SlideShare a Scribd company logo

6055e8eed6601-1.pptx

•Download as PPTX, PDF•
•
H
HseyinTemirchiev

disleksi

Education
1 of 183
DİSLEKSİ
DİSLEKSİ NEDİR?  Disleksi, ilk kez İngiliz Doktor W.P Morgen tarafından 1896 yılında tanımlanmıştır. Morgen’a göre Disleksi”Doğuştan kelime körlüğüdür.”  İlk olarak yapılan bu tanımlamadan sonra günümüze kadar birçok disleksi tanımı yapılmıştır.  Avrupa Disleksi Derneğine göre disleksi tanımı “Disleksi;okuma,heceleme ve yazma becerilerini edinmede nörolojik kökenli bir farklılıktır.”  Disleksi, zeka düzeyi “normal veya normal üstü” olan,”okuma hızı,okuma kalitesi,okumayı öğrenme hızı,okuduğunu anlama- anlatma becerisi” yaşıtlarına ve zekasına kıyasla; beklenenin altında olan okuma bozukluğunun genel adıdır.
DİSLEKSİ BELİRTİLERİ NELERDİR ?  -Okumayı öğrenirken zorluk yaşama -Okuma hızının beklenenin altında olması -Yazarken harf atlama – Bozuk yazma -Okurken harf atlama -Okurken kelimeleri değiştirerek okuma -Okumakta zorlanma – Yazarken zorlanma -Harfleri birbirine karıştırma (b,d,p gibi)
 -Rakamları ters yazma (3-6-9… gibi) -“6-9″,”3-8″,7-4″ gibi rakamları birbirinden ayırt etmede zorluk yaşama -Okuduğunu anlama ve anlatmada zorlanma -Sıralı ezber gerektiren konuları ezberlemekte güçlük çekme.(Ayların sırası,haftanın günlerini sıralama) -Çarpım tablosunu ezberlerken veya ritmik sayarken zorlanma -Renkleri karıştırma -Sağı solu ayırt etmekte zorlanma – Kendini,bir konu hakkında fikrini iyi ifade etmekte zorlanma -Toplama ve çıkarma işaretini karıştırma -Ayakkabılarını bağlama gibi motor becerilerde zorlanma -Okula gitmek istememe -Yazarken sıra,satır atlama -İmla kurallarını uygun yazmakta zorlanma -Noktalı ve noktasız harfleri yazarken ve okurken birbirne karıştırma
DİSLEKSİ VE DİL GELİŞİMİ  Dil gelişimindeki güçlüklerde olduğu gibi dislekside de dili anlama, ifade etme, kullanma ve sözcük bulma sorunları kendisini gösterir. Okul öncesi dönemde dil gelişiminde sorun yaşayan çocukların pek çoğu okul çağında disleksi tanısı almaktadır. Bu çocuklar yaşadıkları dil sorunları ve beraberinde disleksi nedeniyle okuduğunu anlamada dinlediğini ise kavramada güçlük yaşarlar. Bu nedenle derslerin çoğunda başarısız olma oranları yüksektir. Öğrenme güçlüğü tanısı almış olan çocukların %40 –60’ında dil ve ilgili bozukluklar görülmektedir (Gibbs ve Cooper, 1989).
DİSLEKTİK ÇOCUĞUN SINIFA UYUMU  Disleksi tanısı konulmuş çocuklar okuma, yazmada güçlük çektikleri için başarısızlık duygusuyla çok fazla karşılaşan ve buna bağlı olarak da kendileriyle ilgili olumlu algı geliştiremeyip özgüven problemleri yaşayan çocuklardır. Kendileriyle ilgili olumsuz algılar geliştirmemelerinin ve özgüvenlerini kaybetmemelerinin önüne geçilmesi gerekir ve bunun için de ilk müdahale edilmesi gereken yer okuldur. Disleksili çocuklara farklı sınıf ya da okul açmak ne kadar zor ise okul müfredatını ve kurallarını onlara uygun hale getirmek aslında bir o kadar da kolaydır.  Disleksili çocukları sınıfa kazandırmak için ilk olarak sınıf ortamının aydınlık düzenli ve çocuğun görme duyusuna hitap edecek şekilde düzenlenmesi gerekir. Bu öğrenciler ön sıralara ya da ön sıralara yakın yerlere ve anlayamadıkları yerleri sorabileceği bir öğrencinin yanına oturtulmalıdır. Ayrıca derslere göre oturma düzeni değiştirilmemelidir.
 Disleksili öğrencilerin sınıfa kazandırılmasında bir diğer önemli nokta ise öğretmenlerin tutumlarıdır. Öğretmenler bu öğrencileri eleştirmemeli, hatalarını yüzlerine vurmamalıdır çünkü bu davranış stilleri öğrencinin motivasyonunu düşürür ve onu sınıf ortamından uzaklaştırabilir. Bu nedenle öğretmenler daha motive edici ve olumlu söylevlerle öğrenciyi desteklemelidir. Öğretmenini seven öğrenci dersi de sever ve derslere de katılımı yüksek olur. Öğretmen ayrıca dersi anlatırken disleksili öğrencileri de dikkate alarak cümlelerini daha kısa ve net olarak kurmalıdır. Böylece disleksili çocuklar güç durumda kalmazlar. Bu öğrencilere ders sırasında not tutturmak ise yanlış bir uygulama olabilir çünkü öğrenciler yazarken zorluk çekeceği için geride kalır ve dersi takip edemezler. Öğretmen bu nedenle bu öğrencilere dersin özetini içeren çıktılar verebilir. Öğrencinin yaptığı yazım yanlışlarında ise öğretmen yanlışları tespit edip doğrusunu göstererek çocuğun nerede yanlış yaptığını fark etmesini sağlayabilir. Disleksili öğrencilerin sınav uygulamalarında da bazı değişiklikler yapılmalıdır. Çocukların sınav arasında mola vermelerine izin verilebilir ve sınavda ek süre tanınabilir.
DİSLEKSİ TEDAVİSİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR NELEDİR?  Öğrenme güçlüğünün tedavisi, çocuğun psikolojik ve eğitsel olarak desteklendiği bir özel eğitim hizmetidir. Bu hizmet bireysel olarak gerçekleştirilir.  Öğrenme güçlüğü ne kadar erken fark edilirse alınan özel eğitimde bir o kadar başarılı olur. Bu nedenle erken tanı tedavide büyük bir önem arz eder.
 Aynı zamanda ;  Çocuğun yaşı, zeka düzeyi  Yaşıtlarından geri kalma düzeyinin ne kadar olduğu  Kaçıncı sınıfta olduğu,  Ailenin evdeki ve sosyal gelişimdeki desteği  Alacağı destek eğitiminin kalitesi  Başka herhangi bir gelişimsel sorunun olup olmaması gibi durumlar tedavi sürecindeki dikkat edilmesi gereken noktalardır.
DİSLEKSİ TESTİ  Öğrenme güçlüğü türlerinin her biri için tanı konulması dikkat ve uzmanlık gerektiren bir değerlendirme sürecini içerir.  Öğrenme güçlüğü tanı ve değerlendirilmesi 2 aşamada gerçekleşir.
 İlk aşama “Tıbbi Değerlendirmedir”. Tıbbı değerlendirme, herhangi bir patolojik durum olup olmadığını belirlemek için yapılan; kulak-burun-boğaz, nöroloji, göz hekimleri ve çocuk psikiyatristerinin muayenelerini içerir. Aynı zamanda tıbbi değerlendirme ile psikiyatristler tarafından çocukta öğrenme güçlüğü semptomları tespit edilmiş ise öğrenme güçlüğü tıbbi tanısı konulur. Bu tanı ile çocuk eğitim hayatı içerisinde bazı yasal haklara sahip olur.
 İkinci aşama ise “ Psiko-eğitsel Değerlendirmedir”. Psiko-eğitsel değerlendirme, gelişim özelliklerinin, zeka düzeyinin, görsel-işitsel algının, okuma-yazma-matematik becerilerinin değerlendirilmesini kapsar. Bu değerlendirme ile disleksi semptomlarının ne oranda seyrettiği ve disleksinin şiddeti belirlenerek; değerlendirme sonucu çocuğun akademik olarak yetersiz olduğu alanlar tespit edilmiş olup bu alanları desteklemeye, çocuğu akranlarının düzeyine ulaştırmaya yönelik bireysel bir eğitim destek program hazırlanır.
 Psiko-eğitsel değerlendirme sürecinde aile ile görüşme, anamnez alma, gözlem yapma ve ihtiyaç duyulur ise bazı bireysel test ya da ölçeklerden yararlanılır. Gerekli görüldüğü noktada öğrenme güçlüğü tanısı için en çok başvurulan testler WISC-4 Zeka Testi ve CAS testidir. Bu iki test öğrenme güçlüğü tanılama sürecinde yardımcı testlerdir. Ancak bilimsel olarak bakıldığında ve literatürler incelendiğinde yalnızca öğrenme güçlüğü tanısı koymak için geliştirilmiş bir test yoktur. Yukarıda adı geçen testler öğrenme güçlüğü tanı sürecinde sonucu desteklemek için ihtiyaç duyulursa başvurulan testlerdir. Hiçbiri tanılama için tek başına yeterli değildir.
ÇOCUĞUM NEDEN HIZLI OKUYAMIYOR?  Okuma hızı her çocukta farklı şekilde gelişir. Bu nedenle çeşitli çalışmalar okuma hızını arttırılabilse de her çocuğun aynı okuma hızına sahip olacağını düşünmek yanlış olur. Çocuğunun okuma hızının yavaş olduğunu düşünen aileler çocuğu diğer çocuklarla karşılaştırmamalıdır. Çocuk sınıfındaki veya yaşıtındaki diğer çocuklarla kıyaslandığında hem motivasyonu düşerek kendine güveni azalır hem de bu durum eğer bir sorundan kaynaklanmıyorsa çocuğun gereksiz yere kaygılanmasına neden olur.
 Öncelikle okuma hızındaki yavaşlığın nedenini anlamak için bu durumun bir rahatsızlıktan mı yoksa okumaya ayrılan zaman yetersizliğinden(okuma becerisinin pekiştirilmemesinden mi) mi kaynaklandığının tespit edilmesi gerekir. Bu aşamada ebeveynler çocuğun sınıf öğretmenin de görüşlerini almalı ve rehberlik servisiyle iletişim halinde olmalıdır. Eğer okumadaki yavaşlığın bir sorundan kaynaklandığı düşünülüyorsa uzmana başvurulmalıdır.  Disleksi(özel öğreme güçlüğü) tanısı okumada ve okuma hızında problemlere neden olur.Eğer çocuğa disleksi tanısı konmuşsa okulda aldığı eğitim çocuk için yeterli gelmeyebilir. Ailelere önerilen çocuğun eğitiminin dışardan uzman yardımıyla desteklenmesidir.
DİSLEKSİ YALNIZCA BİR ALANDA GÖZLENEN BİR GÜÇLÜK DEĞİLDİR  Disleksi çeşitli alanlardaki aksaklıkların bir sonucudur. Disleksisi olan, okumada güçlük çeken çocuklarda bu aksaklıkların hepsine rastlanamayabileceği gibi birden fazlası da gözlemlenebilir.
Bu aksaklıklar; •Bellek Aksaklıkları •Ardışık Sıralama Aksaklıkları •Yön Bilgisinde Aksaklıklar (sağ-sol ayırt edebilme) •Zaman Kavramı ve Saat Bilgisindeki Aksaklıklar •Vücut İmgesinde Aksaklıklar •Devinim Aksaklıkları •Görmede Aksaklıklar
DİSLEKSİ VE DİSGRAFİ İÇİN AYIRICI TANI NEDİR?  Disleksi zeka düzeyi normal ya da normalin üzerinde olan çocuğun herhangi bir gelişimsel ve bilişsel problemi olmaksızın; okuma, okuduğunu anlama, okuma hızında sorun yaşaması olarak tanımlanır. Disgrafi ise çocuğun kronolojik yaşı, zeka düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim dikkate alındığında yazma becerilerinin beklenenin altında olması ve yazmada güçlük yaşanması olarak tanımlanır. Öğrenme güçlüğü türleri olan disleksi ve disgrafi arasındaki ayırıcı tanı kriteri dislekside okuma becerisinde ; disgrafide ise yazma becerisinde güçlük yaşanmasıdır. Ancak iki alanında birbirine etkisi olabilir. Bu durumda bir çocukta hem disleksi hem de disgrafi gözlemlenebilir.
DİSLEKSİ HANGİ GELİŞİM DÖNEMİNDE KARŞIMIZA ÇIKAR?  Disleksi tanısı genellikle çocukların okula başladığı ilk yıllarda konulur. Bunun sebebi disleksi semptomlarının çocukların eğitim hayatı ile birlikte daha aktif bir şekilde gözlemlenmesidir. Ancak bazı durumlarda çocuklar dikkatli bir şekilde takip edildiklerinde ve yaptıkları ya da yapamadıkları davranış örüntüleri incelendiğinde okulöncesi dönemde de disleksi tanısı koyulabilmektedir. Çocuklarda gelişimsel ya da bilişsel bir problem olmadığı halde; konuşmanın gecikmesi, kelimelerin olduğundan farklı söylenmesi, sağ-sol yön kavramlarında karışıklıklar yaşanması gibi durumlar disleksi semptomları olabilir. İlkokul döneminde ise okuma yazmada güçlük yaşanması, harflerin birbirine karıştırılması en sık görülen disleksi belirtileridir. Çocukluk ve ergenlik döneminde görülebildiği gibi yetişkinlik döneminde de disleksi semptomları gözlenebilir.
 Disleksi tedavi sürecinde ise erken teşhis oldukça önem arz eder. Çünkü teşhis ne kadar erken konulursa kısa zamanda daha fazla yol kat edilecektir. Bu noktada ailelere ve sınıf öğretmenlerine büyük bir sorumluluk düşmektedir.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?  Öğrenme güçlüğü tanısının konulması dikkat ve uzmanlık gerektiren bir değerlendirmeyi içerir. Değerlendirmede çocuğun ailesi ile çocukla ve gerekli durumlarda çocuğun öğretmenleri ile görüşmeler gerçekleştirilir. Uzmanın farklı alanlarda sorun olabileceğine yönelik şüphesi varsa gerekli yönlendirmeler yapılır ve çeşitli testler uygulanır. Değerlendirme süreci gelişim özelliklerinin, zekanın, görsel-işitsel algının, davranış, okuma-yazma, matematik becerilerinin değerlendirilmesini içerir. Tanı ve değerlendirmenin amaçları öğrenme güçlüğünün şiddetini, hangi alanlara yansıdığını, hangi alanların desteklenmesi gerektiğini tespit etmektir.
 Öğren güçlüğünde kullanılan bazı tanı araçları şunlardır; *Okuma, yazma ve matematik testleri *Tarama testleri *Genel Başarı testleri, *Zeka testleri *Görsel motor testler *İşitsel algı testleri
DİSLEKSİ HANGİ ALANLARA ETKİ EDER?  Disleksi, zeka düzeyi “normal veya normal üstü” olan çocukların, okuma hızı, okuma kalitesi, okuduğunu anlama- anlatma becerisinin yaşıtlarına ve zekasına kıyasla; beklenenin altında olmasıyla ortaya çıkan okuma bozukluğunun genel adıdır ancak disleksinin sadece okuma ve yazmayı etkilediğini söylemek doğru olmaz. Dislektik bireyler dinleme, sosyal beceri, mekânsal algı, bellek gibi alanlarda da sorun yaşarlar.  Dinleme : Dislektik bireyler okumada yaşadıkları sorunlar nedeniyle daha çok dinleyici rolünde kalma eğilimindedir. Fakat bireyin bulunduğu ortamın gürültülü olması verilen mesajlara odankanmayı ve seçici olmayı zorlaştırabilir. Örnek olarak gürültülü bir sınıf ortamında dislektik bireyin öğretmeni takip etmekte zorlanması gösterilebilir.
 *Sosyal beceri: Dislektik bireylerin sorun yaşadığı en önemli alanlardan biri sosyal hayatlarıdır. Bu alanda problem yaşanmasına neden olan faktörlerin başında uygun sosyal becerileri sergileyememek gelir. Akademik başarının düşük olmasıyla beraber bireyler özgüven kaybı yaşar ve gerekli sosyal becerileri göstermekte çekinik kalırlar. Bazı durumlarda ise; özellikle disleksiye başka sorunlarda eşlik ediyorsa birey gerekli sosyal becerilere sahip olmayabilir. Bu gibi durumlar dislektik bireylerin yeni arkadaşlar edinmemesine veya grup etkinliklerinden kaçınmalarına sebep olabilir. Aynı zamanda dislektik bireyler verilen mesajları yorumla konusunda da sıkıntı yaşayabilirler. Örneğin; şakayı yada alaycı davranışların arasındaki farkı çözmekte zorluk yaşayabilirler.
 Mekansal Algı : Dislektik bireyler bazı oryantasyon problemleri yaşarlar. Bunlara sol-sağ kavramlarını ve yer- yön bilgilerini karıştırmak örnek verilebilir.  Bellek: Disleksili çocukların okuma hızları düşüktür. Bu nedenle okuma bitiminde cümlenin ya da metnin başını hatırlamakta sorun yaşanabilir. Bu durum okuduğunu anlamayı zorlaştırır.
DİSGRAFİ VE TEDAVİ  Disgrafi tanısında sorunun çözümüne yönelik seslerin doğru çıkarılmasını içeren özel eğitim çalışmaları yapılır ve bireysel eğitim desteği sağlanır. Bu tedavi yöntemlerinin uygulanmasıyla büyük oranda iyileşme sağlanabilmektedir. Fakat tedavinin başarılı olabilmesi için erken tanı çok önemli bir faktördür. Bu nedenle eğer çocuğunuzun yazma, heceleme gibi alanlarda problem yaşadığını gözlemliyorsanız zaman kaybetmeden bir uzmana danışmanız önerilir.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE STRES  Öğrenme güçlüğü olan çocuklar stres ve stresle başa çıkma becerilerinde zorluk yaşarlar. ÖÖG tanısı almış çocuklar diğer çocuklara göre daha fazla strese maruz kaldıkları için bu durum onların daha gergin ve kaygı düzeylerinin ise daha yüksek olmasına neden olur. Bu çocuklar akran ilişkilerinde ve ebeveynlerinin beklentilerini gerçekleştirme de sıkıntı yaşarlar. Ailelerin gerçekçi olmayan beklentileri bu çocuklar üzerinde, baskı, çatışmaya neden olup anksiyete seviyesinde de artış yaratır.
 Yapılan çalışmalarda bu durumlardan birine ya da daha fazlasına maruz kalan çocukların diğer çocuklara kıyasla stresle baş edebilme mekanizmalarının yetersiz kaldığı görülmüş ve stres durumunda öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların verdikleri tepkiler şu şekilde sıralanmıştır (Berkowitz, 1999): 1) Akademik performansta ani düşüş veya çıkışlar, 2) Tutumlarda önemli değişiklikler, 3) İçe çekilme veya patlama, 4) Davranışlarda aşırı hareketlilik veya yavaşlama, 5) Bitkinlik ve belirsiz hastalıkla ilgili şikayetler, 6) Uykuyla İlgili problemler, 7) Baş ağrısı veya mide problemleri, 8) İlerleyen gelişim dönemlerinde alkol, ilaç vb madde kullanımı, 9) Alerjik veya astımatik ataklarda artış, 10) Çeşitli nedenlerle okul veya sınavla ilgili ortamlardan kaçış, 11) Yemek veya iştahla ilgili sorunlar, 12) Antisosyal eğilim veya davranışlar.
DİSLEKSİLİ ÇOCUĞUN AKIYICI OKUYABİLMESİNE EBEVEYNLER NASIL YARDIMCI OLABİLİR?  Ebeveynler çocuklarının akıcı okuyabilmelerine yardımcı olabilmek için çocuklarını dikkat-konsantrasyon fonem farkındalığı, kelime haznesi gibi konuların işlendiği destek eğitim programlarına yönlendirmekle işe başlamalıdır. Ayrıca bu süreçte ebeveynler evdeki çalışmalarda da birkaç basit ve eğlenceli etkinliklerle ( eşli okuma, koro okuma gibi) akıcı okumada çocuklarına destek olabilirler.
DİSLEKSİ VE ZEKA GERİLİĞİ ARASINDA İLİŞKİ VAR MIDIR?  Çocuğa disleksi tanısı konulmuş olması çocukta zeka geriliği olduğu anlamına gelmez. Tam aksine, disleksi tanısının konulması için zeka düzeyinin normal ya da normal üzeri olması şartı vardır. Disleksili çocukların genel olarak okul başarıları düşüktür. Ancak buradaki ana sorun çocuğun anlayamaması değil akademik hayatında okuma ve yazma da güçlük çekmesidir.
DİSLEKSİ VE MATEMATİK  Bazı dislektik çocuklar matematikte iyiyken, bazıları ise matematiğin bazı alanlarında zorluk yaşamaktadır. Matematik becerileri zayıf olan disleksili çocuklar için işleme başlamadan önce artı, toplama, çıkarma, gibi matematiksel işlemlerin iyice açıklanması gerekmektedir. Disleksi tanısı almış çocukta diğer güçlükler görsel/algısal becerilerde, yön kavramında, sıralamada, kelime becerisinde ve hafızada gözlemlenebilir.
DİSLEKSİDE UYKUNUN ÖNEMİ NEDİR?  Uyku her çocuk için önemlidir. Disleksi tanısı konmuş çocuklar ise gün içerisinde okuma, yazma ve okuduğunu anlama gibi becerileri yerine getirebilmek amacıyla daha fazla çaba harcadıkları için belirli bir uyku düzenlerinin olması gerekir çünkü uyku gün içerisinde öğrenilenlerin pekiştirilmesine yardımcı olur ve öğrenmelerin daha kalıcı olmasını sağlar. Bu nedenle ebeveynlere çocukları yatmadan önce onlarla o gün ki öğrendiklerini tekrar etmeleri önerilir.
DİSLEKSİ VE YARATICI DÜŞÜNME  Disleksi tanısı konmuş Çocuklar okuma ve yazma gibi becerilerde güçlük yaşarlar. Disleksili çocuklar bu sorunların üstesinden gelebilmek için diğer çocuklardan daha fazla çaba göstermek zorundadırlar. Erken yaşlarda zorluklarla başa çıkmak zorunda kalan çocuklar sorunlarının üstüne gitmeyi öğrenir. Sorunlara farklı bakış açıları geliştirerek, eksikliklerini tamamlamak için yeni yöntemler bulmayı öğrenirler. Yaratıcı çözümler bulmak, çocukları sorunlarını yenme konusunda geliştirir.
DİSLEKSİ TANISI KAÇ YAŞINDA KONULUR?  Genel olarak disleksi belirtileri ilkokul döneminde fark edilir ve tanı 7-8 yaşlarında konulur ancak ebeveynler iyi birer gözlemciyseler okulöncesi dönemde de disleksi tanısının konulması mümkündür. Okulöncesi dönemde disleksi belirtileri konuşmada gecikme, rutin işleri yapamama, ayakkabılarını ters giyme, benzerlikleri fark edememe, sayıları sırayla öğrenememe ve renkleri karıştırma şeklinde görülür. Tüm bunlarla birlikte yetişkinlerde disleksi tanısı alabilir.
DİSLEKSİ YAŞ İLERLEDİKÇE KAYBOLABİLİR Mİ?  Disleksi kendiliğinden ve yaş ilerleyince kaybolmaz. Çocuklukta müdahale edilmediği takdirde yetişkinlikte de yavaş okuma ve güç okuma şeklinde kendini gösterebilir. Bu nedenle disleksi de erken teşhis önemlidir. Disleksi küçük yaşlarda üzerinde durulması gereken bir durumdur.
DİSLEKSİLİ ÇOCUKLARIN OKUL İÇERİSİNDEKİ YASAL HAKLARI NELERDİR?  Okul içerisinde disleksi tanısı almış (raporlu) çocukların birtakım kısıtlı hakları söz konusudur, bunlar;  -İlk sırada oturma talep hakkı -BEP (bireyselletirilmiş eğitim programı) planının uygulanmasını talep hakkı -Sınavlarda ek süre veya ayrı bir sınıf talep etme hakkı -Ders saatlerinde ihtiyaç duyması halinde rehberlik servisi ile görüşebilme hakkı -Sınav kağıtlarının ayrı değerlendirilmesi talep hakkı
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE ÖDEV  Yapılan araştırmalarda özel öğrenme güçlüğü olan çocukların akranlarıyla aynı ödevi yerine getirebilmek için, beyinlerini daha fazla çalıştırdıkları ve daha fazla çaba gösterdikleri gözlemlenmiştir.  Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış öğrencilere ödev verilirken  Ödevini aldığından ve ödevin nasıl yapılacağını anladığından emin olun.  Ödev için zaman önemli, çocuğunuzun performansına göre uygun süre ayarlayın.  Büyük punto ve kağıtlar kullanın.  Ödevlerde görsellikten yararlanabilirsiniz.
DİSLEKSİ VE OKUMA KİTABI SEÇİMİ  Öncelikle çocuğun ilgi alanına uyan, çocuğu sıkmayacak konuları işleyen kitaplar seçmeye dikkat edilmelidir. Yazının boyutu ne çok büyük ne de çok küçük olmalıdır. Kitapta zor kelimeler ve uzun cümleler yer almamalıdır. Ayrıca çocuğun olayı zihninde daha iyi canlandırabilmesi için resimli kitaplar tercih edilmelidir.
DİSLEKSİ VE ÖZGÜVEN  Özel öğrenme güçlükleri biyolojik temelli olmasına rağmen psikolojik ve duygusal etkileri de oldukça fazladır. Yapılan araştırmalar, okul öncesi dönemde okuma güçlüğü olabileceği düşünülen çocukların mutlu ve uyumlu bir profile sahip olduğunu ancak okuma evresine geldiklerinde duygusal ve psikolojik problemler yaşandığını göstermektedir. Bu durumun sebepleri çocuğun yaşadığı öfke, hayal,kırıklığı ve kaygıdır. Bu duyguların dışa vurumu ise çocuğun sosyal çevresine karşı olacaktır. Çocuk her yanlış yaptığında ya da bir metni okuyamadığında başarısızlık hissi pekişip özgüven kaybı ve değersizlik hissi artacaktır. Bu nedenle disleksi semptomlarının çocuğun psikolojisi üzerindeki etkisine ve yaşanan özgüven kaybına yönelik psikolojik yardım alınması uzmanlar tarafından önerilir.
DİSLEKSİ VE EĞİTİM ORTAMI  Eğitim ortamı psikolojik ve sosyal olarak yapılacak etkinliklere uygun olarak düzenlenmelidir. Okuma- yazma ve matematik alanlarında belirlenmiş hedeflere ulaşılması için ortamın fiziki özelliklerinin (öğrenci sayısı, ışık, ses gibi..) çok yönlü iletişim sağlayacak şekilde düzenlenmesi önerilir.
DİSLEKSİ TANISI ALMIŞ ÇOCUKLAR İÇİN OKUL SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?  Ülkemizde yalnızca disleksili çocuklar için eğitim veren bir okul bulunmamaktadır. Bu nedenle ebeveynler önce çocuklarını devlet okuluna mı özel okula mı gönderecekleri konusunda seçim yapmalıdır. Bu seçim sırasında sınıfların çok kalabalık olmamasına dikkat etmeleri, okulun rehberlik servisinin çalışmalarını incelemeleri önemlidir. Unutulmaması gerekir ki okullarda verilen eğitim bu çocuklar için yeterli olmaz bu nedenle uzmanlar tarafından önerilen okul dışında bireysel eğitim desteği de alınmasıdır.
EBEVEYNLER DİSLEKSİSİ OLAN ÇOCUKLARI İÇİN EVDE NELER YAPABİLİR?  Disleksili çocuğuna yardımcı olmak için ebeveynler her çocuğun farklı olduğunu ve her yöntemin her çocuk için uygun olmayabileceğini göz önünde bulundurmalı ve çocuğa en uygun olanı bulmalıdır. Bunun için;  Çocuğun yaşına ve gelişim dönemine uygun metinler seçerek evde birlikte okuma yapmak  Çocuğu yakından izlemek ve davranışları ile ilgili not almak  Çocuğun çabasını taktir etmek ve herkesin hata yapabileceğini vurgulamak  Çocukla empati kurmak ve nasıl hissettiğini anlamaya çalışmak gibi yaklaşımlardan faydalanabilir.
DİSLEKSİSİ OLAN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ NELERDİR? * Harfleri ya da rakamları ters algılayabilirler.( Örneğin, 6 yerine 9, 9 yerine 6 diyebilirler.) * Okurken cümle içerisinde kelime atlamaları görülür ya da satırları karıştırabilirler. * Yön bilgisinde zorluk yaşayabilirler.( Sağ ve sol kavramlarını öğrenmede zorluk yaşarlar.) * Benzer sesleri (d-t, f-v, b-p, k-g, c-ç gibi harfleri) birbirine karıştırabilirler. * Heceleri tersten okuyabilirler. (Örneğin, at yerine ta ya da ve yerine ev gibi). * Periyod gerektiren işleri yapmakta zorlanırlar. (Haftanın günlerini , ayları mevsimleri ardı ardına sayma gibi.) * Zaman kavramlarını ayırmada zorlanırlar. (dün, bugun, yarin gibi)
DİSLEKSİ İLE KARIŞTIRILABİLECEK RAHATSIZLIKLAR  Duyma/görme bozuklukları Disleksi tanısı konmadan önce göz doktoru ve kulak burun boğaz doktoruna başvurmak diğer şüpheleri ortadan kaldırmak için gerekebilir.  Zihinsel gerilik Disleksi tanısında en önemli kriter zihinsel bir gerilik olmamasına karşın çocuğun yaşıtlarından geri kalmasıdır. Bu nedenle tanı konulmadan önce ( WISC-R ) 70 IQ standart testi uygulanmalıdır.  Otizm spektrum bozuklukları Otizm spektrumunda bulunan ve zeka düzeyinin etkilenmediği asparger sendromu ile disleksi karıştırılabilmektedir. Bu durumda ayırıcı tanı kriterleri irdelenmeli ve uzman yardımı alınmalıdır
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE TANI AŞAMASI Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar derslerinde güçlük çekme ve başarısız olma gibi akademik sorunlar yaşarlar. Ailelerin çocuklarının yaşadıkları bu sorunların nedeni anlamaya ve çözümü aramaya yönelik başvurduğu uzman tarafından sorun yaşayan çocuk öğrenme bozukluğu açısından değerlendirmeye alınır. Uygulanan testlerle çocuğun zeka düzeyi, yeteneklerinin dağılımı, görsel ve işitsel algı seviyesi incelenip, belirlenerek tanı konulur. Tanı konulduktan sonra özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların okulda yaşayabileceği sorunları en aza indirebilmek ve uyumunu sağlayabilmek için çocuğa bireysel eğitim programı hazırlanmalı ve özel eğitim desteği sağlanmalıdır. Tanı alan çocukların öğrenmeleri değerlendirmelerden elde edilen sonuçlarla oluşturulan özel eğitim programlarıyla ve psikolojik destek ile uygulanan eğitsel terapiyle gerçekleşmektedir. Terapinin birinci ilkesi ise sorunla ilgili olarak öncelikle aileyi bilgilendirmek ve okulla işbirliği sağlamaktır.
ÇOCUĞUM DİSLEKSİ TANISI ALDI, ONA YARDIMCI OLMAK İÇİN BEN NELER YAPABİLİRİM?  *Çocuğunuza daha rahat hissetmesi için yardım edebilirsiniz.  * Disleksinin zeka ile ilgili bir durum olmadığını belirtebilirsiniz  * Disleksinin çok fazla etki etmeyeceği ilgi alanları üzerine konuşabilir onu cesaretlendirebilirsiniz.  *Öğretmenleri ile buluşma ayarlayabilirsiniz. Disleksi hakkında onların da daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlayabilirsiniz.
 *Çocuğunuz ile ortak bir çalışma yaparak disleksi yüzünden okulda yaşadığı problemleri listeyebilir. Böylece öğretmen buluşmalarının daha verimli ve çözüm odaklı olmasını sağlayabilirsiniz.  *Çocuğunuzla yaptığınız bu ortak çalışma içerisinde onun disleksisi hakkındaki farkındalığına da ulaşmış olabilirsiniz. Bu farkındalık hem okulda hem de okul dışı hayatında (disleksisi açısından) daha pozitif hareket etmesini de sağlayabilir.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE SOSYAL İLİŞKİLER  Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların sosyal hayatları incelendiğinde, çoğunun arkadaşlık ilişkilerini başlatma ve sürdürme konusunda sıkıntı yaşadıklarını gözlemleriz. Mecaz ve deyimleri anlamada, yüz ifadelerini ve beden dilini okumada güçlük çekerler. Bu nedenle sınıf ortamında alay edilen, lakap takılan ve dışlanan çocuk haline gelebilirler. Bu çocuklar genelde kendini ve duygularını ifade etmekte zorlanırlar. Kendilerinin farklı olduklarını hissederler. İletişim kurmaya çalışırken bazen dürüst olmak adına kendini ifade ediş tarzı karşı tarafa hoş ya da doğru gelmeyebilir.
SÖZEL OLMAYAN ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN BELİRTİLERİ  Yüz ifadelerini ve beden dilini anlamakta zorluk  Psiko-motor koordinasyonunda zayıflık; sakarlık; yolda giderken kişilere veya objelere çarpmak  İnce motor hareketlerini kullanmada zorluk; bağcık bağlama, yazı yazma, makas kullanma  Her durumu, uzaysal oryantasyonu, yönsel konseptleri ve koordinasyonu kavramak için sözel olarak etiketleme ihtiyacı
 Yol bulma ve ulaşımda oluşan değişikliklere uymada zorlanmak  Önceden öğrenilmiş bilgiyi genellemekte sorun yaşamak  Kademeli bilgiyi takip etmekte zorlanmak  Söyleneni sentez yapmadan aynı şekilde aktarmak  Ders sırasında tekrar tekrar, konuyla uyumlu olmayan çok fazla soru sormak
SÖZEL OLMAYAN ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ  Sözel Olmayan Öğrenme Güçlüğü davranış, akademik ve sosyal-duygusal alanlarda güçlüklere neden olan gelişimsel bir problemdir. Sözel öğrenme güçlüğü olan çocuk okul ortamında çeşitli zorluklarla karşılaşır. Okul ortamı karmaşık ve sürekli değişken bir yapıya sahip olduğu için öğrenciler sürekli olarak çeşitli uyaranlarla karşı karşıyadır ve onlardan ortamlara uygun davranışlar göstermeleri, karmaşık sosyal etkileşimlerde bulunmaları beklenirken aynı zamanda akademik beceri sergilemeleri istenir. Bu beklentiler herhangi bir çocuk için yorucu olabilirken öğrenme güçlüğü olan bir çocuk için daha yıpratıcıdır. Ebeveynler, sınıf öğretmeni, okul rehberlik servisi ve psikolojik danışmandan oluşan bir ekip bu güçlüğe sahip olan çocuğa bilinçli bir şekilde yaklaşıp uygun erken müdahale ve bireysel eğitim stratejileri planlayabilirlerse, çocukların okula uyum sağlaması kolaylaşır.
DİSLEKSİ VE DUYGUSAL ETKİLERİ  Okul öncesi dönemde okuma güçlüğü olabileceği şüphesi bulunan çocukların duygusal olarak mutlu ve uyumlu oldukları ancak ilkokula başlanması beraberinde ise okumaya geçilmesi durumunda duygusal sorunlar yaşadıkları gözlemlenmektedir. Bu duygusal sorunlar çocukta;  -Öfke Öfkenin sebebi çocuğun yaşıtlarıyla akademik olarak aynı becerileri yerine getirememesi ve kendini akranlarından düşük seviyede görmesidir. Ailenin çocuğu akranlarınla kıyaslama durumu da öfke duygusunu tetikler.
 -Endişe/ Kaygı Başarısızlığın tekrarlanması başarısızlık hissine yol açar ve çocukta endişe duygusunun ortaya çıkmasına sebep olur. Gerçekleştirdiği her girişimde başarısız olacağını düşünen çocukta bu durum tekrarlayan bir döngü halini alır ve başarabileceği düzeyin altında bir performans sergilemesine neden olur.  -Kızgınlık Öfke bir süre sonra beraberinde kızgınlığa sebep olur. Bu kızgınlık genellikle aile, akran ve öğretmenlere yöneliktir. Ayrıca çocuk girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlandığını gördüğünde kızgınlık duygusunu kendine de yönlendirebilir. Bazı çocuklarda öfke ve kızgınlık kendisine ve çevreye zarar verici tepkilerde bulunmaya sebep olurken; bazı çocuklarda ise sessizlik ve pasif kalma durumuna neden olabilir.  -Depresyon Depresyon çok sık görülen duygusal problemlerden biri değildir ancak çocuğun duygu durumuna ve tepkilerine dikkat edilmesi gerekir çünkü öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda değersizlik duygusu ve düşük özgüven problemleri sıklıkla yaşanır. Bunlar depresyon için gerekli altyapıyı oluşturabilir.
DİSLEKSİDE BİREYSEL EĞİTİMİN ÖNEMİ  Disleksi tanısı almış çocuklar ve aileleri birçok konuda desteğe ihtiyaç duyar. Disleksili çocuklarda öğrenme diğer çocuklara göre daha farklı gerçekleşir. Mevcut eğitim sistemi bu öğrencilere yönelik öğrenme stilleri konusunda yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle disleksinin erken dönemde fark edilmesi ve beraberinde bireysel eğitim desteğine başlanması disleksi semptomlarını azaltacak ve çocuğun öğrenmesini olumlu yönde etkileyecektir. Bireysel eğitim sayesinde çocuk bilişsel, psiko-sosyal ve akademik açıdan desteklenir. Bireysel eğitimle birlikte çocuk öğrenmeye güdülenir ve bu sayede çocuğun öğrenebileceğine ve başarabileceğine inancı artar. Kısacası bireysel eğitim çocuğun okula ve hayata uyumunu kolaylaştırır.Erken tanı ile bireysel eğitime de erken başlanması farklılıkların güçlüğe dönüşmesini önler.
