Cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị.docx

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
LÝ LUẬN VỀ PHỔ BIẾN, GIÁO DỤC PHÁP
LUẬT CHO THANH NIÊN Ở ĐÔ THỊ
1.1. Khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc và vai trò của phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên ở đô thị
1.1.1. Khái niệm thanh niên ở đô thị
Thanh niên là khái niệm dùng để chỉ một nhóm nhân khẩu – xã hội với một
độ tuổi xác định, với những tâm sinh lý đặc thù và có một vai trò quan trọng trong
các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thanh niên là lớp người đang phát triển cả về
chất, cả về tâm lý tinh thần và cả về nhu cầu tình cảm, trí tuệ và tài năng, ước mơ
và lý tưởng, tư duy và tính cách. Đó cũng là thời kỳ hình thành những định hướng
giá trị của cuộc sống đang trưởng thành về nhân cách.
Thanh niên là một nhóm nhân khẩu xã hội đặc thù, chiếm số đông trong
dân cư, đan xen trong các giai tầng, cơ cấu xã hội và cơ cấu nghề nghiệp. Thanh
niên không phải là một giai cấp nhưng lại thường xuyên chịu ảnh hưởng của các
quan hệ giai cấp, của dư luận xã hội, của lối sống cộng đồng. Vì thế có người cho
rằng thanh niên là tấm gương phản chiếu của hình ảnh xã hội.
Thanh niên là lực lượng lao động dự trữ của xã hội, là tài nguyên vô giá của
mỗi quốc gia, dân tộc, là lực lượng tích cực tham gia vào quá trình phát triển kinh
tế, văn hóa, xã hội. Chính vì vậy trong công cuộc cải tạo xã hội, lực lượng chính
trị nào nắm được thanh niên, lực lượng ấy sẽ dành phần thắng trong tay. Lịch sử
cách mạng của dân tộc Việt Nam đã chứng minh cho chân lý đó.
Thanh niên là một thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong đời sống hằng
ngày cũng như trong các lĩnh vực khoa học. Tùy thuộc vào nội dung tiếp cận mà
người ta đưa ra các quan niệm khác nhau về thanh niên.
Từ góc độ sinh học thì các nhà nghiên cứu coi thanh niên là một giai đoạn
nhất định của quá trình phát triển của cơ thể, vì trong giai đoạn này thấy rõ sự
7

cường tráng về mặt thể lực, sự phát triển về trí tuệ và trưởng thành về sinh dụng,
tính dục.
Từ góc độ tâm lý học, các nhà tâm lý học thường nhìn nhận thanh niên là
một giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi thơ phụ thuộc sang hoạt động độc lập với tư
cách là một công dân có trách nhiệm. Ở giai đoạn này, sự phát triển về thể chất
đạt đến đỉnh cao, tuy nhiên, các yếu tố tâm lý mới được định hình và ổn định một
cách tương đối.
Từ góc độ kinh tế học, thanh niên được xem là một lực lượng lao động xã
hội đông đảo, nguồn lực bổ sung cho đội ngũ lao động trên tất cả các lĩnh vực, là
bộ phận quan trọng cấu thành lên lực lượng sản xuất, rất năng động, nhậy bén,
gắn bó với tiến trình phát triển xã hội, đi đầu trong công cuộc đấu tranh sáng tạo
mới, tham gia xây dựng giai cấp công nhân và các giai tầng trong xã hội.
Dưới góc độ luật học, theo Luật Thanh niên được Quốc hội khóa IX thông
qua có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 2007 tại Điều 1 quy định “Thanh
niên là công dân Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi”.
Theo Khoản 2 Điều 1 Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh:
"Thanh niên Việt Nam tuổi từ 15 đến 30, tích cực học tập, lao động và bảo vệ Tổ
quốc, thừa nhận Điều lệ Đoàn, tự nguyện hoạt động trong một tổ chức cơ sở của
Đoàn và có lý lịch rõ ràng đều được xét kết nạp vào Đoàn".
Liên hợp quốc định nghĩa thanh niên là nhóm người từ 15 đến 24 tuổi, chủ
yếu dựa trên cơ sở phân biệt các đặc điểm về tâm sinh lý và hoàn cảnh xã hội so
với các nhóm lứa tuổi khác. Nhưng Công ước quốc tế của Liên hợp quốc về quyền
trẻ em lại xác định trẻ em đến dưới 18 tuổi.
Để nhìn nhận đánh giá một cách tương đối toàn diện, và bao hàm được các
nội dung về phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên, phạm vi nghiên cứu
về thanh niên được hiểu là một nhóm nhân khẩu xã hội đặc thù có độ tuổi từ đủ
16 tuổi đến 30 tuổi, gắn với mọi giai cấp, mọi tầng lớp xã hội và có mặt trên mọi
lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội.
8

