To enhance the knowledge of child rights defenders, we bring in quarterly magzine named " Children’s Voices for Human Rights " in Tamil language making it easy even for the common man to know about different views put forth by various scholars, fact finding reports, recent developments and important judgements related to child rights issues.

1. kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67 - 2013
Source: http://www.washingtonpost.com
Source : The Hindu, 25 August 2013Source : The Hindu, 25 August 2013
Source: Frontline, 23 August 2013Source: Frontline, 23 August 2013
Source: http://worldpress.org/Asia/3218.cfmSource: http://worldpress.org/Asia/3218.cfm
Children’s Voices for Human Rights

2. h § » u ° j i y i k Æ y h d I ¡ » a
K‰ngh¡F¡ T£l muR¡F tU« 2014«fM©o‹ ehlhSk‹w¤ nj®jÈš njáa
c z î ¥ g h J f h ¥ ò ¢ r £ l K ‹ t i u î
(v‹.v~¥.v°.ã.) - 2013 xU Äf¥bgÇa rhjfkhd
NHiy V‰gL¤â¡ bfhL¡F« v‹W fz¡F¥
nghl¥gL»w ÃiyÆš, ehlhSk‹w kiH¡fhy
T£l¤ bjhlÇnyh mšyJ xU áw¥ò¡ T£l¤
bjhlÇnyh jh¡fš brŒa¥gLtj‰F K‹ghf, ïªj
r£lK‹tiuî F¿¤J k‰bwhU R‰W Éthj§fŸ
eilbgw¡TL«. ïªj r£l K‹tiuî k¤âa
mik¢ruitahš kh®¢ 19 m‹W x¥òjš
mË¡f¥g£L, ehlhSk‹w¤âš kh®¢ 22 m‹W
g£b#£ T£l¤ bjhlÇ‹ nghnj jh¡fš
brŒa¥g£LÉ£lJ. 67 rjåj k¡fis br‹wilí«
v d m ¿ É ¡ f ¥ g £ L Ÿ s ï ª j r £ l « ,
K‹DÇik¡FÇa FL«g§fS¡F xU khj¤â‰F,
xU egU¡F 5 »nyh mšyJ IªJ ng® bfh©l xU
ruhrÇ¡ FL«g¤â‰F khj« 25 »nyh czî
jhÅa¤ijtH§ftÊbrŒ»wJ.
mtru r£l¤â‹ tot¤âš ïjid Ãiwnt‰w
fh§»u° gy Kiw nk‰bfh©l Ka‰áfŸ
bt‰¿bgwÉšiy. fhuz«, mj‹ T£lhËfshd
njáathj fh§»u° f£á, uhZoÇa nyh¡jš,
njáa khehL, ïªâa ôÅa‹ K°ä« ä¡ M»a
f£áfŸ ïj‰F v⮥ò¤ bjÇÉ¡»‹wd. I.K.T.
muir btËÆÈUªJ MjÇ¡F« rkh{thâ f£á
ïªj r£lK‹tiuî¡F fLikahd v⮥ig¤
bjÇÉ¥gJl‹ ïJ ÉtrhÆfS¡F Énuhjkhd
r £ l « v ‹ W « T ¿ í Ÿ s J . m t r u ¢ r £ l
tÊKiwia¥ ga‹gL¤JtJ F¿¤J k¤âa
m i k ¢ r u i t ¡ F c Ÿ n s n a T l f U ¤ J
ntWghLfŸ ïU¥gjhf¤ bjÇa tU»wJ. #]‹ 13
m‹W cŸJiw mik¢r® Ráš Fkh® ΋nl,
ehlhSk‹w mYtšfŸ Jiw mik¢r® fkšeh¤,
czî k‰W« Foik¥ bghUŸfŸ Jiw mik¢r®
nf.É. jhk° M»nah® bfh©l xU FG
m i k ¡ f ¥ g £ l J . r £ l K ‹ t i u i t
Ãiwnt‰Wtj‰fhf ehlhSk‹w¤â‹ xU áw¥ò¡
T£l¤ij T£LtJ F¿¤J bghJ¡ fU¤ij
xU bfhŸifahfnt xJ¡f¥gL« k¡fŸ
czî¥ ghJfh¥ò¢ r£l¤âš midtU¡F« bghJthd bghJ ÉÃnahf Kiw cWâ¥gL¤j¥gl
nt©L« v‹gâš mnefkhf mid¤J v⮡f£áfS« x‹Wg£L É»‹wd. ïjdhš, ïªj
r£lK‹tiuit Ãiwnt‰w mtru¢ r£l tÊia ã‹g‰w fh§»u° jiyikÆyhd
I.K.T. muR nk‰bfh©l Ka‰áfŸ njhšÉailªJŸsd
- o.nf. uh#y£RÄ

3. 3kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
cUth¡f v⮡f£áfnshL ng¢R el¤Jtj‰fhf
vd ïªj _‹W ng® bfh©l FG mik¡f¥g£lJ.
k ¤ â a m u R 5 5 â U ¤ j § f i s b f h © L
tªâU¡»wJ. ehlhSk‹w Ãiy¡FG mˤj
g Ç ª J i u f Ë ‹ m o ¥ g i l Æ Y « , ï n j h L
bjhl®òila gyU« btË¥gL¤âa fU¤JfË‹
m o ¥ g i l Æ Y « m ª j ¤ â U ¤ j § f Ÿ
bfh©Ltu¥g£ljhf muR T¿aJ. xU gFâ
k¡fis jhdhfnt xJ¡» it¡»w tif¥ghL
bghJ ÉÃnahf KiwÆÈUªJ fÂrkhd k¡fis
xJ¡» it¡»wJ. »uhk¥ gFâfËš 25
rjåj¤âdU«, efu k¡fË‹ 50 rjåj¤âdU«
xJ¡f¥gLth®fŸ.
K‹DÇik¥ ãÇÉd®, bghJthd tif¥ghLfŸ
M»ait ïªj r£l K‹tiuÉš Ú¡f¥g£LŸsd.
mj‹ _y«, ïJ midtU¡F« bghJthd r£l«
v‹w xU njh‰w« V‰gL¤j¥gL»wJ. xnu
khâÇahf xU egU¡F 5 »nyh czî jhÅa«
tH§Ftj‰F V‰g r£l K‹tiuÉš âU¤j«
brŒa¥g£LŸsJ. mj‹go 3 »nyh mÇá¡F %.3
v‹w Éiyí« 2 »nyh nfhJik¡F %.2 v‹w
Éiyí«, xU »nyh nkh£lh uf jhÅa¤â‰F %.1
v‹w Éiyí« Ã®zÆ¡f¥g£LŸsJ. ïJ 67 rjåj
k¡fS¡F (»uhk§fËš 75 rjåj«, efu§fËš 50
rjåj«) k¡fS¡F »il¡F«. Äf t¿a
(mª¤nahjah) FL«g¤â‰F khj« 35 »nyh jhÅa«
tH§Ftâš kh‰w« ïšiy. Äf K¡»akhd ïªj¢
r£l¤ij v⮡f£áfŸ ãothjkhf Kl¡F»‹wd
v‹W muR F‰w«rh£oaJ. nehgš gÇR bg‰w
mk®¤âahbr‹ ngh‹w kÇahij¡FÇa jÅ
eg®fË‹ Mjuití«, áy ‘Foik¢ r_f'
mik¥òfË‹ Mjuití« âu£o, j‰nghij
tot¤ânyna Ãiwnt‰Wtj‰F« Tl muR
K a ‹ w J . M Æ D « , m ª j K a ‰ á f Ÿ
njhšÉailªjd.
khÅa ÉiyÆš czî jhÅa« bgW« cÇikia
r£l¥ó®tkhdjhf M¡Ftj‰fhd ïªj¢ r£l«,
jd¡nf cÇa jŤJt« thŒªjJ v‹gjhš ïJ
ÉÇthdjhf ïU¥gJ mtáa«. Mdhš, fÂrkhd
g F â k ¡ f i s x J ¡ » i t ¥ g j ‰ f h d
tif¥ghLfis¡ bfh©l ïªj¢ r£l«,
j‰nghijatot¤âš,ÉÇthdjhfïšiy.
Fiw¥gj‰fhd Éâ:
ïªj¢ r£l K‹tiuÉ‹ neh¡f« “k¡fŸ xU
kÇahijahd thœ¡ifia thœtj‰fhfî«
mjDl‹ bjhl®òŸs k‰w m«r§fS¡fhfî«
nghJkhd msÉš jukhd czit f£L¥goahF«
ÉiyÆš »il¥gij cWâ¥gL¤Jtj‹ _y«
kÅj thœ¡if¢ r¡fu mQFKiwÆš czî¡F«
C£l¢r¤â‰F« c¤juthj« mË¥gJ” v‹W
ïUªjhY«, czî msit x›bthU jÅ egU¡F«
5 »nyhthf Fiw¥gj‰fhd Éâ, czî¡fhd
c¤juthj¤ij tH§fÉšiy. ãwF v§nf ïUªJ
C£l¢r¤J c¤juthj« tU«? jhÅa§fS¡F
m ¥ g h š n t W g y c z î ¥ b g h U Ÿ f S «
»il¤jhšjh‹ C£l¢r¤J »il¡F«. ïªâa
k U ¤ J t M u h Œ ¢ á k ‹ w « ( I . á . v « . M ® . )
C£l¢r¤J¡F gǪJiu¤JŸs msitÉl, 5
»nyh v‹gJ Äf¡ FiwthF«. bgÇat®fS¡F
jiy¡F 14 »nyh, FHªij¡F 7 »nyh v‹gJjh‹
I.á.v«.M®. gǪJiu. tWik¡ nfh£o‰F¡ ÑnH
cŸs FL«g§fS¡F khj« 35 »nyhɉF
Fiwthf tH§f¡TlhJ v‹W c¢rÚâk‹w«
ãw¥ã¤JŸs Miz¡F« ïJ Kuzhf cŸsJ.
ïªj¥ ãÇî k¡fŸ bjhifÆš 10 rjåj¤âdiu
mjhtJ, mª¤nahjah â£l¤â‹ Ñœ tU« k¡fis
k£Lnkbr‹wil»wJ.
ïªj r£l K‹tiuÉš ïU¥gij Él áw¥ghd
m«r§fSl‹ gy khÃy§fËš V‰bfdnt czî
c¤juthj â£l§fŸ ïU¡»‹wd. nkY«, kfh¤kh
fhªâ njáa Cuf ntiy cW⤠â£l«, td
cÇikfŸ r£l« ngh‹w K¡»akhd ey¤
â£l§fis I.K.T. muR bfh©Ltu K¡»a
fhuzkhf ïUªj ïlJrhÇ f£áfŸ ïªj r£l
K ‹ t i u î ¡ F v â ® ¥ ò ¤ b j Ç É ¤ J Ÿ s d .
âU¤j§fŸ bfh©Ltu mt®fŸ â£lÄ£LŸsd®.
bjhl¡f¤âš ïªj r£l K‹tiuit v⮡fhj
ghuâa #djh f£á ï¥nghJ âU¤j§fis
tÈíW¤j¥ nghtjhf m¿É¤JŸsJ. mtru¢
r£l« ãw¥ã¡f¥gLtJ “#dehaf ÉnuhjkhdJ”
v‹W gh#f jiyt® uh{eh¤ ᧠T¿íŸsh®. ã#&
#djh js«, âÇzhKš fh§»u°, m»y ïªâa
m©zh âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf« M»a
f£áfS« âU¤j§fis K‹bkhÊa¥ nghtjhf
m¿É¤JŸsd. r¤Ô°f® khÃy gh#f muá‹
Kjyik¢r® uhk‹ á§, ãujk® k‹nkhf‹ ᧻‰F
m D ¥ ã í Ÿ s f o j ¤ â š , n t W g y
MnyhridfnshL, czî jhÅa« tH§Ftij
xU jÅ kÅjU¡F v‹w mo¥gilÆš mšyhkš
xU FL«g¤â‰F v‹w mo¥gilÆš kh‰w nt©L«
v‹w Mnyhridia¡ T¿íŸsh®. ïjid¥ bgw¤
jFâíŸs FL«g§fS¡fhd tu«ig ca®¤j
nt©L« v‹W« mt® T¿íŸsh®. czî,
Ef®nth® ey‹ k‰W« bghJ ÉÃnahf¤â‰fhd
ehlhSk‹w Ãiy¡FG mªjªj khÃy« rh®ªj
Éy¡fš tif¥gh£il, khÃy muRfnshL
fyªjhnyhá¤J btË¥gilahd KiwÆš
cUth¡f nt©L« v‹W«, â£l¤âÈUªJ xJ¡»

4. 4kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
F¿¥ã£LŸsh®. xUtU¡F 5 »nyh mÇá v‹w
Äf¡ Fiwªj msî, m®¤jKŸs tifÆš czî¥
ghJfh¥ò v‹gij cWâ¥gL¤Jtj‰F nghJkhdJ
mšy v‹W mt® thâ£LŸsh®. x›bthU ViH¡
FL«g¤â‰F« khj« 35 »nyh jhÅa« tH§f¥gl
nt©L« v‹W mt® tÈíW¤âíŸsh®. ïnj
à i y g h £ i l ¤ j h ‹ ï l J r h Ç f £ á f S «
n k ‰ b f h © L Ÿ s d . v Å D « m t ® f Ÿ ,
â£l¤âÈUªJ xJ¡» it¡f¥gLgt®fŸ v‹w
ãÇî ïšyhj, midtU¡F« bghJ ÉÃnahf Kiw
v‹gijnamt®fŸtÈíW¤J»wh®fŸ.
ïªâa f«ôÅ°£ f£á (kh®¡á°£) muáaš
jiyik¡ FG cW¥ãd® ãUªjh fhu¤ T¿ÆU¥gJ
tUkhW: “mtru¢ r£l¤â‹ _ykhf ïij¢
b r a š g L ¤ j m u R K o î b r Œ â U ¥ g J
m â ® ¢ á a Ë ¡ » w J . e h § f Ÿ m i j
v⮤âU¡»nwh«. eh‹fh©L fhykhf murh§f«
v›Éj elto¡ifí« vL¡fÉšiy. flªj
ïu©L M©Lfhykhf ïªâa czî¡ fHf
»£l§FfËš 6 nfho l‹ czî jhÅa§fŸ
mG»¥nghÆU¡»‹wd, mJF¿¤J murh§f«
ftiy¥glÉšiy. Mdhš, ï¥nghJ xU khj
fhy¤â‰F¡ Tl fh¤âU¡f mt®fŸ jahuhf
ïšiy. ïªj r£lK‹tiuÉš ïU¡»w
ãu¢rid v‹dbt‹whš, xU gFâ k¡fis
jhdhfnt jŸË it¡»w xU tif¥gh£il
it¤J¡bfh©L efu§fË‹ 50 rjåj k¡fis
ïJ xJ¡» it¡»wJ v‹gJjh‹. ef®¥òw ViH
k ¡ f Ë ‹ v © Â ¡ i f m â f Ç ¤ J t U «
fhyf£l¤âš, Kiwrhuh bjhÊšfis¢ rh®ªj
b g U « g h y h d b j h Ê y h s ® f Ÿ t U k h d
c¤juthjÄ‹¿ ïU¡F« ÃiyÆš, ï¥go
jhdhfnt xJ¡» it¡F« V‰ghL v‹gJ
it¡f¥gL« k¡fË‹
v © Â ¡ i f » u h k
m s É š 2 5
r j å j ¤ â ‰ F « , e f u
m s É š 5 0
r j å j ¤ â ‰ F « n k š
nghŒÉl¡TlhJ v‹W«
g Ç ª J i u ¤ â U ¥ g i j
mt® R£o¡ fh£oíŸsh®.
ïªj gǪJiuÆš xU
gFâ r£lK‹tiuÉš
nr®¡f¥g£oU¥gjhf
b j Ç » w J . M d h š ,
T£lh£á bfhŸiffis
v©Â¥ gh®¡»wnghJ,
m â š m ¤ J Û w š
ïU¥gjhfntbjÇ»wJ.
khÃy muRfË‹ ja¡f«:
V‰bfdnt áw¥ghd V‰ghLfisí«, mâfkhd
k¡fS¡F czî jhÅa§fŸ »il¥gj‰fhd
eilKiwfisí« bfh©LŸs khÃy muRfŸ
ïªj r£l K‹tiuî F¿¤J j§fSila kh‰W¡
f U ¤ J ¡ f i s b j Ç É ¤ J Ÿ s d . ï y ¡ F
îzÆ¡f¥g£l bghJ ÉÃnahf KiwÆ‹ Ñœ
»uhk§fËY« efu§fËY« czî jhÅa«
ÉÃnah»¡f¥gl nt©oa k¡fË‹ rjåj«
v›tsî v‹W k¤âa muRjh‹ Ô®khÅ¡F«,
bkh¤j« v¤jid ngU¡F tH§f¥gl nt©L«
v ‹ g J k ¡ f Ÿ b j h i f f z ¡ b f L ¥ ã ‹
mo¥gilÆš ïU¡F« v‹W r£lK‹tiuÉš
ïU¥gij mªj khÃy muRfŸ V‰fÉšiy.
â £ l ¤ â È U ª J x J ¡ f ¥ g L g t ® f i s
tif¥gL¤JtJ v‹gJ x›bthU khÃy murhY«
r_f¥ bghUshjhu ÃiyikfË‹ mo¥gilÆš
Koî brŒa¥gl nt©L« v‹W uhk‹ á§
tÈíW¤âíŸsh®. ãujkU¡F mt® mD¥ãíŸs
foj¤âš, “khwhf, xU khÃy¤âš xJ¡»
it¡f¥gl nt©oat®fŸ v¤jid ng® v‹w
msî, mªj khÃy¤â‹ r_f¥ bghUshjhu
Ãiyikfis¡ fz¡»š bfh©nl Koî
brŒa¥gl nt©L«,” v‹W T¿íŸsh®. jiy¡F
ï›tsî v‹w msÉ‹ fhuzkhf, IªJ ngU¡F«
Fiwthdt®fis¡ bfh©l Vuhskhd ViH¡
FL«g§fS¡F »il¤J tU« jhÅa msî
FiwªJÉL«. “ï¤jifa ViH¡ FL«g§fS¡F
czit c¤juthj¥gL¤JtJ v‹gij ïJ
Ó®Fiy¤JÉL«. Mfnt, xU FL«g« v‹w
mo¥gilÆšjh‹ jhÅa msî îzÆ¡f¥gl
nt©Lnka‹¿ jiy¡F ï›tsî v‹w
mo¥gilÆš mšy,” v‹W mªj¡ foj¤âš mt®
Source: The Hindu, 8.7.201

5. 5kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
f£áfŸ Ék®á¤JŸsd. bghJ ÉÃnahf¤â‰fhd
jhÅa¡ bfhŸKjš msî Fiwí« v‹gjhš, mJ
ÉtrhÆfisí« ghâ¡F« v‹W ï¡f£áfŸ
R£o¡fh£oíŸsd.
midtU¡F« bghJthd Kiwia
tÈíW¤J« ïlJrhÇfŸ
I.á.v«.M®. tiuaW¤JŸs fnyhÇ msÉ‹go,
x›bthU FL«g¤â‰F« khj« 35 »nyh czî
jhÅa« »il¥gij cWâ¥gL¤J« tifÆš,
midtU¡F« bghJthd Óuhd bghJ ÉÃnahf«
Kiw v‹gj‰F¡ Fiwthf vijí« V‰f¥
nghtâšiy v‹W ïlJrhÇ f£áfŸ TW»‹wd.
ïªj r£lK‹tiuÉš M¡f¥ó®tkhd m«r«, 2
FHªijfS¡F nkš cŸs FL«g§fŸ Éy¡»
it¡f¥gL« v‹w Éâ ifÉl¥g£oU¥gjhF«.
f ® ¥ ã Â ¥ b g © f S ¡ F « g h ÿ £ L «
jhŒkh®fS¡F« cŸq® m§f‹tho ika§fËš
ïytr czî«, %. 6 MÆu¤â‰F¡ Fiwahkš
ngWfhy cjÉ Ãâí« »il¡F« vd k¤âa muR
K ‹ b k h Ê ª â U ¥ g J « M ¡ f ¥ ó ® t k h d
m«r§fŸjh‹. r£l« mkyh¡f¥gLtj‰fhd
f h y f £ l « ï ª j ò â a r £ l K ‹ t i u É š
îzÆ¡f¥glÉšiy. ifÉl¥g£lt®fS¡F«,
g£oÅahš thLnthU¡F« r_f rikaš Tl§fŸ
mik¥gJ« v‹w neh¡fK« ïªj r£lK‹tiuÉš
ifÉl¥g£oU¡»wJ.
Mjhu«: ~ãu‹£ iy‹ #]iy 12, 2013
bfhŠrK« Ãahak‰wJ. mnjnghš, »uhk¥
gFâfËš, 25 rjåj k¡fŸ ï¥go jhdhfnt jŸË
it¡F« V‰gh£oš xJ¡f¥gL»wh®fŸ. ntW
th®¤ijfËš brhštbj‹whš V‰bfdnt ïy¡F
îzƤJ tH§F»w nfLbf£l V‰ghLjh‹,
ï¥nghJ ïªj r£lK‹tiuÉ‹ mo¥gilahf
c U b t L ¤ â U ¡ » w J , m J ï ¥ n g h J
r£l¥ó®tkh»wJ.”
k¤âa - khÃy muRfS¡»ilna, bryit
g » ® ª J b f h Ÿ S « V ‰ g h L f S «
ãu¢rid¡FÇajhf cŸsd v‹»wh® mt®. “eh‹
Ô®khÅ¡»nw‹, Ú gz« bfhL” v‹w mo¥gilÆš
ïªj V‰ghLfŸ cUth¡f¥g£LŸsd v‹wh® mt®.
bryit¥ g»®ªJbfhŸS« eilKiwfŸ
mid¤J« khÃy muRfnshL fyªjhnyhá¤nj
t F ¡ f ¥ g l n t © L « v ‹ g j ‰ f h d x U
âU¤j¤ij¡ bfh©Ltu kh®¡á°£ f£á
â£lÄ£LŸsJ. nfus« ngh‹w khÃy§fËš,
bghJ ÉÃnahf KiwÆ‹ Ñœ khj« 35 »nyh
jhÅa« bgW»w FL«g§fS¡F, jiy¡F
ï›tsîjh‹ v‹w Éâ mÚâ ïiH¥gjhF«. bghJ
ÉÃnahf KiwÆš neuo gz¥g£Lthlhit¡
bfh©L tU« Koití« ïlJrhÇ f£áfŸ
v⮡»‹wd. ïJ bghJ ÉÃnahf Kiwiana
ifÉLtj‰fhd, btË¢ rªijÆÈUªJ
jhÅa§fis th§F« Ãiy¡F k¡fis¤
jŸStj‰fhd xU Nœ¢ájh‹ v‹W ïlJrhÇ
czî ghJfh¥ò knrhjh k¡fsitÆš Ãiwnt¿aJ
eh£oš cŸs 82 nfho k¡fS¡F czî jhÅa§fŸ kÈî ÉiyÆš »il¡F«.
gá k‰W« r¤J¡Fiwî Ú¡f¥gL« v‹w mtuJ f£áÆ‹ th¡FWâ ïªj knrhjh _y«
Ãiwnt‰w¥gLtjhf nrhÅah T¿dh®.
tuyh‰W¢ áw¥òÄ¡fJ«, ehL KGtJ« bgÇJ« vâ®gh®¡f¥g£lJkhd czî¥ ghJfh¥ò knrhjh 2013I
khÃy§fsit â§fŸ ïuî Ãiwnt‰¿aJ. khÅa ÉiyÆš ca®ju czî¥ bghU£fis eh£o‹ 70%
k¡fS¡FtH§fïªjknrhjhc¤njá¤JŸsJ.
‘nj®jš neh¡f¤Jl‹' bfh©L tu¥g£LŸsJ v‹W Ék®á¡f¥gL»w I¡»a K‰ngh¡F T£lÂÆ‹
fdî¤ â£lkhd ïJ 67 rjåj k¡fS¡F (75 rjåj »uhk¥òw k¡fŸ k‰W« 50 rjåj ef®òw k¡fŸ
cŸË£l) ïy¡F neh¡»a bghJ ÉÃnahf Kiw (PDS) v‹w KiwÆ‹Ñœ khÅa ÉiyÆš jhÅa§fis
r£ló®tkhf mË¡F«. ïj‹ _y« xU gadhË¡F, 5 »nyh mÇá (%.3), nfhJik (%.2) mšyJ
gU¥òfis (%.1) xU »nyhɉF v‹w ÉiyÆš mË¡F«. gadhËfŸ k¤âa murhš tH§f¥g£l msî
nfhšfË‹ mo¥gilÆš khÃy murhš f©l¿a¥gLth®fŸ. ïJ F¿¤j j‰fhÈf knrhjhit #]iy
khj¤âš muR m¿Kf¥gL¤âaJ. ïJ r£lkhf, ghuhSk‹w¤â‹ el¥ò FË®fhy¡ T£l¤bjhlÇš
Éthj¤â‰F it¡f¥g£lJ. ïªj knrhjhÉš gšntW cW¥ãd®fshš K‹bkhÊa¥g£l gy âU¤j§fŸ
F¿¤J6kÂneu«Éthj«eilbg‰wjhšk¡fsitïuîtiuÚo¤jJ.
Mjhu«: The Hindu, 27 Mf°£ 2013

