SlideShare a Scribd company logo
Ceestelibertatea? VladTarko
Doua perspective Exista o intelegere “corecta” a libertatii – mizapolitica a discutieidesprelibertate: Intelegerealibertatii => anumiteopiniipolitice Libertatea are maimultecoordonate: care sunt partial complementare carora le dam prioritatidiferite Diferitioameniprioritizeazadiferit => mizapolitica a discutiei se pastreaza 2
Istoriaintelegeriilibertatii O abordareistoricafavorizeazaperspectiva “libertatea are maimultecoordonate” Exemple de autori: Orlando Patterson (1992), Freedom, Vol. 1: Freedom in the Making of Western Culture Quentin Skinner (1998), Liberty before Liberalism David Schmidtz and Jason Brennan (2010), A Brief History of Liberty 3
Coordonateleconceptului de libertate Libertatea de constrângeri (libertatea negativă);  Libertatea sub lege – opusul stării în care ne aflăm la cheremul deciziilor arbitrare ale anumitor persoane;  Libertatea politică(independenţa politicăsidemocraţia) – capacitatea de a determina conţinutul regulilor la care suntemsupusi;  Libertatea de alegere – abundenţa de opţiuni, opusul rarităţii;  Autonomia(libertatea psihologică) – opusul manipulării;  Toleranţa– lipsa costurilor semnificative asociate exprimarii identităţii de grup şi protecţia de care se bucură un asemenea grup (apărarea diversităţii);  Bunăstarea– cantitatea de bunuri şi servicii de care ne bucurăm. 4
Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa-> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta& Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa+ Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta 5
Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa-> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta& Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa+ Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta 6
Libertatea de constrangeri “I am normally said to be free to the degree to which no man or body of men interferes with my activity. Political liberty in this sense is simply the area within which a man can act unobstructed by others. If I am prevented by others from doing what I could otherwise do, I am to that degree unfree; and if this area is contracted by other men beyond a certain minimum, I can be described as being coerced, or, it may be, enslaved.” (Berlin) Dacalimiteleconstrangeriisunt bine definite  “the difference between aggression and defence to be recognized” (Popper) obtinemideea de piatalibera (Friedman, Buchanan). 7
Problema cu conceptul de libertatenegativa “Coercion ... cannot be altogether avoided because the only way to prevent it is by the threat of coercion.” (Hayek) Incercari de rezolvare a problemei: Drepturinaturale (Nozick, Rothbard): limitelelegitime ale coercitieisuntobiective; drepturileexista in sine, si nu in virtuteaunornormesiaranjamentesociale => societateapoate fi criticatapentrucaincalcaacestepresupusedrepturinaturale. Egalitatealibertatii (Kant, Spencer, Mill etc.): o ideeintuitivadargreu de operationalizat Libertatea sub lege (Buchanan etc.): drepturile nu sunt “naturale” sau “obiective”, ci exista in virtuteaunui “contract social” implicit si, in plus, a negocierilorintreparti Libertateapsihologica (existentialistii, darsi Hayek!): definitiacoercitieidoar in sensulagresiuniifiziceesteprearestransa; conceptul de coercitietrebuieintelesintr-un sensmailarg 8
Ideea de drepturinaturale “Liberty is the absence of physically coercive interference or invasion of an individual's person and property.” “ownership titles are ‘distributed’, where, in short, no man's property in his person or in tangibles is molested, violated, or interfered with by anyone else. But this means that absolute freedom, in the social sense, can be enjoyed … by every man in any society, no matter how complex or advanced.” (Rothbard) Problema: Conceptulinsusi de “coercitie”, distinctiadintre “agresiune” si “aparare”, e foartegreu de definitclar (vedetiDukeminier et al., Property pentrudescriereamultorcazurireale din justitie) Frauda nu presupuneinitiereafortei (cf. definitiei de maisus) sitotusi e inacceptabila => ideea de contract nu poate fi fundamentaastfel, ci e un concept suplimentar Diferentadintrefrauda, manipularesieroare e fuzzy: Frauda: promiticevasi nu respectipromisiunea Manipulare: ma lasi in mod intentionatsa cred ca-mi promiticeva (sa se subinteleagaceva), dar de faptpromitialtceva Eroare: eu cred in mod gresitca mi-aipromisceva, candtu mi-aipromis de faptaltceva (si n-aiavutintentia de a ma induce in eroare) 9
La ce conduce eseculabordarii de tip “drepturinaturale” Relativismulnormelor: Existaintotdeaunaregulisociale de delimitare a “agresiunii” de “aparare”, dar nu exista meta-criteriiobiectivedespremodalitatea “corecta” de delimitare. Ceeste “coercitie”  difera de la societate la societatesi diversioameni au opiniidiferite in aceastaprivinta. E.g. neclaritateaideii de “tulburare a linistii/ordiniipublice” Totusi: Existacriteriidespre cum trebuiesa fie procesul de selectare a normelorsi de definire a drepturilor, i.e. existaprocese de alegerecolectivalegitimesirespectivilegitime. 10
Egalitatealibertatiisilibertatea sub lege Acceptamca nu poate fi eliminatacoercitiadarimpunemanumiteconditiiasuprafelului in care poate fi exercitata in mod legitim: Trebuiesadecurga din reguliprestabilite – forta nu trebuiesa se manifestediscretionar Regulile nu trebuiesa fie scrise “cu dedicatie”, i.e. trebuiesa fie nedistriminatorii (aceleasiregulipentrutoti) Altfelpusaproblema: putereaautoritatilortrebuielimitata. Definirea “spatiuluiprivat” unde “tot ce nu-i interzis explicit e permis” Stipulareaexhaustiva a puterilorautoritatilorcarora “tot ce nu le estepermis explicit, le esteinterzis” 11
