Children’s Voices for Human Rights Newsletter – Issue no.52

kÅj cÇikfS¡fhd
FHªijfË‹ Fuš
rk¢Ó®¡fšÉ rk‹brŒ fšÉahf ky®ªâl
-Kidt®. r.Ó. ïuhrnfhghy‹
gfyt‹ rhah M§»y¥ nguuir vâ®¤J Míjnkªâí«, mikâ KiwÆY«
nghuh£l« el¤â ïªâah ÉLjiy bg‰wJ xU tuth‰W¢ áw¥òÄ¡f
ÃfœthF«. mijÉl¡ fodkhd ngh® FWÃy k‹d®fŸnghš âfG«
M§»ytÊ¡ f£lz¥gŸËfS¡F Koîf£l¤ njit¥gL»‹wJ. ïa¡fkšy,
xU bgU« nghuh£lnk rk¢Ó® fšÉ Kiwia¡ bfhzu eilbgw nt©L«.
el¡Fkh?v‹gJxUbgÇaÉdh¡F¿.
M§»nya®M£áÆš
M§»y M£áÆ‹ bghGJTl bjhl¡f¡ fšÉ Kjš gšfiy¡ fHf¡
fšÉtiu xU tif rk¢Ó® fšÉna ïUªJ tªjJ. ghl¤ â£l¤ânyh, nj®î
KiwfËnyh fšÉ¡ Tl¤â‰F¡ fšÉ¡Tl« ntWghL »ilahJ. f£lz¡
fšÉahŒ mikªjjhš bghUshjhu ntWghLfŸ fhuzkhf midt®¡F«
fšÉ »il¡f¥ bgwhâUªjJ. fšÉ Éâ 92(ã) ãÇÉ‹go jhœ¤j¥g£l,
ã‰gL¤j¥g£l. tF¥ò khzt®¡F¡ f£lz¢ rYiffŸ tH§f¥bg‰wd.
ïUªjnghâYk fšÉ¡ Tl§fË‹ v©Â¡if Fiwthf ïUªjjhš g¤J
KjšïUgJ».Û.bjhiyîelªJfšÉf‰f¢bršynt©oaÃiyïUªjJ.
ÉLjiy¡F¥ã‹d®
ÉLjiy bg‰w ã‹d® g£o bjh£obašyh« gŸËfŸ bjhl§f¥bg‰wd.
go¥goahf¡ f£lz¢ rYiffŸ tH§f¥bg‰W 1964M« M©oš
f£lzÄšyh¡ fšÉKiw brašgL¤j¥g£lJ. XuháÇa® gŸËfŸ ïšyh
Ãiy, mid¤J MáÇa®fS« gÆ‰á bg‰wt® v‹w ca®Ãiyia eh£onyna
Kjyhtjhf milªjkhÃy« v‹w bgUikia¤ jÄHf« vŒâaJ.
ghFghLfs‰w fšÉKiw brašg£lJ. M§»y tÊ¡fšÉ ïUªjnghâY«, 98
ÉG¡fh£o‰F nk‰g£lt® jÄœ tÊÆnyna gÆ‹wd®. bghJ¤ nj®Éš
KjÈl§fis¤ jÄœtÊ khztnu bg‰wd®. kU¤Jt®, bgh¿ahs®,
M£á¥gÂ, tH¡FiuP® vd¥ gšntW JiwfËY« jÄœtÊ khzt®
nfhnyh¢ád®,mJxUbgh‰fhy«!
j‹Ãâ¡fšÉ¡Tl§fS«fšÉkW¥ò«
1976M« M©L v«.Í.M®. M£á¥bghW¥ò V‰wîl‹, òâa fšÿÇfis muR,
bjhl§fhbj‹W«, ca® fšÉÆid¤ j‹ Ãâ¡ fšÿÇfns tH§Fbk‹W«
Focus
CHILDREN’S VOICES
for Human Rights
52
2008

m¿É¤jh®. gšbjhÊ‰ fšÿÇfS«, bgh¿Æaš
fšÿÇfS« j‹ Ãâ¡ fšÉ¡ Tl§fshf¤
bjhl§f¥bg‰wd. KjäL VJÄšyhJ, v›Éj
c£f£lik¥ò trâíÄšyhJ bjhl§f¥bg‰w ï¡
fšÿÇfŸ Ã®thf§fS¡F¥ bgU« gz¢
Ru§f§fshfmikªjd.
ï¤ jUz¤âš gšfiy¡fHf« gŸË¡ fšÉ
mË¥gJ j§fŸ bghW¥gšy v‹W«, bk£ÇFnyr‹
nj®îfŸ bjhl®ªJ el¤j¥glhbj‹W« m¿É¤jJ.
m¥bghGâUªj 34 bk£Ç¡ gŸËfis khÃy
t h Ç a ¤ J l ‹ ï i z ¤ J ¡ b f h Ÿ s h J .
mt‰¿‰bfd¤ jÅ ïa¡ff« mik¤jJ«, bk£Ç¡
thÇa¤â‰fhd Éâfis m¥gŸË Kjšt®fns
cUth¡f mDkâ¤jJ«, mt®fŸ ïa‰¿a
ÉâfS¡F¡ f©iz _o¡ bfh©L x¥òjš
mË¤jJ«, òâa bk£Ç¡ gŸËfŸ bjhl§f¤
ö©oaJ« jÄHf muR brŒj khbgU« k¡fŸ
É n u h j ¢ b r a š f Ÿ M F « . ï t ‰ i w ¡
fšÉahs®fS«, muáaš thâfS«, bghJ
k¡fS« f©LbfhŸshJ òâa M§»ytÊ¡
f£lz¥ gŸËfis MjÇ¡fî« K‰g£ld®. j‹
Ãâ¡ fšÿÇfŸ nghy ïití« fšÉ tÂf¡
Tl§fshf ïa§» tU»‹wd. v›Éj¡
f£L¥gh£o‰F« j«ik M£gL¤â¡bfhŸs mit
jahuhfïšiy.
bgU«ghyhd j‹ Ãâ¡ fšÉ¡ Tl§fŸ rhâa¤
jiyt®fshš cUth¡f¥g£L, j§fŸ rhâ
mik¥òfË‹ eyÅ‰F K‹DÇik mË¤J
tªjjhš, r_f¤ij xU§»iz¡F« xU
fUÉahf¡ fšÉ mikahJ. rhâa¤ij ts®¡F«
x ‹ w h f k h ¿ a j ‹ É i s i t e h « ï ‹ W
fh©»nwh«. khzt® nr®¡if, MáÇa® Ãakd«
M»at‰¿š ïlxJ¡Ñ£L¡ bfhŸiffis
ï¡fšÉ¡ Tl§fŸ ã‹g‰Wtâšiy. muR«
mjid tÈíW¤j jt¿É£lJ. m©ikÆš
btËÆl¥g£l X® MŒÉš, jÄHf¤âš cŸs 186
j‹ Ãâ¥ bgh¿Æaš fšÿÇfËš xU MáÇa®Tl
kiyÆd¤ij¢ rh®ªjtuhf ïšyhjJ«, _‹nw
_‹W MáÇa®fŸ k£Lnk jhœ¤j¥g£l ïd¤ij¢
rh®ªjt® v‹gJ« f©l¿a¥g£LŸsd. j‹
Ãâ¥gŸËfŸ, j‹ Ãâ MáÇa® fšÉ¡ Tl§fËY«
ïnj Ãiyjh‹ ïU¡Fbk‹W v©QtJ jtwšy.
ïªÃiy muR m¿ahjjšy. m¿ªJ« jiyÆl
ÉU«ghjj‰F¡fhuz« gy mik¢r®fS«,
r£lk‹w cW¥ãd®fS« mt®j« FL«g¤jhU«
j‹ Ãâ¡ fšÉ¡Tl§fis ÃWÉat®fŸ Mt®.
v‹gnj jªij bgÇahuJ miu ü‰wh©o‰F
n k ‰ g £ l n g h u h £ l ¤ â d h š j h œ ¤ j ¥ g £ l
ïd¤jt®¡F¡ »il¡f¥bg‰w thŒ¥òfŸ kW¡fî«
Jw¡fî« gL»‹w mty¤âÅ‹W Ûs xU
r_fÚâ¥nghuh£l«bjhl§f¥bgwnt©L«.
rk¢Ó® fšÉašy,rk‹brŒfšÉna
xnu thÇa«, xnu ghl¤â£l«, xnu ghlüš, xnu
nj®î M»aitna rk¢Ó® fšÉÆ‹ TWfbs‹W
bk¤j¥ go¤jtU« Ãid¡»‹wd®. ïit
njitba‹whY«, ïitna rk¢Ó® fšÉia¡
bfh©LtªJÉlhJ. V‰w¤ jhœîfŸ Ãiwªj
r_f¤âš fšÉ mË¥gJ« m›ntWghLfŸ
nknyh§FtJ« Éa¥gšy. fšÉ m¿th‰wiy
ts®¡F« fUÉ k£Lkšy. ntiy thŒ¥òfis¤
jªJ r_f¤âš cyÉL« ntWghLfis mf‰w
cjî« xU tÈik Ä¡f Míjkhf¡ fšÉ
mikant©L«. fiy¤ â£l¤â‹ kŒakhf¥
ghFghl‰w, rk¤Jt«, rkÚâ¡ nfh£ghLfS¡F£
g£l X® x¥g‰w rKjhakhf¤ jÄHf« kyu¤
njitahd mo¥gilfŸ ïU¤jš nt©L«.
ï‹iwa eilKiwÆš cŸs fiy¤â£l«
r _ f ¤ â š Ã y î « n t W g h L f i s v â ®
bfhŸs¤j¡fjšy. ts®¡fnt brŒ»‹wJ.
m J n g h y n t f š É É â f Ÿ , t F ¥ g i w ¢
brašghLfŸ, MáÇa®-khzt® cwî, gŸËfŸ-
r_f¤âÅilnaíŸs ãiz¥ò M»at‰¿Y«
mo¥gil Ó®âU¤j§fŸ bfh©LtUtnj rk¢Ó®
fšÉÆ‹ neh¡fkhf ïU¡fnt©L«. RU§f¡
T¿‹, rk¢Ó® fšÉ v‹gJ rKjha¤ij¢ rk‹
brŒí« X® c‹dj¡ fUÉahf És§fnt©L«.
ï‹iwa fšÉKiwÆš trâíŸnsh®, go¤jt®
É£L¡ FHªijfŸ ntiythŒ¥ò« ešy
thœ¡ifí« »il¡F« fšÉ bg‰¿L« ntisÆš
jhœ¤j¥g£l ïd¤jt®, ViHfŸ M»nah®
bjhl®ªJ r_f mÚâí« tWikí« Ãu«g¥bg‰w
thœ¡ifiana mikªjt®fshf ïU¥gJ
V‰f¤j¡fjšy.
njitïa¡fkšy;vG¢áÄ¡f¥nghuh£l«
ï ‹ i w a ¡ f š É K i w a h š n g Ç H ¥ ã ‰ F
cŸsh»ÆU¡F« k¡fËl« mt®fS¡F
V‰g£LŸs mty¤ij Ú¡»l xU ÓÇa kh‰w«
njit v‹gij¥ òÇa it¤J, mt®fis xU
òu£á¡F Ma¤j¥gL¤Jtnj ï‹iwa¤ njit.
'rk¢Ó® fšÉ' v‹gJ nkil¥ ngh¢rhf mikahJ.
òâanjh® rKjha¤ij¥ gil¡F« xU fUÉahf
cUthf xL¡f¥g£l k¡fŸ midtU« x‹W
nr®jš nt©L«. f©Jil¥ò¢ brašghLfËš
ka§»lhJ mo¥gil kh‰w§fS¡F¥ nghuhl
nt©oaJ mt®fŸ cÇikí«, flikí« v‹W
m¿îW¤jnt©L«.
muáaš m¿î á¿J« ïšyhj - k¡fŸ eyid
m¿ahj âiu¥gl¡ fiyP®fË‹ kha tiyÆš
2kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš

á¡»¤ jÉ¡F« k¡fËl« X® vG¢áia
cUth¡FtJ vËikahdbjh‹wšy. rdehaf
be¿fËÈšyhJ brašgL« muáaš f£áfŸ,
ï¤jifa xU nghuh£l¤â‰F Mjuî jU« v‹W
e«òtj‰»lÄšiy. rk¢Ó® fšÉ xU fhdš
Ú u h f ¤ j h ‹ ï U ¡ F n k h v ‹ w m ¢ r n k
nknyh§»íŸsJ.
Úâk‹w¤jilfŸ
o.v«.V. ghŒ tH¡»š ïªâa¡ Fokf‹ vtU«
fšÉ¡Tl§fŸ bjhl§» el¤âlî« mo¥gil
cÇik cŸsbj‹W«, muR cjÉbgwhÉ£lhš,
khzt® nr®¡if, MáÇa® nj®î, f£lz§fŸ
M » a t ‰ ¿ š Ã ® t h f § f S ¡ F K G c Ç i k
c©bl‹W« c¢rÚâk‹w« Ô®¥ò tH§»aj‹
Éisthf¤ j‹ Ãâ¡ fšÉ¡ Tl§fŸ j§F
jilÆ‹¿¥gutyhf¤njh‹¿íŸsd.
f š É ¡ T l « b j h l § » l c Ç i k m Ë ¤ j
c¢rÚâk‹w«, mo¥gil¡ fšÉ¡ Tl¤ jukhf¡
»il¡fhj nfhlhDnfho vËatuJ fšÉ
cÇikg‰¿ _¢R¡Tl ÉlhjJ ekJ eh£oš Ãyî«
ghFghLfË‹btË¥ghnl.
ghŒ Ô®¥ig kh‰¿ mik¡f¤ njit¥gL«
r£l¤âU¤j§fŸ bfhzu¥glh É£lhš, rk¢Ó®¡
fšÉÆ‹ K¡»a m§fkhd bghJ¥gŸË
KiwÆid¢brašgL¤jïayhJ.
fšÉ¢bryî
'gzKŸst® f£lz« brY¤â¥ go¡f£Lnk,
muá‹ fšÉ¢ bryî Fiwí«. m¥gz¤ij¥
bfh©L bghJ¥ gŸËfË‹ ju¤ij ca®¤jyhnk'
v‹gJ j‹Ãâ¡ fšÉ¡Tl Ã®th»fË‹ thj«.
brštKŸst® ahuhÆD« mtut®fS¡F¥
go¡»‹w FHªijfŸ ïUªjhY« ïšyh É£lhY«,
muá‹ fšÉ¢ bryit V‰f nt©L«. mjid
tÇahf muá‰F¢ brY¤j nt©Lnk jÉu,
gŸËfS¡fšy. m¥bghGJjh‹ bghJ¥gŸË
KiwÆšmidtU«f‰g®. ïJntrk‹brŒfšÉ.
jhŒbkhÊ¡ fšÉ k£Lnk rk¢Ó® fšÉia
cUth¡F«
M§»ytÊ¡ fšÉ, jhŒbkhÊ tÊ¡fšÉ ïu©L«
xU§nf tH§f¥bg‰whš, M§»y tÊ¡fšÉna
áwªjJ v‹w khiiaia k¡fËl« njh‰WÉ¡f¡
TLkhjyhš, jhŒbkhÊtÊ¡ fšÉ k£Lnk fšÉ¡
Tl§fËš mË¡f¥glnt©L«. ïJnt rk‹ brŒ
fšÉ.
Ãyh¡nfhŸ â£l ïa¡Fe® âU.m©zhJiu
mt®fŸ bjhl¡f¡ fšÉ cŸgl¤ jdJ gŸË¡
fšÉia¤ jÄœ tÊna á‰ù®fËš bg‰wh®
v‹gijí«, m¥Jšfyh« cŸgl gy rh‹nwhU«
jÄœ tÊ¡ fšÉna bg‰wd® v‹gijí« v‹W«
ÃidÉšbfhŸsnt©L«.
ï›th©L ïa‰ãaÈš, nehgš gÇR bg‰w _‹W
r¥ghÅaU« j§fŸ mid¤J Ãiy¡ fšÉiaí«
j« brhªj eh£onyna j« jhŒbkhÊÆnyna
bg‰wd® v‹gJ« mt®fËš ïUt® bjhl®ªJ j«
jhaf¤ânyna f‰ã¤J« MŒîfŸ el¤âí«
brašgL»‹wd® v‹gJ« k»œ¢á¡FÇait.
g¤jhÆu« M©LfS¡F nkyhd tuyhW gil¤j
jÄÊid M£á bkhÊahfî«, gÆ‰W bkhÊahfî«
Úâk‹w bkhÊahfî« brašgL¤j muR¡F V‹
ja¡f«?
3
rk¢Ó®fšÉ¡F rkhâ?
-vÞ.vÞ. uh#nfhghy‹
'jkJ nj®jš th¡FWâÆš 125I Ãiwnt‰¿É£ljhf¤ jÄHf Kjšt® g£oaÈ£L m¿É¤JŸsh®.
ïytr§fS¡F xU fhy tiuaiw c©L. bjhiy¡fh£á¥ bg£ofŸ gyî« btŸs¤âš bjhiyªJ
nghŒÉ£ld. gGJgh®¡f¥ gzÄšiy v‹W« Ãiy¤âU¥gJ fšÉ. xUt®¡F ešy thœ¡ifia
mik¤J¡ bfhL¡F« xU caÇa rhjd«. â.K.f nj®jš m¿¡ifÆš ïl« bgW« 'rk¢Ó®fšÉ' g‰¿
Kjšt® _¢RÉlhjJ Éa¥gšy. fhyªjŸË¥nghLtâÈUªnj muá‰nf mjid¢ brašgL¤J« kd
cWâÆšiy v‹gJ bj£l¤ bjËî. gz¤njita‰w gy brašghLfis cldoahf nk‰bfhŸs
ïaY«. ïÅ òâa f£lz M§»ytÊ¥gŸËfŸ bjhl§f mDkâ mË¡f¥glhbj‹W«, ïªjh©oš
bjhl¡f¡ fšÉ KGikí« jÄœ tÊÆny mË¡f¥gLbk‹W«, Mwh« tF¥ò¤bjhl§» go¥goahf
jÄœtÊ¡fšÉ mid¤J tF¥òfS¡F« bfh©L tu¥gLbk‹W«, gŸËfËš khzt® Ûjhd t‹
bfhLikfis xL¡fî« jÄHf muR cldoahf¢ brašglnt©L«. ehËjœfËš ïu©lh©Lfshf
m¿Éaš MáÇanu ïšyhj gŸË ngh‹w brŒâfŸ tU»‹wd. MáÇaÇšyh muR¥ gŸËfŸ ïšyhJ
ïU¥gjhf cWâ brŒtJ muá‹ flik. gŸËÆš nr®ªj khzt®¡F Kiwahd fšÉ mË¡f¤
jtWtJ k‹Å¡f Koahj Vkh‰W ntiyahF«. rk¢Ó® fšÉ¤ â£l« ifÉl¥gL»‹wJ v‹W
Kjšt®TwïaYkh?
-áªjidahs‹,bgh§fšáw¥òky®2009
kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš

eh£oš ãwªj midtU¡F« fšÉ, clšey«,
ntiy thŒ¥ò, jukhd thœ¡if trâfŸ M»ait
mo¥gil kÅj cÇikfshf V‰W mt‰iw¤
junt©oa bghW¥ò«, flikí« murh§f¤J¡F
ïU¡»wJ. 1972 or«g® khj¤âš br‹idÆš Toa
m»y ïªâa fh§»uÞ f£á kheh£oš, Rjªâu
ï ª â a h É ‰ f h d m u r i k ¥ ò ¢ r £ l ¤ i j
tiuaW¥gj‰F nkhâyhš neU jiyikÆš xU FG
mik¡f¥g£lJ. MW khj¤â‰F¥ ãwF mªj¡ FG
jªj m¿¡ifÆš, 'f£lha ïytr¡ fšÉ' X®
mo¥gilahd cÇikahf it¡f¥g£lJ.
mijbah£o Rjªâu ïªâahÉ‹ muáaš Ã®za
rig FGÉ‹ gh®it¡F it¡f¥g£l tiuî
murik¥ò¢ r£l¤âš gâdh‹F taJ tiu všyh
áWt®fS¡F« f£lha ïytr¡ fšÉia,
murik¥ò¢ r£l« mkš gL¤j¥g£lâÈUªJ
g¤jh©LfS¡FŸ ju nt©L« v‹gJ mo¥gil
c Ç i k a h f ï U ª j J . M Æ D « , m ª j ¥
g¤jh©LfS¡FŸ ï›thwhd f£lha ïytr¡
fšÉia¤ jUtj‰F murh§f¤jhš Koíkh v‹w
nfŸÉ vGªjbghGJ, všnyhU¡F« f£lha
ïytr¡ fšÉ v‹gJ mo¥gil cÇik¥
ãÇÉÈUªJ vL¡f¥g£L murh§f¤â‹ tÊKiw¡
bfhŸiffŸ ãÇî¡FŸ nr®¡f¥g£lJ. tÊKiw¡
bfhŸiffŸ ãÇÉš Tw¥g£lij Ãiwnt‰W«
KiwÆš murh§f« Ka‰á vL¡Fnk jÉu mij¡
f£lha¥gL¤â Úâk‹w¤âš ahU« tH¡F¤ bjhlu
KoahJ. g¤J M©LfŸ v‹W Éâ¡f¥g£l
fhytiuaiw, flªj mWgJ M©LfËš ï‹dK«
Ãiwnt‰w¥glÉšiy.
MÆD«, c‹Å»UZz‹ vâ® Mªâu¥ãunjr
murh§f« v‹w 1993-« M©L c¢r Úâk‹w
tH¡»š f£lha ïytr¡fšÉ v‹gij murik¥ò¢
r£l¤â‹ 21-tJ mo¥gil cÇikÆ‹Ñœ
K G i k a h f Ã i w n t ‰ w n t © o a f l i k
murh§f¤â‰F ïU¡»wJ v‹W Koî brŒjJ.
ïij murh§f« kWjÈ¡fÉšiy v‹whY«,
mj‰fhd 86-tJ murik¥ò¢ r£l¤âU¤j¤ij
2002 nk khj¤âš ehlhSk‹w¤âš th#ngÆ
murh§f« Ãiwnt‰¿aJ. ïj‹ _y« 6 Kjš 14
taJ tiu cŸs áWt®fS¡F k£L« f£lha
ïytr¡fšÉ tH§Ftij X® mo¥gil cÇikahf
m¥bghGJ M¡»aJ. K‹ò ïUªj murik¥ò¢ r£l
ÉâÆ‹go, ãwªj x›bthUtU¡F« 14 taJtiu
f£lha ïytr¡ fšÉia murh§f« junt©L«
v‹W ïUªjJ. Mdhš, 2004-š Ãiwnt‰w¥g£l
âU¤j¤â‹go 6 taJ tiu cŸs áWt®fS¡fhf¤
fhiyÆš vGªjJ« eil¥gÆ‰áÆš <LghLila
bgÇat®fŸ fl‰fiuÆY«, br‹idÆš
M§fh§FŸs ó§fhtd§fËY« j«ikbah¤j
taJilat®fŸ òilNH gtÅ tUtJl‹,
m‹whl muáaÈÈUªJ m§fho Éiy ca®î tiu
Érhuizel¤â¤Ô®¥òtH§»ÉLth®fŸ.
j‰bghGJ FË®fhykhifahš, fhiy¡ fâut‹
vGªJ jdJ fâ®¡fu§fshš j£o vG¥ãa
ã‹òjh‹ bgÇat®fshš vGªâU¡f Koí«.
ïU¥ãD«, gŸË¡Tl§fËš jh« bg‰w
bršt§fS¡F mšyJ ngu¥ãŸisfS¡F ïl«
ão¥gj‰F¤ j‰bghGnj ešy gŸË¡Tl§fis¤
njo É©z¥g§fŸ ju¥gL« v‹whY«, mªj¥
gŸË¡Tl¤â‹ btËÆš bghGJ Éotj‰F
K‹djhfnt, bgŒ»w gÅiaí«, eL§fit¡F«
FËiuí« bghU£gL¤jhkš tÇirÆš bgÇat®fŸ
f h ¤ â U ¡ » w h ® f Ÿ . g h ® ¡ f ¥ n g h d h š
áWt®fS¡fhd tF¥òfŸ mL¤j 2009-« M©L
#]‹ khj¤âšjh‹ bjhl§F«. MÆD«,
ï¥bghGnj bgÇat®fŸ mjhtJ taâš
bgÇat®fŸ, bršt¢brÊ¥ãš bgÇat®fŸ
mšyhjt®fŸ Ka‰áfis Mu«ã¡f nt©oa
f£lha«ïU¡»wJ.
j«Kila _‹W taJ nguid xU F¿¥ã£l
gŸË¡Tl¤âš KjyhtJ kHiy tF¥ãš
(vš.nf.Í) nr®¥gj‰fhf¤ jh« gL« mtâia v‹
e©g® xUt® v‹Ål« T¿dh®. “k‰w ãuá¤â
bg‰w gŸË¡Tl§fËš nr®tj‰F mâfkhd
EiHî¡ f£lz« ïU¥gjhš ïªj¥gŸËfËš
igaid¢ nr®¤âl eh‹ Ka‰á vL¤nj‹. mªj¤
jÅah® gŸË¡Tl¤â‹ jhshs® v‹id ïÅa
Kf¤Jl‹ tunt‰W, v‹Dila nt©Lnfhis
mikâahf¡ nf£L, filáahf mt® brh‹dJ:
'vš.nf.Í. tF¥ãš nru v§fŸ gŸËÆš EiHî¡
f£lz«%ghŒïu©Ly£r«jh‹'.
b r ‹ i d Æ š k H i y a ® - á W t ® f S ¡ f h d
fšÉ¡Tl§fŸ gyt‰¿‹ bgaÇš "MZu«"
v‹¿U¡»wJ. gH§fhy¤âš K‰W« Jwªj
KÅt®fŸ tá¤j g®zrhiyfËš Ól®fshf¢
nr®ªjt®fŸ fšÉ m¿î bg‰wh®fŸ. j‰fhy¤âa
M Z u k § f Ë š ï l « ã o ¡ f Ó k h ‹ å £ L ¥
ãŸisfshšjh‹ Koí«. nfhOÞtu¢ Ókh‹fŸ
å£L¥ãŸisfS¡F¥ gÂòÇa mu©kid ngh‹w
MZuk§fŸfh¤âU¡»‹wd.
4
Vy« nghl¥gL« gŸË¥go¥ò
-ïuh.brÊa‹