Như vậy, Thanh niên là khái niệm dùng để chỉ một nhóm nhân khẩu – xã hội
với một độ tuổi xác định, với những tâm sinh lý đặc thù và có một vai trò quan trọng
trong các lĩnh vực của đời sống xã hội; có độ tuổi từ đủ 16 đến 30 tuổi.
Ngoài tiêu chí độ tuổi, nhóm xã hội - dân cư “thanh niên” còn có thể được
chia thành các tiểu nhóm khác nhau, như thanh niên thành thị, thanh niên nông
thôn (nếu lấy địa bàn cư trú làm tiêu chí phân biệt).
Theo Từ điển Tiếng việt thì “Đô thị là một không gian cư trú của cộng đồng
người sống tập trung và hoạt động trong những khu vực kinh tế phi nông nghiệp”
[5, tr134].
Theo Điều 3 Luật Quy hoạch đô thị năm 2009 quy định: Đô thị là khu vực
tập trung dân cư sinh sống có mật độ rất cao, lực lượng sản xuất tập trung cao và
chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp, là trung tâm chính trị,
hành chính, kinh tế, văn hóa hoặc chuyên ngành, có vai trò thúc đẩy sự phát triển
kinh tế - xã hội của quốc gia hoặc một vùng lãnh thổ, một địa phương, bao gồm
nội thành, ngoại thành của thành phố; nội thị, ngoại thị của thị xã, thị trấn.
Đô thị có những đặc điểm như: (i) Là nơi cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng
xã hội phát triển có tính liên thông, đồng bộ; (ii) Là nơi tập trung dân cư với mật
độ rất cao[1], tối thiểu phải đạt một mức nhất định tùy vào các quy ước mang tính
chủ quan mà Nhà nước đặt ra; (iii) Là nơi lực lượng sản xuất phát triển và tập
trung rất cao; (iv) Là nơi có nếp sống, văn hóa của thị dân gắn liền với đặc điểm
sinh hoạt, giao tiếp rất đặc thù khác với nông thôn; (v) Là nơi dễ tập trung, phát
sinh các tệ nạn xã hội là thử thách đối với công tác quản lý; (vi) Có địa giới hành
chính và điều kiện sinh sống của người dân khá chật hẹp so với địa bàn nông thôn.
Từ khái niệm đô thị, tác giả luận văn rút ra quan niệm chung về thanh niên
ở đô thị như sau: Thanh niên ở đô thị là những người từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi, là
một bộ phận dân cư sinh sống tại đô thị.
Thanh niên ở đô thị có điều kiện sinh sống đa dạng và phức tạp hơn thanh
niên ở những vùng nông thôn. Mặt khác, thanh niên ở đô thị gồm nhiều thành
9

phần sống đan xen và có lối sống khác nhau, phức tạp. Thanh niên ở đô thị được
tiếp cận với nền kinh tế công nghiệp, đa ngành, đa lĩnh vực, có tốc độ phát triển
cao, là địa bàn hoạt động của các loại thị trường, là nơi hội tụ và trao đổi thông
tin, vì vậy đây cũng là nơi dễ nảy sinh các tệ nạn xã hội và các hiện tượng làm
mất ổn định an ninh, trật tự an toàn xã hội. Về cơ bản thanh niên ở đô thị có những
đặc trưng khác biệt so với thanh niên sống ở nông thôn và các vùng miền khác
của đất nước như:
- Về quy mô, số lượng: Do quy mô dân số ở đô thị lớn hơn, mật độ dân cư
đông đúc hơn so với ở nông thôn, các vùng miền khác nên số lượng thanh niên ở
đô thị chiếm tỷ trọng lớn hơn. Hiện nay ở nước ta thủ đô Hà Nội và TP. Hồ Chí
Minh là 2 đô thi đặc biệt có quy mô và mật độ dân số cao nhất cả nước do vậy, số
lượng thanh niên ở 2 thành phố này cũng chiếm tỷ trọng lớn.
- Về các nhóm giai cấp, tầng lớp xã hội thì ở đô thị thanh niên chủ yếu là
công nhân, tri thức, thợ thủ công, cán bộ, công chức …
- Về cơ cấu lao động và lĩnh vực sản xuất: Thanh niên ở đô thị thường tham
gia vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp, dịch vụ, thương nghiệp, sản xuất phi vật
chất.
- Về cơ sở hạ tầng: Thanh niên ở đô thị được tiếp cận với hệ thống cơ sở hạ
tầng tốt, tiện nghi hơn so với các vùng miền khác. Đây cũng là lực lượng có khả
năng quyết định sự thành công của quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất
nước.
- Về lối sống, văn hóa: Thanh niên ở đô thị thường có trình độ học vấn cao
hơn và mức sống trung bình của thanh niên thành thị cũng cao hơn so với thanh
niên ở các vùng miền khác. Thanh niên ở đô thị có lối sống, giao tiếp, đời sống
tinh thần phong phú, đa dạng; tác phong công nghiệp hiện đại, luôn biết học hỏi,
sáng tạo và tiếp thu tinh hoa, sự tiến bộ của khoa học công nghệ.
Chính những đặc trưng riêng biệt này của thanh niên ở đô thị đã quyết định
đến nội dung, phương pháp phố biến giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị.
Xuất phát từ sự đa dạng của thanh niên đô thị (công nhân, tri thức, công
10