Cum facemcaregulilesa fie bune? Separareaputerilor in stat “The fundamental threat to freedom is power to coerce, be it in the hands of a monarch, a dictator, an oligarchy, or a momentary majority. The preservation of freedom requires the elimination of such concentration of power to the fullest possible extent and the dispersal and distribution of whatever power cannot be eliminated – a system of checks and balances.” (Friedman) Democratie “To govern oneself, to obey laws that one has chosen for oneself, to be self-determining, is a desirable end. … [T]o live in association with others necessarily requires that [people]must sometimes obey collective decisions that are binding on all members of the association. The problem, then, is to discover a way by which the members of an association may make decisions binding on all and still govern themselves. Because democracy maximizes the opportunities for self-determination among the members of an association, it is the best solution.” (Dahl) Foartemult de discutataici: public choice (esecuriledemocratiei) sisocial choice (paradoxurilemecanismelor de agregare a preferintelor) 12
Care estescopulultim al regulilor? Bunastarea Bunastare = cat maimultabogatie = oameniisaaibaacces la cat maimultebunurisiserviciipe care le doresc. Analiza cost-beneficii a legilor Relativlimitatadatoritacomplexitatiicelormaimultesituatiisi a dificultatiiidentificariiefectelorneintentionate Evolutionismul legal Descentralizaresiexperimentareinstitutionala Superioritateadreptuluicutumiar Libertatea de alegere 13
Subiectivitateapreferintelorsilibertatea de alegere Cum asiguribunastareadacapreferintelesuntsubiective? Raspuns: Crestinumarul de optiunipe care oamenii le au si-i lasipeeisaaleagasinguri. In general oameniistiuce e in interesullor=> bunastareageneralatindesacreascaastfel. Daca ne intoarcem la regulisilegi – o schimbareimportanta de perspectiva: In loccaautoritatilesa se intrebe: 1. “De cebunurisiservicii au oameniinevoie?” sau “Care-i moduloptim de furnizare a serviciului X?” trebuiesa se intrebe: 2. “Celegisporesclibertatea de alegere a cetatenilor?” “Maximizarealibertatii de alegere a omuluiobisnuit” = un criteriu general de abordare a analizeioricareipoliticipublice. 14
Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa-> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta& Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa+ Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta Autonomie -> Domnialegii Autonomie -> Toleranta 15
Autonomia, abordareapsihologica a conceptului de coercitie “By ‘coercion’ we mean such control of the environment or circumstances of a personby another that, in order to avoid greater evil, he is forced to act not according to a coherent plan of his own but to serve the ends of another.” (Hayek) Conform acesteidefinitiifraudasimanipulareadevinsieleforme de coercitie.  Ideea de coercitie e deciextinsadincolo de strictaagresiunefizica. De aici Hayek deduce necesitatealibertatii sub lege: Dacarezultateleaplicariilegiisuntimpredictibilecelor care o fac (legiuniversale, dreptateprocedurala), atuncilegeavaprotejaautonomiaindivizilor. Numaiastfellegile nu suntunelte de control siingineriesociala, iarcetatenii nu suntmanipulatisaactionezepentrurealizareaunor “scopurisociale” stabilite de autoritati (e.g. politicile de crestere a natalitatii). 16
Ideea de “autenticitate”: Autonomiasilibertatea de alegere Nu oricecrestere a numarului de optiuniesterelevanta, dacaoptiunilesunttoateproaste. Dewey:  relevanta e “crestereapotentialului” uneipersoane. Critica de stangaa consumerismuluisau a actiunilorcorporatiilor in lumeatreia. Preamulteoptiuni pot genera confuziesi e casi cum n-ar fi exemple date de Sunstein & Thaler in Nudge Optiunilesuntrelevantedoardaca nu suntprezentate manipulator. Si Milton Friedman acceptaasta: “The possibility of co-ordination through voluntary co-operation rests on the elementary - yet frequently denied - proposition that both parties to an economic transaction benefit from it, provided the transaction is bi-laterally voluntary and informed. Exchange can therefore bring about co-ordination without coercion.” 17
De la autonomie la toleranta Democratiapoateveni in contradictie nu numai cu libertateanegativa, ci si cu dorintaminoritatilor de a-simanifesta public apartenenta la grup. Criticaseparariidintre “spatiuprivat” / “spatiu public”: Anumiteforme private de intolerantasidiscriminare pot sa nu fie acceptabilepentrucaobligamembriiminoritatilorsa se comporteneautentic (sa-siascundasausarenunte la identitateape care o au). Definirea “spatiului public” exclusivprinpreferintelemajoritatiiesteintolerantafata de grupuriledefavorizate (e.g. homosexualiivorsieisa se poatasarutasi in public, nu doar in privat). 18
Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta & Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa + Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta In ciudaacestorlegaturisicomplementaritatiintrediferitelecoordonate, existacazuri in care apar trade-off-uriintreoricare 2 concepte. Complementaritateadintreele e decidoarpartiala. Celesapteconcepte nu suntreductibileunul la altul. 19
Structurareaunordezbateriimportante (1/2) Binelecomun Individualism Negativa Autonomie Libertatea de alegere Bunastare Comunitarianism Democratie Egalitatea in fata legii Toleranta Libertarianism Negativa Pozitiva Autonomie Libertatea de alegere Bunastare 20
Structurareaunordezbateriimportante (2/2) Dreptateasociala Proceduri Negativa Autonomie Democratie Egalitate in fata legii Rezultate Numar de optiuni Bunastare Toleranta Stanga vs. Dreapta Conservatori Negativa Libertatea sub lege Libertatea de alegere Progresisti Autonomie Democratie Bunastare Toleranta 21