6. uR¤ bjhl¡f¥ gŸËfŸ, ca®Ãiy¥
gŸËfŸ M»at‰¿š M§»y tÊmtF¥òfŸ bjhl§f jÄHf muR
MizÆ£LŸsJ. jÄHh®ty®fŸ, fšÉahs®fŸ,
muáaš f£áfŸ bksd« rhâ¥gJ vjdhš v‹W
òÇaÉšiy.
FUFy Kiwia xʤJ gŸË Kiwia e« eh£o‰F
m¿Kf¥gL¤âa bk¡fhny ãuò jdJ tuyh‰W¥
òfœ bg‰w F¿¥ãš brh‹dh®: Ãw¤jhY«
ïu¤j¤jhY« ïªâa®fshfî« v©z§fŸ, xG¡f
K i w f Ÿ , m ¿ î k ‰ W « É U ¥ g § f s h Y «
M§»nya®fshf thœªâL« xU ïd¤jtiu
cUth¡» M§»y bkhÊÆ‹ thÆyhf cUkh‰w«
(Proselytise) brŒâl nt©L«. bk¡fhnyÆ‹
fdit 150 M©LfS¡F nkyhf e«ik M©l
M§»nyauhš Ãiwnt‰w KoaÉšiy. Xnu
behoÆš jÄHf muR bk¡fhnyÆ‹ fdit
edth¡fK‰g£LŸsd®.
mbkÇ¡fh, fdlh, M°ânuÈah M»a ehLfis¡
if¥g‰¿ m§F thœªj k¡fis¡ bfh‹W«
mt®fŸ bkhÊ cŸË£l mid¤J¡ fyh¢rhu
milahs§fisí« fhzhkš brŒj M§»nyauhš
e« eh£oš m¤jifa bt‰¿ia¥ bgw ïayhjj‰F
ekJ gšyhÆu« M©L ã‹òynk fhuz«. eh«
fhy¤ij bt‹w bgUik¡FÇat®fŸ ï‹W ekJ
milahs¤ij¡bjhiy¡fK‹tªJŸnsh«.
ÉLjiy bg‰w fhy¤âš MáÇa® r§f khehLfËš
Kjš Ô®khdkhf miktJ ca®fšÉí«
jÄœtÊÆš tH§f¥gl nt©Lbk‹gnj. mJ
Ú®¤J¥nghŒ bjhl¡f¡ fšÉahtJ jÄœ tÊÆš
tH§f nt©Lbk‹W MƉW. ï‹W mªÃiyí«
ïšyhJ r§f§fŸ mikâ fh¡»‹wd. ïU bkhʤ
â£l¤â‹go ïu©lh« bkhÊah»a M§»y«
f£lhakh¡f¥g£L«, Kj‹ bkhÊahf¤ jÄnHh ntW
vªj bkhÊnah v‹whdjhš jÄiH¤ jÉ®¡F«
ngh¡F mâfǤjJ. vdnt, jÄiH¡ f£lha« f‰f
tÊ brŒa nfhÇ¡if it¡f¥g£L¤ bjhl¡f¡
fšÉ ÃiyÆš jÄœ f£lha Kj‹ bkhÊahf
M¡»¢ r£l« Ãiwnt‰w¥g£lJ. m¢r£l«
bršyhJ v‹w ca®Úâk‹w¤â‹ ÛJ jÄHf muR
c¢r Úâk‹w¤âš brŒJŸs nkšKiwp£o‹ ÛJ
ïW⤠Ԯ¥ò bgw v«Ka‰áí« vL¡f¥glÉšiy.
m¢r£lnk f©Jil¥ngh v‹W Iíw it¡»‹wJ.
Mdhš, gƉW bkhÊ¥ ãu¢rid ã‹D¡F¤
jŸs¥g£lJ.
rÛg¤âš r_f¥ gh®it bfh©l xU mik¥ò
el¤âa khÃy¡ fšÉ kheh£oš gƉW bkhÊ
MŒtu§f¤âš g§F bg‰nw‹. midtU«
jhŒbkhÊ tÊ¡ fšÉia MjǤJ¥ ngRth®fŸ
v‹w vdJ vâ®gh®¥ò bghŒ¤jJ. M§»y tÊ¡
f š É Æ ‹ ï ‹ ¿ a i k a h i k i a ¥ g y U «
t‰òW¤âd®. ca®fšÉ bgw M§»y m¿î njit,
M§»y m¿î ntiy thŒ¥ig ešF« v‹gnj
mt®fŸK‹it¤jK¡»afhuÂfŸ.
ï‹W 50 taâ‰F nk‰g£l kU¤Jt®, bgh¿ahs®,
tH¡FiuP®, muR ca® mYty®, MáÇa®fŸ
n g h ‹ w m i d t U « b g h J ¥ g Ÿ Ë f Ë š
jÄœtÊÆnyna gŸË¡ fšÉia Ko¤J¥ ã‹d®
M§»y tÊÆš ca®fšÉ bg‰W áwªJ
És§F»‹wd®. gyU« Kjš jiyKiw khzt®.
mt®fshš KoªjJ ï‹iwa jiyKiwÆdU¡F
V‹ ïayhJ. ãbuŠ¢, b#®k‹, Uáa‹, #¥ghÅa«
ngh‹w mašeh£L bkhÊfis 6, 8 khj§fËš
bt‰¿fukhf¡ f‰ã¡F«nghJ M§»y¤ij ekJ
gŸËfËš 12 M©LfŸ f‰ã¤J« m«bkhÊia¡
bfh©L m¿î bgw ïayhjJ V‹ v‹gJ ÔÉu
MŒÉ‰FÇaJ. M§»y¤ij¡ ifahŸtâš âw‹
ts®¡f K‰gLjny khztU¡F¥ ga‹ jU«.
gƉWbkhÊahfM§»y«Rikjh‹c©lh¡F«.
òÇahj maš bkhÊÆš f‰F«nghJ kidKiwia¥
ã‹g‰W« mtáa« V‰gL«. bghUŸ m¿ahJ f‰gJ
Ãuªjukšy. nj®î KoªjJ« všyh« kwªJÉL«.
ïjdhšjh‹, kU¤Jt«, bgh¿Æaš go¥òfËš
K j y h k h © o n y n a g h â ¡ F n k ‰ g £ l t ®
njhšÉail»‹wd®. òÇjnyhL f‰wš jhŒ
bkhÊÆšjh‹ vËikahf el¡F«. M§»y«
ntiy thŒ¥ig cUth¡F« v‹w xU thjK«
k¡fŸ kdâš V‰w¥g£LŸsJ. ehfhyhªâ‹
M£ábkhÊ, gƉW bkhÊ M§»ynk. ehf®fŸ
midtU« ntiy »il¤J eykhf cŸsduh?
M§»ytÊÆš go¤J¥ bgh¿Æaš g£l«bg‰w
ïy£r¡fz¡fhd ïisP®fŸ ntiy ïšyhJ«
mšyJ Fiwªj Câa¤âš gÂah‰WtJ« V‹?
ãw go¤j ïisP®fŸ ntiy ïšyhJ ïU¥gtuJ
6kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
gƉW bkhÊ – r®¢irfŸ njitah?
- v°.v°. uh#nfhghy‹

7. 7kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
v©Â¡if 70 ïy£r«. cyf t§»Æ‹
bfhŸiffis¡ fil¥ão¤j‹ Éisî gÂfË‹
m s î F i w ª j J , m u á ‹ m î £ n r h ® á §
eilKiwahš muR¤ JiwfËš gÂfŸ kiwªjd.
jÅah®ika¡ bfhŸif ntiy thŒ¥òfis
cUth¡fhj ï¡bfhŸifÆÅ‹W« cyf
t§»Æ‹ nfhu¥ ãoÆÅ‹W« ÉyfhJ eh£oš
ntiy thŒ¥òfis cUth¡f ïayhJ v‹gJ
Ãj®rd«. rk¢Ó® fšÉ¡ FGɉfhf¥ gy
ehLfË‹ gƉW bkhÊ eilKiwfis tiyÆš
go¡F« bghGJ vªj eh£oY« xU mªÃa bkhÊ
gƉW bkhÊahf ïšiy v‹gJ fhz¥g£lJ. xU
bkhÊ ngR« ehLfËš ãu¢rid ïšiy. gy
bkhÊfŸ ngR« ehLfËš t£lhu bkhÊna gƉW
bkhÊahF«. bkhÊtÊ khÃykhf jÄœehL
cUthdjhš jÄHf¤â‹ M£ábkhÊí« gƉW
bkhÊí« jÄHhf¤ jh‹ ïU¡f nt©Lbk‹gJ
cyfehLfŸjU«brŒâ.
všyh¤ JiwfËY« MŒîfŸ eilbg‰W¥ ò¤j¿î
ehS« c©lh¡f¥gL»‹wJ. mt‰iw m¿ªâl
M§»y m¿î njit v‹W m¿P®fŸ
thâL»‹wh®fŸ. ï¥ãu¢ridia vËjhf
# ¥ g h Å š Ô ® ¤ â U ¡ » ‹ w d ® . x › b t h U
gšfiy¡fHf¤â‰F« áy Jiwfis xJ¡»
m¤JiwfËš cyf¤â‹ vªj _iyÆY«
eilbgW« MŒîfŸ, Koîfis clD¡Fl‹
#¥ghÅa bkhÊÆš btËÆl elto¡if
vL¡f¥g£LŸsJ. e®rÇ Kjš Kidt® g£l«
tiu #¥ghÅa bkhÊÆš bgw ïaYtJ áw¥ò.
ehK« m«Kiwia¡ filão¤J v£L â¡F«
b r ‹ W m ¿ i t ¡ b f h © L t u K o í « .
m«Ka‰áÆäLgLtJ cldo¤ njit. ca®
fšÉiaí« jÄÊštH§fKoí«.
ekJ fšÉ¤ â£l¤âš khztU¡F cÇa g§F
»ilahJ. khztÇšyhJ v¡fšÉ¡ TlK«
ïa§fhJ. mt®fŸ eyʼnfhf fšÉ¡Tl«
eilbgW« bghGJ mt®fŸ njitfis,
ÉU¥g§fis, fU¤Jfis¡ Tw thŒ¥gË¡f
nt©L«. ghl¢Rik¡ Fiw¥ò¡FG¡ T£l¤â‰F
tªj 50-¡F nk‰g£l »uhk¥òw khzt®
v§fS¡F M§»y« f‰gJ fodkhf ïU¡»‹wJ,
mij V‹ v§fŸ ÛJ â¡f nt©L«,
M§»y¤ij ÉU¥g¥ ghlkhf k£L« ití§fŸ
v‹w mt®fsJ nfhÇ¡if ÃahakhdJ v‹whY«
V‰f¥glÉšiy. M§»ytÊ¡ fšÉÆY« gy
khzt®fŸ áuk¥gLth®fŸ. mij¡ f©L
bfhŸshkÈU¥gJFHªijcÇikÛwy‹nwh!
nrhH ehfuh#‹ jdJ #]iy ïjœ¡ f£LiuÆš
F¿¥ã£lt©z« Rjªâu ïªâahÉš (V‹, mj‰F
K‹dU« jh‹) k¤âa, khÃy muRfŸ mik¤j
vªj¡ fšÉ¡ FGî« M§»ytÊ¡ fšÉ rh®ghf¥
gǪJiu¡fÉšiy. khwhf mid¤J¡ FG¡fS«
jhŒbkhÊtÊ¡ fšÉiana t‰òW¤âíŸsd.
I¡»a ehLfŸ FHªijfŸ cÇik rhrdK«
jhŒbkhÊÆš f‰gJ FHªijfË‹ cÇik v‹W
TW»‹wJ. vdnt, vªj mo¥gilÆš jÄHf
muR (mjhtJ Kjšt® b#ayÈjh) ï«Koit
vL¤jd®. ï«Koit v›thW eilKiw¥gL¤j
Koí« v‹gJ bgÇa nfŸÉ.
ï‹W 50 taâ‰F nk‰g£l
kU¤Jt®, bgh¿ahs®,
tH¡FiuP®, muR ca® mYty®,
MáÇa®fŸ ngh‹w midtU«
bghJ¥ gŸËfËš jÄœtÊÆnyna
gŸË¡ fšÉia Ko¤J¥ ã‹d®
M§»y tÊÆš ca®fšÉ bg‰W
áwªJ És§F»‹wd®.
x › b t h U g Ÿ Ë Æ Y « 5 t F ¥ ò f S ¡ F
ïu©lháÇa®fŸ cŸs ÃiyÆš TLjš
M§»ytÊ tF¥ã‰F MáÇa® v§nf? M§»y
tÊ¡ f‰ã¥ngh® M§»y¡ fiy brh‰fis nghâa
msî m¿ªâU¡f kh£lh®fŸ. ïJ f‰wiy kdd
Kiw¡F kh‰wnt cjî«. nkY« xnu tF¥ãš
ïUtÊ¡ fšÉ bgWnth® ïU¡F« bghGJ
khztÇl« t®¡f ngj« cUthF«. vdnt
fšÉÆaš, csÉaš, r_fÆaš nfh£ghLfŸ
mid¤â‰F« Ku©g£lJ jÄHf muá‹ Koî.
#dehaf be¿¥go ïjid¤ âU«g¥bg‰W
jÄœtÊ¡ fšÉia všyh¥ gŸËfËY«
eilKiw¥gL¤jnt©L«.
ca®fšÉÆY« jÄœtÊ¡ fšÉ áw¥òw eilbgw
j¡f elto¡iffŸ KL¡»Él¥gl nt©L«.
M§»y« e‹KiwÆš f‰¿l f‰ã¤jš KiwfËš
ÓÇa kh‰w§fŸ bfh©L tunt©L«. bjhl¡f¥
gŸËfËš tF¥ã‰F xU MáÇa® v‹gij cWâ
brŒjš nt©L«. ï›tÊ fšÉÆš áwªj
jÄœehL v‹w fÉPÇ‹ th¡if bkŒ¥ã¡f
nt©L«.

8. 8kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
h« thG« ïªj m¿Éaš bjhÊšE£g
cyf¤âš cyfshÉa bjhl®òfS¡F«ejftš gÇkh‰w¤J¡F« M§»ybkhÊa¿î
njit. jghyhÕ° bga®¥gyiffËš ïªâ
vG¤ij jh®óá mʤjJnghy M§»y¤ij
mÊ¥gJ rh¤âakšy. mJ ï‹W e« ntiyašy.
mtáaKkšy. M§»y bkhÊa¿î ï‹W X®
mo¥gil¤ njit. mj‰fhf gƉWbkhÊahf
M § » y « n t © L « v ‹ W T W t J
b j h i y n e h ¡ » š y h j F U £ L ¤ j d k h d
f©nzh£lkhF«.
Kªija âKf muR« rÇ, ï‹iwa mâKf muR«
rÇ, jÄœjh‹ gƉWbkhÊahf ïU¡f nt©L«
v‹W xUnghJ« Ãid¤jâšiy. muá‹ rÛg¤âa
m¿É¥òfS¡fhf f©ld m¿¡if ÉL« fiyP®
j‹ M£áÆ‹nghJ rk¢Ó® fšÉ bfh©Ltu
v¤jid jil ngh£lh® v‹gJ«, rk¢Ó®
fšÉ¡fhf¥ nghuhoa khzt®fŸ ÛJ joao
el¤âdh® v‹gJ« m¥nghnj rk¢Ó® fšÉ
jÄÊšjh‹ v‹W c¤juÉl jahuhf ïšiy
v‹gJ«eh«m¿ªjnj.
x›bthU kÅjÅ‹ áªjidí« gil¥gh‰wš
âwD« ò¤jh¡f¤ âwD« jhŒ bkhÊtÊ¡ fšÉahš
k£Lnk nk«ghlilí« v‹gJ rÛg¤âa 21M«
ü‰wh©L¡fhd íbd°nfhÉ‹ fšÉ Mtz«
(21) cŸË£L mid¤J cyf¡ fšÉahs®fË‹
mG¤jkhd fU¤jhF«. Mdhš jhŒ bkhÊÆš
mid¤J m¿î¢nrfuK« bfhz®ªâ§F
nr®¡f¥g£oU¡f nt©L« v‹gJ ïj‰F
K‹Ãgªjidahf ehza¤â‹ kWg¡f« nghy
brhšÈahf nt©L«. ïªj¤ âirÆš jÄHf
M£áahs®fŸ flªj 50 M©Lfshf vªj¤
JU«igí«»ŸË¥nghlÉšiy.
c y » ‹ v š y h e h L f Ë Y « m t u t ®
jhŒbkhÊÆšjh‹ m¤jid m¿Éaš, bjhÊšE£g
k‰W« r_f¥ ghl§fS« el¤j¥gL»‹wd.
M§»y« jhŒbkhÊahf ïU¡F« ehLfËš
k £ L « j h ‹ M § » y t Ê Æ š g h l § f Ÿ
el¤j¥gL»‹wd. Ú©l fhykhf Ãyî« k¤âa
k h à y m u R f Ë ‹ b k h Ê ¡ b f h Ÿ i f ,
f š É ¡ b f h Ÿ i f ï t ‰ ¿ ‹ f h u z k h f
cUth¡f¥g£LŸs òw¢NHš bg‰nwhiu
M§»ytÊÆš ãŸisfis¤ jŸStnj ešyJ
vd Ãid¡f it¤JŸsJ. mªj kdÃiyÆš
FË®fha Ãid¡F« jÄHf muir t‹ikahf eh«
f © l d « b r Œ a n t © L « . m Œ a ‹
âUtŸStD¡F¢ áiy it¥gJ« mid¤J
cŸsh£á k‹w mYtyf§fË‹ c¢áÆY« ‘jÄœ
thœf' v‹W gšòfŸ vÇaÉLtJ« jÄœ ts®¤j
kJiuÆny vdJ muR jÄH‹id¡F 100 nfhoÆš
áiy it¡F« v‹W m¿É¥gJ« br«bkhÊ¡fhf¡
nfhitÆš 400 nfho %ghŒ¡F thznto¡if
el¤âaJ« jÄœ bkhÊ ts®¢á¡F xU áW cnuhk
msî¡F¡TlcjthJ. cjtÉšiy.
ïªj¡ bfhŸis nghjhbj‹W ï‹W cyfka¥
bghUshjhu¤â‹ _‹wh« g¤jh©il neh¡»¤
jÄHf« bršY« NHÈš j« Vfhâg¤âa
v#khd®fË‹ njit¡nf‰g¤ j‹ eh£L k¡fË‹
fhšfis¤ j¿¤J¢ á¿jh¡F« Ka‰áÆš e«eh£L
m u r h § f § f Ÿ f š É ¡ b f h Ÿ i f i a í «
b k h Ê ¡ b f h Ÿ i f i a í « T l m j ‰ n f ‰ g
kh‰¿aik¡»‹wd v‹gijí« òǪJbfhŸs
nt©L«. fšÉ jU« flikÆÈUªJ K‰¿Ykhf
btËnaw¤ Jo¡F« muá‹ kdÃiyia ïªj¥
ã‹dÂÆšit¤Jeh«gh®¡fnt©L«.
ï‹W M§»y tÊ¡fšÉ v‹W rhí« mâKf
muá‹ Koit x£Lbkh¤j¡ fšÉ muáaÈ‹
ã‹dÂÆš it¤nj eh« gh®¡f nt©L«.
muR¥gŸËfËš M§»y tÊ v‹»w ïªj Koit
k£L« ifÉL§fŸ v‹W nfhÇ¡if it¥gjhš
bgÇa ga‹ VJ« ÉisahJ. x£Lbkh¤j¡
f š É K i w n a b g h J ¥ g Ÿ Ë ¡ f š É ¡ F «
c©ikahd rk¢Ó® jÄœ tÊ¡fšÉ¡F« Mjuthf
kh‰w¥glnt©L«.
cyf¤J m¿itbašyh« jÄÊš bfh©Ltu¤
j t ¿ É £ l e k J f š É K i w - m ¿ É a š
fiy¢brh‰fŸ cUth¡f¤âš behonjhW«
ÔÉukhf ïa§f¤ jt¿É£l e« flªjfhy« -
ït‰iwbašyh« g‰¿¤ JËí« ftiy bfhŸshj
cz®t‰w jÄHf M£áahs®fŸ - všyhkhf¢
nr®ªJ e« bg‰nwh®fË‹ _isia M§»ytÊ¡
fšÉia É£lhš fâÆšiy v‹W e«ò«goahf¤
jftik¤JÉ£ld. mJ k£Lk‹¿ vªj
mo¥gil¡ f£Lkhd trâfSÄšyhj g°
- r. jÄœ¢bršt‹
M§»ytÊÆš mureil