ju¥gl nt©oa kHiy¡ fšÉ¡fhd bghW¥ò
murh§f¤âlÄUªJ Ú¡f¥g£lJ. 6 taJ¡F
cŸg£l áWt®fS¡F¤ ju¥gL« fšÉ trâfŸ
j§F jil ïšyhkš jÅah® Jiw¡F xJ¡f¥
g£LÉ£lJ.
ïytr¡ f£lha¡ fšÉ v‹gJ mo¥gil cÇikahf
M¡f¥g£l nghâY«, mªj cÇikia r£ló®tkhf
Ãiwnt‰Wtj‰fhd knrhjhÉ‹ tiuî 2004š
th{ghŒ murh§f¤jhš btËÆl¥g£lJ. MÆD«,
th{ngÆ mik¢ruit 2004 nk khj¤âš
KoªjnjhL mªjknrhjhbraÈHªJÉ£lJ.
mj‰F¥ã‹ tªj ãujk® k‹nkhf‹ á§
jiyikÆyhd I¡»a K‰ngh¡F¡ T£lÂ
murh§f« 2005 MfÞL 25« njâÆ£L mo¥gil¡
fšÉ cÇik¡fhd òâabjhU knrhjhit¤
j a h Ç ¤ j J . v Å D « , ï ª j k n r h j h i t
ehlhSk‹w¤âš it¤J r£lkh¡F« Ka‰á
vL¡f¥glÉšiy.
MÆD« j‰bghGJ eilbgW« ehlhSk‹w¤
bjhl® T£l¤âš 15-12-2008« njâ khÃy§fŸ
mitÆš 'áWt®fS¡F¡ f£lha ïytr¡
fšÉ¡fhd cÇik' g‰¿ òâjhf xU knrhjh
K‹it¡f¥g£LŸsJ. bghJthf ï¥go¥g£l
K ¡ » a k h d k n r h j h ï U m i t f Ë ‹
T£L¡FGÉ‹ gh®it¡F mD¥g¥g£L mjdhš
ju¥gL« gÇªJiufis¥ bg‰w ãwFjh‹
ehlhSk‹w¤â‹ ïU mitfS« mt‰iw
Éthâ¤J knrhjhit Ãiwnt‰w Koí«. ïªj
KiwÆš gh®¤jhš j‰bghGJŸs ehlhSk‹w¤â‹
ïWâ¡FŸ ïªj knrhjh r£lkhtJ v‹gJ Ia¥
gh£o‰FÇanj! Mf, f£lha ïytr¡fšÉ¡fhd
knrhjhit¤ jdJ M£á¡fhy¤â‹ filá
fhy¡f£l¤âš jh‹ th{ghŒ murh§f« K‹
it¤jij¥nghy¤jh‹ j‰nghija k‹nkhf‹ á§
murh§fK« jdJ filá fhy¤âš K‹it¡»wJ.
murh§f§fŸ kh¿dhY«, f£lha ïytr¡ fšÉia
k¡fS¡F¤ juhkÈU¥gâš v¤jifa kh‰wK«
ïšiy.
2004 nk khj¤âš I¡»a K‰ngh¡F¡ T£lÂ
btËÆ£l njáa Fiwªjg£r¤â£l« v‹gâš
eh£o‹ bkh¤j tUkhd¤âš 6 rjÉ»j«
fšÉ¡fhf murh§f¤jhš bryÉl¥gL« v‹W
â£lt£lkhd cWâbkhÊia¤ jªjJ. MÆD«,
k¤âa murh§f« btËÆ£LŸs 2007-08
bghUshjhu m¿¡ifÆ‹go k¤âa-khÃy§fŸ
mid¤J« nr®ªJ fšÉ¡fhf eh£o‹ bkh¤j
tUkhd¤âš 2004-05š 2.67rjÉ»j«; 2005-06š
2.69 rjÉ»j«; 2007-08š 2.88 rjÉ»j«. 2007-08š
2.84 rjÉ»j« v‹w msÉš jh‹ murh§f¤jhš
bryî brŒa¥g£LŸsJ. 6 rjÉ»j« v‹w 2004š
I¡»a K‰ngh¡F¡ T£lÂ jªj cWâbkhÊ
fh‰nwhL fh‰whf¥ nghŒÉ£lJ v‹Wjh‹ Tw
nt©L«.
ïªâa murik¥ò¢ r£l¤ij cUth¡»a
b g Ç a t ® f Ÿ e h £ o š 1 4 t a J ¡ F Ÿ g £ l
midtU¡F« f£lha ïytr¡fšÉia¥g¤jh©L
fhy¤â‰FŸjUtjhf¤â£lÄ£lh®fŸ.
všnyhU¡F« thœ¡ifÆš rkkhd bghUshjhu-
rKjha thŒ¥òfis¤ jUtj‰fhd rkj®k KiwÆš
Iªjh©L¤ â£l§fis¤ Ô£oa ïªâahÉ‹ Kjš
ãujk® #thA®yhš neU, fšÉ ts®¢á¡F KjÈl«
ju nt©L« v‹W T¿dh®. 'Kothf eh« gh®¡F«
bghGJ fšÉiaÉl K¡»a¤Jt« thŒªj
K‹nd‰w« ju¡ToaJ ntW vJî« ïšiy.
ï ª â a h i t t s ® ¤ â l n t © L b k ‹ w h š ,
ïªâahÉYŸs M©fŸ, bg©fŸ midtU«
fšÉÆš j¡f ts®¢á bg‰wt®fshf ïUªjhšjh‹
ïªâahts®¢ámilaKoí«'.
1991-92š rªijkakhd cyfshÉa bghUshjhu
Kiwia ïªâahÉš m¿Kf¥gL¤âa m‹iwa
Ãâaik¢r® k‹nkhf‹ á§, btËeh£L
_yjd¤ij tunt‰gj‰fhd fhuz¤ij És¡F«
bghGJ, “eh£L k¡fË‹ mo¥gil¤ njitfshd
fšÉ, bghJey«, FoÚ®, rhiy¤ bjhl®òfŸ
ngh‹wt‰iw Ãiwnt‰w eh§fŸ â£lÄL»nwh«.
n f h l h D n f h o k ¡ f S ¡ F t h œ t Ë ¡ f
nt©Lbk‹W jh‹ ïªj¥ òâa bghUshjhu¤
â£l« tU»wJ” v‹W jkJ tuî bryî¤â£l¤âš
T¿dh®. mtU¡F¥ã‹ tªj k‰w f£á
murh§f§fS« òâa cyfshÉa bghUshjhu¤
â£l¤ijts®¤jgoïUªjd.
filáahf 2004-š k‹nkhf‹ á§nf ãujkhuhfî«
M»É£lh®. flªj 18 M©LfËš eh£o‹
tUkhd« bgU» ïU¥gJ«, murh§f¤â‹ tuî-
bryî ãuÄ¡f¤j¡f msî ts®ªâU¥gJ«
c © i k n a . M d h š , e h £ L ¡ F ¡ » i l ¤ j
tUkhd¥bgU¡f« nkšk£l nfhOÞtu®fis cyf
msÉš ãšÈad®fshf kh‰¿ ïU¡»wnj jÉu,
ïªâahÉYŸs ViHfis nkY« guk ViHfshf
M¡»É£lJ.
murh§f« jU« th¡FWâ V£lsÉš ïU¡»wnj
jÉu, eh£oYŸs rhkhÅa k¡fS¡F¢ á¿jsî«
ga‹glÉšiy. _‹W taâš kHiya® tF¥ãš

nru ïu©L y£r %ghŒ njitba‹whš, v¤jid
bg‰nwh®fshš ïªj¡ fšÉ¡Tl Éahghu¤âš
ngh£oÆlKoí«?
fšÉ v‹gJ eh£L k¡fË‹ mo¥gil cÇik
v‹gJ murik¥ò¢ r£l¤âš ïUªjhY«, ï‹iwa
ïªâahÉš go¥ò v‹gJ gz« gil¤njhÇ‹
Vfnghf cÇikahf M»É£lJ. mnjrka«
fšÉa¿î ïšyhj bgU«gh‹ik k¡fis Vkh‰w
Iªjh©L¡F xU Kiw v¥goahtJ ft®¢áfukhd
th¡FWâfis¤ jªJ M£áia Û©L« Û©L«
ão¥gJ Mstªjh®fS¡F vËjhd Kiwahf,
gH»É£lmuáašghlkhfM»É£lJ!
- âdky®, 20.12.2008
6
khzÉfËl« ášÄõ« brŒj MáÇa® ifJ
gªjÿ® mU»YŸs ãj®fhL Jt¡f¥ gŸËÆš khzt, khzÉfËl« Mghr KiwÆš elªJ
bfh©lMáÇa®'rÞbg©£'brŒa¥g£L,ifJbrŒa¥g£lh®.
Úy»Ç kht£l¤âš gªjÿ® mUnf ãj®fh£L Cuh£á x‹¿a Jt¡f¥gŸËÆš jÄœ tÊ k‰W«
kiyahs tÊÆš fšÉ nghâ¡f¥gL»wJ. jÄœ tÊÆš 105 ng®, kiyahs tÊÆš 133 ng® vd
bkh¤j« 238 khzt, khzÉfŸ go¡»‹wd®. ï¥gŸËÆš jiyikaháÇa® c£gl VG
MáÇa®fŸgÂah‰W»‹wd®.
m«gy_yh gFâia¢ nr®ªj ãughfu‹; cjÉ MáÇauhf cŸsh®. ït®, gŸË
jiyikaháÇa® ghy»UZzÅ‹ rnfhju®. MáÇa® ãughfu‹ mo¡fo gŸË¡F tuhkš
ïUªjJl‹, gŸË khzt, khzÉfS¡F ghl« f‰ã¡fhkš, Mghrkhf ngRtjhf òfh®
ïUªjJ. Iªjh« tF¥ò go¡F« khzÉfŸ k¤âÆš mk®ªJ bfh©L ášÄõ brašfËš
<Lg£ljhf Tw¥gL»wJ. ïJg‰¿ gŸËÆ‹ bg‰nwh® MáÇa® fHf¤ jiyt® #khš KfkJ,
gŸË jiyikaháÇaÇl« et«g® 22« njâ òfh® bjÇÉ¤JŸsh®. ïªÃiyÆš, flªj et«g® 24
m‹W gŸË¡F »uhk fšÉ¡ FG jiyt® ãuÔ¥Fkh®, fî‹áy®fŸ Phdnrf®, m«R k‰W«
bg‰nwh®-MáÇa® fHf cW¥ãd®fŸ gŸËia K‰WifÆ£ld®; r«gªj¥g£l MáÇa® ÛJ
elto¡ifvL¡FkhWtÈíW¤âd®.
Mdhš, r«gªj¥g£l MáÇa® ãughfu‹ gŸË¡F tuÉšiy. ïjdhš, M¤âukilªj
bg‰nwh® rhiy k¿aš brŒa K‰g£ld®. fšÉ¤Jiw mâfhÇfS¡F jftš bjÇÉ¤jd®.
ïijaL¤J, r«gªj¥g£l MáÇa® ãughfu‹, 'rÞbg©£' brŒa¥g£ljhf, kht£l bjhl¡f¡
fšÉmYty®bjÇÉ¤jh®.
mij V‰W¡bfhŸshj bg‰nwh®, ãu¢id¡FÇa MáÇaiu ifJ brŒíkhW nfhõ« vG¥ãd®.
mt®ÛJelto¡ifvL¥gjhfnghärh®cWâaË¤jã‹fiyªJbr‹wd®.
kWehŸ khiy MáÇa® ãughfuid njthyh nghäÞ ï‹Þbg¡l® »UZzrhÄ ifJ brŒJ,
Tlÿ®Úâk‹w¤âšM#®gL¤âdh®.
- 25.11..2008, âdky®

7
ekJ eh£o‹ r£l§fisí« mit j‰nghJ
brašgL¤j¥gL« Ãiyikiaí« gÇÓyid brŒJ
gh®¡F« nghJ, ghÈaš t‹Kiw¡F gÈahd
FHªijfŸ jk¡fhd Úâia¥ bgWtj‰F«,
thœ¡ifia¤ bjhl®ªJ RKfkhf el¤â¢
brštj‰Fkhd thŒ¥òfŸ FiwªJ tU»‹wd.
ïªj¡ bfhLŠbraiy KGikahf¤ jL¤J
ÃW¤Jtj‰F r£l« k‰W« r_f« ïu©oY«
ï¥nghJŸs NHš cldoahf kh‰w¥gl nt©L«
v‹»wh®mU©Fkh®rhA].
x U r _ f « j ‹ g h Y Ÿ s b g © f Ÿ k ‰ W «
FHªijfis v›Éj« el¤J»wJ v‹gij it¤nj
mj‹ ju« kâ¥ãl¥gL»wJ. mj‹ Úâ¤Jiw
mik¥ò¡F« Tl ïJ bghUªJ«. FHªijfis
ghÈaš t‹Kiw¡F c£gL¤Jtij¡ fh£oY«
mUbtW¥ó£L« Ãfœî ntnwJÄšiy. V‰fdnt
ghâ¡f¥g£l FHªijfis bk‹ nkY« ghâ¥ò¡F
M£gL¤j¡ Toa Úâ¤Jiw eilKiwfis¡
fh£oY« f©o¡f¤j¡f m«r« ntnwJÄšiy.
g h È a š t ‹ K i w a h š g h â ¡ f ¥ g £ l
FHªijbah‹¿‹ òd®thœÉš bfhŠrnkD«
K‹nd‰w« fhznt©Lkhdhš, tH¡F¥
òydhŒî, FW¡F Érhuiz k£LÄ‹¿ x£L
bkh¤j r£l totik¥igí« Tl eh« KGikahf
br«ik¥gL¤jnt©oÆU¡»wJ.
FHªijfis ghÈaš t‹Kiw¡F M£gL¤Jnth®
r _ f ¤ â ‹ v š y h m L ¡ F f Ë Y « Ú ¡ f k w
ÃiwªâU¡»wh®fŸ. ïJ ngh‹w r«gt§fŸ
Inuh¥ãa ehLfËš jh‹ mâfkhf eilbgWtjhf
bghJthd e«ã¡if Ãyî»wJ. Mdhš bj‰fháa
ehLfËY« Tl ïit gutyhf Ãfœ»‹wd v‹gJ
jh‹ c©ik. ïªâahÉš ïªÃfœîfŸ Äf
mâfkh» ï¥ãu¢áid Mg¤â‹ všiyia¤
bjh£LÃ‰»wJ. Inuh¥ãa ehLfËš ïJ
bjhl®ghd r£l§fŸ ÉÇthf cŸsd. ïªâahÉš
ï¡F‰w« bjhl®ghf ïªâa j©lid¢ r£l«,
F‰wÉaš r£l« k‰W« rh‹WfŸ bjhl®ghd
r£l§fËš cŸs áy ãÇîfs‹¿ cWâahd braš
Kiw F¿¤j r£l¥ãÇîfis¡ fh©gJ mÇJ.
MœªJ gh®¡F« nghJ ï¤jifa Fiwªj msî
r£ltÊKiwfËY« Tl FHªijfŸ Ûjhd ghÈaš
t‹Kiw F¿¤j ãu¢áid¡F Ô®î fh©gj‰F
tÊfŸ ïšiy. xU ÃfœÉš ghâ¡f¥g£lt® jdJ
F‰w¢rh£il Mjhuó®tkhf Ãiy ÃW¤j
nt©Lbk‹W Úâk‹w§fŸ f£lhakhf¡
nfhUtJbghJÉâahfïU¡»wJ.
M d h š , g h È a š j h ¡ F j š v ‹ g J _ o a
fjîfS¡F¥ã‹dhš Ãfœtjhš jÅbahU
rh£áahš mjid Mjhu ó®tkhf Ã%ã¥gj‰fhd
rh¤âa¡TWfŸ Äf¡Fiwî v‹gnj c©ik.
g h È a š j h ¡ F j y h š g h â ¡ f ¥ g £ l t u J
th¡F_y¤ij K¡»a Mjhukhf V‰fkW¤J,
mjid Mjhuó®tkhf Ã%ã¡f nt©Lbkd¡
nfhUtJ ghâ¡f¥g£ltiu nkY« ïÊî
gL¤JtjhF«. F‰w Ãfœîfis V‰fkW¡»w
kuòŸs ïªâa r_f¤âš xU áWÄ mšyJ bg©
jd¡F Ãfœªj mÚâia btË¥gilahf vL¤J¡
Tw¤ ja§Fth®. VbdÅš m›thW TW«nghJ
mtuJ f‰ò be¿ F¿¤J njita‰w F‰w¢rh£LfŸ
vGtj‰fhd thŒ¥ò TLjyhF«. m›thW
TWtjhš jhnd r_f¤âÈUªJ Éy¡»it¡f¥
gl¡Toa Mg¤J V‰gL« v‹gJ« mtU¡F¤
bjÇí«. mnj nghy ï¤jifa Jau r«gt« F¿¤j
kdntjid mjid¤ bjhl®ªj ghâ¥òfËÈUªJ
mt® ÛŸtJ Tl Äf áuk« jh‹. V‹ FHªijfŸ?
FHªijfŸ bk‹ikahd ïašòilat®fŸ,
mt®fis vËjhf tr¥gL¤jyh«. ït‰W¡
b f š y h « n k n y F H ª i j f Ÿ i f a U n f
ïU¡»wh®fŸ. mjdhš jh‹ v©z‰w FHªijfŸ
bjhl®ªJ ÃfG« bfhLikÆÈUªJ j¥ã¡f
ïayhjthW á¡»¡bfh©L ÉtÇ¡fnt ïayhj
tiffËšvšyh«J‹òW¤j¥gL»wh®fŸ.
FHªijfŸ Ûjhd ghÈaš t‹Kiw ÃfœîfËš
bgU«ghyhdit òfhuhf¥gâî brŒa¥gLtâšiy,
mjdhš tH¡F elto¡ifíÄšiy. vt® ÛjhtJ
F‰w« Rk¤j¥g£L tH¡F Érhuiz v‹W
tUkhdhš F‰w¤ij Ã%ã¥gJ fodbk‹gjhš
bgU«ghY« j©lid v‹gnj ïšiy. nkY«
F‰wÉaš Ãâk‹w§fËš eilbgW»‹w
ÉrhuizfËš x›bthU Kiwí« x›bthU
fhuz¤ij¢ brhšÈ Érhuizia x¤âit¡f¡
nfhÇ fhy§fl¤JtJ«, FW¡F ÉrhuizÆ‹
nghJ ghâ¡f¥g£l FHªijia FH¥òtJ«, ïÊî
gL¤JtJ« F‰wthËÆ‹ ju¥ò tH¡fkhf
nk‰bfhŸS« jªâukhF«. fhy§fhykhf
ïG¤jo¡»w, Äf á¡fyhd Úâk‹w eilKiwfŸ
f h u z k h f g h â ¡ f ¥ g £ l F H ª i j j d J
F‰w¢rh£il âU«g¥bgWksî¡F gaKW¤â¥
FHªijfŸ Ûjhd ghÈaš t‹Kiw¡F
K‰W¥òŸË it¥ngh«!