More Related Content

What's hot

Liberalism and democracy
Liberalism and democracyLiberalism and democracy
Liberalism and democracyaquinaspolitics
 
Type 2 essay
Type 2 essay Type 2 essay
Type 2 essay Rebekah02
 
Jurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and Law
Jurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and LawJurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and Law
Jurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and Law
surrenderyourthrone
 
Distinguish between positive and negative freedom 15
Distinguish between positive and negative freedom 15Distinguish between positive and negative freedom 15
Distinguish between positive and negative freedom 15
mattbentley34
 

What's hot (7)

Liberalism and freedom
Liberalism and freedomLiberalism and freedom
Liberalism and freedom
 
Thinkers
ThinkersThinkers
Thinkers
 
Liberalism and democracy
Liberalism and democracyLiberalism and democracy
Liberalism and democracy
 
Type 2 essay
Type 2 essay Type 2 essay
Type 2 essay
 
Interpretive Turmoil And Enduring Values
Interpretive Turmoil And Enduring ValuesInterpretive Turmoil And Enduring Values
Interpretive Turmoil And Enduring Values
 
Jurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and Law
Jurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and LawJurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and Law
Jurisprudence - Devlin, Mill and Hart Regarding Moral and Law
 
Distinguish between positive and negative freedom 15
Distinguish between positive and negative freedom 15Distinguish between positive and negative freedom 15
Distinguish between positive and negative freedom 15
 

Viewers also liked

Libertate și responsabilitate proiect de lectie
Libertate și responsabilitate   proiect de lectieLibertate și responsabilitate   proiect de lectie
Libertate și responsabilitate proiect de lectie
boanad
 
Libertatea și responsabilitatea
Libertatea și responsabilitateaLibertatea și responsabilitatea
Libertatea și responsabilitateaAdelina-Ioana Sava
 
Prezentare ppt libertate si lege
Prezentare ppt   libertate si legePrezentare ppt   libertate si lege
Prezentare ppt libertate si legeiuliachinta
 
Vlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politice
Vlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politiceVlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politice
Vlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politice
Vlad Tarko
 
Vlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintifica
Vlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintificaVlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintifica
Vlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintifica
Vlad Tarko
 
Grupuri umane
Grupuri umaneGrupuri umane
Grupuri umaneandraseva
 
Relatii interpersonale - 1
Relatii interpersonale - 1Relatii interpersonale - 1
Relatii interpersonale - 1
einsteine
 
Proiect ed civica
Proiect ed civicaProiect ed civica
Proiect ed civica
Gabriela Denis
 
Elemente de statistica matematica și probabilitatea
Elemente de statistica matematica și probabilitateaElemente de statistica matematica și probabilitatea
Elemente de statistica matematica și probabilitatea
oles vol
 

Viewers also liked (10)

Libertate și responsabilitate proiect de lectie
Libertate și responsabilitate   proiect de lectieLibertate și responsabilitate   proiect de lectie
Libertate și responsabilitate proiect de lectie
 
Maturitatea
MaturitateaMaturitatea
Maturitatea
 
Libertatea și responsabilitatea
Libertatea și responsabilitateaLibertatea și responsabilitatea
Libertatea și responsabilitatea
 
Prezentare ppt libertate si lege
Prezentare ppt   libertate si legePrezentare ppt   libertate si lege
Prezentare ppt libertate si lege
 
Vlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politice
Vlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politiceVlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politice
Vlad Tarko - Impactul psihologiei evolutioniste asupra filosofiei politice
 
Vlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintifica
Vlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintificaVlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintifica
Vlad Tarko - Cum si de ce functioneaza comunitatea stiintifica
 
Grupuri umane
Grupuri umaneGrupuri umane
Grupuri umane
 
Relatii interpersonale - 1
Relatii interpersonale - 1Relatii interpersonale - 1
Relatii interpersonale - 1
 
Proiect ed civica
Proiect ed civicaProiect ed civica
Proiect ed civica
 
Elemente de statistica matematica și probabilitatea
Elemente de statistica matematica și probabilitateaElemente de statistica matematica și probabilitatea
Elemente de statistica matematica și probabilitatea
 

Similar to Vlad Tarko - Ce este libertatea?

Presentation On Liberty
Presentation On LibertyPresentation On Liberty
Presentation On Liberty
Abhinandan Kaul
 
Living with/out Sovereignty
Living with/out SovereigntyLiving with/out Sovereignty
Living with/out Sovereignty
Kuriakose Mathew
 
Liberty
LibertyLiberty
Liberty
Mahesh Patil
 
Philosophy05
Philosophy05Philosophy05
Philosophy05
Film-Philosophy
 
9 chapter 5 political_philosophy
9 chapter 5 political_philosophy9 chapter 5 political_philosophy
9 chapter 5 political_philosophy
Chormvirak Moulsem
 
LIBERTY.pptx
LIBERTY.pptxLIBERTY.pptx
LIBERTY.pptx
Vikas Khokhar
 
Surname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docx
Surname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docxSurname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docx
Surname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docx
deanmtaylor1545
 
