Eğitim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersi Final Ödevi

1. BİREYİN
DAVRANIŞINDA
SOSYAL ETKİLER
SİNEM GÜL
9 EYLÜL ÜNİVERSİTESİ
PEDAGOJİK FORMASYON
EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ VE
MATERYAL TASARIMI FİNAL
ÖDEVİ

2. İÇİNDEKİLER
 1. SOSYAL DAVRANIŞ
a) Sosyal Psikolojinin Anlamı
b) Sosyal Etki
c) Birey Grup İlişkileri ve Liderlik
d) Tutumlar ve Sosyal Davranış
e) Sosyal Algı

3. İÇİNDEKİLER
 2. GENÇLİK DÖNEMİ VE KİMLİK OLUŞUMU
a) Gençlik ve Ergenliğin Anlamı
b) Gelişimsel Ödevler
c) Kimlik Kavramı ve Kimlik Oluşumu
d) Geçiş Dönemi Olarak Ergenlik
e) Kimlik ve Ruh Sağlığı

4. 1. SOSYAL DAVRANIŞ
a) Sosyal Psikolojinin Anlamı
 Ne «bireylerarası ilişki» ne de «sosyal
çevre» tarafından etkilenen birey davranışlarını
ele alır
 Bireyin davranışlarını toplum ile ilişkisi halinde
inceleyen bilim dalıdır
G. Gurvich
birey, toplum içinde;
toplum birey
içindedir

5. SOSYAL PSIKOLOJININ KONUSU
 Birey, sosyal çevre içindeki davranışlarını ele alır.
 Sosyal davranış nedir?
 Bireyde, başkalarının etkilemesiyle ortaya çıkan
davranıştır
 Bireyin birbirlerinden nasıl etkilendiklerine ilişkin
çeşitli soruları cevaplamayı konu edinir.

6. ÖRNEK
 Bir grev yürüyüşünde, X ilk başta oldukça
durgundur ama bir süre sonra yanındakilerin
etkisiyle coşkulu hale gelmeye başlar
 Bir arkadaşınıza hediye alırken onun ilgi ve
beğenilerini dikkate alırsınız

7. SOSYAL PSIKOLOJI & DIĞER UZMANLIK
ALANLARI
Akademik
Psikoloji
Kişilik Psikolojisi
Deneysel
Psikoloji

8. 1. SOSYAL DAVRANIŞ
b) Sosyal Etki
 İnsan yaşadığı toplumdan etkilenir, var olan dili
öğrenir, değerleri benimser, sosyalleşir ve kişilik
sahibi olur
 Bireyin toplum içindeki davranışlarının hepsi sosyal
davranıştır.
 Her sosyal davranışın temelinde bir sosyal etki
bulunur

9. GRUP NORMLARININ OLUŞUMU
Muzaffer Şerif Deneyi
 Otokinetik etki: karartılmış bir ortamda, hareketsiz
duran bir ışıklı noktanın hareket ediyormuş gibi
görünmesidir (illüzyon)
 Birbirini hiç tanımayan ,bir grup içinde bulunmamış kişiler,
karartılmıi bir odaya alınırlar. Kendilerine kısa aralıklarla
küçük bir ışık gösterilir. Işık her gösterildiğinde onun hangi
yönde ve ne kadar hareket ettiği sorulur

10. AŞAMA 1:
 Başta, her denek birbirini tutmayan sayılar verir
 Bir süre sonra, belli bir sayıda karar kılarlar ve
ışığın hep o kadar hareket ettiğinin söylendiği
görülür
 Aslında ışık hep aynı noktada duruyordur!
 İlginç olan, her denek belli bir norm(standart)
geliştirip ona uyar

11. AŞAMA 2:
 Aynı kişiler, birkaç kişilik gruplar halinde odaya
alınırlar
 Işığın her hareketinde, ne kadar hareket ettiğini
yüksek sesle söylemeleri istenir
 Sonuç:
 Önce farklı normlar geliştirmiş kişiler, grup halinde
ortak bir norm geliştirirler