chức nhà nước, tư sản, thợ thủ công ….) và sự phong phú trong đời sống, sự
thuận lợi trong tiếp thu khoa học công nghệ tiên tiến nên những nội dung, phương
pháp tuyên truyền giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đây không thể đồng nhất
với thanh niên ở nông thôn hay các vùng miền khác trong cả nước.
1.1.2. Khái niệm, mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên ở đô thị
Theo Đại từ điển Tiếng Việt thì "Phổ biến là làm cho đông đảo mọi người
biết đến một vấn đề, một tri thức bằng cách truyền đạt trực tiếp hay thông qua
hình thức nào đó" [5, tr3]
Theo Đại từ điển Từ và ngữ Hán – Việt "Giáo dục là quá trình hoạt động
có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm bồi dưỡng cho con người
những phẩm chất đạo đức và những tri thức cần thiết để người ta có khả năng
tham gia mọi mặt của đời sống xã hội" [6, tr3].
Sổ tay hướng dẫn nghiệp vụ PBGDPL thì: Giáo dục pháp luật là một khái
niệm rộng bao gồm cả quá trình nâng cao tri thức pháp luật cho đối tượng và bằng
nhiều cách (thuyết phục, nêu gương, ám thị...) hình thành tình cảm, niềm tin pháp
luật cho đối tượng, từ đó nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật, nghiêm chỉnh chấp
hành pháp luật của đối tượng [7,tr7].
Theo nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật của Luật Phổ biến, giáo dục
pháp luật năm 2012 (Điều 10) thì phổ biến, giáo dục pháp luật là hoạt động truyền
đạt thông tin, nội dung pháp luật, bao gồm: (i) Quy định của Hiến pháp và văn
bản quy phạm pháp luật về dân sự, hình sự, hành chính, hôn nhân và gia đình,
bình đẳng giới, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường, lao động, giáo dục, y tế,
quốc phòng, an ninh, giao thông, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, quyền
hạn và trách nhiệm của cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, các văn bản quy
phạm pháp luật mới được ban hành; (ii) Các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa
xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, các thỏa thuận quốc tế; (iii)
Ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi ích của việc
chấp hành pháp luật; gương người tốt, việc tốt trong thực hiện pháp luật.
11

Phổ biến, giáo dục pháp luật được tổ chức thực hiện bởi những chủ thể xác định
(Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương, Uỷ ban nhân dân các cấp).
Từ cách giải thích của từ điển về hai khái niệm “phổ biến”, “giáo dục” kết hợp
với các nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật mà Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật
đưa ra, có thể khái quát lại khái niệm Phổ biến, giáo dục pháp luật như sau:
- Theo nghĩa hẹp: Phổ biến, giáo dục pháp luật là giới thiệu tinh thần văn
bản pháp luật cho người có nhu cầu; theo đó phổ biến, giáo dục pháp luật là việc
truyền bá pháp luật cho đối tượng nhằm nâng cao tri thức, tình cảm, niềm tin pháp
luật cho đối tượng từ đó nâng cao ý thức tôn trọng pháp luật, nghiêm chỉnh chấp
hành pháp luật của đối tượng.
- Theo nghĩa rộng: Phổ biến, giáo dục pháp luật là một khâu của hoạt động
tổ chức thực hiện pháp luật, là hoạt động định hướng có tổ chức, có chủ định thông
qua các hình thức giáo dục, thuyết phục, nêu gương... nhằm mục đích hình thành
ở đối tượng tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi xử sự phù hợp với các đòi hỏi
của hệ thống pháp luật hiện hành với các hình thức, phương tiện, phương pháp
đặc thù.
Trong phạm vi nghiên cứu của luận văn, tác giả đồng ý với khái niệm chung
nhất trong đó phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên đô thị là một nội dung
nằm trong phổ biến giáo dục pháp luật cho thanh niên: “Phổ biến, giáo dục pháp
luật cho thanh niên ở đô thị là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có dự định
của chủ thể phổ biến giáo dục pháp luật tác động lên đối tượng phổ biến giáo dục
pháp luật một cách có hệ thống và thường xuyên, nhằm mục đích hình thành ở họ
tri thức pháp lý, tình cảm và hành vi phù hợp với các đòi hỏi của các quy định
pháp luật hiện hành”.
So với các dạng giáo dục khác thì giáo dục pháp luật là quá trình tác động
thường xuyên, liên tục, lâu dài hơn chứ không phải tác động một lần của chủ thể
lên đối tượng giáo dục. Vì thế, giáo dục pháp luật trở thành hoạt động thường
xuyên trong các hoạt động gia đình, trường học, tập thể lao động, tổ chức Đảng,
nhà nước và toàn xã hội. Người được giáo dục là người chịu sự tác động có tổ
12