9. 9kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
TWtij¡nf£L
k d á š u ¤ j «
fá»wJ. gšntW
m â f h u ¥ ó ® t
M Œ î f n s
T W t i j ¥ n g h y
j Ä œ e h £ o š
m u R ¥ g Ÿ Ë f Ë š
I ª j h « t F ¥ ò
K o ¤ J Ÿ s 6 0
r j å j « k h z t
k h z É f S ¡ F
v G ¤ J ¡
T£o¡Tl¤ jÄiH
thá¡fnth bu©L
t Ç j Ä Ê š
brhªjkhf vGjnth
â w ‹ ï š i y .
m⮢áô£L« ïªj
MŒî KoîfË‹
ã ‹ d Â Æ š
j Ä i H n a
x G § f h f ¢
b r h š È ¤ j u ¤
J¥ãšiy. ïâny
M§»y tÊ v‹gJ
muR¥gŸËfŸ Ûjhd kÆÇiH e«ã¡ifiaí«
bg‰nwh® kdáÈUªJ Jil¤J m›tsî ngUnk
jÅah® gŸË¡F Xl nt©oa Ãiyiana
cUth¡F«. mJjh‹ ïªj murhizÆ‹ neh¡f«
nghY«.
cj£oš jÄG« cŸs¤âš M§»yKkhf j‹
thœehŸ KGJ« jÄœ¥gÂah‰¿a jÄÊd¤
jiytiuí« cl«ng M§»ykh» ÉF«
m«khití« e«ã vªj¥ gaD« ïšiy. 50
M©Lfhy tuyh‰¿š cUthd M§»y nkhf¤ij
kh‰W« bgÇa nghuh£l¤ij eh« všnyhU« nr®ªJ
Jt¡»ahf nt©L«. ïªJ¤th r¡âfS¡F v¥go
kj« xU mÂâu£L« fUÉahf cjî»wnjh
mJnghy jÄœ v‹gJ ït®fS¡F X® muáaš
m  â u £ l Y ¡ f h d f U É v ‹ g j ‰ F n k š
ït®fS¡F« jÄG¡F« vªj¤ bjhl®ò« ïšiy.
bkhÊia¥ gil¤j k¡fns j« bkhÊia¡ fh¡F«
nghiuel¤âahfnt©L«.
mJ x‹W« vËjhd fhÇakšy.
Mjhu«: fhy¢RtL, #]iy 2013
° l h © £ f Ê ¥ g i w f i s ¥ n g h y m u r h š
M¡f¥g£LÉ£l muR¥gŸËfŸ-mt‰¿š
gÂòÇí« bgUthÇahd gÂ¥g©ghnl ïšyhj
MáÇa¥ bgUªjiffŸ - ït‰whš kâ¥ãHªJ
ÉF« muR¥gŸËfŸ. fšÉ¡F« gF¤j¿î¡F«
r«gªjÄšyhjmuh#fkhdfšÉmâfhÇfŸ...
Mfnt M©L¡F xU y£r« Kjš _‹W y£r«
tiu Õ° th§» M§»y tÊ¡fšÉKiwahš
bfhogw¡f thœªJ bfh©oU¡F« M§»ytʤ
jÅah® bk£Ç¡Fnyõ‹ gŸËfË‹ thrÈš e«
bg‰nwh®fŸ ã¢ir¡fhu®fis¥ nghy¡ ifnaªâ
É»wh®fŸ. bg‰nwh®fŸ xUnghJ« F‰wthËfŸ
m š y ® . f h ‰ w o ¡ F « n g h J K o ª j t i u
ö‰¿¡bfhŸS« jÅah® gŸËfS« Tl Kjš
F‰wthËfŸmšy®.
ïij¥g‰¿bašyh« m¡fiw bfhŸshj jÄHf
muR M§»ytÊ¡ fšÉKiwia bfh©L tªjhš
jÅah® gŸËfËš nrU« ngh¡if¤ jL¤J
Élyh« v‹W TWtJ if¤j eif¢RitahF«.
»uhk¥òw¡ FHªijfS¡F« M§»ytÊ¡ fšÉ
»il¥gij ïªj muR c¤juthj« brŒí« v‹W
Source: http://www.thehindu.com

10. 10kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
‹d xU ga§fukhd nrhf«! mªj¡
FHªijfË‹ bg‰nwh® mt®fis fšÉvg Æ š t j ‰ f h f g Ÿ Ë ¡ T l ¤ â ‰ F
mD¥ãÆUªjd®. Mdhš, mt®fnsh m§nf kâa
czî rh¥ã£l ãwF kuz¤ij¤ jGÉÉ£ld®.
Õfh® khÃy¤â‹ ru‹ kht£l¤âš rh¥uh
efu¤â‰F mU»š cŸs fªjhkh‹ »uhk¤âš
cŸs xU bjhl¡f¥ gŸËÆš go¤J¡bfh©oUªj
23 FHªijfŸ #]iy 16 m‹W kâa czthf
nrhW, nrhahÕ‹° rh¥ã£l ãwF kuzkilªjJ
Äf¥ gutyhf ntjidiaí« m⮢áiaí«
nfht¤ijí« V‰gL¤âíŸsJ. kâa czî¤
â£l« v‹W bghJthf m¿a¥gL»w “njáa
bjhl¡f¡ fšÉ Mjuî C£l¢r¤J¤ â£l«” v‹w
â£l¤â‹ xU gFâahf tH§f¥g£l czÉš
nkhdh¡nuh£nlhgh° v‹w cÆ®¡bfhšÈ ó¢á
kUªJ fyªâUªjJ f©Lão¡f¥g£LŸsJ.
ï¥gobahUJau«Ãfœtj‰fhf¡fh¤âUªjnjh?
FHªijfŸ Mu«g Rfhjhu
ika¤â‰F Éiuthf bfh©L
bršy¥g£ld®. Mdhš, m§nf
kU¤Jt®fŸ ahU« ïšiy.
brhšy¥ nghdhš j©Ù® Tl
it¡f¥g£oU¡fÉšiy
â£l¡FGÉ‹ “rik¡f¥g£l kâa czî
brašgh£L kâ¥ÕL” v‹w, 2010« M©L nk khj«
btËÆl¥g£l â£l kâ¥Õ£L m¿¡if v© - 202,
Õ f h Ç š ( M Œ î ¡ f h d k h â Ç f s h f
nj®ªbjL¡f¥g£l gŸËfËš) bgU«ghyhd
FHªijfŸ j§fS¡F tH§f¥gL« czÉ‹ ju«
nkhrkhf ïUªjJ v‹W T¿ajhf bjÇÉ¡»wJ.
“ r i k a š T l § f S « , b g h U Ÿ f i s
it¤âU¥gj‰fhd miwfS« ïšiy mšyJ
nkhrkhd ÃiyikÆš ïU¡»‹wd” v‹W« mªj
m¿¡if v¢rǤJŸsJ. bghJthf kâa czî¤
â £ l § f Ÿ b t ‰ ¿ f u k h f ¢ b r a š g l
nt©Lbk‹whš mj‰F K¡»a¤ njitahd
“mo¥gil cŸf£Lkhd trâfŸ g‰wh¡Fiwahf
ïU¥gJ” f©Tlhf¤ bjÇ»wJ, M£fŸ
g‰wh¡Fiwí« ïU¡»wJ v‹W mªj m¿¡if
T W » w J . n k Y « , ï ª j ¤ â £ l § f i s
f©fhÂ¥gâš Rfhjhu¤Jiw mik¢rf«
v›tifÆY« r«gªj¥glÉšiy. ïj‰fhf
mik¡f¥g£l tÊfh£lš k‰W« f©fhÂ¥ò¡
FG¡fŸ t£lhu / »uhk k£l¤âš ï¤â£l¤ij
f©fh¡f bjhl®¢áahd T£l§fis
el¤âaâšiy. ïUªj nghâY«, “khâÇ¥
gŸËfËš tF¥giw¥ gáia¤ Ô®¥gâš” ïªj¤
â£l« bt‰¿fukhf brašg£LŸsJ; “ehL
KGtJ« gŸËfËš khzt® tUif mâfÇ¥gâš
ï¤â£l« g§fˤJŸsJ” v‹W mªj m¿¡if
T W » w J ( ï ª j M Œ î 1 7 k h à y § f Ë š
nk‰bfhŸs¥g£lJ).
Mdhš ï§nf, ne®ikahf¢ brhštbj‹whš,
FHªijfË‹ g£oÅ¥ ãu¢ridia¤ Ô®¡f
murh§f« brašgLtJ nghy bjǪjhY«, mJ
v Ë a k ¡ f Ë ‹ k Ç a h i j i a ¤ j f ® ¡ F «
tifÆnyna brašgL¤j¥gL»wJ. kâa czî¤
â£l«, midtU¡F« fšÉ â£l«, xU§»izªj
FHªij nk«gh£L nritfŸ, bghJ ÉÃnahf
Kiw, Mu«g Rfhjhu ika§fË‹ kU¤Jt
ftÅ¥ò, kht£l kU¤JtkidfŸ, V‹ - khÃy
j i y e f u § f Ë š c Ÿ s m u R ¥ b g h J
kU¤JtkidfËY« Tl – vËa k¡fS¡fhd
r _ f n r i t f Ÿ Ä f n k h r k h d j u ¤ â š
tH§f¥gLtâš t®¡f¥ ghFghL ïU¥gij ï§F
eh«F¿¥ãL»nwh«.
cjhuzkhf fªjhkh‹ »uhk¤J bjhl¡f¥gŸË¡
FHªijfË‹ mty Ãiyia vL¤J¡bfhŸnth«.
mªj¡ FHªijfŸ Mu«g Rfhjhu ika¤â‰F
Éiuthf bfh©L bršy¥g£ld®. Mdhš, m§nf
kU¤Jt®fŸ ahU« ïšiy. brhšy¥ nghdhš
j©Ù® Tl it¡f¥g£oU¡fÉšiy v‹W
brŒâfŸ bjÇÉ¡»‹wd. Mfnt, mªj¡
F H ª i j f Ë ‹ b g ‰ n w h ® x U j Å a h ®
njit¥gLtJ kÇahij,
btW« nrhW mšy
mo¤j£L k¡fS¡F kÅj kÇahij kW¡f¥gLtj‹ ãuâgÈ¥òjh‹
kâa czî nrhf«

11. 11kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
kU¤Jtkid¡F¡ bfh©L br‹wd®. Mdhš,
m§»Uªj kU¤Jt®, FHªijfË‹ Ãiyik jdJ
rh¤âa všiy¡F m¥ghš nghŒÉ£lJ v‹W
T¿É£lh®. m§»Uªj xnu xU M«òy‹°
t©oÆš, mj‹ bfhŸâwD¡F nkš FHªijfS«
k‰wt®fS« V‰¿¡bfhŸs¥g£L, rh¥uh efÇš
c Ÿ s m u R k U ¤ J t k i d ¡ F b f h © L
bršy¥g£ld®. ghâ¡f¥g£lt®fis ftÅ¥gâš
Ú©l fhyjhkj« V‰g£lJ k£Lkšyhkš,
m t ® f S ¡ F ¤ n j i t a h d á » ¢ i r i a
kU¤Jtkidahš tH§f KoahkY« nghdJ.
bjhl®ªJ mªj¡ FHªijfŸ 65 ».Û. bjhiyÉš
cŸs gh£dh kU¤Jt¡ fšÿÇ kU¤Jtkid¡F
bfh©L bršy¥g£ld®. m§nf kU¤Jt®fŸ
ïUªjh®fŸ v‹whY«, nghâa kU¤Jt¡ fUÉfŸ
ïšiy v‹W ï‹bdhU brŒâ bjÇÉ¡»wJ.
FHªijfS¡fhd ÔÉu Ợir¥ ãÇÉš, 6
g L ¡ i f f S l ‹ ï i z ¡ f ¥ g £ o U ª j
f © f h  ¥ ò ¡ f U É f Ë š x ‹ W T l
brašglÉšiy. eu«ò tÊahf brY¤âahf
nt©oaâut§fS«ïU¥ãšïšiy.
ïâÈUªJ f‰W¡bfhŸs nt©oa ghl« vJî«
ïšiyah? ÉÇthd nj®jš Kiw, th¡FfS¡fhf
f£áfS¡»ilna ngh£o ehlhSk‹w thj« vd
všyh« ïUªj nghâY« Fok¡fŸ midtU¡F«
t®¡f ntWghnlh mªj°J ntWghnlh ïšyhkš,
kâa czî, fšÉ, bghJ ÉÃnahf« ngh‹w
x¥ò¡bfhŸs¥g£l r_f nritfŸ jukhd
KiwÆš »il¥gij cWâ¥gL¤J»w V‰ghL
vJî«ïšyhkšnghdJV‹?
“rikaš Tl§fS«, bghUŸfis
it¤âU¥gj‰fhd miwfS«
“ïšiy mšyJ nkhrkhd
ÃiyikÆš ïU¡»‹wd” v‹W«
mªj m¿¡if v¢rǤJŸsJ.
»ôgh eh£o‹ òu£áfu¡ fÉP® n#h° kh®£o,
“k‰bwhU kÅjÇ‹ Kf¤âš miw ÉG»wJ
v‹whš, mid¤J kÅj®fS« tÈia czu
nt©L«,” v‹W T¿aJ Ãidî¡F tU»wJ.
m¤jifa xU kÇahijahd Ãiy ekJ eh£oš
tunt©Lbk‹whš ï§nfí« xU òu£á
njit¥gL»wJ v‹gnj c©ik. “gh£lhË
t®¡f¤â‰F czitÉl mâfkhf kÇahij¤
njit¥gL»wJ,” v‹wh® fh®š kh®¡°. Mdhš,
gz¤ij tÊgL»w ï‹iwa eåd jhuhska
íf¤âš ïijbašyh« fhJ bfhL¤J¡ nf£gJ
ah®? kâa czî¤ â£l§fËš gÂah‰W«
r i k a y ® f s h d h Y « r Ç , m t ® f s J
cjÉahs®fshdhY« rÇ, midtU¡F« fšÉ
â£l¤â‹ x¥gªj MáÇa®fshdhY« rÇ,
xU§»izªj FHªijfŸ nk«gh£L¤ â£l¤â‹
m§f‹tho gÂahs®fshdhY« rÇ, mt®fsJ
cjÉahs®fshdhY« rÇ, njáa Cuf Rfhjhu¤
â£l¤â‹ “m§ÑfÇ¡f¥g£l r_f Rfhjhu
gÂahs®fŸ” v‹whY« rÇ - ïªj mid¤J¤
bjhÊyhs®fS¡F« Ãuªju muR CÊa®fŸ v‹w
mªj°J Tl tH§f¥glÉšiy. brhšy¥ nghdhš,
mt®fËš bgU«ghyhndhU¡F Fiwªjg£r¡
TÈTltH§f¥gLtâšiy.
eåd jhuhsthj fhyf£l¤âš xU òâa Ãâ
r®thâfhu« cUth»íŸsJ. ~ngh®¥ ÃWtd«
m¿É¤j ïªâahÉ‹ Äf¥bgÇa nfhO°tu®fŸ
g£oaÈ‹ ca®k£l¤âš ïU¡»w xU áy® “ïH¡f
it¥gj‹ _y« FÉ¥gJ” v‹w eilKiwÆ‹
_y« mªj r®thâfhu¤ij bgUksî¡F
ts¥gL¤âíŸsd®. mnj neu¤âš, eåd
j h u h s t h j k h d J ï H ª j t ® f Ë i l n a í «
R u © l ¥ g L g t ® f Ë i l n a í « Ã y É t ª j
xUik¥gh£L cwîfis gyåd¥gL¤âíŸsJ.
eåd jhuhsthj« jdJ r£l¥ó®t MSikia
ghJfh¤J¡ bfhŸtj‰fhf bfh©L tªj òâa
k¡fŸ ey V‰ghLfŸ, MHkhd t®¡f, rhâa, ghÈd
ghFghLfshšão¡f¥g£LŸsd.
fªjhkh‹ »uhk¤J bjhl¡f¥ gŸËÆY«, ã‹d®
m§FŸs Mu«g Rfhjhu Ãiya¤âY«, mj‹ã‹
rh¥uh efu¤â‹ kht£l kU¤JtkidÆY«,
ïWâÆš gh£dh kU¤JtkidÆY« mªj¡
FHªijfS¡F V‰g£l ÃiyikÆš eåd
jhuhstj mik¥ã‹ t®¡f¥ ghFghL m¥g£lkhf
btË¥gL»wJ. c©ikÆnyna, n#h°kh®£o
T¿aJ ngh‹w mªj kÅj khDl kÇahijia
Ãiyeh£Ltj‰fhd nghuh£l¤âš ïªâa k‹Å‹
ght¥g£l k¡fnshL j§fis ïiz¤J¡bfhŸ»w
nghuhËfŸ ïªj eh£o‰F Ãiwa¥ ng®
njit¥gL»wh®fŸ.
August 10, 2013 VOL XLVIII No.32, Economic
& Political Weekly

12. gŸË bršyh FHªijfŸ v©Â¡if 47,376 ng®:
fz¡bfL¥ãš f©Lão¥ò
ehk¡fš: khÃy« KGtJ« vL¡f¥g£l fz¡bfL¥ãš, gŸË bršyh FHªijfŸ, 47,376 ng®
f©Lão¡f¥g£L cŸsd®. mt®fS¡F, áw¥ò ika§fËY«, taJ¡nf‰w gŸËfËY«
nr®¡f¥g£L,fšÉmË¡f¥gL»wJ.
midtU¡F« fšÉ ïa¡f, khÃy ïa¡Fduf c¤juit mL¤J, khÃy« KGtJ« M©L
njhW«, 6 - 14 taJ tiu cŸs, gŸË bršyh FHªijfŸ k‰W« kh‰W¤âwdhËfŸ
fz¡bfL¡F« g el¤j¥gL»wJ. mªjªj ôÅa‹ gFâÆš cŸs, t£lhu tsika
nk‰gh®itahs®fŸ, jiyikaháÇa®fŸ, j‹dh®ty®fŸ, kfË® Ra cjÉ¡ FG¡fŸ
ï¥gÂÆš <LgL¤j¥gLt®. el¥ò M©L¡fhd fz¡bfL¥ò, flªj V¥., 10« njâ, khÃy«
KGtJ«Jt§»aJ.
fz¡bfL¥ò gÂÆ‹ nghJ nrfǤj Étu§fŸ, midtU¡F« fšÉ ïa¡f khÃy
ïa¡Fduf¤J¡F mD¥ã it¡f¥g£L cŸsJ. mj‹go, khÃy« KGtJ«, 6 - 10 taJ tiu,
18,216 ngU«, 11 - 14 tiu, 29,160 ngU« gŸË bršyhkš ïU¥gJ f©Lão¡f¥g£L cŸsJ.
mâfg£rkhf, ÉG¥òu« kht£l¤âš, 4,587 ngU«, Fiwªj g£rkhf, Úy»Ç kht£l¤âš, 462
ngU« gŸË bršyhkš cŸsd®. nkY«, njÅ kht£l«, 545 ng®, f‹ÅahFkÇ, 551 ng®,
òJ¡nfh£il kht£l«, 572 ng® vd, Fiwªj msÉš gŸË bršyh FHªijfŸ cŸsJ,
fz¡bfL¥ãš bjÇatªJ cŸsJ. f©L ão¡f¥g£l gŸË bršyh FHªijfS¡F, áw¥ò
ika§fËY«,taJ¡nf‰wgŸËfËY«nr®¡f¥g£L,fšÉf‰ã¡f¥gL»wJ.
gŸË F¿¤J fz¡bfL¥ò:
jÄHf« KGtJ«, IªJ khzt®fS¡F« Fiwthf cŸs muR bjhl¡f¥ gŸË F¿¤J
fz¡bfL¥ò el¤j, kht£l fšÉ mYty®fS¡F, gŸË fšÉ¤ Jiw c¤juÉ£L cŸsJ.
j®kòÇ kht£l¤âš cŸs, 836 muR bjhl¡f¥ gŸËfËš elªj fz¡bfL¥ãš,
ghy¡nfh£il mL¤j, mŒjh©lAŸË muR bjhl¡f¥ gŸËÆš, 3 khzt® k£L« go¥gJ
bjÇatªJŸsJ. ï§F, 3« tF¥ò, 4« tF¥ò, 5« tF¥ãš jyh, 1 khzt® vd, bkh¤j«, 3
khzt®fns go¤J tU»‹wd®. ï¥gŸË F¿¤J kht£l îthf« k‰W« gŸË¡ fšÉ¤ Jiw
mYty®fS¡F jftš mD¥g elto¡if vL¤JŸsjhf, fšÉ¤ Jiw mYty®fŸ
bjÇɤjd®.
ïJ F¿¤J, fšÉ¤ Jiw mYty® xUt® T¿aJ: bg‰nwh®, j§fsJ FHªijfis jÅah®
gŸËfËš nr®¥gij¥ bgUikahf¡ fUJ»‹wd®. ïªj fšÉah©oš bgU«ghyhd muR
gŸËfËY«, M§»y tÊ¡ fšÉ Jt§f¥g£lhY«, bgU«ghyhndh® j§fsJ FHªijfis,
jÅah® e®rÇ k‰W« ãiukÇ gŸËfËš nr®¥gij¥ bgUikahf¡ fUJ»‹wd®. muR
gŸËfËš gÂah‰W« MáÇa® Tl, j§fsJ FHªijfis, jÅah® gŸËfËš nr®¥gj‹
Éisthf ïJ ngh‹w Ãfœî el¥gj‰F¡ fhuzkhf cŸsJ. ïjdhš, muR gŸËfËš,
5¡F« Fiwthf cŸs go¡F« khzt®fshš muR¡F¢ bryî V‰gLtij Él, m§F
gÂah‰W« MáÇa®, khzt®fS¡F KG <LghL cl‹ fšÉ f‰W¡ bfhL¡f Koahj Ãiy
V‰gL»wJ.ï›thW,mt® T¿dh®.
Mjhu«: âdky®, 28.7.2013
12kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67