A Critical Commentary On The Zwolinski 2013 Quot Libertarianism And Liberty ...
A Critical Commentary On The Zwolinski 2013  Quot Libertarianism And Liberty ...A Critical Commentary On The Zwolinski 2013  Quot Libertarianism And Liberty ...
A Critical Commentary On The Zwolinski 2013 Quot Libertarianism And Liberty ...
Todd Turner
 
2009-09-12 FNF - What is Liberalism?
2009-09-12 FNF -  What is Liberalism?2009-09-12 FNF -  What is Liberalism?
2009-09-12 FNF - What is Liberalism?
Friedrich-Naumann-Stiftung für die Freiheit
 
Why be liberal?
Why be liberal?Why be liberal?
Why be liberal?
Anselm Eldergill
 
A Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in Morality
A Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in MoralityA Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in Morality
A Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in Morality
San Beda College Alabang
 
Social philosophy draft
Social philosophy draftSocial philosophy draft
Social philosophy draft
sidhebeauty
 
Social philosophy group 2 presentation
Social philosophy group 2 presentationSocial philosophy group 2 presentation
Social philosophy group 2 presentationsidhebeauty
 

Similar to Vlad Tarko - Ce este libertatea? (16)

Presentation On Liberty
Presentation On LibertyPresentation On Liberty
Presentation On Liberty
 
Living with/out Sovereignty
Living with/out SovereigntyLiving with/out Sovereignty
Living with/out Sovereignty
 
Liberty
LibertyLiberty
Liberty
 
Philosophy05
Philosophy05Philosophy05
Philosophy05
 
Essay #2
Essay #2Essay #2
Essay #2
 
9 chapter 5 political_philosophy
9 chapter 5 political_philosophy9 chapter 5 political_philosophy
9 chapter 5 political_philosophy
 
LIBERTY.pptx
LIBERTY.pptxLIBERTY.pptx
LIBERTY.pptx
 
Surname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docx
Surname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docxSurname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docx
Surname 1Surname 2Mehwish ElahiDanielle StokesFreedom.docx
 
METGs in WDS
METGs in WDSMETGs in WDS
METGs in WDS
 
A Critical Commentary On The Zwolinski 2013 Quot Libertarianism And Liberty ...
A Critical Commentary On The Zwolinski 2013  Quot Libertarianism And Liberty ...A Critical Commentary On The Zwolinski 2013  Quot Libertarianism And Liberty ...
A Critical Commentary On The Zwolinski 2013 Quot Libertarianism And Liberty ...
 
2009-09-12 FNF - What is Liberalism?
2009-09-12 FNF -  What is Liberalism?2009-09-12 FNF -  What is Liberalism?
2009-09-12 FNF - What is Liberalism?
 
Why be liberal?
Why be liberal?Why be liberal?
Why be liberal?
 
An Introduction to Libertarianism
An Introduction to LibertarianismAn Introduction to Libertarianism
An Introduction to Libertarianism
 
A Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in Morality
A Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in MoralityA Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in Morality
A Christian Perspective of Law and Freedom- Lesson in Morality
 
Social philosophy draft
Social philosophy draftSocial philosophy draft
Social philosophy draft
 
Social philosophy group 2 presentation
Social philosophy group 2 presentationSocial philosophy group 2 presentation
Social philosophy group 2 presentation
 

More from Vlad Tarko

Aligica & Tarko - Institutional resilience and economic systems
Aligica & Tarko - Institutional resilience and economic systemsAligica & Tarko - Institutional resilience and economic systems
Aligica & Tarko - Institutional resilience and economic systems
Vlad Tarko
 
Aligica & Tarko - Crony capitalism
Aligica & Tarko - Crony capitalismAligica & Tarko - Crony capitalism
Aligica & Tarko - Crony capitalism
Vlad Tarko
 
Vlad Tarko - Living within Rules
Vlad Tarko - Living within RulesVlad Tarko - Living within Rules
Vlad Tarko - Living within Rules
Vlad Tarko
 
Aligica & Tarko - Possible futures of capitalism
Aligica & Tarko - Possible futures of capitalismAligica & Tarko - Possible futures of capitalism
Aligica & Tarko - Possible futures of capitalism
Vlad Tarko
 
Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011
Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011
Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011Vlad Tarko
 
Vlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilor
Vlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilorVlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilor
Vlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilor
Vlad Tarko
 
Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...
Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...
Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...
Vlad Tarko
 
Vlad Tarko - Modele, emergenta si simulari sociale
Vlad Tarko - Modele, emergenta si simulari socialeVlad Tarko - Modele, emergenta si simulari sociale
Vlad Tarko - Modele, emergenta si simulari sociale
Vlad Tarko
 
Poza De Familie Darwiniana
Poza De Familie DarwinianaPoza De Familie Darwiniana
Poza De Familie Darwiniana
Vlad Tarko
 
Schimba Lumea Prezentare
Schimba Lumea PrezentareSchimba Lumea Prezentare
Schimba Lumea Prezentare
Vlad Tarko
 
Libertate si securitate
Libertate si securitateLibertate si securitate
Libertate si securitate
Vlad Tarko
 
O Scurta Istorie Economica A Omenirii
O Scurta Istorie Economica A OmeniriiO Scurta Istorie Economica A Omenirii
O Scurta Istorie Economica A Omenirii
Vlad Tarko
 
Vlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic Institutions
Vlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic InstitutionsVlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic Institutions
Vlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic Institutions
Vlad Tarko
 
A walk though Vienna
A walk though ViennaA walk though Vienna
A walk though Vienna
Vlad Tarko
 