g Â a i t ¡ f F ‰ w t h Ë ¡ F t h Œ ¥ ò f Ÿ
njh‹W»‹wd. FHªijfŸ Ûjhd ghÈaš
t‹Kiw bjhl®ghd r®tnjr òŸËÉtu«
TW»wgo Fiwªjg£r« eh‹»š ïu©L
bg©FHªijfS«, M¿š xU™ M©FHªijí«
ghÈaš t‹Kiw¡F gÈah»‹wd. r£l« F¿¥ã£l
všiy¡F nkš brašgl kW¥gjhY«, cz®t‰w
eilKiwfshY« ï¤jifa ghÈaš t‹Kiwahš
ghâ¡f¥g£l FHªijfsJ òd®thœî Ka‰áfŸ
KGik bgw ïaYtâšiy. F‰wthËfŸ j©lid
bgWtj‰FÇa thŒ¥òfŸ Fiwªjjhf, ghâ¡f¥g£l
FHªij jd¡F ne®ªj ntjidia Û©L« Û©L«
mDgÉ¡fne®tjhfï¢r£l«cŸsJ.
x›bthU njrK« jdJ khbgU« brh¤jhd khDl
Fy¤ij¥ ghJfh¤J¥ guhkÇ¥gnjhL, mj‹
ts®¢á¡F« cjÉl nt©oaJ flikba‹gjhf¡
Tw¥gL»wJ. FHªijfŸ ehisa njr¤â‹
Fok¡fshjyhš eh£o‹ ts®¢á FHªijfŸ
eyid¥ bghW¤nj mikí«. vdnt FHªijfŸ
ÄFªj m¡fiwnahL, TÇa ftd¤njhL
f©fhÂ¡f¥gl nt©oat®fsh»wh®fŸ. r_f«
k‰W« muR¡F FHªijfŸ ey‹ F¿¤j khbgU«
bghW¥òz®î nt©L«. FHªijfis ešy clš
Mnuh¡»a¤JlD«, ešy kd ÃiyÆY«, ca®
be¿fnshL« ts®¤bjL¡f nt©oa flik
x›bthUtU¡F« c©L. FHªij¥gUt taJ
tu«ò 12 M©LfŸ mšyJ, 14 M©LfŸ v‹W
FHªijfŸ csÉaš tšYd®fËilna khWg£l
fU¤J cŸsJ. Û‹FŠR ãwªjîlnd jÅ¤J
thH¡ f‰W¡bfhŸ»wJ. Mdhš khDl¡
FHªijfŸ Ú©lfhy« tiu k‰wt®fis rh®ªJ
thHnt©oÆU¡»wJ. ïªj Éra¤âš r£l«
ãujhd gh¤âu« t»¡»wJ. r£l« r_f«
KGik¡F« k£LkšyhJ x›bthUtUila brhªj
t h œ É Y « T l ¥ g § n f ‰ » w J . K i w a h f
t o t i k ¡ f ¥ g £ l r £ l t Ê K i w f Ë ‹
JizašyhJ khDl Fy« xU r_fkhf x‹Wg£L
ïU¡f ïayhJ. ekJ r_f« v›Éjkhd r£l
be¿Kiwfshš ãiz¡f¥g£oU¡»wnjh
mij¥bghW¤J¤jh‹ ekJ k»œ¢áahd thœ¡if
Kiw mikí«. ï‹D« ÉÇthf¡ TWtjhdhš
eh« ãwªj Édho Kjš kuzkil»w filá Édho
t i u Æ š r £ l « j h ‹ e k J t h œ ¡ i f i a
el¤â¢brš»wJ. ekJ ãw¥ò¢rh‹W k‰W«
ïw¥ò¢rh‹W M»a r£l ó®tkhd Mtz§fS¡F
ïil¥g£l ekJ thœehËš eh« ešy KiwÆš
thœ¡ifia el¤â¢ brštnj r£l¤â‹
JiznahL jh‹. òâjhf¥ ãwªj FHªij Tl
r£l¤jhš f©fS¡F¤ bjÇahj tifÆš
ghJfh¡f¥gL»wJ. mj‹ ïU¥ig Ãiy
ÃW¤JtJ«, mj‹ cÇikfis¥ ghJfh¥gJ« Tl
r£l« jh‹. c©ikÆš r£l« jÉu ntbwªj
r_f¡ TW« ïªj msî¡F khDl kh‹òfnshL
ïU¥gâšiy. thœÉ‹ všyh m«r§fisí« myá
Muhíksî¡F r£lk‹¿ ntnwJ« K¡»a¤Jt«
mË¥gâšiy. r_f« áwªj KiwÆš brašgl
r£l« xU áw¥ò¡fhuÂahf ïU¡»wJ. r£lk‹¿
thœnt ïšiy. ntbwªj¡ fiynah mšyJ
m¿Éanyh r£l¤ij¥nghy kÅj thœ¡ifnahL
ã‹Å¥ãizªjjhfïšiy.
xU ehfßf rKjha¤âš FHªijfŸ ey‹ v‹gJ
caÇa K¡»a¤Jt« thŒªj x‹whF«. VbdÅš,
FHªijfŸ ehisa njr¤â‹ brh¤J¡fŸ. vdnt,
muR FHªijfŸ eyid òw¡fÂ¡f¡ TlhJ.
ïªâahÉ‹ všyh r£l§fËY« Kj‹ikahf
És§F»w ïªâa muáayik¥ò¢ r£l¤â‹
KfîiuÆnyna FHªijfŸ ey‹ k‰W« cÇikfŸ
F¿¤J ÉÇthf És¡f¥g£oU¡»wJ. ïªj
K‹DiuÆš ïªâa¡ Fok¡fŸ midtU¡F«
r_f, bghUshjhu, muáaš rkÚâ tH§f¥gl
n t © L b k d F ¿ ¥ ã l ¥ g £ L Ÿ s J .
FHªijfS¡F« ïJ bghUªJ«.
ïªâa muáayik¥ò¢ r£l¥ãÇî 15(3)š FHªijfŸ
k‰W« bg©fŸ eyD¡fhd jÅ¢r£l§fis muR
cUth¡Ftj‰F ïªj¢ r£l« jilahf ïU¡fhJ
v‹W F¿¥ãL»wJ. r£l¥ãÇî 23 kÅj®fis¡
fl¤Jtij všyh tifÆY« jilbrŒ»wJ. ïâš
FHªijfS« ml¡f«. Mg¤J ÉisÉ¡F«
gÂfËš 14 taJ¡F£g£l FHªijfis
n t i y ¡ F m k ® ¤ J t i j r £ l ¥ ã Ç î 2 4
jilbrŒ»wJ. mnjnghy r£l¥ãÇî 36(e) k‰W« (f),
r£l¥ãÇîfŸ 41, 42,45 k‰W« 47 M»ait
FHªijfŸ ey‹ bjhl®ghf muR ã‹g‰w nt©oa
bfhŸiffis ÉtÇ¡»‹wd. nkY« r£l¥ãÇî
39(f) FHªijfŸ ešy Mnuh¡»akhd NHÈš
j§fŸ ts®¢á¡fhd thŒ¥ò¡fis¥ bgWtj‰F
muR vL¡fnt©oa elto¡iffis ÉtÇ¡»wJ.
muáayik¥ò¢ r£l« thÆyhf¡ bfhL¡f¥g£LŸs
r£l cÇikfŸ k£LkšyhJ, FHªijfŸ
eyD¡fhd ntW gy r£l§fS« eilKiwÆš
cŸsd. ïªj¢ r£l¥ãÇîfËš FHªijfŸ
j§fsJ clš Mnuh¡»a«, FL«g¢NHš
M»at‰iw ghJfh¤J¡ bfhŸtJ g‰¿í«,
Ru©liy, J‹òW¤jiy vâ®¤J¥ nghuhLtâš
j§fsJ cÇikfis brayh¡FtJ g‰¿í«
F¿¥ãl¥g£LŸsJ.
n j á a , r ® t n j á a m s É š ï › t s î
r£l¥ghJfh¥òfŸ brŒa¥g£oU¥ãD« Tl

FHªijfŸ Ru©l¥gLtJ Ã‹wghošiy. njáa
bg©fŸ Miza¤â‹ T‰W¥go, ghÈaš
t‹KiwmâfÇ¤J tU« mnjntisÆš
ghâ¡f¥g£l FHªijnah mšyJ ghâ¡f¥g£l
bg©nzh ïJ F¿¤J òfh® gâî brŒJ elto¡if
nfhu ï¥nghJ eilKiwÆš cŸs r£l« nghâa
âw‹ cŸsjhf ïšiy. ïJ xU Ku©ghL
mšyth?. x›bthU F‰w ÃfœÉY« F‰w¤ij
rªnjf¤â‰»lÄ‹¿ Ã%ã¡»w bghW¥ò, F‰w
Ãfœî¡fhd NHiy ÉtÇ¡»w bghW¥ò
ghâ¡f¥g£lt® jiyÆš Rk¤j¥gL»wJ. ïâš
v¥nghJ« kh‰w« ïšiy. F‰w« Rk¤j¥g£lt® ÛJ
bgÇjhd rªnjf« ïUªjhY«, rh£áfŸ _yK«,
gâîbrŒa¥g£l Mjhu§fŸ _yK« mtuJ
F ‰ w ¢ b r a š r ª n j f ¤ â ‰ F ï l Ä ‹ ¿
Ã%ã¡f¥g£lhbyhÊa mt® j©o¡f¥LtJ
ïayhJ. j‰nghJ Úâk‹w§fŸ ïJngh‹w
r«gt§fËš ÔÉu ftd« brY¤J»‹wd. vdnt
ghâ¡f¥g£ltuJ th¡F_y« všyh rka§fËY«
Mjhuó®tkhf Ã%ã¡f¥gl nt©Lbk‹gJ
mtáaÄšiy. j‰nghJ ca®Úâk‹w§fŸ
ghâ¡f¥g£lt® mË¡»‹w th¡F _y¤ij
m ¥ g o n a V ‰ W ¡ b f h © L Ô ® ¥ g Ë ¡
f¤Jt§»íŸsd. nkY« F‰w« Rk¤Jgtiu
F W ¡ F É r h u i z b r Œ a h k n y T l
F‰wthËfS¡F j©lidí« mË¡»‹wd.
VbdÅš áyntisfËš ghâ¡f¥g£l bg©fŸ
F ‰ w « Ã f œ ª j N H š F ¿ ¤ J É Ç t h f
É s ¡ F t j ‰ F ¿ a k d Ã i y Æ š ï š y h k š
ïU¡fyh«. thj§fis MœªJ ftÅ¡f mtuhš
ïayhJ nghfyh«. vÅD« eh« nfhU»w msî¡F
K‹nd‰w«ï‹W«ÃfœªJÉlÉšiy.
cyf« KGikí« kh‰w« ÃfœªJtU« ïªj
ntisÆš, khDl Fy kâ¥ÕLfS«, khDl Fy
e‹ik¡fhf ciH¥ngh® v©Â¡ifí« ca®ªJ
tU« ïªj ntisÆš, eh« ekJ giHa
bfhŸiffis¡ ifÉ£L òâa kh‰w§fis¤ jGt
nt©L«. FHªijfŸ ekJ njr¤â‹ mo¤jskhf
És§F»‹wd®. FHªijfŸ ey‹ k‰W«
ts®¢á¡fhd bfhŸiffis eh« mtru
mtáakhf KGikahf totik¡f nt©L«.
Úâaur® R¥ghuh› brhštJ nghy “r_f Úâ v‹gJ
FHªijfËÈUªJ Jt§fnt©L«” ïs« jË®
x‹iw eh« ftdkhf ghJfh¤J¥ guhkÇ¡fhJ
É£L É£nlhkhdhš mJ ga‹jU« bgÇa kukhf
ts®tJ fod«. Mfnt r_f Úâ v‹gj‹ Jt¡f¢
brašghlhf 'FHªijfŸ eyD¡fhd bfhŸif' ia
eh«tF¤jhfnt©L«.
- Combat law, March April 2008

(Míj¡fl¤jš, nghij¥ bghUŸ fl¤jY¡F¥ ãwF
M£fl¤jš bjhÊšjh‹ _‹whtJ, bgÇa fl¤jš
bjhÊyhf cUkh¿ tU»wJ. ïij¥ g‰¿a
j t š f i s m ¿ a k h W n t l ¤ â š b r ‹ W
r«gªj¥g£lt®fËl« ÉrhÇ¤j nghJ »il¤j
jftšfŸmo¥gilÆšvGj¥g£lf£Liu)
ïªâahÉ‹ bkh¤j k¡fŸ bjhifÆš, tWik¡
nfh£o‰F ÑnH cŸst®fË‹ É»jh¢rhu« 60
rjåj¤âÈUªJ 42 rjåjkhf¡ FiwªJŸsJ vd
ïªâa muR T¿dhY«, cyf t§»Æ‹ fz¡F¥go
Vw¡Fiwa 46.70 nfho ruhrÇ ïªâa k¡fŸ
ehbsh‹W¡F %.60¡F ÑnHjh‹ tUkhd«
cŸst®fshf ïU¡»‹wd®. brhšy¥nghdhš,
x£Lbkh¤j ïªâa®fËš rÇghâ k¡fŸ m‹whl
t Æ ‰ W ¥ g h £ L ¡ n f n g h j h j t ® f s h f n t
ïU¡»‹wd®.
ÄFªj tWikiaí«, gz¤ njitiaí« ikakhf¡
bfh©L el¡F« ïªj bjhÊÈš bg©fns
gÈahLfshf ga‹gL¤j¥gL»‹wd®. VbdÅš
m t ® f Ÿ j § f s J x › b t h U m o ¥ g i l ¤
n j i t f S ¡ F « ã w i u n a r h ® ª â U ¡ f
nt©oíŸsJ.
mt®fË‹ FL«g cW¥ãd®fS«, e«ã¡if¡F
cÇat®fS« j§fsJ gz¤ njitia fhuz«
fh£ona ït®fis ïªj Éahghu euf¤âš
j Ÿ Ë É L » ‹ w d ® . g h â ¡ f ¥ g £ l t ® f Ë š
bgU«gh‹iknah® á‹dŠáW FHªijfshfnt
ïU¡»wh®fŸ.
ó£l¥g£l fjîfË‹ ã‹dhš
v‹id xU _‹W taJ FHªijÆ‹ jhahf¡
fh£o¡ bfh©L,âšÈÆYŸs F¿¥ãl¤j¡f å£L
ntiy¡F MŸão¤J¤jU« ÃWtd§fS¡F¢
br‹W gh®¤njh«. m¥nghJ v¥go ïªj ïs«
áWÄfŸ nk‰Ft§f«, #h®¡f©£, r¤ÔZf® KjÈa
khÃy§fË‹ »uhk¥òw§fËÈUªJ Äf¢ Rygkhf¡
fl¤âtu¥gL»‹wd®v‹wmâ®¢ánankÈ£lJ.
nk‰F t§f¤â‹ mÈ¥ó® âth® gFâÆÈUªJ
tªjt®fshd »u‹é¤ È j«gâÆd® M£fl¤jÈš
<Lg£L tU« K¡»a¥ òŸËfŸ. bjhÊš
t £ l h u ¤ â š ' # h ‹ ° ' v ‹ W ï t ® f Ÿ
miH¡f¥gL»‹wd®.
xU bg©Q¡F %.500 Kjš %.10,000 tiu Éiy
Ã®za« brŒJ, mt®fis ntiy thŒ¥gË¡F«
ÃWtd§fËl« bgh«ikfŸ nghy É‰F«
»u‹é¤ijbeU§»,mtiu¥g‰¿nf£nlh«.
bjAšfh : v ¥ g o ï ª j ï s « b g © f i s
blšÈ¡F¡bfh©LtªÔ§f?
»u‹é¤ : k f h d ª j h u Æ È ‹ _ y k h f .
bgU«ghY« tl»H¡F¥ gFâfËÈUªJ tU«
u Æ š f i s ¤ j É ® ¤ J É L n t h « . V ‹ d h ,
fîAh¤âÆš nghä° nrhjid brŒth§f. Mdh
k f h d ª j h u Æ š n e u o a h f n t b l š È ¡ F
t ª J É L t j h š , e h § f ï ª j t Ê i a n a
ga‹gL¤Jnwh«.
bjAšfh: ïs« bg©fËl« v‹d brhšÈ
e«gt¢Ó§f?
»u‹é¤: blšÈÆš ešy r«gs¤Jl‹ gyÉj
ntiythŒ¥òfŸ ïU¥gjhf k£Lnk brhšnt‹.
m i j ¤ j É u n t W v i j ¥ g ‰ ¿ í « m â f «
brhšykh£nl‹. ï§nf ïU¡»w ntiythŒ¥ò
V b # © £ j i y ¡ F % . 2 , 5 0 0 j U t h U .
m J k £ L Ä š y h k , t U « t Ê Æ š ï u î
neu§fŸyjh‹nghä° nuhªJ tUth§f. mt®fS«
bg©fŸ fl¤j¥gLtij¡ f©Lão¤jhY«,
jiy¡F xU bjhif fz¡F¥ngh£L th§»£L
É£LLth§f.
bjAšfh: bg©fis fl¤JtJ bjÇŠR«, mt§f
gz«nf£gh§fsh?
»u‹é¤:«...«... jiy¡F200%ghŒnf£gh§f.
RÄjh (taJ 16) É‹ fij m¥go¥g£lJjh‹. mtŸ
_‹W tUl§fS¡F K‹ò jdJ jªijÆ‹ e©g®
_ykhf #h®¡f©oÈUªJ blšÈÆ‹ gŠrhã gh¡
gFâÆš cŸs ntiythŒ¥ò ÃWtd¤â‰F
miH¤Jtu¥g£lhŸ. j§fit¡f¥g£l ïl¤âš,
v›Éj ntiythŒ¥òÄ‹¿ ïUªj mtŸ ntiy
t h § » ¤ j U « V b # © o ‹ _ y « g y É j
bjhšiyfS¡F MshdhŸ. bjhl®ªJ _‹W
khjfhykhf mtis jd¡F krh{brŒa¢ brhšÈ¡
f£lha¥gL¤âa Vb#©£ xUehŸ mtis
t‹òz®¢áí« brŒjh‹. mj‰fL¤j ehns
m§»UªJ j¥ã Xoa mtŸ bjUnthu§fËnyna
áyeh£fŸ j§»ÆUªâU¡»whŸ. ifÆš gzK«,
thÆš Ïªâí« ïšyhj fhuz¤jhš x‹W«
òÇahkš jÉ¤j mtis nr£ehsah gFâia¢
10
v§F« fhz Koahj FHªijfŸ
-neAh Ô£á¤

nr®ªj xU r_fey mik¥ãd® fh¥gh‰¿íŸsd®.
mtŸ “f‰ãHªjtŸ” v‹w fhuz¤âdhš, mtsJ
FL«g¤âd® mtis V‰W¡bfhŸs kW¤JÉ£ld®.
v‹d brŒtbjd¤ bjÇahkš gÇjÉ¤j mtS¡F
x U g h J f h ¥ ò É L â Æ d ® m i l ¡ f y «
mË¤JŸsd®. RÄjhit ÓuÊ¤j ntiythŒ¥gf
Vb#©£ ÛJ tH¡F¥ nghl¥g£L«, Xuh©L¡F K‹
mt‹r£l¤â‹ãoÆÈUªJj¥ã¤JÉ£lh‹.
FHªijia¥ gh®¤J¡ bfhŸS« gÂahis¤
njo
bj‰F blšÈÆ‹ y{g£ efÇš cŸs 'óšrª¤
ntiythŒ¥gf¤ij' mQ»a nghJ v§fŸ K‹ò 10
K j š 1 4 t i u í Ÿ s ï s « b g © f Ÿ f i l
bgh«ikfis¥ ngh‹W tÇirahf ÃW¤j¥g£ld®.
mªj¥ bg©fË‹ mDgt¤â‰nf‰g (K‹dhš
ntiy brŒj mDgt« mšyJ ntiy mDgt«
ïšyhjt® vD« mo¥gilÆš), e«ÄlÄUªJ«
mt®fËlÄUªJ« fÄõ‹ tNš brŒtjhf
Vb#©£ bjÇÉ¤jh®. f£lz¤ bjhif 6,000
%ghÆÈUªJ 10,000 %ghŒ tiu ÚSbkdî«
bjÇÉ¤jh®. nkY« áy nfŸÉfS¡F mt® T¿a
gâšfŸ tUkhW-
bjAšfh: eh‹ V‰fdnt v‹ FHªijia¥
gh¤J¡bfhŸs xU áWÄ njit¥gLtjhf
brhšÈÆUªnjnd...
Vb#©£: m¥gona Mf£L« (ã‹dhš âU«ã)
mt®fis¡ T¥ãL. (clnd áy áWÄfŸ
tU»‹wd®)
bjAšfh: vd¡F ïªj¥ bgh©Q nghJ«. c« ngU
v‹d«kh?
áWÄ:ášã.
bjAšfh:cd¡Fv‹dtaRMFJ?
ášã:g‹Åu©L
b j A š f h : K ‹ d h o v § n f í « n t i y
gh¤âU¡»ah?
ášã: «, behŒlhÉš ïu©L tUr« ntiy
gh¤âU¡nf‹.
bjAšfh: rÇ, eh‹ ïªj¥ bgh©izna
vL¤J¡»nw‹.
Vb#©£: mªj¥ bg©nzhl m«kh bfhŠr
neu¤Jy ï§f tUth§f, mt§f»£nlí« xU
th®¤ij brhšÈL§f.
mªj¢ áWÄÆ‹ khj¢ r«gs« 3,000 %ghŒ vd Koî
brŒa¥g£lJ. mªj Vb#©£, 11 khj x¥gªj«
mo¥gilÆš mªj bg© v§fËl« ntiy brŒthŸ
v ‹ W « , k h j ¤ â š 2 e h Ÿ É L K i w
junt©Lbk‹W« bjÇÉ¤jh®. Mdhš, eh§fŸ
mj‰F x¤J¡bfhŸsÉšiy, ÉLKiw ïšyhkš
ntiy brŒjhš TLjyhfnt r«gs« jUtjhfî«
T¿ndh«. á¿J neu¤âš mtsJ jhah® v‹W
brhšy¥g£l bg© tªjh®. jdJ bga® #h®dh vd
T¿dh®.mtUl‹ngáaitÑnH.
bjAšfh:ïJc§fbgh©Qjhnd?
#h®dh:Mkh«.
bjAšfh:Ú§fv‹dg©Ö§f?
#h®dh: »uhk¥òw§fËÈUªJ bg©fis¡ T£o
t ª J ï § n f ( b l š È ) ï U ¡ » w n t i y
thŒ¥gf§fËl«bfhL¥ng‹.
bjAšfh:c§fCUv§fïU¡F?
#h®dh: áÈFÇ¡F« »õh§fU¡F« eLÉny
j®Fy®DxUCU...mjh‹v§fCU.
bjAšfh: v‹Dila j§if Tl ïnj khâÇ xU
bgh©Q ntQ«D nf£lh, ïnjhL ï‹bdhU
bgh©Qvd¡,F»il¡Fkh?
#h®dh: ï§f ghU§f, nghä° nrhjid
brŒwJdhy á‹d¥ bgh©Q§fis T£o£L
t®wJ buh«g¡ fZl«. Mdh mnj rka« xU¤jnuhl
brhªj bgh©Q‹dh vªj¡ fZlK« ïšy, ahU«
v‹idvJî«nf£fKoahJ.
MdhY«, v§fS¡F mªj rªnjf« Úo¤jJ. #h®dh
mªj¢ áWÄÆ‹ c©ikahd m«kh »ilahJ.
#h®dhÉl« ngáaâÈUªJ v§fS¡F xU Éõa«
òy¥g£lJ. áWÄfis fl¤j '#h‹°' ga‹gL¤J«
mnj tÊ Kiwia¤jh‹ ït®fS« ga‹
gL¤J»wh®fŸv‹gnjmJ.
mªj Vb#©£ Tl ášãÆ‹ r«gs¤ij¥ g‰¿
ngR«nghJ, gzkhf¤ ju¡TlhJ vdî«,
fhnrhiyahfnt bfhL¡f nt©L«, mšyJ
gz¤ij¤ jdJ t§»¡ fz¡»š nghl nt©L«
v‹W« T¿dh®. mJnt v§fŸ rªnjf«
mâfÇ¥gj‰FxUMjhukh»É£lJ.
yâfh jh° v‹w áWÄ mÈ¥ó® jthÇÆÈUªJ
blšÈ¡F 2005 #dtÇÆš tªjhŸ. ï¥nghJ
go¥g¿t‰W, K‰¿Y« Mjut‰W Ã‰F« mtË‹
taJ 14. òâa efu¤â‰F t§»¡ fz¡F Tl
ïšyhkštªjJmtSilajtWmšy.
mtË‹ ntiythŒ¥gf Ã®th» mtsJ bgaiu
'ãuå‹' vd kh‰¿É£lh®. VbdÅš, m¥nghJjh‹
mtsJ r«gs¥ gz¤ij mªj Vb#‹o‹ t§»¡
fz¡»šnghlKoí«.
xU å£oš xU tUlkhf¡ fZl¥g£L ciH¤J
mtŸ r«ghâjj 12,000 %ghŒ ãuå‹ v‹w bgaÇš
tNÈ¡f¥g£oU¡»wJ. ïJg‰¿ mtns T¿anghJ
“v‹ndhl r«gs¥ gz¤ij v‹»£l¡ bfhL¤J,