13. 13kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
Õfh® Jau«:
2013 #]iy 16 m‹W fªjhkh‹ (ru© kht£l«, Õfh®)
»uhk¤J¥ gŸËÆš tH¡f¤ijÉl mâfkhd khzt®fŸ
tªâUªjh®fŸ. Vbd‹whš, m‹iw¡F ghl¥ ò¤jf§fŸ
1
tH§f¥gl ïUªjjhf bg‰nwh®fS¡F bjÇatªâUªjJ.
mªj¥ gŸË¡Tl¤â‰F v‹W brhªjkhf f£ol«
»ilahJ. fšÉ cÇik¢ r£l¤â‹ áy ÉâKiwfS¡F
c£g£L brašg£lhf nt©L« v‹gjhš xU r_f
ey¡Tl¤â‰F btËna mªj¥ gŸË ïa§» tU»wJ.
czit¤ jahÇ¥gj‰fhd rikaš Tl« vJî« mªj¥
gŸË¡F ïšiy. f£ol¤â‹ jhœthuh¤âš it¤Jjh‹
czî rik¡f¥g£lJ. czî¥ bghUŸfis ghJfh¤J
it¥gj‰fhdKiwahdtrâí«ïšiy.
c z î ¥ b g h U Ÿ f Ÿ M á Ç a Ç ‹ å £ o š j h ‹
it¡f¥g£oUªjd. m§»UªJ âdK« njitahd
msɉF rikay® bfh©L tUth®. r£oÆš v©bzia
C‰¿a rikay®, fU¥ò¥ òif vGªjij¥ gh®¤jnjhL, xU
bf£l thil mo¥gjhfî« MáÇa®fËl« bjÇɤjh®.
Mdhš, MáÇa® mij ftd¤âš bfhŸsÉšiy.
rik¡f¥g£l czÉ‹ Ãw« kh¿ÆUªjJ. mJF¿¤J«
rikay®, khzt®fŸ òfh® brŒjd®. m¥nghJ« MáÇa®
m i r ª J b f h L ¡ f É š i y , i f Æ š ã u « i g
it¤J¡bfh©L khzt®fis mt® r¤j« nghlhkš
ïU¡f¢brh‹djhf¡Tw¥gL»wJ.
FHªijfŸ czit¢ rh¥ã£l clndna mt®fS¡F
jiy¢ R‰wš V‰g£lJ. gy FHªijfŸ ka§» ÉGªjd®.
bjhl¡f¤âš jiyik MáÇiaÆ‹ fzt® mªj¡
F H ª i j f Ë ‹ k U ¤ J t ¢ b r y î f i s j h n d
V‰W¡bfhŸtjhf¡ T¿dh®. Mdhš, Kjš FHªij ïwªj
clndna mªj¡ FL«g« CiuÉ£nl btËna¿É£lJ.
ïjÅilna bg‰nwh®fŸ mU»š cŸs kZuh¡ t£l¤â‹
M u « g R f h j h u à i y a ¤ â ‰ F F H ª i j f i s ¡
b f h © L b r ‹ w d ® . m § » U ª j x n u k U ¤ J t ®
FHªijfS¡F Ợir mË¡f¤ ja§»dh®. bg‰nwh®fŸ
f£lha¥gL¤â, mªj Rfhjhu Ãiya¤â‹ M«òy‹°
t©oÆš FHªijfis V‰¿¡bfh©L kht£l
k U ¤ J t k i d ¡ F b f h © L b r š y i t ¤ j d ® .
FHªijfS¡F Kiwahd Ợir »il¥gj‰F K‹ 3, 4
k neu« flªJÉ£lJ. ïWâahf mªj¡ FHªijfŸ
gh£dh kU¤Jtkid¡F bfh©L bršy¥g£ld®.
bkh¤j¤âš 23 FHªijfŸ gÈahdh®fŸ. ãfh® khÃy¤âš
elªJŸs ïªj¤ Jaukhd r«gt«, bghJthf k¡fËilna
kâa czî â£l§fŸ:
xU K‹ndh¡»a gh®it
- ߤâfh nfuh
âa czî¤
â£l§fË‹ _y«
kflªj
g¤jh©LfS¡F nkyhf
ehŸnjhW« 10 nfho
FHªijfS¡F nkš czî
tH§f¥g£L tªâU¡»wJ.
xU bfL thŒ¥ghf, áy
nkhrkhd ÃfœîfË‹nghJ
k£Lnk ïªj ãugykhd,
x¥ã£lsÉš bt‰¿fukhd
ïªj¤ â£l« g‰¿a brŒâfŸ
btË tU»‹wd. ïªj
Kiw, ÕfhÇš 23 FHªijfŸ
j§fsJ gŸËÆš kâa
czî c£bfh©l ãwF
kuzkilªj nrhf¤ij¤
bjhl®ªJ mJ
brŒâah»ÆU¡»wJ.
rÛg¤âa bghUshjhu
MŒîfËš, gŸËfËš
FHªijfŸ nr®¡if,
mt®fsJ tUif, bjhl®¢á,
C£l¢r¤J M»at‰¿š
ï¤â£l§fË‹
M¡f¥ó®tkhd jh¡f«
F¿¤j Étu§fŸ
gâth»íŸsd. jÄœehL
cŸË£l
khÃy§fËlÄUªJ
f‰W¡bfhŸtj‹ _y«
ï¤â£l§fis
eilKiw¥gL¤Jtâš,
(czÉ‹ ju«, flik¥
bghW¥ò) cŸs áy
Ú©lfhy ãu¢ridfS¡F¤
Ô®îfh©gj‰fhd xU thŒ¥ò
ïªj Õfh® Jau¤jhš
»il¤âU¡»wJ.
âa czî¤
â£l§fË‹ _y«
kflªj
g¤jh©LfS¡F nkyhf
ehŸnjhW« 10 nfho
FHªijfS¡F nkš czî
tH§f¥g£L tªâU¡»wJ.
xU bfL thŒ¥ghf, áy
nkhrkhd ÃfœîfË‹nghJ
k£Lnk ïªj ãugykhd,
x¥ã£lsÉš bt‰¿fukhd
ïªj¤ â£l« g‰¿a brŒâfŸ
btË tU»‹wd. ïªj
Kiw, ÕfhÇš 23 FHªijfŸ
j§fsJ gŸËÆš kâa
czî c£bfh©l ãwF
kuzkilªj nrhf¤ij¤
bjhl®ªJ mJ
brŒâah»ÆU¡»wJ.
rÛg¤âa bghUshjhu
MŒîfËš, gŸËfËš
FHªijfŸ nr®¡if,
mt®fsJ tUif, bjhl®¢á,
C£l¢r¤J M»at‰¿š
ï¤â£l§fË‹
M¡f¥ó®tkhd jh¡f«
F¿¤j Étu§fŸ
gâth»íŸsd. jÄœehL
cŸË£l
khÃy§fËlÄUªJ
f‰W¡bfhŸtj‹ _y«
ï¤â£l§fis
eilKiw¥gL¤Jtâš,
(czÉ‹ ju«, flik¥
bghW¥ò) cŸs áy
Ú©lfhy ãu¢ridfS¡F¤
Ô®îfh©gj‰fhd xU thŒ¥ò
ïªj Õfh® Jau¤jhš
»il¤âU¡»wJ.

14. 14kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
t u n t ‰ f ¥ g L » w
bt‰¿fukhd ïªj kâa
czî â£l« F¿¤j gy
nfŸÉfisvG¥ãíŸsJ.
ï ª j ¤ â £ l « F ¿ ¤ J
bjÇahjt®fS¡fhf áy
Étu§fŸ: ïªâahÉ‹
kâa czî¤ â£l« xU
Ä f ¥ b g Ç a
brašâ£lkhF«. ehL
KGtJ« ehŸnjhW« Rkh®
12 nfho FHªijfS¡F
rik¡f¥g£l czî tH§f¥gL»wJ. ïªâa
m u r h š b j h l § f ¥ g £ l ( b j h l ® ¢ á a h d
brašgh£oY«, msÉY«) Äf “bt‰¿fukhd”
2
czî¥ghJfh¥ò¤â£l§fËšïJî«x‹W.
fšÉÆY« C£l¢r¤âY« ïªj¤ â£l¤â‹
j h ¡ f « F ¿ ¤ J É Ç t h d M Œ î f Ÿ
el¤j¥g£LŸsd. gŸËfËš FHªijfŸ
nr®¡f¥gLtâš F¿¥ghf eÈî‰w¥ ãÇîfis¢
nr®ªj FHªijfŸ nr®¡f¥gLtâš ï¤â£l«
F¿¥ãl¤j¡f jh¡f« brY¤âíŸsJ v‹W mªj
MŒîfŸ fh£L»‹wd. Kjš tF¥ãš nr®¡f¥gL«
FHªijfŸ 12 rjåj« mâfǤJŸsjhf MŒths®
m~¥ßo (2011) bjÇÉ¡»wh®. mid¤J bjhl¡f¥
gŸËfËY« Kjš tF¥ãš nr®¡f¥gL«
FHªijfË‹ v©Â¡ifÆš Äf¥ bgÇa
jh¡f¤ij ï¤â£l« V‰gL¤âíŸsjhf (21 rjåj«
mâfÇ¥ò) MŒths®fŸ b#auhk‹, á«nuh¤ (2011)
T¿íŸsd®. (gŸËfËÈUªJ ïilÉwš v‹gJ
jŸË¥nghl¥g£L) FHªijfË‹ bjhl®¢á¡F ïJ
cjî»wJ.bjhl®¢áahdtUif¡F«cjî»wJ.
k¤âa ãunjr¤âš gŸË ïšyhj ehËY«
C£l¢r¤J msit x¥ã£L MŒî brŒj m~¥ßo
(2010), M¡f¥ó®tkhd ÉisîfŸ V‰g£oU¥gjhf
f©l¿ªJŸsh®. “ï¤â£l¤âš g§nf‰w
FHªijfË‹ C£l¢r¤J msî v‹gJ fÅrkhf
49 rjåj« mâfǤJ 100 rjåj¤ij v£oíŸsJ,”
v ‹ W T W » w h ® m t ® . ò u j ¢ r ¤ J
vL¤J¡bfhŸs¥gLtâš ïUªj g‰wh¡Fiw
v‹gJ 100 rjåj« FiwªJŸsJ. ïU«ò¢ r¤J¥
g‰wh¡Fiw 10 rjåj« FiwªJŸsJ. “xU
FHªij¡F xU ehËš 3 br‹£ (Rkh® %. 6.75)
bryÉš” ïJ ÃfœªJŸsJ. Mªâu khÃy¤âš
FHªijfË‹ C£l¢r¤J ÃiyÆš ïjdhš
M¡f¥ó®tkhd ÉisîfŸ V‰g£LŸsd v‹W
(btËtu ïU¡F«) á§, gh®¡, bl®fh‹ M»nahuJ
MŒt¿¡if TW»wJ.
tw£á Ãiyikfis
vâ®bfhŸs ne®ªJ,
ï ¤ â £ l ¤ â ‹ _ y «
g a d i l ª j
FHªijfË‹ Ãiy,
tw£áia rªâ¡fhj
F H ª i j f Ë ‹
ÃiyiaÉl nkhrkhf
ï š i y . ï W â a h f ,
FHªijfË‹ tÆW
à u « ã Æ U ¡ » w n g h J
mt®fŸ gŸËfËš
TLjyhf¡ f‰W¡bfhŸtj‰fhd thŒ¥ò
ïU¡»wJ. âšÈÆš FHªijfË‹ f‰wš âwÅš
kâa czî¤ â£l¤jhš V‰g£LŸs jh¡f¤â‰F
m~¥ßo, g%th (btËtu ïU¡F«) nrhkehjh
M»nahuJ m¿¡iffŸ áy Mjhu§fis K‹
it¡»‹wd.
FHªijÆ‹ f©nzh£l¤âš, Nlhd czthš
V‰gL»w <®¥ò gŸË¢ NHiy FHªij¡F
ïz¡fkhdjhf kh‰W»wJ. m§f‹tho
mik¥òfŸ bjhl®¢áahf brašglhj ïl§fËš,
gŸËfËš gâî brŒa¥glhj FHªijfS« czî
neu¤âš gŸË¡F tUtij fh©gJ x‹W«
m¿jhdjšy. bg‰nwh®fËilnaí« kâa czî¤
â£l« tunt‰ig¥ bg‰WŸsJ. ViHfshf cŸs
ciH¡F« bg©fS¡F mt®fsJ FHªijfis
g Ÿ Ë ¡ F m D ¥ ò t i j ï ¤ â £ l «
ïyFthdjh¡F»wJ. nkY«, C£l¢r¤J
f š É i a ¥ ò f £ L t j ‰ f h d ( ï J t i u
ga‹gL¤j¥glhj) thŒ¥igí«, (rh¥ãLtj‰F K‹
iffis¡ fGîtJ cŸË£l) Rfhjhu¥
gH¡ftH¡f§fis¡ f‰ã¥gj‰fhd NHiyí«
ï¤â£l« áw¥ghd KiwÆš V‰gL¤J»wJ. t¿a
ÃiyÆš cŸs gšyhÆu¡fz¡fhd bg©fS¡F
ï¤â£l«ntiythŒ¥gË¡»wJ.
r h â n t W g h L f Ë ‹ f w h u h d ã o i a
cil¥gj‰fhd xU thŒ¥igí« ï¤â£l«
V‰gL¤âíŸsJ. VbdÅš, gšntW r_f§fis¢
nr®ªj FHªijfŸ, mnefkhf mt®fsJ rhâia¢
n r ® ª j t u h š r i k ¡ f ¥ g l h j c z i t ,
g»®ªJbfhŸs Ko»wJ. “nkšrhâfŸ” v‹W
Tw¥gL« ãÇîfis¢ nr®ªj FHªijfŸ,
gŸËfËš kâa czî¤ â£l¤âš czî
c£bfhŸtij ehnd gh®¤âU¡»nw‹. mt®fsJ
bg‰nwh® kâa czî¤ â£l¤â‰F¥ nghf
nt©lh« v‹W brhštijí« Û¿ ï¡FHªijfŸ
Source: http://www.washingtonpost.com

15. kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 6715
ngh»wh®fŸ. jÄœehL, 1990« M©LfËnyna
ï¤â£l¤â‹ K‹ndhoahf¤ âfœªJŸsJ.
mjdo¥gilÆšjh‹ k¤âa â£l« 1995« M©oš
bjhl§f¥g£lJ. gy khÃy§fŸ muR¥ gŸËfËš
“jhÅa nuõ‹” (80 rjåj tUif cWâ¥gL¤j¥gl
nt©L« v‹w ÃgªjidÆ‹ mo¥gilÆš khj« 3
»nyh nfhJik mšyJ mÇáia å£L¡F
bfhL¤jD¥ò« â£l«) mË¥gj‹ _y«
ï¤â£l¤âÈUªJ btËna¿ÆUªjd. 2001
et«g® 28š c¢rÚâk‹w« mˤj áw¥ghd
Ô ® ¥ i g ¤ b j h l ® ª J m ª j k h à y § f Ë š ,
rik¡f¥g£l czit FHªijfS¡F tH§F«
â£l¤ij m¿Kf¥gL¤j nt©oajhƉW. khÃy
muRfS¡FÚâk‹w«ãw¥ã¤jMiztUkhW:
gŸËÆ‹ x›bthU ehS«, FiwªjJ 200
eh£fS¡F, Fiwªjg£r« 300 fnyhÇ k‰W«
8-12 »uh« òuj« cŸs, rik¡f¥g£l kâa
czit x›bthU muR¥ gŸËÆY« muR
cjÉ bgW« bjhl¡f¥ gŸËÆY«
x›bthU FHªij¡F« tH§F« tifÆš
kâa czî¤ â£l¤ij brašgL¤j
nt©L«. rik¡f¥g£l czî¡F gâyhf
jhÅa nuõ‹ Kiwia brašgL¤J»w
khÃy muRfŸ, _‹W khj fhy¤â‰FŸ
(2002 ã¥utÇ 28) mid¤J muR¥
gŸËfËY« muR cjÉ bgW« bjhl¡f¥
g Ÿ Ë f Ë Y « k h à y ¤ â ‹ g h â
kht£l§fËš (tWik fhuzkhf)
rik¡f¥g£l czit tH§f¤ bjhl§f
nt©L«; mL¤j _‹W khj fhy¤â‰FŸ
(2002, nk 28) khÃy¤â‹ k‰w gFâfS¡F«
rik¡f¥g£l czî¤ â£l¤ij ÉÇîgL¤j
nt©L«.
C£l¢r¤J, cŸf£Lkhd«, îthf«, f©fhÂ¥ò
c Ÿ Ë £ l m « r § f Ë š j Ä œ e h L x U
K‹Djhuz¤ij V‰gL¤âíŸsJ (fh©f:
g£oaš). gy khÃy§fshš jÄœeh£o‰F
< L b f h L ¡ f K o a É š i y ( j Ä H f ¤ â š
F H ª i j f S ¡ F â d K « x U K £ i l
tH§f¥gL»wJ v‹w nghâY«, ehL KGtJ«
ïâš xU bjhl®¢áahd K‹nd‰w« V‰g£L
tU»wJ (cjhuzkhf xorh ngh‹w ViH
khÃy§fËš Tl thu¤â‰F ïu©L Kiw K£il
tH§f¥gL»wJ.)
ftÅ¡f¥gl nt©oa gFâfŸ: giHaJ«
òâaJ«
K i w a h d c Ÿ f £ L k h d Ä ‹ i k ,
gÂahs®fË‹ik, czÉ‹ C£l¢r¤J¤ ju«,
bghW¥ng‰gj‰fhd f£lik¥òfŸ, rhâ¥
ãu¢ridfŸ ngh‹w, flªj fhy¤âš vG¥g¥g£l
gšntW Étfhu§fŸ ï¥nghija Jau¤ij¤
bjhl®ªJ Û©L« K‹D¡F tªJŸsd. gy
khÃy§fËš, ï¥ãu¢ridfŸ bjhl®ghf mªj
k h à y m u R f Ë ‹ v â ® É i d b g h J t h f
M¡f¥ó®tkhdjhfnt (K‹nd‰w§fË‹ ntf«
Fiwîjh‹v‹wnghâY«)ïU¡»wJ.
Jau« Ãfœªj Õfh® khÃy¤â‰F«, uh#°jh‹
k h à y ¤ â ‰ F « ï i l n a a h d K u © g h L
F¿¥ãl¤j¡fJ. ïªj ïu©L khÃy§fSnk
c¢rÚâk‹w¤ Ô®¥ò tU« tiuÆš rik¡f¥g£l
czit tH§»aâšiy. uh#°jhÅš, 2002
#]iyÆš gŸËfŸ âw¡f¥g£lnghJ, ïªj
ïu©L khÃy§fËYnk rikaš Tl§fŸ,
j©ÙU¡fhd moFHhŒfŸ, gh¤âu§fŸ ïšiy;
rikay®fS« cjÉahs®fS« ïšiy. j©Ù®,
ÉwF bfh©L tUtJ, czit¢ rik¥gJ ngh‹w
ntiyfis MáÇa®fS« khzt®fS«
brŒjh®fŸ. “rik¡f¥g£l czî” v‹whš c¥ò
mšyJ r®¡fiuíl‹ nr®¤J mÉ¡f¥g£l
nfhJik(T¡Ç)k£L«jh‹.
kâa czî¤â£l« F¿¤J g¤âÇifÆš m¥nghJ
Äf¤ jtwhd KiwÆnyna á¤jÇ¡f¥g£lJ.
vÅD«, uh#°jh‹ khÃy« mj‹ ãwF
bgUksɉF ïâš K‹nd‰w« f©lJ.
r i k a y ® f S « c j É a h s ® f S «
ÃaÄ¡f¥g£oU¡»wh®fŸ. moFHhŒfS« rikaš
Tl§fS« V‰gL¤j¥g£LŸsd. MáÇa®fË‹
g bgU«ghY« f©fhÂ¥gjhfnt ïU¡»wJ.
T¡Ç czÉš bjhl§» ï¥nghJ thuhªâu czî¥
g£oaš (thu¤â‰F ïu©L Kiw xU gH« -
thiH¥gH« mšyJ bfhŒah tH§FtJ cŸgl)
brašgL¤j¥gL»wJ.
ï‹bdhU g¡f«, Õfh® khÃy«jh‹ c¢rÚâk‹w
Mizia filáahf¢ brašgL¤âa khÃykhf
ïUªjJ. 2005 #dtÇ 1š - Úâk‹w« Miz
ãw¥ã¤J KGjhf _‹W M©LfŸ flªj ãwF -
ï¤â£l« brašgL¤j¥g£lJ. Jau« Ãfœªj
fªjhkh‹ »uhk¤J¥ gŸËia¥ nghynt gŸË¡
f£ol§fŸ, rikaš Tl§fŸ, guhkÇ¥ò¡fhd
gh¤âu§fŸ ngh‹wit ïªj khÃy¤â‹ gy
gFâfËš ï‹D« ftiy¡FÇajhfnt cŸsd.
2006 - 07M« M©L¡fhd â£l¡FG m¿¡if,
#h®¡f©£, f®ehlf«, c¤ju¥ãunjr« M»a
khÃy§fËš k£Lnk “Fiwªj” k£l¤âyhd
âU¥âÃiycŸsJv‹WbjÇÉ¡»wJ.