OKUL ÖNCESİ DÖNEM VE ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLAR İÇİN ÇEVRE EĞİTİMİ ETKİNLİKLERİ  Çevreye karşı farkındalığı, tutarlılığı artırmak ve çevre ile ilgili doğru tutum ve davranışları kazandırmak amacıyla okul öncesi dönem çocuklara (5-6 yaş grubu) yönelik etkinlikler hazırlanmıştır. Yaşam koşulları nedeniyle doğal ortamdan uzak büyüyen çocukların çevresini tanımasının yanında dış çevrede vakit geçirmenin kaygıyı ve stresi azaltması önemli bir noktadır.
 Etkinlik Adı: Dur Canlı! Nereye Gidiyorsun? Etkinlik İçeriği: Etkinliğin kazanımları çocukların, canlıları yaşadıkları yerlere göre sınıflandırması, canlıları tanımasıdır. Kullanılacak materyaller ise renkli kartonlar, yapıştırıcı, makas, kahverengi örtü, çocuk sayısı kadar hayvan resmi, hareketli müzik. Uygulama aşamasına gelindiğinde ise çocuklar 3 gruba ayrılır her gruba üzerine daireler çizilmiş mavi, yeşil ve kahverengi kartonlar ve makas verilir. Çocuklara renklerin isimleri ve çevrelerinde bu renkte olan canlı, cansız varlıkların isimleri sorulur sonrasında daireleri kesmeleri istenir. Sonrasında evden getirdikleri hayvan resimlerini tek tek tanıtırlar ve bu hayvanlar hakkında konuşurlar ve her bir çocuğa bir hayvan resmi verilir. Daireler renklerine göre ayrılıp sınıfın köşelerine koyulur. Öğrencilerden müzik başladığında dans etmelerini müzik durduğunda ise ellerindeki canlıyı yaşadığı (toprak, su, orman) yeri gösteren kartona yerleştirmelerini istenir. Yanlış daireye giden çocuğa hep beraber “Dur canlı, nereye gidiyorsun?” denir. Aynı uygulama çocukların getirdiği hayvan resimleriyle de yapılır.
 Etkinlik Adı: Bitki Müzesi Etkinlik İçeriği: Etkinliğin kazanımları çocukların bitkileri tanımalarını, duygu ve düşüncelerini farklı şekilde ifade etmelerini ve işbirlikçi çalışmayı içerir. Uygulama aşamasında ise çocuklar 3 kişilik gruplara ayrılır. İki kişi malzeme bir kişi heykeltıraş olacaktır. Heykeltıraş iki arkadaşıyla bir bitki oluşturacaktır. Çalışma bittikten sonra her bitki incelenip bitkilerin özellikleri hakkında konuşulur. Roller değiştirilerek etkinliğe devam edilir. Etkinlik Adı: Kap Mendili Etkinlik İçeriği: Etkinliğin kazanımı bitkileri tanımaktır. Materyaller ise torba, hayvan ve bitki resimleri, artık materyaller, makas, yapıştırıcıdır. Uygulama sırasına gelindiğinde ise torbaya hayvan ve bitki resimleri atılır ve öğrencilerden kimseye göstermeden iki resim çekmeleri istenir. Çocuklar bir çember oluşturur ve öğretmen bu çemberin içine elinde mendil ve torbayla gelir. Torbadan bir resim çeker ve bu resmi ipuçlarıyla anlatır. “Onda elma yetişir. Dalları vardır.” gibi ipuçları verir. Elinde ağaç resmi olan çocuklar mendile koşar ve ilk kapan çocuk çemberin etrafında bir tur döner ve mendili öğretmenine getirir. Oyun bu şekilde devam eder. Oyunun ardından çocuklar seçtikleri resimlerdeki hayvan ve bitkileri artık materyallerle oluştururlar.
OKUMA YAZMA BİLMEYEN DİSKALKULİK BİR ÖĞRENCİYE TOPLAMA VE ÇIKARMA ÖĞRETİMİNE YÖNELİK BİR EYLEM ARAŞTIRMASI  Öğrenme güçlüğü sebebiyle arkadaşları tarafından dışlanan ve zekası ile ilgili sorunları olduğu için anlamadığı, derslerinin kötü olduğu düşünülen 3. Sınıf öğrencisi üzerinde yapılan bir çalışmadır. Öğrencinin okuma yazma bilmediği ve toplama ve çıkarma işleminde sınıf düzeyinin altında olduğu bildirilmektedir. Çalışma öncesinde öğrencinin toplama çıkarma işlemi için temel beceriler olan; sayıların basamak değerleri, büyüklük küçüklük kavramı, yazılışı ve okunuşu sorulmuştur. Tek basamaklı sayılarda bir problem görülmezken çift basamaklı sayıların büyüklük küçüklük sıralamasında ve üç basamaklı sayıların okunuşu ve yazılışında başarısızlıklar görülmüştür.
 Öncelikle basamak değeri kavramı öğretilmiştir. Sonrasında ise toplama, ekleme kavramlarını iyi anlayabilmesi için abaküs gibi materyaller kullanılmıştır. Matematik problemlerini çözmede kullanılan stratejilerden uzun süreli hafızayı kullanmayı gerektiren ve eldeki sayıyı akılda tutarak sonuca ulaşmayı sağlayan strateji kullanarak öğrenciye toplama işlemi öğretilmiştir. Bahsedilen strateji büyük sayının üzerine küçük sayının eklenmesiyle yapılan toplamayı içermektedir. Öğrenciye büyük sayının ağır ve büyük olması sebebiyle elimizde tutamayacağımız dolayısıyla cebimize koyduğumuz, küçük olan sayıyı elimize alıp büyük olan sayının üstüne saydığımız söylenmektedir. Toplama işlemi öğretiminin ilk aşamasında somut nesnelerle toplama işlemini kavraması sağlanmış, sonrasında parmaklarını kullanarak büyük sayının üzerine küçük sayıyı saydırma yöntemi kullanılmıştır.
 Çıkarma işleminin kavratılmasında ise yine somut materyaller ve görsellerden yararlanılmıştır. Bunun için öğrenciye toplama işleminde bir kızın sepetine çiçekleri toplayarak artırması anlatılırken, çıkarma işleminde de aynı kızın sepetinden topladığı çiçeklerin tekrar yerine koymasına benzetme yapılmıştır. Küçük sayıdan büyük sayının çıkarılmasının mümkün olmadığını ise iri bir adamın dar bir kapıdan çıkamayacağı benzetilmiştir. Toplama işleminde olduğu gibi çıkarma işleminde de elde-cepte tekniği kullanılarak cebe büyük sayının konularak, eldeki küçük sayının büyük sayıdan geriye doğru sayılarak çıkarılması öğretilmiştir.
DİSLEKSİLİ ÇOCUKLARDA EV OKURYAZARLIK ORTAMI VE AKTİVİTE RUTİNLERİ  Yaşamın erken dönemlerinde belirli rutinlere sahip olanların daha sağlıklı ve davranışlarını düzenlemede daha iyi oldukları belirtilmiştir. Çocuğun gelişimi ile doğrudan ilgili olan aktivite rutinlerinin, disleksi tanısı almış çocukların ev okuryazarlık ortamı ile ilişkisini araştıran çalışmada dislektik çocuğun ebeveyn çalışma ve eğitim durumlarının aktivite rutinlerine etkisi incelenmiştir. Çalışmada çocuğun günlük rutinlerindeki performansını değerlendiren yürütücü işlevler ve aktivite rutinleri ölçeği (YİARÖ) kullanılmıştır.
 Çocuğun günlük rutinindeki performansını değerlendiren; sabah ve akşam, oyun ve serbest zaman son olarak sosyal rutinleri alt boyutlarına sahip ölçeğin sonucunda disleksi tanısı almış olan çocukların aktivite rutinleri puanlarının daha düşük olduğu görülmüştür. Yapılan analizlerin sonucunda anne ve babanın öğrenim ve çalışma durumlarının sabah ve akşam rutinleri, oyun ve serbest zaman rutinleri ve sosyal rutinlerini etkilemediği görülmüştür. Bunun yanında disleksi tanısı almış çocukların duygu, davranış ve aktivite rutinlerinin düzenlenmesinde önemli rolü olan organizasyon, dürtü kontrolü, zaman yönetimi gibi becerileri içeren yürütücü fonksiyonlarında da problem olduğu görülmüştür.
 Yürütücü fonksiyon bozukluklarının çeşitli nörogelişimsel bozukluklarda görüldüğü bilinmektedir. Yürütücü fonksiyonlardaki problemlerin akademik becerilerin yanı sıra günlük yaşam rutinini de olumsuz etkilediği görülmektedir. Yürütücü fonksiyonlarında problem görülen disleksi tanısı almış çocukların zaman yönetimiyle ilgili yaşadıkları sorunların günlük yaşam ve rutinlerinde de sorun yarattığı belirtilmiştir. Dolayısıyla frontal lob ile ilgili olan yürütücü fonksiyonların disleksi tanısı almış çocukların aktivite rutinlerinde yaşadıkları sorunlarından anlaşılabilmektedir.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ PSİKOLOJİK OLABİLİR Mİ?  Yapılan araştırmalar öğrenme güçlüğünün kalıtsal faktörlerden kaynaklandığını öngörmektedir. Öğrenme güçlüğü gelişimsel öğrenme güçlüğü ve sonradan kazanılan öğrenme güçlüğü olarak ikiye ayrılmaktadır Gelişimsel öğrenme güçlüğü genetik olarak aktarılan bir durumdur. Sonradan oluşan öğrenme güçlüğü güçlüğü ise kişinin, başına sert bir darbe alması, kaza, felç gibi dış faktörlerden kaynaklanarak kişinin beyninde hasar oluşması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bunun herhangi bir psikolojik travma, stress, kaygı gibi faktörlerle hiçbir ilgisi yoktur.
 Öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin çevresinin ve psikolojik durumunun kişiyi etkilediği doğrudur. Ancak bu sorunun doğrudan sebebi değildir. Çevresel faktörler öğrenme güçlüğünün etkisinin artmasına veya azalmasına yardımcı olabilir. Çocuğu ile daha fazla ilgilenen, onun fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayan bir ebeveynin çocuğu öğrenme güçlüğünü, ilgisiz çocuğun ihtiyaçlarını karşılayamayan bir ebeveynin çocuğuna göre daha kolay atlatabilir. Unutulmamalıdır ki öğrenme güçlüğü her türlü fiziksel, psikolojik ve eğitimsel ihtiyaçlar karşılanmasına ve zka normal veya normal üstü olmasına rağmen öğrenme sürecinde yaşanan güçlüklerdir.
ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ÇOCUKLAR VE AİLELERİNİN DUYGUDURUMUNU NASIL ETKİLEMEKTEDİR?  Özgül öğrenme güçlüğü tanılı çocuklarda zeka düzeyinin normal olmasına karşılık beklenilen akademik başarının gösterilememesi durumu hem çocuğu hem de beraberinde aileyi stres altında bırakmaktadır. Çocukta görülen özel öğrenme güçlüğünün beraberinde yaşadığı problemlerin asıl nedeninin anlaşılamamasından ötürü çocuk suçlanmakla birlikte aile de çocuğun gelişiminde etkin rol olmadığını düşünerek kendini suçlu hissetmektedir. Yapılan bazı araştırmalar öğrenme güçlüğü tanısı alan bireylerin sıklıkla ruhsal sorunlar ve davranış bozuklukları problemleri de yaşadıklarını ortaya koymaktadır.
 Aldıkları eğitimde zorluk çeken ve çoğu zaman kendini baskı altında hisseden ÖÖG tanılı çocukların aileleri ve öğretmenleriyle ilişkileri bozulmakta, özgüvenleri sarsılmakta ve ikincil ruhsal sorunlar görülebilmektedir. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların duygudurumları değişkenlik gösterebilmektedir. Sosyal çevreyle ve akranlarıyla iletişim ve uyum problemleri yaşayabilmektedirler.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NASIL FARK EDİLİR?  Öğrenme güçlüğü genellikle çocuklar 1. sınıfa başladıklarında okuma yazma öğrenirken fark edilir. Ancak durumun daha geç fark edildiği durumlarda vardır. Öğrenme güçlüğü ne kadar erken fark edilirse tedavi süresi o kadar kısa olur. Öğrenme güçlüğü olan bireyde en sık görülen belirtiler şunlardır: – İşitsel ve görsel uyaranları anlamlandırmada zorlanma –Saati öğrenme de zorlanma ve zamanı karıştırma -Dikkatini toplamakta zorlanma -El ve göz koordinasyonu gerektiren işlerde zorlanma -Dil sorunları yaşama -Organize olmakta zorlanma -Mantık yürütmede zorlanma
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE DİKKAT EKSİKLİĞİ  Öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların %20- 35’inde dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı da bulunmaktadır. Dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğünün birbirine eşlik ettiği durumlarda çocuklar genellikle okuma yazma öğrenmekte zorlanırlar. Çok başarılı oldukları derslerde bile soruları yanlış okudukları için veya acele ettikleri için başarısız olurlar. Bu durumda zamanla çocuklarda okula gitmede isteksizlik, derslere karşı ilgisizlik, okul fobisi olarak ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda çocuğu mutlaka bir özel öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği değerlendirmesinden geçirmek gerekmektedir.
 Öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği bir arada görülüyorsa çocuğa ilaç desteğinin yanında mutlaka bir eğitim desteği de aldırmak gerekmektedir. Bu eğitim desteği alanında uzmanlaşmış kişiler tarafından verilmelidir. Bu eğitimi verenler özel eğitim öğretmenleri veya alanında yetişmiş psikologlar olabilir. Öğrenme güçlüğü olan çocuklara verilecek eğitim akıcı okuma ve okuduğunu anlamaya yönelik egzersizleri içeriyor olmalıdır.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ZAMAN YÖNETİMİ BECERİLERİ  Yaygın adıyla disleksi olan özel öğrenme güçlüğü, sadece okuma, yazma ve matematikte yaşanan zorluklar değildir. Bunlar en belirgin olarak ortaya çıkan semptomlardır. Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuk okul derslerinde yaşadığı başarısızlığın yanında, yer yön bulma, ince kabar motor gerektiren oyunlar oynamada zorlanma, zamanı yönetememe, kendini ifade ederken zorlanma gibi durumlarla da karşı karşıyadır. Disleksi olan çocuk zaman algısı yeterince gelişmemiştir. Dün, bugün ve yarın gibi kavramları birbirine karıştırmakla birlikte, saatlerin öğrenirken de zorlanmaktadır. Bu yüzden bu zorlukla karşı karşıya kalan öğrenciler ödevlerini asla zamanında bitiremezler.
 Yapacakları işleri asla yetiştirmezler. Peki bu durum karşısında neler yapılmalıdır? Öncelikle aile bu gibi belirtiler fark ettiğinde mutlaka bir uzmana başvurmalıdır. Uzman ilgili değerlendirmeleri yapıp çocuğa bir eğitim planı çıkartmalıdır. Zaman becerisi ile ilgili becerileri ilgili uzmanla kazandıktan sonra aile evde çocuğun ödevlerini yaparken zaman yönetimini kazanması için çeşitli çalışmalar yapmalıdır. Mutlaka çocuğun masasında bir saat olmalıdır. Günlük işlerinin planlı olduğu bir saat ve içerisinde görevleri yazılı olmalıdır. Soru çözerken veya ödev yaparken aile tarafından süre tutulup, alarm kurulabilir. Bu da çocuğun zamana karşı koşullanmasını sağlar. Ancak unutulmamalıdır ki bunları mutlaka bir uzman eşliğinde yapılması gerekmektedir.
OGRENME GÜÇLÜĞÜ SADECE AKADEMIK ALANDA MI ORTAYA CIKAR?  Öğrenme güçlüğugenellikle akademik yasamda, konuları öğrenirken ortaya cikan bir güçlük olmakla birlikte, motor koordinasyon sorunu olarak da ortaya çıkabilir. Öğrenme güçlüğü olan çocukların el-göz koordinasyonları zayıftır(Doğan, 2012). Çatal bıçak kullanmada, makas kullanmada, ayakkabılarını bağlamakta zorlanırlar. Bunun yanında bazıları çizim yapmaları gereken işlerde zorlanırlar. Öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin birçoğu kalem tutmakta da zorlanırlar. Ayjı zamanda bu çocuklar bisiklete binmek, top sektirmek gibi aktivitelerde de zorlanmaktadırlar. Bunun yanında öğrenme güçlüğü olan çocuklar birtakım sosyoduygusal problemlerde yaşarlar. Bunlar akran ilişkilerinde zorlanma, düşük özgüven, uyum problemleri ve iletişim problemleri olarak ortaya çıkabilir.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜGÜ NASIL TANIMLANIR?  Kırk, Gallagher’a göre öğrenme güçlüğünün tanımlanmasında 3 ölçüt vardır. 1) Çocuğun zihinsel kapasitesi ve başarısı arasında büyük bir fark olacak. 2) Çocugun öğrenme sure inde yaşadığı zorluğun herhangi bir psikolojik durumla, zihinsel yetersizlikle ilişkili olmaması 3) Çocugun kendisine özgü eğitim modeli ile bilgileri öğreniyor olabilmesidir.
ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ÖNLENEBİLİR Mİ?  Öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların zekalarında ya da duygu durumlarında herhangi bir gerilik veya bozukluk yoktur. Sadece bu çocuklar yaşının ve zekasının altında bir beceri sergilemektedirler. Bazılarında matematik, bazılarında yazma, bazılarında ise okuma ve okuduğunu anlama olarak ortaya çıkar. Aldıkları eğitime göre bu çocukların bu becerilerde bu kadar geri olmaları eğitimcilerin ve ailelerin şüphelenme sebeplerinin başında gelmektedir. Öğrenme güçlüğünün en bilinen 3 sebebi nörogelişimsel sebepler, doğumdan kaynaklanan sebepler ve kalıtımdır. En çok kalıtımın öğrenme güçlüğü üzerindeki etkisi düşünüldüğünde bunun önlenmesi çok muhtemel değildir. Ancak erken müdahale programı ile bu durumun çocuk üzerindeki etkisi azaltılabilir. Öğrenme güçlüğü tanısı yapıldıktan sonra sırasıyla yapılması gereken müdahaleler: organizasyon ve bellek çalışmaları, dikkat çalışmaları ve eğitim eksikliğine yönelik çalışmaların giderilmesi çalışmalarıdır.
YAZI ÖĞRETİMİNDE ÖN HAZIRLIK NASIL OLMALIDIR?  Yazı öğretiminde, öncelikli olarak öğrencilerin gelişim düzeyleri göz önünde bulundurulmalıdır. Değişik çevrelerden gelerek oluşan öğrencilerin farklı sosyoekonomik, kültürel düzeylere sahip olabileceği esas alınarak öğretim sürecinde de algı, anlama, kavrama yetilerinde farklılıklar olabileceği düşünülmelidir. Yazı öğretimi sürecinde öğretmen ile öğrenci arasında etkileşim ve iletişim açısından beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir. Öğretmenin bu durumda kendi deneyimlerine dayanarak bilgi, beceri ve yaratıcılığını kullanması son derece önemli olacaktır. Öğretmenin yazı öğretimi sürecinde seçilecek harf veya sözcükleri, öğrencinin yaşantısından örnekler taşıyacak şekilde modellemesi öğrenme sürecini hızlandıracağı gibi akılda kalıcılığı da arttırmaktadır. Benzer şekilde harf yapılarının uygun formda ve belirli büyüklükte olması da önemlidir.
DİSLEKTİK ÇOCUKLARDA GÖRSEL ALGI BECERİLERİNİN OKUMA BECERİLERİ ÜZERİNE ETKİSİ  Dislektik bireylerin görsel algı becerilerini geliştirmeye yönelik ergoterapi müdahalesinin okuma becerilerine etkisi araştırılmıştır. Bireylere problem saptanan alanlara yönelik kişiye özgü ergoterapi müdahalesi uygulanmıştır. Müdahale sonucunda bireylerde görsel hafıza, görsel tamamlama, görsel ayrım, uzaysal algı, şekil-zemin algılarında ve okuma becerilerinde de artış görülmüştür.
 Kişi merkezli müdahale uygulanan dislektik bireylerde görsel algı becerilerindeki artışın yanı sıra akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerinde de artış görülmüştür. Olguların yaşları göz önünde bulundurulduğunda yaşı daha küçük olan dislektik bireyin hem okuma becerilerinde hem de görsel algı becerilerindeki artışın daha fazla olduğu görülmüştür. Dolayısıyla erken müdahalenin dislektik bireylerde daha etkin olduğu görülmüştür. Dislektik bireylerde hem erken tanı hem de erken müdahale ile bireylerin akademik, sosyal, psikolojik alanlarda yaşadıkları sorunların aza indirilebileceği düşünülmüştür. Çalışmadan daha iyi sonuç almak amacıyla çalışmaya daha fazla katılımcı alınması, müdahale sürecinin uzun tutulması, bunun yanında dislektik bireylerin aile fertlerinin ve öğretmenlerinin de onların karşılaşabilecekleri sorunları ile ilgili bilgi edilmesi gerekmektedir.
ÇOCUĞUM DİSLEKSİ ONUN İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRİM?  Öncelikle çocuğun öğrenme güçlüğü ile ilgili mutlaka bir uzmandan destek alıyor olması gerekir. Bu uzman desteğinin yanında aileler çocuklarına evde destek olmak amacı ile, çocuğa yönergeleri hatırlatacak küçük yazıların hatırlatıldığı panolar yapabilirler. Bu panolarda çocuğun zamanı yönetebileceği bir zaman çizelgesi mutlaka asılı olmalıdır. Çocuğun okuma seviyesine göre günlük yapacağı okumalar bu listede asılmış olmalıdır. Çocuğa okumayı sevdirmek amacı ile şiirleri, tekerlemeleri buraya mutlaka asmak gerekir. Mutlaka görsellerin olduğu okumalar yaptırılmalıdır. Çocuklar önce görseldeki resmi yorumlamalı, anlatılacaklar ile ilgili tahminler yürütmeli sonra metni okumalıdır. Çocuğa okuma ağacı yapılmalıdır. Okuduğu metinden anladıklarını küçük küçük semboller ve yazılarla bu ağaca asmalıdır. Çocuğun okuma ile ilgili motivasyonunu arttırmak için okuduğu metin birkaç kez okutulabilir. Hatalı okuduğu kelimelerle ilgili küçük kartlar hazırlanmalı ve bu kartlar mutlaka tekrar tekrar okutulmalıdır. Bunun yanında yazının içeriği ve puntosu da oldukça önemlidir. Ayrıca çocuğunuza yazıyı sevdirmek amacı ile metinleri renkli kağıtlara veya beyaz kağıtların üzerinde renkli yazılar ile bastırabilirsiniz.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNE SEBEP OLAN ETMENLER NELERDİR?  Özgül Öğrenme Bozukluğunun etyolojisi konusunda henüz fikir birliğine varılamamış olmasına karşılık yapılan çok sayıda araştırma bazı etmenleri kabul etmektedir. Beyin Hasarı, Gelişimsel Sapma, Genetik, kalıtımsal etmen, Algısal Bozukluklar Nörolojik Fonksiyonlarda Bozukluk
 Bilişsel ve nörofizyolojik çalışmalar zayıf olduğu alanların çözümleme işlemleri ve işleyen belleği olduğunu düşündürmektedir. İleri derecede düşük doğum ağırlığı ve çok erken doğan çocuklar okuma bozukluğu ve diğer öğrenme bozuklukları için yüksek risk altındadır. Okuma bozukluğu, genel nüfusa göre bu bozukluğun daha çok görüldüğü aileler arasında sıktır. Sağ-sol karıştırmasının okuma güçlükleri ile ilgili olduğu gösterilmiştir. Bilgisayarlı beyin tomografisi, manyetik rezonans görüntüleme ve otopsi üzerinde yapılan birkaç yeni çalışma okuma bozukluğu olan insanlarda temporal veya pariyetal loblarda anormal asimetrinin olduğunu göstermiştir. Son yıllarda yapılan çalışmalar merkezi sinir sisteminin yapısal ve işlevsel bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıktığı görüşünde birleşmektedir. Çocuğun bilgiyi kazanırken yaşadığı güçlüklerin çeşitli nedenleri arasında başta zihinsel gerilik olmak üzere fiziksel özürler, görme, işitme kusurları, motivasyonel faktörler, duygusal sorunlar, sosyo-ekonomik ve kültürel yoksunluklar yer alır. Özgül Öğrenme Bozukluğu yukarıda sayılan bu faktörlerin dışında gelişme göstermektedir. Bilginin kazanılması sürecinin bir fonksiyonudur ve bilginin hangi aşamalardan geçerek kazanıldığına ilişkin bilgi işlem modeline kısaca göz atmak Özgül Öğrenme Bozukluğu olan çocukların hangi alanlarda güçlük yaşadığını anlamak açısından yararlı olacaktır.
ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ  Öğrenme bozukluğu bir bireyin dinleme, düşünme, kendini ifade etme, dikkat, algılama, sıralama gibi bilişsel becerilerindeki işleyiş farklılığından ötürü okuma, yazma, matematik gibi temel akademik becerileri kazanmada güçlük çekmesidir. Disleksinin sözcük anlamı “okuma bozukluğu”dur. Okuma bozukluğu genellikle yazı bozukluğu, sözel-yazılı ifade bozukluğu ile beraber görülmektedir. Günümüzde bu sorunu ortak bir başlık altında toplayan ve okuma, yazma, matematik öğrenme güçlüklerini kapsayan “öğrenme bozukluğu” ya da “öğrenme güçlüğü” terimi daha sık kullanılmaktadır. Disleksi/Öğrenme bozukluğu, zekası normal ya da normalin üzerinde olmasına rağmen aklına uygun başarı gösteremeyen çocuklarda görüldüğü için çoğu zaman geç tanınmaktadır. Sorunun tembellikten, ilgisizlikten, dikkatsizlikten kaynaklandığını düşünen anne- babalar ve öğretmenler bu çocukların erken tanıdan yararlanamamasına ve travmatik öğrenme deneyimleri edinmelerine neden olmaktadır. Oysa öğrenme bozukluğu zaman içinde edinilmez ve izleri yaşam boyu sürebilir.
 Beyin Eğitimi; ÖÖG’de sıklıkla sorun yaşanan görsel, işitsel ve işlem hızını güçlendirmeyi hedefleyen egzersizler de sunmakta ve bu sayede öğrenme güçlüğü yaşayan çocuğun okul başarısını arttırmayı amaçlamaktadır. Öğrenme Bozukluğu çeken çocuk ve gençlerin eğitimi, normal müfredat programlarıyla ya da özel derslerle gerçekleşememektedir. Bu vakalar psiko-pedagojik değerlendirilmelerinde belirlenen zayıf bilişsel becerilerini geliştirmek üzere hazırlanan “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları-BEP” ile öğrenebilirler. Özellikle dikkat yoğunlaştırma ve algılama becerilerinin eğitimi öğrenme bozukluğunun tedavisinin olmazsa olmazıdır. Bu alanda kullanılan yöntemlerden biri de hızlı okuma tekniğidir. Ancak bu programın öğrenme bozukluğu/disleksi sorunu olanlar için geliştirilmiş olması gerekir.
 Görsel Beceriler: ÖÖG’ li çocuklar görsel algı, kısa süreli ve uzun süreli görsel hafızada sorunlar yaşayabilirler. Örneğin, bu çocuklar okudukları metinleri, kısa bir sonra tamamen hatırlayamayabilirler. Sözel Beceriler: ÖÖG’li çocuklar özellikle işitsel algılama, kısa ve uzun süreli işitsel hafızada problemler yaşayabilirler. Örneğin, benzer sesli harfleri (b-m, v-f gibi) ayırt etmekte zorlanabilirler. İşlem Hızı: ÖÖG’ li çocukların işlem hızları oldukça yavaştır. Edinilmiş bilgiyi, hızlıca depodan çıkartamayabilirler. Örneğin, yavaş okuyabilirler veya konuşurken gerekli kelimeyi bulmakta zorlanabilirler. forbrain, ÖÖG’li çocukların geliştirmesi gereken bilişsel becerilerini tespit eder, çocuğun ihtiyacına yönelik bütünsel bir program izler.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN DİL ÖZELLİKLERİ NASILDIR?  Öğrenme güçlüğü olan çocukların dilin anlaşılması ve dilin kullanımından kaynaklı sorunlar yaşadıkları beraberinde başarısız dinleme becerisi, konuşma, yazma ve matematiksel hesaplamalarda görülen ciddi zorluklarla ifade edilmektedir. Öğrenme güçlüğü ve dil bozuklukları arasındaki ilişki son yirmi yıldır incelenmektedir. Yapılan araştırmalarda sürekli bu iki durumun birbiriyle bağlantılı olduğu olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Öğrenme güçlüğü olan çocukların %96’sının aynı tip iletişim bozukluğuna sahip olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Öğrenme güçlüğü görülen birçok çocuğun aynı zamanda dil ile ilgili problemler de yaşadığı görülmektedir. Yapılan araştırmalar doğrultusunda toplum içinde okuma güçlüğü olduğu söylenen birçok bireyin aslında öğrenme güçlüğünün alt gruplarından birine dahil olduğu öne sürülmektedir.
 Bu alt gruplar üç kategoriye ayrılmaktadır: -İleri derecede dil problemi olan çocuklar -Daha az karmaşık dil problemi olan çocuklar -Dil problemi daha sonra fark edilen çocuklar Dil bozuklukları ve öğrenme güçlüğü arasında ilişki bulunmakla birlikte günümüzde öğrenme güçlüğü olan birçok çocuğun aynı zamanda dil problemi yaşadığına dair sonuçlara ulaşılmakta ve bu oran artış göstermektedir. Ancak çocukta görülen dil bozukluklarının öğrenme güçlüğüne yol açtığı sonucuna kesin olarak ulaşamamaktayız.
DİSLEKSİ İÇİN SÖYLENMİŞ YANLIŞLAR  •Başarılı Bireylerin Disleksili Olma İhtimali Yoktur. Eğer kişi okulda başarılı bir öğrenciyse disleksili olma ihtimali yoktur düşüncesi de Başka bir efsanedir. Çünkü disleksinin okulda başarısız bireylerde oluşacağına olan inancın aksine bazı disleksili bireyler, yüksek oranda görevlerine yoğunlaşarak ve çok çalışarak okulda oldukça başarılı olabilirler ve başarılı bir eğitim hayatı geçirebilirler, hatta istedikleri mesleklere ulaşabilen bireyler olabilirler. Başarısından dolayı, okul hayatı boyunca tespit edilememiş ya da geç tespit edilmiş pek çok birey bulunmaktadır. Alfabetik düzeyde, problem yaşayan disleksili bireyleri tespit etmek daha kolayken ortografik açıdan problem yaşayan bireyleri tespit etmek daha güçtür. Sadece akıcı okuma problemi olan, fakat akademik olarak başarılı bir öğrenciyi tespit etmenin güç olması nedeniyle, toplumlarda böyle bir kanı oluşmuştur
 •Zekâ ile Disleksi Arasında Doğrusal Bir İli ki Vardır. Zekâ ve disleksi arasında k r lan diğer ağ da disleksi hakkındaki efsanelerden biridir. Disleksili bireylerin bir tür zekâ geriliği yaşadıkları düşüncesi gerçeği yansıtmamaktadır. IQ testleri ve disleksi arasında bir bağ bulunamamaktadır. Bu nedenle bu testler, disleksi için bir kanıt olarak kabul edilmemelidir. Disleksili bireylerin arasında ortalama zekâ üstünde pek çok bireyin olduğu bilinmektedir. Kendi alanlarında zirvede olan başarılı pek çok kişi de disleksili bir birey olduğundan bahsetmektedir. Disleksinin görsel ve işitsel problemlerle bir alakasının olmadığı gibi, zekâ geriliği ile de alakası yoktur. Yapılan araştırmalar, farklı IQ seviyesindeki pek çok zayıf okuyucunun;imla fonolojik işlem, kısa süreli hafıza ve söz dizimi ile ilgili değerlerde eş değer zorluklar gösterdiğini ortaya koymuştur. IQ seviyesi daha yüksek olan zayıf okuyucular, IQ seviyesi düşük olan zayıf okuyuculardan, yapılan okuma değerlendirmelerinde ayrışmamıştır. Bu durum, zekâ ve disleksi ilişkisini daha açık ortaya koymakta ve disleksinin düşük, orta ya da yüksek IQ seviyesine sahip bireylerde de görülebilen bir problem olduğunu kanıtlamaktadır.
 •Disleksi Toplumlarda Nadir Görülen Bir Durumdur. Disleksinin toplumlarda sık görülmeyen nadir bir durum olduğu yargısı, disleksi hakkında yanlış bilinen diğer bir durumdur. Türkiye’de, ülke genelinde yapılan, disleksili bireylerin varlığına ilişkin bir çalışmanın varlığına rastlanılmamakla birlikte disleksinin dünyadaki ülkelerdeki varlığına göz atarak bu yargı hakkında daha net bilgi sahibi olunabilir. ABD’de öğrenme güçlüğü çeken bireyler %15-25’leri bulan bir orandadır. Bu öğrenme güçlüğü çeken bireylerin yaklaşık %80`inin ise disleksilidir (Lerner, 1989). Disleksinin; İngiltere’de görülme oranı %10 iken, Almanya’da bireylerin %5’inde, Polonya’da okul çağı öğrencilerinin %10-15’inde, Macaristan’daki öğrencilerin %7-10’unda, üç farklı okuma sistemi olan (Hiragana, Katakana, Kanji) Japonya’da ise okumada %1 oranında Hiragana, %2-3 oranında Katakana ve %5-6 oranında ise Kanji okuma sisteminde, Hollanda’da yaklaşık %10, Kuveyt’te ise %6.29 oranında disleksili bireylere rastlanmaktadır. Bu oranlara bakılacak olunursa, her ülkede ortalama en az %5 oranında disleksili birey bulunmaktadır. Yani her 5 kişiden 1’inin kişinin disleksi olabileceği şeklinde düşünülürse, disleksinin toplumlarda nadir görülen bir durum olmadığı daha net bir şekilde anlaşılacaktır.
 •Bir Birey Okuyabiliyorsa O Disleksili Olamaz Okuyabilen bireylerin disleksili bir birey olamayacağı konusundaki inanış da yanlış bilinenler arasındadır. Disleksili bireyler kelimelerin şekillerini hafızaya alarak, tanıdık hikâyeleri ezberleyerek, ilk harflerden sonra tahminde bulunarak okuma yapma gibi farklı stratejilerle bir süreye kadar okuma yapabilmektedirler.Bu durumda, disleksi sadece okuma öğrenememe problemi olarak algılanmamalı disleksinin kişilerde farklı boyutlarda görülebileceği göz önünde tutulmalıdır. Örneğin, bazı disleksililer hiç okuyamazken bazıları okuya bilmekle birlikte okuduğunu anlayamamaktadır ya da kelimeleri karıştırarak okumaktadır.
DİSLEKSİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?  Bir hastalık değil gelişimsel bir sorun olduğu için tedavi yerine telafi veya düzelmesi mümkün mü diye sorulması daha doğrudur. Özel eğitimle büyük oranda düzeltilebilir. Yaş olarak ne kadar erken fark edilirse o kadar kolay giderilir.Fakat teşhis konusunda işinin ehli uzmanlara danışılmalı ve dikkatli şekilde iyice araştırılmalıdır. Çünkü yanlış teşhis düzeltici yaklaşımları engelleyeceği için en azından gecikmeye yol açar. Bu gecikme süresi içinde disleksili bireyin kendine saygısı ve öğrenme motivasyonu düşebilir. Bu durumda soruna psikolojik etkenler eklenir. Bu etkenlerin sayısının ve şiddetinin artması, okula, öğrenmeye ve öğretmene karşı olumsuz bir tutuma ve sorunun şiddetlenip kalıcı olmasına yol açabilir. Disleksi olgularının çocukluk ve ergenlikte fark edilmemesi, okul ve öğrenmeye karşı isteksizliğe ve giderek yetenek ve kapasitesiyle uyuşmayan meslek ve yaşam tarzı tercihlerine yol açabilir.
