Drogë është cdo substancë e huaj kimike që ndryshon funksionimin e një sistemi biologjik. Shumë substanca mund të shërbejnë si droga, përfshirë qetësuesit e dhimbjeve, alkooli, nikotina, kafeina, ontibiotikët, drogat klinike dhe drogat e paligjshme psikoaktive. Psikofarmakologjia është shkenca e cila studion ndikimin e drogave psikoaktive te sjellja dhe njohja. Jo të gjitha drogat janë të paligjshme. Për shembull, kafeina (e cila gjendet në kafe ose në pijen “Coca-Cola”), nikotina (e cila gjendet në cigare) dhe alkooli teknikisht janë të gjitha droga të ligjshme edhe pse zakonisht nuk quhen të tilla. Barnat, si ato që shiten me recetë të lëshuar nga mjeku ashtu edhe ato që shiten pa recetë nëpër farmaci, janë droga të ligjshme të cilat na ndihmojnë të shërohemi nga sëmundjet, megjithëse edhe me to mund të abuzohet. Drogat e paligjshme janë droga të cilat janë kaq të dëmshme saqë vendet në mbarë botën kanë vendosur t’i vendosin nën kontroll.Këto vende kanë miratuar disa ligje ndërkombëtare, në formën e konventave të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, të cilat përcaktojnë se cilat droga duhen vendosur nën kontroll. Të gjitha drogat të cilat trajtohen në këtë broshurë janë të paligjshme. Kjo do të thotë se, në përgjithësi, është kundër ligjit nëse mban, përdor ose shet droga të tilla në gjithë botën. Drogat, në përgjithësi, kanë disa emra me të cilët quhen në zhargonin e rrugës, dhe në këtë broshurë do të gjeni disa prej tyre.Megjithatë, nuk bëhet fjalë për një listë të plotë dhe drogat mund të kenë emra të tjerë në vendin apo në qytetin ku jetoni ju. Gjithashtu, këto emra mund të ndryshojnë edhe me kalimin e kohës. Emrat e drogave në zhargonin e rrugës nuk kanë lidhje me fuqinë apo pastërtinë e një droge. Të gjitha drogat e paligjshme kanë një efekt të menjëhershëm fizik, për të cilin mund të lexoni në këtë broshurë. Por drogat mund të pengojnë shumë edhe zhvillimin psikologjik dhe emocional, sidomos te të rinjtë. Në të vërtetë, drogat mund të shkatërrojnë potencialin e atyre që i përdorin, të cilin ata nuk mund ta rifitojnë kurrë më, sepse drogat kthehen në një lloj zëvendësuesi të mekanizmave që na duhen në jetë. Edhe pse drogat në këtë broshurë përshkruhen veçmas, ato shpesh përdoren së bashku.Kjo përzierje e drogave mund të ketë pasoja të rënda dhe të paparashikueshme për trupin dhe mendjen e përdoruesve. Së fundmi, duhet thënë se drogat turbullojnë aftësinë gjykuese të përdoruesve të tyre. Kjo do të thotë se shpesh përdoruesit e drogave marrin rreziqe më të mëdha, siç është, për shembull, seksi i pambrojtur. Kjo shkakton infeksion me hepatit ose HIV si edhe me sëmundje të tjera të transmetuara seksualisht.
Duhanpirja, drogat e tjera dhe shendeti yne.EsliSula1
Projekt Biologjie, me temë "Duhanpirja, drogat e tjera dhe shendeti yne." Punuar nga nxënësit e klasës së nëntë të shkollës Jordan Misja. Në këtë projekt kemi treguar disa prej rreziqeve të duhanpirjes e drogave në shëndetin tonë. Burim informacion: Libër Biologjie Klasa 9 Botime Ideart dhe informacione të përzgjedhur nga faqe të ndryshme webi.