12. AŞAMA 3:
 Aynı kişiler, karanlık odaya yine TEK TEK alınır ve
deney tekrarlanır
 Denekler yalnız olmalarına rağmen, ilk başta
kullandıkları normları kullanmamakta grup normuna
bağlı kalmaktadırlar.
GRUP NORMUNUN OLUŞUMU

13. UYMA DAVRANIŞI
 Birey, davranışını ve görüşünü bir baskı nedeniyle
değiştirir.
 S. Ach’ın Uyma Deneyi
 5 kişiden oluşan bir gruba birkaç çift kart gösterilir.
 Her çift kartının birinin üzerinde çeşitli uzunlukta 3
çizgi, diğerinde ise tek çizgi vardır. Bu tek çizgi,
diğer karttaki 3 çizgiden biriyle aynı uzunluktadır

14. S. ACH’IN UYMA DENEYI
 Deneklerden sadece biri gerçek denek olup en
sona oturtulmuştur. Diğer deneklerin ne diyeceği
önceden belirlenmiştir
 Tek çizginin, diğer karttaki çizgilerden hangisine
benzediği sorulur
 İlk denemelerde, yardımcılar doğru cevabı vererek
deneğin güvenini kazanırlar
 Daha sonra çizgilere dikkatlice bakarak ‘yanlış
cevap’ verirler

15.  Gerçek denek iyice şaşırır. Kendi cevabından
emindir
 Ancak yanlış olduğunu bile bile kendisi de aynı
cevabı verir
 Deneklerin %35’i grubun görüşüne katılırlar

16. UYMA DAVRANIŞINI ETKILEYEN FAKTÖRLER
 Grubu oluşturanların sayısı: Sayı arttıkça uyma
davranışı artar
 Grupta sözbirliği: Söz birliği varsa, üye grup
davranışına daha kolay uyum sağlar
 Grupta saygın ve uzman kişilerin varlığı: Uzman ve
saygın kişilerin varlığında diğerleri gruba daha kolay
uyum sağlar
 Yüzyüze bulunma durumu: Yüzyüze ilişkilerin, sosyal
etkiyi ve uymayı arttırıcı bir etkisi vardır

17. İKNA OLMA
 Grubun, üyelerini çeşitli normlara
ulaştırmak için başvurduğu yollardan
biridir
 İkna olma durumunda, mesajı verenin
konumu ve kişiliği, mesajın içeriği ve
mesaj verilenin kişilik yapısı etkilidir

18. İTAAT ETME
 Başkaları istediği için bireyin şöyle ya da böyle
davranması
 S. Migram’ın Şok Deneyi:
 Bu deney hiç tanımadığı birisine eziyet etme, acı verme
emri alan birisinin ne derece itaat edeceğini belirleme
amacıyla yapılmıştır
 İlginç sonuç: Deneklerin %65’i şok vermeyi sonuna
kadar sürdürür

19.  Peki bu sonuca göre, şok veren denekler sadist mi?
HAYIR!
 İnnsanların kişilik özellikleri açısından bağımsız ya
da bağımlı olduklarını gösterir
 Birinci tipler; kendilerine güvenen, doğruyu yanlıştan
ayıran ve emirleri tartarak hareket eden tiplerdir
 İkinci tipler ise; kolay etki altına giren tiplerdir

20. İTAATI ARTTIRAN FAKTÖRLER
 Ödül, tehdit, ceza ve durumdan kaynaklanan
baskılar itaat etmeyi arttırıcı bir rol oynar
 İsteğin büyük ya da küçük olması, itaati
etkileyen bir rol oynar

21. 1. SOSYAL DAVRANIŞLAR
c) Birey, Grup İlişkileri ve Liderlik
 Gruplar, insanların fizyolojik ve toplumsal
ihtiyaçlarını karşılarlar
Aile
Okul çevresi
Kooperatifler
Sendikalar
Kulüpler
Siyasi partiler
Dini cemaatler

22.  Sosyal grup: Bireyleri etkileşim halinde bulunan insan
topluluğu
 Geçici gruplar: Ortak amaç ve özellikleri oldukça
sınırlıdır (tren kompartmanında sohbet eden 3
kişi...)
 Sürekli gruplar: Kendine özgü amaçları vardır.
Mensup üyeler ortak amaç için çalışır ve grubun
devamına katkıda bulunurlar (dernekler, kulüpler...)