16. 16kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
g £ o a š : k â a c z î ¤ â £ l « -
jÄœeh£Ll‹ Õfh®, uh#°jh‹ x¥ÕL
Mjhu«: ïªâa muá‹ m¿¡if (2010), g£oašfŸ
3.7- 3.9, 5.2 - 5.3 MŒî¡fhy« 2006 - 07; njáa fšÉ¤
â£l« k‰W« îthf¥ gšfiy¡ fHf« (2013).
c©ikÆš, bgU«ghyhd khÃy§fËš kâa
czî¤ â£l« bjhl§f¥g£L brašgL¤j¥gL»w
ghij Õfhiu¥ nghy mšyhkš uh#°jhid¥ nghy
mikªJŸsJ. Õfh® khÃy¤âš Tl Xusî¡F ešy
m«r§fŸ cŸsd. m§F czî bjhl®¢áahf
tH§f¥gL»wJ. ntW czî¥ ghJfh¥ò
â£l§fisÉl kâa czî â£l« áw¥ghf
brašgL¤j¥gL»wJ. flªj fhy§fËš Fiwªj
ntf¤âš K‹nd‰w« V‰g£LŸsJ. flªj fhy
RikfŸ ïUªJ tªâU¥gjhš ï§F KG
K‹nd‰w« V‰gl á¿J fhy« Mfyh«. ftiy
jU»w k‰bwhU m«r« Clf§fË‹ g§fË¥ghF«.
Õfh® Jau« g‰¿a brŒâ btËahd clndna,
eh£o‹ gy gFâfËš tH§f¥gL« czÉ‹
n k h r k h d j u « F ¿ ¤ j b r Œ â f Ÿ t u ¤
bjhl§»É£ld (nfhth, kAhuhZouh, xorh, V‹
jÄœehL« Tl brŒâfËš mog£ld). ïªj
khÃy§fËš brhšy¥g£l ãu¢ridfŸ vJî«
fLikahditahf ïšiy. jÄœeh£oš kâa
czî rh¥ã£l¡ FHªijfŸ clš ey«
ghâ¡f¥g£oU¥gjhf bjÇɤj clndna xU
K‹bd¢rÇ¡if elto¡ifahf neuoahf
kU¤Jtkid¡F¡ bfh©L bršy¥g£ld® v‹W
bjÇatU»wJ.
ïªj brŒâfŸ fLikahditahf ïšiy
v‹whY«, eh£o‹ ntW gy gFâfËš kâa
czÉ‹ Fiwªj ju«, nkhrkhd cŸf£Lkhd«,
n k h r k h d R f h j h u à i y M » a i t
MŒths®fshY« r_f¥ gÂahs®fshY« á¿J
f h y ¤ â ‰ F Û © L « Û © L « K ‹ D ¡ F ¡
bfh©Ltu¥g£ld. Õfh® r«gt¤âš FHªijfŸ
ïwªJ nghF« tiuÆš, ïªj MŒîfŸ
“brŒâah¡f¤ jFªjitjh‹” v‹W Clf§fŸ
(F¿¥ghf M§»y VLfS« Ä‹dQ Clf§fS«)
V ‹ f U j É š i y ? C l f § f Ÿ j § f s J
“f©fhÂ¥ghs®” gh¤âu¤ij Ãiwnt‰w
jtW»‹wdv‹gijnaïJfh£L»wJ.
n k Y « , m ¿ î ¥ ó ® t k h d É t h j § f S ¡ F
ï£L¢bršy¡Toa jftšfis¥ gu¥ò»w
flikí« Clf§fS¡F ïU¡»wJ. Mdhš,
ï¥go¥g£l Jau¢ r«gt§fŸ el¡»wnghJ k£Lnk
b r Œ â a h ¡ F » w n g h J , t h r f ® f S ¡ F «
gh®itahs®fS¡F« ï¤â£l« F¿¤j jtwhd
v © z « j h ‹ V ‰ g L ¤ j ¥ g L » w J .
(brŒâah¡Ftâš cŸs ïªj rkÃiya‰w j‹ik,
m L ¤ j L ¤ j b r Œ â f s h š X u s î ¡ f h t J
rÇbrŒa¥g£lJ.)
ïjÅilna, ïªj¤ â£l¤â‰fhd g£b#£
xJ¡ÑLfŸ mâfǤjd. 2013-14š k¤âa muR
ïj‰F %.13, 700 nfho xJ¡»aJ. ïij¤ bjhl®ªJ
kâa czî¤ â£l “rªij” ÛJ jÅah®
ÃWtd§fË‹ f© ÉGªjJ. 2008« M©oš
“ã°bf£ jahÇ¥ghs®fŸ r§f«” v‹w mik¥ò,
ïªj¤ â£l¤ij Ék®á¤J ehlhSk‹w
cW¥ãd®fS¡F foj« mD¥ãaJ. kâa
czɉF gâyhf C£l¢r¤J ã°bf£Lfis
tH§f elto¡if vL¡FkhW mªj¡ foj¤âš
tÈíW¤j¥g£oUªjJ. ehlhSk‹w cW¥ãd®fŸ
gyU« r«gªj¥g£l mik¢rf¤J¡F mªj¡
foj¤ij mD¥ã it¤jd®. e‹¿¡FÇa brayhf,
mªj Mnyhrid ÃuhfÇ¡f¥g£lJ (âdK« kâa«
Õfh® uh#°jh‹ jÄœehL
j§fŸ åLfËš
‘xUnghJ«’
ïij rh¥ã£lnj
ïšiy
v‹W T¿a
FhªijfŸ (%)
gH§fŸ 43 19 25
ghš 56 19 31
tH§f¥gL« czÉ‹
ju« ‘e‹whf’ ïU¡»wJ
v‹W T¿at®fŸ(%)
FHªijfŸ 6 80 85
bg‰nwh® 3 81 65
f©fhÂ¥gâY«,
g¿khWtâY« xU ehËš
brytÊ¡f¥g£l neu« 2.23 0.95 0
ã‹tU« trâfis¡
bfh©LŸs gŸËfŸ (%)
FoÚ® 93 95 100
rikaš Tl« 14 37 95

17. 17kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
rh¥gh£o‰F gâyhf ã°bf£Lfis rh¥ãLtJ
3
g‰¿ ahuhtJ f‰gid brŒjhtJ gh®¡f Koíkh?)
nkY«, ïj‰F bghW¥ghd mik¥òfis
V‰gL¤JtJ« fodkhf ïU¡»wJ. Vbd‹whš,
x¥gªjjhu®fŸ gy® muáaš ã‹d cŸst®fŸ.
c¤âu¥ ãunjr« khÃy¤âš m§f‹thofS¡fhd
czî¥ bghUŸfŸ ÉÃnah»¡F« x¥gªj¤ij
tis¤J¡bfh©lt® fhy« br‹w gh©o rhjh.
mªj khÃy¤âš M£á kh‰w« V‰g£l¥ ãwF« Tl
mtuJ x¥gªj¤âš ÛJ if it¡f¥glÉšiy.
juk‰w czî¥ bghUŸfis mt® ÉÃnah»¤J
tªjjhfbrŒâfŸbjÇÉ¡»‹wd.
ïnj ngh‹w ãu¢ridfŸ âšÈÆY« V‰g£ld.
m§F rik¡f¥g£l czit ÉÃnah»¥gj‰fhd
i k a ¥ g L ¤ j ¥ g £ l r i k a š T l § f Ÿ
V‰gL¤j¥g£LŸs ÃiyÆš bg‰nwh®fS¡F«
FHªijfS¡F«, V‹ MáÇa®fS¡F« Tl, v§nf
br‹W òfh®fis¤ bjÇÉ¥gJ v‹W bjÇaÉšiy.
mo¡fo nrhjid brŒa¥g£L, czî¥ bghUŸfŸ
juÄšyhkš ïU¥gJ f©Lão¡f¥g£lhY« Tl
mij rÇ¥gL¤Jtj‰F vJî« brŒa¥glÉšiy.
ï¤jifa â£l§fËš jÅah® EiHtj‹
m g h a ¤ i j ï ª j v L ¤ J ¡ f h £ L f Ÿ
cz®¤J»‹wd. x¥gªjjhu®fŸ yhg¤â‰fhf
k £ L n k t U » w h ® f Ÿ . m j ‰ f h f v ª j
m‰g¤jd¤ijí« brŒa mt®fŸ ja§f
kh£lh®fŸ.
Õfh® Jau¤âÈUªJ FiwªjJ 4 go¥ãidfis¡
f‰W¡bfhŸs nt©L«. x‹W, K‹dÂ
khÃy§fËš fil¥ão¡f¥gL« eilKiwfis
ftŤJ mj‰nf‰g îthf V‰ghLfS«
f©fhÂ¥ò V‰ghLfS« Óuik¡f¥gl nt©L«.
ï¤jifa r«gt§fŸ Û©L« eilbgwhkš
ï U ¥ g i j c W â ¥ g L ¤ â l , F H ª i j f Ë ‹
kuz¤â‰F¡ fhuzkhdt®fŸ midtÇ‹ ÛJ«
cÇa fhy¤â‰FŸ elto¡if vL¡f¥gl nt©L«.
ïu©L, bghJthf »uhk¥òw ãu¢ridfŸ F¿¤J,
F¿¥ghf (kâa czî â£l« ngh‹w) r_f
ghJfh¥ò¤ â£l§fŸ F¿¤J Clf§fŸ brŒâ
btËÆLtâš cŸs V‰w¤jhœî rÇ brŒa¥gl
nt©L«. _‹W, bgU«ghY« v¥goahtJ yhg«
<£odhš nghJ« v‹w neh¡f¤Jl‹, “muR -
jÅah® T£L” v‹w bgaÇš, EiH»w jÅah®
ÃWtd§fŸ,
“Ra cjÉ¡ FG¡fŸ” v‹W brhšÈ¡bfhŸ»w
nghÈahd mik¥òfŸ ngh‹w RaeythâfŸ
F¿¤J murh§f« ÉÊ¥òl‹ ïU¡f nt©L«.
eh‹F, (xorh, uh#°jh‹, jÄœehL ngh‹w) gšntW
vL¤J¡fh£L khÃy§fËÈUªJ, ã‹j§»a
khÃy§fŸ ghl« f‰W¡bfh©L, jh§fŸ tH§F«
czÉ‹ C£l¢r¤J Ãiyia ca®¤j nt©L«;
k‰w khÃy§fS¡F <lhf khWtj‰F ïij xU
thŒ¥ghf¥ ga‹gL¤â¡bfhŸs nt©L«. Õfh®
Jau« áy khÃy§fËš C£l¢r¤J ïšyhj
czit¢ rh¥ãL»w FHªijfË‹ m‹whl
mty¤â‰F K‰W¥òŸË it¥gj‰F tÊtF¡F«
vd vâ®gh®¡fyh«. xU ehS¡F xU FHªij¡F
%. 5 bryÉš brašgL¤j¥gL« kâa czî¤
â£l«, vâ®fhy¤â‰fhf khÃy§fŸ brŒ»w áwªj
KjälhfïU¡F«v‹gJâra«.
This is an expanded and revised version of an article that
was published in The Times of India, 21 July 2013. I
would like to thank Jean Drèze and Abhijeet Singh for
theirinputs.
Reetika Khera (reetika.khera@gmail.com) is at the
Institute of Economic Growth on a ThinkTank Initiative
AssociateProfessor Fellowship.
F¿¥òfŸ:
1. Õfh® czî cÇik ãu¢rhu mik¥ã‹
c © i k a ¿ í « F G m Ë ¤ J Ÿ s
m¿¡ifÆÈUªJ ïJ vL¡f¥g£LŸsJ.
(2013).
2. kâa czî¤ â£l¤â‹ M¡f¥ó®t
jh¡f§fŸ F¿¤j Mjhu§fS¡F onu°
k‰W« nfhaš (2003), »©£ fh‹ (1999), nfuh
(2006)M»nahuJm¿¡iffis¡fh©f.
3. ïJF¿¤j fU¤JfŸ V‰bfdnt tªJŸsd.
bg‹£lhš (2003) m¿¡ifia¡ fh©f. jah®
Ãiy czî tH§f¥gL«nghJ gŸË¢
nr®¡if, tUif, FHªijfË‹ T£L¥
gH¡f« r¤Jzî F¿¤j fšÉa¿î
ngh‹wit gaDŸs msɉF miktâšiy
v‹WmªjMŒîfŸbjÇÉ¡»‹wd.
f£Liuahs®: bghUshjhu ts®¢á
MŒî ÃWtd¤âš xU nghuháÇauhf
cŸsh®

18. gŸË ÉLâÆš khzÉ
j‰bfhiy
milahW rh°âÇ efÇš cŸs gŸË
ÉLâÆš khzÉ ö¡»£L j‰bfhiy
brŒjJbgU«gugu¥igV‰gL¤âcŸsJ.
br‹id mUnfíŸs F‹w¤ö® v«.Í.M®.
efiu nr®ªjt® bjŒteha». ïtuJ kf‹
rªâunrfU«, kUkfS« ïwªJÉ£ld®.
ït®fsJ 2 kfŸfis bjŒteha» ts®¤J
tªjh®.ïisakfŸru©ah.
br‹id rh°âÇ efÇš cŸs gŸËÆš
ru©ah (15) g¤jh« tF¥ò go¤J tªjhŸ.
ï j ‰ f h f , m § F Ÿ s É L â Æ n y n a
j§»ÆUªjhŸ. ne‰W fhiy ÉLâÆš
ru©ah ïšiy. cl‹ j§»íŸs khzÉfŸ
m t i u n j o m i y ª j d ® . j f t š
bjÇahjjhš ÉLâ th®lÅl« bjÇɤjd®.
mtU« khzÉia njodh®. m¥nghJ
ÉLâÆ‹ Xukhf xU miwÆš Ä‹Éá¿Æš
ru©ah ö¡»š ãzkhf bjh§»aij f©L
m⮢ámilªjd®.
ïJg‰¿ rh°âÇ ef® fhtšÃiya¤J¡F
jftš bfhL¤jd®. ï‹°bg¡l® »¿°o‹
b#aÓš ÉiuªJ br‹W khzÉÆ‹
rly¤ij Û£L ãnuj gÇnrhjid¡fhf
uha¥ng£il muR kU¤Jtkid¡F mD¥ã
it¤jh®. nghärh® tH¡F gâªJ Érhuiz
el¤âd®. mâš, g£ nuh£oš 8« tF¥ò tiu
ru©ah go¤JŸsh®. M°lY¡F br‹W
go¥gijmtŸÉU«gÉšiy.
vdnt xU neh£oš, eh‹ b#ÆY¡F
brš»nw‹ vd jh‹ j§»íŸs ÉLâÆ‹
bgaiu F¿¥ã£L vGâ ïUªjh®. M°lÈš
j§» go¥gJ ão¡fhjjhš mtŸ ö¡F
ngh£L j‰bfhiy brŒâU¡fyh« vd
nghärh® fUJ»‹wd®. ÉLâÆš khzÉ
ö¡F ngh£L j‰bfhiy brŒj r«gt«
gugu¥igV‰gL¤âcŸsJ.
Mjhu«: âdfu‹, 30.7.2013
18kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
References:
Afridi, Farzana (2005): “Mid Day Meals in Two States:
Comparing the Financial and Institutional Organisation
of the Programme”, Economic & Political Weekly,
Mumbai,Vol XL, (15). (2010): “ChildWelfare Programs
and Child Nutrition: Evidence from a Mandated School
MealProgram”,JournalofDevelopmentEconomics
, Vol 92, No 2, pp 152-65, July. (2011): “The Impact of
School Meals on School Participation in Rural India”,
Journal of Development Studies (Special Section on
Impact Evaluation), Vol 47, No 11, pp 1636-56,
November. Afridi, Farzana, Bidisha Boruah and Rohini
Somanathan (forthcoming): “Learning Effects of
Supplementary School Feeding Programs”, Delhi
School of Economics, mimeo. Drèze, Jean and Geeta
Gandhi Kingdon (1999): “School Participation in Rural
India”,
Review of Development Economics , Vol 5 (No 1), pp 1-
24. Drèze, Jean andAparajita Goyal (2003): “The Future
of Mid-Day Meals”,Economic&PoliticalWeekly
, Vol 38 (No 44), 1 November. Drèze, Jean and Reetika
Khera (2008): “Glucose for the Lok Sabha”, Hindustan
Times,14April.GovernmentofIndia(2010):
Programme Evaluation Report on Mid-Day Meals (New
Delhi: Planning Commission). Khera, Reetika (2006):
“Mid-Day Meals in Primary Schools:Achievements and
Challenges”, Economic & Political Weekly , Vol 41,
(No 46), 18 November. Jayaraman, Rajshri and Dora
Simroth(2011): “The Impact of School Lunches on
Primary School Enrollment: Evidence from India's
Midday Meal Scheme”, ESMT 11-11.National
University of Education Planning and Administration
(2013): “Elementary Education in India, Where Do We
Stand?”, State Report Cards, 2011-12 (New Delhi:
National University of Education Planning and
Administration).
Right to Food Campaign Bihar (2013): Fact Finding
Report on Gandaman, Saran District . Singh, Abhijeet
(2013): “The Indian School Lunch Deaths are Tragic,
But We Must Not Lose Perspective”, Poverty Matters
Blog, The Guardian . Available online
http://tinyurl.com/oa7jrst Singh, Abhijeet, Albert Park
andStefanDercon
(forthcoming): “School Meals as a Safety Net: An
Evaluation of the Mid-Day Meal in India”, Economic
DevelopmentandCulturalChange.
Mjhu«: Mf°£, 10 2013 VOL XLVIII NO 32
Economic & Political WEEKLY

19. 19kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
ôÅbr¥ - FHªij¤ âUkz«:
kÅj cÇik Ûwš
“g¡Ft« miltj‰F K‹ng f®¥g«, jhŒik
M»ait FHªij¤ âUkz¤â‹ jÉ®¡f Koahj
ã‹ ÉisîfshF«. 20 taâ‰F nk‰g£l
bg©fisÉl, 15 taâ‰F¡ Fiwªj áWÄfŸ
f®¥g fhy¤âY«, ãurt¤â‹nghJ« cÆÇH¡»w
thŒ¥ò mâfkhf cŸsJ.”-I¡»a ehLfŸ r®tnjr
FHªijfS¡fhd mtru¡fhy Ãâ (ôÅbr¥)
mik¥ã‹, cyf¡ FHªijfŸ ÃiyF¿¤j
m¿¡if, 2007
Fhªij¤ âUkz« v‹gJ 18 taâ‰F K‹ el¤â
it¡f¥gL« âUkzkhF« v‹W«, ïJ kÅj
cÇikfis ÛW»w xU eilKiwahF« v‹W«
ôÅbr¥ tiuaW¡»wJ. FHªij¤ âUkz¤â‹
Ô§fhd ã‹ ÉisîfŸ v‹dbt‹whš,
F L « g ¤ â l Ä U ª J « e © g ® f Ë l Ä U ª J «
FHªijfŸ ãÇ¡f¥gL»wh®, r_f¤JlD«
e©g®fSlD« FHªijfŸ fyªJ gHFtJ
f£L¥gL¤j¥gL»wJ. fšÉ¡fhd thŒ¥ò
ïšyhkš ngh»wJ. FHªij¤ âUkz¤â‹
Éisthf bg© FHªijfŸ bfh¤joik¤
bjhÊyhs® Kiw, moik¤jd«, t®¤jf ßâahd
ghÈaš Ru©lš, t‹Kiw M»a ghjfkhd
Ãiyikfisvâ®bfhŸ»wh®fŸ.
rÇahd ghJfh¥ò ïšyhkš nghtjhš bg©
FHªijfŸ fLikahd clš nfhshWfS¡F
c Ÿ s h » w h ® f Ÿ , g U t ¤ â ‰ F K ‹ n g
f®¥gtâah»wh®fŸ, F¿¥ghf v¢.I.É./vŒ£°
c Ÿ Ë £ l g š n t W g h È a š n e h Œ f s h š
ghâ¡f¥gL»wh®fŸ. bghUshjhu¤ njit,
j§fsJ òjšÉfS¡F M© ghJfh¥ò¤ njit
v‹w v©z«, thÇR nt©L« v‹w vâ®gh®¥ò,
g h u « g Ç a k h d x L ¡ F K i w k u ò f S «
eilKiwfS« vd bg‰nwh®fŸ vj‰fhf
FHªij¤ âUkz¤ij ehL»wh®fŸ v‹gj‰F gy
fhuz§fŸ cŸsd.
cyf msÉnyna 20 Kjš 24 taJ tiuÆyhd
bg©fËš _‹¿š xU g§F¡F« mâfkhndh® 18
taâ‰F« K‹ghfnt âUkzkhdt®fsht®. 15
Kjš 19 taJ tiuÆyhd, gâ‹gUt bg©fËš
Rkh® xU nfhona 40 y£r« ng® x›bthU M©L«
FHªij bgW»wh®fŸ. ïªj taJ¥ ãÇit¢ nr®ªj
bg©fŸ ãurt¤â‹nghJ kuz« milí« thŒ¥ò,
20fËš cŸs bg©fisÉl ïUkl§fhF«.
rAhuh M¥ãÇ¡f ehLfËY«, bj‰F MáahÉY«
FHªij¤ âUkz É»j«Äfmâfkhf ïU¡»wJ.
ïªâahÉš 2001« M©o‹ k¡fŸ bjhif
fz¡bfL¥ã‹go 15 taâ‰F¡ Fiwªj
bg©fËš Rkh® 15 y£r« ng® V‰bfdnt
âUkzkhdt®fŸ. ït®fËš 20 rjåj¤âd®
mšyJ Rkh® 3 y£r« ng® FiwªjJ xU
FHªij¡fhtJ jhahf ïU¡»wh®fŸ. bg©fË‹
ruhrÇ âUkz taJ 18.3Mf ca®ªJŸsJ v‹W«
2001 k¡fŸ bjhif¡ fz¡bfL¥ò TW»wJ.
M©fS¡fhd ruhrÇ taJ 22.6 MF«. Mdhš,
ehL KGtJnk FHªij¤ âUkz§fŸ ï‹dK«
gutyhf eilbgW»‹wd.
uh#°jh‹, c¤ju¥ãunjr«, k¤âa¥ãunjr«,
#h®¡f©£, r¤Ô°f®, Õfh®, Mªâuh ngh‹w
khÃy§fËš ï¥nghJ« bg©fË‹ ruhrÇ âUkz
taJ r£l¥ó®t tajhd 18¡F¡ Fiwthfnt
cŸsJ. j§fSila clš, ãurt mG¤j§fis
jh§Ftj‰F V‰wtifÆš g¡Ft¥gLtj‰F
K‹ghfnt f®¥gkh»ÉLtjhš, gâ‹gUt
bg©fS¡F Fiw¥ãurt« Ãfœ»wJ mšyJ
vil¡ Fiwthd FHªijfŸ ãw¡»‹wd.
FHªij, jhŒ ïUtUnk mgha Ãiy¡F
cŸsh»wh®fŸ. ïUtUnk cÆ® ãiH¡f Koahkš
ngh»wJ. FHªij¤ âUkz§fŸ bgU«ghY«
bg© FHªijfis FL«g t‹Kiw, ghÈaš
m¤JÛwšfŸ, t‹bfhLikfŸ, bjhl¡f¡
fšÉia¡Tl Ko¡f Koahkš nghtJ ngh‹w
à i y i k f S ¡ F ¤ j Ÿ S » w J . F H ª i j ¤
âUkz§fŸ mâfkhf ÃfG« khÃy§fËš, áR
kuz É»j« njáa ruhrÇiaÉl mâfkhf
ïU¥gJf©l¿a¥g£LŸsJ.
njáa FL«gey MŒî - 3. m¿¡ifÆ‹go, 20 - 24
taJ¥ ãÇî bg©fËš 47.3 rjåj¤âd® 18
taâ‰FŸ âUkz« brŒJbfhŸ»wh®fŸ.
mt®fËš 2.6 rjåj¤âd® 13 taâ‰F« Fiwthf
ïU¡F«nghnj âUkzkhdt®fŸ. 44.5.
rjåj¤âd® 16, 17 taJfËš âUkzkhdt®fŸ.
áy khÃy§fËš ïªj rjåj« Äf mâfkhf
ïU¡»wJ: uh#°jh‹ 65.2% , c¤juãunjr«
58.6%, k¤âa ãunjr« 57.3%, #h®¡f©£ 63.2%,
r¤Ô°f® 55%, Õfh® 69%, Mªâu khÃy« 54.8%.
FHªij¤ âUkz§fŸ Fiwthf cŸs khÃy§fŸ