DİSLEKSİ NASIL FARK EDİLİR?  Okul öncesi dönem belirtileri: • Konuşmanın gecikmesi ve diğer konuşma bozuklukları (kelimeleri doğru telaffuz etmekte güçlük, kelime dağarcığının yetersiz ve yavaş gelişmesi, bir şey anlatırken zorlanma, az konuşma). • Zayıf kavram gelişimi (Büyük-küçük, ince-kalın, üst-alt, iç- dış, önce-sonra gibi kavramları öğrenememe, karıştırma). • Yetersiz motor gelişim ( öz-bakım becerilerini öğrenmekte güçlük, düğme iliklemeyi öğrenememe, beceriksizlik (sakarlık), çizim veya kopyalamaya karşı isteksizlik.
 İlkokul dönemine ilişkin belirtiler: • Akademik başarı: Birçok alanda zeki görünmelerine karşın akademik açıdan başarısızlık yaşarlar. Başarı durumu değişkendir, bazı derslerde başarısı normal/normal üstü iken, bazı derslerde düşüktür) . • Okuma / Yazma Becerisi: Disleksisi olan çocuklar 1. sınıfta okumayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Diğer sınıflarda ise okumaları hız ve nitelik açısından yaşıtlarından geridir. Bazı harflerin seslerini öğrenemez, harfin şekli ile sesini birleştiremez, kelimeleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanır, sınıf düzeyinde bir parçayı okuduğunda anlamakta zorlanır, başkasının okuduklarını daha iyi anlar. 1. sınıfta yazmayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Bazı harf, sayı ve kelimeleri ters yazar ya da karıştırırlar. “Çok” yerine “koç”, “ev” yerine “ve”, “soba” yerine “sopa”, b-d, m-n, ı-i, 2-5, d-t, ğ-g gibi. Yazarken bazı harfleri, heceleri atlar ya da harf/hece ekler, sınıf düzeyine göre yazılı imla ve noktalama hataları yapar, küçük-büyük harf, noktalama, hece bölme hataları, yazarken kelimeler arasında hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç parçaya bölerek yazarlar. Yaşıtlarına oranla el yazıları okunaksız ve çirkindir, yavaş yazarlar, tahtadaki yazıyı defterine çekerken ya da öğretmenin okuduğunu defterine yazarken zorlanırlar.
 • Aritmetik Becerileri: Sayı ve matematik sembollerini öğrenmede güçlük çekerler. Bazı aritmetik sembolleri öğrenmekte zorlanır, karıştırırlar. Sınıf düzeyine göre çarpım tablosunu öğrenmekte geri kalırlar. Dört işlemi yaparken yavaştırlar. Problemi çözüme götürecek işleme karar veremezler, yaşına uygun seviyedeki matematik problemlerini yaparken otomatik olarak tepki vermekte zorlanırlar. • Diğer alanlar: Sağ-sol, doğu-batı,kuzey-güney kavramlarını öğrenmede zorlanırlar. Zamana ilişkin kavramları (dün-bugün, önce-sonra, gün, ay, yıl, mevsim gibi) kavramlarını karıştırırlar. Hangi aydayız denilince salı, hangi mevsimdeyiz denilince şubat diyebilirler. Saati öğrenmekte zorlanırlar. • Haftanın günlerini, ayları, mevsimleri doğru saysa bile aradan sorulduğunda (cumadan önce hangi gün gelir, marttan sonra hangi ay gelir, haftanın dördüncü günü hangisidir gibi) yanıtlamakta zorluk çeker ya da yanlış yanıtlarlar. • Top yakalama, ip atlama, ayakkabı-kravat bağlama gibi işlerde yaşıtlarına oranla beceriksizdirler. Sakarlık vardır, sık sık düşer, yaralanır, istemeden bir şeyler kırarlar • Kendi başlarına çalışma alışkanlığı gelişmemiştir. Öğrenme stratejileri eksiktir, nasıl çalışacaklarını, nasıl daha fazla bilgi edineceklerini ve öğrendiklerini nasıl hatırlayacaklarını bilemezler. Bu belirtilerin hepsi bir dislektik çocukta bulunacaktır diye bir kural yoktur. Her çocuk kendine has bir şekilde farklılıklarla bu belirtileri bulundurabilir.
ÇOCUĞUM NEDEN ÖĞRENEMİYOR?  Bazı çocuklar dinleme, yazma, konuşma, matematik becerileri kazanılmasında ve sosyal iletişim becerileri gibi bir veya birden fazla alanda sorun yaşar. Bu sorunlar zeka geriliği veya eğitim olanaklarından kaynaklanmıyorsa öğrenme güçlüğü olarak adlandırılır. Öğrenme güçlüğü olan çocukların zeka düzeyleri normal ya da normalin üzerindedir. Bu çocukların nörolojik süreçlerindeki bazı farklılıklar öğrenme stillerinde de farklılıklara sebep olur. Disleksi hangi yaşlarda ortaya çıkar?  Genellikle ilkokula başlanıldığı sırada, okumaya başlangıç aşamasında kendini gösterir. Disleksili çocuklar tahtada yazılanları defterlerine not etmekte zorlanırlar. Defterlerde genelde uzun cümlelerin yerine kısa cümleler ve kelimeler bulunur. Bazı kelimeleri yazmayı unuttuklarından cümleler bazen karmaşık ve anlaşılmaz olabilir.
 Dislekside matematik becerileri  Bazı dislektik çocuklar matematikte iyiyken, bazıları ise matematiğin bazı alanlarında zorluk yaşamaktadır. Matematik becerileri zayıf olan disleksili çocuklar için işleme başlamadan önce artı, toplama, çıkarma, gibi matematiksel işlemlerin iyice açıklanması gerekmektedir. Disleksi tanısı almış çocukta diğer güçlükler görsel/algısal becerilerde, yön kavramında, sıralamada, kelime becerisinde ve hafızada gözlemlenebilir.  Disleksi ve Zaman Yönetimi  Disleksi zamanı verimli kullanmayı veya bir programa bağlı kalmayı zorlaştırabilir. Uzman desteği ile hazırlanmış çalışma programları ve çalar saat ya da dijital saat ile dislektik çocukların zamanı daha kontrollü kullanmalarına olumlu katkı da bulunulabilir.
ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ANNE BABA TUTUMLARINA YÖNELİK ÖNERİLER  Özgül öğrenme güçlüğü her çocukta farklı şekilde oluşum gösterebilmektedir. Bu doğrultuda çocuğun yeterli ve yetersiz olduğu alanlar belirlenip çocuğa o doğrultuda destek sağlanmalıdır. Özgül öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla birlikte görülebilir ancak DEHB’den farklı bir güçlüktür. ÖÖG bulunan çocuklar aile ve yakın çevreleri tarafından “tembel”, “sorumsuz” gibi ifadelerle etiketlenmemeli ya da bu güçlüğü, çocukta görülen bir zeka geriliği olarak değerlendirmemeleri gerekmektedir. Anne babanın özgül öğrenme güçlüğü hakkında bilgi sahibi olmaya çalışmaları, çocuğun varsa kardeşlerine, öğretmenlerine ve çevrelerine bu güçlük hakkında bilgi verebilmeleri önemlidir.
 Ruh sağlığı kliniklerinden, özel öğretmenlerden destek alınabilmeli ve bu sorunla tek başlarına baş etmeye çalışmamalıdırlar. Ailelerin çocuklarına özgül öğrenme güçlüğü tanısı konulduysa bunu kabul etmeleri ve çocuklarını yapamadıkları şeyler için zorlamamaları gereklidir. ÖÖG olan çocukların zeka düzeyleri normal düzeyde ya da normalin üzerindedir. Bu sebeple bazı alanlarda çok başarılı olabilirken, okuma yazma becerilerinde akranlarının gerisinde performans gösterebilirler. ÖÖG olan çocuklar okuma yazma becerilerinde okul ortamında sınıf arkadaşlarının gerisinde olduklarının farkındadırlar. Bu yüzden sıklıkla kaçınma davranışı gösterdikleri, isteksiz oldukları gözlenmektedir. Bu gibi durumlarda anne babanın çocuğunu teşvik etmek amaçlı onunla ders çalışması, ona yardımcı olması gereklidir.
İLKÖĞRETİM DÖNEMİNDE GÖRÜLEN DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BELİRTİLERİ NELERDİR?  İlköğretim dönemi, çocuğun okul öncesi dönemden çıktığı daha ciddi kuralların bulunduğu, yoğun dikkat ve sorumluluklar alabileceği geçiş dönemi olarak nitelendirilmektedir. Bu dönemde tüm çocuklarda göreceli olarak uyum güçlüğü yaşanabilmektedir. Çocuğun ders ortamında dikkatini yeteri kadar odaklayamaması, okul kurallarına uyum gösterememesi gibi belirtiler ilkokula yeni başlayan çocukların çoğunda görülmekle birlikte, ilk etapta DEHB tanısını düşündürmemelidir. Ancak belirtilerin devamlılığı ve sıklığı olası DEHB tanısını düşündürmeli, gerekli değerlendirme ve testler yapıldıktan sonra bir an önce tedavi sürecine başlanmalıdır.
 İLKOKUL DÖNEMİNDE DEHB BELİRTİLERİ DEHB tanısı sıklıkla ilkokul döneminde konulmaktadır. Çocukta görülen sakin ve sessizce sırada oturamama, sık sık yerinden kalkarak öğretmeninin peşinde dolaşma, derse odaklanamama, etrafı ile daha çok ilgilenme, ders işleyişi sırasında sorulan sorulara beklemeden ve söz istemeden yanıt verme, ödev ve sınavlarda dikkatsizce hatalar yapma, okul başarısında görülen değişkenlikler, diğer çocuklar tarafından dışlanma, ilişki sorunları, zorlandığı zaman çabuk pes etme, dağınıklık, sıklıkla okul eşyalarını kaybetme gibi belirtiler ilkokul dönemi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu işaret etmektedir.
ÇOCUKLARDA KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANIMININ GELİŞİM SÜRECİNE KATKILARI  Okuma alışkanlığı, bireyde okumayı öğrendikten sonraki süreçte gelişen ve zamanla yapılmasından zevk duyulan beceri halini alan bir eylemdir. Çocukluk evresinde kitapla tanışma, çocuğun gelecek yaşantısını da etkilemektedir. Çocukluk evresinde okuma alışkanlığı kazanan çocukların, düşünme yeteneğinde ve kelime dağarcığında artış görülmekle birlikte bu çocuklarda yaratıcı zeka, dinleme ve konuşma yeteneği gelişim göstermektedir. Kitap okuma alışkanlığının kazanımı çocukların ahlaki ve kişilik gelişimlerine katkı sağlarken, doğaya canlılara karşı hassasiyet geliştirmesine ve farkındalık kazanmasına katkı sağlamaktadır.
 Okuma alışkanlığının kazanımında etkili birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar arasında ilk sırayı çocuğun ailesi, içinde yaşadığı çevre, okulu ve öğretmenleri almaktadır. Anne ve baba çocuğun okuma alışkanlığı kazanması ve bu alışkanlığı sürdürebilmesinde birer rehber olabilmelidir. Ebeveynlerin rol model olarak, çocuğun gelişimine uygun kitapları okuması gerektiği konusunda yönlendirerek, ev ortamında okuma alışkanlığı kazandırılmasına yönelik bir kitaplık oluşturarak ve çocuğa alınan oyuncağın yanı sıra kitaplar da alarak kitap sevgisi oluşturabilir ve okuma alışkanlığı kazandırılmasına yardımcı olabilirler.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE TEDAVİ  Öğrenme güçlüğü olan bir çocukta tedaviden önce önemli olan ilk aşama tanı ve ailenin bu konudaki yaklaşımıdır. Disleksi bir zekâ geriliği değildir. İlk olarak ailelerin bu konuda bilinçlenmesi ve olabildiğince hızlıca bir uzmandan destek alması gerekmektedir. Toplumumuzda genellikle ilkokul çağındaki çocuklarda bu fark edilmektedir. Çocuk okuldaki başarısızlığı sebebi ile kendini okuldan uzaklaştırmaya baslar bu psikolojisine ve akademik başarısına fazlasıyla olumsu, yansır. Öğrenme bozukluğu olan bir çocuğun ilaç kullanması gerekmez lakin hiperaktivite veya dikkat dağınıklığı gibi durumlarda uzman dâhilinde kullanabilir. Öğrenme bozukluğu olan çocuğun özel bit eğitimle yaşıtları ile ayni seviyeye getirilmesi gerekmektedir. Bu süreçte okuldaki öğretmenin, özel eğitmenin ve ailenin işbirliği çok önemlidir. Disiplin ve sabır ile öğrenme bozukluğu %100e yakın bir seviyede azalma gösterebilir. Çocuğun bu aşamada hem sosyal olarak kendini iyi hissetmesi sağlanmalı hem de akademik basarisi için gerekli eğitimleri sağlanmalıdır
DİSLEKSİ’DE AKICI OKUMAYI GELİŞTİRMEK İÇİN YÖNTEMLER NELERDİR?  Noktalama işaretleri, vurgu ve tonlamalara dikkat edilerek, geriye dönüş ve kelime tekrarına yer verilmeyen, heceleme ve gereksiz duruş yapılmayan, anlam ünitelerine dikkat edilerek konuşurcasına yapılan okuma (Akyol,2006) olarak tanımlanan akıcı okuma, dislektik olan bireylerin problem yaşadığı alanların başında gelmektedir. Akıcı okumayı geliştirmek için bir takım yöntemlerden faydalanılabilir. -Tekrarlı Okuma: Kitap, dergi, veya gazeteden seçilen kısa bir metnin çocuğa bir kaç defa okutulması olan tekrarlı okuma, akıcı okuma için oldukça etkili bir yöntemdir.
 -Eşli Okuma: Her yaştan okuyucunun kullanabileceği bir teknik olan eşli okuma, bir profesyonel ya da konuda bilgili bir gönüllü eşliğinde yapılabilir. Okunacak materyal seçilir ve okuyucu ile birlikte materyalin fiziksel özellikleri (yazı fontu, uzunluğu vs.) ve varsa görsel ögeleri tartışılır. Ardından aynı anda sesli okuma yapılır. Burada okuma hızı öğrenciye göre ayarlanmalı ve olumlu dönütler kullanılmalıdır. -Okuyucu Tiyatroları: Bu teknik düz yazı, şiir gibi gibi metinleri dramatizasyon yoluyla canlandırarak okumayı içerir. Performansa başlanmadan önce zorlanılan kelimeler üzerinde çalışılır. Öğrencilere roller vermek, okunulan metnin daha iyi anlaşılmasına ve öğrencinin motive olmasına fayda sağlar. Bu teknik özellikle metnin daha iyi anlaşılması için kullanılabilir.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ‘’DİSLEKSİ’’ NEDİR?  Disleksi, zeka düzeyinin normal ya da normal üstü değerlerde olup fiziksel, ruhsal, nörolojik herhangi bir bozukluğun bulunmamasına karşılık okuma, yazma, aritmetik, yer, zaman ve yön koordinasyonlarında, düşünme ve kendini ifade etme gibi alanların bir ya da birkaçında ortaya çıkan bir bozukluktur. Özel öğrenme güçlüğü bulunan bireylerin okuma hızları yavaş olabilmektedir. Kelimeleri okurken duraklayarak ve kısaltarak okuma gözlenebilmektedir. Yüksek sesle okurken yanlış vurgulama yaparak, okuduğu parçanın anlamını çıkarmakta zorlanabilmektedirler. Okuma esnasında bazı harfleri öğrenmede güçlük çekebilmekte, kelimelerin yerine başka bir kelime yerleştirme ve kimi harfleri de atlayarak geçtikleri görülebilmektedir.
 Özel öğrenme güçlüğü DSM IV’ e göre okuma bozukluğu (disleksi), aritmetik bozukluğu (diskalkuli), yazılı anlatım bozukluğu (disgrafi) ve başka türlü adlandırılamayan öğrenme bozuklukları olarak dört grupta açıklanmaktadır. Aritmetik bozukluğu, sayısal sembolleri ve ilişkileri kavramada, tanımada veya yazıya dökmede açığa çıkan bir bozukluktur. Diskalkuli olan çocuklar sayıları yer değiştirmiş, ters dönmüş, bozuk şekilli yazabilmektedirler ve basit işlemleri yapmakta zorlanabilmektedirler. Disgrafi ise yazma alanında oluşan öğrenme güçlüğüdür. Yazılı anlatım bozukluğu olan bireylerde kelimeleri cümle haline dönüştürüp yazıya dökmekte problem yaşarlar. El yazıları akranlarına oranla yavaş ve yazıları bozuktur. Kimi harf ve sayıları ters yazabilmekte ya da karıştırabilmektedirler.
ÇOCUĞUM DİSLEKTİK Mİ?  Dislektik bireylerin aslında öğrenme kapasiteleri olmasına rağmen kendilerine uygun öğrenme yollarına ulaşamadıkları için okuma, yazma, heceleme, imla ve/veya matematikle sorunları vardır. Dislektik bireyler bunları öğrenebilir, ancak genellikle bu problemlerin üstesinden gelmek için özel eğitime ihtiyaç duyarlar. Yetenekli ve üretken zihinlere sahip bu bireylerin öğrenmelerinde bir farklılık söz konusudur.
 DİSLEKTİK BİREYLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Birçoğumuzda bu özelliklerin bir iki tanesi bulunur. Bu bizim de dislektik olduğumuz anlamına gelmez. Dislektik bir insan bu özelliklerin birçoğuna çok uzun süre sahip olan ve bunlardan ötürü öğrenme güçlüğü çeken kişidir. KONUŞMA – Konuşmayı geç öğrenme – Kelimeleri telaffuz etmede güçlük çekme – Kelimeleri ve yaşa uygun gramer kurallarını öğrenmede güçlük çekme – Verilen görevleri yapmakta güçlük çekme – Önce/sonra, sağ/sol vb. ifadeleri karıştırma – Alfabeyi, tekerlemeleri ve şarkıları öğrenmede güçlük çekme – Kavramları ve ilişkilerini anlamada güçlük çekme – Kelime hatırlama ve sorunları isimlendirmede güçlük çekme
 OKUMA – Okumayı öğrenmede güçlük çekme – Kafiyeli kelimeleri öğrenmede güçlük çekme – Kelimelerdeki heceleri saymakta güçlük çekme – Kelimelerdeki sesleri duymakta güçlük çekme – Kelimelerdeki değişik sesleri ayırt etmede güçlük çekme – Harflerin seslerini öğrenmede güçlük çekme – Harflerin isimlerini ve şekillerini hatırlamada güçlük çekme – Okurken ve yazarken kelimelerdeki harflerin yerlerini değiştirme – Çok kullanılan kısa kelimeleri yanlış okumak veya hiç okumama – Uzun kelimeleri okurken bocalama – Sesli veya sessiz okumada, genellikle kelimeler düzgün okunamadığı için anlama güçlüğü çekme – Yavaş ve güçlükle sesli okuma
 YAZMA – Düşünceler kağıda dökmekte güçlük çekme – Çok fazla yazım hatası yapma DİSLEKTİK BİREYLERDEKİ DİĞER ORTAK ÖZELLİKLER – Renkleri, nesneleri ve harfleri sıralı bir şekilde isimlendirmede güçlük çekme – Listeler, tarifler ve olayları hatırlamada güçlük çekme – Kavramları öğrenmek için onları defalarca görmek veya duymak zorunda olma – Görsel veya işitsel uyarıcılarla dikkatin dağılması – Okuldaki yazılılarda ve testlerde sürekli düşüş – Akrabalarda da benzer durumların olması
DİSKALKULİ OLAN ÖĞRENCİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ  Diskalkuli, bireyin zekası ve yetenekleriyle orantısız olarak temel matematik becerilerinde yaşıtlarından geride olması durumudur. Diskalkulik öğrenciler sayıları algılamakta, temel matematik becerilerinde otomatikleşmede, geriye doğru saymada, saatleri öğrenmede, alışveriş esnasında para hesabı yapmada, büyükten küçüğe-küçükten büyüğe gibi sıralamalar yapmada problem yaşarlar. Ritmik sayma da problemli alanlardan biridir. Örneğin öğrenciden 6’dan başlayarak 20’ye kadar ikişerli sayması istendiğinde, sayabilmesi için 2’den başlaması gerekir. 3+2 gibi basit bir işlem parmaklarla sayılarak yapılır; 2+3 sorulduğunda ise toplama işleminin değişme özelliğinden faydalanmak yerine tekrar sayıları toplar. Bunlara ek olarak diskalkulik öğrencilerin matematik kaygıları yüksek, özgüvenleri ise düşüktür. Bu durum ise matematikte başarıyı düşüren bir başka etkendir.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN KAYGI VE DEPRESYON DÜZEYLERİ  Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar zekaları normal ve normal üstü olmalarına rağmen potansiyelleri olan başarıyı gösterememektedirler . Belirgin bir rahatsızlığı olmayan çocuklar yaşadıkları akademik zorluklardan dolayı okul hayatından çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Genellikle yaşadıkları zorlukların bilinmemesi, görsel, işitsel, duygusal zekâları yüksek olmasına rağmen okuma, yazma ve matematikte yaşadıkları zorluklar sebebi ile bazen aileleri, bazen de öğretmenleri tarafından tembellikle suçlanırlar veya arkadaşları tarafından dışlanırlar . Yaşadıkları zorlukların yanında yargılanmaları veya arkadaşları tarafından dışlanmaları çocukların psikolojisinde derin yaralara sebep olmakta ve kişilik gelişimleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Depresyon ve kaygı gibi ruhsal bozukluklar düşük özgüven veya özgüvenin sarsılması, yalnızlık ve örselenme ile yakından ilişkili olduğu için bu tanıyı alan çocuklar risk grubunu oluşturmaktadır.
 Zeka düzeyleri normal ve normal üstü olmasına rağmen okuma, yazma ve aritmetik becerilerde güçlük yaşayan bu çocukların genellikle kaygı bozukluğu yaşadığı bulgular arasındadır. Ayrıca bu çocukların okulda yaşadıkları zorluklar ve başarısızlıklar sebebi ile genellikle kaygı, depresif ve endişeli duygular hissettikleri bulgular arasındadır. Genellikle disleksi ( okuma bozukluğu) kategorisinde yer alan çocukların depresif ve kaygılı duygulara sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca disleksi tanısı almış çocuklarda eşlik eden davranış ve duygu durum sorunları olduğu belirlenmiştir. Kaygı belirsiz durumlar veya tehlikeyle baş etme söz konusu olduğunda ortaya çıkan, uyumu kolaylaştıran bir içgüdüsel bir insani mekanizmadır. Bu durum hafif tedirgin olma veya panik derecesine gelmeye sebep olacak şekilde şiddetli olabilmektedir. Güdeleyici ve ket vurucu etkisi vardır. Geleceğe yönelik korku, kararsızlık içeren duygularla insan davranışlarını etkileyen bir hale gelebilir
 Depresyon, toplumda en yaygın görülen ruhsal bozukluklardan birisidir. Psikiyatri dünyasının gribi olarak bilinir .Depresyon uyku durumunun bozulmasına, dış görünüşün özensizleşmesine, olumsuz duygu durumlarını (mutsuzluk, karamsarlık, endişe) ve hatta bazen kendisine öldürme düşüncesine varan bir durumdur. Depresyon özellikle çocuk ve ergenlerin yaşamında büyük etkilere sahiptir. Depresyonun çocuk üzerindeki etkileri arkadaş ortamın, evde, okulda veya sosyalleştiği diğer ortamlarda ortaya çıkmaktadır.
 Çocuklardaki depresyon ile ilgili yapılan çalışmalar son 20 yıla yakın zamanda meydana gelmiştir. Okul değişikliği, öğretmen değişikliği, yeni bir kardeşin olması aile içinde yaşana çatışmalar gibi çeşitli faktörlerden tetiklenmektedir. Bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda okula başlama veya devam eden süreçte depresyon belirtileri ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlarla beraber akademik hayattaki zorlukları da yaşamak özel öğrenme güçlüğü tanısı alan çocuklarda depresyon görülme olasılığı daha yüksek olabilir.
 Çocukluk döneminde yaşanan bazı deneyimler ve yaşam olayları onların bu olaylara karşı depresyon tepkisi vermesine yol açar. Aşırı olumsuz düşünceler çocukluktan itibaren bireyi depresyona meyilli bir hale getirir. Eğer çocuk okul çağında anne-baba, öğretmen veya büyüklerine karşı yenilmişlik hissederse bunun yanında akademik hayatında başarısızlık da yaşarsa çocukta “ inhibisyon “ olarak adlandırılan sönüklük oluşur. Bu durum çocuğun kendisine suçlamasına ve depresyona girmesine sebep olabilir.
 Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuk olumsuzluk ve başarısızlık duygusunu sürekli yaşadığı için bu çocukta okulda başarısızlık, sosyal ortamlarda dışlanma ve duygusal sorunların olması onları depresyona meyilli hale getirmektedir . Yapılan araştırmalara göre akademik hayatlarında başarısızlık yaşayan özel öğrenme güçlüğü olan çocukların karamsarlık ve umutsuzluk düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir.  Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda kaygı ve depresyonun kişinin psikolojisi ve öğrenmedeki rolü temel alınarak öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların kaygı ve depresyon belirtilerinin sıklıkla ortaya çıkan bir durum olduğu belirlenmiştir.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN KARŞILAŞABİLECEKLERİ SORUNLAR  Özgül öğrenme güçlüğü(ÖÖG), neden olduğu öğrenme problemleri, okul başarısızlığı ve uyum problemleri ile kişinin kişisel, sosyal ve aile işlevlerini bozabilmekte ve bazı psikiyatrik problemlere zemin hazırlayabilmektedir. Özellikle okul çağındaki çocuklar öğrenme konusunda sahip oldukları bu farklılık nedeniyle öğretmenleri tarafından damgalanabilmekte, akranlarınca dışlanabilmekte ve ailesinin beklentilerini yerine getiremediği hissiyatıyla gittikçe toplumdan uzaklaşıp içe kapanabilmektedir. Bu yalnızlaşma durumu düşük benlik saygısı, depresyon ve anksiyete bozukluğundan madde kullanımına uzanan pek çok psikiyatrik rahatsızlığı beraberinde getirebilmektedir. Yapılan pek çok çalışma ÖÖG’li çocuklarda daha fazla anksiyete ve depresyon görüldüğünü, ayrıca içe atım ve dışa atım problemlerinin daha fazla olduğunu ortaya koymuştur.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE İNCE VE KABA MOTOR BECERİLER  Özel öğrenme güçlüğünün okuma, yazma, matematik gibi alanları etkilemesinin yanı sıra ince ve kaba motor becerileri de etkilediği bilinmektedir. Böyle çocuklar sağ ya da sol ellerini tercih etmekte gecikir, yapboz, legolar, küpler, oyun hamuru gibi oyuncaklarla oynamakta zorlanırlar. Kalem tutuşları hatalı olabilir. Düz bir çizgi üzerinde okunaklı yazmakta, resimleri taşırmadan boyamakta, kare, üçgen gibi basit geometrik şekilleri çizmekte güçlük yaşarlar. Ayrıca çorap giymek, ayakkabı bağlamak, düğme iliklemek özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar için zorlayıcı olabilir. Bu tarz ince motor becerilerin yanında, kaba motor ve koordinasyon becerilerinde de farklılıklar görülür. Merdiven çıkıp-inmek, zıplamak, seksek, ip atlama gibi oyunları oynamak, belirli bir ritimde el çırpmak sorun yaşanılan alanlardandır. Böyle çocuklar sıklıkla ebevenleri tarafından ‘sakar’ olarak nitelendirilebilirler.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLERİN YAZMA BECERİLERİ  Öğrenme güçlüğü(ÖG) yaşayan öğrencilerin el yazısı gelişimleri diğer akranlarına kıyasla daha yavaştır ve daha çok hata içerir. ÖÖG’li çocukların el yazıları incelendiğinde harfleri uygun şekilde yazamadıkları, bazı harfleri ters yazdıkları(b yerine d vs.), düz bir çizgi üzerinde yazmakta zorlandıkları, kelimeler arası boşluk bırakmadıkları, büyük- küçük harf kuralına uyulmadığı( rastgele görünümlü büyük-küçük harf kullanımı), noktalama işaretleri kullanmadıkları görülmüştür. Yazma sürecinde görülen bu bozulmalar öğrencinin kendini yazılı anlatım şeklinde ifade etme becerisini de olumsuz etkiler. ÖÖG’li öğrencilerin yazılı anlatımları incelendiğinde, iyi organize edilmediği, konunun dışına çıkıldığı, pek çok imla hatasıyla birlikte ana temanın işlenemediği görülmüştür. Özellikle yazılı anlatıma dayanan sınavlarda öğrenciler konuyu bilseler bile yazıya dökmekte, doğru cevapları vermekte zorlanabilirler.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ANNE BABALARI NE YAPMALILAR?  Çocuğun güçlüğünü kabul edin. Bunun beyindeki yapısal, işlevsel bir sorundan kaynaklandığını unutmayarak başarısızlığından dolayı çocuğu suçlamayın, yargılamayın. Bu güçlüğü yenmesine yardımcı olacak terapötik eğitim ve psikiyatrik desteği sağlayın. Eğitimde kazandığı becerileri evde çeşitli oyunlar ve etkinliklerle pekiştirin. Bu çocukların bir şeyi yaparak ve yaşayarak çok daha iyi öğrendiğini unutmayın. Çocuğunuzun güçlüğü hakkında okulu ve öğretmenlerini bilgilendirin, işbirliği yapmaya çalışın. Özel öğrenme güçlüğünün eğitim yoluyla tedavisinin özel bir uzmanlık gerektirdiğini unutmayın.
 Bu yardımı sınıf öğretmeninden beklemeyin. Yapacağı işler konusunda çocuğunuzu yüreklendirin, destekleyin. Kendini değerli bulması ve kendine güvenebilmesi için sizin ona bunu hissettirmeniz gereklidir. Evde ders çalışmak ebeveyn-çocuk ilişkisini yıpratmaya başladıysa yardımcı olabilecek lise mezunu ya da üniversite öğrencisi abla/ ağabeyden günlük ödevler için destek alabilirsiniz. Okuması için ona örnek olun. Okuma saatleri planlayıp başlangıçta 10 dakikalık oturumlar yapabilirsiniz. Yüksek sesle okumasını isteyin. O okurken mutlaka siz de dinleyin. Disiplin ve kurallar konusunda kararlı ve tutarlı olun. Çocuğun öğrenme güçlüğünün olması onun kuralları öğrenemeyeceği anlamına gelmez. Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen, uzun zaman sonra sonuçlarını alabileceğiniz bir tedavidir. Bu nedenle sabırlı olun.
ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ YAŞAYAN ÇOCUKLARDA KAYGI VE DEPRESYON  Özel öğrenme güçlüğü; zeka düzeyi normal ve normal üzerinde olan bireylerde görülen, aldığı eğitime, yaşına ve fiziksel durumuna rağmen kendisinden akademik olarak beklenen gelişimsel görevleri yerine getiremeyen bireylere verilen tanının genel adıdır.En çok bilineni disleksi olmakta birlikte, disgrafi, diskalkuli ve disprakside bilinen öğrenme güçlükleri arasındadır. Disleksi; okuma, okuduğunu anlama, okuma hızı gibi süreçlerde yaşanan zorlukların genel adıdır. Disleksi olan bireylerin herhangi bir zeka veya nörogelişimsel sorunu olmamalarına rağmen ya okuma öğrenirken zorlanırlar, ya okuma hızları yaşıtlarının gerisinde olur veya okuduğu metni anlamazlar. Disleksi okuma bozukluğu olarak da bilinir. Diskalkuli; matematiksel öğrenme güçlüğü olarak bilinir. Diskalkuli olan bireyler matematiksel işlemlerden dört işlemi öğrenmekte zorlanırlar, işlemleri tersten yaparlar, çarpım tablosunu öğrenmekte zorlanırlar veya matematik problemlerini çözemezler. Disgrafi yazma bozukluğudur. Disgrafi olan bireyler yazı yazmakta zorlanırlar, ters yazarlar, harf atlarlar, okunaksız el yazıları vardır. Dispraksi ise diğer öğrenme alanları ve motor becerilerle ilgili bir güçlüktür. Dispraksi polan bireyler ayakkabı bağlamakta zorlanırlar, bisiklet kullanmakta zorlanırlar, yer yön bulmakta zorlanırlar, makas kullanırken zorlanırlar. Bu tanımlanamayan diğer bozukluk olarak da bilinir.
 Öğrenme güçlüğü tanısı almış bireyler yukarıda belirtilen türlerin hepsine ya da sadece birine sahip olabilirler. Tanı için DSM-5 “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder” kullanılır. Genellikle ilkokulda okuma yazma öğrenilirken fark edilir, ancak daha geç de fark edildiği olur. Yapılan araştırmalar her 5 çocuktan birinin disleksi olduğunu göstermektedir (Görgü, 2017). Ayrıca özel öğrenme güçlüğü görülme oranının erkeklerde kızlardan daha fazla olduğu bulgular arasındadır. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar zekaları normal ve normal üstü olmalarına rağmen potansiyelleri olan başarıyı gösterememektedirler (Görgü, 2017). Belirgin bir rahatsızlığı olmayan çocuklar yaşadıkları akademik zorluklardan dolayı okul hayatından çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Genellikle yaşadıkları zorlukların bilinmemesi, görsel, işitsel, duygusal zekâları yüksek olmasına rağmen okuma, yazma ve matematikte yaşadıkları zorluklar sebebi ile bazen aileleri, bazen de öğretmenleri tarafından tembellikle suçlanırlar veya arkadaşları tarafından dışlanırlar.
 Yaşadıkları zorlukların yanında yargılanmaları veya arkadaşları tarafından dışlanmaları çocukların psikolojisinde derin yaralara sebep olmakta ve kişilik gelişimleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Depresyon ve kaygı gibi ruhsal bozukluklar düşük özgüven veya özgüvenin sarsılması, yalnızlık ve örselenme ile yakından ilişkili olduğu için bu tanıyı alan çocuklar risk grubunu oluşturmaktadır. Zeka düzeyleri normal ve normal üstü olmasına rağmen okuma, yazma ve aritmetik becerilerde güçlük yaşayan bu çocukların genellikle kaygı bozukluğu yaşadığı bulgular arasındadır. Ayrıca bu çocukların okulda yaşadıkları zorluklar ve başarısızlıklar sebebi ile genellikle kaygı, depresif ve endişeli duygular hissettikleri bulgular arasındadır.
 Genellikle disleksi ( okuma bozukluğu) kategorisinde yer alan çocukların depresif ve kaygılı duygulara sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca disleksi tanısı almış çocuklarda eşlik eden davranış ve duygu durum sorunları olduğu belirlenmiştir. Kaygı belirsiz durumlar veya tehlikeyle baş etme söz konusu olduğunda ortaya çıkan, uyumu kolaylaştıran bir içgüdüsel bir insani mekanizmadır. Bu durum hafif tedirgin olma veya panik derecesine gelmeye sebep olacak şekilde şiddetli olabilmektedir. Güdeleyici ve ket vurucu etkisi vardır. Geleceğe yönelik korku, kararsızlık içeren duygularla insan davranışlarını etkileyen bir hale gelebilir.
 Depresyon, toplumda en yaygın görülen ruhsal bozukluklardan birisidir. Psikiyatri dünyasının gribi olarak bilinir. Depresyon uyku durumunun bozulmasına, dış görünüşün özensizleşmesine, olumsuz duygu durumlarını (mutsuzluk, karamsarlık, endişe) ve hatta bazen kendisine öldürme düşüncesine varan bir durumdur. Depresyon özellikle çocuk ve ergenlerin yaşamında büyük etkilere sahiptir. Depresyonun çocuk üzerindeki etkileri arkadaş ortamın, evde, okulda veya sosyalleştiği diğer ortamlarda ortaya çıkmaktadır.
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx
6055e8eed6601-1.pptx