chức, có định hướng của các thông tin pháp luật. Một vấn đề đặt ra là người giáo
dục phải hiểu biết được trình độ, đặc điểm của người được giáo dục, biết cách
truyền tải nó và phải là tấm gương, là hình mẫu trong việc thực hiện pháp luật.
* Mục đích của việc phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị
Một là, nâng cao hiểu biết pháp luật cho thanh niên ở đô thị. Pháp luật của
Nhà nước không phải khi nào cũng được mọi người trong xã hội biết đến, tìm
hiểu, đồng tình ủng hộ và thực hiện nghiêm chỉnh. Tuy rằng bản chất pháp luật
của Nhà nước ta là rất tốt đẹp, nó phản ánh ý chí, nguyện vọng, mong muốn của
đông đảo quần chúng nhân dân trong xã hội. Nhưng quy định pháp luật đó dù tốt
đẹp bao nhiêu chăng nữa mà không được nhân dân biết đến thì vẫn là lý thuyết.
Pháp luật của Nhà nước có thể được một số người tìm hiểu, quan tâm và
nắm bắt xuất phát từ nhu cầu học tập, nghiên cứu hay từ nhu cầu sản xuất kinh
doanh của họ. Những người này luôn theo sát những quy định pháp luật mới được
ban hành để phục vụ trực tiếp cho công việc của mình, nhưng số lượng đối tượng
này không phải là nhiều. Trong điều kiện trình độ dân trí còn chưa cao, đời sống
kinh tế của đa số nhân dân còn gặp nhiều khó khăn cho nên các đối tượng nằm
trong sự điều chỉnh của các văn bản pháp luật, nghĩa là số đông nhân dân lao động
trong xã hội chưa có điều kiện tiếp cận với pháp luật.
Phổ biến, giáo dục pháp luật chính là phương tiện truyền tải những thông
tin, những yêu cầu, nội dung và các quy định pháp luật đến với người dân, giúp
cho người dân hiểu biết, nắm bắt pháp luật kịp thời mà không mất quá nhiều thời
gian, công sức cho việc tự tìm hiểu, tự học tập. Đó chính là phương tiện hỗ trợ
tích cực để nâng cao hiểu biết pháp luật cho nhân dân.
Hai là, hình thành lòng tin vào pháp luật của thanh niên đô thị
Pháp luật chỉ có thể được mọi người thực hiện nghiêm chỉnh khi họ tin
tưởng vào những quy định của pháp luật. Pháp luật được xây dựng là để bảo vệ
cho quyền và lợi ích của nhân dân, đảm bảo lợi ích chung của cộng đồng, đảm
bảo công bằng và dân chủ xã hội. Khi nào người dân nhận thức đầy đủ được như
vậy thì pháp luật không cần một biện pháp cưỡng chế nào mà mọi người vẫn tự
13