Aquarium, Berlin
Aquarium, BerlinAquarium, Berlin
Aquarium, BerlinVlad Tarko
 
Views from Berlin
Views from BerlinViews from Berlin
Views from BerlinVlad Tarko
 
Checkpoint Charlie
Checkpoint CharlieCheckpoint Charlie
Checkpoint CharlieVlad Tarko
 
Jewish Museum, berlin
Jewish Museum, berlinJewish Museum, berlin
Jewish Museum, berlinVlad Tarko
 
Natural History Museum, Berlin
Natural History Museum, BerlinNatural History Museum, Berlin
Natural History Museum, BerlinVlad Tarko
 
Impossible Triangle
Impossible TriangleImpossible Triangle
Impossible Triangle
Vlad Tarko
 

More from Vlad Tarko (20)

Aligica & Tarko - Institutional resilience and economic systems
Aligica & Tarko - Institutional resilience and economic systemsAligica & Tarko - Institutional resilience and economic systems
Aligica & Tarko - Institutional resilience and economic systems
 
Aligica & Tarko - Crony capitalism
Aligica & Tarko - Crony capitalismAligica & Tarko - Crony capitalism
Aligica & Tarko - Crony capitalism
 
Vlad Tarko - Living within Rules
Vlad Tarko - Living within RulesVlad Tarko - Living within Rules
Vlad Tarko - Living within Rules
 
Aligica & Tarko - Possible futures of capitalism
Aligica & Tarko - Possible futures of capitalismAligica & Tarko - Possible futures of capitalism
Aligica & Tarko - Possible futures of capitalism
 
Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011
Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011
Aligica & Tarko - The Uses of Austerity, Romania 2007-2011
 
Vlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilor
Vlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilorVlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilor
Vlad Tarko - Costul prohibitiei drogurilor
 
Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...
Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...
Vlad Tarko - Policentricitatea: Structura ordinii spontane in sistemele socia...
 
Vlad Tarko - Modele, emergenta si simulari sociale
Vlad Tarko - Modele, emergenta si simulari socialeVlad Tarko - Modele, emergenta si simulari sociale
Vlad Tarko - Modele, emergenta si simulari sociale
 
Poza De Familie Darwiniana
Poza De Familie DarwinianaPoza De Familie Darwiniana
Poza De Familie Darwiniana
 
Schimba Lumea Prezentare
Schimba Lumea PrezentareSchimba Lumea Prezentare
Schimba Lumea Prezentare
 
Libertate si securitate
Libertate si securitateLibertate si securitate
Libertate si securitate
 
O Scurta Istorie Economica A Omenirii
O Scurta Istorie Economica A OmeniriiO Scurta Istorie Economica A Omenirii
O Scurta Istorie Economica A Omenirii
 
Vlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic Institutions
Vlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic InstitutionsVlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic Institutions
Vlad Tarko - From Informal Tribal Affairs To Formal Democratic Institutions
 
A walk though Vienna
A walk though ViennaA walk though Vienna
A walk though Vienna
 
Aquarium, Berlin
Aquarium, BerlinAquarium, Berlin
Aquarium, Berlin
 
Views from Berlin
Views from BerlinViews from Berlin
Views from Berlin
 
Checkpoint Charlie
Checkpoint CharlieCheckpoint Charlie
Checkpoint Charlie
 
Jewish Museum, berlin
Jewish Museum, berlinJewish Museum, berlin
Jewish Museum, berlin
 
Natural History Museum, Berlin
Natural History Museum, BerlinNatural History Museum, Berlin
Natural History Museum, Berlin
 
Impossible Triangle
Impossible TriangleImpossible Triangle
Impossible Triangle
 

Recently uploaded

Operation Blue Star - Saka Neela Tara
Operation Blue Star   -  Saka Neela TaraOperation Blue Star   -  Saka Neela Tara
Operation Blue Star - Saka Neela Tara
Balvir Singh
 
The Roman Empire A Historical Colossus.pdf
The Roman Empire A Historical Colossus.pdfThe Roman Empire A Historical Colossus.pdf
The Roman Empire A Historical Colossus.pdf
kaushalkr1407
 
Introduction to Quality Improvement Essentials
Introduction to Quality Improvement EssentialsIntroduction to Quality Improvement Essentials
Introduction to Quality Improvement Essentials
Excellence Foundation for South Sudan
 
special B.ed 2nd year old paper_20240531.pdf
special B.ed 2nd year old paper_20240531.pdfspecial B.ed 2nd year old paper_20240531.pdf
special B.ed 2nd year old paper_20240531.pdf
Special education needs
 
Sectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdf
Sectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdfSectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdf
Sectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdf
Vivekanand Anglo Vedic Academy
 
How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...
How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...
How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...
Jisc
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...
Nguyen Thanh Tu Collection
 
Phrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Phrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXPhrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Phrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
MIRIAMSALINAS13
 
Language Across the Curriculm LAC B.Ed.
Language Across the  Curriculm LAC B.Ed.Language Across the  Curriculm LAC B.Ed.
Language Across the Curriculm LAC B.Ed.
Atul Kumar Singh
 
Polish students' mobility in the Czech Republic
Polish students' mobility in the Czech RepublicPolish students' mobility in the Czech Republic
Polish students' mobility in the Czech Republic
Anna Sz.
 
The Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve Thomason
The Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve ThomasonThe Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve Thomason
The Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve Thomason
Steve Thomason
 
Supporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptx
Supporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptxSupporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptx
Supporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptx
Jisc
 
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
siemaillard
 
How to Split Bills in the Odoo 17 POS Module
How to Split Bills in the Odoo 17 POS ModuleHow to Split Bills in the Odoo 17 POS Module
How to Split Bills in the Odoo 17 POS Module
Celine George
 
Unit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdf
Unit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdfUnit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdf
Unit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdf
Thiyagu K
 
Thesis Statement for students diagnonsed withADHD.ppt
Thesis Statement for students diagnonsed withADHD.pptThesis Statement for students diagnonsed withADHD.ppt
Thesis Statement for students diagnonsed withADHD.ppt
EverAndrsGuerraGuerr
 
How to Break the cycle of negative Thoughts
How to Break the cycle of negative ThoughtsHow to Break the cycle of negative Thoughts
How to Break the cycle of negative Thoughts
Col Mukteshwar Prasad
 
The French Revolution Class 9 Study Material pdf free download
The French Revolution Class 9 Study Material pdf free downloadThe French Revolution Class 9 Study Material pdf free download
The French Revolution Class 9 Study Material pdf free download
Vivekanand Anglo Vedic Academy
 
Sha'Carri Richardson Presentation 202345
Sha'Carri Richardson Presentation 202345Sha'Carri Richardson Presentation 202345
Sha'Carri Richardson Presentation 202345
beazzy04
 
The Challenger.pdf DNHS Official Publication
The Challenger.pdf DNHS Official PublicationThe Challenger.pdf DNHS Official Publication
The Challenger.pdf DNHS Official Publication
Delapenabediema
 

Recently uploaded (20)

Operation Blue Star - Saka Neela Tara
Operation Blue Star   -  Saka Neela TaraOperation Blue Star   -  Saka Neela Tara
Operation Blue Star - Saka Neela Tara
 
The Roman Empire A Historical Colossus.pdf
The Roman Empire A Historical Colossus.pdfThe Roman Empire A Historical Colossus.pdf
The Roman Empire A Historical Colossus.pdf
 
Introduction to Quality Improvement Essentials
Introduction to Quality Improvement EssentialsIntroduction to Quality Improvement Essentials
Introduction to Quality Improvement Essentials
 
special B.ed 2nd year old paper_20240531.pdf
special B.ed 2nd year old paper_20240531.pdfspecial B.ed 2nd year old paper_20240531.pdf
special B.ed 2nd year old paper_20240531.pdf
 
Sectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdf
Sectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdfSectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdf
Sectors of the Indian Economy - Class 10 Study Notes pdf
 
How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...
How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...
How libraries can support authors with open access requirements for UKRI fund...
 
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...
GIÁO ÁN DẠY THÊM (KẾ HOẠCH BÀI BUỔI 2) - TIẾNG ANH 8 GLOBAL SUCCESS (2 CỘT) N...
 
Phrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Phrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXPhrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Phrasal Verbs.XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
 
Language Across the Curriculm LAC B.Ed.
Language Across the  Curriculm LAC B.Ed.Language Across the  Curriculm LAC B.Ed.
Language Across the Curriculm LAC B.Ed.
 
Polish students' mobility in the Czech Republic
Polish students' mobility in the Czech RepublicPolish students' mobility in the Czech Republic
Polish students' mobility in the Czech Republic
 
The Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve Thomason
The Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve ThomasonThe Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve Thomason
The Art Pastor's Guide to Sabbath | Steve Thomason
 
Supporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptx
Supporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptxSupporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptx
Supporting (UKRI) OA monographs at Salford.pptx
 
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
 
How to Split Bills in the Odoo 17 POS Module
How to Split Bills in the Odoo 17 POS ModuleHow to Split Bills in the Odoo 17 POS Module
How to Split Bills in the Odoo 17 POS Module
 
Unit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdf
Unit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdfUnit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdf
Unit 2- Research Aptitude (UGC NET Paper I).pdf
 
Thesis Statement for students diagnonsed withADHD.ppt
Thesis Statement for students diagnonsed withADHD.pptThesis Statement for students diagnonsed withADHD.ppt
Thesis Statement for students diagnonsed withADHD.ppt
 
How to Break the cycle of negative Thoughts
How to Break the cycle of negative ThoughtsHow to Break the cycle of negative Thoughts
How to Break the cycle of negative Thoughts
 
The French Revolution Class 9 Study Material pdf free download
The French Revolution Class 9 Study Material pdf free downloadThe French Revolution Class 9 Study Material pdf free download
The French Revolution Class 9 Study Material pdf free download
 
Sha'Carri Richardson Presentation 202345
Sha'Carri Richardson Presentation 202345Sha'Carri Richardson Presentation 202345
Sha'Carri Richardson Presentation 202345
 
The Challenger.pdf DNHS Official Publication
The Challenger.pdf DNHS Official PublicationThe Challenger.pdf DNHS Official Publication
The Challenger.pdf DNHS Official Publication
 

Vlad Tarko - Ce este libertatea?