Recommended

Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı
Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı
Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı
aziyeSenemBagl
 
öZel
öZelöZel
öZelguestc7431fc
 
Eğitim Psikolojisi / Gelişim
Eğitim Psikolojisi / GelişimEğitim Psikolojisi / Gelişim
Eğitim Psikolojisi / Gelişim
S. Y.
 
Öğrenme Bozuklukları
Öğrenme BozukluklarıÖğrenme Bozuklukları
Öğrenme BozukluklarıÖzder
 
Özgül Öğrenme Güçlüğü
Özgül Öğrenme GüçlüğüÖzgül Öğrenme Güçlüğü
Özgül Öğrenme GüçlüğüMehmet Akif Cansız
 
Dehb, 2018 veli semineri
Dehb, 2018 veli semineri Dehb, 2018 veli semineri
Dehb, 2018 veli semineri
aziyeSenemBagl
 
Aileninrolu
AileninroluAileninrolu
Aileninrolu
enderunliseleri
 
ADHD HİSTORY(DEHB)
ADHD HİSTORY(DEHB)ADHD HİSTORY(DEHB)
ADHD HİSTORY(DEHB)kerem eker
 

Recommended

Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı
Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı
Özel Gereksinimli Çocuklarda Ruh Sağlığı
aziyeSenemBagl
 
öZel
öZelöZel
öZelguestc7431fc
 
Eğitim Psikolojisi / Gelişim
Eğitim Psikolojisi / GelişimEğitim Psikolojisi / Gelişim
Eğitim Psikolojisi / Gelişim
S. Y.
 
Öğrenme Bozuklukları
Öğrenme BozukluklarıÖğrenme Bozuklukları
Öğrenme BozukluklarıÖzder
 
Özgül Öğrenme Güçlüğü
Özgül Öğrenme GüçlüğüÖzgül Öğrenme Güçlüğü
Özgül Öğrenme GüçlüğüMehmet Akif Cansız
 
Dehb, 2018 veli semineri
Dehb, 2018 veli semineri Dehb, 2018 veli semineri
Dehb, 2018 veli semineri
aziyeSenemBagl
 
Aileninrolu
AileninroluAileninrolu
Aileninrolu
enderunliseleri
 
ADHD HİSTORY(DEHB)
ADHD HİSTORY(DEHB)ADHD HİSTORY(DEHB)
ADHD HİSTORY(DEHB)kerem eker
 
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri ertugrul
 
Otizmli çocuklar
Otizmli çocuklarOtizmli çocuklar
Otizmli çocuklarserifeyildizhan
 
Gölbaşı Kasım 3/A
Gölbaşı Kasım 3/AGölbaşı Kasım 3/A
Gölbaşı Kasım 3/A
Furkan AKSOY
 
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
Yanki Yazgan
 
Gölbaşı Kasım 1/A
Gölbaşı Kasım 1/AGölbaşı Kasım 1/A
Gölbaşı Kasım 1/A
Furkan AKSOY
 
Sinav kaygisi veli
Sinav kaygisi veliSinav kaygisi veli
Sinav kaygisi veli
ahmet sağlam
 
DEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
DEHB ve Ust Duzey Bilissel IslevlerDEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
DEHB ve Ust Duzey Bilissel IslevlerOkan Karka
 
Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Yaqut Əzimzadə
 
Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Yaqut Əzimzadə
 
Zeka
ZekaZeka
ZekaMustafa Ozcan
 
Okul oncesi egitimin_yararlari
Okul oncesi egitimin_yararlariOkul oncesi egitimin_yararlari
Okul oncesi egitimin_yararlariCanan Gürkan
 
Kasım Eryaman Anasınıfı
Kasım Eryaman AnasınıfıKasım Eryaman Anasınıfı
Kasım Eryaman Anasınıfı
Furkan AKSOY
 
ÖGÇ Pandemide Okul Reddi
ÖGÇ Pandemide Okul ReddiÖGÇ Pandemide Okul Reddi
ÖGÇ Pandemide Okul Reddi
aziyeSenemBagl
 
Ezilen Anne Babanın El Kitabı
Ezilen Anne Babanın El KitabıEzilen Anne Babanın El Kitabı
Ezilen Anne Babanın El Kitabı
windowindigo
 
çOcuk gelisimiveegitimialani
çOcuk gelisimiveegitimialaniçOcuk gelisimiveegitimialani
çOcuk gelisimiveegitimialanibakiodemis
 
öğRenme güçlüğü slayt
öğRenme güçlüğü slaytöğRenme güçlüğü slayt
öğRenme güçlüğü slayt
enderunliseleri
 
Disleksi Ankara.pdf
Disleksi Ankara.pdfDisleksi Ankara.pdf
Disleksi Ankara.pdf
Backlink Paketleri
 
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
Meryem Bal
 
Egtmkcu
EgtmkcuEgtmkcu
Egtmkcu
sifreb
 
1. ders
1. ders1. ders
1. ders
Abdurrahman Soydan
 

More Related Content

Similar to 6055e8eed6601-1.pptx

dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri ertugrul
 
Gölbaşı Kasım 3/A
Gölbaşı Kasım 3/AGölbaşı Kasım 3/A
Gölbaşı Kasım 3/A
Furkan AKSOY
 
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
Yanki Yazgan
 
Gölbaşı Kasım 1/A
Gölbaşı Kasım 1/AGölbaşı Kasım 1/A
Gölbaşı Kasım 1/A
Furkan AKSOY
 
Sinav kaygisi veli
Sinav kaygisi veliSinav kaygisi veli
Sinav kaygisi veli
ahmet sağlam
 
DEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
DEHB ve Ust Duzey Bilissel IslevlerDEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
DEHB ve Ust Duzey Bilissel IslevlerOkan Karka
 
Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Yaqut Əzimzadə
 
Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Yaqut Əzimzadə
 
Okul oncesi egitimin_yararlari
Okul oncesi egitimin_yararlariOkul oncesi egitimin_yararlari
Okul oncesi egitimin_yararlariCanan Gürkan
 
Kasım Eryaman Anasınıfı
Kasım Eryaman AnasınıfıKasım Eryaman Anasınıfı
Kasım Eryaman Anasınıfı
Furkan AKSOY
 
ÖGÇ Pandemide Okul Reddi
ÖGÇ Pandemide Okul ReddiÖGÇ Pandemide Okul Reddi
ÖGÇ Pandemide Okul Reddi
aziyeSenemBagl
 
Ezilen Anne Babanın El Kitabı
Ezilen Anne Babanın El KitabıEzilen Anne Babanın El Kitabı
Ezilen Anne Babanın El Kitabı
windowindigo
 
çOcuk gelisimiveegitimialani
çOcuk gelisimiveegitimialaniçOcuk gelisimiveegitimialani
çOcuk gelisimiveegitimialanibakiodemis
 
öğRenme güçlüğü slayt
öğRenme güçlüğü slaytöğRenme güçlüğü slayt
öğRenme güçlüğü slayt
enderunliseleri
 
Disleksi Ankara.pdf
Disleksi Ankara.pdfDisleksi Ankara.pdf
Disleksi Ankara.pdf
Backlink Paketleri
 
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
Meryem Bal
 
Egtmkcu
EgtmkcuEgtmkcu
Egtmkcu
sifreb
 
1. ders
1. ders1. ders
1. ders
Abdurrahman Soydan
 

Similar to 6055e8eed6601-1.pptx (20)

dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
dikkat eksikliği bozukluğu psikolojik tedavi yöntemleri
 
Otizmli çocuklar
Otizmli çocuklarOtizmli çocuklar
Otizmli çocuklar
 
Gölbaşı Kasım 3/A
Gölbaşı Kasım 3/AGölbaşı Kasım 3/A
Gölbaşı Kasım 3/A
 
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
DEHB ne zaman ve neden tedavi edilmeli?
 