Impakti psikologjik i semundjeve reumatizmaleEnida Xhaferi
Sëmundjet reumatizmale shoqërohen me shfaqjen e dhimbjes së vazhdueshme dhe invaliditetit, por impakti i tyre real i tejkalon çrregullimet e dukshme fizike. Dëmtimet dhe deformimet që shoqërojnë këto patologji, kufizojnë jetën e pacientëve dhe influencojnë veprimtarinë e tyre profesionale dhe sociale duke bërë disa here të pashmangëshme ndërprerjen ose ndryshimin e një karriere për të cilën është investuar shumë, ose pamundësuar realizimin e aktiviteteve të rëndësishme argëtuese.
Vështirësitë dhe pengesat e pranishme në sëmundjet kronike reumatizmale mund të çojnë në mbingarkimin e të sëmurëve. Megjithëse pjesa më e madhe e tyre arrijnë ta përballojnë me sukses tendosjen pasuese emocionale, disa mund të shfaqin shenja të çrregullimeve emocionale, depresionit klinik ose ankthit.
Disa nga çrregullimet psikologjike/psikiatrike më të shpeshta që janë vënë re tek pacientët me sëmundje reumatizmale përfshijnë praninë e depresionit, ankthit, shtim të varësisë, prani dëshpërimi të tejzgjatur, vështirësi në shprehjen e zëmërimit, ndryshime në marrëdhëniet ndërpersonale/aktivitetin seksual/cilësinë e jetës etj.
Individët me sëmundje invalidizuese kanë tendencë të kenë nivele të larta depresioni. Prevalence e dëmtimit në të sëmurët me artrit reumatoid varion ndërmjet 13-20% dhe është 2 herë më e lartë se ajo e popullatës së përgjithëshme; ndërsa për osteoartritin e duarve dhe artikulacionit koksofemoral/gjunjëve kjo prevalencë luhatet ndërmjet 14% -17%.
Çrregullimi depresiv shfaqet edhe tek pacientët me LES, së bashku me dëmtimet e tjera të tipit çrregullime organike mendore, psikoza, deficite konjitive/adaptimi.
Disa nga faktorët që përcaktojnë rëndesën e impaktit psikologjik tek pacientët reumatizmal përfshijnë : mendimet rreth sëmundjes, strategjitë rregulluese të emocioneve, mekanizmat evitues të frikës, aftësitë për vetë-menaxhim, prania e mbështetjes sociale, ndjekja e protokolleve terapeutike/fizioterapike etj.
Ndërhyrjet psikologjike kanë për qëllim të ndihmojnë pacientët të menaxhojnë më mire jetën e tyre dhe përfshijnë edukimin, aplikimin e terapive konjitive, metodat e vetë menaxhimit, bërjen e ushtrimeve fizike dhe zbatimin rigoroz të planit tratjues.
Konkluzion. Pacientët me sëmundje reumatizmale mund të shfaqin shenja të çrregullimeve psikologjike të cilat duhet njihen dhe kërkohen nga mjekët e personeli që merret me trajtimin e tyre. Natyra e paparashikueshme e sëmundjeve reumatizmale, karakterizimi i tyre nga prania e periudhave të aktivizimit dhe qetësisë me nivel variabël dhimbjeje dhe invaliditeti mund të influencojnë reagimin dhe përgjigjen adaptuese/përballuese edhe të atyre pacientëve të cilët kanë qënë më përpara efektiv në këtë drejtim. Për këtë arsye mjekët duhet të kërkojnë dhe dallojnë qartësisht problemet e vështirësitë psikologjike të pacientëve reumatizmal, ti dëgjojnë ata me kujdes dhe të ofrojnë teknika efektive për përballimin me sukses të këtyre sëmundjeve kronike invalidizuese.