23. Sürekli gruplara katılmak 2 yolla olur:
Doğal Yol: Yeni
doğan çocuğun
aileye katılması
Kazanılmış
Üyelik: Bir spor
kulübüne üye
olmak

24. Birincil Grup: Üyeler
birbirine çok yakın
kişilerden oluşur
 Yüzyüze ilişkiler ve
duygusal boyut fazladır
 Toplumun modelleri,
minaytürleri
durumundadırlar
 Bu nedenle sosyal
psikologlar, daha çok
bu grupları incelerler
İkincil Grup: Grup, aynı
partiye ya da kulübe
mensup kişilerden oluşur
• İlişkiler resmi ve
sınırlıdır

25. GRUP ÜYELIĞININ ÖNEMI
Birey, toplumda bir çok grubun
üyesidir (hem bir ailenin, hem de spor
kulübünün bir üyesi olabilir)
 Araştırmalar gruba mensup olmanın
birey açısından önemli olduğunu
gösterir
 Birey, grup içinde yalnız olduğundan
çok daha farklı davranır
 Bireydeki tutum değişikliği, grup
normu doğrultusunda ise grubun rolü
pekiştirici, aksine ise aksine ise
engelleyicidir

26. LIDERLIK VE ÇEŞITLERI
 Her grupta statü ve rollerin oluşturduğu bir hiyerarşi
vardır. Bu hiyerarşinin tepesine bulunan kişiye
LİDER denir

27. İKI TIP LIDERLIK VARDIR
1. Otokratik Lider:
- Grupta belirleyicidir
- Grubun tek hakimidir ve tek başına yönlendirir
- Üyeler arasındaki ilişkiler sınırlıdır (ataerkil aile
reisi)
2. Demokratik Lider:
- Görevini, grubun ortak idaresinden alır
- Tek başına karar veremez
**Araştırmalar, demokratik liderlerin grupta daha etkili
olduğunu göstermiştir

28. 1. SOSYAL DAVRANIŞ
d) Tutumlar ve Sosyal Davranış:
 Tutum: Bireyin, kişilere, nesnelere, olaylara ve ortama
olumlu ya da olumsuz tepkide bulunma eğilimine denir.
Kalıcı bir eğilimdir ve birey uzun süre korur
 Önyargı: Haklılığı kanıtlanmamış tutuma denir.
Duygusal yapı ağır basar.
- Çingeneler cahil, tembel ve hırsızdır! «önyargı»
 Önyargı ve tutumlar aile ve çevreden öğrenerek kazanırız

29. TUTUMLARIN ÖZELLIKLERI VE ROLÜ
 Her tutumun bir gücü şiddeti vardır
 Kimi tutumlar, diğer tutumları yönlendiriler
 Tutumların öğeleri arasında, genellikle
tutarlılık vardır

30.  Tutumlar, bireyin aile, arkadaş grubu vb
gruplar içinde uyumunu sağlar, onu kabul
edilebilir üye kılar
 Bireyin grup üyeleriyle ilişkisini güçlendirir
 Diğer kişi ve gruplara davranışlarını
ayarlamasını sağlar
 Bireyin psikolojik bütünlüğü ve varlığını
korur

31. TUTUM KURAMLARI
 Bilişsel Çelişki Kuramı: Bir tutumun değişmesi
için tutum ve davranış arasında çelişki olmalıdır
- Sigara içiyorum ama sigara sağlığa zararlı
 Tutarlılık Kuramı: Herhangi türden bir tutumun
birbiriyle uyuşmayan ya da tutarsız olan tepkilerine
tutarlılık kazandırılır