Gölbaşı Kasım 1/A
Gölbaşı Kasım 1/AGölbaşı Kasım 1/A
Gölbaşı Kasım 1/A
 
Sinav kaygisi veli
Sinav kaygisi veliSinav kaygisi veli
Sinav kaygisi veli
 
DEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
DEHB ve Ust Duzey Bilissel IslevlerDEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
DEHB ve Ust Duzey Bilissel Islevler
 
Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02
 
Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02Zekasunu 101104044604-phpapp02
Zekasunu 101104044604-phpapp02
 
Zeka
ZekaZeka
Zeka
 
Okul oncesi egitimin_yararlari
Okul oncesi egitimin_yararlariOkul oncesi egitimin_yararlari
Okul oncesi egitimin_yararlari
 
Kasım Eryaman Anasınıfı
Kasım Eryaman AnasınıfıKasım Eryaman Anasınıfı
Kasım Eryaman Anasınıfı
 
ÖGÇ Pandemide Okul Reddi
ÖGÇ Pandemide Okul ReddiÖGÇ Pandemide Okul Reddi
ÖGÇ Pandemide Okul Reddi
 
Ezilen Anne Babanın El Kitabı
Ezilen Anne Babanın El KitabıEzilen Anne Babanın El Kitabı
Ezilen Anne Babanın El Kitabı
 
çOcuk gelisimiveegitimialani
çOcuk gelisimiveegitimialaniçOcuk gelisimiveegitimialani
çOcuk gelisimiveegitimialani
 
öğRenme güçlüğü slayt
öğRenme güçlüğü slaytöğRenme güçlüğü slayt
öğRenme güçlüğü slayt
 
Disleksi Ankara.pdf
Disleksi Ankara.pdfDisleksi Ankara.pdf
Disleksi Ankara.pdf
 
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
99 sayfada ergenlikten gençliğe yankı yazgan
 