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Shendeti Dhe Droga
Vrasjet apo vetëvrasja. Kohën e fundit është inicuar një korogjim i përshkrimit të vetëvrasjes nga shoqata e familjarëve që kanë humbur anëtarët e tyre të familjes si pasojë e vetëvrasjes, nga "committed suicide" (kreu vetëvrasje), në "died from suicide" (vdiq nga vetëvrasja), sepse ky përshkrim daton që nga koha e mesjetes kur kisha kishte ndikim te gjërë dhe të fortë, si dhe dënimi për "kryesit e vetëvrasjeve" ishte aq i tmerruar sa që nuk i linin të varroseshin ne varrezat e përbashkëta me personat të tjerë të vdekur, dhe nuk shoqeroheshin me rite fetare normale. Dhe që nga ajo kohë keta persona janë barazuar me një "kryes të veprës së rëndë", nga ku dhe i ka mbetur ky "term". Arsyeja se pse familjarët e këtyre personave kanë inicuar këtë korigjim, bazohet në ate se, këta persona paraprakisht pësojnë një crregullim psikik. Kjo është edhe një nga arsyet që nuk kam cituar as edhe një herë termin "kreu vetevrasje" në këtë punim.
1. Droga “ Shitesit e drogave jetojne duke shitur vdekjen, ndersa narkomanet prejt tyre e blejne vdekjen”.
2. C'eshte droga? Termi narkomani rrjedh nga fjala greke “narko” dehem (narkotizoj) dhe “mania”-terbim me te cilen shprehen epshet per kenaqje, defrim me mjete narkotike(droge). Me droga kuptojme mjete natyrore me prejardhje bimore te cilat veprojne ne sistem nervore vegjetativ dhe auotonom, dhe shkaktojne ndryshime ne perjetimet tona emocionale. Para se ta pershkruajme ndikimin e drogave te veçanta ne vetedije, eshte e nevojshme te theksojme se ai ndikim nuk eshte gjithnje i njejte. Veprimi i nje droge varet nga personaliteti i cili e merr nga konstitucioni fizik dhe gjendja e shendetit, nga disponimi momental, nga dituria dhe shpresimi lidhur me ndikimin e droges nga situata sociale. E njejta droge mund te krijoje efekte te kendshme te nje individ, ndersa efekte jo te kendshme te personi tjeter. Madje edhe tek i njejti individ efektet mund te jene te ndryshme, varesisht nga faktoret e permendur. Pas marrjes se narkotikeve neper mjet te injeksionit rendom perjetohen drejtepersedrejti “rreneqethjet” e kendeshme ne tere trupin dhe sidomos, ndjenje te kendshme ne pjesen e stomakut. Kenaqesia fillestare, e cila shfaqet me rastin e marrjes se drogave paguhet ndonjehere me veshtersi te renda. Para se gjithash shfaqet toleranca ndaj ketyre drogave- e njejta sasi e droges nuk shkakton me perjetim te kenaqshem. Prandaj sasia e droges shtohet gjithnje e me teper.
3. Llojet e drogave Ekzistojne disa lloje te drogave. Do ti permendim vetem me te rendesishmet dhe ato qe perdoren me teper, rrespektivisht qe keqperdoren: 1. Narkotiket-opiumi, morfiumi, heroina; 2. Drogat psikodelikte-LSD (ac. liselgjik), meskalini, psilocibini; 3. Mariuhana dhe hashashi (shpesh quhen kanabis) Narkotiket-(opiumi, morfiumi, heroina) jane droga me te njohura dhe me te rrezikshme. Narkotiket shkaktojne varesine fizike. Nese droga nuk merret me kohe, shfaqen mundime te renda fizike, gati te padeshirueshme: ligeshtia dhe lodhja, dridhja, koçitja e disa muskulave, djeresitja dhe vjedhja e tepruar, shqetsimi intenziv etj. Ne kete gjendje individet jane te prirur bejne çfaredo lloji te delikteve (kundervajtjeve), ne menyre qe te arrine deri te droga.