giác thực hiện. Tạo lập niềm tin vào pháp luật cho mỗi người và cả cộng đồng đòi
hỏi sự kết hợp của nhiều yếu tố. Một trong các yếu tố đóng vai trò quan trọng là
phổ biến, giáo dục pháp luật để mọi người hiểu biết về pháp luật, hiểu biết về quá
trình thực hiện và áp dụng pháp luật, tuyên truyền về những mặt thuận lợi và khó
khăn phức tạp của việc thực hiện và áp dụng pháp luật, những mặt ưu điểm và hạn
chế của quá trình điều chỉnh pháp luật.
Pháp luật cũng như mọi hiện tượng khác trong xã hội bao giờ cũng có hai mặt,
không phải lúc nào nó cũng thoả mãn hết, phản ánh được đầy đủ nguyện vọng, mong
muốn của tất cả mọi người trong xã hội. Quá trình điều chỉnh pháp luật sẽ lấy lợi ích
của đông đảo nhân dân trong xã hội làm tiêu chí, thước đo, do đó sẽ có một số ít
không thoả mãn được. Chính các yếu tố hạn chế và mặt trái của các quy định pháp
luật càng tạo nên sự cần thiết của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật để mọi người
hiểu đúng pháp luật, đồng tình ủng hộ pháp luật. Có như vậy mới hình thành lòng tin
vào pháp luật của đông đảo nhân dân trong xã hội.
Ba là, nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh niên ở đô thị
Ý thức pháp luật của người dân được hình thành từ hai yếu tố đó là tri
thức pháp luật và tình cảm pháp luật.
Tri thức pháp luật là sự hiểu biết pháp luật của các chủ thể có được qua việc
học tập, tìm hiểu pháp luật, qua quá trình tích lũy kiến thức của hoạt động thực
tiễn và công tác.
Tình cảm pháp luật chính là trạng thái tâm lý của các chủ thể khi thực hiện
và áp dụng pháp luật, họ có thể đồng tình ủng hộ với những hành vi thực hiện
đúng pháp luật, lên án các hành vi vi phạm pháp luật.
Ý thức tự giác chấp hành pháp luật của nhân dân chỉ có thể được nâng cao
khi công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho nhân dân được tiến hành thường
xuyên, kịp thời và có tính thuyết phục. Phổ biến, giáo dục pháp luật không đơn
thuần là tuyên truyền các văn bản pháp luật đang có hiệu lực mà còn lên án các
hành vi vi phạm pháp luật, đồng tình ủng hộ các hành vi thực hiện đúng pháp
14

luật, hình thành dư luận và tâm lý đồng tình ủng hộ với hành vi hợp pháp, lên án
các hành vi phi pháp.
Phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm hình thành, củng cố tình cảm tốt đẹp của
con người với pháp luật, đồng thời ngày càng nâng cao sự hiểu biết của con người
đối với các văn bản pháp luật và các hiện tượng pháp luật trong đời sống, từ đó
nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của nhân dân.
1.2.3. Đặc điểm của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên ở đô thị
Thứ nhất, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị là phổ biến,
giáo dục pháp luật cho đối tượng trẻ, tương lai sẽ cung cấp nguồn nhân lực chất
lượng cao, định hướng đào tạo ở các bậc học khác nhau. Các chủ thể phổ biến,
giáo dục pháp luật cần thấu hiểu đặc trưng này để đưa ra các phương pháp phổ
biến, giáo dục phù hợp.
Mặt khác, phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên ở đô thị hướng
vào một nhóm đối tượng có sự đa dạng cao về nghề nghiệp, độ tuổi, trình độ nhận
thức, văn hóa, môi trường sống, dân tộc, tôn giáo….
Thanh niên đô thị có mặt ở tất cả các giai cấp, tầng lớp người trong xã hội,
có thể đang ở độ tuổi đi học (học sinh, sinh viên với những thanh niên từ 16 đến
23 tuổi), có thể đang giai đoạn tìm việc làm hoặc đã bắt đầu khẳng định mình
trong công việc. Với những người đi làm, thanh niên ở đô thị có thể là một người
công nhân, cán bộ, công chức, viên chức… Với đặc trưng đa dạng về đối tượng
phổ biến, giáo dục pháp luật này có nghĩa là nhu cầu thông tin, kiến thức pháp
luật với mỗi đối tượng sẽ khác nhau. Chính vì vậy, chủ thể phổ biến, giáo dục
pháp luật phải có sự sàng lọc, phân loại đối tượng theo trình độ, văn hóa, nghề
nghiệp để cung cấp những thông tin pháp luật phù hợp.
Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị là một bộ
phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống
chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự điều phối, tổ chức
thực hiện của các cơ quan nhà nước và các tổ chức, đoàn thể. Chính vì
15