v‹id v§f å£L¡F¤ âU«ã å£L¡F
mD¥ò§f‹D Ãiwa¤jlit V#‹L»£l
nf£nl‹. Mdh mtU kh£nl‹D£lh®.
mJk£LÄšyhk ïJg¤â eh‹ òfh® bfhL¤jhš
nghä° v‹id¤jh‹ ifJ g©Qth§f‹D«
brh‹dhU.''
r£l¤â‹ ãoÆš á¡»¡bfhŸshj mªj Ã®th»
mtS¡F ntW áy ïl§fËš ntiybg‰W mD¥ã
it¤jh®. mtŸ mªj ïl§fËš ntiygh®¤jnghJ
áy r_f ey mik¥òfË‹ cjÉíl‹, Ã®th» nkš
tH¡F¥ gâî brŒjhŸ. ï¥nghJ, Ã®th» mtS¡F
36,000 %ghŒ âU¥ã¤ junt©L«. ghJfh¥ò
ÉLâÆÈUªj mtis mQ»anghJ, “v‹ndhl
gz¤ij¤ âU«g th§fhk v§f å£L¡F eh‹
â U « ã ¥ n g h f K o a h J . ï § n f v ‹ d
brŠnr‹»wij mt§f»£l eh‹ v¥go¢ brhšy
Koí«,”vdnf£»whŸ.Ãaha«jhnd?
Ñjh (12), ãÇa§fh, gUš(7) M»nah® 2006 #dtÇÆš
AÇahdhÉYŸs gßjhgh¤âš kÙZ-ßJ F¥jh
v ‹ g t ® f s J å £ o š n t i y b r Œ a
mD¥ãit¡f¥g£ld®. ãÇa§fh, gUš ïUtU«
JÂ Jit¤jš, åL k‰W« fÊ¥giwfis R¤j«
brŒjš (btW« ifÆš Mg¤jhd mÄy¤ij
ga‹gL¤j nt©oa mty«) M»a ntiyfËš
<LgL¤j¥g£ld®. Ñjh rikayiw rh®ªj
ntiyfS¡F it¤J¡bfhŸs¥g£lhŸ.
ïªj¥ bg©fË‹ T‰W¥go, F¥jhÉ‹ å£oš
j©lid v‹gnj ÉtÇ¡f Koahj ÃiyÆš
ïU¡Fkh«. á‹dŠ á¿a brašfS¡F¡ Tl
j©o¥gh®fsh«. mJî« ntiy brŒí« nghJ
ö§»dhš m›tsîjh‹. FË®fhy ïuîfËš
j©Ù® Ãu«ãa FËayiwÆš ö§f¢ brhštJ,
cl‰gÆ‰á¡ fUÉfisí« »Ç¡bf£ k£iliaí«
bfh©L mo¥gJ« r®trhjhuzkhf el¡F«. m¥go
mo¡F«nghJ mt®fË‹ thŒfis¤ JÂÆdhš
f£oÉLth®fsh«; mt®fsJ r¤j« btËna
nf£f¡TlhJ v‹gj‰fhf. nkY«, mt®fS¡fhd
czit jiuÆš ö¡» åá v¿th®fsh«. jiuÆš
á j ¿ a t ‰ i w ¤ j h ‹ m t ® f Ÿ b g h W ¡ » ¢
rh¥ãLth®fsh«. mt®fŸ _tU« F¥jhÉ‹ å£oš
ïu©L tUl§fshf ntiy gh®¤J«, mt®fS¡F
xUKiw Tl r«gsnkh, mt®fsJ bg‰nwhiu¥
gh®¡fmDkânah»il¤jâšiy,
ïJ g‰¿ Ñjh TWifÆš, “eh‹ xUjlit Tl v‹
m«kh m¥ghÉl« ngáaâšiy. xU jlit nghÅš
ngr Ka‰á¤j nghJ nkl« (ßJ F¥jh) mij¥
gh®¤J£lh§f. clnd ngh‹ e«g® vGâ t¢áUªj
n g ¥ g i u ¥ ã L § » R ¡ F ü w h Œ ¡ » Ê ¢ R ¥
ngh£L£lh§f. v‹id m«kzkh¡» f©fËš
ÄsfhŒ¤öis m¥ãÉ£L, rikaš %« fjnthL
nr®¤J f£o¥ ngh£L£lh§f. mJ¡fL¤j mŠrhW
ehŸvd¡Frh¥ghnljuiy.”
kÙZ F¥jh gyKiw Ñjhîl‹ t‹òz®¢á
bfhŸsî« Ka‰á¤jhuh«. mtŸ vâ®¤jjhš
M¤âukilªj kÙZ xU ïU«ò¡ f«ãahš mtsJ
bjhilÆš NLit¤jhuh«. mtuJ kidÉ
Vbd‹W nf£lj‰F “ït mâfkhf rh¥ãLwh” vd
rh¡F¥ ngh¡F brh‹dhuh«. kÙZF¥jh xU
bgh¿Æaš tšYe®. mtuJ kidÉ nk‰go¥ò
go¤jt®. ïªj¡ bfhLikia v‹dbt‹W
brhštJ.
ïWâÆš g¡f¤J å£L¡fhuÇ‹ cjÉnahL _‹W
F H ª i j f S « m § » U ª J j ¥ ã ¤ J
btËna¿dh®fŸ. j‰nghJ xU fh¥gf¤âš tá¤J
tU»wh®fŸ. fhtš Ãiya¤âš òfh® brŒJ«
kÙZ, ßJ ïUtU« Úâk‹w« br‹W xnu ehËš
#hÛ‹ bg‰WbtËtªJÉ£lh®fsh«.
Ñjh bghWik ïHªjtshf¡ fhz¥gL»whŸ,
jd¡F¤ bjÇªj AÇahzh bkhÊ tH¡»nyna
mtŸ brh‹dit, “mt§f bu©L ngiuínk
b f h i y b r Œ a Q « , e h § f v ¥ g o
ntjidailŠnrhnkh mij mt§fS«
mDgÉ¡fD«,”v‹»whŸ.
_tÇš á¿atshd g%Èl« nf£l všyh¡
nfŸÉfS¡F« xnu gâiyna âU«g¤ âU«g¡
TW»whŸ: “eh‹ v‹ å£L¡F¥ nghfQ«. eh‹ v‹
å£L¡F¥nghfQ«”m›tsîjh‹.
ï ª j _ ‹ W n g U k h t J j § f S ¡ F
ne®ªjt‰¿ÈUªJ j¥ã¡fthtJ Ka‹wd®.
Mdhš 23 taJ ãß¤âÆ‹ Ãiyik ï‹D«
bfhLik. blšÈ nyhâ rhiy uÆšnt FoÆU¥ãš
tá¡F« nf.á. j¤ v‹gtÇl« jdJ 8 taJ Kjny
ntiy brŒJ tªjt® ãß¤â. nk‰F t§f¤âÈUªJ
jdJ khkhÉ‹ _y« blšÈ¡F tªJ nf.á. j¤
å£oš ntiy gh®¤j ãß¤â jdJ 15 tUl fhy
mDgt¤âš xUKiw Tl å£il É£L btËna
nghdnjÆšiy. mªj mDgtnk mtis vtÇlK«
x£o¥ngrhkš, ahÇlK« e«ã¡ifÆšyhkš
thHit¤âU¡»wJ.
jÅah® fh¥gf¤âÈUªj mtis¢ rªâ¡f
Ka‹wnghJ v§fis¡ fhz kW¤JÉ£lhŸ,
ï›tsî V‹? mtsJ jªij ïwªjnghJ Tl

mtŸ nghfÉšiy, j‹id miH¤J¢bršy tªj
jk¡ifÆl« Tl¥ ngr kW¤JÉ£lhŸ, ãß¤âÆ‹
Kf¤âY«, clÈ‹ k‰w ïl§fËY« jG«òfŸ
ÃiwªJfhz¥gL»wJ.
ghÈaš bjhÊÈš uh{a« el¤J« Í.ã rhiy
I.eh. k¡fŸbjhif ts®¢á k‰W« ghJfh¥ò
elto¡iffS¡fhd mik¥ã‹ fz¡F¥go,
ïªâahÉš ehbsh‹W¡F FiwªjJ 200 ïs«
b g © f s h t J g h È a š b j h Ê È š ò â j h f
<LgL¤j¥gL»wh®fŸ. mt®fËš 160 ng® ntW
tÊa‰wt®fshf mijna ngh¡»lkh¡»¡
bfhŸ»‹wd®. nghf¥nghf, mijna Éahghu
ßâahf kh‰¿¡ bfhŸ»‹wd®. ïªâahÉYŸs 3
y£r« ghÈaš bjhÊš ÉLâfËY«, 1,100 át¥ò
És¡F¥ gFâfËY« vL¤j fz¡»‹ go bkh¤j«
25 y£r« ghÈaš bjhÊyhs®fŸ cŸsd® v‹W
k ¤ â a b g © f Ÿ k ‰ W « F H ª i j f Ÿ e y
mik¢rf¤â‹jftÈšbjÇÉ¡f¥g£oU¡»wJ.
kAhuhZou¤ij¢ nr®ªj ßjh fh«gnl v‹w bg©
1997š jdJ 17tJ taâš blšÈ Í.ã. rhiy¡F¡
fl¤â tu¥g£L, 3000 %ghŒ¡F É‰f¥g£lhŸ.
KjÈš ïâš <Lgl mtŸ kW¤jnghJ, mtSl‹
nr®¤J ntW 100 bg©fisí«, xU FW»a,
ï U £ l i w Æ š 2 0 e h £ f S ¡ F « n k y h f
mil¤Jit¤J á¤âutij brŒâU¡»‹wd®.
mªj ÉLâfis Ã®t»¤J tU« bg©fË‹
fzt®fŸjh‹ òâa bg©fS¡fhd Kjš
tho¡ifahs®fS« Tl. áy rka§fËš mªj
bg©fË‹ ãw¥òW¥ãš ÄsfhŒ¥ bghoia¤ öÉ
bfhLik¥gL¤â, bjhÊÈš <Lgl r«kâ¡f
it¥gh®fsh«. xUtÊahf ßjh bjhÊÈš <Lgl
r«kâ¤J Él, mtis thu eh£fËš x›bthU
ehS« 20 Kjš 80 tiuÆyhd tho¡ifahs®
fSlD«, PhÆ‰W¡ »HikfËš 50 tho¡ifahs®
fSlD« bjhÊš brŒa t‰òW¤ j¥g£lh®. xUehŸ
å£L¡F nghf ÉU«òtjhfßjh T¿anghJ,
ÉLâÆ‹ bg© Ã®th» ßjhÉ‰bfd bfhL¤j
bjhifia âU¥ã nf£lhuh«. “eh‹ v¥go gz¤ij
âU¥ã¤ ju Koí«? vd¡F mt§f r«gsnk
jªjâšiy. btW« czî«, cilfS« jh‹
jªjd®,” v‹wh® ßjh. 9 tUl§fS¡F¥ ãwF
ßjhit vY«òU¡» nehŒ jh¡»aJ. á»¢ir¡fhf
k U ¤ J t k i d ¡ F n g h F « t Ê Æ š ß j h
m t ® f Ë l Ä U ª J j ¥ ã É £ l h Ÿ . j ‰ n g h J
FHªijfS¡F nrit òÇí« ÃWtd« x‹¿š
gÂah‰¿ tU»whŸ. mtŸ bjhL¤j tH¡F
Úâk‹w¤âš ïU¡»wJ. Ô®¥ò tU« K‹ng mtË‹
thœî KoªJÉl¡TL«- VbdÅš mtS¡F
vŒ£ÞïU¡»wJ.
òJâšÈ uÆš Ãiya¤ij x£o, mikªJŸs Í.ã.
rhiyÆid ï¥go¥g£l gy Ég¢rhu ÉLâfŸ
M¡»uÄ¤J¡ bfh©LŸsd. ït‰¿š gy,
MáahÉ‹ Äf¥bgÇa ášyiw É‰gid tÂf
tshf¡f£ol¤â‹nkšjs¤âšïa§F»‹wd.
mªj tÂf js¤âš 64« v© ÉLâna
všyht‰¿Y« 'áwªjJ' vd¡ nfŸÉ¥g£L, ehK«
cŸnsEiHªnjh«.
ïªj 64« ÉLâÆ‹ kîR v‹dbt‹whš
gUtkilahj áWÄfŸ Ãiwa¥ ng® ï§nf kÈthd
f£lz¤âš »il¥gh®fŸ v‹gnj. gUtkilahj
áWÄíl‹ cwî bfh©lhš, `cwÉš ïayhik'
v‹w ghÈaš gyåd¤J¡F¤ Ô®î »il¡F« v‹gJ
ngh‹w _le«ã¡iffnshL ehotU« nkšj£L,
eL¤ju taJ M©fS¡F ï§nf mâf trâ
V‰gL¤â ju¥gL»wJ. bg©fË‹ mHF«, ÃwK«
mt®fË‹ÉiyÆšK¡»a¥g§Ft»¡»‹wd.
eh« Í.ã. rhiyÆ‹ 70-« v© ÉLâ¡ fh¥ghs®
nrhÅahÉl« ngáanghJ, mt® bjÇÉ¤jit
c©ikÆnynamâ®¢áô£od.
bjAšfh: bjhÊY¡fhd bg©fis v§»UªJ
bgW»Ö®fŸ?
nrhÅah: K‹dhobašyh« juf®fŸ ïUªjh§f.
Mdh ï¥g bgU«ghyhd bgh©Qfis mt§fs¥
bg¤jt§fns bfh©L tªJ ÉLwh§f.
bfhšf¤jh, kAhuhZouh, Mªâuh‹D gy
ïl§fŸyÆUªJï¥go¡bfh©Lt®wh§f.
bjAšfh: bgh©Qfis¡ bfh©LtU« juf®fŸ
g¤â¢brhšY§fns‹.
nrhÅah: jufU§f Mu«g¤âš ïijit¢R Ãiwah
gz« r«ghâ¢rh§f. Mdh ï¥ngh mt§f tÊna
ntw. Kjšy xU bgh©Q Tl mtis¡
fhjÈ¡»w khâÇ eo¥gh§f. m¥òw« mtS¡F
fl¤jšfhu§f»£l ÉiyngRth§f. m¥òw« mªj
bgh©iz É¤JLth§f. xU ÉLâÆy mªj¥
bgh©Q ïU¡»w¥gnt mtS¡F Éiyngá
btËna miH¢á£L¥nghŒ ï‹bdhU ÉLâÆy
ntwbgÇabjhif¡FÉ¤Jgz«r«ghâ¡»wh§f.
bjAšfh: xU bgh©iz v¤jid Kiw
É¥gh§f?
nrhÅah:mbjšyh«c§fS¡FvJ¡F?
bjAšfh:ïJnghäR¡FbjÇíkh?
nrhÅah: nghäÞ v‹d brŒth§f? khrhkhr«
tªJ kh_š k£L« fbu¡lh th§»£L¥
nghÆLth§f.
ïij¥ g‰¿, Í.ã. rhiy fkyh rªij fhtš Ãiya
bg© mâfhÇÆl« nf£nlh«. “vd¡F¤

bjÇŠrtiu¡F«, ïªj¥ g¡f« v§nfí«
gUtkilahj bg©fŸ bjhÊÈš <LgL¤j¥
gLtâšiy,”vd¡T¿dh®mt®.
b g © f i s ¡ f h ¥ g h ‰ ¿ f h ¥ g f § f Ë š
j§fit¤jhY«Tl, juf®fŸR«kh ïU¥gâšiy.
ehÇ brlh‹ gFâÆš cŸs ïªj¡ fh¥gf¤âš cŸs
1 6 t a J Ã u « ã a á W Ä i a ¤ n j o j ¡ f
Mjhu§fSl‹ (òif¥gl«, ãw¥ò¢ rh‹¿jœ)
áy®tªJ, jh§fns m¥bg©Â‹ c©ikahd
bg‰nwh® v‹W T¿ r£l¥ó®tkhf vGâ¡ bfhL¤J,
m¥bg©iz j§fSl‹ T£o¢ br‹wd®. áy
eh£fŸ fÊ¤J ÉrhÇ¤jnghJ, mtis mU»š
cŸs »uhk¤ij¢ nr®ªj 50 taJ kÅjU¡F
âUkz« brŒJ it¤jJ bjÇa tªâU¡»wJ, ãwF
jdJ FGÉdUl‹ br‹W mtis Û£L tªjjhf¡
T¿dh®nuhAlh¡fh¥gf«el¤âtU«#Þtªâ.
fU¢áijî
f U É È U ¥ g J M z h ? b g © z h ? v d
m¿ªJbfhŸS« Kiw¡F, 1994š bfh©Ltu¥g£l
fUÉaš F‰w§fis¤ jil brŒí« r£l« jil
Éâ¤âU¡»wJ. MdhY« x›bthU tUlK«
ïªâahÉš Rkh® 9 y£r« bg© FHªijfŸ
k©iz¤ bjhlhkš fUÉnyna fiy¡f¥gLtJ
Úo¡f¤jh‹brŒ»wJ.
M© FHªijfS¡F Mir¥gLtj‹ Éisit
ï¥nghJ gŠrh¥ò« AÇahdhî« mDgÉ¤J¡
bfh©oU¡»‹wd.
ï‹iwa ÃiyÆš AÇahdh k‰W« gŠrh¥ M»a
ïU khÃy§fËYk ghÈd É»jh¢rhu« ÄFªj
á¡fY¡F cŸsh»ÆU¡»wJ. gŠrhãš 1,000
Mlt®fS¡F 876 bg©fŸ AÇahdhÉš 1,000
Mlt®fS¡F 861 bg©fŸjh‹ v‹gjhf Ãiyik
Ó®FiyªJŸsJ.
ïJngh‹w khÃy§fËšjh‹, fhR bfhL¤J¥
bg©iz Éiy¡F th§FtJ«, ghÈaš
t š Y w É š < L g L ¤ J « F ‰ w § f S «
mâfÇ¤JŸsd.
gŠrhã‹ KÇ©lh »uhk¤ij nr®ªj 16 taJ Ójh
mDgÉ¤J¡bfh©oU¥gJ ï‹W xU euf
thœ¡ifna. ÓjhÉ‹ jªij xU yhÇ X£Le®.
mtsJ jhŒ xU å£oš ntiy brŒJ tU»whŸ.
ï¥go ïUtU« ntiy gh®¤J¡ bfh©L tU«
gz« bryî¡F¥ nghjhjhš, Ójhî« j‹ jhíl‹
å£L ntiy¡F bršy Mu«ã¤jhŸ. m¥nghJ«
g‰wh¡Fiw bjhlu, xU ehlf¡ f«bgÅÆš
ntiy¡F¢ nr®ªjhŸ. Mdhš, mJ ehlf¡ f«bgÅ
v‹w bgaÇš ïa§» tªj ghÈaš bjhÊš ÉLâ.
mJ mtS¡F¤ bjÇa tªjnj nghäÞ 'buŒL'
el¤âaã‹òjh‹. m§»UªJ ehÇ ÃnfjÅš cŸs
`f®dš' v‹w CHš vâ®¥ò mik¥ò x‹¿š
jŠrkilªjhŸ, m§F« fLikahd FoÚ®¤
j£L¥ghL, czî¥ g‰wh¡FiwÆ‹ fhuzkhf
mtshš xU tUl« Tl jh¡F¥ão¡fKoaÉšiy,
m§»UªJ btËna¿atŸ AÇahdhÉš ghÂg£
v ‹ w » u h k ¤ â ‹ n g U ª J Ã i y a ¤ â ‰ F
tªJnr®ªjhŸ. m§nf #ÞÕ® v‹w bk¡fhÅ¡
xUtdhš ÓuÊ¡f¥g£lhŸ, mt‹ mtis¤
âUkz« brŒJbfhŸtjhf¡ T¿ gšgth‹
Máuk¤âš É£LÉ£lh‹. Máuk¤â‹ Jiz
Ã®th» Ójhit t‹òz®¢á brŒjnjhL, mtsJ
ã w ¥ ò ¢ r h ‹ ¿ j i H k h ‰ ¿ , m t Ÿ
gUtkilªJÉ£ljhf¡ T¿, 25 tajhd rŠrŒ
t®kh v‹gtÅl« 36,000 %ghŒ th§»¡ bfh©L
` â U k z « ' v ‹ W T ¿ m t Å l « m t i s
É‰WÉ£lh‹.
å£L¢ áiwÆš mil¡f¥g£l mtŸ, rŠrŒ
t®khÉ‹ Äf¥bgÇa FL«g¤ij¢ rkhË¡f
Koahjtshf xnu khj¤âš XotªJÉ£lhŸ.
ã‹d® kdÃiy ghâ¡f¥g£l mtŸ j‰nghJ
'ghyhZu«' v‹w bjh©L ÃWtd¤â‹ ghJfh¥ãš
ïU¡»whŸ.
Máuk¤â‹ jiyik Ã®th»ia rªâ¤jnghJ
mt®, “ïªj xU thu¤âš k£L« _‹W eh‹F
K i w a h t J m t Ÿ j ‰ b f h i y ¡ F K a ‰ á
brŒâU¡»whŸ. mnjhL fhŒf¿ eW¡F« f¤âia¡
bfh©L midtiuí« jh¡fî« Ka‹whŸ. kdey
kU¤JtÇl« bfh©L nghf Ãid¤jhY«,
ï¥gFâÆš mJngh‹W ahU« ïšyhjJ
ntjidaË¡»wJ”vd¡T¿dh®.
mtsJ fzt‹ rŠrŒ, gšgth‹Máuk Jiz
Ã®th» mk®é¤, bk¡fhÅ¡ #ÞÕ® M»nah® ÛJ
tH¡F bjhlu¥g£LŸsJ. mJ Koa btF ehŸ
MF«nghš bjÇ»wJ. ïªÃiyÆš mtsJ å£oF
mD¥ã it¡f Ka‹whnyh, jdJ jªijna
j‹id¡ bfh‹WÉLth® v‹W T¿ Ójh nghf
kW¡»whŸ.
ïJ ngh‹W, r_f« òw¡fÂ¤j bg©fŸ xnu
ïl¤âš, xnu kd ÃiyÆš thœtJ Äfî« ïayhj
fhÇakhF«. VbdÅš ïJngh‹W ÉLâfËÈUªJ
brhªj¡ »uhk§fS¡F¢ bršY« bg©fis
»uhk¤âd® “blšÈ-bg©” v‹nw T¿
miH¡»wh®fsh«, VbdÅš `blšÈ' v‹whny
mªj¥gFâk¡fŸmR¤jkhdjhfÃid¥gnj
ïJ ngh‹nw nk‰F t§f¤â‹ J®fhóiu¢ nr®ªj
n#hâÆ‹(14)fijí«ÉÇ»wJ.