  • 2. Doua perspective Exista o intelegere “corecta” a libertatii – mizapolitica a discutieidesprelibertate: Intelegerealibertatii => anumiteopiniipolitice Libertatea are maimultecoordonate: care sunt partial complementare carora le dam prioritatidiferite Diferitioameniprioritizeazadiferit => mizapolitica a discutiei se pastreaza 2
  • 3. Istoriaintelegeriilibertatii O abordareistoricafavorizeazaperspectiva “libertatea are maimultecoordonate” Exemple de autori: Orlando Patterson (1992), Freedom, Vol. 1: Freedom in the Making of Western Culture Quentin Skinner (1998), Liberty before Liberalism David Schmidtz and Jason Brennan (2010), A Brief History of Liberty 3
  • 4. Coordonateleconceptului de libertate Libertatea de constrângeri (libertatea negativă); Libertatea sub lege – opusul stării în care ne aflăm la cheremul deciziilor arbitrare ale anumitor persoane; Libertatea politică(independenţa politicăsidemocraţia) – capacitatea de a determina conţinutul regulilor la care suntemsupusi; Libertatea de alegere – abundenţa de opţiuni, opusul rarităţii; Autonomia(libertatea psihologică) – opusul manipulării; Toleranţa– lipsa costurilor semnificative asociate exprimarii identităţii de grup şi protecţia de care se bucură un asemenea grup (apărarea diversităţii); Bunăstarea– cantitatea de bunuri şi servicii de care ne bucurăm. 4
  • 5. Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa-> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta& Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa+ Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta 5
  • 6. Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa-> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta& Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa+ Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta 6
  • 7. Libertatea de constrangeri “I am normally said to be free to the degree to which no man or body of men interferes with my activity. Political liberty in this sense is simply the area within which a man can act unobstructed by others. If I am prevented by others from doing what I could otherwise do, I am to that degree unfree; and if this area is contracted by other men beyond a certain minimum, I can be described as being coerced, or, it may be, enslaved.” (Berlin) Dacalimiteleconstrangeriisunt bine definite “the difference between aggression and defence to be recognized” (Popper) obtinemideea de piatalibera (Friedman, Buchanan). 7
  • 8. Problema cu conceptul de libertatenegativa “Coercion ... cannot be altogether avoided because the only way to prevent it is by the threat of coercion.” (Hayek) Incercari de rezolvare a problemei: Drepturinaturale (Nozick, Rothbard): limitelelegitime ale coercitieisuntobiective; drepturileexista in sine, si nu in virtuteaunornormesiaranjamentesociale => societateapoate fi criticatapentrucaincalcaacestepresupusedrepturinaturale. Egalitatealibertatii (Kant, Spencer, Mill etc.): o ideeintuitivadargreu de operationalizat Libertatea sub lege (Buchanan etc.): drepturile nu sunt “naturale” sau “obiective”, ci exista in virtuteaunui “contract social” implicit si, in plus, a negocierilorintreparti Libertateapsihologica (existentialistii, darsi Hayek!): definitiacoercitieidoar in sensulagresiuniifiziceesteprearestransa; conceptul de coercitietrebuieintelesintr-un sensmailarg 8
  • 9. Ideea de drepturinaturale “Liberty is the absence of physically coercive interference or invasion of an individual's person and property.” “ownership titles are ‘distributed’, where, in short, no man's property in his person or in tangibles is molested, violated, or interfered with by anyone else. But this means that absolute freedom, in the social sense, can be enjoyed … by every man in any society, no matter how complex or advanced.” (Rothbard) Problema: Conceptulinsusi de “coercitie”, distinctiadintre “agresiune” si “aparare”, e foartegreu de definitclar (vedetiDukeminier et al., Property pentrudescriereamultorcazurireale din justitie) Frauda nu presupuneinitiereafortei (cf. definitiei de maisus) sitotusi e inacceptabila => ideea de contract nu poate fi fundamentaastfel, ci e un concept suplimentar Diferentadintrefrauda, manipularesieroare e fuzzy: Frauda: promiticevasi nu respectipromisiunea Manipulare: ma lasi in mod intentionatsa cred ca-mi promiticeva (sa se subinteleagaceva), dar de faptpromitialtceva Eroare: eu cred in mod gresitca mi-aipromisceva, candtu mi-aipromis de faptaltceva (si n-aiavutintentia de a ma induce in eroare) 9
  • 10. La ce conduce eseculabordarii de tip “drepturinaturale” Relativismulnormelor: Existaintotdeaunaregulisociale de delimitare a “agresiunii” de “aparare”, dar nu exista meta-criteriiobiectivedespremodalitatea “corecta” de delimitare. Ceeste “coercitie” difera de la societate la societatesi diversioameni au opiniidiferite in aceastaprivinta. E.g. neclaritateaideii de “tulburare a linistii/ordiniipublice” Totusi: Existacriteriidespre cum trebuiesa fie procesul de selectare a normelorsi de definire a drepturilor, i.e. existaprocese de alegerecolectivalegitimesirespectivilegitime. 10
  • 11. Egalitatealibertatiisilibertatea sub lege Acceptamca nu poate fi eliminatacoercitiadarimpunemanumiteconditiiasuprafelului in care poate fi exercitata in mod legitim: Trebuiesadecurga din reguliprestabilite – forta nu trebuiesa se manifestediscretionar Regulile nu trebuiesa fie scrise “cu dedicatie”, i.e. trebuiesa fie nedistriminatorii (aceleasiregulipentrutoti) Altfelpusaproblema: putereaautoritatilortrebuielimitata. Definirea “spatiuluiprivat” unde “tot ce nu-i interzis explicit e permis” Stipulareaexhaustiva a puterilorautoritatilorcarora “tot ce nu le estepermis explicit, le esteinterzis” 11