thế, việc phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên luôn có vị trí và vai trò
vô cùng quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa hiện nay,
là khâu then chốt, quan trọng để chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
nhà nước thực sự đi vào cuộc sống xã hội, đi vào ý thức, hành động của từng cá
nhân thanh niên trong xã hội.
Thứ hai, phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên ở đô thị có mối
liên hệ chặt chẽ với công tác xây dựng, thực hiện pháp luật.
Nếu không nhận thức đầy đủ vị trí quan trọng và không thực hiện tốt công
tác phổ biến, giáo dục pháp luật thì dù công tác xây dựng pháp luật có làm tốt đến
mấy cũng không đạt được hiệu quả thực thi pháp luật. Phổ biến, giáo dục pháp
luật là cầu nối để chuyển tải pháp luật vào cuộc sống. Nói cách khác, quá trình
đưa pháp luật vào cuộc sống được bắt đầu bằng hoạt động phổ biến, giáo dục pháp
luật. Thực hiện pháp luật dù bằng hình thức nào - tuân thủ, thi hành (chấp hành)
pháp luật, sử dụng (vận dụng) pháp luật hay áp dụng pháp luật.
Pháp luật của Nhà nước không phải khi nào cũng được mọi người trong xã
hội biết đến, tìm hiểu, đồng tình ủng hộ và thực hiện nghiêm chỉnh. Tuy rằng bản
chất pháp luật của Nhà nước ta là tốt đẹp, nó phản ánh ý chí, nguyện vọng, mong
muốn của đông đảo quần chúng nhân dân trong xã hội. Tuy nhiên, dù những quy
định pháp luật có tốt đẹp nhưng không được nhân dân biết đến thì vẫn không đi
vào cuộc sống. Chính vì vậy, phổ biến, giáo dục pháp luật chính là phương tiện
truyền tải những thông tin, những yêu cầu, nội dung và các quy định pháp luật
đến với thanh niên, giúp cho thanh niên hiểu biết, nắm bắt pháp luật kịp thời mà
không mất quá nhiều thời gian, công sức cho việc tự tìm hiểu, tự học tập. Đó chính
là phương tiện hỗ trợ tích cực để nâng cao hiểu biết pháp luật cho thanh niên. Từ
đó giúp cho thanh niên có những nhận thức đúng đắn để tránh vi phạm pháp luật.
Đặc biệt, với thanh niên - lứa tuổi còn chưa có sự nhận thức chín chắn, hành động
đôi khi còn theo cảm tính, nông nổi rất dễ lôi kéo vào con đường phạm pháp
16

Thứ tư, phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên ở đô thị đòi hỏi phải
sử dụng các phương pháp, hình thức giáo dục pháp luật phù hợp với trình độ dân
trí, sự phát triển của khoa học công nghệ, đặc điểm về nhận thức, lối sống, văn
hóa của thanh niên ở đô thị.
Về nguyên tắc, chủ thể giáo dục pháp luật phải căn cứ vào mục đích, nội
dung chương trình và đặc biệt là đặc điểm đối tượng tiếp nhận để lựa chọn và sử
dụng phương pháp, hình thức giáo dục pháp luật sao cho phù hợp. Điều đó cũng
có nghĩa là “trang bị cái mà đối tượng của giáo dục cần chứ không phải là trang
bị cái mà nhà giáo dục pháp luật có”. Với đối tượng phổ biến, giáo dục pháp luật
đối với thanh niên ở đô thị - là những người chủ tương lai của đất nước, những
người sống trong môi trường năng động, sáng tạo dễ dàng tiếp thu sự tiến bộ của
khoa học công nghệ, có lối sống tác phong công nghiệp vì vậy, cần đặc biệt quan
tâm giáo dục, rèn luyện họ trở thành những con người phát triển toàn diện, có kiến
thức pháp luật và trách nhiệm công dân cao. Bên cạnh những phương pháp phổ
biến, giáo dục pháp luật truyền thống cần tăng cường áp dụng các phương pháp
hiện đại, có sử dụng công nghệ để tác động nhanh vào nhận thức của thanh niên
sống ở đô thị.
Thanh niên ở đô thị bên cạnh những đối tượng là tri thức có khả năng tiếp
thu nhanh các văn bản pháp luật thì vẫn còn nhiều đối tượng là tầng lớp lao động
chân tay di cư từ nông thôn lên nên sự nhận thức cũng như khả năng tiếp cận pháp
luật rất hạn chế, vì vậy chủ thể tuyên truyền, giáo dục pháp luật cần có nhiều hình
thức để phù hợp với từng loại đối tượng. Mặt khác trên thực tế vẫn còn tình trạng
học sinh, sinh viên thiếu hiểu biết pháp luật nên không ít người trong số họ đã vi
phạm pháp luật và phạm tội. Với đối tượng này cần được áp dụng nhiều hình thức
giáo dục pháp luật phù hợp, hiệu quả.
1.1.4. Vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị
Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật luôn có vị trí và vai trò
vô cùng quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa hiện nay,
là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là trách nhiệm của
17