xU ViH¡ FL«g¤â‹ eh‹F bg©fËš filá
kfshd n#hâ¡F âUkz« elªJ Koªj fij
bfhŠr« É¤âahrkhdJ. âObud n#hâÆ‹
jªij kuzkilªjjhš V‰g£l bghUshjhu
beU¡foahš n#hâÆ‹ jhŒ ntiy¡F¢ bršy
Ka‹wh®. x‹W« gÈ¡fhkš nghfnt, n#hâÆ‹ ÛJ
midtÇ‹gh®ití«gâªjJ.
c¤juãunjr¤â‹ mÈfh® efiu¢ nr®ªj 40 taJ
ã.o á§»‰F n#hâ âUkz« brŒJit¡f¥g£lhŸ.
mj‰F Éiyahf %.15,000 ifkh¿aJ. òFªj
å£o‰F¢ br‹w n#hâ¡F gy c©ikfŸ òy¥gl
Mu«ã¤jd. mtsJ fztD¡F V‰bfdnt
âUkz« M»ÆUªjJ, 4 bg© FHªijfŸ
ïU¥gJ ngh‹w c©ikfŸ bjÇatªjd.
f z t Å ‹ K j š k i d É _ y « Ä F ª j
ï‹dšfS¡F cŸshdhŸ. M© FHªij
nt©L« v‹w xnu fhuz¤â‰fhfnt j‹id ã.o.
á§ âUkz« brŒJbfh©lh® v‹w c©ikiaí«
mtŸ bjÇªJbfh©lhŸ. m§»UªJ j¥ã ã.o.
ÃnfjÅš cŸs `f®dhš' ghJfh¥gf¤âš jŠr«
òFªjhŸ. ï‹W mtË‹ xnu ÉU¥g«, jdJ
m«khÉ‹ Kf¤ij¥ gh®¥gJTl mšy, e‹whf¥
go¤J xU MáÇiaahf kh¿ j‹id¥ ghJfh¤J¡
bfhŸsnt©L«v‹gnj.
12 tanjahd råjh, mÞ[hÄ‹ T{Ígh®
gFâia¢ rh®ªj áWÄ. mtsJ jªijí«,
m©zD« kdÃiy ghâ¡f¥g£lt®fshf,
ïWâÆš råjh ngu« ngr¥g£lhŸ. g¡f¤J å£il¢
rh®ªj uhzh Ruh{kš v‹w ijaš bjhÊyhËÆl«
É‰f¥g£lhŸ.
Ruh{kš råjhÉ‰F ntiy th§»¤ jUtjhf¡ T¿
j‹ndhL AÇahdhÉ‹ gfö®fh® gFâ¡F
miH¤J¢ br‹wh‹. m§nf mtS¡F ntiy
th§»¤ juhkš jdJ å£onyna bfh¤joik nghy
el¤j Mu«ã¤âU¡»wh‹. å£L ntiy brŒa
it¤J bfhLik¥gL¤âanjhL Ãšyhkš, mtis
gyKiw ghÈaš t‹Kiw¡F« cŸsh¡»dh‹.
ïWâÆš xUehŸ råjh fhzhkš nghŒÉ£ljhf
mtsJjhŒ¡F¤jftšjªâU¡»wh‹.
nghäÞ ÉrhuizÆšjh‹, Ruh{kš mtis¡
bfhLik¥gL¤âa c©ik bjÇatªjJ.
m t ‹ n k š t H ¡ F ¥ g â î b r Œ J i f J
brŒJÉ£lhY«, bjhiyªJnghd råjh k£L«
ï‹D«»il¡fntïšiy.
y¡ndhÉš cŸs xU jÅah® kfË® bjh©L
ÃWtd¤J¡F¢ br‹W ÉrhÇ¤jnghJ ïiz-
Ã®th» RÅš á§ T¿aJ: “bghJthfnt
ï J n g h ‹ w b g © f Ÿ r _ f ¤ j h š
òw¡fÂ¡f¥g£lt®fshfnt ïU¡»‹wd®. vªj
Mjuî« ïšyhkš, gz¤ njitÆdhš cªj¥g£L
ï t ® f i s ¡ F L « g ¤ â d n u É i y n g á
É‰WÉL»‹wd®. btW« gz¤ijí«, ghÈaš
t‹Kiwfisí« rªâ¤J xU f£l¤âš r_f¤ij¥
g‰¿a gh®itiana kh‰¿¡ bfhŸ»‹wd®. áy
neu§fËš, ght« ïªj bg©fËš áyU¡F,
âUkz« brŒJ bfh©l fztD«, mtdJ
FL«g¤âdU« v‹d ïd¤âd®, v‹d bkhÊ
ngR»‹wd® v‹gJTl bjÇahkš nghŒÉL»wJ.
âUkz« v‹w bgaÇš vËâš Vkh‰w¥gL« ïªj
mgiyfS¡F j§fsJ thœ¡ifia bjhiy¤J
ÄFªj kdbeU¡foí«, kuzKnk Éilfsh»
ÉL»‹wd.”
ïªj Éisah£oš bjhiyªJnghdt® âU«g
thŒ¥òŸsjh?
bfhŠr« Tl»ilahJ. njáa kÅj ts¤Jiw
mik¢rf« TW« jftšgo, M©blh‹W¡F
Vw¡Fiwa 22,480 bg©fS«, 44,476 FHªijfS«
fhzhkš ngh»‹wd®. 5,452 bg©fŸ, 11,008
F H ª i j f i s ¥ g ‰ ¿ a É t u § f Ÿ r Ç t u
»il¥gâšiy. v‹d fhuz«? M£fl¤jš cy»‹
khah#hy«jh‹fhuz«,
m¥goahdhš muR v‹d brŒ»wJ? gyÉj
fÄõ‹fis mik¤J gz¤ij Éuakh¡»¡
bfh©oU¡»wJ. mj‰F ngrhkš tWikÆš
t h L g t ® f S ¡ F c Ç a n t i y t h Œ ¥ ã i d
V‰gL¤âÆUªjhš ïªj Ãiyik V‰g£oU¡Fkh?
ïJjhndh#dehafïªâah...?
áyrka«, bg‰nwh® jiyÆlÉšiy v‹whY«,
FL«g¤â‹ tWikí«, gá¥ãÂínk ïªj tif
bg©fis å£il É£L btËna‰W»‹wd.
efu¤â‰F ntiy njo tU« ï¤jifa bg©fŸ
ÓuÊîfËškh£o¡bfhŸ»‹wd®.
nk‰Ft§f¤âYŸs ÃiyikÆid MuhŒªjhš
eh« bjÇªJbfhŸtJ njÆiy njh£l§fS« xU
fhuz« v‹gijna, v¥gobaÅš flªj IªJ
tUl§fËš ü‰W¡F« nk‰g£l njÆiy¤
njh£l§fË‹ c‰g¤â ifÉl¥g£LŸsJ. ïjdhš
Vw¤jhH 17,000 bjhÊyhs®fŸ j§fsJ
thœthjhu¤ij ïHªâU¡»‹wd®. mJî« t§f
bjhÊyhË k¡fËš xU gFâÆd® njÆiy¤
njh£l§fis¢rh®ªnjãiH¡»‹wd®.
ïJF¿¤J `O gh©L ïªâah' ÃWtd¤â‹
jiyt® thRnj› ghd®ÍÆl« nf£lnghJ,

“Vw¡Fiwa üW tUl§fS¡F K‹ghf, á‹d
eh¡óÇÈUªJ nk‰F t§fhs¤â‰F Fobga®ªJ
br‹wt®fŸjh‹ ï¤jifa k¡fŸ. mt®fS¡F
njÆiy g¿¥gij jÉu ntbwJî« bjÇahJ.
njÆiy¤ njh£l§fis _odhš, mt®fS¡fhd
thœ¡if¡ fjî« _l¥g£ljhfnt m®¤j«,”
vd¡TW»wh®.
nkY«, ï¤bjhÊyhs®fËš 50 rjåj¤â‰F«
nkyhndh® bg©fns. mt®fŸ btË efu§fS¡F
ntiy thŒ¥ò¤ njo bršth®fŸ, m¥go¤ njo¢
bršY«nghJ ntW tÊna ïšyhkš M£fl¤jš
F«gšfËlnk kh£Lth®fŸ. ïJngh‹w ÓuÊî
bjhl®ªJ bfh©Ljh‹ ïU¡F«. muR ïJg‰¿
VJ« nahá¡Fkh? eh£o‹ tl»H¡F¥ gFâfis¢
nr®ªj M£fl¤jš F«gšfis¤ jL¡F« gÂÆš
< L g £ L t U « ' n e j h ‹ ' v ‹ w b j h © L
ÃWtd¤âdiu¢ rªâ¤jnghJ, mj‹ ïiz
Ã®th» âfh«g® T¿aJ Äfî« ftÅ¡f
nt©oajhfïU¡wJ.
mtuJ fU¤J¥go mrh« khÃy¤âš ÃyÉtU«
cŸkhÃy elto¡iffns bgU« fhuzkh»‹wd.
mrh« khÃy¤âš gH§FoÆdU¡F«, nghnlh
ïd¤jtU¡F« ïilna ÃyÉtU« ïz¡fk‰w
NHyhY«, fytu¤jhY« ü‰W¡fz¡fhd k¡fŸ
åLfis ïHªJ jÉ¡»‹wd®. gzbeU¡foÆdhš
j § f s J F H ª i j f i s g Â ¡ F m D ¥ ã
it¡»‹wd®. m¥go tUgt®fËš, bg©
FHªijfŸ vËâš M£fl¤jš F«gšfËl«
kh£o¡bfhŸ»‹wd®.
mJk£LÄšyhkš, kAhuhZouhÉ‹ Éj®gh
k‰W« #h®¡f©£, r£OÞf® gFâfËš cŸs
gH§FoÆd gFâfËš ïªj bjhÊš jdJ tiyia
ÉÇ¡fMu«ã¤âU¡»wJ.
gH§FoÆd k¡fËl« gz¤njitia¡ fh£o
mt®fsJ bg©fis ntiy th§»¤ jUtjhf¡
T¿ btË efu§fS¡F¡ T£o¢ brš»‹wd®,
mt®fS« j§fsJ bg© âU«ã tUthsh?
ïšiyah? vd¤ bjÇahknyna mD¥ã
it¡»‹wd®. ïªj elto¡if flªj áy
tUl§fshf mâfÇ¤J tU»wJ v‹gJ ïªâa
muá‹ gyåd¤ijna fh£L»wJ. cŸeh£oY«rÇ,
btËeh£oY« rÇ, ïªâa k¡fS¡F cÇa
g h J f h ¥ n g ï š i y v D « n g h J
ïªjmuRïÅí«njitjhdh?!
blšÈia¢ nr®ªj r_f ey bjh©l® ÇÎfhª¤,
M Æ u ¤ â ‰ F « n k ‰ g £ l b g © f i s j h ‹
fh¥gh‰¿ÆU¥gjhf¤bjÇÉ¡»wh®.
v›thbwÅš, ÇÎfhª¤ xUKiw jdJ
bršngh‹ v©iz vŒ£Þ ÉÊ¥òz®î És«gu¥
gyifÆš bfhL¤âUªjhuh«. mªj jftš gyif
b l š È Æ ‹ Í . ã . r h i y e L ¥ g F â Æ š
it¡f¥g£oUªjJ. mj‰F vânu cŸs Ég¢rhu
ÉLâÆš ïUªj bg©fŸ clnd mtuJ
v©Q¡F¤ bjhl®ò bfh©L j§fis¡
fh¥gh‰W«go bjÇÉ¤jh®fsh«. mij¤bjhl®ªJ,
jh‹ K‹Ã‹W mt®fis¡ fh¥gh‰¿ajhf
TW»wh® ÇÎfhª¤. nkY« ï¥nghbjšyh« jdJ
nghid M~¥ brŒtJ Tl ïšiyah«. bjhl®ªJ
j‹id miH¡f¡ Toat®fS¡F cjt nt©L«
v‹w v©z«jh‹ fhuz« v‹»wh®. ngh‹ _y«
k£Lkšy, jghš, ~ng¡Þ _ykhf ÇÎfhª¤ij
m i H ¥ g t ® f Ÿ v © Â ¡ i f í « m â f Ç ¤ J
tU»wjh«.
x U K i w , 8 t a n j a h d x U á W Ä i a
fh¥gh‰¿anghJ, mtS¡F jdJ åL v§»U¡»wJ
v‹W Tl brhšy¤ bjÇaÉšiyah«, ïWâÆš
mtŸ ghoa eh£L¥òw¥ ghlÈ‹ tÇfis¡
bfh©nl mªj ïl¤ij C»¤J å£oš bfh©L
nghŒ¢nr®¤jhuh«.
jh‹ ï¥nghbjšyh« ïªj gÂÆid mâf«
nk‰bfhŸtâšiy vd¡TW»wh®. VbdÅš
mt®fis xU euf¤âÈUªJ ï‹bdhU
euf¤â‰F¤jh‹ j‹dhš fh¥gh‰¿ mD¥ã it¡f
Ko»wJ. vdnt ï¥gÂia K‰¿Y« ÃW¤j¥
nghtjhfî«TW»wh®.
Ã®kš rhahÉš gÂòÇí« ghuâ r®khÉl«
nf£lnghJ, “ïªj bjhÊÈš <LgL¤j¥gL«
bg©fŸ bgU«ghY« ïstaâdnu. mt®fS¡F
go¡f¡Tl bjÇtâšiy. ïJngh‹w euf¤âš
kh£o j§fsJ kdey¤ijí«, clšey¤ijí«
K‰¿Ykhf ïHªJ åL âU«ò« mt®fis
FL«g¤âd® Tl V‰W¡ bfhŸtâšiy.
ï ª â a h É š 9 0 r j å j ¤ â d ® g o ¥ g ¿ î
bg‰¿U¡»‹wd® vd muR jh‹ TW»wnj jÉu
c©ikÃiyïJjh‹,”v‹»wh®.
ïªj ÃiyÆš bg©fŸ k‰W« FHªijfŸ ey
mik¢rf¤Jiw 2007 or«gÇšjh‹ `c{#thyh
â£l«' v‹w, kfË® k‰W« FHªijfS¡fhd
ghJfh¥ò r£l¤ij ãw¥ã¤jJ. MdhY« ït‰iw¤
jL¡f KoaÉšiy, ãwF vj‰F ï¤jifa fgl
ehlf§fS«,És«gu§fS«m¿É¥òfS«?
c©ik Ãiyia¥ gh®¤jhš, ãwF V‹
ïªâahÉš k¡fsh£á el¡»wJ v‹nw nf£f¤
njh‹W»wJ. Mdhš c©ikÆ‹ ÛJ if bjh£L¥

gh®¤JÉ£l ek¡nfh ïÅ vªj muáašthâÆlK«,
mik¢rÇlK« Tl if bfhL¡f kd« x¥gÉšiy!
ïJ `cŸs§if bešÈ¡fÅ'. ehlf« Koí« ntis
v¥nghJ? eof®fË‹ ntl« fisa¥gLtJ
v ¥ n g h J ? k ¡ f S « , f h y K « j h ‹ g â š
brhšynt©L«.
(F¿¥ò: ï¡f£LiuÆš F¿¥ãl¥g£oU¥nghÇ‹
c©ik¥ bga®fŸ kh‰w¥g£LŸsd)
- Sources: Tehelka
17
¥ß.nf.Í., khzt® nr®¡ifia xG§FgL¤j Infh®£oš tH¡F
jÅah® gŸËfËš ¥ß nf.Í., Æš FHªijfis nr®¥gij xG§FgL¤j¡nfhÇ br‹id Infh®£oš kD
jh¡fšbrŒa¥g£LŸsJ.
ïj‰FgâyË¡fmuR¡F«,jÅah®gŸËfS¡F«neh£OÞmD¥gc¤juÉl¥g£LŸsJ.
br‹idia¢nr®ªjghntªj‹v‹gt®jh¡fšbrŒjbghJeykD;
"trâ gil¤jt®fS¡F k£Lkšyhkš, ViH, vËat®fS¡F« fšÉ bgW« cÇik cŸsJ.
muáayik¥ò¢ r£l¤âš ïJ tiuaW¡f¥g£LŸsJ. ¥ß nf.Í., tF¥ãš FHªijfis nr®¥gij
jÅah® gŸËfŸ xnu khâÇahf ã‹ g‰Wtâšiy. ïu©liu taJ FHªij¡F ne®fhzš
el¤J»‹wd.bg‰nwhU¡F«ne®fhzšc©L.
bg‰nwh® g£l¥go¥ò Ko¤âU¡f nt©L«. fšÉ¡ f£lz¤ij brY¤J« msî¡F trâ ïU¡f
nt©L« vd, jÅah® gŸËfŸ fUJ»‹wd. 50 MÆu« Kjš xU y£r« %ghŒ tiu jÅah® gŸËfŸ
e‹bfhilnf£»‹wd.
gŸË Ã®thf« nfhU« mid¤ijí« mË¡f bg‰nwh® jahuhf ïUªJ«, áyU¡F ïl« »il¥gâšiy.
fšÉah© Jt§F«K‹,gygŸËfËš¥ßnf.Í.,Æšnr®¡ifKoªJÉL»wJ.
v¥nghJ É©z¥g§fŸ tH§f¥gL«, v¥nghJ Koí«, v¥nghJ nr®¡f¥gLt® v‹gij ufáakhf
it¤âU¡»‹wd®. vdJ FHªijia mnrh¡efÇš cŸs xU jÅah® gŸËÆš nr®¥gj‰fhf¢
br‹nw‹.
fšÉ¡ f£lz« jÉu 25 MÆu« %ghŒ nf£ld®. fšÉ¡ f£lz« k£L« brY¤Jtjhf¡ T¿nd‹.
vdJ FHªij¡F ïl« juÉšiy. ïJ F¿¤J muR¡F kD mD¥ãnd‹. vªj elto¡ifí« ïšiy.
e‹bfhil, f£ll ts®¢á Ãâ, ngh¡Ftu¤J, ÓUil, ghl¥ ò¤jf§fŸ, ïju elto¡iffŸ vd, jÅah®
gŸËfŸÉâ¡F«M©Lf£lzÉtu§fisrk®¥ã¡fc¤juÉlnt©L«.
jÅah® gŸËfËš ¥ß nf.Í., go¡F« FHªijfË‹ g£l¥go¥ò go¡fhj, ntiyÆšyhj, ViH, vËa
bg‰nwhÇ‹ Étu§fis mË¡f c¤juÉl nt©L«. MââuhÉl, gH§FoÆd, Äfî« ã‰gL¤j¥g£l,
ã‰gL¤j¥g£l tF¥ig¢ nr®ªj FHªijfS¡F ¥ß nf.Í., Æš mDkâ tH§f¥g£l Étu§fis mË¡f
nt©L«. É©z¥g§fŸ tH§F« njâ, nr®¡if njâ ït‰iw Ã®zÆ¤J ¥ß nf.Í.,Æš FHªijfis
nr®¡f c¤juÉl nt©L«. e‹bfhil cŸË£l ntW vªj f£lzK« bgwhkš xnu eilKiwia
jÅah® gŸËfŸ ã‹g‰w nt©L«.'' ï›thW kDÉš Tw¥g£LŸsJ. ïij ÚâgâfŸ jdghy‹,
r¤aehuhaz‹ ml§»a 'o Éõ‹ bgŠ¢' ÉrhÇ¤jJ. kDjhu® rh®ãš t¡Ñš nf.ghY M#uhdh®.
kDî¡F gâyË¡F«go jÄHf muR, á.ã.vÞ.ï., k©ly mâfhÇ¡F neh£OÞ mD¥g ÚâgâfŸ c¤ju
É£ld®.
br‹idÆšcŸs13jÅah®gŸËfS¡FjÅahfneh£OÞmD¥gt¡ÑY¡FmDkâaË¡f¥g£lJ.
-1.1.08, âdky®.