4. Llojet e drogave Drogat psikodelikte - ( LSD, meskalini dhe psilocibini). Ne doza te forta edhe hashashi eshte droge psikodelikte. Termi “psikodelikt” tregon se keto droga shkaktojne ndryshime te dukshme psikike. Te gjitha pershtypjet shqisore perjetohen mjaft te gjalla, perceptimi ndryshohet shfaqen halucinacione vizuele dhe auditive, perjetimet jane gjithesesi mjaft te parendomta, interesante dhe te kendeshme. LSD-ja eshte droga me e çuditeshme te disa njerez shkakton gjendje panike, ide mahnitese (paranoide), depresion, madje edhe sjelljen e ngjajshme me ate te shizofrenise, keshtu qe nganjehere eshte i domozdoshem intervenimi mjekesore. Drogat psikodelikte nuk shkaktojnevaresi fizike por krijojne veti psikike. Marihuana dhe hashashi (drogat e quajtura kanabis). Marihuana eshte nder drogat me te perhapura ne mesin e te rinjeve. Disa muzicient kane pershtypje se me mire ekezekutojne nen ndikimin e mariuhanes, mirepo kur ta degjojne incizimin e asaj muzike ne gjendje normale kuptojme se ajo eshte nen nivelin e standartit te tyre. Marihuana nuk shkakton varesine fizike, por krijon ate psikologjike. Per nje organizim bashkekohore te luftes kunder droges duhet nderrmare nje varg masashpreventive si p.sh.: ngritja e nivelit arsimore dhe kulturor, formimi i edukates shendetesore, perkujdesja e familjes prinderve si mase preventive kunder narkomanise, rroli i mjekut te shkolles, psikologut, pedagogut,sociologut, mjetet e informimit masiv duhet te shtjellojne me teper tema nga kjo lemi. Pasoja perfundimtare e konsumimit te drogave eshte dobesimi dhe shkaterrimi fizik e shpirterore, çmenduria dhe vdekja. “Droga ne fillim merret per shkak te kenaqesise, te cilen ato e nxisin, kurse me vone per te evituar mundimet e tmerrshme”.
8. Nje ndarje e thjeshte behet nga vete konsumatoret:droga qe te bejne: Te fluturosh: mariuana,hashash,opium. Te udhetosh: morfina,heroina,kokaina,LSD-ja dhe meskalina,amfitamina. Drogat e grupit te pare krijojne tek konsumatori nje gjendje lumturie,prehje te mrekullueshme,pa bere qe ai te humbe nocionin e realitetit,ndersa te dytet te bejne te ndihesh krejtesisht jashte njesoj sikur te niseshe per ne Mars,pra te jetosh ne nje bote me vete.
9. Vecorite e perdoruesve Për sa i takon veçorive që karakterizojnë tiparet e personit që konsumon drogë, mund të thuhet se në rastet tipike këto subjekte janë adoleshentë psiko-labil të cilët përveç tjerash janë intolerant ndaj streseve dhe traumave fizike dhe psikike, endacakë me teke të çuditshme, psikopatë latentë që janë personalisht të papjekur, neurotikë dhe individë që i përkasin grupit “border line”, si dhe një dyzinë delikuentësh që i ka inaktivizuar për punë kreative ndjenja e mosbesimit dhe agresivitetit. Më të akuzuar dhe njëherit më të prevenueshëm janë konditat socio-ekonomike, në të cilin rolin dominant e ka funksionimi i shëndoshë i mjedisit familjar me të gjitha premisat e harmonizuara morale dhe materiale. Ambienti ku rinia shkollohet dhe edukohet, pa dyshim, ndikon pozitivisht dhe në shumë raste negativisht në paraqitjen e kësaj dukurie të mbrapshtë. Raportet e këqija ndërnjerëzore që ekzistojnë dhe në mënyrë perfide maskohen nga udhëheqësit lokalë irritojnë të rinjtë, të cilët janë më të ndjeshëm ndaj padrejtësive, edhe ashtu zhgënjyese, papunësia dhe neglizhimi pothuajse total i shtetit ndaj të rinjve kontribuon në shtimin e numrit të narkomanëve.