toàn bộ hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự
điều phối, tổ chức thực hiện của các cơ quan nhà nước và các tổ chức, đoàn thể;
là khâu then chốt, quan trọng để chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của
nhà nước thực sự đi vào cuộc sống xã hội, đi vào ý thức, hành động của từng chủ
thể trong xã hội. Phổ biến, giáo dục pháp luật là cầu nối để chuyển tải pháp luật
vào cuộc sống. Nói cách khác, quá trình đưa pháp luật vào cuộc sống được bắt
đầu bằng hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Thực hiện pháp luật dù bằng
hình thức nào - tuân thủ, thi hành (chấp hành) pháp luật, sử dụng (vận dụng) pháp
luật hay áp dụng pháp luật.
Để thực hiện được mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam thì công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên nói chung
và thanh niên ở đô thị nói riêng có vai trò hết sức quan trọng là cầu nối để đưa
pháp luật vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà
nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Song song với nhiệm vụ xây dựng pháp luật
là nhiệm vụ đưa pháp luật vào cuộc sống.
Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị có những vai trò cơ
bản như sau:
- Thứ nhất, phổ biến giáo dục pháp luật có vai trò quan trọng trong việc
hình thành ý thức pháp luật cho thanh niên ở đô thị, tăng cường sự hiểu biết pháp
luật, khuyến khích thói quen ứng xử theo pháp luật, góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Hệ thống pháp luật là “con đường”, là
cái “khung pháp lý” do Nhà nước vạch ra để mọi tổ chức, mọi công dân dựa vào
đó mà tổ chức, hoạt động và phát triển. Phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh
niên giúp cho thanh niên có tri thức pháp lý, tình cảm pháp luật đúng đắn và hành
vi hợp pháp, tạo tiền đề cho việc sử dụng quyền lực nhà nước, tăng cường pháp
chế, phát huy dân chủ và quyền tự do của mỗi người góp phần tăng cường trật tự,
kỷ cương xã hội; phòng ngừa có hiệu quả các hành vi vi phạm pháp luật của thanh
niên ở đô thị. Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên góp phần nâng cao ý
thức pháp luật, văn hoá pháp lý của thanh niên ở đô
18

thị. Ý thức pháp luật của thanh niên ở đô thị được hình thành từ hai yếu tố đó là
tri thức pháp luật và tình cảm pháp luật.
Tri thức pháp luật là sự hiểu biết pháp luật của các chủ thể có được qua việc
học tập, tìm hiểu pháp luật, qua quá trình tích luỹ kiến thức của hoạt động thực
tiễn và công tác. Tình cảm pháp luật chính là trạng thái tâm lý của các chủ thể khi
thực hiện và áp dụng pháp luật, họ có thể đồng tình ủng hộ với những hành vi thực
hiện đúng pháp luật, lên án các hành vi vi phạm pháp luật.
Ý thức tự giác chấp hành pháp luật của thanh niên ở đô thị chỉ có thể được
nâng cao khi công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên được tiến hành
thường xuyên, kịp thời và có tính thuyết phục. Phổ biến, giáo dục pháp luật không
đơn thuần là phổ biến các văn bản pháp luật đang có hiệu lực mà còn lên án các
hành vi vi phạm pháp luật, đồng tình ủng hộ các hành vi thực hiện đúng pháp luật,
hình thành dư luận và tâm lý đồng tình ủng hộ với hành vi hợp pháp, lên án các
hành vi vi phạm pháp luật.
Phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên nhằm hình thành, củng cố tình
cảm tốt đẹp của con người với pháp luật, đồng thời ngày càng nâng cao sự hiểu biết
của con người đối với các văn bản pháp luật và các hiện tượng pháp luật trong đời
sống, từ đó nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của nhân dân.
Thứ hai, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị góp phần nâng
cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội
Vai trò quan trọng này của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh
niên ở đô thị bắt nguồn từ chính vai trò và giá trị xã hội của pháp luật là phương
tiện hàng đầu để quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Phổ biến, giáo dục pháp luật
giúp cho mọi người có tri thức pháp lý, tình cảm pháp luật đúng đắn và hành vi
hợp pháp, tạo tiền đề cho việc sử dụng quyền lực nhà nước, tăng cường pháp chế,
phát huy dân chủ và quyền tự do của mỗi người.
Phổ biến, giáo dục pháp luật đồng thời tạo ra khả năng đổi mới các quan hệ
xã hội trong môi trường quản lý nhà nước bằng pháp luật, hình thành các điều
kiện và nhân tố thuận lợi cho quá trình quản lý nhà nước, quản lý xã hội; tạo ra
19