FHªijfŸ fl¤j¥gLtJ g‰¿a brŒâfŸ
m › t ¥ n g h J b r Œ â ¤ j h Ÿ f Ë š b t Ë t ª J
bfh©oU¡»wJ. Mdhš ï›thW fhzhkš nghF«
FHªijfis Û£gJ g‰¿a Kiwahd brašKiw
VJ« ïJtiu tF¡f¥glÉšiy. fhtšJiw jdJ
my£áa¥ngh¡»id¡ ifÉ£L cU¥goahf
brašgl¤ Jt§fnt©L« v‹W myfhgh¤
ca®Úâk‹w« v¢rÇ¡if ÉL¤âU¡»wJ v‹»wh®
f£Liuahs®fUzhjahŸ.
âšÈÆ‹ Ég¢rhu ÉLâÆš á¡»a kyŠrh uh{gÇ
»uhk¤ij¢ nr®ªj 15 taJ áWÄ Xuh©L
áiwthœ¡if¡F¥ã‹ j¥ã tªâU¡»whŸ.
“mt®fŸ v‹id âšÈÆYŸs xU Ég¢rhu
ÉLâÆš É‰WÉ£ld®. m§F v‹id Äf¡
fLikahf á¤âutij brŒJ f£lha¥gL¤â
É g ¢ r h u ¤ â š j Ÿ Ë d ® . X u h © L ï ª j ¡
bfhLikia mDgÉ¤nj‹. xU ehŸ všnyhU«
mâfhiyÆš cw§»¡ bfh©oU¡F« nghJ,
m§»UªJ j¥ã¤J XotªJÉ£nl‹' v‹W
brhš»whŸ.
Mªâu khÃy¤â‹ f«k« kht£l¤ij¢ nr®ªj
R#hjh (bga® kh‰w¥g£LŸsJ) 10 taânyna
K«igÆ‹ Ég¢rhu ÉLâ¡F %ghŒ ïu©lhÆu«
Éiyngá É‰f¥g£L É£lhŸ. “ eh§fŸ
âUkâ.âÇntâ v‹w bg©Âl« ïUªnjh«. mt®
Vuhskhd M©fnshL v§fis m›t¥nghJ
ã¡Å¡ miH¤J¢ bršth®. v§fS¡F czî,
cilfis k£Lnk bfhL¥gh®. gz« vJî«
bfhL¡fkh£lh®” v‹W brhšY« R#hjh 5
M©Lfhy eufthœ¡if¡F¥ã‹ m§»UªJ j¥ã
tªâU¡»wh®.
x›nthuh©L« Vw¤jhH 30,000 bg© FHªijfŸ
Ég¢rhu¤â‰fhf¡ fl¤j¥gL»wh®fŸ. tWikÆš
thL« bg‰nwh® áy® jkJ FHªijfŸ efu¤âš
å£L ntiy brŒJ ãiH¤J¡bfhŸth®fŸ v‹w
e«ã¡ifÆš MŸ ão¡F« juf®fnshL jdJ
FHªijfis mD¥ãit¡»‹wd®. áy bg©
F H ª i j f Ÿ f i l å â f Ë Y « , k ‰ w
ïl§fËYÄUªJ« fl¤j¥gL»wh®fŸ. ït®fŸ
KjÈš ka¡f¤âyhœ¤j¥g£L f‰gÊ¡f¥
gL»wh®fŸ. ã‹d® ït®fis Ég¢rhu ÉLâfŸ
el¤J«'m«kh'¡fËl«É‰WÉL»wh®fŸ.
muR, fhtšJiw M»ait ghuhKfkhŒ ïU¥gjhš
fl¤j¥gL« bg© FHªijfË‹ v©Â¡if
x›nthuh©L« mâfkh» VWKfkhfnt
ïU¡»wJ. eh£Lk¡fËilna mâ®¢áí«,
bfhªjË¥ò« V‰gL¤âa behŒlh mU»YŸs
ÃjhÇÆš Vuhskhd FHªijfŸ bfhiy
brŒa¥g£l brŒâfŸ btËahd ã‹d®jh‹ jdJ
Fok¡fis¥ ghJfh¡f nt©oa murh§fK«,
mj‹ fhtš Jiwí«, v›thW bghW¥ g‰wt®fshf,
ïU¡»wh®fŸ v‹W«, eh£o‹ Fok¡fŸ v›thW
ghJfh¥g‰w ÃiyÆš ïU¡»wh®fŸ v‹gJ«
bjËthf¥ òy¥g£lJ. jkJ FHªijfis ïHªj
ntjidnahL fhtšÃiya¤â‹ fjit¤ j£L»w
bg‰nwh®, fhtšJiwÆ‹ bghW¥g‰w j‹ik
fhuzkhf miy¡fÊ¡f¥gL»wh®fŸ. rÛg¤âš
myfhgh¤ Úâk‹w« FHªijfŸ fhzhkš nghF«
É r a ¤ i j Ô É u k h f É r h u i z b r Œ J
âiu¡F¥ã‹nd xËªâU¡F« c©ikfis
g»u§fkhfbt£lbtË¢rkh¡»É£lJ.
FHªijfŸ bjhiyªJ nghtJ g‰¿ gšntW
mik¥ò¡fŸ âu£oa jftšfis x‹nwhblh‹W
x¥ã£L¥gh®¤j nghJ ïªj v©Â¡if
mâ®¢áô£L« msî¡F Äf mâfkhf ïUªjJ.
c©ikahd v©Â¡if ïijÉl¡TLjyhf
ïU¡fyh«. VbdÅš bgU«ghyhd r«gt§fŸ
òfhuhf¥gâî brŒahkš ÉLg£L¥nghÆU¡fî«
rh¤âaÄU¡»wJ. cjhuzkhf, cŸq® bjh©L
ÃWtd« x‹¿‹ fz¡F¥go, fhÌahgh¤
gFâÆnyna flªj _‹W khj§fËš 45
FHªijfŸ fhzhkš nghÆU¡»wh®fŸ. âšÈÆ‹
'et áUZo' v‹w muR rhuh mik¥ò jfty¿í«
cÇik¢ r£l¤â‹ Ñœ âu£oa jftšgo âšÈÆš 3
Kjš 18 taJŸs FHªijfŸ Vw¤jhH üW ng®
fhzhkšnghŒÉ£lh®fŸ.
FHªijfŸ 'fhzhkš' nghtJ v‹gJ ehL
K G i k Æ Y « m ‹ w h l « Ã f œ » w
t h o ¡ i f a h » É £ l J . ï ª j ¡ F H ª i j f Ÿ
c w É d u h n y h m š y J k ‰ w t ® f s h n y h
fl¤j¥gLtnjh brhªj¡FL«g¤ij¢ nr®ªjt®fŸ
mšyJ k‰wt®fŸ Äu£lš fhuzkhf jhnk Rakhf
Xo¥nghtnjh, mšyJ MjÇ¥ngh® vtUÄ‹¿
ifÉl¥gLtnjh Ãfœ»wJ. ïitašyhJ
bt›ntW tifÆyhd Ru©lš mšyJ ghÈaš
n e h ¡ f § f S ¡ f h f f l ¤ j ¥ g L t J « T l
eilKiwÆšcŸsJ.
jdJ FHªij fhzhkš nghŒ ftiyailªj
jªijbahUtuhš ïªj¥ãu¢áid myfhgh¤ ca®
18
fhzhkš nghF« FHªijfis Û£f Úâk‹w elto¡if

Úâ k‹w¤â‹ ftd¤â‰F¡ bfh©Ltu¥g£lJ.
mt® fhzhkš nghd jdJ FHªijia Û£f
r£l¤â‹ Jizia ehodh®. ïj‹ _y« Rkh®
7 0 0 0 F H ª i j f Ÿ f h z h k š n g h Œ
ïu©lh©LfS¡F nkš flªJ É£l Étfhu«
btË¢r¤â‰F tªjJ. fhtšJiw k£LkšyhJ
Fok¡fŸ r_f« Tl ïªj¥ ãu¢áidÆš
njit¡nf‰w msî m¡fiw fh£Ltâšiy. fhtš
JiwÆ‹ gÂ¢Rik Äf mâfkhf ïU¥gjhnyh,
mik¥ò ÃiyÆš ïU¡F« mo¥gil nfhshW,
bghW¥g‰w j‹ikahnyh mšyJ muR k‰W«
Úâ¤JiwÆlÄUªJ njitahd msî Mjuî
ï š y h k È U ¥ g j h n y h f h z h k š n g h F «
FHªijfis¡ f©Lão¡f fhtšJiw vŸssî«
Ka‰á¡fhkšiffGÉÉ£ljhfntnjh‹W»wJ.
fhtš JiwÆd® ViHk¡fŸ ÛJ m¡fiw
bfhŸtâšiy. fhzhkš nghd FHªijfŸ F¿¤J
mâfhuó®tkhf m¿É¡f¥gL« v©Â¡ifia
Él c©ikahd v©Â¡if TLjyhfnt
ï U ¡ F « v ‹ g i j m u R « , r « k ª j ¥ g £ l ,
mik¥ò¡fS« x¥ò¡bfhŸ»‹wd. áy ntisÆš
jkJ å£oÈUªJ jhdhfnt Xo¥nghF« FHªijfŸ
jdJ cwÉd® å£onyh mšyJ VnjD« mdhij
ïšy« ngh‹w ÃWtd¤ânyh mil¡fy« njL«.
Mdhš bg‰nwh® jdJ FHªij fhzhkny
nghŒÉ£ljhf KobtL¤J ÉL»‹wd®. ïJ
F ¿ ¤ j j f t š f i s K G i k a h f
xU§»iz¡fhjjhš ïªj r«gt§fË‹ KG
gÇkhz¤ijí«òÇªJbfhŸtJïayhâU¡»wJ.
v›thwhÆD«, myfhgh¤ ca®Úâk‹w« fhzhkš
nghF« FHªijfis Û£gJ F¿¤J tF¤jË¤JŸs
be¿KiwfŸ fhtšJiwÆ‹ bghW¥g‰w j‹ik¡F
xU Koîf£L« v‹nw brhšyyh«. mŠrš
ïyhfhÉš gÂah‰¿ XŒî bg‰w ÉZQjahŸ
r®kh v‹gt®, jdJ kf‹ »UZznfhghš 2005 M«
M©L ã¥utÇ 22 Kjš fhzÉšiy vd¥ òfh®
brŒJ« mtid¡ f©Lão¡f¡ fhtšJiw jdJ
R£L Éuiy¡Tl mir¡fhj ÃiyÆš, mt®
ca®Úâk‹w¤âš KiwÆ£lij aL¤J, myfhgh¤
ca® Úâk‹w« tuyh‰W¥ òfœ thŒªj c¤juî
x‹iw¥ ãw¥ã¤jJ. Úâgâ mk®ru© cŸË£l FG
x‹W ïªj tH¡F Érhuizia 2007 #dtÇ 2š
Jt¡»aîlnd, khÃy« KGikÆY« fhzhkš
nghd FHªijfŸ F¿¤j Étu¥g£oaiy
rk®¥ã¡FkhW muir¥ gÂ¤jJ. fhtšJiw
Úâk‹w¤âšjdJm¿¡ifiark®¥ã¤jJ.
fhzhkš nghd »UZznfhghš bjhl®t©o
x‹¿š gaz« brŒj bfh©oUªjnghJ mnj
»uhkthá xUtuhš milahs« fhz¥g£L
å£o‰F¡ bfhzu¥g£lJnk »UZznfhghš
fl¤jš tH¡F jhdhfnt Koî¡F tªJÉ£lJ.
MdhY« ïªj tH¡»‹ Éisthf FHªijfŸ
fhzhkš nghtJ g‰¿a KGikahd Étu« rªâ¡F
tªJÉ£lJ. ïšiyahdhš fhtšJiw ïJngh‹w
tH¡Ffis tH¡fkhfnt _okiw¤JÉL«. V¥uš
2000 Kjš V¥uš 2008 Koa c¤ju¥ãunjr
khÃy¤âš k£L« 7,659 FHªijfŸ fhzÉšiy.
ïâš 5,965 FHªijfŸ f©Lão¡f¥g£LŸsd®.
áy® ïwªJÉ£ld®. åL âU«ãa FHªijfŸ
jhdhfnt tªJÉ£lh®fsh mšyJ mt®fis¡
fhtšJiw Û£L bg‰nwhÇl« x¥gil¤jjh v‹w
Étu« bjËthf ïšiy. Mdhš ïâš K¡»akhf
ftÅ¡f¥gl nt©oaJ v‹d bt‹whš, ï‹D«
f©L ão¡f¥glhj Ûâ 2000 FHªijfË‹ fâ
v‹d? mt®fŸ fhtšJiwÆ‹ f©fS¡F
mf¥glÉšiyah? myfhgh¤ Úâk‹w« ãw¥ã¤j
c¤juîfS«, mj‹ tÊfh£L be¿KiwfS«
FHªijfŸ fhzhkš nghF« Éõa¤âš ehlhS«
muRfŸ bghW¥nghL brašgl nt©Lbk‹gij¤
bjËth¡»íŸsd. FHªijfŸ fhzhkš nghF«
r«gt§fŸ bjhl®ghf k¤âa khÃy muRfŸ
xU§»izªJ brašgl nt©Lbkd Úâk‹w«
m¿îW¤âíŸsJ.
Úâk‹w« bjÇÉ¤JŸs tÊfh£L be¿ KiwfŸ
_ykhf jkJ FHªijfis¥ ãÇªJ jÉ¡F«
bg‰nwh® r£l« k‰W« fhtšJiw nritfis
eho¥bgWtâš m‰òjkhd kh‰w« ÃfœªJŸsJ.
F¿¥ghf tWikÆš thL«, mâfhu gyk‰w
bg‰nwhU¡F ïJ tu¥ãurhjkhF«. Úâk‹w« ïJ
bjhl®ghf cŸJiw, bg©fŸ k‰W« FHªijfŸ
ey¤Jiw, bjhÊyhs® ey¤Jiw, r_f ey¤Jiw,
âšÈ khÃy muR, âšÈ khÃy¡ fhtšJiw, njáa¡
F‰wÉaš Mtz¡fh¥gf« M»at‰nwhL njáa
msÉY«, khÃy msÉY« brašgL« j‹dh®t
mik¥òfisí«xU§»iz¤JŸsJ.
ca®Úâk‹w tÊfh£lÈ‹go, fhtšJiwí«,
Úâ¤Jiwí« ïizªJ brašg£L F¿¥ãl¤j¡f
K‹nd‰w« ÃfœªJŸsJ. c¤ju¥ãunjr fhtš
Jiw¤jiyt® jdJ Jiw ïu©L Éjkhd
Rtbuh£ofis¤ jahÇ¤J mt‰iw¥ gutyhf
x£oíŸsJ vd¤ bjÇÉ¤JŸsh®. xU
Rtbuh£oÆš FHªijfŸ fhzhkš nghtJ g‰¿a
r«gt§fis¥ gâî brŒa bjhl®ò bfhŸs
nt©oa bjhiyngá v©fŸ m¢ál¥g£oU¡F«.
k‰bwhU Rtbuh£oÆš FHªijia¥ ãÇªj
b g ‰ n w h U ¡ f h f F H ª i j f Ÿ g h J f h ¥ g h f
it¡f¥g£oU¥gJ, FHªijia¥ ghJfh¥gJ F¿¤j

Étu§fŸ ïU¡F«. Úâk‹w« ãw¥ã¤j
c¤juÉ‹go khÃy« KGtJ« gŸË bršY« 6 Kjš
14 taJ tiuÆyhd všyh¡FHªijfisí«
òif¥gl« vL¥gj‰fhf 2007-08 M« M©L¡F 12.7
nfho %ghŒ Ãâ xJ¡f¥g£LŸsJ. xU áw¥ò¡ FG
cUth¡f¥g£L mâš nk 2008 tiu cŸJiw,
bg©fŸ k‰W« FHªijfŸ ey¤Jiw, bjhÊyhs®
ey¤Jiw, r_f ey¤Jiw, r£l cjÉ¡ FGk«,
m y f h g h ¤ k h t £ l Ú â g â M » n a h ®
ïiz¡f¥g£LŸsd®.
-Combat Law - 2008
20
tF¥giwÆš khzt‹ kuz« - %.6 y£R« eZl<L tH§f muR¡F
Infh®£ c¤juî
MáÇa®fŸ ftd¡Fiwthš tF¥giwÆš ïwªj khztÅ‹ jªij¡F jÄHf muR %.6 y£r«
eZl<LtH§fInfh®£ï‹Wc¤juÉ£lJ.
bghŸsh¢áia¢ nr®ªj muR cjÉ bgW« vÞM®Iv«ã nkšÃiy¥gŸËÆš ãsÞ 1 go¤J tªj
khzt® b#f‹Fkh® flªj 2004« M©L #dtÇ 12« njâ khzt®fS¡FŸ eilbg‰w
Éisah£L¢ r©ilÆš ïwªjh®. ïj‰F¡ fhuzkhf rfkhzt® ÛJ nghärh® tH¡F
bjhl®ªJj‰nghJmt® Ó®âU¤j¥gŸËÆšgo¤JtU»wh®.
tF¥giwÆš MáÇa® ïšyhj fhuz¤âdhšjh‹, khzt®fS¡»ilna r©il V‰g£lJ.
gŸË Ã®thf« ïj‰F jFªj eZl <L tH§f nt©L« v‹W nfhÇ br‹id Infh®£oš
b#f‹FkhÇ‹ jªij tH¡F bjhl®ªjh®. mt® jdJ kDÉš, "MáÇa® gÂ¡F tuÉšiy
v‹whš mtuJ tF¥ò¡F ntW MáÇaiu mk®¤j nt©oa bghW¥ò jiyik MáÇaU¡F
cŸsJ. gŸË ntiy neu¤âš khzt®fŸ mikâahf ïU¡»wh®fsh v‹gijí« jiyik
MáÇa® ftÅ¡f nt©L«. ïªj¡ flikÆÈUªJ« jiyik MáÇa® jt¿ É£lh®.
MáÇaÇ‹ ftd¡ FiwÉdhš jh‹ vdJ kf‹ ïwªJ É£lh‹. xnu kfid ïHªJ jÉ¡F«
vd¡F%.10y£r«eZl<LtH§fc¤juÉlnt©L«.'' v‹WT¿ÆUªjh®.
ïªj tH¡if Úâgâ ghštrªjFkh® ÉrhÇ¤jh®. ïU ju¥ò thj§fS« Koªj ÃiyÆš
18.11.2008 m‹W Ô®¥gË¤jh®.Ô®¥ãšT¿ÆU¥gJ:
"khzt‹ tF¥giwÆnyna kuz« milªJŸsh®. ïj‰F¡ fhuzkhd k‰bwhU khzt‹
j©lid bg‰W Ó®âU¤j¥ gŸËÆš mil¡f¥g£LŸsh®. ïªj r«gt¤J¡F MáÇa®fË‹
ftd¡Fiwî jh‹ K¡»a fhuz«. vdnt ïwªJ nghd khztÅ‹ jªij¡F %.6y£r« eZl
<L tH§f nt©L«. mL¤j M©L #dtÇ 12-« njâ¡FŸ ïªj eZl <£il jÄHf muá‹
jiyik¢brayhs®tH§fnt©L«."v‹W mªjÔ®¥ãšTw¥g£LŸsJ.
- khiy KuR, 19.11.2008

FHªij¤ bjhÊyhs® ãu¢áid ïªâah k‰W«
cyf« KGtj‰Fkhd bgU« ãu¢áidahf
ïU¡»‹wJ. ïªâahÉ‹ efubtËfË‹
Kiw¥gL¤j¥glhj ãÇÉš FHªij¤ bjhÊyhs®
ãu¢áid Äfî« K¡»akhdjhf ïU¡»‹wJ.
ïªâahÉš, ïl« khW« FHªij¤ bjhÊyhs®fË‹
v©Â¡if v‹gJ ÉiuªJ cau¡Toa
j h f Æ U ¡ » ‹ w J . F o n a ¿ a F H ª i j ¤
bjhÊyhs®fË‹ Ú£á k‰W« mÊahâU¤jš
ï¡fhy¥òâa r_f¤â‹ kdrh£áÆ‹ Ûjhd
fs§fkhfÆU¡»‹wJ. gy FHªijfŸ ViH¡
FL«g§fËš VœikÆ‹ fhuzkhfnt ntiy¡F
mD¥g¥g£L mj‹ã‹ò VœikÆ‹ bfhoa
tisa¤â‹ m§fkh»‹wd®. ï›thW, mt®fŸ
r _ f ¤ â ‹ ã u j h d Ú n u h £ l ¤ â È U ª J
òw¡fÂ¡fî«, Ru©lî« k‰W« ãÇ¡fî«
g L » ‹ w d ® . f š É k ‰ W « ã w m o ¥ g i l
nritfisí« ïH¡»‹wd®. ïis¥ghW«
t h Œ ¥ ò f i s í « ï H ª J c l š ß â a h d
ghâ¥ã‰FŸsh»‹wd®. g£oÅia¥ ngh¡f všyh
trâfisí« Ml«gu§fisí« j§fŸ thœÉš
ïH¥gnjhL« Tl ts®¢á¡F« nk«gh£o‰Fkhd
thŒ¥òfisí« ïHªJ c‰rhfk‰w thœit mt®fŸ
thœ»‹wd®.
FHªij¤ bjhÊyhs® g‰¿a¡ fU¤J:
FHªij¤ bjhÊyhs® v‹w ïªj th®¤ij
bt›ntW Éj§fËš bt›ntW m¿P®fŸ,
mik¥òfŸ, ÃWtd§fŸ k‰W« ehLfËdhš
ÉtÇ¡f¥gL»‹wJ. nkY« xU eh£o‰FŸnsna
Tl ïªj És¡f« FHªij¤ bjhÊyhs®
r«gªj¥g£l r£l§fË‹ bt›ntW neh¡FfŸ
mšyJfU¤JfS¡F V‰g khW gl¡TL«.
g‹dh£L¤ bjhÊyhs® mik¥ã‹ (ILO) go,
“FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ v‹gt®fŸ F¿¥ã£l
taij milahkny bgÇat®fË‹ thœ¡ifia
el¤Jgt®fŸ, Fiwªj TÈ¡F Ú©l neu ntiy
brŒgt®fŸ, f£L¥ghLfË‹ Ñœ j§fË‹ clš
Mnuh¡»a¤ij¥ ghHh¡»¡ bfhŸtnjhL
k£LÄšyhkš j§fË‹ clš k‰W« cŸs
nk«gh£oidí« bfL¤J¡bfhŸgt®fŸ, áy neu«
j§fË‹ FL«g§fis¥ ãÇªâU¥gt®fŸ, ešy
vâ®fhy¤â‰F tÊtF¡F« m®¤j« Ãu«ãa fšÉ
k‰W« gÆ‰á thŒ¥òfisí« mo¡fo ïHªjt®fŸ
v‹w FHªijfis cŸsl¡»aJ”. FHªijÆ‹
cÇikfŸ Ûjhd I¡»a eh£L rigÆ‹
cl‹go¡if (1982) k‰W« FHªij¤ bjhÊyhsÇ‹
nkhrkhd ÃiyfŸ Ûjhd g‹dh£L bjhÊyhs®
mik¥ã‹ (ILO) cl‹go¡if (1982) ngh‹wit 18
taJ Ãiwtilahj tiu xUtiu, FHªij MŒî
mik¥ò¥ go, “FHªij¤ bjhÊyhs® v‹gt®
IªâÈUªJ gâidªJ taJ tiu¡FŸ ïUªJ
r«gs¤â‰fhd¥ gÂÆš, mªj¢ r«gs¤ij¥
bg‰nwh mšyJ bgwhknyh, xU ehË‹ vªj
neu¤âš nt©LkhdhY« FL«g¤ânyh mšyJ
FL«g¤â‰F btËÆnyh ntiyÆš <LgL«
FHªij v‹W F¿¥ãl¥gL»‹wh®”.
xU F¿¥ã£l r£l« brhšY« elto¡iffË‹
j‹ik¡F V‰g FHªij¤ bjhÊyhs® taJ g‰¿a
És¡f« xU r£l¤âÈUªJ k‰bwhU r£l¤â‰F
ntWgL»‹wJ. (FHªij¤ bjhÊyhs® rh®òila
k¤âa r£l§fŸ FHªij¤ bjhÊyhs® (jil k‰W«
xG§FKiw) r£l« 1986, 14 taJ Ãiwtilahj
xUt® FHªij¤ bjhÊyhs® v‹W ÉtÇ¡»‹wJ.)
všyhÉjkhd FHªij¤ bjhÊyhsU¡F« ïJ
bghUªJ«.
òy« bgaU« FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ -
fhuz§fŸ k‰W« ÉisîfŸ
ïªâahÉ‹ efu¥gFâfŸ xU tsikahd k¡fŸ
bjhif¡ FÉ¥ò, âLbkd¤ njh‹W« FoirfŸ
k ‰ W « e f u t W i k n g h ‹ w i t f s h š
Fz§fh£l¥gL»‹wd. »uhk¥òw§fËÈUªJ
efu¥ gFâfS¡fhd k¡fË‹ bjhl®¢áahd
X£l« ïa‰ifahd k¡fŸ bjhif ca®îl‹
ïirtjhš khWg£l r_f¥ ãu¢áidfS¡F
tÊtF¡»‹wJ. efu ika§fis neh¡»
FobgaU« nghJ, Fona¿fŸ j§fSl‹ mâfkhd
F H ª i j f i s í « b f h © L t U » ‹ w d ® .
r«ghâ¥gij ca®¤â¡ bfhŸtj‰F j§fË‹
F H ª i j f S ¡ F b t › n t W b g h U s h j h u
brašghLfSldhd ntiyÆid mt®fŸ
njL»‹wd®. FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ xG§F
Kiw¥ãÇîfËš vËjhf c£òFtJ v‹gJ
mâfkhfntÆU¡»‹wJ.(fî®, 2005). xU bgU«
v©Â¡ifÆyhd Fobga®ªj FHªijfŸ
K i w ¥ g L ¤ j ¥ g l h j ã Ç î f Ÿ , F ¿ ¥ g h f
nAh£lšfŸ, czî ÉLâfŸ, nf‹O‹fŸ,
21
efubtËfËš Fona¿a FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ:
r_f nrit jiyp£o‰fhd thŒ¥ò
-ãZQ nkhf‹ jhÞ