32. 1. SOSYAL DAVRANIŞLAR
e) Sosyal Algı:
 Bireyin hayatında etkisinde kaldığı ilk izlenimler
 Tutumların kazanılmasında ilk öğretici anne
babalardır «ilköğretmenler»
 Çocuk aile dışındaki sosyal gruplarla ilişkiye
girdikçe «ilköğretmenlerin» rolü azalır
 12-30 yaş arası, genellikle bireyin tutumu kesinlik
ve belirginlik kazanır

33. 2. GENÇLİK DÖNEMİ VE KİMLİK
OLUŞUMU
a) Gençlik ve Ergenliğin Anlamı:
 Birey dünyaya gelişinden itibaren birtakım
aşamalardan geçerek kimlik sahibi olur
 Bunlardan en önemlisi: Ergenlik Dönemi
 Kız ve erkek çocuklarda farklılık göstermesine
rağmen genellikle 12- 22 yaş arası sürer

34. 2. GENÇLİK DÖNEMİ VE KİMLİK
OLUŞUMU
b) Gelişimsel Ödevler:
 Gencin başarılı olabilmesi için, yapması gereken işler,
alması gereken kararlar ve edinmesi gereken beceriler
‘gelişimsel ödevler’dir
 Gençlik çağı, bir değişme çağı özelliği gösterir ve birey
yetişkinliğe hazırlanır
 Ödevleri başarıyla yerine getiren genç hayata hazırdır,
topluma uyumsağlar ve dünya görüşüne sahip olur

35. 2. GENÇLİK DÖNEMİ VE KİMLİK
OLUŞUMU
c) Geçiş Dönemi Olarak Ergenlik:
 Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçisi sağlayan
ara dönemdir
 Genç, birtakım fizyolojik, ruhsal ve sosyal değişiklik
yaşar

36.  Oysa yapılan araştırmalar ergenlik
döneminin bir ‘kriz dönemi’ olmadığını
göstermektedir

37. 2. GENÇLİK DÖNEMİ VE KİMLİK
OLUŞUMU
d) Kimlik Kavramı ve Kimlik Oluşumu:
 Özdeşim kurma: Çocuğun ilk döneminde
örneğin anne-babasını taklit etmesi,
başka deyişle onların yargı ve
davranışlarını benimsemesidir
 Ergenlikte bu durum değişir ve genç, anne-
babasında hoşlanmadığı bazı özellikler
görür. Sporcu, snaatçı, yazar vb tiplerle
özdeşim kurar.
 Bir süre sonra özdeşim kurmalar biter ve
bireyin kimlik oluşumu gerçekleşir

38. Peki siz gençlikten yetişkinliğe kadar
kimleri örnek aldınız?

39. 2. GENÇLİK DÖNEMİ VE KİMLİK
OLUŞUMU
e) Kimlik ve Ruh Sağlığı:
 İnsanda oluşan kimlik duygusu onu denetler,
yargılar ve davranışlarına yön verir... ‘içsel güç’
 Bu duyguya sahip olmayanlar istikrarsızdır,
davranışları tutarsızdır. Doğal olarak ruh sağlığı da
bozuktur
 Başkalarıyla ilişkilerinde sorun yaşalar. Yalnızlık
çekerler, taşkın hareketlerde bulunurlar. Tam bir
kimlik kargaşası içindedirler

40.  Kimlik kargaşası içindeki tipler iki olumsuz yola
girerler
 Ya hippiler gibi topluma ilgisiz gruplara katılır ya da
çeteler şeklindeki başkaldıran gruplara katılırlar
 Kimlik bunalımı ise, gencin kimlik duygusu
kazanabilmek için yaşadığı bir mücadele sürecidir.
Genellikle ergenlik döneminde yaşanır

41. TEŞEKKÜRLER
http://bireydesosyaletkilerpsikoloji.blogspot.com.tr/