20. 20kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
ïkh¢ry¥ ãunjr« 12.3%, gŠrh¥ 19.7%, nfus«
15.4%.
ïªâahÉš FHªij¤ âUkz§fŸ, k¡fŸ
bjhifia f£L¥gh£oš it¤âU¥gâY«
ghjfkhd jh¡f§fis V‰gL¤J»‹wd.
gâ‹gUt bg©fŸ mâf msɉF f®¥gkilí«
thŒ¥ãU¥gjhY« njita‰w f®¥g§fŸ Äf
mâfkhf V‰gLtjhY« ïªj Ãiyik cUth»wJ.
vªj khÃy§fËš FHªij¤ âUkz§fŸ
mâfkhf el¡»‹wdnth mªj khÃy§fŸjh‹
mâfk¡fŸ bjhifia¡bfh©oU¡»‹wd.
ca®fšÉ thŒ¥òfS« gŸË¡fšÉ thŒ¥òfS«
»il¡f¥bg‰w bg©fËilna FHªij¤
âUkz« Fiwthf ïU¡»wJ. bghJthf
ïªâahÉš âUkz§fŸ gâî brŒa¥gLtâšiy.
r£l¥ó®tkhf ïšyhÉ£lhY« r_f ßâahf¡
f£L¥gL¤j¥gL»‹wd. ïjdhš, FHªij¤
âUkz§fis¡ f©fhÂ¥gJ fodkhf
ïU¡»wJ.
2006š ïªâa muR FHªij¤ âUkz« bjhl®ghd
r£l§fËš âU¤j« bfh©LtªJ, FHªij¤
âUkzjL¥ò¢r£l«-2006 Ãiwnt‰w¥g£lJ.
Mjhu«: www.childlineindia.org.in
MŒî Ko¤j ã‹dnu khzt®fS¡F czî tH§f nt©L«:
ey Jiw ÉLâ th®l‹fS¡F c¤juî
x›bthU ntisí«, rik¡F« czÉ‹ khâÇia, rik¤J Ko¤j ïu©L k neu« tiu, MŒî¡fhf
ÉLâÆš it¡f nt©L«. MŒî Koªj ã‹dnu, khzt®fS¡F tH§f nt©L« vd,
ã‰gL¤j¥g£nlh®ey¤Jiwc¤juÉ£LcŸsJ.
ehk¡fš kht£l«, ntyfî©l«g£oÆš, muR nkšÃiy¥ gŸË cŸsJ. ï¥gŸË mUnf
mikªJŸs, ã‰gL¤j¥g£nlh® khzÉa® ÉLâÆš, 50 ng® j§», go¤J tU»‹wd®. rÛg¤âš,
khzÉaU¡F tH§f¥g£l fhiy czÉš, ï£È ghâ ntfhkY«, rh«gh® j©Ù® nghy
fhz¥g£lJl‹, kŠrŸ mâf msÉš ga‹gL¤j¥g£oUªjJ. fhiy czî rh¥ã£l miu kÂ
neu¤âš, khzÉaU¡F jiytÈ V‰g£lJ.
xU khzÉ thªâ vL¤j ÃiyÆš, mL¤jL¤J khzÉa® thªâ vL¤jJl‹, tƉW ngh¡F«
V‰g£lJ. ïij bjhl®ªJ, rikay®, "r°bg©£' brŒa¥g£lh®. ïªÃiyÆš, jÄHf¤âš cŸs,
mid¤J ã‰gL¤j¥g£l ey ÉLâ th®l‹fS¡F, ey¤ Jiw Miza®, òâa c¤juî ãw¥ã¤J
cŸsh®. th®l‹fS¡F mD¥g¥g£LŸs R‰w¿¡ifÆš Tw¥g£oU¥gjhtJ:
* murhš îzÆ¡f¥g£l msÉš, thuhªâu czî Kiw¥g£oaÈ‹ go, jukhd czî
tH§f¥gL»wjhvd,f©fh¡fnt©L«.
* rikayiw,R¤jkhdKiwÆšguhkÇ¡fnt©L«.
* rik¥gj‰F ga‹gL¤j¥gL« bghU£fŸ, vªjÉjkhd fy¥glKÄ‹¿, jukhf cŸsjh v‹gij cWâ
brŒant©L«.
* flikcz®nthL,th®l‹fŸjukhdczîfistH§fnt©L«.
* x›bthU ntisí«, rik¡F« czÉ‹ khâÇia rik¤J Ko¤j, ïu©L k neu« tiu,
MŒî¡fhfÉLâÆšit¡fnt©L«.
* rik¤j czîfis, th®l‹fŸ Uá gh®¤j ã‹dnu, khzt®fS¡F tH§f nt©L«. ï›thW, mâš
F¿¥ãl¥g£LŸsJ.
th®l‹fŸ Uá gh®¡f, ïu©L k neu« njitah v‹w nfŸÉ vG»wJ. rik¤j ã‹ jh‹, MŒî¡F
c£gL¤j¥gl nt©L« v‹whš, mj‹ cŸç£L¥ bghU£fË‹ ju¤ij, K‹T£ona m¿a nt©L«
v‹gâš, rikay®fŸ M®t« fh£l kh£lh®fŸ v‹gij, c¤juÉ£lt®fŸ czuÉšiy v‹nw
njh‹W»wJ. k¡fŸ eyD¡fhf¤ Ô£l¥gL« vªj¤ â£lK«, rÇahd KiwÆš totik¡f¥ gLtâšiy
v‹gJ,ïj‹_y«És§F»wJ.
Mjhu«: âdky®, 27 #]iy 2013

21. 21kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
iyef® âšÈÆš xU kU¤Jt khzÉ xU
F«gyhš ghÈaš t‹bfhLik¡FjcŸsh¡f¥g£l brŒâ cyf¤ijna
FY¡»aj‰F kWehŸ, 2012 or«g® 17 m‹W
_‹wiu taJ bg© FHªij gŸËÆÈUªJ âU«ã
tªjhŸ - mtsJ MilfËš thªâ¡ fiwí« u¤j¡
fiwí«goªâUªjd.
mªj¡ FHªijÆ‹ jªij fhf‹ r®kh (bga®
kh‰w¥g£LŸsJ), bfhšf¤jhÉÈUªJ xU ešy
thœ¡ifia¤ njo 2003š nk‰F âšÈ¡F Fo
bga®ªâUªjh®. mªj¡ FHªij c‰rhf«
ïHªjtshf, thu¡ fz¡»š gŸË¡Tl« bršy¤
ja§»¡bfh©oUªjhŸ. mtSila jhah® v‹d
elªjJ v‹W nf£lnghJ, mtŸ jdJ fijia
j£L¤jLkh¿gaªJeL§»¡bfh©nlbrh‹dhŸ.
mtS¡F ne®ªj ghÈaš t‹bfhLik Äf
g a § f u k h d J . m j ‹ ã w F e l ª j J «
ga§fukhdJjh‹. fhtš Ãiya¤âš Kjš jftš
m¿¡if gâî brŒa it¥gj‰F 12 k neu¤â‰F
nkš MdJ v‹W FHªijÆ‹ bg‰nwh®
bjÇɤjh®fŸ. “khd¡ nflhd” xU FoÆU¥ò¥
gFâÆš mt®fŸ tá¤J¡bfh©oU¥gjhf, fhtš
Ãiya¤â‹ bg© Jiz MŒths® ïÊthf¥
ngádh®. bg‰nwh® ïUtU« kÇahij¡F
cÇat®fŸjhdh v‹W nfŸÉ vG¥g¥g£lJ. _‹W
fhty®fŸ K‹ÅiyÆš mªj¡ FHªij jd¡F
e l ª j i j Û © L « Û © L « b r h š Y k h W
î¥gªâ¡f¥g£lhŸ. “c©ikia¢ brhšY,
ïšyhÉ£lhš c‹ cl«bgšyh« ó¢R bkhŒ¡F«.
c‹ m«khî« m¥ghî« moth§Fth®fŸ,” v‹W
mªj bg© Jiz MŒths® FHªijÆl« jdJ
Érhuizia¤bjhl§»dh®.
ï¥go¥g£l gaKW¤jšfisí« Û¿ mªj¡ FHªij,
j d J b g ‰ n w h Ç l « v ‹ d b r h ‹ d h n y h
mijnajh‹ ï¥nghJ« brh‹dhŸ. mk®î
Úâk‹w¤âš Û©L« mtËl« nfŸÉfŸ
år¥g£ld. m¥nghJ« mtŸ jdJ fijia¢
brh‹dhŸ. Mdhš, mtS¡F kU¤Jt nrhjid
brŒjt®, t‹òz®¢á vJî« el¡fÉšiy v‹W
T¿ xU bt‰W m¿¡ifia¡ bfhL¤jh®. gŸËÆ‹
jiyik MáÇa® ã¥utÇ 28 m‹W #hÛÅš
ÉLÉ¡f¥g£lh®. ï‹bdhU g¡f« fhf‹ r®khÉ‹
å£L cÇikahs®, å£il¡ fhÈ brŒJÉ£L
nghFkhW f£lha¥gL¤âdh®. fhf‹ r®khÉ‹
F L « g « v ¥ n g h J « t H ¡ n f h L n g h u h o ¡
bfh©oU¡»wJ.
ïªj M©L V¥uš khj« xU gz¡fhu Ru§f
KjyhËÆ‹ 16 taJ kfŸ jdJ MáÇa®fËlK«
KjštÇlK«, j‹id jdJ jf¥gdhnu gy
ïl§fS¡F R‰Wyh miH¤J¢ br‹wjhfî«,
eh£o‹ gy ïl§fËš cŸs bga® bjÇahj X£lš
m i w f Ë š i t ¤ J j ‹ i d t ‹ ò z ® ¢ á
brŒjjhfî« bjÇɤjhŸ. jdJ jhia jf¥g‹
mo¥gJ©L v‹W« T¿dhŸ. jf¥g‹ mtis
JghŒ¡F bfh©L bršy ïUªjnghJ mt‹ÛJ
t H ¡ F ¤ b j h L ¡ f ¥ g £ l J . F H ª i j e y
mik¥òfis¢ nr®ªjt®fŸ mªj¢ áWÄÆ‹
å£o‰F tªJ nr®ªjh®fŸ. Mdhš, mtSila
cwÉd®fŸ j§fshš Koªjij¢ brŒjh®fŸ.
å£o‹ fjîfis ïG¤J _oÆUªjh®fŸ.
mtUila jf¥g‹ FL«g¤âd® K‹ÅiyÆnyna
ifJ brŒa¥g£L fhtÈš it¡f¥g£lhY« Tl,
mªj¢ áWÄ ï¥nghJ thŒ âw¡f kW¤JÉ£lhŸ.
jhí« kfS« Úâk‹w¤âš j§fsJ òfhiu
Éy¡»¡bfh©LÉ£ld®.
FHªijfS« ghÈaš m¤JÛwšfS«:
g¤nj M©LfËš 48, 838 FHªijfŸ t‹òz®î
brŒa¥g£LŸsd®. njáa F‰w¥gâî ÃWtd«
bjÇɤJŸs ïªj¥ òŸË Étunk e«ik
m⮢á¡FŸsh¡F»wJ. Mdhš, ïJ eh£oš
c©ikÆnyna FHªijfS¡F vâuhf el¡»w
t‹òz®î bfhLikfËš 25 rjåj«jh‹ v‹gij
v©Â¥ ghU§fŸ. ït‰¿š btW« 3 rjåj
F‰w§fŸ k£Lnk fhtšJiwÆl« ghâth»‹wd.
FHªijfŸ t‹òz®î¡F cŸshtJ v‹gJ 2001«
M©oš ïUªj ÃiyÆÈUªJ 2011« M©oš 336
rjåj« mâfǤJÉ£lJ v‹w kdij ciwa
it¡F« brŒâÆ‹ m®¤j« v‹dbt‹W
Ãid¡»Ö®fŸ.
ïijbašyh« áªâ¤jhš, ïªâahÉš v›tsî
MHkhf FHªijfS¡F vâuhf, kÅj neak‰w
KiwÆš ghÈaš t‹bfhLik¡ F‰w« Ãfœ»wJ
e« FHªijfS¡F
eh« v‹d brŒJ bfh©oU¡»nwh«?
- ÃÎjh #h, nutâ yhš

22. 22kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
v ‹ g J e k ¡ F
c i w ¡ f ¤
bjhl§F«. kÅj
c Ç i k
f © f h  ¥ ò
m i k ¥ ò 2 0 0 7 «
M © o š x U
m ¿ ¡ i f i a
btËÆ£lJ, mâš
13 khÃy§fis¢
nr®ªj 12,500 FHªijfËl« murh§fnk el¤âa
xU MŒî g‰¿ F¿¥ãl¥g£oUªjJ. mj‹go 57
rjåj FHªijfŸ - mjhtJ ïu©oš xU
FHªij¡F« nkš – jh§fŸ vjhtJ xU tifÆš
ghÈaš m¤JÛwšfS¡F cŸsh»ÆU¥gjhf
b j Ç É ¤ â U ª j d ® . ï ¡ F H ª i j f Ë ‹ 2 0
rjåj¤âd®, fLikahd t¡»u§fS¡F
cŸshdij btË¥gL¤âÆUªjd®. j§fŸ ÛJ
clYwî Ãfœ¤j¥g£lJ, taâš _¤jt®fËl«
g h È a š j ‹ i k n a h L e l ª J b f h Ÿ s
f£lha¥gL¤j¥g£lJ, j§fsJ ãw¥òW¥òfis
fh£l t‰òW¤j¥g£lJ ngh‹w m¤JÛwšfis
mt®fŸ bjÇɤjd®. FHªijfS¡F vâuhd
ghÈaš m¤JÛwiy¥ bghW¤jtiuÆš mâš
ghÈd ntWghL »ilahJ! j§fS¡F ghÈaš
t‹bfhLik ïiH¡f¥g£ljhf T¿a 57 rjåj
FHªijfËš, ghâ¡F« nk‰g£lt®fŸ M©
FHªijfŸjh‹.
Mf, FHªijfS¡F vâuhd ghÈaš m¤JÛwšfŸ
ï§F r®trhjhuzkhf, ghFghL ïšyhkš, t®¡f«,
òÉÆaš, g©ghL, kj« v‹w milahs§fis¤
j h © o e i l b g W » ‹ w d v ‹ g i j e h «
x¥ò¡bfhŸs¤jh‹ nt©L«. ïJ efu§fËY«
el¡»wJ, »uhk§fËY« el¡»wJ. jf¥g‹kh®fŸ,
rnfhju®fŸ, cwÉd®fŸ, m©il å£lh®,
M á Ç a ® f Ÿ , m ª Ã a ® f Ÿ v d m i d ¤ J ¤
ju¥ãdUnkïªj¡bfhLikia¢brŒ»wh®fŸ.
FHªij cÇikfŸ mik¥gh»a A¡ mik¥ã‹
ïiz ïa¡Fe® <dh¡Î f§FÈ TWtJ tUkhW:
“Foir¥ gFâfis¢ nr®ªj FHªijfŸ ârakhf
ïªj t‹Kiw¡F ïy¡fhf¡ Toat®fshf
ïU¡»wh®fŸ. Vbd‹whš, bgU«ghY« mt®fsJ
j h Œ , j ª i j ï U t U n k n t i y ¡ F ¥
nghŒÉL»wh®fŸ. FHªijfis¥ ghJfh¥ghf
É£L¢ brštj‰fhd ïl« vJî« mt®fS¡F
ïšiy. mnj neu¤âš, eL¤jut®¡f, ca®
eL¤jut®¡f FL«g§fË‹ FHªijfS« ghÈaš
m¤JÛwY¡F cŸshf¡ Toat®fshfnt
ïU¡»wh®fŸ. Vbd‹whš, mt®fŸ _l¥g£l
r_f¤âš thœ»wh®fŸ, j§fS¡F ne®ªjJ g‰¿
n g R t j ‰ F ¡ T l m t ® f S ¡ F a h U «
»il¥gâšiy. FL«g kÇahijia fh¥gh‰¿ahf
nt©L«, vdnt, vijí« btËna ngr¡TlhJ
v‹w fwhuhd FL«g î¥gªj§fS¡F mªj¡
FHªijfŸcŸsh»wh®fŸ.”
ãu¢ridÆ‹ ika¤ij R£o¡fh£L»wh®
r_fÉayhs® Λ É°tehj‹: “ïªâa¡ FL«g
mik¥ò Mœªj beU¡foÆš ïU¥gjhf eh‹
Ãid¡»nw‹. t¡»u§fŸ, ghÈaš bfhLikfŸ,
kîd§fŸ vd ekJ FL«g§fËš ÃfG«
t ‹ K i w f Ÿ , f L i k a h d b e U ¡ f o i a
V‰gL¤J»‹wd. mjdhš, eh« mijbašyh«
ftÅ¥gâšiy, brhšy¥nghdhš mijbašyh«
ftÅ¡f ÉU«òtâšiy. ï¤jifa r«gt§fË‹
' k h d ¥ ã u ¢ r i d ' g ‰ ¿ k £ L n k e h «
ftiy¥gL»nwh«. Mdhš, ïJ âd« âd«
eilbgW»w mtkhd«. ï¥go ïJ m‹whl
Ãfœthf ïU¡»wJ v‹gij eh« fhz¤ jtW»w
tiuÆš, ïJ v›tsî bfh^ukhdJ v‹gij
ahUnkòǪJbfhŸs¥nghtâšiy.”
fhtš Ãiya§fË‹ brašghL:
ï‹bdhU f©nzh£l¤âš gh®¤jhš, ïªâahÉš
ÃfG« FHªij ghÈaš bfhLik¡ fij, MHkhf
nt%‹¿íŸs my£áa¤â‹ fijahfî«
ïU¡»wJ. »H¡F âšÈÆš t‹òz®î¡F
c£gL¤j¥g£l IªJ taJ¡ FHªijÆ‹ bg‰nwh®,
j§fSila FHªijia¡ fhzÉšiy v‹W
m¿ªJbfh©L fhtšÃiya¤â‰F¢ br‹wh®fŸ
v‹wnghâY« Tl fhtšÃiya¤âš Kjš jftš
m¿¡if gâî brŒa mt®fŸ kW¤JÉ£lh®fŸ.
FHªijia¤ njLtj‰fhd áW Ka‰áia¡Tl
mt®fŸ brŒaÉšiy. filáÆš, mªj¡
FHªijÆ‹ Ú©l neu mGFušjh‹, mtŸ
ïU¡F« ïl¤â‰F¥ g¡f¤J å£L¡fhu®fis
ï£L¢ br‹wJ. bg‰nwh® vªj¡ f£ol¤âš
tá¤jh®fnsh mnj f£ol¤â‹ ntbwhU
m i w Æ š j h ‹ m ª j ¡ F H ª i j m i l ¤ J
it¡f¥g£oUªjhŸ.
brŒâahf btËtªj ïªj r«gt§fŸ ek¡F ïªj
msɉF m⮢á mË¡»wbj‹whš v¤jidnah
FHªijfS¡F neU« mty§fŸ btËna
bjÇahkny nghŒÉL»wJ v‹gij v‹d
brhštJ? ïªâahÉš t‹òz®î¡F cŸshF«
FHªijfË‹ fij, ïªâahÉš FHªijfŸ
fhzhkš ngh»w fijahfî« ïU¡»wJ. x›bthU
8 ÃÄl¤â‰F« xU FHªij ï§F fhzhkš
nghtjhfnjáaF‰w¥gâîÃWtd«bjÇÉ¡»wJ.
Source: http://www.deccanchronicle.com