rhiynahu¡ g£liwfŸ
gšntW Éahghu Ãiya§fËš gÂak®¤j¥
gL»‹wd®. jŸSt©o ÉahghÇfŸ, TÈfŸ,
õ&ghäZnghL« iga‹fŸ k‰W« Til
É a h g h Ç f s h f î « T l m t ® f Ÿ n t i y
brŒ»‹wd®. bgÇa efu§fËš, thfd§fis¡
f G t î « R ¤ j « b r Œ a î « F H ª i j f Ÿ
gÂÆyk®¤j¥ gL»‹wd®.
FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ ïšiy v‹w Ãiy
V‰gL¤j¥gl gšntW js§fËš eh£o‰FŸS«,
btËÆY« Éthâ¡f¥ g£LŸsJ. nkY« gšntW
tifahd muR jiypLfS« brašgL¤j¥
g£LŸsd. ïªâahÉš, FHªij¤ bjhÊiy mÊ¡f
muR jiypLfŸ v‹whš mo¥gilÆš ïu©L
tif¥gL«. x‹W r£lgoahd jiypLfŸ
k‰bwh‹W njáa FHªij¤ bjhÊyhs® bfhŸif
v‹w mik¥ãyhd r_fey¤ jiypLfŸ.
r£l¥goahd jiypL FHªijfŸ TÈ¡F ntiy
brŒtij F¿¥ghf Mg¤jhd gÂfËÈUªJ
jL¡»‹wJ. vÅD«, bghJthd FHªij¤ bjhÊš
v‹gJ bgÇJ« FL«g¤â‰FŸnsna Câa«
vijí« bgwhkš å£L¥ gÂfis¢ brŒjgo
å£onyh, FL«g¥ g©izfËnyh mšyJ FL«g
ÃWtd§fËnyhÆU¡»‹wJ. åL rh®ªj ãÇîfŸ
r£l§fshš ghJfh¡f¥glÉšiy (á§, 2008).
FHªij¤ bjhÊyhs® (jL¥ò k‰W« xG§F Kiw)
r£l«, 1986‹ Ãak§fŸ vJî« FL«g¤â‹
cjÉíl‹ gÂÆid¢ brŒí« FHªij¤
bjhÊyhsiu cŸsl¡»a vªj ãÇÉ‰F«,
bghUªJtjhfÆšiy. ïªj Ãak¤â‹ ÃHÈ‹ Ñœ,
ntiy jUgt® xU FHªij bjhÊyhËia j‹
FL«g cW¥ãd® v‹gJ nghš fh£l Koí«.
FHªij¤ bjhÊiy mÊ¥gj‰bf‹W gšntW njáa
k‰W« g‹dh£L Ka‰áfŸ vL¡f¥g£oUªjhY«
Tl muáaš, bghUshjhu, k‰W« ne®ik¡F xU
bgÇa rthyhfnt mJ bjhl®»‹wJ. g‹dh£L¤
bjhÊyhs® mik¥ã‹ m©ik¡fhy (2004)
fz¡bfL¥ã‹go cyf« KGtJ« 5ÈUªJ 17-
taJ tiuÆyhd FHªijfËš fz¡bfL¡f¥g£l
317 ÄšÈa‹ FHªijfŸ áytifahd bghUshjhu
brašgh£oš ïU¡»‹wd®. mt®fËš 218
ÄšÈa‹ FHªijfŸ FHªij¤ bjhÊyhs® v‹w
f©o¥ghd És¡f¤â‰FŸnsna tU»‹wd®. 126
ÄšÈa‹ FHªijfŸ Mg¤jhd gÂfËnyna
gÂak®¤j¥g£LŸsd®. ntbwhU Éjkhf
brhštbj‹whš, 2/3 g§F FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ
ï J t i u Æ Y « M g ¤ j h d g Â f Ë š
mk®¤j¥g£LŸsd®. ïªâahÉ‹ 2001 M« M©L
k¡fŸ bjhif¡ fz¡bfL¥ã‹ go, e« eh£oYŸs
filfŸ, k‰W« ïJngh‹w FHªij¤ bjhÊyhsÇ‹ v©Â¡if 12,591,667
v‹W fz¡»l¥g£LŸsJ. 1971ÈUªJ bjhl§»,
FHªij¤ bjhÊš v‹gj‹ njh‰w« caU«
ngh¡»nyna cŸsJ. ã‹tU« m£ltizÆYŸs
bt›ntW fhy§fS¡fhd k¡fŸ bjhif¡
fz¡bfL¥ò e« eh£o‹ FHªij¤ bjhÊyhs®
Ãiyia ÉtÇ¡»‹wJ.
(Mjhu«: nrf®,2007)
ntfkhd efukakhjš, »uhk¤âÈUªJ efu¤â‰F
Fobga®jš, T£L¡FL«g« k‰W« C®, ïd
mik¥ã‹ x‰WikÆ‹ik ngh‹w r_f¥
bghUshjhu¡ fh£áfËš V‰g£LŸs kh‰w§fshš
FobgaU« FHªij¤ bjhÊyhs® vd¥gL«
CWgl¡Toa FHªij¡ T£l« ãurÉ¡f¥g£lJ.
FobgaU« FHªij¤ bjhÊyhs® ãu¢áid
âObud¤ njh‹w, Étrha¤âš njhšÉ, âU«g¤
âU«g V‰gL« gŠr§fŸ, Kjš k‰W« ÃyÄšyhkš
nghF« bg‰nwh®fŸ, J‹gkhd thœ¡if ÃiyfŸ,
Rjªâukd¥gh§F k‰W« ghr¥ãiz¥òfS«
fhuzkh»‹wd. Ôuhj tWik, ntiyÆ‹ik,
beU¡fkhd åLfŸ, bg‰nwhÇ‹ jtwhd
t Ê f h £ L j š , F o ¡ F m o i k a h Æ U ¤ j š
ngh‹wití« Tl FHªij¤ bjhÊY¡F
tÊtF¡»‹wd. ïitfŸ k£LÄ‹¿, nghJkhd
eilKiw ïšyhj g‰wh¡Fiw r£l§fS« Tl
FHªij¤ bjhÊY¡F¡ fhuzkh»‹wJ.
b g U « g h y h d c j h u z § f Ë š , á W t ® f Ÿ
bgÇat®fisÉl Äfî« RWRW¥ghfî«,
ntfkhfî« brašgLgt®fshfî« nkY« áy
gÂfËš bgÇat®fisÉl Fiwthfnt
nrh®tilgt®fshfî« ïU¥gjhš áWt®fisna
bgÇat®fS¡F¥ gâyhf ntiy bfhL¥gt®fŸ
nj®î brŒ»‹wd®. nkY« bgÇnahiu Él
áWt®fŸ xG§F¡F« f£L¥gh£o‰f« Äfî«
f£L¥gLgt®fshfÆU¡»‹wd®. mt®fË‹
j F â Ã i y t H ¡ f k h d g Â a h s ® f S ¡ F
cŸsJnghš tH§f¥glhkš, j‰fhÈfkhdjhfî«,
ÉË«ãÈU¥gjhfî« ïU¡»‹wJ. Fiwthd
r«gs« bfhL¡f KotjhY« ntiybfhL¥gt®
áWt®fis¥ gÂak®¤J»‹wd®. bgU«ghyhd
cjhuz§fËš bg‰nwh® j§fË‹ FHªijfŸ
22
M©L FHªij¤bjhÊyhs® v©Â¡if
1971
1981
1991
2001
10,753,985
13,640,870
11,285,349
12,591,667

ntiy¡F¥nghtjhš xG§filtjhfî«,
r h ® ª â U ¡ F « j ‹ i k i a É L t j h f î « ,
flikíz®¢á ïšyhkš R‰¿¤ âÇgt®fËlÄUªJ
ghJfh¡f¥gLtjhfî« cz®»‹wd®. vdnt
j§fŸ FHªijfis Äfî« Fiwthd TÈ¡F
ntiy¡F mD¥ò»‹wd®.
jÅ¥g£lt®, FL«g« k‰W« guªj r_f«
ngh‹wití« FobgaU« FHªij¤ bjhÊyhs®
njh‰w¤â‰F clªijah»‹wd®. FobgaU«
FHªij¤ bjhÊyhs® gšntW tifahd
ãu¢áidfis rªâ¡»wh®. mt®fŸ xJ¡f¥g£L«,
c Ç i k f i s ï H ª J « , f t Å ¥ g h Ç š y h j
FHªijfshfî«, j§fË‹ ãiH¥ã‰fhfî«
thœÉ‰fhfî« nghuhLgt®fshfî« ïU¡»‹wd®.
ntiy brŒí« FHªijfË‹ Mnuh¡»a«
v¥nghJnk Mg¤J¡F£gL¤j¥gL»‹wJ.
C£l¡Fiwî k‰W« Fiwthd czÉidna
mâf« vL¤J¡bfhŸtjhš mt®fË‹ clš
Mnuh¡»a« Äfî« J‹gKilajh»‹wJ.
ntiyÆš <LgL« FHªijfŸ fhrnehŒ,
ïu¤jnrhif, MÞJkh, njhš nehŒfŸ, f© k‰W«
fhJ nfhshWfŸ ngh‹witfis cŸsl¡»a
gšntW bjh‰WnehŒfshš J‹g¥gL»‹wd®.
FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ ïilna ghÈaš nehŒfŸ
bgU« msÉš guî»‹wd. bgU« msÉyhd
á W t ® f Ÿ n g h i j ¡ F m o i k f s h f î «
ïU¡»‹wd®. bjhl®ªJ m¢RW¤J« Éj¤âš
ngh¡Ftu¤J Ég¤JfËš gÈahFgt®fshfî«
FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ ïU¡»‹wd®. (n#hÎ,
2006, nehÞáah 1987). ntâ¥bghU£fŸ
ga‹gL¤j¥gL« ntiyfËÈU¡F« áWt®fS¡F
njhšfŸ jo¤jš k‰W« mÇ¥ò ngh‹w Mnuh¡»a
n f L f Ÿ f h z ¥ g L » ‹ w J . _ £ L f Ë š ,
fG¤bjY«òfËš å¡f« k‰W« âU¥g Koahj
Ãiy (m‹ifyhÌÞ), KJbfY«ãš å¡f«
( Þ g h ‹ i l i y £ o Þ ) k ‰ W « Ã i y a h d
KFbfY«òÓ®Fiyî ngh‹wit gÂÆ‹ nghJ
brašgL« k‰W« mk®ªâU¡F« ïašã‰F x›thj
Ãiyfshš V‰gL»‹wJ. bgU«ghyhd FHªij¤
bjhÊyhs®fŸ F¿¥ghf clš ßâahd, ghÈaš
ßâahd k‰W« fhtšJiwßâahdJ ngh‹w všyh
tifahd jtwhd ifahSjY¡F« c£g£L Äfî«
J‹g¥gL« ÃiyÆšYŸsd®. (nrf® 2007).
b g U « v © Â ¡ i f Æ y h d F H ª i j ¤
bjhÊyhs®fŸ j§fË‹ brhªj¡ FL«g§fis
É£L¥ ãÇªâU¥gjhš rªnjhõÄšyhj xU
Ã#¤ij¢ rªâ¡»‹wd®. bgU«ghyhd FHªij¤
bjhÊyhs®fŸ ghJfh¥ã‹ik, jhœîkd¥gh‹ik,
Fiwthd j‹d«ã¡if k‰W« js®¢á ngh‹w
cz®îfis¥ bg‰¿U¡»‹wd®. bgU«
v©Â¡ifÆyhd FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ
V¡f«, kdmG¤j« ngh‹w gšntW tifahd eu«ò
r«gªjkhd nehŒfshY« ghâ¥gil»‹wd®.
vdnt, mt®fË‹ kdey nk«ghL v‹gJ
v¥nghJnk ãu¢áid¡FÇajhfÆU¡»‹wJ.
FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ XŒî k‰W« ïis¥ghW«
brašghLfËš g§F bfhŸs Koahjjhš kdey«
rh®ªj trâfis ïH¡»‹wd®. ïjdhš
ntWÉj§fËš njo mt®fËš bgU«ghyhndh®
ò i f ¥ ã o ¤ j š k ‰ W « F o ¥ g i j ¥ g H ¡ » ¡
bfhŸ»‹wd®. mt®fËš áy® nghijkUªJ¡F
moikfshfnth mšyJ Njh£l§fËš neu§fis
bryÉLgt®fshfnth nkY« ïJ ngh‹w k‰w
F‰welto¡iffËš <LgLgt®fshfî« mt®fŸ
khW»‹wd®. FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ fšÉ k‰W«
ntiyÆ‹ trâfis ïH¡»‹wd®. ntiy¡F
bršyhj FHªijfS¡F mit¡ »il¡»‹wd.
bgU«ghyhd FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ gŸË¡F¢
bršynt Kotâšiy mšyJ fšÉ¡fhy¤â‰F
K‹ng gŸËia É£LÉl Ã®gªâ¡f¥gL»‹wd®
(rh©ošah 2006). j§fË‹ r_f k‰W« cz®î
nk«gh£o‰F¤ njitahd Éisah£L k‰W«
ïis¥ghW« trâfis ïH¡»‹wd®. vdnt,
mt®fË‹ FHªij¥gUt« bghUshjhu«
rh®ªjitfshš bjhiyªJngh»‹wJ. ïj‹
gydhf mt®fŸ clš, kd« k‰W« r_f ßâahf
eR¡f¥g£l¡ Fokf‹fshf ts®»‹wd®.
FHªij¤ bjhÊyhs®fS¡fhf f£l¥g£l
r£l§fŸ:
kÅj¤â‹ K‹ò ï‹W Äfî« K¡»akhd k‰W«
Éiuthd ntiyfËš x‹whf FHªij¤ bjhÊiy
K‰¿Y« xÊ¥gbj‹gJ milahs§fhz¥
g£LŸsJ. FHªij¤ bjhÊyhs® ãu¢áidia
vâ®¤J¥nghuhLjš v‹w Éõa¤âš ïªâah
v¥nghJnk f£L¥gL¤J« bfhŸifiana
ã‹g‰W»‹wJ. FHªij¤ bjhÊiy ïšyhkš
brŒa ïªâah v¥nghJnk r£l¤â‰»irªj
r£l¤âdhš V‰g£l nk«gh£L elto¡iffSlnd
Ã‰»‹wJ. FHªij¤ bjhÊyhs® (jL¥ò k‰W«
xG§FKiw¢ ) r£l«, 1986 btËÆl¥gLtj‰F
K‹ng gšntW r£l§fŸ bjhÊ‰rhiyfŸ,
Ru§f§fŸ k‰W« Mg¤jhd gÂfËš ghLgL« 14
taJ¡F¡ÑGŸs FHªijfË‹ ntiyia
Kiw¥gL¤jî«, jilbrŒaî« jÉu k‰w¥
gÂfËÈU¡F« FHªijfË‹ gÂbrŒí«
Ã i y i k f i s K i w ¥ g L ¤ j î « ï U ª j d .
mitfËš K¡»akhdjhf, bjhÊ‰rhiyfŸ r£l«
1948, Ru§f§fŸ r£l«, 1952; ïªâa¤ JiwKf§fŸ

r£l«, 1931; njÆiy kht£l§fŸ (FobgaU«) r£l«
1932; FHªijfŸ (bjhÊyhs®) mlkhd¢ r£l« 1933;
FHªijfŸ ntiy¢ r£l« 1938; njh£l¤
bjhÊyhs® r£l« 1951; f¥gny‰Wkâ Éahghu¤
r£l« 1968; ïaªâu ngh¡Ftu¤J gÂahs® r£l«
1961; bjhÊš gÆšnth® r£l« 1961; Õo k‰W« áfbu£
bjhÊyhs® (gÂ tiuaiwfŸ) r£l« 1966
ngh‹wit FHªijfŸ ntiy¡F mk®¤j¥gLtij
jil brŒ»‹wd. FHªij¤ bjhÊyhs®
ãu¢áidia¤ jil brŒaî«, Kiw¥gL¤jî«
gšntW r£l¤â‰»irªj õu¤J¡fŸ ïU¡»‹wd.
muáayik¥ò¢ r£l Éâ 24, vªjbthU gâdh‹F
taâ‰F¡ ÑGŸs FHªijí« bjhÊ‰rhiy mšyJ
Ru§f« mšyJ k‰w Mg¤jhd ntiyÆY«
gÂak®¤j¥gl¡ TlhJ v‹W brhš»‹wJ. muR
j‹Dila bfhŸifÆš jÅ¤Jtkhf ïs«
taâduhd áWt® vtU« jtwhf¡ ifahs¥
glÉšiy v‹W«, nkY« vªj¥ bghUshjhu
Ã®gªj¤âdhY« j§fŸ taJ k‰W« clÈ‹
Koa¡Toa¤ j‹ikia¡ bfL¡f¡Toa tifÆš
ntiyÆid x¤J¡bfhŸsÉšiy v‹gijí«
cWâ brŒa¡Toa tifÆš Ka‰á brŒa nt©L«
v‹W r£l Éâ 31 brhš»‹wJ. muR bfhŸifÆ‹
f£lis ÉâfË‹ r£l Éâ 39(e) M©, bg©
gÂahs®fË‹ Mnuh¡»a« k‰W« clš
tYÉidí«, ïs« taâyhd áWt®fŸ ahU«
jtwhf¡ ifahs¥glhjijí«, bghUshjhu¤
njitahš mªj Fok¡fŸ ahU« j§fŸ taJ
k‰W« clšgy¤â‰F¥ bghUªjhj gÂÆš
EiHaÉšiy v‹gijí« cWâ brŒ»‹wJ.
r£lÉâ 39(f) FHªijfS¡F Mnuh¡»akhd
Éj¤âY«, Rjªâukhd k‰W« nk‹ikahd
NHÈ‹ _yK« nk«ghlila thŒ¥ò«, trâfS«
tH§Fjš, nkY« j§fŸ FHªij¥gUt« k‰W«
ïsikia jtwhf¡ifahSjš k‰W« Ãaha«
Úâia¡ ifÉLjY¡F vâuhfî« ghJfh¡»‹wJ.
r£lÉâ 45 gâdhY taJ Koí« tiu všyh¡
FHªijfS¡F« ïytr f£lha¡fšÉia
tH§FkhW muáid Ã®gªâ¡»‹wJ.
mit Ú§fyhf, gšntW r£l§fŸ õu¤J¡fis
ntiy brŒí« áWt®fS¡F¥ ghJfh¥ãid
tH§Ftj‰F V‰gL¤âd. ï›tsî r£l§fŸ
všyh« brašgh£oš ïUªjhY«, FHªij¤ bjhÊš
v‹gJ e« eh£oš ï‹dK« ca®ªâU¡»‹wJ.
ïªj elto¡iffŸ ÉU¥gkhd gyid bfh©L
tuÉšiy. vdnt, FHªij¤ bjhÊyhs® (jL¥ò
k ‰ W « x G § F K i w ¢ ) r £ l « 1 9 8 6 š
Ãiwnt‰w¥g£lJ. m£ltid¥gL¤j¥g£l 15
Mg¤jhd bjhÊšfŸ k‰W« 57 brašghLfËš
á W t ® f Ÿ g Â b r Œ t i j ï ¢ r £ l « j i l
brŒ»‹wJ. ï¢r£l¤â‹ eilKiw¥gL¤jY¡F¥
ãwF, Mg¤jhd¤ bjhÊ‰rhiyfËš áWt®fŸ
gÂak®¤j¥gLtâÈUªJ ghJfh¡f¥g£ld®
v‹gJ M‹k msÉš ïšyhkš fh»j msÉnyna
cŸsJ. m¡nlhg® 10, 2006š bjhÊyhs® ey¤Jiw
mik¢rf¤jhš btËÆl¥g£l m¿¡if rhiy Xu
czî¡ filfŸ, jhgh¡fŸ, nkh£lšfŸ ngh‹w
å£L¡FÇa mšyJ btËah® ïl§fËš gÂ
brŒí« 6 ÈUªJ 14taJ tiuÆyhd r£l¥
ghJfh¥gšyhj FHªijfis¥ g‰¿¥ ngR»‹wJ.
ïªj m¿¡if ViH k‰W« njitÆYŸs¡
F H ª i j f Ÿ j t w h d ¡ i f a h Y j Y ¡ F £
gL¤j¥gLjš v‹gJ ca®ªJŸsjhš V‰g£LŸs
ÉÊ¥ãdhš nk‰bfhŸs¥g£l tunt‰ã‰FÇa
elto¡if v‹gâš rªnjf« vJîÄšiy, Mdhš
m j ‹ e i l K i w ¥ g L ¤ j ¥ g L j š v ‹ g J
btFöu¤âÈUªJ bfh©L tunt©oajhfnt
cŸsJ. ïs« k‰W« ViH¡ FHªijfŸ mU»YŸs
O¡filfËY«, JÇj cztf t©ofËY«
FHªij bjhÊyhs®fshf ïU¥gij e«khš
ï‹wsî« gh®¡f Ko»‹wJ. áy® efbyL¡F«
filfËš gÂbrŒat®fshfî«, ntWáy®
gh¤âu§fis fGîtjhš j§fË‹ bgh‹dhd
F H ª i j ¥ g U t ¤ i j ¡ f Ê ¥ g t ® f s h f î «
ïU¡»‹wd®. murh§f« ïªj m¿¡ifia
rk®ã¤J KGtJ« xU M©L M»a ãwF«,
jtwhf¡ ifahs¥gLgt®fË‹ ca®î k‰W«
ts®¢áÆ‹ ÃÄ¤jkhd mj‹ Ka‰áfis¥
òJ¥ã¡f elto¡iffŸ vijí« vL¡fÉšiy
(b#Æ‹, 2007).
bjh©L ÃWtd§fË‹ brašghLfŸ:
bjh©L ÃWtd§fË‹ jiypL v‹gJ F¿¥ghf
FHªij¤ bjhÊyhsÇ‹ jªij nghij¡F
moikahfnth mšyJ ntiyÆšyhknyh
ï U ¡ F « n g h J F L « g m s É š
njitahfÆU¡»‹wJ. j‹dh®t¤ bjh©L
m i k ¥ ò f Ÿ ï ¤ j i f a F L « g § f S l ‹
beU¡fkhf¥ gÂbrŒtJ«, m¿îiu k‰W«
tÊfh£Ljš nritfis tH§f nt©oaJ«
njitah»‹wJ.
ïªj¥ ãu¢áidia¢ rkhË¡f Toa cgha§fis
v‹ÍX¡fŸ nk«gL¤j nt©oíŸsJ. FobgaU«
FHªij¤ bjhÊyhs® ãu¢áid v‹W vËjhf
R‰wsÉ‹ ÛâUªJ¡ âU¤j ToajhfÆšyhkš
ïW¡fkhd f£Lkhd¢ Ó®âU¤j§fis¡ bfh©L
tunt©oa xU rthyhf ï‹W j‹dh®t¤