10. Megjithëkëtë, sot llogaritet se në përmasa botërore ka më se 200 milionë narkomanë aktiv, nga të cilët dy të tretat e përbëjnë grupmoshën deri në 28 vjeç, kurse nga numri i mësipërm rritet përqindja e atyre 12-13 vjeç, që sigurisht duhet të na brengosë të gjithëve. Ajo që duhet të theksohet këtu është se, në dy dekadat e fundit është dyfishuar numri absolut dhe relativ i përdoruesve të drogës si rezultat i rënies së bllokut socialist. Vlen të përmendim se toksikomania i përngjet një sëmundje infektive, ngase çdo konsumues droge patjetër në këtë lojë të rrezikshme e fut herët a vonë shokun e vet më të ngushtë. Ajo që i shtyn të rinjtë tanë, sidomos, që të provojnë njëherë drogë dhe më pas të mos ndahen kurrë nga ajo, qëndron në të dhënën që çdokush më e din, se përfitimet nga kontrabanda me drogë janë astronomike dhe brenda natës. Duhet të na shqetësojë fakti se, edhe përdorimi legal i medikamenteve anksiolitike, hipnotike, bile edhe narkotike, që arsyetohet fare lehtë nga mjekët me anë të recetave, indirekt shton kuotën e narkomanëve. Duke analizuar të dhënat komparative statistikore mbi përmasat e narkomanisë nëpër vendet e ndryshme të botës, mund të thuhet se në trevat tona Narkomania nuk është edhe aq e përhapur dhe pikërisht gjendet në stadiumet fillestare, që nuk përjashton mundësinë e një vale të madhe që mund të pllakos në një të ardhme të afërt. Kjo para së gjithash kur dihet mentaliteti ynë patologjik për të fituar para me batakçillëqe alla kollumbiane.
11. Derisa jemi tek shkoqitja e faktorëve stimulues dhe inhibues të kësaj dukurie me pasoja të rënda shëndetësore dhe implikime të parenovueshme socio-ekonomike, është e udhës të pranojmë si tepër inkurajuese studimet e shumta nëpër SHBA, të kryera nga Instituti Nacional i Abuzimit me Drogë (NIDA), në të cilat është konstatuar se masat e ndryshme preventive deri në 50% kanë ulur numrin e narkomanëve ndër adoleshentë për një periudhë kohore 10 vjeçare. Më tutje në këtë raport vihet në dukje se, programi parandalues ul koston e shpenzimeve për 4 herë në mjekimin dhe shërimin definitiv të një narkomani. Cilat janë, pra, këto masa profilaktike që mundësojnë një efikasitet të tillë kundër kësaj sëmundje sociale? Para së gjithash, duhet punuar më tepër me prindërit dhe arsimtarët të cilët rrisin dhe edukojnë brezin e ri, gjë të cilën në rend të parë duhet ta bëjë personeli mjekësor në krye me mjekët familjar, psikiatrët, psikologët, sociologët dhe pedagogët. Vuajtjet e shumta jetësore na kanë mësuar se një e keqe nuk shkon e vetmuar, andaj edhe ky “dëfrim” rrënues përcillet me rritjen e numrit të të sëmuarve nga Hepatiti, SIDA, si dhe kriminalitetit në formë vjedhjesh, dhunës, prostitucionit dhe vrasjeve. Një gabim tjetër ndër ne bëhet kur i stigmatizojmë narkomanët, të cilët edhe më tepër mbyllen në botën e tyre të pashpresë, duke i çuar të njëjtit kah gremina e izolimit dhe bojkotimit social dhe profesional. Duhet të dijmë se edhe ata janë njerëz të cilëve u duhet ndihmë jo vetëm mjekësore, por edhe mbështetje morale e materiale për një risocializim sa më human, qëndrim ky i cili shumë do të rriste numrin e atyre që do të heqin dorë nga ky aktivitet keqbërës.