23. 23kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
K«igÆš, eWkz¤ âut« bjË¡f¥g£l xU
miwÆš ïju ïs« bg©fnshL xU ghÈaš
bjhÊyhËahf ïU¥gt® 18 taJ nuZkh.
ïªâahÉš k‰w gy bg© FHªijfS¡F ÃfG«
ghÈaš t‹bfhLik mDgt§fËÈUªJ ïtuJ
mDgt« x‹W« khWg£ljšy. “m¥gh¡fS«
m©z‹ j«ãfS« k£L« ɤâahrkhdt®fŸ
v‹W vij it¤J brhš»Ö®fŸ,” v‹w mtuJ
th®¤ijfËš mtU¡F¡ »il¤j fr¥ghd
thœ¡if¡ fšÉ btË¥gL»wJ. “mt®fS«
M©fŸjh‹,ïšiyah”v‹Wnf£»wh®nuZkh.
br‹idÆš 6 taJ áWÄahf ïUªjnghJ jdJ
jhah® kuzkilªjij¤ bjhl®ªJ, K«ig¡F¡
fl¤j¥g£lt® nuZkh. f‰gid brŒa¡Toa všyh
t Ê f Ë Y « m t ® t ‹ ò z ® î f S ¡ F
cŸsh¡f¥g£lh®. mtuJ th®¤ijfËš brhšy
nt©Lbk‹whš 14 taâš xU ghÈaš
bjhʉTl¤â‰F mD¥g¥gLtj‰F K‹ghf, 7
b t › n t W ï l § f Ë š m t U ¡ F “ g Æ ‰ á ”
mË¡f¥g£lJ.
<Éu¡fk‰w t‹KiwfËÈUªJ j¥ã¥gj‰F
nuZkh f©Lão¤j tÊ, bksdkhf ïU¥gJjh‹.
ã‹d® mt® jufndhL«, ntW áy bg©fnshL«
y©l‹, JghŒ, knyÎah M»a ïl§fS¡F
mD¥g¥g£lh®. m§nf mt®fŸ, ešy bjhif
bg‰W¡bfh©L, 60 mšyJ 75 taJ M©fnshL
cwîbfhŸs f£lha¥gL¤j¥g£lh®fŸ. cyf¤âš
j ‹ i d ¥ n g h ‹ w g h È a š b j h Ê y h Ë f Ÿ
ï U ¥ g j h š j h ‹ , M © f Ë ‹ k £ l u f k h d
ï¢irfis jh§»¡bfhŸ»w khWg£l åu®fshf
ïU¥gjhšjh‹ - eh£oš cŸs k‰w bg©fŸ
ghJfh¥ghf ïU¡»wh®fŸ v‹W nuZkh
j a ¡ f Ä ‹ ¿ b r h š » w h ® . ã w ¥ ò W ¥ ò f Ë š
ÄsfhŒbgho bjË¡f¥g£lJ, tho¡ifahs®fshf
tu¡Toat®fŸ j§fS¡F vJ trâ v‹W
Ãid¡»wh®fnsh mj‰nf‰g ït®fSila
iffS« fhšfS« f£l¥g£lJ, âdrÇ mo
th§»aJ, å£L¡FŸnsna fU¡fiy¥ò elªjJ
v‹W mtuJ miwÆš ïU¡»w x›bthU
bg©Q¡F«, mL¤j bg©iz Él ga§fukhd
fij x‹W ïU¡»wJ. “kidÉkh®fshY«,
kfŸfshY« v§fis¥nghš jh¡F¥ão¡f
KoahJ,”v‹»wh®nuZkh.
ï¥go¥g£l t‹bfhLik r«gt§fË‹nghJ
bjU¡fËš el¡F« nghuh£l§fËš, bg©
fhty®fŸ ÃaÄ¡f¥gl nt©L« v‹gJ k£Lnk
xU ghJfh¥ghd V‰ghlh»ÉlhJ. A¡ mik¥ã‹
ghuâmÈ, “bg© fhtš mâfhÇfshY« mo¡fo
fLikahd ãu¢ridfŸ V‰gL»‹wd,” v‹W
TW»wh®. “bghJthf mt®fŸ Éõa¤ij _o
kiw¡fnt ÉU«ò»wh®Ÿ. tH¡F¥ gâî brŒa
kW¡»wh®fŸ. Vbd‹whš, mt®fŸ j§fSila
b r h ª j t h œ ¡ i f Æ š Ä f ¡ b f h ^ u k h d
mDgt§fis¢ rªâ¡»wt®fŸjh‹. Mfnt
mt®fS¡F k‰wt®fŸÛJ gÇî »ilahJ”
v‹»wh®ghuâ.
bg© fhty®fŸ gy® j§fŸ åLfS¡F
j§fSila ÓUilnahL nghf mŠR»wh®fŸ,
Vbd‹whš mt®fsJ åLfS¡FŸ mt®fS¡F
vªj mâfhuK« »ilahJ v‹W« ghuâ
bjÇÉ¡»wh®. “ÓUilnahL nghdhš, xU kÂ
neu« fʤJ mt®fŸ moth§Ftjhš vG¥ò»w
X y ¤ i j m L ¤ j å £ L ¡ f h u ® f Ÿ n f £ L ¡
bfh©oU¥gh®fŸ,”v‹»wh®mt®.
Mdhš, ï¥go¥g£l Vkh‰w§fS« ghFghLfS«
r_f tu£L¤jd§fS« k£Lnk fhtšJiwÆ‹
x£Lbkh¤j fijahf vL¤J¡bfhŸtj‰»šiy.
ïªâahÉš bjhl®¢áahf ÃfœªJŸs gugu¥ghd
g y à f œ î f Ÿ , f h t š J i w Æ d ® j t w h d
j h ¡ f § f S ¡ F c £ g L ¤ j ¥ g £ o U ¥ g i j ¡
fh£L»‹wd.
v¢.V.¡ô mik¥ig¢ nr®ªj f§TÈ, mªj¤
j h ¡ f § f Ÿ v ¥ g o j t w h d á ª j i d í l ‹
V‰gL¤j¥g£LŸsd v‹W R£o¡fh£L»wh®.
“ F ‰ w § f Ÿ Ã f H h k š ï U ¥ g j ‰ F
fhtšJiwÆdU¡F gÇrÈ¡f¥gL»wJ. F‰w¢
brašfŸ F¿¤J cÇa neu¤âš rÇahd KiwÆš
mt®fŸ gâî brŒtijí«, bjËthd v~¥.I.M®.
gâî brŒtijí«, âwikahd KiwÆš
òy‹Érhuiz nk‰bfhŸtijí« ahU«
ghuh£Ltâšiy. ãwF v¥go mt®fS¡F
ïJngh‹w r«gt§fis ÉrhÇ¡fî« tH¡F¤
bjhluî« C¡f« tU«? khwhf mt®fŸ á¡fš
nt©lh« v‹W j§fŸ iffis cj¿É£L
xJ§»¡ bfhŸsnt brŒth®fŸ. j§fŸ
t£lhu¤âš F‰w¢ brašfŸ vJî« el¡fÉšiy
v‹Wfh£o¡bfhŸth®fŸ,”v‹»wh®mt®.
ïâš cŸs ntW ãu¢ridfis ghuâ mÈ
vL¤J¡fh£L»wh®. “fhtšJiwÆdU¡F
ÉÊ¥òz®ñ£L»w Ka‰áfŸ m›t¥nghJ
nk‰bfhŸs¥gL»‹wd. Mdhš, v¤jid
r£l§fS« ÉâfS« vGj¥g£lhY« Tl,
F¿¥ã£l xU fhtšJiw Miza® v¥go
v L ¤ J ¡ b f h Ÿ » w h ® v ‹ g i j ¥ b g h W ¤ n j
ÉisîfŸ mik»‹wd. cjhuzkhf r«gªj¥g£l

24. 24kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
všnyhUlD« khjhªâu¡ T£l§fis eh§fŸ
el¤â¡bfh©oUªnjh«. FHªij ey¡ FG¡fŸ,
áwh® Úâ mik¥òfŸ, r_f¥ gÂahs®fŸ,
ÚâgâfŸ, fhtšJiwÆd® vd gyU« âšÈÆ‹
btË kht£l¤âš khj« xU Kiw rªâ¤J tªnjh«.
M d h š , ï ¥ n g h J m ª j ¡ T £ l § f Ÿ
eilbgWtâšiy. Vbd‹whš âšÈÆš òâa
fhtšJiw Miza® mªj¡ T£l§fshš
gaÅšiy v‹W Ãid¡»wh®,” v‹W ghuâ mÈ
TW»wh®.
“eh‹ uhÍdhkh brŒtjhš ghÈaš t‹bfhLik¡
F‰w§fŸ ËWÉL« v‹whš eh‹ 1000 Kiw
uhÍdhkh brŒa¤ jah®,” v‹W âšÈ fhtšJiw
Miza® Úu{Fkh® TWtJ rÇahf ïU¡f¡TL«.
t‹òz®î F‰w¤ij¤ jL¥gJ mtuJ iffËš
ïšyhkš nghfyh«. Mdhš, ârakhf mªj¡
F‰w§fS¡fhd elto¡iffŸ mt® iffËšjh‹
ïU¡»‹wd. mtU«, fhtšJiw mik¥nghL
nr®ªj k‰wt®fS« ïij cŸth§»¡bfh©L
brašg£lhfnt©L«.
FHªijfS¡F vâuhd ghÈaš bfhLik¤
jL¥ò¢ r£l«:
kÅj cÇikfŸ f©fhÂ¥ò mik¥ò 2007š
n k ‰ b f h © l x U M Œ î , m ª j M Œ î ¡ F
c£gL¤j¥g£l FHªijfËš ïu©L ngU¡F xU
FHªij, ghÈaš m¤JÛwšfS¡F cŸshdjhf
bjÇɤjJ. mªj m¿¡if btËahdij¤
bjhl®ªJ FHªijfS¡F vâuhd ghÈaš
bfhLikfis jL¥gj‰fhf flªj M©L et«gÇš
ehlhSk‹w« xU K¡»akhd r£lK‹tiuit
Ãiwnt‰¿aJ.
FHªijfS¡F Mghrkhf¥ gl§fis¡ fh£LtJ,
FHªijfis îthzkhf¥ gl« vL¥gJ,
FHªijfis ahnuD« jdJ mªju§f cW¥òfis¥
gh®¡f it¥gJ ngh‹w, FHªijfË‹ mÇahikia
g a ‹ g L ¤ â ¡ b f h © L b r Œ a ¥ g L » w
m¤JÛwšfS¡F jŤjÅahd fLikahd
j © l i d f Ÿ t H § f ¥ g l n t © L « v ‹ W
FHªijfS¡F vâuhd ghÈaš F‰w§fŸ jL¥ò¢
r£l« TW»wJ. nkY«, r£l¥ó®t elto¡iffis
FHªijfS¡F ïd¡fkhdjhf kh‰wî« ïªj¢
r£l¤âš tÊ brŒa¥g£LŸsJ. ghâ¡f¥g£l
FHªijfË‹ th¡F_y¤ij r«gªj¥g£l
mâfhÇfŸ ÓUil mÂahkš gâî brŒa nt©L«
(Toa tiuÆš bg© mâfhÇahf ïUªjhš ešyJ),
FHªij ÉU«ò»w ïl¤âš Érhuiz el¤j¥gl
nt©L« v‹gd cŸË£l tÊfh£lšfŸ r£l¤âš
cŸsd. vªj rªj®¥g¤âY« FHªijfis fhtš
à i y a ¤ â š
i t ¤ â U ¡ f ¡
TlhJ. nkY«, xU
FHªij ghÈaš
t ‹ b f h L i k ¡
F ‰ w § f S ¡ F
cŸsh¡f¥g£oU¡
»wJ v‹gJ bjǪj
v t n u D « ,
m J F ¿ ¤ J f h t š J i w ¡ F b j Ç É ¡ f ¤
j t W t h u h d h š , m t ® j © o ¡ f ¥ g l y h « ,
j©o¡f¥glnt©L«v‹Wr£l«TW»wJ.
ntW áy ešy m«r§fS« r£l¤âš cŸsd.
t‹òz®î òfh® mˤJŸs FHªijfS¡F r£l
c j É t H § f ¥ g L t i j ï ª j ¢ r £ l «
f£lhakh¡F»wJ. ïjid, khÃy msÉyhd
Miza§fS«, FHªij ey¡ FG¡fS«,
ghJfh¥ò ïšy§fisí«, áwh® Úâ r£l¤â‹ Ñœ
g h J f h ¥ ò « g u h k Ç ¥ ò « n j i t ¥ g L » w
FHªijfisí« ifahŸtj‰fhf mik¡f¥gL«
r£l¥ó®t mik¥òfS« eilKiw¥gL¤j
nt©L«.
ï¥go¥g£l tH¡Ffis el¤j muR tH¡f¿P®
ÃaÄ¡f¥gL»wh® v‹whY« Tl, bg‰nwh®fS¡F
r£l Mnyhrid tH§f¥gl nt©oa njit
cŸsJ. mt®fŸ tH¡F jh¡fš brŒtâš cŸs
nrh®ñ£L eilKiwfis ÉU«òtâšiy. mt®fŸ
m¢RW¤j¥gLtijnah, j§fsJ FHªijfŸ
ÚâgâÆ‹ K‹ÅiyÆš âU«g¤ âU«g j§fS¡F
n e ® ª j b f h L i k f i s ¢ b r h š y
nt©oÆU¥gijnahÉU«òtâšiy.
M d h š , e i l K i w Æ š ï i t b a š y h «
nk«ngh¡fhfnt cŸsd. gy khÃy§fËš khÃy
msÉyhd Miza« v‹gnj V‰gL¤j¥glÉšiy.
r£l¤ij brašgL¤Jtj‰fhf nk‰bfhŸs¥g£l
elto¡iffŸ v‹d v‹W nf£L mid¤J khÃy
muRfË‹ bray®fS¡F« k¤âa kfË® k‰W«
FHªij nk«gh£L mik¢rf« m©ikÆš foj«
mD¥ãaJ. mªj¡ foj¤â‰F xorh, AÇahdh
M»a ïU khÃy§fËÈUªJjh‹ gâš tªjJ.
ïªâahÉ‹ ïU©l, Äf má§fkhd ehrfukhd
bjh‰W nehahf, vªj xU muR îthfK«,
gâyË¥gâš M®t« fh£lÉšiy. ntW gy ïªâa¢
r£l§fis¥ nghynt, FHªijfS¡F vâuhd
ghÈaš F‰w§fŸ jL¥ò¢ r£lK« (ngh°nfh)
r £ l K « V n j h x U f ‰ g i d a h d m u R
îthf¤â‰fhf V‰w¥g£lJ nghynt ïU¡»wJ.
r£l¤â‹ ÉâfŸ brašgL¤j¥gLkhdhš vªj

25. 25kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
msɉF gaDŸsjhf ïU¡F« v‹gnjhL
x¥ã£L¥ gh®¤jhšjh‹, ï›thW gâyË¡fhkš
ïU¥gâš cŸs F‰w¤â‹ t‹k« v¤jifaJ
v‹gJòÇí«.
òJâšÈÆ‹ FHªij ey¡FG K‹dhŸ jiytU«,
r¡â õhÈÅ v‹w j‹dh®t mik¥ã‹
ÃWtdUkhd ghuâ r®kh xU r«gt¤ij¢
á¤jÇ¡»wh®. 2007« M©oš, xU IªJ taJ bg©
FHªijia mtsJ bg‰nwh® å£oš jÅahf
É£LÉ£L¥ nghŒÉ£lh®fŸ. jhŒ jdJ
ï u © l h t J F H ª i j í l ‹ » u h k ¤ â ‰ F ¥
n g h Œ É £ l h ® , j ª i j ï u î ¥ g  ¡ f h f ¢
br‹WÉ£lh®. mªj¡ FHªijíl‹ g¡f¤J å£L¥
bg© j§Ftjhf ïUªjJ. Mdhš, mªj¥ bg©
tUtj‰F á¿J jhkjkh»É£lJ. mªj FW»a
neu¤âš m¥gFâia¢ nr®ªj ï‹bdhUt‹
å£L¡FŸ EiHªJ mªj¢ áWÄia ghÈaš
t‹bfhLik¡FcŸsh¡»dh‹.
Äf¡ bfh^ukhd KiwÆš mt‹ jdJ ï¢iria¤
Ô®¤J¡bfh©ljhš, mªj¢ áWÄ xU khj« fhy«
tiuÆš kU¤JtkidÆš Ợir¥ bgw ne®ªjJ.
mªj¥ gFâ k¡fŸ x‹W nr®ªJ ntšL Éõ‹
mik¥ig¢ nr®ªj xU r_f¥ gÂahsU¡F jftš
bjÇɤjd®. mªj mik¥ã‹ _y« fhtš
Ãiya¤âšv~¥.I.M®.gâîbrŒa¥g£lJ.
ïªj¡ f£l¤âšjh‹ ghuâ r®kh ïâš jiyÆ£lh®.
v¢.V.¡ô. mik¥ig¢ nr®ªj xU tH¡f¿Piu
ïytrkhfnt ïªj tH¡if vL¤J¡bfhŸs¢
brŒjh®. mij¤ bjhl®ªJ ešy kh‰w§fŸ
V‰g£ld. mªj¢ áWÄÆ‹ bg‰nwh® mtkhd
cz®îl‹ mtis xU ghJfh¥ò ïšy¤âš
nr®¤JÉlyh« v‹¿Uªjd®. Mdhš, FHªij ey¡
FGÉdU« mªj tH¡f¿PU« mt®fËl«
m›thW brŒa nt©lh« vd vL¤J¡T¿
jL¤jd®. mªj tH¡f¿P® mo¡fo mt®fsJ
å£o‰F¢ br‹W, tH¡F eilKiwfŸ g‰¿
bghWikahfÉs¡»dh®.
muR tH¡f¿PU¡F ï¥gobašyh« brŒa neunk
ïU¡fhJ. ïªj tH¡if ÉrhǤj Úâgâ rÇahd
ò Ç j y ‰ w t u h f ï U ª j h ® . F H ª i j Æ ‹
th¡F_y¤â‰F njâ Koî brŒa¥g£l nghâY«
Tl mij mt® 7 Kiw jŸË it¤jh®. ïjdhš,
mªj¡ FHªij Û©L« Û©L« Úâk‹w¤â‰F
tunt©oa f£lha« V‰g£lJ. tH¡f¿P® ïij
âšÈ ca®Úâk‹w¤â‰F¡ bfh©L br‹wh®.
f h t š J i w Æ d U « , k U ¤ J t ® f S « ,
tH¡f¿P®fS« ïij v›thW ifahs nt©L«
v‹gj‰fhd tÊfh£lšfis ca®Úâk‹w«
MizÆl¢ brŒjh®. tH¡F Kotiltj‰F
_‹wh©LfŸ MdJ. MdhY« F‰wthË¡F
g¤jh©L áiw¤ j©lid »il¤jJ. mªj¢
áWÄÆ‹ FL«g¤âd® mtis ifÉ£LÉlhkš,
j§fSila giHa å£o‰nf âU«ã¢ bršy
KoªjJ.
“ghÈaš bfhLik¡F cŸsh¡f¥g£l áWÄfŸ
ãu¢ridÆš rÇahd r£l cjÉ »il¥gJ mšyJ
»il¡fhkš nghtJ v‹gj‹ jh¡f¤ij ïâÈUªJ
òǪJbfhŸsyh«. bgU«ghY« bg‰nwh®fS¡F
v‹d brŒtJ v‹W bjÇtâšiy. mt®fËl«
nghJkhd gz« ïU¥gâšiy. Vuskhd
kd¢RikfS¡F« mt®fŸ Msh»wh®fŸ.
ï¥go¥g£l NHšfËš, ghâ¡f¥g£l FHªijÆ‹
tH¡f¿Puhš mtsJ thœ¡if¡F«, mtsJ
vâ®fhy« c¿Šr¥gLtj‰F« ïilna rÇahd
kh‰w¤ij bfh©Ltu Koí«,” v‹»wh® ghuâ
õ®kh.
Mdhš, m©ik¡fhy¤âš Ãfœªj ghÈaš
bfhLikfŸ bjhl®ghf k¡fËilna bgU«
bfhªjË¥ò V‰g£lJ v‹wnghâY« Tl, ïªj
r£l¤ij bray¡f¤Jl‹ eilKiw¥gL¤Jtâš
mnefkhf vªj xU muRnk rÇahd ftd«
brY¤jÉšiy.
flªj or«g® 16 m‹W âšÈÆš xU F«gyhš
el¤j¥g£l t‹òz®î¡ F‰wK«, ïªj thu« xU
FHªij¡F ne®ªj t‹òz®î bfhLikí«
âšÈÆš k£Lkšyh« ehL KGtJnk gutyhf, K‹
v¥nghJ« ïšyhj msɉF f©ld ïa¡f§fis
ö©oÉ£ld. mªj f©ld ïa¡f§fŸ ârakhf
xU tYthd kh‰w¤ij V‰gL¤j¡Toa m«rkhf
Ãfœªjd. eh£o‹ kîd¤ij cil¤jd.
kdrh£áia cY¡»d. áy K¡»a r£l
Ka‰áfS¡F tÊtF¤jd. mnj neu¤âš, mªj
ïa¡f§fËš vG¥g¥g£l nfhÇ¡iffS«,
Clf§fŸ k‰W« muáaš mik¥òfËš V‰g£l
vâbuhÈfS« ãu¢ridia âir âU¥g¡Toa
ïu©L m«r§fis K‹it¤jd. FHªij
t‹òz®î¡F kuzj©lid mË¥gJ, Mghr¥
gl¤â‰F (ngh®ndh»uhã) jilÉâ¥gJ v‹w
nfhÇ¡iffŸjh‹mit.
xU ehfßf #dehaf rKjha¤âš kuzj©lid
TlhJ v‹gj‰fhd tH¡fkhd mwbe¿ rh®ªj,
r£l« rh®ªj thj§fŸ xU òw« ïU¡f, ï‹bdhU
òw« FHªij t‹Kiw¡ F‰w¤â‰F kuz
j©lid nt©Lbkd nfhUtJ »£l¤j£l xU

26. j‰bfhiy Ka‰áahfnt Koí«. gy FL«g§fŸ
j § f S i l a F H ª i j f Ÿ t ‹ ò z ® î ¡ F
cŸsh¡f¥gL»wnghJ, ÄFªj ja¡f¤Jlndna
kîd¤ij cil¡f K‹tU»‹wd, “FL«g
fîut«” v‹gij fh¥gh‰Wtj‰fhf kîdkhf
ïU¡fnt ÉU«ò»‹wd v‹gij eh« bjhl®ªJ
gh®¤J tªâU¡»nwh«. xU ntis áyuJ
jf¥g‹fŸ, rnfhju®fŸ, khk‹kh®fŸ, á¤j¥gh -
bgÇa¥gh¡fŸ m©il å£lh® ngh‹nwh®
kuzj©lidia vâ®neh¡f nt©oÆU¡F«
v ‹ w h š , v ª j m s É ‰ F m ª j k î d «
bf£o¥gL¤j¥gL«, vªj msɉF r_f«
vâ®Éidah‰W« v‹gij C»¤J¥ ghU§fŸ.
Mghr¥ gl§fis jil brŒtJ v‹»w¥ ãu¢rid
r ‰ n w á ¡ f y h d J . M d h š , ï J î «
bghU¤jk‰wnjahF«.
FHªijfS¡F ï¥nghJ mt®fŸ ga‹gL¤J«
ifngáfŸ, fÂÅfŸ, bjhiy¡fh£áfŸ _y«
tªJ nrU»w mâfg£r ghÈaš r§fâfnshL
r§fâfË‹ ã‹dÂÆš, Mghr¥gl« v‹gij
Kiw¥gL¤j nt©oa njitjh‹ ï¥nghJ
ïU¡»wJ v‹»wh® ghuâ mÈ. “bjhiy¡fh£á
miytÇiria kh‰w it¥gj‰F gâyhf
FHªijfŸ mªj¡ fh£áfis, eof®fŸ
beU¡fkhf ïU¥gij gh®¡fÉLtJ, ešyJjh‹.
m j ‹ _ y « , g h È a š v ‹ g J j § f S ¡ F
r«gªjÄšyhj jÅahd xU Éõa« v‹gjhf
mšyhkš mâš j§fS¡FÇa ïl¤ij FHªijfŸ
26kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
òǪJbfhŸs tÊ V‰gL«,” v‹W TW»wh® ghuâ
mÈ.
ïiza« v‹gJ tUtj‰F K‹ng Mghr¥gl«
ïUªJ tU»wJ, ïÅí« bjhl®ªJ ïU¡F«,
mij¡ f£L¥gL¤JtJ rh¤âakšy v‹W rKf¥
gÂahs® Mõh R£o¡fh£L»wh®. 8¡F 8 mo
msnt cŸs á‹dŠáW bg£o ngh‹w T£L¡FŸ
beÇrnyhL thœªJbfh©oU¡»w FHªijfS¡F
FHªijfS« bgÇnahU« xnu beU¡fkhd
ïl¤âš òH§F»w NHÈš, ghÈaš braš v‹gJ
xU nghJ« kiw¡f¥g£l Éõakhf ïU¡fhJ.
m ª j u § f « v ‹ g b j š y h « V i H f S ¡ F
f£L¥goahfhj Ml«gu«jh‹ v‹W mt®
F¿¥ãL»wh®.
ghÈaš F‰w§fËš <LgL« áwh® Éõa¤âš Tl,
j§fŸ gFâÆš ïU¡f¡Toa bghGJngh¡F
ika¤â‰nfh mšyJ ghÈaš bjhÊš Tl¤â‰nfh
gz« bfhL¤J nghtij Él, mU»š cŸs
á‹dáW bg© FHªijia m¢RǤJ gÂa
it¥gJ ïyFthf ïU¡»wJ vd¡ fUJ»wh®fŸ
v‹WMõhTW»wh®.
ïªâahÉš t‹òz®î¡ F‰w¤â‹ ntuW¡f
nt©L« v‹w ekJ y£áa« xU MHkhd
js¤âÈUªJbjhl§»ahfnt©L«.
Mjhu«:
btËah»íŸs f£LiuÆÈUªJ áy gFâfŸ
Tehelka, 2013 nk 4 ïjÊš
ghÈaš t‹Kiw:
ïªâahÉš tUl¤â‰F 7 y£r« áWÄfŸ ghâ¥ò
ïªâahÉš xU tUl¤â‰F Rkh® 7 y£r« áWÄfŸ ghÈaš t‹Kiw¡F cŸsh¡f¥gLtjhf m⮢á
jftšbtËah» cŸsJ.
ïªâa muá‹ FHªijfŸ ey¤JiwahdJ FHªijfŸ Ûjhd gšntW t‹Kiw F¿¤j ÉÇthd
MŒit áy tUl§fS¡F K‹ò nk‰bfh©lJ. ïªj MŒÉš gâ_‹W khÃy§fËš cŸs 12 MÆu¤J
447 FHªijfËl« Étu§fŸ bgw¥g£ld. ït‰¿š 53 rjÉ»j FHªijfŸ Vnjh xU tifÆš ghÈaš
t‹Kiw¡F cŸshdjhfî«, 219 rjÉ»j FHªijfŸ nkhrkhd ghÈaš t‹bfhLik¡F
cŸsh¡f¥g£ljhfî« m⮢á jftš»il¡f¥ bg‰wJ.
ïj‹go, ïªâahÉš xU tUl¤â‰F Rkh® 7 y£r« áWÄfŸ ghÈaš t‹Kiw¡F
c£gL¤j¥gL»‹wh®fŸ. nkY«, ït‰¿š Éiykhj®fŸ vd Tw¥gLgt®fËš 15 rjÉ»j« ng®
gâidªJ taJ¡F Fiwthd®fŸ vd MŒÉš bjÇatªJŸsJ. ïnjnghš, JË® vD« mik¥ò
2006-« M©L br‹idia¢ nr®ªj áWÄfŸ 2211 ngÇl« nk‰bfh©l MŒÉš 42 rjÉ»j« ng®
ghÈaš bfhLikfS¡F cŸsh¡f¥g£LŸsjhf bjÇɤJŸsJ. rh¡» vD« bjh©L ÃWtd«
âšÈÆš 350 FHªijfËl« nk‰bfh©l MŒÉš 63 rjÉ»j« ng® FL«g cW¥ãd®fshš ghÈaš
t‹Kiw¡F cŸsh¡f¥g£LŸsJ bjÇatªJŸsJ.
- Ô¡fâ®, 2.07.2013