Egtmkcu
EgtmkcuEgtmkcu
Egtmkcu
 
1. ders
1. ders1. ders
1. ders
 

6055e8eed6601-1.pptx

  • 2. DİSLEKSİ NEDİR?  Disleksi, ilk kez İngiliz Doktor W.P Morgen tarafından 1896 yılında tanımlanmıştır. Morgen’a göre Disleksi”Doğuştan kelime körlüğüdür.”  İlk olarak yapılan bu tanımlamadan sonra günümüze kadar birçok disleksi tanımı yapılmıştır.  Avrupa Disleksi Derneğine göre disleksi tanımı “Disleksi;okuma,heceleme ve yazma becerilerini edinmede nörolojik kökenli bir farklılıktır.”  Disleksi, zeka düzeyi “normal veya normal üstü” olan,”okuma hızı,okuma kalitesi,okumayı öğrenme hızı,okuduğunu anlama- anlatma becerisi” yaşıtlarına ve zekasına kıyasla; beklenenin altında olan okuma bozukluğunun genel adıdır.
  • 3. DİSLEKSİ BELİRTİLERİ NELERDİR ?  -Okumayı öğrenirken zorluk yaşama -Okuma hızının beklenenin altında olması -Yazarken harf atlama – Bozuk yazma -Okurken harf atlama -Okurken kelimeleri değiştirerek okuma -Okumakta zorlanma – Yazarken zorlanma -Harfleri birbirine karıştırma (b,d,p gibi)
  • 4.  -Rakamları ters yazma (3-6-9… gibi) -“6-9″,”3-8″,7-4″ gibi rakamları birbirinden ayırt etmede zorluk yaşama -Okuduğunu anlama ve anlatmada zorlanma -Sıralı ezber gerektiren konuları ezberlemekte güçlük çekme.(Ayların sırası,haftanın günlerini sıralama) -Çarpım tablosunu ezberlerken veya ritmik sayarken zorlanma -Renkleri karıştırma -Sağı solu ayırt etmekte zorlanma – Kendini,bir konu hakkında fikrini iyi ifade etmekte zorlanma -Toplama ve çıkarma işaretini karıştırma -Ayakkabılarını bağlama gibi motor becerilerde zorlanma -Okula gitmek istememe -Yazarken sıra,satır atlama -İmla kurallarını uygun yazmakta zorlanma -Noktalı ve noktasız harfleri yazarken ve okurken birbirne karıştırma
  • 5. DİSLEKSİ VE DİL GELİŞİMİ  Dil gelişimindeki güçlüklerde olduğu gibi dislekside de dili anlama, ifade etme, kullanma ve sözcük bulma sorunları kendisini gösterir. Okul öncesi dönemde dil gelişiminde sorun yaşayan çocukların pek çoğu okul çağında disleksi tanısı almaktadır. Bu çocuklar yaşadıkları dil sorunları ve beraberinde disleksi nedeniyle okuduğunu anlamada dinlediğini ise kavramada güçlük yaşarlar. Bu nedenle derslerin çoğunda başarısız olma oranları yüksektir. Öğrenme güçlüğü tanısı almış olan çocukların %40 –60’ında dil ve ilgili bozukluklar görülmektedir (Gibbs ve Cooper, 1989).
  • 6. DİSLEKTİK ÇOCUĞUN SINIFA UYUMU  Disleksi tanısı konulmuş çocuklar okuma, yazmada güçlük çektikleri için başarısızlık duygusuyla çok fazla karşılaşan ve buna bağlı olarak da kendileriyle ilgili olumlu algı geliştiremeyip özgüven problemleri yaşayan çocuklardır. Kendileriyle ilgili olumsuz algılar geliştirmemelerinin ve özgüvenlerini kaybetmemelerinin önüne geçilmesi gerekir ve bunun için de ilk müdahale edilmesi gereken yer okuldur. Disleksili çocuklara farklı sınıf ya da okul açmak ne kadar zor ise okul müfredatını ve kurallarını onlara uygun hale getirmek aslında bir o kadar da kolaydır.  Disleksili çocukları sınıfa kazandırmak için ilk olarak sınıf ortamının aydınlık düzenli ve çocuğun görme duyusuna hitap edecek şekilde düzenlenmesi gerekir. Bu öğrenciler ön sıralara ya da ön sıralara yakın yerlere ve anlayamadıkları yerleri sorabileceği bir öğrencinin yanına oturtulmalıdır. Ayrıca derslere göre oturma düzeni değiştirilmemelidir.
  • 7.  Disleksili öğrencilerin sınıfa kazandırılmasında bir diğer önemli nokta ise öğretmenlerin tutumlarıdır. Öğretmenler bu öğrencileri eleştirmemeli, hatalarını yüzlerine vurmamalıdır çünkü bu davranış stilleri öğrencinin motivasyonunu düşürür ve onu sınıf ortamından uzaklaştırabilir. Bu nedenle öğretmenler daha motive edici ve olumlu söylevlerle öğrenciyi desteklemelidir. Öğretmenini seven öğrenci dersi de sever ve derslere de katılımı yüksek olur. Öğretmen ayrıca dersi anlatırken disleksili öğrencileri de dikkate alarak cümlelerini daha kısa ve net olarak kurmalıdır. Böylece disleksili çocuklar güç durumda kalmazlar. Bu öğrencilere ders sırasında not tutturmak ise yanlış bir uygulama olabilir çünkü öğrenciler yazarken zorluk çekeceği için geride kalır ve dersi takip edemezler. Öğretmen bu nedenle bu öğrencilere dersin özetini içeren çıktılar verebilir. Öğrencinin yaptığı yazım yanlışlarında ise öğretmen yanlışları tespit edip doğrusunu göstererek çocuğun nerede yanlış yaptığını fark etmesini sağlayabilir. Disleksili öğrencilerin sınav uygulamalarında da bazı değişiklikler yapılmalıdır. Çocukların sınav arasında mola vermelerine izin verilebilir ve sınavda ek süre tanınabilir.
  • 8. DİSLEKSİ TEDAVİSİNDE ÖNEMLİ NOKTALAR NELEDİR?  Öğrenme güçlüğünün tedavisi, çocuğun psikolojik ve eğitsel olarak desteklendiği bir özel eğitim hizmetidir. Bu hizmet bireysel olarak gerçekleştirilir.  Öğrenme güçlüğü ne kadar erken fark edilirse alınan özel eğitimde bir o kadar başarılı olur. Bu nedenle erken tanı tedavide büyük bir önem arz eder.
  • 9.  Aynı zamanda ;  Çocuğun yaşı, zeka düzeyi  Yaşıtlarından geri kalma düzeyinin ne kadar olduğu  Kaçıncı sınıfta olduğu,  Ailenin evdeki ve sosyal gelişimdeki desteği  Alacağı destek eğitiminin kalitesi  Başka herhangi bir gelişimsel sorunun olup olmaması gibi durumlar tedavi sürecindeki dikkat edilmesi gereken noktalardır.
  • 10. DİSLEKSİ TESTİ  Öğrenme güçlüğü türlerinin her biri için tanı konulması dikkat ve uzmanlık gerektiren bir değerlendirme sürecini içerir.  Öğrenme güçlüğü tanı ve değerlendirilmesi 2 aşamada gerçekleşir.
  • 11.  İlk aşama “Tıbbi Değerlendirmedir”. Tıbbı değerlendirme, herhangi bir patolojik durum olup olmadığını belirlemek için yapılan; kulak-burun-boğaz, nöroloji, göz hekimleri ve çocuk psikiyatristerinin muayenelerini içerir. Aynı zamanda tıbbi değerlendirme ile psikiyatristler tarafından çocukta öğrenme güçlüğü semptomları tespit edilmiş ise öğrenme güçlüğü tıbbi tanısı konulur. Bu tanı ile çocuk eğitim hayatı içerisinde bazı yasal haklara sahip olur.
  • 12.  İkinci aşama ise “ Psiko-eğitsel Değerlendirmedir”. Psiko-eğitsel değerlendirme, gelişim özelliklerinin, zeka düzeyinin, görsel-işitsel algının, okuma-yazma-matematik becerilerinin değerlendirilmesini kapsar. Bu değerlendirme ile disleksi semptomlarının ne oranda seyrettiği ve disleksinin şiddeti belirlenerek; değerlendirme sonucu çocuğun akademik olarak yetersiz olduğu alanlar tespit edilmiş olup bu alanları desteklemeye, çocuğu akranlarının düzeyine ulaştırmaya yönelik bireysel bir eğitim destek program hazırlanır.
  • 13.  Psiko-eğitsel değerlendirme sürecinde aile ile görüşme, anamnez alma, gözlem yapma ve ihtiyaç duyulur ise bazı bireysel test ya da ölçeklerden yararlanılır. Gerekli görüldüğü noktada öğrenme güçlüğü tanısı için en çok başvurulan testler WISC-4 Zeka Testi ve CAS testidir. Bu iki test öğrenme güçlüğü tanılama sürecinde yardımcı testlerdir. Ancak bilimsel olarak bakıldığında ve literatürler incelendiğinde yalnızca öğrenme güçlüğü tanısı koymak için geliştirilmiş bir test yoktur. Yukarıda adı geçen testler öğrenme güçlüğü tanı sürecinde sonucu desteklemek için ihtiyaç duyulursa başvurulan testlerdir. Hiçbiri tanılama için tek başına yeterli değildir.
  • 14. ÇOCUĞUM NEDEN HIZLI OKUYAMIYOR?  Okuma hızı her çocukta farklı şekilde gelişir. Bu nedenle çeşitli çalışmalar okuma hızını arttırılabilse de her çocuğun aynı okuma hızına sahip olacağını düşünmek yanlış olur. Çocuğunun okuma hızının yavaş olduğunu düşünen aileler çocuğu diğer çocuklarla karşılaştırmamalıdır. Çocuk sınıfındaki veya yaşıtındaki diğer çocuklarla kıyaslandığında hem motivasyonu düşerek kendine güveni azalır hem de bu durum eğer bir sorundan kaynaklanmıyorsa çocuğun gereksiz yere kaygılanmasına neden olur.
  • 15.  Öncelikle okuma hızındaki yavaşlığın nedenini anlamak için bu durumun bir rahatsızlıktan mı yoksa okumaya ayrılan zaman yetersizliğinden(okuma becerisinin pekiştirilmemesinden mi) mi kaynaklandığının tespit edilmesi gerekir. Bu aşamada ebeveynler çocuğun sınıf öğretmenin de görüşlerini almalı ve rehberlik servisiyle iletişim halinde olmalıdır. Eğer okumadaki yavaşlığın bir sorundan kaynaklandığı düşünülüyorsa uzmana başvurulmalıdır.  Disleksi(özel öğreme güçlüğü) tanısı okumada ve okuma hızında problemlere neden olur.Eğer çocuğa disleksi tanısı konmuşsa okulda aldığı eğitim çocuk için yeterli gelmeyebilir. Ailelere önerilen çocuğun eğitiminin dışardan uzman yardımıyla desteklenmesidir.
  • 16. DİSLEKSİ YALNIZCA BİR ALANDA GÖZLENEN BİR GÜÇLÜK DEĞİLDİR  Disleksi çeşitli alanlardaki aksaklıkların bir sonucudur. Disleksisi olan, okumada güçlük çeken çocuklarda bu aksaklıkların hepsine rastlanamayabileceği gibi birden fazlası da gözlemlenebilir.
  • 17. Bu aksaklıklar; •Bellek Aksaklıkları •Ardışık Sıralama Aksaklıkları •Yön Bilgisinde Aksaklıklar (sağ-sol ayırt edebilme) •Zaman Kavramı ve Saat Bilgisindeki Aksaklıklar •Vücut İmgesinde Aksaklıklar •Devinim Aksaklıkları •Görmede Aksaklıklar
  • 18. DİSLEKSİ VE DİSGRAFİ İÇİN AYIRICI TANI NEDİR?  Disleksi zeka düzeyi normal ya da normalin üzerinde olan çocuğun herhangi bir gelişimsel ve bilişsel problemi olmaksızın; okuma, okuduğunu anlama, okuma hızında sorun yaşaması olarak tanımlanır. Disgrafi ise çocuğun kronolojik yaşı, zeka düzeyi ve yaşına uygun olarak aldığı eğitim dikkate alındığında yazma becerilerinin beklenenin altında olması ve yazmada güçlük yaşanması olarak tanımlanır. Öğrenme güçlüğü türleri olan disleksi ve disgrafi arasındaki ayırıcı tanı kriteri dislekside okuma becerisinde ; disgrafide ise yazma becerisinde güçlük yaşanmasıdır. Ancak iki alanında birbirine etkisi olabilir. Bu durumda bir çocukta hem disleksi hem de disgrafi gözlemlenebilir.
  • 19. DİSLEKSİ HANGİ GELİŞİM DÖNEMİNDE KARŞIMIZA ÇIKAR?  Disleksi tanısı genellikle çocukların okula başladığı ilk yıllarda konulur. Bunun sebebi disleksi semptomlarının çocukların eğitim hayatı ile birlikte daha aktif bir şekilde gözlemlenmesidir. Ancak bazı durumlarda çocuklar dikkatli bir şekilde takip edildiklerinde ve yaptıkları ya da yapamadıkları davranış örüntüleri incelendiğinde okulöncesi dönemde de disleksi tanısı koyulabilmektedir. Çocuklarda gelişimsel ya da bilişsel bir problem olmadığı halde; konuşmanın gecikmesi, kelimelerin olduğundan farklı söylenmesi, sağ-sol yön kavramlarında karışıklıklar yaşanması gibi durumlar disleksi semptomları olabilir. İlkokul döneminde ise okuma yazmada güçlük yaşanması, harflerin birbirine karıştırılması en sık görülen disleksi belirtileridir. Çocukluk ve ergenlik döneminde görülebildiği gibi yetişkinlik döneminde de disleksi semptomları gözlenebilir.
  • 20.  Disleksi tedavi sürecinde ise erken teşhis oldukça önem arz eder. Çünkü teşhis ne kadar erken konulursa kısa zamanda daha fazla yol kat edilecektir. Bu noktada ailelere ve sınıf öğretmenlerine büyük bir sorumluluk düşmektedir.
  • 21. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?  Öğrenme güçlüğü tanısının konulması dikkat ve uzmanlık gerektiren bir değerlendirmeyi içerir. Değerlendirmede çocuğun ailesi ile çocukla ve gerekli durumlarda çocuğun öğretmenleri ile görüşmeler gerçekleştirilir. Uzmanın farklı alanlarda sorun olabileceğine yönelik şüphesi varsa gerekli yönlendirmeler yapılır ve çeşitli testler uygulanır. Değerlendirme süreci gelişim özelliklerinin, zekanın, görsel-işitsel algının, davranış, okuma-yazma, matematik becerilerinin değerlendirilmesini içerir. Tanı ve değerlendirmenin amaçları öğrenme güçlüğünün şiddetini, hangi alanlara yansıdığını, hangi alanların desteklenmesi gerektiğini tespit etmektir.
  • 22.  Öğren güçlüğünde kullanılan bazı tanı araçları şunlardır; *Okuma, yazma ve matematik testleri *Tarama testleri *Genel Başarı testleri, *Zeka testleri *Görsel motor testler *İşitsel algı testleri
  • 23. DİSLEKSİ HANGİ ALANLARA ETKİ EDER?  Disleksi, zeka düzeyi “normal veya normal üstü” olan çocukların, okuma hızı, okuma kalitesi, okuduğunu anlama- anlatma becerisinin yaşıtlarına ve zekasına kıyasla; beklenenin altında olmasıyla ortaya çıkan okuma bozukluğunun genel adıdır ancak disleksinin sadece okuma ve yazmayı etkilediğini söylemek doğru olmaz. Dislektik bireyler dinleme, sosyal beceri, mekânsal algı, bellek gibi alanlarda da sorun yaşarlar.  Dinleme : Dislektik bireyler okumada yaşadıkları sorunlar nedeniyle daha çok dinleyici rolünde kalma eğilimindedir. Fakat bireyin bulunduğu ortamın gürültülü olması verilen mesajlara odankanmayı ve seçici olmayı zorlaştırabilir. Örnek olarak gürültülü bir sınıf ortamında dislektik bireyin öğretmeni takip etmekte zorlanması gösterilebilir.
  • 24.  *Sosyal beceri: Dislektik bireylerin sorun yaşadığı en önemli alanlardan biri sosyal hayatlarıdır. Bu alanda problem yaşanmasına neden olan faktörlerin başında uygun sosyal becerileri sergileyememek gelir. Akademik başarının düşük olmasıyla beraber bireyler özgüven kaybı yaşar ve gerekli sosyal becerileri göstermekte çekinik kalırlar. Bazı durumlarda ise; özellikle disleksiye başka sorunlarda eşlik ediyorsa birey gerekli sosyal becerilere sahip olmayabilir. Bu gibi durumlar dislektik bireylerin yeni arkadaşlar edinmemesine veya grup etkinliklerinden kaçınmalarına sebep olabilir. Aynı zamanda dislektik bireyler verilen mesajları yorumla konusunda da sıkıntı yaşayabilirler. Örneğin; şakayı yada alaycı davranışların arasındaki farkı çözmekte zorluk yaşayabilirler.
  • 25.  Mekansal Algı : Dislektik bireyler bazı oryantasyon problemleri yaşarlar. Bunlara sol-sağ kavramlarını ve yer- yön bilgilerini karıştırmak örnek verilebilir.  Bellek: Disleksili çocukların okuma hızları düşüktür. Bu nedenle okuma bitiminde cümlenin ya da metnin başını hatırlamakta sorun yaşanabilir. Bu durum okuduğunu anlamayı zorlaştırır.
  • 26. DİSGRAFİ VE TEDAVİ  Disgrafi tanısında sorunun çözümüne yönelik seslerin doğru çıkarılmasını içeren özel eğitim çalışmaları yapılır ve bireysel eğitim desteği sağlanır. Bu tedavi yöntemlerinin uygulanmasıyla büyük oranda iyileşme sağlanabilmektedir. Fakat tedavinin başarılı olabilmesi için erken tanı çok önemli bir faktördür. Bu nedenle eğer çocuğunuzun yazma, heceleme gibi alanlarda problem yaşadığını gözlemliyorsanız zaman kaybetmeden bir uzmana danışmanız önerilir.
  • 27. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE STRES  Öğrenme güçlüğü olan çocuklar stres ve stresle başa çıkma becerilerinde zorluk yaşarlar. ÖÖG tanısı almış çocuklar diğer çocuklara göre daha fazla strese maruz kaldıkları için bu durum onların daha gergin ve kaygı düzeylerinin ise daha yüksek olmasına neden olur. Bu çocuklar akran ilişkilerinde ve ebeveynlerinin beklentilerini gerçekleştirme de sıkıntı yaşarlar. Ailelerin gerçekçi olmayan beklentileri bu çocuklar üzerinde, baskı, çatışmaya neden olup anksiyete seviyesinde de artış yaratır.
  • 28.  Yapılan çalışmalarda bu durumlardan birine ya da daha fazlasına maruz kalan çocukların diğer çocuklara kıyasla stresle baş edebilme mekanizmalarının yetersiz kaldığı görülmüş ve stres durumunda öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların verdikleri tepkiler şu şekilde sıralanmıştır (Berkowitz, 1999): 1) Akademik performansta ani düşüş veya çıkışlar, 2) Tutumlarda önemli değişiklikler, 3) İçe çekilme veya patlama, 4) Davranışlarda aşırı hareketlilik veya yavaşlama, 5) Bitkinlik ve belirsiz hastalıkla ilgili şikayetler, 6) Uykuyla İlgili problemler, 7) Baş ağrısı veya mide problemleri, 8) İlerleyen gelişim dönemlerinde alkol, ilaç vb madde kullanımı, 9) Alerjik veya astımatik ataklarda artış, 10) Çeşitli nedenlerle okul veya sınavla ilgili ortamlardan kaçış, 11) Yemek veya iştahla ilgili sorunlar, 12) Antisosyal eğilim veya davranışlar.
  • 29. DİSLEKSİLİ ÇOCUĞUN AKIYICI OKUYABİLMESİNE EBEVEYNLER NASIL YARDIMCI OLABİLİR?  Ebeveynler çocuklarının akıcı okuyabilmelerine yardımcı olabilmek için çocuklarını dikkat-konsantrasyon fonem farkındalığı, kelime haznesi gibi konuların işlendiği destek eğitim programlarına yönlendirmekle işe başlamalıdır. Ayrıca bu süreçte ebeveynler evdeki çalışmalarda da birkaç basit ve eğlenceli etkinliklerle ( eşli okuma, koro okuma gibi) akıcı okumada çocuklarına destek olabilirler.
  • 30. DİSLEKSİ VE ZEKA GERİLİĞİ ARASINDA İLİŞKİ VAR MIDIR?  Çocuğa disleksi tanısı konulmuş olması çocukta zeka geriliği olduğu anlamına gelmez. Tam aksine, disleksi tanısının konulması için zeka düzeyinin normal ya da normal üzeri olması şartı vardır. Disleksili çocukların genel olarak okul başarıları düşüktür. Ancak buradaki ana sorun çocuğun anlayamaması değil akademik hayatında okuma ve yazma da güçlük çekmesidir.
  • 31. DİSLEKSİ VE MATEMATİK  Bazı dislektik çocuklar matematikte iyiyken, bazıları ise matematiğin bazı alanlarında zorluk yaşamaktadır. Matematik becerileri zayıf olan disleksili çocuklar için işleme başlamadan önce artı, toplama, çıkarma, gibi matematiksel işlemlerin iyice açıklanması gerekmektedir. Disleksi tanısı almış çocukta diğer güçlükler görsel/algısal becerilerde, yön kavramında, sıralamada, kelime becerisinde ve hafızada gözlemlenebilir.
  • 32. DİSLEKSİDE UYKUNUN ÖNEMİ NEDİR?  Uyku her çocuk için önemlidir. Disleksi tanısı konmuş çocuklar ise gün içerisinde okuma, yazma ve okuduğunu anlama gibi becerileri yerine getirebilmek amacıyla daha fazla çaba harcadıkları için belirli bir uyku düzenlerinin olması gerekir çünkü uyku gün içerisinde öğrenilenlerin pekiştirilmesine yardımcı olur ve öğrenmelerin daha kalıcı olmasını sağlar. Bu nedenle ebeveynlere çocukları yatmadan önce onlarla o gün ki öğrendiklerini tekrar etmeleri önerilir.
  • 33. DİSLEKSİ VE YARATICI DÜŞÜNME  Disleksi tanısı konmuş Çocuklar okuma ve yazma gibi becerilerde güçlük yaşarlar. Disleksili çocuklar bu sorunların üstesinden gelebilmek için diğer çocuklardan daha fazla çaba göstermek zorundadırlar. Erken yaşlarda zorluklarla başa çıkmak zorunda kalan çocuklar sorunlarının üstüne gitmeyi öğrenir. Sorunlara farklı bakış açıları geliştirerek, eksikliklerini tamamlamak için yeni yöntemler bulmayı öğrenirler. Yaratıcı çözümler bulmak, çocukları sorunlarını yenme konusunda geliştirir.
  • 34. DİSLEKSİ TANISI KAÇ YAŞINDA KONULUR?  Genel olarak disleksi belirtileri ilkokul döneminde fark edilir ve tanı 7-8 yaşlarında konulur ancak ebeveynler iyi birer gözlemciyseler okulöncesi dönemde de disleksi tanısının konulması mümkündür. Okulöncesi dönemde disleksi belirtileri konuşmada gecikme, rutin işleri yapamama, ayakkabılarını ters giyme, benzerlikleri fark edememe, sayıları sırayla öğrenememe ve renkleri karıştırma şeklinde görülür. Tüm bunlarla birlikte yetişkinlerde disleksi tanısı alabilir.
  • 35. DİSLEKSİ YAŞ İLERLEDİKÇE KAYBOLABİLİR Mİ?  Disleksi kendiliğinden ve yaş ilerleyince kaybolmaz. Çocuklukta müdahale edilmediği takdirde yetişkinlikte de yavaş okuma ve güç okuma şeklinde kendini gösterebilir. Bu nedenle disleksi de erken teşhis önemlidir. Disleksi küçük yaşlarda üzerinde durulması gereken bir durumdur.
  • 36. DİSLEKSİLİ ÇOCUKLARIN OKUL İÇERİSİNDEKİ YASAL HAKLARI NELERDİR?  Okul içerisinde disleksi tanısı almış (raporlu) çocukların birtakım kısıtlı hakları söz konusudur, bunlar;  -İlk sırada oturma talep hakkı -BEP (bireyselletirilmiş eğitim programı) planının uygulanmasını talep hakkı -Sınavlarda ek süre veya ayrı bir sınıf talep etme hakkı -Ders saatlerinde ihtiyaç duyması halinde rehberlik servisi ile görüşebilme hakkı -Sınav kağıtlarının ayrı değerlendirilmesi talep hakkı
  • 37. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE ÖDEV  Yapılan araştırmalarda özel öğrenme güçlüğü olan çocukların akranlarıyla aynı ödevi yerine getirebilmek için, beyinlerini daha fazla çalıştırdıkları ve daha fazla çaba gösterdikleri gözlemlenmiştir.  Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış öğrencilere ödev verilirken  Ödevini aldığından ve ödevin nasıl yapılacağını anladığından emin olun.  Ödev için zaman önemli, çocuğunuzun performansına göre uygun süre ayarlayın.  Büyük punto ve kağıtlar kullanın.  Ödevlerde görsellikten yararlanabilirsiniz.
  • 38. DİSLEKSİ VE OKUMA KİTABI SEÇİMİ  Öncelikle çocuğun ilgi alanına uyan, çocuğu sıkmayacak konuları işleyen kitaplar seçmeye dikkat edilmelidir. Yazının boyutu ne çok büyük ne de çok küçük olmalıdır. Kitapta zor kelimeler ve uzun cümleler yer almamalıdır. Ayrıca çocuğun olayı zihninde daha iyi canlandırabilmesi için resimli kitaplar tercih edilmelidir.
  • 39. DİSLEKSİ VE ÖZGÜVEN  Özel öğrenme güçlükleri biyolojik temelli olmasına rağmen psikolojik ve duygusal etkileri de oldukça fazladır. Yapılan araştırmalar, okul öncesi dönemde okuma güçlüğü olabileceği düşünülen çocukların mutlu ve uyumlu bir profile sahip olduğunu ancak okuma evresine geldiklerinde duygusal ve psikolojik problemler yaşandığını göstermektedir. Bu durumun sebepleri çocuğun yaşadığı öfke, hayal,kırıklığı ve kaygıdır. Bu duyguların dışa vurumu ise çocuğun sosyal çevresine karşı olacaktır. Çocuk her yanlış yaptığında ya da bir metni okuyamadığında başarısızlık hissi pekişip özgüven kaybı ve değersizlik hissi artacaktır. Bu nedenle disleksi semptomlarının çocuğun psikolojisi üzerindeki etkisine ve yaşanan özgüven kaybına yönelik psikolojik yardım alınması uzmanlar tarafından önerilir.
  • 40. DİSLEKSİ VE EĞİTİM ORTAMI  Eğitim ortamı psikolojik ve sosyal olarak yapılacak etkinliklere uygun olarak düzenlenmelidir. Okuma- yazma ve matematik alanlarında belirlenmiş hedeflere ulaşılması için ortamın fiziki özelliklerinin (öğrenci sayısı, ışık, ses gibi..) çok yönlü iletişim sağlayacak şekilde düzenlenmesi önerilir.
  • 41. DİSLEKSİ TANISI ALMIŞ ÇOCUKLAR İÇİN OKUL SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?  Ülkemizde yalnızca disleksili çocuklar için eğitim veren bir okul bulunmamaktadır. Bu nedenle ebeveynler önce çocuklarını devlet okuluna mı özel okula mı gönderecekleri konusunda seçim yapmalıdır. Bu seçim sırasında sınıfların çok kalabalık olmamasına dikkat etmeleri, okulun rehberlik servisinin çalışmalarını incelemeleri önemlidir. Unutulmaması gerekir ki okullarda verilen eğitim bu çocuklar için yeterli olmaz bu nedenle uzmanlar tarafından önerilen okul dışında bireysel eğitim desteği de alınmasıdır.
  • 42. EBEVEYNLER DİSLEKSİSİ OLAN ÇOCUKLARI İÇİN EVDE NELER YAPABİLİR?  Disleksili çocuğuna yardımcı olmak için ebeveynler her çocuğun farklı olduğunu ve her yöntemin her çocuk için uygun olmayabileceğini göz önünde bulundurmalı ve çocuğa en uygun olanı bulmalıdır. Bunun için;  Çocuğun yaşına ve gelişim dönemine uygun metinler seçerek evde birlikte okuma yapmak  Çocuğu yakından izlemek ve davranışları ile ilgili not almak  Çocuğun çabasını taktir etmek ve herkesin hata yapabileceğini vurgulamak  Çocukla empati kurmak ve nasıl hissettiğini anlamaya çalışmak gibi yaklaşımlardan faydalanabilir.
  • 43. DİSLEKSİSİ OLAN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ NELERDİR? * Harfleri ya da rakamları ters algılayabilirler.( Örneğin, 6 yerine 9, 9 yerine 6 diyebilirler.) * Okurken cümle içerisinde kelime atlamaları görülür ya da satırları karıştırabilirler. * Yön bilgisinde zorluk yaşayabilirler.( Sağ ve sol kavramlarını öğrenmede zorluk yaşarlar.) * Benzer sesleri (d-t, f-v, b-p, k-g, c-ç gibi harfleri) birbirine karıştırabilirler. * Heceleri tersten okuyabilirler. (Örneğin, at yerine ta ya da ve yerine ev gibi). * Periyod gerektiren işleri yapmakta zorlanırlar. (Haftanın günlerini , ayları mevsimleri ardı ardına sayma gibi.) * Zaman kavramlarını ayırmada zorlanırlar. (dün, bugun, yarin gibi)
  • 44. DİSLEKSİ İLE KARIŞTIRILABİLECEK RAHATSIZLIKLAR  Duyma/görme bozuklukları Disleksi tanısı konmadan önce göz doktoru ve kulak burun boğaz doktoruna başvurmak diğer şüpheleri ortadan kaldırmak için gerekebilir.  Zihinsel gerilik Disleksi tanısında en önemli kriter zihinsel bir gerilik olmamasına karşın çocuğun yaşıtlarından geri kalmasıdır. Bu nedenle tanı konulmadan önce ( WISC-R ) 70 IQ standart testi uygulanmalıdır.  Otizm spektrum bozuklukları Otizm spektrumunda bulunan ve zeka düzeyinin etkilenmediği asparger sendromu ile disleksi karıştırılabilmektedir. Bu durumda ayırıcı tanı kriterleri irdelenmeli ve uzman yardımı alınmalıdır
  • 45. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE TANI AŞAMASI Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar derslerinde güçlük çekme ve başarısız olma gibi akademik sorunlar yaşarlar. Ailelerin çocuklarının yaşadıkları bu sorunların nedeni anlamaya ve çözümü aramaya yönelik başvurduğu uzman tarafından sorun yaşayan çocuk öğrenme bozukluğu açısından değerlendirmeye alınır. Uygulanan testlerle çocuğun zeka düzeyi, yeteneklerinin dağılımı, görsel ve işitsel algı seviyesi incelenip, belirlenerek tanı konulur. Tanı konulduktan sonra özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların okulda yaşayabileceği sorunları en aza indirebilmek ve uyumunu sağlayabilmek için çocuğa bireysel eğitim programı hazırlanmalı ve özel eğitim desteği sağlanmalıdır. Tanı alan çocukların öğrenmeleri değerlendirmelerden elde edilen sonuçlarla oluşturulan özel eğitim programlarıyla ve psikolojik destek ile uygulanan eğitsel terapiyle gerçekleşmektedir. Terapinin birinci ilkesi ise sorunla ilgili olarak öncelikle aileyi bilgilendirmek ve okulla işbirliği sağlamaktır.
  • 46. ÇOCUĞUM DİSLEKSİ TANISI ALDI, ONA YARDIMCI OLMAK İÇİN BEN NELER YAPABİLİRİM?  *Çocuğunuza daha rahat hissetmesi için yardım edebilirsiniz.  * Disleksinin zeka ile ilgili bir durum olmadığını belirtebilirsiniz  * Disleksinin çok fazla etki etmeyeceği ilgi alanları üzerine konuşabilir onu cesaretlendirebilirsiniz.  *Öğretmenleri ile buluşma ayarlayabilirsiniz. Disleksi hakkında onların da daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlayabilirsiniz.
  • 47.  *Çocuğunuz ile ortak bir çalışma yaparak disleksi yüzünden okulda yaşadığı problemleri listeyebilir. Böylece öğretmen buluşmalarının daha verimli ve çözüm odaklı olmasını sağlayabilirsiniz.  *Çocuğunuzla yaptığınız bu ortak çalışma içerisinde onun disleksisi hakkındaki farkındalığına da ulaşmış olabilirsiniz. Bu farkındalık hem okulda hem de okul dışı hayatında (disleksisi açısından) daha pozitif hareket etmesini de sağlayabilir.
  • 48. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE SOSYAL İLİŞKİLER  Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların sosyal hayatları incelendiğinde, çoğunun arkadaşlık ilişkilerini başlatma ve sürdürme konusunda sıkıntı yaşadıklarını gözlemleriz. Mecaz ve deyimleri anlamada, yüz ifadelerini ve beden dilini okumada güçlük çekerler. Bu nedenle sınıf ortamında alay edilen, lakap takılan ve dışlanan çocuk haline gelebilirler. Bu çocuklar genelde kendini ve duygularını ifade etmekte zorlanırlar. Kendilerinin farklı olduklarını hissederler. İletişim kurmaya çalışırken bazen dürüst olmak adına kendini ifade ediş tarzı karşı tarafa hoş ya da doğru gelmeyebilir.
  • 49. SÖZEL OLMAYAN ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN BELİRTİLERİ  Yüz ifadelerini ve beden dilini anlamakta zorluk  Psiko-motor koordinasyonunda zayıflık; sakarlık; yolda giderken kişilere veya objelere çarpmak  İnce motor hareketlerini kullanmada zorluk; bağcık bağlama, yazı yazma, makas kullanma  Her durumu, uzaysal oryantasyonu, yönsel konseptleri ve koordinasyonu kavramak için sözel olarak etiketleme ihtiyacı
  • 50.  Yol bulma ve ulaşımda oluşan değişikliklere uymada zorlanmak  Önceden öğrenilmiş bilgiyi genellemekte sorun yaşamak  Kademeli bilgiyi takip etmekte zorlanmak  Söyleneni sentez yapmadan aynı şekilde aktarmak  Ders sırasında tekrar tekrar, konuyla uyumlu olmayan çok fazla soru sormak
  • 51. SÖZEL OLMAYAN ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ  Sözel Olmayan Öğrenme Güçlüğü davranış, akademik ve sosyal-duygusal alanlarda güçlüklere neden olan gelişimsel bir problemdir. Sözel öğrenme güçlüğü olan çocuk okul ortamında çeşitli zorluklarla karşılaşır. Okul ortamı karmaşık ve sürekli değişken bir yapıya sahip olduğu için öğrenciler sürekli olarak çeşitli uyaranlarla karşı karşıyadır ve onlardan ortamlara uygun davranışlar göstermeleri, karmaşık sosyal etkileşimlerde bulunmaları beklenirken aynı zamanda akademik beceri sergilemeleri istenir. Bu beklentiler herhangi bir çocuk için yorucu olabilirken öğrenme güçlüğü olan bir çocuk için daha yıpratıcıdır. Ebeveynler, sınıf öğretmeni, okul rehberlik servisi ve psikolojik danışmandan oluşan bir ekip bu güçlüğe sahip olan çocuğa bilinçli bir şekilde yaklaşıp uygun erken müdahale ve bireysel eğitim stratejileri planlayabilirlerse, çocukların okula uyum sağlaması kolaylaşır.
  • 52. DİSLEKSİ VE DUYGUSAL ETKİLERİ  Okul öncesi dönemde okuma güçlüğü olabileceği şüphesi bulunan çocukların duygusal olarak mutlu ve uyumlu oldukları ancak ilkokula başlanması beraberinde ise okumaya geçilmesi durumunda duygusal sorunlar yaşadıkları gözlemlenmektedir. Bu duygusal sorunlar çocukta;  -Öfke Öfkenin sebebi çocuğun yaşıtlarıyla akademik olarak aynı becerileri yerine getirememesi ve kendini akranlarından düşük seviyede görmesidir. Ailenin çocuğu akranlarınla kıyaslama durumu da öfke duygusunu tetikler.
  • 53.  -Endişe/ Kaygı Başarısızlığın tekrarlanması başarısızlık hissine yol açar ve çocukta endişe duygusunun ortaya çıkmasına sebep olur. Gerçekleştirdiği her girişimde başarısız olacağını düşünen çocukta bu durum tekrarlayan bir döngü halini alır ve başarabileceği düzeyin altında bir performans sergilemesine neden olur.  -Kızgınlık Öfke bir süre sonra beraberinde kızgınlığa sebep olur. Bu kızgınlık genellikle aile, akran ve öğretmenlere yöneliktir. Ayrıca çocuk girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlandığını gördüğünde kızgınlık duygusunu kendine de yönlendirebilir. Bazı çocuklarda öfke ve kızgınlık kendisine ve çevreye zarar verici tepkilerde bulunmaya sebep olurken; bazı çocuklarda ise sessizlik ve pasif kalma durumuna neden olabilir.  -Depresyon Depresyon çok sık görülen duygusal problemlerden biri değildir ancak çocuğun duygu durumuna ve tepkilerine dikkat edilmesi gerekir çünkü öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda değersizlik duygusu ve düşük özgüven problemleri sıklıkla yaşanır. Bunlar depresyon için gerekli altyapıyı oluşturabilir.
  • 54. DİSLEKSİDE BİREYSEL EĞİTİMİN ÖNEMİ  Disleksi tanısı almış çocuklar ve aileleri birçok konuda desteğe ihtiyaç duyar. Disleksili çocuklarda öğrenme diğer çocuklara göre daha farklı gerçekleşir. Mevcut eğitim sistemi bu öğrencilere yönelik öğrenme stilleri konusunda yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle disleksinin erken dönemde fark edilmesi ve beraberinde bireysel eğitim desteğine başlanması disleksi semptomlarını azaltacak ve çocuğun öğrenmesini olumlu yönde etkileyecektir. Bireysel eğitim sayesinde çocuk bilişsel, psiko-sosyal ve akademik açıdan desteklenir. Bireysel eğitimle birlikte çocuk öğrenmeye güdülenir ve bu sayede çocuğun öğrenebileceğine ve başarabileceğine inancı artar. Kısacası bireysel eğitim çocuğun okula ve hayata uyumunu kolaylaştırır.Erken tanı ile bireysel eğitime de erken başlanması farklılıkların güçlüğe dönüşmesini önler.
