Belastingdienst (is sprake van een dB)
Op website Belastingdienst ondernemerscheck
Waarom einde aan de VAR:
Een VAR werd, volgens de staatssecretaris van Financiën, de heer Wiebes, echter te vaak, te snel en onterecht afgegeven. Handhaving was lastig en opdrachtgevers hadden te weinig (lees: geen) verantwoordelijkheden ten aanzien van de VAR. Vaak waren de zogenaamde zelfstandigen volgens de Belastingdienst wel in (fictieve) loondienst van hun opdrachtgever. Beiden konden daarvan profiteren; de opdrachtgever omdat hij bijvoorbeeld geen premies werknemersverzekeringen hoeft te betalen en geen twee jaar het loon van de ‘werknemer’ door hoeft te betalen bij ziekte. De zelfstandige kan gebruik maken van de diversen aftrekposten (zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling) in de inkomstenbelasting. Wiebes noemt dit “schijnzelfstandigheid”. Hier moest volgens hem dus iets aan worden gedaan.
Alleen bij fraude opdrachtgever aanspreken (met oog op ontduiken loonheffingen)
Probleem VAR: belemmert handhaving door Belastingdienst. Opdrachtgever speelt geen rol bij juiste toepassing VAR.
Belastingdienst wil:
Optreden tegen schijnzelfstandigheid
Evenwichtige verantwoordelijkheid kwalificatie van de arbeidsrelatie
Vereenvoudiging handhaving (arbeidsintensief en complex / 500,000 VAR beschikkingen)
Verschuiving adm lasten naar opdrachtgevers
Partijen mochten en mogen arbeidsrelatie vorm geven zoals ze zelf willen
Beoordeling sprake van een DB ?
Wel groter risico opdrachtgever (dus minder werken met ZZP’ers ?!)
DBA: - Belastingdienst beoordeelt alleen op inh pl loonheffingen / gepubliceerde ovk alleen op fiscale aspecten - vrijwaring inhouding loonheffing op beloning opdrachtnemer - zegt niets over kwalificatie arbeidsinkomsten opdrachtnemer - niet verplicht om met modelovk te werken, alleen bedoeld bij twijfel arbeidsrelatie - achteraf zekerheid
- veel onrust ZZP’ers en opdrachtgevers, kamervragen, gedoe ovk, etc - gepubliceerde ovk fouten, aangepast, jur toetsing 4e kwartaal - brancheverenigingen in overleg met Belastingdienst - kan in opdrachtbevestiging of mail naar ovk verwijzen / niet verplicht voorleggen - volgens partijen geen sprake van een DB, dan hoef je niet met een modelovk te werken
Voordelen voor ZZP’er:- echte zelfstandigen zijn niet belast met papierwerk
Betere handhaving/marktwerking (is dit zo ??)
Voorwaarden helderder werken buiten DB
Algemene modelovereenkomsten
Er zijn drie algemene modelovereenkomsten gepubliceerd. Deze kunnen worden gebruikt door opdrachtgevers en opdrachtnemers die niet in een bepaalde branche of beroepsgroep werken. Deze overeenkomsten zijn opgesteld door de Belastingdienst in overleg met werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland. Het gaat hier om de volgende overeenkomsten:
Geen werkgeversgezag (de meest algemene die meestal zal worden gebruikt); opdrachtnemer is vrij in wijze bereiken doel, niet wijze hoe. Vooraf specificeren instructierecht
Vrije vervanging (de opdrachtnemer mag anderen de opdracht laten uitvoeren);
Tussenkomst (de opdrachtnemer wordt via een derde (intermediair) ingehuurd).
Modelovereenkomsten voor branches en beroepsgroepen
Branches en/of beroepsgroepen kunnen ook een modelovereenkomst opstellen en laten beoordelen door de Belastingdienst, die de modelovereenkomst publiceert op hun website als zij van oordeel is dat de overeenkomst niet leidt tot een dienstbetrekking. Opdrachtgevers en opdrachtnemers in een branche kunnen de voor hen toepasselijke overeenkomst gebruiken. Zij hoeven deze overeenkomst dan ook niet meer voor te leggen aan de Belastingdienst, omdat deze al is beoordeeld. Wanneer opdrachtgevers en opdrachtnemers veranderingen aanbrengen in de overeenkomst kunnen zij er niet meer van uitgaan dat er geen sprake is van een dienstbetrekking. Die zekerheid hebben zij pas als zij de overeenkomst door de Belastingdienst laten beoordelen.
Aanpassen niet gemarkeerde bepalingen, zo lang niet in strijd met gemarkeerde bepalingenOpdrachtnemer niet voor elke opdrachtgever andere ovk
Opdrachtgever: 1 okv voor verschillende opdrachtnemers en 1 okv voor verschillende opdrachten van dezelfde opdrachtnemer
Enkele branches hebben al een modelovereenkomst laten beoordelen en publiceren. Hieronder een overzicht van de reeds gepubliceerde overeenkomsten:
Artiesten , Beroepsgoederenvervoer, Bouw, Huisartsen, Kunst- en cultuureducatie, Tandartsen, Thuiszorg, Verloskundigen
Uitspraak binnen 6 weken. Geen beschikking, geen bz/beroepVolgens Belastingdienst DB:- loonheffing inhouden en BZ maken
Geen loonheffing inhouden en vz nahef as en dan BZ maken
Ovk aanpassen iom Belastingdienst
Werknemer heeft recht op uitkering ogv WNV
Arbeidsrechtelijke gevolgen, niets gewijzigdGeen zekerheid vooraf
DBA geeft geen beslissing over fiscale kwalificatie inkomsten opdrachtnemer
Implementatietermijn
De wet DBA zal op 1 mei 2016 ingaan. Tot die tijd mogen opdrachtnemers hun VAR voor 2014, 2015 en/of 2016 nog blijven gebruiken. De opdrachtgevers mogen dan ook uitgaan van de vrijwarende werking daarvan en kunnen dus niet worden aangesproken tenzij uiteraard sprake is van misbruik. Het zal tot 1 mei 2016 nog mogelijk zijn om een nieuwe VAR aan te vragen als een opdrachtnemer er een nodig heeft en nieuwe werkzaamheden gaat verrichten of nog geen VAR heeft. Het is ook mogelijk om nu al volgens een modelovereenkomst te werken.
Opdrachtgevers en opdrachtnemers krijgen tot 1 mei 2017 de tijd om hun werkwijze aan de wet DBA aan te passen. De Belastingdienst zal in deze periode alleen waarschuwingen uitdelen, maar geen boetes. Enkel als overduidelijk fraude wordt gepleegd, zal de Belastingdienst actie ondernemen. In de periode van 1 mei 2016 tot 1 mei 2017 zal de Belastingdienst veel inzetten op voorlichting over de nieuwe wetgeving.Geen vrijwaring VAR na 1 mei 2016