  • 12. Cum facemcaregulilesa fie bune? Separareaputerilor in stat “The fundamental threat to freedom is power to coerce, be it in the hands of a monarch, a dictator, an oligarchy, or a momentary majority. The preservation of freedom requires the elimination of such concentration of power to the fullest possible extent and the dispersal and distribution of whatever power cannot be eliminated – a system of checks and balances.” (Friedman) Democratie “To govern oneself, to obey laws that one has chosen for oneself, to be self-determining, is a desirable end. … [T]o live in association with others necessarily requires that [people]must sometimes obey collective decisions that are binding on all members of the association. The problem, then, is to discover a way by which the members of an association may make decisions binding on all and still govern themselves. Because democracy maximizes the opportunities for self-determination among the members of an association, it is the best solution.” (Dahl) Foartemult de discutataici: public choice (esecuriledemocratiei) sisocial choice (paradoxurilemecanismelor de agregare a preferintelor) 12
  • 13. Care estescopulultim al regulilor? Bunastarea Bunastare = cat maimultabogatie = oameniisaaibaacces la cat maimultebunurisiserviciipe care le doresc. Analiza cost-beneficii a legilor Relativlimitatadatoritacomplexitatiicelormaimultesituatiisi a dificultatiiidentificariiefectelorneintentionate Evolutionismul legal Descentralizaresiexperimentareinstitutionala Superioritateadreptuluicutumiar Libertatea de alegere 13
  • 14. Subiectivitateapreferintelorsilibertatea de alegere Cum asiguribunastareadacapreferintelesuntsubiective? Raspuns: Crestinumarul de optiunipe care oamenii le au si-i lasipeeisaaleagasinguri. In general oameniistiuce e in interesullor=> bunastareageneralatindesacreascaastfel. Daca ne intoarcem la regulisilegi – o schimbareimportanta de perspectiva: In loccaautoritatilesa se intrebe: 1. “De cebunurisiservicii au oameniinevoie?” sau “Care-i moduloptim de furnizare a serviciului X?” trebuiesa se intrebe: 2. “Celegisporesclibertatea de alegere a cetatenilor?” “Maximizarealibertatii de alegere a omuluiobisnuit” = un criteriu general de abordare a analizeioricareipoliticipublice. 14
  • 15. Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa-> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta& Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa+ Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta Autonomie -> Domnialegii Autonomie -> Toleranta 15
  • 16. Autonomia, abordareapsihologica a conceptului de coercitie “By ‘coercion’ we mean such control of the environment or circumstances of a personby another that, in order to avoid greater evil, he is forced to act not according to a coherent plan of his own but to serve the ends of another.” (Hayek) Conform acesteidefinitiifraudasimanipulareadevinsieleforme de coercitie. Ideea de coercitie e deciextinsadincolo de strictaagresiunefizica. De aici Hayek deduce necesitatealibertatii sub lege: Dacarezultateleaplicariilegiisuntimpredictibilecelor care o fac (legiuniversale, dreptateprocedurala), atuncilegeavaprotejaautonomiaindivizilor. Numaiastfellegile nu suntunelte de control siingineriesociala, iarcetatenii nu suntmanipulatisaactionezepentrurealizareaunor “scopurisociale” stabilite de autoritati (e.g. politicile de crestere a natalitatii). 16
  • 17. Ideea de “autenticitate”: Autonomiasilibertatea de alegere Nu oricecrestere a numarului de optiuniesterelevanta, dacaoptiunilesunttoateproaste. Dewey: relevanta e “crestereapotentialului” uneipersoane. Critica de stangaa consumerismuluisau a actiunilorcorporatiilor in lumeatreia. Preamulteoptiuni pot genera confuziesi e casi cum n-ar fi exemple date de Sunstein & Thaler in Nudge Optiunilesuntrelevantedoardaca nu suntprezentate manipulator. Si Milton Friedman acceptaasta: “The possibility of co-ordination through voluntary co-operation rests on the elementary - yet frequently denied - proposition that both parties to an economic transaction benefit from it, provided the transaction is bi-laterally voluntary and informed. Exchange can therefore bring about co-ordination without coercion.” 17
  • 18. De la autonomie la toleranta Democratiapoateveni in contradictie nu numai cu libertateanegativa, ci si cu dorintaminoritatilor de a-simanifesta public apartenenta la grup. Criticaseparariidintre “spatiuprivat” / “spatiu public”: Anumiteforme private de intolerantasidiscriminare pot sa nu fie acceptabilepentrucaobligamembriiminoritatilorsa se comporteneautentic (sa-siascundasausarenunte la identitateape care o au). Definirea “spatiului public” exclusivprinpreferintelemajoritatiiesteintolerantafata de grupuriledefavorizate (e.g. homosexualiivorsieisa se poatasarutasi in public, nu doar in privat). 18
  • 19. Cum se leagaintreelecoordonatelelibertatii? Douaabordari: Conservatorismsiliberalismulclasic: Negativa -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare -> Libertate de alegere Toleranta & Autonomianeglijatesau considerate preocuparipoliticeilegitime Stangasiliberalismul modern: Negativa + Autonomie -> Domnialegii -> Democratie -> Bunastare (-> Libertate de alegere) + Toleranta In ciudaacestorlegaturisicomplementaritatiintrediferitelecoordonate, existacazuri in care apar trade-off-uriintreoricare 2 concepte. Complementaritateadintreele e decidoarpartiala. Celesapteconcepte nu suntreductibileunul la altul. 19
  • 20. Structurareaunordezbateriimportante (1/2) Binelecomun Individualism Negativa Autonomie Libertatea de alegere Bunastare Comunitarianism Democratie Egalitatea in fata legii Toleranta Libertarianism Negativa Pozitiva Autonomie Libertatea de alegere Bunastare 20
  • 21. Structurareaunordezbateriimportante (2/2) Dreptateasociala Proceduri Negativa Autonomie Democratie Egalitate in fata legii Rezultate Numar de optiuni Bunastare Toleranta Stanga vs. Dreapta Conservatori Negativa Libertatea sub lege Libertatea de alegere Progresisti Autonomie Democratie Bunastare Toleranta 21