27. 27kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
lªj g¤jh©LfËš M©fisÉl
bg©fS« áWt®fisÉl áWÄfS«fáw¥ghf brašg£lduh ïšiyah?
2009/10-2011/12 fhyf£l¤âš tWik mâuoahf
FiwªJŸs ÃiyÆš fUtiwÆÈUªJ thœehŸ
KGtJ« bg©fŸ rªâ¡F« ghFghLfS«
kW¡f¥gLjY« g‰¿a MHkhd nfŸÉfŸ
k i w ¡ f ¥ g £ L Ÿ s d m š y J
òw¡f¡f¥g£LŸsd.
mk®¤âahbr‹, bg©fŸ mt®fŸ thœehŸ
KGtJ« rªâ¡F« gy tifÆyhd ïH¥òfË‹
jh¡f¤ij “fhzhkš nghd bg©fŸ” v‹w
F¿p£o‹ _y« F¿¥ãl ÉU«ò»wh®. bg©fŸ
mâfsÉš cÆÇH¥gJ k‰W« bg©fË‹
c©ikahd v©Â¡if k‰W« czî, Rfhjhu«
M»at‰¿š bg©fS¡F vâuhd ghFghLfŸ
ïšyhj ÃiyÆš eh« vâ®gh®¡F« bg©fË‹
v©Â¡if M»at‰¿‰F ïilna cŸs
ɤâahr¤ij òǪJbfhŸtJ ïªj F¿p£o‹
neh¡f«. KjÈš, 1000 M©fS¡F v›tsî
b g © f Ÿ ï U ¡ f n t © L « v ‹ w g h È d
É»j¤â‰F« c©ikahd ghÈd É»j¤â‰F«
cŸs ɤâahr« fz¡bfL¡f¥gL«. mªj
v©Â¡ifia M©fË‹ v©Â¡ifnahL
bgU¡»dhš fhzhkš nghd bg©fË‹
v©Â¡if »il¡F«. ïJ Äf¢ rÇahd
fz¡fhF«. cÆUl‹ ïU¡F« bg©fË‹
v©Â¡ifÆš fhzhkš nghd bg©fË‹
v©Â¡ifia tF¤jhš x¥Õ£lsÉyhd fz¡F
»il¡F«. mnj KiwÆš fhzhkš nghd bg©fŸ
k ‰ W « á W Ä f Ë ‹ Ä f ¢ r Ç a h d k ‰ W «
x¥Õ£lsÉyhd kâ¥ÕLfŸfz¡»l¥gL»wJ.
ïªâahÉš 1980fËš fhzhkš nghd bg©fË‹
v©Â¡if 37 ÄšÈa‹ (370 y£r«) MF«. cyf
msÉyhd fhzhkš nghd bg©fË‹ bkh¤j
v©Â¡if 100 ÄšÈa‹fS¡F« mâf«. nj®î
brŒa¥g£l áy ehLfËš cŸs bkh¤j
v©Â¡ifahd 60 ÄšÈaÅš ïªj kâ¥ÕL
Fiwthdjhf cŸs (23 ÄšÈa‹) ïªâahÉš Äf¢
rÛg¤âa kâ¥ÕLfË‹go fhzhkšnghd
bg©fË‹ v©Â¡if Äf mâf«. ntWghLfŸ
mâf« v‹gijÉl “ïw¥ò É»j¤âš cŸs ghÈd
ghFghL M¢rÇa¥gL« tifÆš mâfkhd
v©Â¡ifÆš cŸsJ. (br‹, 2003) v‹gJjh‹
ftÅ¡fnt©oa K¡»akhd fU¤jhF«.
ïªâahÉš ghÈd É»j«, 2001š ïUªj 1000
M©fS¡F 932.91 bg©fŸ v‹gâÈUªJ 2011š
9 4 0 . 2 7 v ‹ w m s É ‰ F m â f Ç ¤ J Ÿ s J .
g¤jh©LfËš ïªj ts®¢á 0.70 rjåjkhF«. Dr.
br‹ ga‹gL¤âa mnjKiwia¥ ga‹gL¤â, eh«
brŒj kâ¥Õ£o‹go fhzhkš nghd bg©fË‹
v©Â¡if 2001š 46.35 ÄšÈa‹ v‹gâÈUªJ
2011š 49.73 ÄšÈadhf M» 3.38 ÄšÈa‹
ca®ªJŸsJ. ïªj g¤jh©L fhy ca®î 7.30
rjåj« MF«. ghÈd É»j« k‰W« c©ikahd
bg©fË‹ v©Â¡if ïu©L¡F« ïilÆyhd
ntWgh£ilí« M©fË‹ v©Â¡ifiaí«
b f h © L , f h z h k š n g h d b g © f Ë ‹
v © Â ¡ i f ¡ f z ¡ » l ¥ g L t j h š , ï ª j
É»jh¢rhu§fS¡F ïilÆš cŸs ntWghL, Äf
mâf msÉshd M©fË‹ v©Â¡ifahš
<Lf£l¥gL»wJ. vÅD«, cÆUl‹ ïU¡F«
b g © f Ë ‹ v © Â ¡ i f Æ š 2 0 0 1 š 9 . 3 3
rjåj¤âÈUªJ 8.48 rjåjkhf FiwªJŸsJ.
mjhtJ g¤jh©Lfhy¤âš 9.17 rjåj«
FiwªJŸsJ.
»uhk¥òw k‰W« ef®¥òw Ãiyik:
fhzhkš nghd bg©fËš »uhk¥òw¥ bg©fŸ
v›tsî ef®¥òw¥ bg©fŸ v›tsî v‹W
ãǤjhš Rthu°akhd jftš »il¡»‹wJ.
»uhk¥òw§fËš ghÈd É»j« á¿jsî
ca®ªJŸsJ. mjhtJ, 2001š 946, 2011š 947.
fhzhkš nghd bg©fË‹ Äf¢ rÇahd
v©Â¡if 28.35 ÄšÈaÅÈUªJ 31.30
ÄšÈadhf mjhtJ 2.95 ÄšÈa‹ (29.50 y£r«)
ca®ªJŸsJ. ïâÈUªJ ïªj g¤jh©LfËš 10.40
rjåj« ca®ªJŸsJ. vÅD«, fhzhkš nghd
bg©fË‹ g§F 7.9 rjåj¤âÈUªJ 7.7 rjåjkhf
bg©fŸ midtU« v§nf
nghdh®fŸ?
th v°. Fšf®Å, kndh{ nf. gh©nl, uhf› bfŒAh

28. 28kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
FiwªJŸsJ. ïJ ïªj g¤jh©LfËš 2.53
rjåjkhF«. ef®¥òw¥ gFâfËš ghÈd É»j«
2001š 900¤âÈUªJ 2011š 926Mf ca®ªJ, ïªj
g¤jh©LfËš 2.89 rjåjkhf ca®ªJŸsJ.
MdhY«, fhzhkš nghd bg©fË‹ rÇahd
v©Â¡if 18 ÄšÈaÅÈUªJ 18.42 ÄšÈadhf
á¿jsî ca®ªJŸsJ, g¤jh©L fhy¤âš 2.33
rjåjkhf ca®ªJŸsJ. vÅD«, fhzhkš nghd
bg©fË‹ g§F 13.3 rjåj¤âÈUªJ 10.20
rjåjkhf, g¤jh©L fhy¤âš 23.30 rjåjkhf
F i w ª J Ÿ s J . ï J » u h k ¥ ò w § f Ë š
FiwªJŸsijÉl mâf«.
6 taâ‰F¡ Fiwthd bg© FHªijfË‹ ghÈd
É»j« (áWÄfŸ / 1000 áWt®fŸ). 2001š 927ÈUªJ
2011š 914Mf FiwªJŸsJ, g¤jh©L fhy Fiwî
1.40 rjåj«. fhzhkš nghd áWÄfË‹
v©Â¡if 2001š 2.13 ÄšÈaÅÈUªJ 2011š 3.16
ÄšÈadhf, g¤jh©L fhy¤âš 48.36 rjåj«
ca®ªJŸsJ. cÆUl‹ ïU¡F« áWÄfËš
f h z h k š n g h d á W Ä f Ë ‹ g § F 2 . 7
rjåj¤âÈUªJ 4.2 rjåjkhf, 55.55 rjåj«
ca®ªJŸsJ. ïªj g¤jh©LfËš fhzhkš nghd
áWÄfË‹ Äf¢ rÇahd k‰W« x¥Õ£lsÉyhd
v © Â ¡ i f m â f Ç ¤ J Ÿ s J . m j h t J ,
áWÄfS¡F vâuhd ghFghL (jtwhd v©z«)
Äf¡T®ikahf btË¥gLtJ mghafukhdJ.
»uhk¥òw¥ gFâfËš ghÈd É»j« 2001š 934š
ïUªJ 2011š 919Mf FiwªJŸsJ, g¤jh©L fhy
Fiwî 1.60 rjåj«. fhzhkš nghd áWÄfË‹
v©Â¡if 1.23 ÄšÈaÅÈUªJ 2.07 ÄšÈadhf,
g¤jh©L fhy¤âš 68.29 rjåjkhf ca®ªJŸsJ.
f h z h k š n g h d á W Ä f Ë ‹ g § F 2 . 0
rjåj¤âÈUªJ 3.7 rjåjkhf, 85 rjåj«
ca®ªJŸsJ. ïªj òŸË Étu§fŸ mid¤âªâa
msÉyhd Étu§fisÉl mâfkhf cŸsjhš,
»uhk¥òw§fËš V‰bfdnt Ãyî« ÔÉukhd
ghÈd bjÇî ghFghL Äf ntfkhf ts®ªJŸsJ
v‹W fUjyh«.
2001 k‰W« 2011« M©o‰fhd muá‹ jftšfË‹
_y« bg©fŸ fhzhkš nghtj‰F fhuzkhd
bg©fS¡F vâuhd ghFgh£oš Ãyî« áy K¡»a
f h u  f i s v § f s J M Œ î m y R » w J .
F¿¥ãl¤jFªj msî ghÈd rk¤JtÄ‹ik
ntfkhf ts®ªJŸs áy khÃy§fËš (AÇahdh,
uh#°jh‹, F#uh¤, âšÈ, kfhuhZouh), mâf
tUkhd« <£L« bg©fËš fhzhkš nghd
bg©fË‹ g§F mâfǤJŸsJ M¢r®akhd
Éõa« mšy. bg© fšÉ mâf« cŸs
khÃy§fËš fhzhkš nghd bg©fË‹ g§F
Fiwthf cŸsJ. ïªj khÃy§fËš M©
b j h Ê y h s ® f i s É l m â f r j å j b g ©
b j h Ê y h s ® f Ÿ c Ÿ s d ® . b g © f Ÿ
mâfhu¤Jt¤â‰F ïJ xU msînfhyhf
m›t¥nghJ ga‹gL¤j¥gL»wJ. taJ tªj
bg©fËš (15 Kjš 59 taJ tiu) xU g§»d®
fhzhkš nghd bg©fË‹ g§if mâfǤjd®.
âUkzkhd bg©fË‹ ïw¥ò É»j« mâfǤjJ
ïj‰Ffhuzkhf ïU¡fyh«.
fhzhkš nghd bg©fËš Äf mâfkhd
gFâÆd® g£oaš rhâÆd® k‰W« g£oaš
g H § F o Æ d u h F « . b g © f S ¡ F v â u h d
F‰w§fË‹ v©Â¡if mâfÇ¡f mâfÇ¡f
fhzhkš nghd bg©fË‹ g§F mâfÇ¡»wJ.
fhzhkš nghd bg©fË‹ g§»š tl-bj‹
khÃy§fŸ ãÇî Ãyî»wJ. mjhtJ, tl¡F k‰W«
nk‰F gFâfËš bj‹ gFâiaÉl ïªj Ãiy
nkhrkhf ïU¡»wJ. bg©fS¡F Mjuthd
r£l§fŸ ÃyÉdhY« bg© mšyJ Mzhâ¡f
r_fkhf ïUªjhY« ï¤jifa ntWghL
Ãyî»wJ. ïWâahf fhzhkš nghd bg©fË‹
g§F Fiwtj‰F Clf btË¥ghLfS« F¿¥ã£l
msî fhuzkhf ïUªJŸsJ. FHªij ghÈd
É»j« ïu©L fhuz§fis¢ rh®ªJŸsJ: ãw¥ò
ghÈd É»j« k‰W« ãw¡fhj FHªijfËš ghÈd
kuz É»j«. bg© fU¡fiy¥ig¤ jL¥gjhš
ãw¥ò ghÈd É»j¤âš M© j‹ik Fiw»wJ.
ï›thW brŒtjhš njit¥glhj bg© fU¡fŸ
r¤jhd czî« RfhjhuK« kW¡f¥g£l áWÄfshf
ts®th®fŸ.
ghÈd nj®î:
1994š ïUªJ fU¡fiy¥ãš ghÈd nj®î
ïªâahÉš r£lÉnuhjkhdjhF«. - fUîUtj‰F
K‹ò k‰W« fUî‰w ã‹ (ghÈd nj®î jil) r£l«
1994, 1996š eilKiw¡F tªjJ, ghÈd nj®î
fU¡fiy¥ò eilbgW»wJ v‹gj‰F MjhukhF«.
xU bg©Â‰F mâf msÉyhd bg©
FHªijfŸ ïUªjhš xU M© FHªij nt©L«
v‹w ÉU¥g« ïU¡F« v‹W xU MŒî
bjÇÉ¡»wJ. V‰bfdnt, xU FHªij ïU¡F«
Fl«g§fËš Kjš FHªij Mzhf ïUªjhš,
ïu©lhtJ FHªij bg©zhf ïU¥gj‰fhd

29. 29kÅj cÇikfS¡fhd FHªijfË‹ Fuš - 67
rh¤âa« 0.515 mJnt Kjš FHªij bg©zhf
ïUªjhš, ïu©lhtJ bg©zhf ïU¥gj‰fhd
rh¤âa« btW« 0.422. áy ôf§fË‹go
M©LnjhW« 0.5 ÄšÈa‹ ghÈd nj®î
fU¡fiy¥òfŸ eilbgW»‹wJ. ãw rÛg¤âa
kâ¥ÕLfŸ mâfkhf cŸsJ (2011š 0.62 ÄšÈa‹
mšyJ gâî bgwhj ika§fËš, gƉá
b g w h j t ® f s h š , R f h j h u k ‰ w à i y Æ š
bgUksɉF el¤j¥gL« fU¡fiy¥òfŸ cŸË£l
60 y£r¤â‰F« mâf«). ãurt kuz§fËš Rkh® 8
rjåj« ghJfh¥g‰w fU¡fiy¥ãdhš Ãfœ»wJ.
Mf bkh¤j«, fšÉ, ntiy thŒ¥ò k‰W« r_f
T£lik¥òfŸ _ykhd bg©fË‹ mâfhu¤Jt«
ghFghLfS¡F vâuhf mt®fŸ Fuš bfhL¡f
fhuzkhf cŸsJ. mâfkhd Clf btË¥ghL,
bg©fË‹ cÇik ÛwšfS¡F j©lid
mË¡F« r£l§fis eilKiw¥gL¤JtJ
M»ait ïªj mty« Fiwtj‰F K¡»a
njitahF«. go¤j bg©fS« M© FHªij
nj®î¡nf K¡»a¤Jt« mË¥gjhš ïªâahÉš
M© FHªij nj®ÉÈUªJ Û©L tUtJ
Äf¥bgÇa rthyhf cŸsJ. jÉu M¢rÇa¥gL«
tifÆš ghÈd rk¤JtÄ‹ik cŸs khÃy§fË‹
Äf mâfkhd ts®¢á, mid¤J toÉyhd
ïH¥òfS¡F« fhuzkhf ïUªjhš mJ, bg©fŸ
fhzhkš nghF« ïªj Éõa¤ij ï‹D«
nkhrkh¡F«.
go¤j bg©fS« M© FHªij nj®î¡nf
K¡»a¤Jt« mË¥gjhš ïªâahÉš FHªij
nj®ÉÈUªJ Û©L tUtJ Äf¥bgÇa rthyhf
cŸsJ.
(th v°. Fšf®Å, Vš gšfiy¡ fHf¤âš
r_fÉaÈš Jiz MŒthsuhf cŸsh®.
kndh{nf. gh©nl M°ânuÈa njáa gšfiy¡
fHf¤âš bghUshjhu¤âš Kidt® g£l«
gÆš»wh®. uhf› bfŒAh, bghJ Rfhjhu¤â‰fhd
Ah®nt®L gŸËÆš cyfshÉa Rfhjhu« k‰W«
k¡fŸbjhifJiwƚɊPhÅahf cŸsh®.)
- Mjhu«: ‘â Ï©L’ 20 MfÞ£ 2013
FHªij âUkz§fËš K‹Åiy t»¡F« ïªâah:
I.eh. m¿¡if
ïªâahÉš x›bthU ïu©lhtJ bg© FHªij¡F« Fiwªj taânyna âUkz« brŒJ
it¡f¥gL»wJ v‹W I¡»a ehLfŸ k¡fŸ Ãâ (í.v‹.v~¥.ã.V.) mik¥ò T¿íŸsJ. cyf msÉš
FHªij¤ âUkz§fŸ eilbgW« tot§fŸ F¿¤j mªj mik¥ã‹ rÛg¤âa kâ¥ÕL, bghJthf
jil brŒa¥g£LŸs Mdhš, ï¥nghJ« bjhl®»w xU eilKiw¡ F¿¤j xU ftiy jU« á¤âu¤ij
K‹ it¡»wJ.
cy»nyna FHªij kzkfŸfŸ mâfkhf ïU¥gJ ïªâahÉšjh‹. 47 rjåj bg© FHªijfŸ
r£l¥ó®t tajhd 18 taâ‰F¡ Ñœ ïU¡F«nghnj âUkz« brŒJ it¡f¥gL»wh®fŸ. 2011 Kjš
2020 tiuÆyhd fhyf£l¤âš bgUghyhd tsU« ehLfËš 14 nfho FHªij¤ âUkz§fŸ
el¡f¡TL« v‹W o.v‹.v~¥.ã.V. T¿íŸsJ. mjhtJ, ruhrÇahf x›bthU ehS« 39,000 FHªij¤
âUkz§fŸ eilbgW»‹wd. bg©fS¡F vâuhd F‰w§fis¤ jL¡F« r£l§fis
tY¥gL¤JtJ F¿¤J ïªâah Éthâ¤J¡bfh©oU¡»w neu¤âš, cyf¥ bg©fŸ âd¤j‹W, ïªj
m⮢ᥠòŸËÉtu« btË tªJŸsJ.
gÇÓÈ¡f¥g£L tU« MnyhridfËš x‹W, âUkz« M»ÆUªjhY« ïšyhÉ£lhY« r«kj¤Jl‹
Toa ghÈaš cwî¡fhd taij 18 v‹gâÈUªJ 16 vd Fiw¡f nt©L« v‹gjhF«. “<Éu¡fk‰w
xU kÅj cÇik Ûwšjh‹ FHªij¤ âUkz«. ïJ bg© FHªijfË‹ fšÉiaí« clš ey¤ijí«
vâ®fhy ts®¢á thŒ¥òfisí« j£o¥gÇ¡»wJ,” v‹»wh® í.v‹.v~¥.ã.V. braš ïa¡Fe®
ghgJ©nl Xnrh£obkÏ‹. 2020« M©L th¡»š, 18 taâ‰F¡ Fiwªj 14 nfho bg©
FHªijfS¡F âUkz« elªâU¡F«; mt®fËš 5 nfho ng® 15 taâ‰F« Fiwªjt®fshf
ïU¥gh®fŸ v‹W« í.v‹.v~¥.ã.V. bjÇɤJŸsJ. í.v‹.v~¥.ã.V. m¿¡ifÆ‹go, FHªij¤
âUkz§fŸ Äf mâfkhf eilbgW« 10 ehLfŸ tUkhW: ie#® (75%), rh®£ (68%), k¤âa M¥ãÇ¡f¡
FoauR (68%), g§fshnjZ (66%), »Åah (63%), bkhrh«ã¡ (56%), khÈ (55%), g®¡»dh ~gh°nfh
k‰W« bj‰F Nlh‹ (52%),kyhÉ (50%).
Mjhu«: http://www.thehindu.com