b j h © L m i k ¥ ò f S ¡ F ï U ¡ » ‹ w J .
xG§»šyh¥ ãÇÉid xU§»iz¡fî«,
bghUshjhu ßâÆš gyÄšyhj ãÇîfS¡F á¿a
msÉyhd bghUshjhu cjÉfis tH§fî«,
ntiy Ã®gªj¤âš FHªijfis mD¥òtij
ÃW¤Jtj‰F cÇa k¡fis m¿îW¤J«
brašgh£oid¢ brŒaî« elto¡iffis
j‹dh®t¤ bjh©L mik¥òfŸ vL¡fnt©L«.
å£oYŸst®fS¡F áWflDjÉ, ntiy
brŒtj‰F czî k‰W« bjhÊyhs® ey¢
r£l§fis eilKiw¡F¡ bfh©LtUjš ngh‹w
murh§f jiypLfS« Tl ïªj ïy£áa¤ij
mila gadË¡f¡ ToaitahF«. r_f k¡fË‹
<LghL mâfkhjš, fšÉ k‰W« tWikia
xÊ¥gâš muá‹ ÃâxJ¡ÑL mâfkhjš
ngh‹wití« ïªj¥ ãu¢áidia¤ Ô®¡f K¡»a¤
njitah»‹wd. njáa »uhk¥òw ntiy thŒ¥ò
c¤juthj¤ â£l¤â‹ m¿Kf« v‹gJ ïªj¥
ghijÆš tunt‰ã‰F cÇa elto¡ifahfnt
ïUªjJ. ntiy brŒant©oa¥ bghW¥ãÈUªJ
xU FHªijia ÉLÉ¡ftWikÆš nghuhL«.
mj‹ FL«g¤â‹ bghUshjhu ÃiyÆš kh‰w«
tunt©oaJ. mtáakh»‹wJ. tUkhd¤ij¡
b f h L ¡ F « â £ l § f Ÿ k £ L Ä ‹ ¿ , » u h k
t§»fËlÄUªJ vËa¡flDjÉfis bgWtj‰F
ViH¡F bgU« msÉyhd thŒ¥òfŸ ïU¡f
nt©oaJ« mtáakh»‹wJ. ïJ vªj
flDjÉfisí« âU«g brY¤jToa tifÆš
mt®fS¡F Äfî« K¡»akhf cjtKoí«. nkY«
ïJ mt®fË‹ ntiyÆš bghW¥òz®¢áia
mâfkh¡F«. Çr®› t§»Æ‹ Ãâ Ã®thf«
cŸsl¡»a bfhŸif ïªj¥ ghijÆš xU
rhjfkhd elto¡ifahfÆU¡»‹wJ. Fiwthd
mšyJ ïU¥ngÆšyhj fz¡FfË‹ m¿Kf«
Ã¢rakhf ViH k¡fŸ t§»¡fz¡Ffis¡
bjhl§f cjÉahfî«, fl‹fis¥ bgw
trâahfî« ïU¡f¡TL«. ãu¢áidÆ‹
ntuhfÆU¡»w r_f bghUshjhu thœÃiyÆY«
xUòw¤âš kh‰w§fŸ bfh©Ltuhkš rkhË¡f
Koí« v‹gj‰F FHªij¤ bjhÊyhs® ãu¢áid
x‹W« jÅ¤jntwhd ãu¢áidÆšiy.
FHªijfŸ ahU« f©o¥ghf ntiy brŒahkš
gŸËÆš fšÉf‰f nt©L« v‹W xU fLikahd
r£l« eilKiw¥ gL¤j¥ glnt©L«. gŸË¡Tl«
v‹gJ FHªijfis ntiy¡ f£lha¤âÈUªJ
ã‹th§f it¥gâš Äfî« bghU¤jkhd ÃWtd
braš ghlhfÆU¡»‹wJ. r_f¤âš j§fË‹
gh¤âu¤ij¥ òÇªJbfhŸS« thŒ¥ãid
tÊfh£LjYl‹ gŸË¡Tl« FHªijfS¡F
tH§F»‹wJ. ï¤jifa gŸËfË‹ MáÇa®fŸ
ï¤jifa FHªijfS¡F el¤Jtj‰F rÇahd
gÆ‰áí« gFârh®ªj òÇjiyí« f©o¥ghf¥
bg‰¿U¡f nt©L«. »uhk¥òw§fËš ïU¡F«
gŸËfËš, r_f¥ gÂahs®fŸ fšÉÆ‹
K¡»a¤Jt¤ij¥ g‰¿ khzt®fËlK«, ViH¥
bg‰nwh®fËlK« Mnyhrid tH§f f©o¥ghf
gÂak®¤j¥glnt©L«. ï›thwhd fšÉ
ika§fË‹ bfhŸif v‹gJ vËikahdjhfî«,
FHªij¤ bjhÊyhsÇ‹ njit¡nf‰g F¿¥ghf
ïyFthd fhyneu§fËš ïU¡fnt©oaJ
mtáa«. efuka FoirfËš ntiy¡fhd
gÆ‰áika§fŸ Fiwthd go¥ò cilat®fS¡F
j§fŸ bjhÊš âwikia ts®¤J¡ bfhŸs
gšntW ïl§fËš bjhl§f¥gl nt©L«. ïJ
FHªijfS¡F ãw kh‰whd ntiyfis¤ njo¡
bfhŸs cjîtjhfî«, ViH k‰W« njitahd
FHªij¥ ãÇÉ‰F xU â£lÄ£l vâ®fhy¤ij
tH§f¡ Toajhfî« ïU¡F«. fšÉÆ‹ juK«
Tl nk«ghlila Ko»‹wJ. mj‹_y« gŸË
bršYjš v‹gJ FHªijÆ‹ vâ®fhy bt‰¿¡F
K¡»a¡ fhuÂah»‹wJ. tWikahd¥
bghUshjhu¢ NHšfŸ ntiy¡F¥ nghjš k‰W«
gŸË¡F¥ nghjÈilna FHªijfË‹ ÛJ
ãu¢áidia V‰gL¤J»‹wd. vdnt, gŸË¡fhd
thŒ¥òfŸ vËjhfÆUªjhY« mt®fË‹
bghUshjhu Ãiy mDkâ¡fhkš ïU¥gjhš
go¡f¢ nrU« khzt®fË‹ v©Â¡if
caUtâšiy.
ïWâahf FHªij¤ bjhÊÈ‹ Éisîfis
c z U « É j ¤ â š b g ‰ n w h i u í « ,
ntiy¡bfhL¥nghiuí« m¿îW¤j nt©oaJ
bjh©L ÃWtd§fË‹ filikahF«. FHªij
b j h Ê y h s ® b j h l ® ò i l a g š n t W
t i f ¥ g £ l t ® f Ë i l n a e š y ò Ç j i y í «
ÉÊ¥òz®í« cUth¡»dhš ï¥ãu¢áidÆ‹
ÔÉu« Ã¢rakhf¡ Fiwí«. btW« r£l« v‹gJ
k£Lnk FonaW« FHªij¤ bjhÊyhs®
v‹gnjÆšyhkš K‰¿Y« brŒJÉl nghjhJ.
bjhÊyhs® ey mYty®fŸ tH¡F k‰W« Úâ¤Jiw
mYty®fŸ FHªij¤ bjhÊyhsÇ‹ ãu¢áidfŸ
k‰W« fZl§fis czu nt©oaJ Éiuthd
njitah»‹wJ. ï¥ãu¢áid v‹gnjÆšyhkš
b r Œ a Ú â ¤ J i w m u R m Y t y ® k ‰ W «
v‹ÍX¡fË‹ xU¡»izªj Ka‰áfis¤
ÔÉukhf vL¡fnt©L«. FHªij¤ bjhÊyhs®
jL¥ò k‰W« xG§FKiw¢ r£l«, 1986‹
eilKiw¥gL¤Jjš v‹gJ ïªâa r£lÉâfË‹
v© 21,24,45,39 (e) k‰W« (f) ‹ rÇahd
eilKiw¥gL¤jÈUªJ Fiwthfnth mšyJ
mâfkhfnth ïU¡»‹wJ. Mdhš, ÉU¥g¥g£l

fšÉ cÇik r£l« tªJ« gyÅšiy 50 rjåj
FHªijfS¡F fšÉ ïšiy
midtU¡F« fšÉ mË¡f¥gl nt©L« v‹W nghl¥g£l r£l¤jhš gyÅšiy; 50 rjåj
ViH¡FHªijfS¡FfšÉ»il¡fÉšiy!
midtU¡F« fšÉ »il¡f nt©L«; mj‰F muR tÊtF¡f nt©L« v‹W gy M©L¡F
K‹ng nfhÇ¡if vGªjJ. 1988š fšÉ cÇik nfhÇ njáa T£lik¥ò mik¡f¥g£lJ. á¿a
msÉš mik¡f¥g£l ïªj mik¥ò, M©L¡F M©L guÉ, gy khÃy§fËš 15 y£r«
cW¥ãd®fŸnr®ªjd®.
»uhk«, »uhkkhf nghŒ FHªijfS¡F fšÉ K¡»a«; muR gy elto¡iffis vL¤J
tU»wJ v‹W ãurhu« brŒJ«, gy fhuz§fshš nghJkhd ÉÊ¥òz®nth, r£l¤jhš gyndh
ïšiyv‹Wï¥nghJbjÇatªJŸsJ.
ïªj mik¥ò ï¥nghJ #‹ mªnjhy‹ v‹W bga® kh‰w¥g£LŸsJ. rÛg¤âš bg§fqU
efÇš,ïj‹khehLelªjJ.
'fšÉ cÇik¢ r£l« bfh©L tªJ _‹wh©lh»É£lJ. ï‹D« mjdhš vªj gyD« ViH¡
FHªijfS¡F»il¡fÉšiy.ïâšeh« njhšÉmilªJÉ£nlh«'v‹Wkheh£ošngád®.
ïJ F¿¤J mik¥ã‹ cW¥ãd® uhn#ªâu ãughf® TWifÆš, 'midtU¡F« fšÉ f£lha«
»il¡f nt©L« v‹W jh‹ muR ï¢r£l¤ij 2005š bfh©L tªJ Ãiwnt‰¿aJ. Mdhš,
ï‹WÃiyï‹D«gÇjhgkhf¤jh‹cŸsJ.
bkh¤jKŸs k¡fŸ bjhifÆš 50 rjåj ViH¡FHªijfS¡F v›Éj gyD«
»il¡fÉšiy. mt®fS¡F mo¥gil fšÉ¡ Tl ju KoaÉšiy. muR ïªj Éõa¤âš ÔÉu
m¡fiwfh£lÉšiyv‹gjhšjh‹ï¥go¥g£lÃiyfhz¥gL»wJ'v‹WbjÇÉ¤jh®.
ïªâahÉš 18 taJ¡F Ñœ cŸst®fË‹ v©Â¡if bkh¤j k¡fŸ bjhifÆš 40 rjåjkhf
fz¡»l¥gL»wJ. ïªÃiyÆš, ïisP®fS¡F nghJkhd fšÉ »il¡fhkš ïUªjhš eh«
bgÇa msÉš kÅj ts¤ij ïH¡f nt©oa âU¡F« v‹W« kheh£oš v¢rÇ¡if
Él¥g£lJ.
mbkÇ¡fhÉš cŸs, 'bghJ gŸË Kiw'ia bfh©L tu nt©L«; m¥nghJ jh‹
midtU¡F«, F¿¥ghf ViH¡ FHªijfS¡F ïytr fšÉ jhuhskhf »il¡F« v‹W«
nahridbjÇÉ¡f¥g£lJ.
- âdky®, 26.10.2008
Koit mJ bfh©LtuÉšiy. r_f¥
gÂahs®fŸ Úâ¤Jiw mYty®fŸ, fhtšJiw
m Y t y ® f Ÿ , n t i y a Ë ¥ n g h ® f Ÿ k ‰ W «
bg‰nwhUl‹ rÇahd Éj¤âš bghU¤â¡ bfh©L
e« eh£oÈUªJ FHªij bjhÊš v‹gnj K‰¿Y«
ïšyhkš brŒant©oaJ K¡»akh»‹wJ.

1. muáaš r£l¤â‹ mo¥gilahd rk¤Jt
nfh£gh£oid ÛWtjhf ïU¥gjhš ïªj
knrhjh muáaš r£l¤â‰¡F KuzhF«. r_f -
bghUshjhu Ãiy¡nf‰g¥ khWg£l gŸË
mik¥òfisknrhjhV‰¡»‹wJ.
6 K j š 1 4 t a J t i u í Ÿ s m i d ¤ J
FHªijfS¡F« ïytr, f£lha fšÉ muR
mË¡f nt©L« v‹W muáaš r£l ãÇî 21 A
T W i f Æ š , f £ l z ¥ g Ÿ Ë f Ë š c Ÿ s
F H ª i j f Ÿ ï ¥ ã Ç É ‹ å ¢ á È U ª J
Éy¡f¥gL»‹wd®.
2. rKjha¤ij xU§»iz¡fî«, FHªijfS¡F
å£lU»nyna fšÉ bgwî« trâahf 'bghJ
gŸË mik¥ò', 'mUfhik gŸË Kiw'
M»at‰iw gšntW fšÉ¡ FG¡fS«
tÈíW¤âíŸsd. nkY« mit njáa fšÉ
bfhŸifÆY« ïl« bg‰WŸsd. Mdhš,
knrhjh bghJ gŸË mik¥ig g‰¿ VJ«
F¿¥ãlÉšiy. áy ru¤JfËš 'mUfhik'
v‹w brhšiy ga‹gL¤âÆUªjhY«,
'mUfhik' v‹w brhšÈ‰fhd És¡f«
b f h L ¡ f É š i y . m U f h i k ¥ g Ÿ Ë
á¤jhªj¤ijí«knrhjhv‰fÉšiy.
3. 'ïytr«', 'f£lha«', 'mUfhik' ï‹D« gy
brh‰fS¡F brhš És¡f« knrhjhjuÉšiy.
ÉâfŸ ïa‰W« mik¥ã‰¡F ï¥bghW¥ò
Él¥gLtJ jtW. ehlhSk‹w«jh‹ rÇahd
És¡f§fis ftÅ¡f nt©Lnk jÉu,
m â f h u t ® ¡ f ¤ â l « ï ¥ b g h W ¥ ã i d
x¥gil¥gJ V‰òilaj‹W. ïJnghynt
cŸsh£á mik¥òfS¡F mâfhu« mË¥gâš
bjËîïšiy.
4. muáaš r£l ãÇî 19-‹ go v›bthU ïªâa¡
FokfD¡F« muR cjÉ bgwhj fšÉ¡
Tl§fis V‰ggL¤jî« el¤jî« cÇik
c©L v‹W D.M.A ghŒ Ô®¥ãš c¢rÚâk‹w«
T¿íŸsJ. ï¤jifa mDkâ njr ey‹ k‰W«
k j ¢ r h ® ã ‹ i k ¡ F v â u h d r ¡ â f Ÿ
f£LghLšyhj msÉ‰¡F fšÉ Tl§fŸ
mik¡f tÊ tF¡F«. fšÉ¡ Tl§fŸ
b j h l § f î « m t ‰ i w m § f Ç ¡ f î « ,
f©fhÂ¡fî« njitahd Ãak§fis
knrhjhbjÇÉ¡fÉšiy.
5. X£lfŸ Ãiwªj ï«knrhjh gšntW tH¡FfŸ
bjhlu¥gl ïlkË¡F«. r£l« ga‹d‰wjhf
brŒa¥gL«. knrhjhit cUth¡»at®fŸ
ÉU¥gK«mJjhndh!
6. gŸË mik¥ãš cŸs rK¤JîÄ‹ik v‹W«
bjhlu knrhjhïlkË¡»wJ. všyhtif¡ fšÉ
m i k ¥ ò f i s í « x U § » i z ¡ f
fhytiuaiu¡F£¥g£l â£l« vJî« knrhjh
bfhL¡fÉšiy. r_JtÄ‹ik nkY«
mâfÇ¡fnt brŒí«. ïJ eh£o‹ x‰Wik¡F
bgW« Mg¤J MF«. jtW brŒí« fšÉ¡
Tl§fË‹ m§Ñfhu¤ij Éy¡f tÊ
27
ïytr, f£lha¡ fšÉ¡fhd¡ FHªijfŸ cÇik
knrhjh 2008 fyªjhŒÉ‹ KoîfŸ
15 or«g® 2008, m‹W uh{a rigÆš ïªâa muR ïyt¡ f£lha fšÉ¡fhd knrhjh, 2008I (knrhjh v©
LXV 2008) jh¡fš brŒjJ. ïªj knrhjh, kÅj tsnk«gh£L mik¢rf¤â‹ Ãiy¡FGÉ‰F
mD¥g¥g£lJ. ïªj Ãiy¡FGÉ‹ jiyt® âU.#dh®j‹ ântâ, 21 nyh¡rgh cW¥ãd®fS« k‰W« 8 uh#
rghcW¥ãd®fisí«Ãiy¡FGÉ‹cW¥ãd®fŸ.
Ãiy¡FG, ïªj knrhjh g‰¿ bghJk¡fË‹ fU¤J vJî« nf£fhkš, Éthâ¡fhkš mj‹ m¿¡ifia
ïWâ brŒJ rk®ã¤JÉ£lJ. ïªj knrhjhÉš gy Ku©ghLfŸ cŸsJ. gutyhf Éthâ¡f¥gl
nt©oíŸsJ.
ïªj Éthj§fis cŸsl¡»a xU fyªJiuahlš T£l« fšÉ mik¥ò, FHªij¡ bjhÊyhs® vâ®¥ò
ãu¢rhu« (CACL - TN) k‰W« kHiya® k‰W« K‹gUt¡fšÉ T£lik¥ò (TN FORCES) M»nahwJ T£L
miH¥ã‹ bgaÇš br‹w khj« 27« njâ (27.1.2009) m‹W br‹idÆš eilbg‰wJ. ï¡T£l¤ij¤
bjhl®ªJ14.2.2009m‹WjÄHf¤â‹jiyáwªjfšÉahs®fŸg¤âÇ¡iahs®fis¢rªâ¤jd®.

brŒifÆš FHªijfŸ ey‹ ghâ¡fhkš ïU¡f
mt‰iw munr nk‰bfhŸs tif brŒaÉšiy.
g y k h Ã y r £ l § f Ë š ï j ‰ F t i f
brŒa¥g£LŸsd.
7. nrit v‹gj‰F khwhf fšÉ xU thÂg«
v‹gij knrhjh V‰»‹wJ. xU áW bjhÊY«
muá‹ mDkâ bgw nt©oÆU¡f v›Éj
muRf£LghLÄšyhJ gŸËfŸ ïa§f
mDkâ¡»‹wJ.
8. muáaš r£l¥ ãÇî 21 A ÃgªjidF£g£l
cÇikahf fšÉ cÇikia¤ jU»‹wJ. muR
r£l« _y« Ã®zÆ¤j t©z« v‹w brh‰fis
Ú¡» ï›îÇikia f£L¥ghl‰w KGikahd
cÇikah¡f¤ njitahd muáaš r£l¤
âU¤j«bfhzu¥glnt©L«.
9. K‹gUt¡ fšÉ mË¥gij muá‹ ÉU¥g
elto¡ifahfnt knrhjh mik¤JŸsJ.
mjid¡ f£lha cÇikah¡»lî« 14 taâ‰F
nk‰g£l FHªijfS¡F« fšÉ mo¥gil
cÇikah¡f¥glî«nt©L«.
10. ï«khnrhjhit brašgL¤j¤ njitahd
Ãâahju§fisí« Ãâ¥bghW¥òfisí«
bjÇÉ¡fhjJ knrhjhÉ‹ Äf¥ bgW« Fiw.
eLtzuR jh‹ ï¥bghW¥ãš bgW« gFâia
V‰fnt©L«. khÃy¡ fšÉ g£b#£oš
F i w ª j J 9 0 % I a h t J e L t z u R
bfhL¡fnt©L«.
28
khyªö® »uhk gŸËÆ‹ khzt® V¡f« ÔUkh?
-%g‹
bgÇaghisa¤ij mL¤j khyªö® »uhk¤âš eLÃiy¥gŸËÆš MáÇa®fŸ ïšyhjjhš
khzt®fŸ fšÉ f‰f Koahkš â©lhL»‹wd® ÉiuÉš MáÇa®fis ÃaÄ¡f nt©L« vd
»uhkk¡fŸ tÈíW¤âíŸsd®.
âUtŸq® kht£l« všyhòu« x‹¿a«, khyªö® »uhk¤âš flªj M£áÆš jh‹
eLÃiy¥gŸËahf ju« ca®¤j¥g£lJ. ïâš 300¡F« nk‰g£l khzt®fŸ go¡»‹wd®.
ït®fS¡F f‰W¤ju btW« 5 MáÇa®fŸ k£Lnk cŸsd®. F¿¥ghf Kjš tF¥ãÈUªJ
Iªjh« tF¥ò tiu 140 khzt®fŸ cŸsd®. ïªj IªJ tF¥òfS¡F« nr®¤J xnu MáÇa®
k£Lnk cŸsJ jh‹ Äf¡bfhLik. X® MáÇa® gŸËahf ï¥gŸË kh¿íŸsJ. MáÇa®fŸ
g‰wh¡Fiwahš fšÉ juÄšiy vd bg‰nwh®fŸ jhdhfnt jÅah® fšÉ Ãiya§fis
f£lhakhf ehlnt©oa Ãiyik cUth»íŸsJ. MthÍng£il, khk©^®, khsªö® M»a
»uhk§fËš cŸs Rkh® 20 MÆu¤â‰F« nk‰g£l ViH, vËa k¡fŸ mU»š cŸs khsªö®
eLÃiy¥gŸËiana e«ã cŸsd®. ntW ïl§fS¡F bršy nt©L« v‹whš FHªijfŸ
FiwªjJ 8 ».Û. bršy nt©oíŸsJ. ïJ F¿¤J kh®¡áÞ£ f«ôÅÞ£ f£áÆ‹
C¤J¡nfh£il t£l¢brayhs® V.Í.f©z‹, x‹¿a áãv« fî‹áy® Mdªj‹ M»nah®
TW«nghJ khsªö® eLÃiy gŸËÆš MáÇa®fŸ ïšyhjjhš ML, khLfis mil¤J
it¡»w ïlkhf¤ jh‹ ïªj gŸË¡Tl« mikªJŸsJ. nkšgo¥ig ghâÆyna É£LÉL«
gÇjhg« thœ¡ifÆY« vªj K‹nd‰wK« ïšyhkš xUjiyKiw fšÉa¿î ïšyhkš k§F«
mty« bjhl®»wJ. ïij jL¡f nghâa MáÇa®fis ÃaÄ¡f nt©L« vd kht£l M£áa®,
cjÉ bjhl¡f fšÉ mYty® M»nahÇlK« òfh® bjÇÉ¤J« elto¡ifÆšiy. mL¤J
nfhÇ¡ifiatÈíW¤âr¡âÄ¡fnghuh£l«el¤jî«KoîbrŒJŸnsh«v‹wd®.
gšntW k¡fŸ ey â£l§fËš ftd« brY¤J« jÄHf muR »uhk¥òw khzt®fË‹ fšÉ
ju¤ij ca®¤j tF¥ò¡fis k£L« ju« ca®¤âdhš nghjhJ. mnjhL MáÇa®fŸ,
tF¥giwfŸ, fU«gyif cŸË£l njitahd bghU£fS« bfhL¤jhšjh‹ XusÉ‰nfD«
rhjhuz khzt®fË‹ ju« caU«. ï¥gFâ k¡fË‹ ïªj vâ®¥gh®¥ig Ãiwnt‰w muR
K‹tUkh?
- Ô¡fâ® , 30.1.2009

Children’s Voices for Human Rights Newsletter – Issue no.52

Children’s Voices for Human Rights Newsletter – Issue no.52

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (12)

Children’s Voices for Human Rights Newsletter – Issue no.52