  • 55. OKUL ÖNCESİ DÖNEM VE ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLAR İÇİN ÇEVRE EĞİTİMİ ETKİNLİKLERİ  Çevreye karşı farkındalığı, tutarlılığı artırmak ve çevre ile ilgili doğru tutum ve davranışları kazandırmak amacıyla okul öncesi dönem çocuklara (5-6 yaş grubu) yönelik etkinlikler hazırlanmıştır. Yaşam koşulları nedeniyle doğal ortamdan uzak büyüyen çocukların çevresini tanımasının yanında dış çevrede vakit geçirmenin kaygıyı ve stresi azaltması önemli bir noktadır.
  • 56.  Etkinlik Adı: Dur Canlı! Nereye Gidiyorsun? Etkinlik İçeriği: Etkinliğin kazanımları çocukların, canlıları yaşadıkları yerlere göre sınıflandırması, canlıları tanımasıdır. Kullanılacak materyaller ise renkli kartonlar, yapıştırıcı, makas, kahverengi örtü, çocuk sayısı kadar hayvan resmi, hareketli müzik. Uygulama aşamasına gelindiğinde ise çocuklar 3 gruba ayrılır her gruba üzerine daireler çizilmiş mavi, yeşil ve kahverengi kartonlar ve makas verilir. Çocuklara renklerin isimleri ve çevrelerinde bu renkte olan canlı, cansız varlıkların isimleri sorulur sonrasında daireleri kesmeleri istenir. Sonrasında evden getirdikleri hayvan resimlerini tek tek tanıtırlar ve bu hayvanlar hakkında konuşurlar ve her bir çocuğa bir hayvan resmi verilir. Daireler renklerine göre ayrılıp sınıfın köşelerine koyulur. Öğrencilerden müzik başladığında dans etmelerini müzik durduğunda ise ellerindeki canlıyı yaşadığı (toprak, su, orman) yeri gösteren kartona yerleştirmelerini istenir. Yanlış daireye giden çocuğa hep beraber “Dur canlı, nereye gidiyorsun?” denir. Aynı uygulama çocukların getirdiği hayvan resimleriyle de yapılır.
  • 57.  Etkinlik Adı: Bitki Müzesi Etkinlik İçeriği: Etkinliğin kazanımları çocukların bitkileri tanımalarını, duygu ve düşüncelerini farklı şekilde ifade etmelerini ve işbirlikçi çalışmayı içerir. Uygulama aşamasında ise çocuklar 3 kişilik gruplara ayrılır. İki kişi malzeme bir kişi heykeltıraş olacaktır. Heykeltıraş iki arkadaşıyla bir bitki oluşturacaktır. Çalışma bittikten sonra her bitki incelenip bitkilerin özellikleri hakkında konuşulur. Roller değiştirilerek etkinliğe devam edilir. Etkinlik Adı: Kap Mendili Etkinlik İçeriği: Etkinliğin kazanımı bitkileri tanımaktır. Materyaller ise torba, hayvan ve bitki resimleri, artık materyaller, makas, yapıştırıcıdır. Uygulama sırasına gelindiğinde ise torbaya hayvan ve bitki resimleri atılır ve öğrencilerden kimseye göstermeden iki resim çekmeleri istenir. Çocuklar bir çember oluşturur ve öğretmen bu çemberin içine elinde mendil ve torbayla gelir. Torbadan bir resim çeker ve bu resmi ipuçlarıyla anlatır. “Onda elma yetişir. Dalları vardır.” gibi ipuçları verir. Elinde ağaç resmi olan çocuklar mendile koşar ve ilk kapan çocuk çemberin etrafında bir tur döner ve mendili öğretmenine getirir. Oyun bu şekilde devam eder. Oyunun ardından çocuklar seçtikleri resimlerdeki hayvan ve bitkileri artık materyallerle oluştururlar.
  • 58. OKUMA YAZMA BİLMEYEN DİSKALKULİK BİR ÖĞRENCİYE TOPLAMA VE ÇIKARMA ÖĞRETİMİNE YÖNELİK BİR EYLEM ARAŞTIRMASI  Öğrenme güçlüğü sebebiyle arkadaşları tarafından dışlanan ve zekası ile ilgili sorunları olduğu için anlamadığı, derslerinin kötü olduğu düşünülen 3. Sınıf öğrencisi üzerinde yapılan bir çalışmadır. Öğrencinin okuma yazma bilmediği ve toplama ve çıkarma işleminde sınıf düzeyinin altında olduğu bildirilmektedir. Çalışma öncesinde öğrencinin toplama çıkarma işlemi için temel beceriler olan; sayıların basamak değerleri, büyüklük küçüklük kavramı, yazılışı ve okunuşu sorulmuştur. Tek basamaklı sayılarda bir problem görülmezken çift basamaklı sayıların büyüklük küçüklük sıralamasında ve üç basamaklı sayıların okunuşu ve yazılışında başarısızlıklar görülmüştür.
  • 59.  Öncelikle basamak değeri kavramı öğretilmiştir. Sonrasında ise toplama, ekleme kavramlarını iyi anlayabilmesi için abaküs gibi materyaller kullanılmıştır. Matematik problemlerini çözmede kullanılan stratejilerden uzun süreli hafızayı kullanmayı gerektiren ve eldeki sayıyı akılda tutarak sonuca ulaşmayı sağlayan strateji kullanarak öğrenciye toplama işlemi öğretilmiştir. Bahsedilen strateji büyük sayının üzerine küçük sayının eklenmesiyle yapılan toplamayı içermektedir. Öğrenciye büyük sayının ağır ve büyük olması sebebiyle elimizde tutamayacağımız dolayısıyla cebimize koyduğumuz, küçük olan sayıyı elimize alıp büyük olan sayının üstüne saydığımız söylenmektedir. Toplama işlemi öğretiminin ilk aşamasında somut nesnelerle toplama işlemini kavraması sağlanmış, sonrasında parmaklarını kullanarak büyük sayının üzerine küçük sayıyı saydırma yöntemi kullanılmıştır.
  • 60.  Çıkarma işleminin kavratılmasında ise yine somut materyaller ve görsellerden yararlanılmıştır. Bunun için öğrenciye toplama işleminde bir kızın sepetine çiçekleri toplayarak artırması anlatılırken, çıkarma işleminde de aynı kızın sepetinden topladığı çiçeklerin tekrar yerine koymasına benzetme yapılmıştır. Küçük sayıdan büyük sayının çıkarılmasının mümkün olmadığını ise iri bir adamın dar bir kapıdan çıkamayacağı benzetilmiştir. Toplama işleminde olduğu gibi çıkarma işleminde de elde-cepte tekniği kullanılarak cebe büyük sayının konularak, eldeki küçük sayının büyük sayıdan geriye doğru sayılarak çıkarılması öğretilmiştir.
  • 61. DİSLEKSİLİ ÇOCUKLARDA EV OKURYAZARLIK ORTAMI VE AKTİVİTE RUTİNLERİ  Yaşamın erken dönemlerinde belirli rutinlere sahip olanların daha sağlıklı ve davranışlarını düzenlemede daha iyi oldukları belirtilmiştir. Çocuğun gelişimi ile doğrudan ilgili olan aktivite rutinlerinin, disleksi tanısı almış çocukların ev okuryazarlık ortamı ile ilişkisini araştıran çalışmada dislektik çocuğun ebeveyn çalışma ve eğitim durumlarının aktivite rutinlerine etkisi incelenmiştir. Çalışmada çocuğun günlük rutinlerindeki performansını değerlendiren yürütücü işlevler ve aktivite rutinleri ölçeği (YİARÖ) kullanılmıştır.
  • 62.  Çocuğun günlük rutinindeki performansını değerlendiren; sabah ve akşam, oyun ve serbest zaman son olarak sosyal rutinleri alt boyutlarına sahip ölçeğin sonucunda disleksi tanısı almış olan çocukların aktivite rutinleri puanlarının daha düşük olduğu görülmüştür. Yapılan analizlerin sonucunda anne ve babanın öğrenim ve çalışma durumlarının sabah ve akşam rutinleri, oyun ve serbest zaman rutinleri ve sosyal rutinlerini etkilemediği görülmüştür. Bunun yanında disleksi tanısı almış çocukların duygu, davranış ve aktivite rutinlerinin düzenlenmesinde önemli rolü olan organizasyon, dürtü kontrolü, zaman yönetimi gibi becerileri içeren yürütücü fonksiyonlarında da problem olduğu görülmüştür.
  • 63.  Yürütücü fonksiyon bozukluklarının çeşitli nörogelişimsel bozukluklarda görüldüğü bilinmektedir. Yürütücü fonksiyonlardaki problemlerin akademik becerilerin yanı sıra günlük yaşam rutinini de olumsuz etkilediği görülmektedir. Yürütücü fonksiyonlarında problem görülen disleksi tanısı almış çocukların zaman yönetimiyle ilgili yaşadıkları sorunların günlük yaşam ve rutinlerinde de sorun yarattığı belirtilmiştir. Dolayısıyla frontal lob ile ilgili olan yürütücü fonksiyonların disleksi tanısı almış çocukların aktivite rutinlerinde yaşadıkları sorunlarından anlaşılabilmektedir.
  • 64. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ PSİKOLOJİK OLABİLİR Mİ?  Yapılan araştırmalar öğrenme güçlüğünün kalıtsal faktörlerden kaynaklandığını öngörmektedir. Öğrenme güçlüğü gelişimsel öğrenme güçlüğü ve sonradan kazanılan öğrenme güçlüğü olarak ikiye ayrılmaktadır Gelişimsel öğrenme güçlüğü genetik olarak aktarılan bir durumdur. Sonradan oluşan öğrenme güçlüğü güçlüğü ise kişinin, başına sert bir darbe alması, kaza, felç gibi dış faktörlerden kaynaklanarak kişinin beyninde hasar oluşması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bunun herhangi bir psikolojik travma, stress, kaygı gibi faktörlerle hiçbir ilgisi yoktur.
  • 65.  Öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin çevresinin ve psikolojik durumunun kişiyi etkilediği doğrudur. Ancak bu sorunun doğrudan sebebi değildir. Çevresel faktörler öğrenme güçlüğünün etkisinin artmasına veya azalmasına yardımcı olabilir. Çocuğu ile daha fazla ilgilenen, onun fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayan bir ebeveynin çocuğu öğrenme güçlüğünü, ilgisiz çocuğun ihtiyaçlarını karşılayamayan bir ebeveynin çocuğuna göre daha kolay atlatabilir. Unutulmamalıdır ki öğrenme güçlüğü her türlü fiziksel, psikolojik ve eğitimsel ihtiyaçlar karşılanmasına ve zka normal veya normal üstü olmasına rağmen öğrenme sürecinde yaşanan güçlüklerdir.
  • 66. ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ÇOCUKLAR VE AİLELERİNİN DUYGUDURUMUNU NASIL ETKİLEMEKTEDİR?  Özgül öğrenme güçlüğü tanılı çocuklarda zeka düzeyinin normal olmasına karşılık beklenilen akademik başarının gösterilememesi durumu hem çocuğu hem de beraberinde aileyi stres altında bırakmaktadır. Çocukta görülen özel öğrenme güçlüğünün beraberinde yaşadığı problemlerin asıl nedeninin anlaşılamamasından ötürü çocuk suçlanmakla birlikte aile de çocuğun gelişiminde etkin rol olmadığını düşünerek kendini suçlu hissetmektedir. Yapılan bazı araştırmalar öğrenme güçlüğü tanısı alan bireylerin sıklıkla ruhsal sorunlar ve davranış bozuklukları problemleri de yaşadıklarını ortaya koymaktadır.
  • 67.  Aldıkları eğitimde zorluk çeken ve çoğu zaman kendini baskı altında hisseden ÖÖG tanılı çocukların aileleri ve öğretmenleriyle ilişkileri bozulmakta, özgüvenleri sarsılmakta ve ikincil ruhsal sorunlar görülebilmektedir. Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların duygudurumları değişkenlik gösterebilmektedir. Sosyal çevreyle ve akranlarıyla iletişim ve uyum problemleri yaşayabilmektedirler.
  • 68. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NASIL FARK EDİLİR?  Öğrenme güçlüğü genellikle çocuklar 1. sınıfa başladıklarında okuma yazma öğrenirken fark edilir. Ancak durumun daha geç fark edildiği durumlarda vardır. Öğrenme güçlüğü ne kadar erken fark edilirse tedavi süresi o kadar kısa olur. Öğrenme güçlüğü olan bireyde en sık görülen belirtiler şunlardır: – İşitsel ve görsel uyaranları anlamlandırmada zorlanma –Saati öğrenme de zorlanma ve zamanı karıştırma -Dikkatini toplamakta zorlanma -El ve göz koordinasyonu gerektiren işlerde zorlanma -Dil sorunları yaşama -Organize olmakta zorlanma -Mantık yürütmede zorlanma
  • 69. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ VE DİKKAT EKSİKLİĞİ  Öğrenme güçlüğü tanısı almış çocukların %20- 35’inde dikkat eksikliği ve hiperaktivite tanısı da bulunmaktadır. Dikkat eksikliği ve öğrenme güçlüğünün birbirine eşlik ettiği durumlarda çocuklar genellikle okuma yazma öğrenmekte zorlanırlar. Çok başarılı oldukları derslerde bile soruları yanlış okudukları için veya acele ettikleri için başarısız olurlar. Bu durumda zamanla çocuklarda okula gitmede isteksizlik, derslere karşı ilgisizlik, okul fobisi olarak ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda çocuğu mutlaka bir özel öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği değerlendirmesinden geçirmek gerekmektedir.
  • 70.  Öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği bir arada görülüyorsa çocuğa ilaç desteğinin yanında mutlaka bir eğitim desteği de aldırmak gerekmektedir. Bu eğitim desteği alanında uzmanlaşmış kişiler tarafından verilmelidir. Bu eğitimi verenler özel eğitim öğretmenleri veya alanında yetişmiş psikologlar olabilir. Öğrenme güçlüğü olan çocuklara verilecek eğitim akıcı okuma ve okuduğunu anlamaya yönelik egzersizleri içeriyor olmalıdır.
  • 71. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ZAMAN YÖNETİMİ BECERİLERİ  Yaygın adıyla disleksi olan özel öğrenme güçlüğü, sadece okuma, yazma ve matematikte yaşanan zorluklar değildir. Bunlar en belirgin olarak ortaya çıkan semptomlardır. Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuk okul derslerinde yaşadığı başarısızlığın yanında, yer yön bulma, ince kabar motor gerektiren oyunlar oynamada zorlanma, zamanı yönetememe, kendini ifade ederken zorlanma gibi durumlarla da karşı karşıyadır. Disleksi olan çocuk zaman algısı yeterince gelişmemiştir. Dün, bugün ve yarın gibi kavramları birbirine karıştırmakla birlikte, saatlerin öğrenirken de zorlanmaktadır. Bu yüzden bu zorlukla karşı karşıya kalan öğrenciler ödevlerini asla zamanında bitiremezler.
  • 72.  Yapacakları işleri asla yetiştirmezler. Peki bu durum karşısında neler yapılmalıdır? Öncelikle aile bu gibi belirtiler fark ettiğinde mutlaka bir uzmana başvurmalıdır. Uzman ilgili değerlendirmeleri yapıp çocuğa bir eğitim planı çıkartmalıdır. Zaman becerisi ile ilgili becerileri ilgili uzmanla kazandıktan sonra aile evde çocuğun ödevlerini yaparken zaman yönetimini kazanması için çeşitli çalışmalar yapmalıdır. Mutlaka çocuğun masasında bir saat olmalıdır. Günlük işlerinin planlı olduğu bir saat ve içerisinde görevleri yazılı olmalıdır. Soru çözerken veya ödev yaparken aile tarafından süre tutulup, alarm kurulabilir. Bu da çocuğun zamana karşı koşullanmasını sağlar. Ancak unutulmamalıdır ki bunları mutlaka bir uzman eşliğinde yapılması gerekmektedir.
  • 73. OGRENME GÜÇLÜĞÜ SADECE AKADEMIK ALANDA MI ORTAYA CIKAR?  Öğrenme güçlüğugenellikle akademik yasamda, konuları öğrenirken ortaya cikan bir güçlük olmakla birlikte, motor koordinasyon sorunu olarak da ortaya çıkabilir. Öğrenme güçlüğü olan çocukların el-göz koordinasyonları zayıftır(Doğan, 2012). Çatal bıçak kullanmada, makas kullanmada, ayakkabılarını bağlamakta zorlanırlar. Bunun yanında bazıları çizim yapmaları gereken işlerde zorlanırlar. Öğrenme güçlüğü yaşayan öğrencilerin birçoğu kalem tutmakta da zorlanırlar. Ayjı zamanda bu çocuklar bisiklete binmek, top sektirmek gibi aktivitelerde de zorlanmaktadırlar. Bunun yanında öğrenme güçlüğü olan çocuklar birtakım sosyoduygusal problemlerde yaşarlar. Bunlar akran ilişkilerinde zorlanma, düşük özgüven, uyum problemleri ve iletişim problemleri olarak ortaya çıkabilir.
  • 74. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜGÜ NASIL TANIMLANIR?  Kırk, Gallagher’a göre öğrenme güçlüğünün tanımlanmasında 3 ölçüt vardır. 1) Çocuğun zihinsel kapasitesi ve başarısı arasında büyük bir fark olacak. 2) Çocugun öğrenme sure inde yaşadığı zorluğun herhangi bir psikolojik durumla, zihinsel yetersizlikle ilişkili olmaması 3) Çocugun kendisine özgü eğitim modeli ile bilgileri öğreniyor olabilmesidir.
  • 75. ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ÖNLENEBİLİR Mİ?  Öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların zekalarında ya da duygu durumlarında herhangi bir gerilik veya bozukluk yoktur. Sadece bu çocuklar yaşının ve zekasının altında bir beceri sergilemektedirler. Bazılarında matematik, bazılarında yazma, bazılarında ise okuma ve okuduğunu anlama olarak ortaya çıkar. Aldıkları eğitime göre bu çocukların bu becerilerde bu kadar geri olmaları eğitimcilerin ve ailelerin şüphelenme sebeplerinin başında gelmektedir. Öğrenme güçlüğünün en bilinen 3 sebebi nörogelişimsel sebepler, doğumdan kaynaklanan sebepler ve kalıtımdır. En çok kalıtımın öğrenme güçlüğü üzerindeki etkisi düşünüldüğünde bunun önlenmesi çok muhtemel değildir. Ancak erken müdahale programı ile bu durumun çocuk üzerindeki etkisi azaltılabilir. Öğrenme güçlüğü tanısı yapıldıktan sonra sırasıyla yapılması gereken müdahaleler: organizasyon ve bellek çalışmaları, dikkat çalışmaları ve eğitim eksikliğine yönelik çalışmaların giderilmesi çalışmalarıdır.
  • 76. YAZI ÖĞRETİMİNDE ÖN HAZIRLIK NASIL OLMALIDIR?  Yazı öğretiminde, öncelikli olarak öğrencilerin gelişim düzeyleri göz önünde bulundurulmalıdır. Değişik çevrelerden gelerek oluşan öğrencilerin farklı sosyoekonomik, kültürel düzeylere sahip olabileceği esas alınarak öğretim sürecinde de algı, anlama, kavrama yetilerinde farklılıklar olabileceği düşünülmelidir. Yazı öğretimi sürecinde öğretmen ile öğrenci arasında etkileşim ve iletişim açısından beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir. Öğretmenin bu durumda kendi deneyimlerine dayanarak bilgi, beceri ve yaratıcılığını kullanması son derece önemli olacaktır. Öğretmenin yazı öğretimi sürecinde seçilecek harf veya sözcükleri, öğrencinin yaşantısından örnekler taşıyacak şekilde modellemesi öğrenme sürecini hızlandıracağı gibi akılda kalıcılığı da arttırmaktadır. Benzer şekilde harf yapılarının uygun formda ve belirli büyüklükte olması da önemlidir.
  • 77. DİSLEKTİK ÇOCUKLARDA GÖRSEL ALGI BECERİLERİNİN OKUMA BECERİLERİ ÜZERİNE ETKİSİ  Dislektik bireylerin görsel algı becerilerini geliştirmeye yönelik ergoterapi müdahalesinin okuma becerilerine etkisi araştırılmıştır. Bireylere problem saptanan alanlara yönelik kişiye özgü ergoterapi müdahalesi uygulanmıştır. Müdahale sonucunda bireylerde görsel hafıza, görsel tamamlama, görsel ayrım, uzaysal algı, şekil-zemin algılarında ve okuma becerilerinde de artış görülmüştür.
  • 78.  Kişi merkezli müdahale uygulanan dislektik bireylerde görsel algı becerilerindeki artışın yanı sıra akıcı okuma ve okuduğunu anlama becerilerinde de artış görülmüştür. Olguların yaşları göz önünde bulundurulduğunda yaşı daha küçük olan dislektik bireyin hem okuma becerilerinde hem de görsel algı becerilerindeki artışın daha fazla olduğu görülmüştür. Dolayısıyla erken müdahalenin dislektik bireylerde daha etkin olduğu görülmüştür. Dislektik bireylerde hem erken tanı hem de erken müdahale ile bireylerin akademik, sosyal, psikolojik alanlarda yaşadıkları sorunların aza indirilebileceği düşünülmüştür. Çalışmadan daha iyi sonuç almak amacıyla çalışmaya daha fazla katılımcı alınması, müdahale sürecinin uzun tutulması, bunun yanında dislektik bireylerin aile fertlerinin ve öğretmenlerinin de onların karşılaşabilecekleri sorunları ile ilgili bilgi edilmesi gerekmektedir.
  • 79. ÇOCUĞUM DİSLEKSİ ONUN İÇİN EVDE NELER YAPABİLİRİM?  Öncelikle çocuğun öğrenme güçlüğü ile ilgili mutlaka bir uzmandan destek alıyor olması gerekir. Bu uzman desteğinin yanında aileler çocuklarına evde destek olmak amacı ile, çocuğa yönergeleri hatırlatacak küçük yazıların hatırlatıldığı panolar yapabilirler. Bu panolarda çocuğun zamanı yönetebileceği bir zaman çizelgesi mutlaka asılı olmalıdır. Çocuğun okuma seviyesine göre günlük yapacağı okumalar bu listede asılmış olmalıdır. Çocuğa okumayı sevdirmek amacı ile şiirleri, tekerlemeleri buraya mutlaka asmak gerekir. Mutlaka görsellerin olduğu okumalar yaptırılmalıdır. Çocuklar önce görseldeki resmi yorumlamalı, anlatılacaklar ile ilgili tahminler yürütmeli sonra metni okumalıdır. Çocuğa okuma ağacı yapılmalıdır. Okuduğu metinden anladıklarını küçük küçük semboller ve yazılarla bu ağaca asmalıdır. Çocuğun okuma ile ilgili motivasyonunu arttırmak için okuduğu metin birkaç kez okutulabilir. Hatalı okuduğu kelimelerle ilgili küçük kartlar hazırlanmalı ve bu kartlar mutlaka tekrar tekrar okutulmalıdır. Bunun yanında yazının içeriği ve puntosu da oldukça önemlidir. Ayrıca çocuğunuza yazıyı sevdirmek amacı ile metinleri renkli kağıtlara veya beyaz kağıtların üzerinde renkli yazılar ile bastırabilirsiniz.
  • 80. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNE SEBEP OLAN ETMENLER NELERDİR?  Özgül Öğrenme Bozukluğunun etyolojisi konusunda henüz fikir birliğine varılamamış olmasına karşılık yapılan çok sayıda araştırma bazı etmenleri kabul etmektedir. Beyin Hasarı, Gelişimsel Sapma, Genetik, kalıtımsal etmen, Algısal Bozukluklar Nörolojik Fonksiyonlarda Bozukluk
  • 81.  Bilişsel ve nörofizyolojik çalışmalar zayıf olduğu alanların çözümleme işlemleri ve işleyen belleği olduğunu düşündürmektedir. İleri derecede düşük doğum ağırlığı ve çok erken doğan çocuklar okuma bozukluğu ve diğer öğrenme bozuklukları için yüksek risk altındadır. Okuma bozukluğu, genel nüfusa göre bu bozukluğun daha çok görüldüğü aileler arasında sıktır. Sağ-sol karıştırmasının okuma güçlükleri ile ilgili olduğu gösterilmiştir. Bilgisayarlı beyin tomografisi, manyetik rezonans görüntüleme ve otopsi üzerinde yapılan birkaç yeni çalışma okuma bozukluğu olan insanlarda temporal veya pariyetal loblarda anormal asimetrinin olduğunu göstermiştir. Son yıllarda yapılan çalışmalar merkezi sinir sisteminin yapısal ve işlevsel bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıktığı görüşünde birleşmektedir. Çocuğun bilgiyi kazanırken yaşadığı güçlüklerin çeşitli nedenleri arasında başta zihinsel gerilik olmak üzere fiziksel özürler, görme, işitme kusurları, motivasyonel faktörler, duygusal sorunlar, sosyo-ekonomik ve kültürel yoksunluklar yer alır. Özgül Öğrenme Bozukluğu yukarıda sayılan bu faktörlerin dışında gelişme göstermektedir. Bilginin kazanılması sürecinin bir fonksiyonudur ve bilginin hangi aşamalardan geçerek kazanıldığına ilişkin bilgi işlem modeline kısaca göz atmak Özgül Öğrenme Bozukluğu olan çocukların hangi alanlarda güçlük yaşadığını anlamak açısından yararlı olacaktır.
  • 82. ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ  Öğrenme bozukluğu bir bireyin dinleme, düşünme, kendini ifade etme, dikkat, algılama, sıralama gibi bilişsel becerilerindeki işleyiş farklılığından ötürü okuma, yazma, matematik gibi temel akademik becerileri kazanmada güçlük çekmesidir. Disleksinin sözcük anlamı “okuma bozukluğu”dur. Okuma bozukluğu genellikle yazı bozukluğu, sözel-yazılı ifade bozukluğu ile beraber görülmektedir. Günümüzde bu sorunu ortak bir başlık altında toplayan ve okuma, yazma, matematik öğrenme güçlüklerini kapsayan “öğrenme bozukluğu” ya da “öğrenme güçlüğü” terimi daha sık kullanılmaktadır. Disleksi/Öğrenme bozukluğu, zekası normal ya da normalin üzerinde olmasına rağmen aklına uygun başarı gösteremeyen çocuklarda görüldüğü için çoğu zaman geç tanınmaktadır. Sorunun tembellikten, ilgisizlikten, dikkatsizlikten kaynaklandığını düşünen anne- babalar ve öğretmenler bu çocukların erken tanıdan yararlanamamasına ve travmatik öğrenme deneyimleri edinmelerine neden olmaktadır. Oysa öğrenme bozukluğu zaman içinde edinilmez ve izleri yaşam boyu sürebilir.
  • 83.  Beyin Eğitimi; ÖÖG’de sıklıkla sorun yaşanan görsel, işitsel ve işlem hızını güçlendirmeyi hedefleyen egzersizler de sunmakta ve bu sayede öğrenme güçlüğü yaşayan çocuğun okul başarısını arttırmayı amaçlamaktadır. Öğrenme Bozukluğu çeken çocuk ve gençlerin eğitimi, normal müfredat programlarıyla ya da özel derslerle gerçekleşememektedir. Bu vakalar psiko-pedagojik değerlendirilmelerinde belirlenen zayıf bilişsel becerilerini geliştirmek üzere hazırlanan “Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları-BEP” ile öğrenebilirler. Özellikle dikkat yoğunlaştırma ve algılama becerilerinin eğitimi öğrenme bozukluğunun tedavisinin olmazsa olmazıdır. Bu alanda kullanılan yöntemlerden biri de hızlı okuma tekniğidir. Ancak bu programın öğrenme bozukluğu/disleksi sorunu olanlar için geliştirilmiş olması gerekir.
  • 84.  Görsel Beceriler: ÖÖG’ li çocuklar görsel algı, kısa süreli ve uzun süreli görsel hafızada sorunlar yaşayabilirler. Örneğin, bu çocuklar okudukları metinleri, kısa bir sonra tamamen hatırlayamayabilirler. Sözel Beceriler: ÖÖG’li çocuklar özellikle işitsel algılama, kısa ve uzun süreli işitsel hafızada problemler yaşayabilirler. Örneğin, benzer sesli harfleri (b-m, v-f gibi) ayırt etmekte zorlanabilirler. İşlem Hızı: ÖÖG’ li çocukların işlem hızları oldukça yavaştır. Edinilmiş bilgiyi, hızlıca depodan çıkartamayabilirler. Örneğin, yavaş okuyabilirler veya konuşurken gerekli kelimeyi bulmakta zorlanabilirler. forbrain, ÖÖG’li çocukların geliştirmesi gereken bilişsel becerilerini tespit eder, çocuğun ihtiyacına yönelik bütünsel bir program izler.
  • 85. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN DİL ÖZELLİKLERİ NASILDIR?  Öğrenme güçlüğü olan çocukların dilin anlaşılması ve dilin kullanımından kaynaklı sorunlar yaşadıkları beraberinde başarısız dinleme becerisi, konuşma, yazma ve matematiksel hesaplamalarda görülen ciddi zorluklarla ifade edilmektedir. Öğrenme güçlüğü ve dil bozuklukları arasındaki ilişki son yirmi yıldır incelenmektedir. Yapılan araştırmalarda sürekli bu iki durumun birbiriyle bağlantılı olduğu olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Öğrenme güçlüğü olan çocukların %96’sının aynı tip iletişim bozukluğuna sahip olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Öğrenme güçlüğü görülen birçok çocuğun aynı zamanda dil ile ilgili problemler de yaşadığı görülmektedir. Yapılan araştırmalar doğrultusunda toplum içinde okuma güçlüğü olduğu söylenen birçok bireyin aslında öğrenme güçlüğünün alt gruplarından birine dahil olduğu öne sürülmektedir.
  • 86.  Bu alt gruplar üç kategoriye ayrılmaktadır: -İleri derecede dil problemi olan çocuklar -Daha az karmaşık dil problemi olan çocuklar -Dil problemi daha sonra fark edilen çocuklar Dil bozuklukları ve öğrenme güçlüğü arasında ilişki bulunmakla birlikte günümüzde öğrenme güçlüğü olan birçok çocuğun aynı zamanda dil problemi yaşadığına dair sonuçlara ulaşılmakta ve bu oran artış göstermektedir. Ancak çocukta görülen dil bozukluklarının öğrenme güçlüğüne yol açtığı sonucuna kesin olarak ulaşamamaktayız.
  • 87. DİSLEKSİ İÇİN SÖYLENMİŞ YANLIŞLAR  •Başarılı Bireylerin Disleksili Olma İhtimali Yoktur. Eğer kişi okulda başarılı bir öğrenciyse disleksili olma ihtimali yoktur düşüncesi de Başka bir efsanedir. Çünkü disleksinin okulda başarısız bireylerde oluşacağına olan inancın aksine bazı disleksili bireyler, yüksek oranda görevlerine yoğunlaşarak ve çok çalışarak okulda oldukça başarılı olabilirler ve başarılı bir eğitim hayatı geçirebilirler, hatta istedikleri mesleklere ulaşabilen bireyler olabilirler. Başarısından dolayı, okul hayatı boyunca tespit edilememiş ya da geç tespit edilmiş pek çok birey bulunmaktadır. Alfabetik düzeyde, problem yaşayan disleksili bireyleri tespit etmek daha kolayken ortografik açıdan problem yaşayan bireyleri tespit etmek daha güçtür. Sadece akıcı okuma problemi olan, fakat akademik olarak başarılı bir öğrenciyi tespit etmenin güç olması nedeniyle, toplumlarda böyle bir kanı oluşmuştur
  • 88.  •Zekâ ile Disleksi Arasında Doğrusal Bir İli ki Vardır. Zekâ ve disleksi arasında k r lan diğer ağ da disleksi hakkındaki efsanelerden biridir. Disleksili bireylerin bir tür zekâ geriliği yaşadıkları düşüncesi gerçeği yansıtmamaktadır. IQ testleri ve disleksi arasında bir bağ bulunamamaktadır. Bu nedenle bu testler, disleksi için bir kanıt olarak kabul edilmemelidir. Disleksili bireylerin arasında ortalama zekâ üstünde pek çok bireyin olduğu bilinmektedir. Kendi alanlarında zirvede olan başarılı pek çok kişi de disleksili bir birey olduğundan bahsetmektedir. Disleksinin görsel ve işitsel problemlerle bir alakasının olmadığı gibi, zekâ geriliği ile de alakası yoktur. Yapılan araştırmalar, farklı IQ seviyesindeki pek çok zayıf okuyucunun;imla fonolojik işlem, kısa süreli hafıza ve söz dizimi ile ilgili değerlerde eş değer zorluklar gösterdiğini ortaya koymuştur. IQ seviyesi daha yüksek olan zayıf okuyucular, IQ seviyesi düşük olan zayıf okuyuculardan, yapılan okuma değerlendirmelerinde ayrışmamıştır. Bu durum, zekâ ve disleksi ilişkisini daha açık ortaya koymakta ve disleksinin düşük, orta ya da yüksek IQ seviyesine sahip bireylerde de görülebilen bir problem olduğunu kanıtlamaktadır.
  • 89.  •Disleksi Toplumlarda Nadir Görülen Bir Durumdur. Disleksinin toplumlarda sık görülmeyen nadir bir durum olduğu yargısı, disleksi hakkında yanlış bilinen diğer bir durumdur. Türkiye’de, ülke genelinde yapılan, disleksili bireylerin varlığına ilişkin bir çalışmanın varlığına rastlanılmamakla birlikte disleksinin dünyadaki ülkelerdeki varlığına göz atarak bu yargı hakkında daha net bilgi sahibi olunabilir. ABD’de öğrenme güçlüğü çeken bireyler %15-25’leri bulan bir orandadır. Bu öğrenme güçlüğü çeken bireylerin yaklaşık %80`inin ise disleksilidir (Lerner, 1989). Disleksinin; İngiltere’de görülme oranı %10 iken, Almanya’da bireylerin %5’inde, Polonya’da okul çağı öğrencilerinin %10-15’inde, Macaristan’daki öğrencilerin %7-10’unda, üç farklı okuma sistemi olan (Hiragana, Katakana, Kanji) Japonya’da ise okumada %1 oranında Hiragana, %2-3 oranında Katakana ve %5-6 oranında ise Kanji okuma sisteminde, Hollanda’da yaklaşık %10, Kuveyt’te ise %6.29 oranında disleksili bireylere rastlanmaktadır. Bu oranlara bakılacak olunursa, her ülkede ortalama en az %5 oranında disleksili birey bulunmaktadır. Yani her 5 kişiden 1’inin kişinin disleksi olabileceği şeklinde düşünülürse, disleksinin toplumlarda nadir görülen bir durum olmadığı daha net bir şekilde anlaşılacaktır.
  • 90.  •Bir Birey Okuyabiliyorsa O Disleksili Olamaz Okuyabilen bireylerin disleksili bir birey olamayacağı konusundaki inanış da yanlış bilinenler arasındadır. Disleksili bireyler kelimelerin şekillerini hafızaya alarak, tanıdık hikâyeleri ezberleyerek, ilk harflerden sonra tahminde bulunarak okuma yapma gibi farklı stratejilerle bir süreye kadar okuma yapabilmektedirler.Bu durumda, disleksi sadece okuma öğrenememe problemi olarak algılanmamalı disleksinin kişilerde farklı boyutlarda görülebileceği göz önünde tutulmalıdır. Örneğin, bazı disleksililer hiç okuyamazken bazıları okuya bilmekle birlikte okuduğunu anlayamamaktadır ya da kelimeleri karıştırarak okumaktadır.
  • 91. DİSLEKSİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?  Bir hastalık değil gelişimsel bir sorun olduğu için tedavi yerine telafi veya düzelmesi mümkün mü diye sorulması daha doğrudur. Özel eğitimle büyük oranda düzeltilebilir. Yaş olarak ne kadar erken fark edilirse o kadar kolay giderilir.Fakat teşhis konusunda işinin ehli uzmanlara danışılmalı ve dikkatli şekilde iyice araştırılmalıdır. Çünkü yanlış teşhis düzeltici yaklaşımları engelleyeceği için en azından gecikmeye yol açar. Bu gecikme süresi içinde disleksili bireyin kendine saygısı ve öğrenme motivasyonu düşebilir. Bu durumda soruna psikolojik etkenler eklenir. Bu etkenlerin sayısının ve şiddetinin artması, okula, öğrenmeye ve öğretmene karşı olumsuz bir tutuma ve sorunun şiddetlenip kalıcı olmasına yol açabilir. Disleksi olgularının çocukluk ve ergenlikte fark edilmemesi, okul ve öğrenmeye karşı isteksizliğe ve giderek yetenek ve kapasitesiyle uyuşmayan meslek ve yaşam tarzı tercihlerine yol açabilir.
  • 92. DİSLEKSİ NASIL FARK EDİLİR?  Okul öncesi dönem belirtileri: • Konuşmanın gecikmesi ve diğer konuşma bozuklukları (kelimeleri doğru telaffuz etmekte güçlük, kelime dağarcığının yetersiz ve yavaş gelişmesi, bir şey anlatırken zorlanma, az konuşma). • Zayıf kavram gelişimi (Büyük-küçük, ince-kalın, üst-alt, iç- dış, önce-sonra gibi kavramları öğrenememe, karıştırma). • Yetersiz motor gelişim ( öz-bakım becerilerini öğrenmekte güçlük, düğme iliklemeyi öğrenememe, beceriksizlik (sakarlık), çizim veya kopyalamaya karşı isteksizlik.
  • 93.  İlkokul dönemine ilişkin belirtiler: • Akademik başarı: Birçok alanda zeki görünmelerine karşın akademik açıdan başarısızlık yaşarlar. Başarı durumu değişkendir, bazı derslerde başarısı normal/normal üstü iken, bazı derslerde düşüktür) . • Okuma / Yazma Becerisi: Disleksisi olan çocuklar 1. sınıfta okumayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Diğer sınıflarda ise okumaları hız ve nitelik açısından yaşıtlarından geridir. Bazı harflerin seslerini öğrenemez, harfin şekli ile sesini birleştiremez, kelimeleri hecelerken ya da harflerine ayırırken zorlanır, sınıf düzeyinde bir parçayı okuduğunda anlamakta zorlanır, başkasının okuduklarını daha iyi anlar. 1. sınıfta yazmayı öğrenmede zorlanırlar ve gecikirler. Bazı harf, sayı ve kelimeleri ters yazar ya da karıştırırlar. “Çok” yerine “koç”, “ev” yerine “ve”, “soba” yerine “sopa”, b-d, m-n, ı-i, 2-5, d-t, ğ-g gibi. Yazarken bazı harfleri, heceleri atlar ya da harf/hece ekler, sınıf düzeyine göre yazılı imla ve noktalama hataları yapar, küçük-büyük harf, noktalama, hece bölme hataları, yazarken kelimeler arasında hiç boşluk bırakmaz ya da bir kelimeyi iki-üç parçaya bölerek yazarlar. Yaşıtlarına oranla el yazıları okunaksız ve çirkindir, yavaş yazarlar, tahtadaki yazıyı defterine çekerken ya da öğretmenin okuduğunu defterine yazarken zorlanırlar.
  • 94.  • Aritmetik Becerileri: Sayı ve matematik sembollerini öğrenmede güçlük çekerler. Bazı aritmetik sembolleri öğrenmekte zorlanır, karıştırırlar. Sınıf düzeyine göre çarpım tablosunu öğrenmekte geri kalırlar. Dört işlemi yaparken yavaştırlar. Problemi çözüme götürecek işleme karar veremezler, yaşına uygun seviyedeki matematik problemlerini yaparken otomatik olarak tepki vermekte zorlanırlar. • Diğer alanlar: Sağ-sol, doğu-batı,kuzey-güney kavramlarını öğrenmede zorlanırlar. Zamana ilişkin kavramları (dün-bugün, önce-sonra, gün, ay, yıl, mevsim gibi) kavramlarını karıştırırlar. Hangi aydayız denilince salı, hangi mevsimdeyiz denilince şubat diyebilirler. Saati öğrenmekte zorlanırlar. • Haftanın günlerini, ayları, mevsimleri doğru saysa bile aradan sorulduğunda (cumadan önce hangi gün gelir, marttan sonra hangi ay gelir, haftanın dördüncü günü hangisidir gibi) yanıtlamakta zorluk çeker ya da yanlış yanıtlarlar. • Top yakalama, ip atlama, ayakkabı-kravat bağlama gibi işlerde yaşıtlarına oranla beceriksizdirler. Sakarlık vardır, sık sık düşer, yaralanır, istemeden bir şeyler kırarlar • Kendi başlarına çalışma alışkanlığı gelişmemiştir. Öğrenme stratejileri eksiktir, nasıl çalışacaklarını, nasıl daha fazla bilgi edineceklerini ve öğrendiklerini nasıl hatırlayacaklarını bilemezler. Bu belirtilerin hepsi bir dislektik çocukta bulunacaktır diye bir kural yoktur. Her çocuk kendine has bir şekilde farklılıklarla bu belirtileri bulundurabilir.
  • 95. ÇOCUĞUM NEDEN ÖĞRENEMİYOR?  Bazı çocuklar dinleme, yazma, konuşma, matematik becerileri kazanılmasında ve sosyal iletişim becerileri gibi bir veya birden fazla alanda sorun yaşar. Bu sorunlar zeka geriliği veya eğitim olanaklarından kaynaklanmıyorsa öğrenme güçlüğü olarak adlandırılır. Öğrenme güçlüğü olan çocukların zeka düzeyleri normal ya da normalin üzerindedir. Bu çocukların nörolojik süreçlerindeki bazı farklılıklar öğrenme stillerinde de farklılıklara sebep olur. Disleksi hangi yaşlarda ortaya çıkar?  Genellikle ilkokula başlanıldığı sırada, okumaya başlangıç aşamasında kendini gösterir. Disleksili çocuklar tahtada yazılanları defterlerine not etmekte zorlanırlar. Defterlerde genelde uzun cümlelerin yerine kısa cümleler ve kelimeler bulunur. Bazı kelimeleri yazmayı unuttuklarından cümleler bazen karmaşık ve anlaşılmaz olabilir.
  • 96.  Dislekside matematik becerileri  Bazı dislektik çocuklar matematikte iyiyken, bazıları ise matematiğin bazı alanlarında zorluk yaşamaktadır. Matematik becerileri zayıf olan disleksili çocuklar için işleme başlamadan önce artı, toplama, çıkarma, gibi matematiksel işlemlerin iyice açıklanması gerekmektedir. Disleksi tanısı almış çocukta diğer güçlükler görsel/algısal becerilerde, yön kavramında, sıralamada, kelime becerisinde ve hafızada gözlemlenebilir.  Disleksi ve Zaman Yönetimi  Disleksi zamanı verimli kullanmayı veya bir programa bağlı kalmayı zorlaştırabilir. Uzman desteği ile hazırlanmış çalışma programları ve çalar saat ya da dijital saat ile dislektik çocukların zamanı daha kontrollü kullanmalarına olumlu katkı da bulunulabilir.
  • 97. ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ANNE BABA TUTUMLARINA YÖNELİK ÖNERİLER  Özgül öğrenme güçlüğü her çocukta farklı şekilde oluşum gösterebilmektedir. Bu doğrultuda çocuğun yeterli ve yetersiz olduğu alanlar belirlenip çocuğa o doğrultuda destek sağlanmalıdır. Özgül öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuyla birlikte görülebilir ancak DEHB’den farklı bir güçlüktür. ÖÖG bulunan çocuklar aile ve yakın çevreleri tarafından “tembel”, “sorumsuz” gibi ifadelerle etiketlenmemeli ya da bu güçlüğü, çocukta görülen bir zeka geriliği olarak değerlendirmemeleri gerekmektedir. Anne babanın özgül öğrenme güçlüğü hakkında bilgi sahibi olmaya çalışmaları, çocuğun varsa kardeşlerine, öğretmenlerine ve çevrelerine bu güçlük hakkında bilgi verebilmeleri önemlidir.
  • 98.  Ruh sağlığı kliniklerinden, özel öğretmenlerden destek alınabilmeli ve bu sorunla tek başlarına baş etmeye çalışmamalıdırlar. Ailelerin çocuklarına özgül öğrenme güçlüğü tanısı konulduysa bunu kabul etmeleri ve çocuklarını yapamadıkları şeyler için zorlamamaları gereklidir. ÖÖG olan çocukların zeka düzeyleri normal düzeyde ya da normalin üzerindedir. Bu sebeple bazı alanlarda çok başarılı olabilirken, okuma yazma becerilerinde akranlarının gerisinde performans gösterebilirler. ÖÖG olan çocuklar okuma yazma becerilerinde okul ortamında sınıf arkadaşlarının gerisinde olduklarının farkındadırlar. Bu yüzden sıklıkla kaçınma davranışı gösterdikleri, isteksiz oldukları gözlenmektedir. Bu gibi durumlarda anne babanın çocuğunu teşvik etmek amaçlı onunla ders çalışması, ona yardımcı olması gereklidir.
  • 99. İLKÖĞRETİM DÖNEMİNDE GÖRÜLEN DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BELİRTİLERİ NELERDİR?  İlköğretim dönemi, çocuğun okul öncesi dönemden çıktığı daha ciddi kuralların bulunduğu, yoğun dikkat ve sorumluluklar alabileceği geçiş dönemi olarak nitelendirilmektedir. Bu dönemde tüm çocuklarda göreceli olarak uyum güçlüğü yaşanabilmektedir. Çocuğun ders ortamında dikkatini yeteri kadar odaklayamaması, okul kurallarına uyum gösterememesi gibi belirtiler ilkokula yeni başlayan çocukların çoğunda görülmekle birlikte, ilk etapta DEHB tanısını düşündürmemelidir. Ancak belirtilerin devamlılığı ve sıklığı olası DEHB tanısını düşündürmeli, gerekli değerlendirme ve testler yapıldıktan sonra bir an önce tedavi sürecine başlanmalıdır.
  • 100.  İLKOKUL DÖNEMİNDE DEHB BELİRTİLERİ DEHB tanısı sıklıkla ilkokul döneminde konulmaktadır. Çocukta görülen sakin ve sessizce sırada oturamama, sık sık yerinden kalkarak öğretmeninin peşinde dolaşma, derse odaklanamama, etrafı ile daha çok ilgilenme, ders işleyişi sırasında sorulan sorulara beklemeden ve söz istemeden yanıt verme, ödev ve sınavlarda dikkatsizce hatalar yapma, okul başarısında görülen değişkenlikler, diğer çocuklar tarafından dışlanma, ilişki sorunları, zorlandığı zaman çabuk pes etme, dağınıklık, sıklıkla okul eşyalarını kaybetme gibi belirtiler ilkokul dönemi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu işaret etmektedir.
  • 101. ÇOCUKLARDA KİTAP OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANIMININ GELİŞİM SÜRECİNE KATKILARI  Okuma alışkanlığı, bireyde okumayı öğrendikten sonraki süreçte gelişen ve zamanla yapılmasından zevk duyulan beceri halini alan bir eylemdir. Çocukluk evresinde kitapla tanışma, çocuğun gelecek yaşantısını da etkilemektedir. Çocukluk evresinde okuma alışkanlığı kazanan çocukların, düşünme yeteneğinde ve kelime dağarcığında artış görülmekle birlikte bu çocuklarda yaratıcı zeka, dinleme ve konuşma yeteneği gelişim göstermektedir. Kitap okuma alışkanlığının kazanımı çocukların ahlaki ve kişilik gelişimlerine katkı sağlarken, doğaya canlılara karşı hassasiyet geliştirmesine ve farkındalık kazanmasına katkı sağlamaktadır.
  • 102.  Okuma alışkanlığının kazanımında etkili birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar arasında ilk sırayı çocuğun ailesi, içinde yaşadığı çevre, okulu ve öğretmenleri almaktadır. Anne ve baba çocuğun okuma alışkanlığı kazanması ve bu alışkanlığı sürdürebilmesinde birer rehber olabilmelidir. Ebeveynlerin rol model olarak, çocuğun gelişimine uygun kitapları okuması gerektiği konusunda yönlendirerek, ev ortamında okuma alışkanlığı kazandırılmasına yönelik bir kitaplık oluşturarak ve çocuğa alınan oyuncağın yanı sıra kitaplar da alarak kitap sevgisi oluşturabilir ve okuma alışkanlığı kazandırılmasına yardımcı olabilirler.
  • 103. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE TEDAVİ  Öğrenme güçlüğü olan bir çocukta tedaviden önce önemli olan ilk aşama tanı ve ailenin bu konudaki yaklaşımıdır. Disleksi bir zekâ geriliği değildir. İlk olarak ailelerin bu konuda bilinçlenmesi ve olabildiğince hızlıca bir uzmandan destek alması gerekmektedir. Toplumumuzda genellikle ilkokul çağındaki çocuklarda bu fark edilmektedir. Çocuk okuldaki başarısızlığı sebebi ile kendini okuldan uzaklaştırmaya baslar bu psikolojisine ve akademik başarısına fazlasıyla olumsu, yansır. Öğrenme bozukluğu olan bir çocuğun ilaç kullanması gerekmez lakin hiperaktivite veya dikkat dağınıklığı gibi durumlarda uzman dâhilinde kullanabilir. Öğrenme bozukluğu olan çocuğun özel bit eğitimle yaşıtları ile ayni seviyeye getirilmesi gerekmektedir. Bu süreçte okuldaki öğretmenin, özel eğitmenin ve ailenin işbirliği çok önemlidir. Disiplin ve sabır ile öğrenme bozukluğu %100e yakın bir seviyede azalma gösterebilir. Çocuğun bu aşamada hem sosyal olarak kendini iyi hissetmesi sağlanmalı hem de akademik basarisi için gerekli eğitimleri sağlanmalıdır
  • 104. DİSLEKSİ’DE AKICI OKUMAYI GELİŞTİRMEK İÇİN YÖNTEMLER NELERDİR?  Noktalama işaretleri, vurgu ve tonlamalara dikkat edilerek, geriye dönüş ve kelime tekrarına yer verilmeyen, heceleme ve gereksiz duruş yapılmayan, anlam ünitelerine dikkat edilerek konuşurcasına yapılan okuma (Akyol,2006) olarak tanımlanan akıcı okuma, dislektik olan bireylerin problem yaşadığı alanların başında gelmektedir. Akıcı okumayı geliştirmek için bir takım yöntemlerden faydalanılabilir. -Tekrarlı Okuma: Kitap, dergi, veya gazeteden seçilen kısa bir metnin çocuğa bir kaç defa okutulması olan tekrarlı okuma, akıcı okuma için oldukça etkili bir yöntemdir.
  • 105.  -Eşli Okuma: Her yaştan okuyucunun kullanabileceği bir teknik olan eşli okuma, bir profesyonel ya da konuda bilgili bir gönüllü eşliğinde yapılabilir. Okunacak materyal seçilir ve okuyucu ile birlikte materyalin fiziksel özellikleri (yazı fontu, uzunluğu vs.) ve varsa görsel ögeleri tartışılır. Ardından aynı anda sesli okuma yapılır. Burada okuma hızı öğrenciye göre ayarlanmalı ve olumlu dönütler kullanılmalıdır. -Okuyucu Tiyatroları: Bu teknik düz yazı, şiir gibi gibi metinleri dramatizasyon yoluyla canlandırarak okumayı içerir. Performansa başlanmadan önce zorlanılan kelimeler üzerinde çalışılır. Öğrencilere roller vermek, okunulan metnin daha iyi anlaşılmasına ve öğrencinin motive olmasına fayda sağlar. Bu teknik özellikle metnin daha iyi anlaşılması için kullanılabilir.
  • 106. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ ‘’DİSLEKSİ’’ NEDİR?  Disleksi, zeka düzeyinin normal ya da normal üstü değerlerde olup fiziksel, ruhsal, nörolojik herhangi bir bozukluğun bulunmamasına karşılık okuma, yazma, aritmetik, yer, zaman ve yön koordinasyonlarında, düşünme ve kendini ifade etme gibi alanların bir ya da birkaçında ortaya çıkan bir bozukluktur. Özel öğrenme güçlüğü bulunan bireylerin okuma hızları yavaş olabilmektedir. Kelimeleri okurken duraklayarak ve kısaltarak okuma gözlenebilmektedir. Yüksek sesle okurken yanlış vurgulama yaparak, okuduğu parçanın anlamını çıkarmakta zorlanabilmektedirler. Okuma esnasında bazı harfleri öğrenmede güçlük çekebilmekte, kelimelerin yerine başka bir kelime yerleştirme ve kimi harfleri de atlayarak geçtikleri görülebilmektedir.
  • 107.  Özel öğrenme güçlüğü DSM IV’ e göre okuma bozukluğu (disleksi), aritmetik bozukluğu (diskalkuli), yazılı anlatım bozukluğu (disgrafi) ve başka türlü adlandırılamayan öğrenme bozuklukları olarak dört grupta açıklanmaktadır. Aritmetik bozukluğu, sayısal sembolleri ve ilişkileri kavramada, tanımada veya yazıya dökmede açığa çıkan bir bozukluktur. Diskalkuli olan çocuklar sayıları yer değiştirmiş, ters dönmüş, bozuk şekilli yazabilmektedirler ve basit işlemleri yapmakta zorlanabilmektedirler. Disgrafi ise yazma alanında oluşan öğrenme güçlüğüdür. Yazılı anlatım bozukluğu olan bireylerde kelimeleri cümle haline dönüştürüp yazıya dökmekte problem yaşarlar. El yazıları akranlarına oranla yavaş ve yazıları bozuktur. Kimi harf ve sayıları ters yazabilmekte ya da karıştırabilmektedirler.
  • 108. ÇOCUĞUM DİSLEKTİK Mİ?  Dislektik bireylerin aslında öğrenme kapasiteleri olmasına rağmen kendilerine uygun öğrenme yollarına ulaşamadıkları için okuma, yazma, heceleme, imla ve/veya matematikle sorunları vardır. Dislektik bireyler bunları öğrenebilir, ancak genellikle bu problemlerin üstesinden gelmek için özel eğitime ihtiyaç duyarlar. Yetenekli ve üretken zihinlere sahip bu bireylerin öğrenmelerinde bir farklılık söz konusudur.
  • 109.  DİSLEKTİK BİREYLERİN ORTAK ÖZELLİKLERİ Birçoğumuzda bu özelliklerin bir iki tanesi bulunur. Bu bizim de dislektik olduğumuz anlamına gelmez. Dislektik bir insan bu özelliklerin birçoğuna çok uzun süre sahip olan ve bunlardan ötürü öğrenme güçlüğü çeken kişidir. KONUŞMA – Konuşmayı geç öğrenme – Kelimeleri telaffuz etmede güçlük çekme – Kelimeleri ve yaşa uygun gramer kurallarını öğrenmede güçlük çekme – Verilen görevleri yapmakta güçlük çekme – Önce/sonra, sağ/sol vb. ifadeleri karıştırma – Alfabeyi, tekerlemeleri ve şarkıları öğrenmede güçlük çekme – Kavramları ve ilişkilerini anlamada güçlük çekme – Kelime hatırlama ve sorunları isimlendirmede güçlük çekme
  • 110.  OKUMA – Okumayı öğrenmede güçlük çekme – Kafiyeli kelimeleri öğrenmede güçlük çekme – Kelimelerdeki heceleri saymakta güçlük çekme – Kelimelerdeki sesleri duymakta güçlük çekme – Kelimelerdeki değişik sesleri ayırt etmede güçlük çekme – Harflerin seslerini öğrenmede güçlük çekme – Harflerin isimlerini ve şekillerini hatırlamada güçlük çekme – Okurken ve yazarken kelimelerdeki harflerin yerlerini değiştirme – Çok kullanılan kısa kelimeleri yanlış okumak veya hiç okumama – Uzun kelimeleri okurken bocalama – Sesli veya sessiz okumada, genellikle kelimeler düzgün okunamadığı için anlama güçlüğü çekme – Yavaş ve güçlükle sesli okuma
  • 111.  YAZMA – Düşünceler kağıda dökmekte güçlük çekme – Çok fazla yazım hatası yapma DİSLEKTİK BİREYLERDEKİ DİĞER ORTAK ÖZELLİKLER – Renkleri, nesneleri ve harfleri sıralı bir şekilde isimlendirmede güçlük çekme – Listeler, tarifler ve olayları hatırlamada güçlük çekme – Kavramları öğrenmek için onları defalarca görmek veya duymak zorunda olma – Görsel veya işitsel uyarıcılarla dikkatin dağılması – Okuldaki yazılılarda ve testlerde sürekli düşüş – Akrabalarda da benzer durumların olması
  • 112. DİSKALKULİ OLAN ÖĞRENCİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ  Diskalkuli, bireyin zekası ve yetenekleriyle orantısız olarak temel matematik becerilerinde yaşıtlarından geride olması durumudur. Diskalkulik öğrenciler sayıları algılamakta, temel matematik becerilerinde otomatikleşmede, geriye doğru saymada, saatleri öğrenmede, alışveriş esnasında para hesabı yapmada, büyükten küçüğe-küçükten büyüğe gibi sıralamalar yapmada problem yaşarlar. Ritmik sayma da problemli alanlardan biridir. Örneğin öğrenciden 6’dan başlayarak 20’ye kadar ikişerli sayması istendiğinde, sayabilmesi için 2’den başlaması gerekir. 3+2 gibi basit bir işlem parmaklarla sayılarak yapılır; 2+3 sorulduğunda ise toplama işleminin değişme özelliğinden faydalanmak yerine tekrar sayıları toplar. Bunlara ek olarak diskalkulik öğrencilerin matematik kaygıları yüksek, özgüvenleri ise düşüktür. Bu durum ise matematikte başarıyı düşüren bir başka etkendir.
  • 113. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN KAYGI VE DEPRESYON DÜZEYLERİ  Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar zekaları normal ve normal üstü olmalarına rağmen potansiyelleri olan başarıyı gösterememektedirler . Belirgin bir rahatsızlığı olmayan çocuklar yaşadıkları akademik zorluklardan dolayı okul hayatından çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Genellikle yaşadıkları zorlukların bilinmemesi, görsel, işitsel, duygusal zekâları yüksek olmasına rağmen okuma, yazma ve matematikte yaşadıkları zorluklar sebebi ile bazen aileleri, bazen de öğretmenleri tarafından tembellikle suçlanırlar veya arkadaşları tarafından dışlanırlar . Yaşadıkları zorlukların yanında yargılanmaları veya arkadaşları tarafından dışlanmaları çocukların psikolojisinde derin yaralara sebep olmakta ve kişilik gelişimleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Depresyon ve kaygı gibi ruhsal bozukluklar düşük özgüven veya özgüvenin sarsılması, yalnızlık ve örselenme ile yakından ilişkili olduğu için bu tanıyı alan çocuklar risk grubunu oluşturmaktadır.
  • 114.  Zeka düzeyleri normal ve normal üstü olmasına rağmen okuma, yazma ve aritmetik becerilerde güçlük yaşayan bu çocukların genellikle kaygı bozukluğu yaşadığı bulgular arasındadır. Ayrıca bu çocukların okulda yaşadıkları zorluklar ve başarısızlıklar sebebi ile genellikle kaygı, depresif ve endişeli duygular hissettikleri bulgular arasındadır. Genellikle disleksi ( okuma bozukluğu) kategorisinde yer alan çocukların depresif ve kaygılı duygulara sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca disleksi tanısı almış çocuklarda eşlik eden davranış ve duygu durum sorunları olduğu belirlenmiştir. Kaygı belirsiz durumlar veya tehlikeyle baş etme söz konusu olduğunda ortaya çıkan, uyumu kolaylaştıran bir içgüdüsel bir insani mekanizmadır. Bu durum hafif tedirgin olma veya panik derecesine gelmeye sebep olacak şekilde şiddetli olabilmektedir. Güdeleyici ve ket vurucu etkisi vardır. Geleceğe yönelik korku, kararsızlık içeren duygularla insan davranışlarını etkileyen bir hale gelebilir
  • 115.  Depresyon, toplumda en yaygın görülen ruhsal bozukluklardan birisidir. Psikiyatri dünyasının gribi olarak bilinir .Depresyon uyku durumunun bozulmasına, dış görünüşün özensizleşmesine, olumsuz duygu durumlarını (mutsuzluk, karamsarlık, endişe) ve hatta bazen kendisine öldürme düşüncesine varan bir durumdur. Depresyon özellikle çocuk ve ergenlerin yaşamında büyük etkilere sahiptir. Depresyonun çocuk üzerindeki etkileri arkadaş ortamın, evde, okulda veya sosyalleştiği diğer ortamlarda ortaya çıkmaktadır.
  • 116.  Çocuklardaki depresyon ile ilgili yapılan çalışmalar son 20 yıla yakın zamanda meydana gelmiştir. Okul değişikliği, öğretmen değişikliği, yeni bir kardeşin olması aile içinde yaşana çatışmalar gibi çeşitli faktörlerden tetiklenmektedir. Bu durumlar göz önünde bulundurulduğunda okula başlama veya devam eden süreçte depresyon belirtileri ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlarla beraber akademik hayattaki zorlukları da yaşamak özel öğrenme güçlüğü tanısı alan çocuklarda depresyon görülme olasılığı daha yüksek olabilir.
  • 117.  Çocukluk döneminde yaşanan bazı deneyimler ve yaşam olayları onların bu olaylara karşı depresyon tepkisi vermesine yol açar. Aşırı olumsuz düşünceler çocukluktan itibaren bireyi depresyona meyilli bir hale getirir. Eğer çocuk okul çağında anne-baba, öğretmen veya büyüklerine karşı yenilmişlik hissederse bunun yanında akademik hayatında başarısızlık da yaşarsa çocukta “ inhibisyon “ olarak adlandırılan sönüklük oluşur. Bu durum çocuğun kendisine suçlamasına ve depresyona girmesine sebep olabilir.
  • 118.  Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuk olumsuzluk ve başarısızlık duygusunu sürekli yaşadığı için bu çocukta okulda başarısızlık, sosyal ortamlarda dışlanma ve duygusal sorunların olması onları depresyona meyilli hale getirmektedir . Yapılan araştırmalara göre akademik hayatlarında başarısızlık yaşayan özel öğrenme güçlüğü olan çocukların karamsarlık ve umutsuzluk düzeylerinin yüksek olduğu belirlenmiştir.  Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda kaygı ve depresyonun kişinin psikolojisi ve öğrenmedeki rolü temel alınarak öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların kaygı ve depresyon belirtilerinin sıklıkla ortaya çıkan bir durum olduğu belirlenmiştir.
  • 119. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN KARŞILAŞABİLECEKLERİ SORUNLAR  Özgül öğrenme güçlüğü(ÖÖG), neden olduğu öğrenme problemleri, okul başarısızlığı ve uyum problemleri ile kişinin kişisel, sosyal ve aile işlevlerini bozabilmekte ve bazı psikiyatrik problemlere zemin hazırlayabilmektedir. Özellikle okul çağındaki çocuklar öğrenme konusunda sahip oldukları bu farklılık nedeniyle öğretmenleri tarafından damgalanabilmekte, akranlarınca dışlanabilmekte ve ailesinin beklentilerini yerine getiremediği hissiyatıyla gittikçe toplumdan uzaklaşıp içe kapanabilmektedir. Bu yalnızlaşma durumu düşük benlik saygısı, depresyon ve anksiyete bozukluğundan madde kullanımına uzanan pek çok psikiyatrik rahatsızlığı beraberinde getirebilmektedir. Yapılan pek çok çalışma ÖÖG’li çocuklarda daha fazla anksiyete ve depresyon görüldüğünü, ayrıca içe atım ve dışa atım problemlerinin daha fazla olduğunu ortaya koymuştur.
  • 120. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNDE İNCE VE KABA MOTOR BECERİLER  Özel öğrenme güçlüğünün okuma, yazma, matematik gibi alanları etkilemesinin yanı sıra ince ve kaba motor becerileri de etkilediği bilinmektedir. Böyle çocuklar sağ ya da sol ellerini tercih etmekte gecikir, yapboz, legolar, küpler, oyun hamuru gibi oyuncaklarla oynamakta zorlanırlar. Kalem tutuşları hatalı olabilir. Düz bir çizgi üzerinde okunaklı yazmakta, resimleri taşırmadan boyamakta, kare, üçgen gibi basit geometrik şekilleri çizmekte güçlük yaşarlar. Ayrıca çorap giymek, ayakkabı bağlamak, düğme iliklemek özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar için zorlayıcı olabilir. Bu tarz ince motor becerilerin yanında, kaba motor ve koordinasyon becerilerinde de farklılıklar görülür. Merdiven çıkıp-inmek, zıplamak, seksek, ip atlama gibi oyunları oynamak, belirli bir ritimde el çırpmak sorun yaşanılan alanlardandır. Böyle çocuklar sıklıkla ebevenleri tarafından ‘sakar’ olarak nitelendirilebilirler.
  • 121. ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLERİN YAZMA BECERİLERİ  Öğrenme güçlüğü(ÖG) yaşayan öğrencilerin el yazısı gelişimleri diğer akranlarına kıyasla daha yavaştır ve daha çok hata içerir. ÖÖG’li çocukların el yazıları incelendiğinde harfleri uygun şekilde yazamadıkları, bazı harfleri ters yazdıkları(b yerine d vs.), düz bir çizgi üzerinde yazmakta zorlandıkları, kelimeler arası boşluk bırakmadıkları, büyük- küçük harf kuralına uyulmadığı( rastgele görünümlü büyük-küçük harf kullanımı), noktalama işaretleri kullanmadıkları görülmüştür. Yazma sürecinde görülen bu bozulmalar öğrencinin kendini yazılı anlatım şeklinde ifade etme becerisini de olumsuz etkiler. ÖÖG’li öğrencilerin yazılı anlatımları incelendiğinde, iyi organize edilmediği, konunun dışına çıkıldığı, pek çok imla hatasıyla birlikte ana temanın işlenemediği görülmüştür. Özellikle yazılı anlatıma dayanan sınavlarda öğrenciler konuyu bilseler bile yazıya dökmekte, doğru cevapları vermekte zorlanabilirler.
  • 122. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ANNE BABALARI NE YAPMALILAR?  Çocuğun güçlüğünü kabul edin. Bunun beyindeki yapısal, işlevsel bir sorundan kaynaklandığını unutmayarak başarısızlığından dolayı çocuğu suçlamayın, yargılamayın. Bu güçlüğü yenmesine yardımcı olacak terapötik eğitim ve psikiyatrik desteği sağlayın. Eğitimde kazandığı becerileri evde çeşitli oyunlar ve etkinliklerle pekiştirin. Bu çocukların bir şeyi yaparak ve yaşayarak çok daha iyi öğrendiğini unutmayın. Çocuğunuzun güçlüğü hakkında okulu ve öğretmenlerini bilgilendirin, işbirliği yapmaya çalışın. Özel öğrenme güçlüğünün eğitim yoluyla tedavisinin özel bir uzmanlık gerektirdiğini unutmayın.
  • 123.  Bu yardımı sınıf öğretmeninden beklemeyin. Yapacağı işler konusunda çocuğunuzu yüreklendirin, destekleyin. Kendini değerli bulması ve kendine güvenebilmesi için sizin ona bunu hissettirmeniz gereklidir. Evde ders çalışmak ebeveyn-çocuk ilişkisini yıpratmaya başladıysa yardımcı olabilecek lise mezunu ya da üniversite öğrencisi abla/ ağabeyden günlük ödevler için destek alabilirsiniz. Okuması için ona örnek olun. Okuma saatleri planlayıp başlangıçta 10 dakikalık oturumlar yapabilirsiniz. Yüksek sesle okumasını isteyin. O okurken mutlaka siz de dinleyin. Disiplin ve kurallar konusunda kararlı ve tutarlı olun. Çocuğun öğrenme güçlüğünün olması onun kuralları öğrenemeyeceği anlamına gelmez. Eğitsel tedavi yavaş ilerleyen, uzun zaman sonra sonuçlarını alabileceğiniz bir tedavidir. Bu nedenle sabırlı olun.
  • 124. ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ YAŞAYAN ÇOCUKLARDA KAYGI VE DEPRESYON  Özel öğrenme güçlüğü; zeka düzeyi normal ve normal üzerinde olan bireylerde görülen, aldığı eğitime, yaşına ve fiziksel durumuna rağmen kendisinden akademik olarak beklenen gelişimsel görevleri yerine getiremeyen bireylere verilen tanının genel adıdır.En çok bilineni disleksi olmakta birlikte, disgrafi, diskalkuli ve disprakside bilinen öğrenme güçlükleri arasındadır. Disleksi; okuma, okuduğunu anlama, okuma hızı gibi süreçlerde yaşanan zorlukların genel adıdır. Disleksi olan bireylerin herhangi bir zeka veya nörogelişimsel sorunu olmamalarına rağmen ya okuma öğrenirken zorlanırlar, ya okuma hızları yaşıtlarının gerisinde olur veya okuduğu metni anlamazlar. Disleksi okuma bozukluğu olarak da bilinir. Diskalkuli; matematiksel öğrenme güçlüğü olarak bilinir. Diskalkuli olan bireyler matematiksel işlemlerden dört işlemi öğrenmekte zorlanırlar, işlemleri tersten yaparlar, çarpım tablosunu öğrenmekte zorlanırlar veya matematik problemlerini çözemezler. Disgrafi yazma bozukluğudur. Disgrafi olan bireyler yazı yazmakta zorlanırlar, ters yazarlar, harf atlarlar, okunaksız el yazıları vardır. Dispraksi ise diğer öğrenme alanları ve motor becerilerle ilgili bir güçlüktür. Dispraksi polan bireyler ayakkabı bağlamakta zorlanırlar, bisiklet kullanmakta zorlanırlar, yer yön bulmakta zorlanırlar, makas kullanırken zorlanırlar. Bu tanımlanamayan diğer bozukluk olarak da bilinir.
  • 125.  Öğrenme güçlüğü tanısı almış bireyler yukarıda belirtilen türlerin hepsine ya da sadece birine sahip olabilirler. Tanı için DSM-5 “Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder” kullanılır. Genellikle ilkokulda okuma yazma öğrenilirken fark edilir, ancak daha geç de fark edildiği olur. Yapılan araştırmalar her 5 çocuktan birinin disleksi olduğunu göstermektedir (Görgü, 2017). Ayrıca özel öğrenme güçlüğü görülme oranının erkeklerde kızlardan daha fazla olduğu bulgular arasındadır. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar zekaları normal ve normal üstü olmalarına rağmen potansiyelleri olan başarıyı gösterememektedirler (Görgü, 2017). Belirgin bir rahatsızlığı olmayan çocuklar yaşadıkları akademik zorluklardan dolayı okul hayatından çeşitli zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Genellikle yaşadıkları zorlukların bilinmemesi, görsel, işitsel, duygusal zekâları yüksek olmasına rağmen okuma, yazma ve matematikte yaşadıkları zorluklar sebebi ile bazen aileleri, bazen de öğretmenleri tarafından tembellikle suçlanırlar veya arkadaşları tarafından dışlanırlar.
  • 126.  Yaşadıkları zorlukların yanında yargılanmaları veya arkadaşları tarafından dışlanmaları çocukların psikolojisinde derin yaralara sebep olmakta ve kişilik gelişimleri olumsuz yönde etkilenmektedir. Depresyon ve kaygı gibi ruhsal bozukluklar düşük özgüven veya özgüvenin sarsılması, yalnızlık ve örselenme ile yakından ilişkili olduğu için bu tanıyı alan çocuklar risk grubunu oluşturmaktadır. Zeka düzeyleri normal ve normal üstü olmasına rağmen okuma, yazma ve aritmetik becerilerde güçlük yaşayan bu çocukların genellikle kaygı bozukluğu yaşadığı bulgular arasındadır. Ayrıca bu çocukların okulda yaşadıkları zorluklar ve başarısızlıklar sebebi ile genellikle kaygı, depresif ve endişeli duygular hissettikleri bulgular arasındadır.
  • 127.  Genellikle disleksi ( okuma bozukluğu) kategorisinde yer alan çocukların depresif ve kaygılı duygulara sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca disleksi tanısı almış çocuklarda eşlik eden davranış ve duygu durum sorunları olduğu belirlenmiştir. Kaygı belirsiz durumlar veya tehlikeyle baş etme söz konusu olduğunda ortaya çıkan, uyumu kolaylaştıran bir içgüdüsel bir insani mekanizmadır. Bu durum hafif tedirgin olma veya panik derecesine gelmeye sebep olacak şekilde şiddetli olabilmektedir. Güdeleyici ve ket vurucu etkisi vardır. Geleceğe yönelik korku, kararsızlık içeren duygularla insan davranışlarını etkileyen bir hale gelebilir.
  • 128.  Depresyon, toplumda en yaygın görülen ruhsal bozukluklardan birisidir. Psikiyatri dünyasının gribi olarak bilinir. Depresyon uyku durumunun bozulmasına, dış görünüşün özensizleşmesine, olumsuz duygu durumlarını (mutsuzluk, karamsarlık, endişe) ve hatta bazen kendisine öldürme düşüncesine varan bir durumdur. Depresyon özellikle çocuk ve ergenlerin yaşamında büyük etkilere sahiptir. Depresyonun çocuk üzerindeki etkileri arkadaş ortamın, evde, okulda veya sosyalleştiği diğer ortamlarda ortaya çıkmaktadır.