khả năng phát hiện và loại trừ những hiện tượng tiêu cực, chống đối pháp luật
diễn ra trong quá trình quản lý.
1.2. Các yếu tố cấu thành phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
ở đô thị
1.2.1. Chủ thể của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị
Chủ thể giáo dục pháp luật trong khoa học pháp lý được hiểu là những cá
nhân, tổ chức nào mà theo chức năng, nhiệm vụ hay trách nhiệm xã hội đã tham
gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào hoạt động giáo dục pháp luật nhằm thực hiện các
mục đích của giáo dục pháp luật.
Không giống như các hình thức giáo dục thông thường, phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên ở đô thị đòi hỏi một đội ngũ chủ thể am hiểu về pháp
luật, am hiểu về chức năng quản lý nhà nước. Cụ thể, chủ thể phổ biến, giáo dục
pháp luật cho thanh niên ở đô thị bao gồm Uỷ ban nhân dân các cấp (cấp thành
phố, quận, phường), Ngành tư pháp (Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp
quận) và các ban ngành khác có liên quan (Bộ Tài chính, Uỷ ban Mặt trận Tổ
quốc…).
Khoản 1 Điều 3 Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 “Phổ biến,
giáo dục pháp luật là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, trong đó Nhà
nước giữ vai trò nòng cốt”. Trong điều kiện đổi mới của nước ta hiện nay, giáo
dục pháp luật cho toàn dân nói chung cũng như phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên là trách nhiệm của các cấp bộ Đảng, của các cơ quan trong bộ máy Nhà
nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể quần chúng... Tuy nhiên, căn cứ
vào chức năng, nhiệm vụ hay trách nhiệm pháp lý của các tổ chức, cá nhân làm
công tác giáo dục pháp luật, chủ thể giáo dục pháp luật thường được chia thành
hai loại là chủ thể chuyên nghiệp và chủ thể không chuyên nghiệp.
- Chủ thể chuyên nghiệp, là những người có chức năng, nhiệm vụ hay trách
nhiệm pháp lý chủ yếu, trực tiếp và thường xuyên thực hiện công tác giáo dục
pháp luật. Đây là loại chủ thể quan trọng và chủ yếu của giáo dục pháp luật. Loại
chủ thể này bao gồm các tổ chức và cá nhân như: các Hội đồng phối hợp
20

công tác phố biến, giáo dục pháp luật; các trung tâm tư vấn pháp luật; trung tâm
trợ giúp pháp lý; các bộ phận chuyên trách công tác phổ biến giáo dục pháp luật
thuộc ngành Tư pháp; các báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật ở các cơ quan
Đảng, các cơ quan Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể quần
chúng, tổ chức kinh tế… các giảng viên pháp luật, giáo viên giáo dục công dân ở
các cơ sở đào tạo; các phóng viên, biên tập viên chuyên trang, chuyên mục pháp
luật ở các cơ quan Báo - Đài - Tạp chí…
- Chủ thể giáo dục pháp luật không chuyên nghiệp, là những cá nhân, tổ
chức mà chức năng, nhiệm vụ chính của họ không phải là giáo dục pháp luật,
nhưng thông qua hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ của họ có gắn với mục đích
giáo dục pháp luật, như: hoạt động của các Đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng
lnhân dân các cấp; hoạt động của các cơ quan hành pháp, tư pháp, thành viên các
tổ chức trính trị - xã hội; hoạt động tư vấn pháp luật của các luật sư, luật gia; hoat
động của cán bộ, nhân viên ở một số ngành quản lý kinh tế, quản lý nhà nước như:
Thuế, Tài nguyên - môi trường, Kiểm lâm, Quản lý thị trường... Ngoài ra, còn một
lực lượng đông đảo quần chúng nhân dân là những người am hiểu pháp luật, có ý
thức pháp luật cao và trên hết là thực hiện tốt trách nhiệm công dân của mình
thông qua việc gương mẫu thực hiện pháp luật cũng góp phần tác động tích cực
đến việc hình thành ý thức pháp luật và thói quen xử sự phù hợp với pháp luật của
các công dân khác.
So với các chủ thể chuyên nghiệp, chủ thể không chuyên nghiệp mặc dù
chức năng, nhiệm vụ chính, trực tiếp và thường xuyên của họ không phải là giáo
dục pháp luật, nhưng theo chúng tôi đây là loại chủ thể bao gồm rất nhiều thành
phần và rất quan trọng; lực lượng này cùng với chủ thể chuyên nghiệp góp phần
tích cực vào việc thực hiện các mục đích, nội dung giáo dục pháp luật. Riêng đối
với đối tượng thanh niên, có thể nói vai trò của Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh có vai trò nòng cốt trong hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật.
* Yêu cầu đối với chủ thể phổ biến, giáo dục pháp luật
21

Một là, có kiến thức pháp lý nhất định. Bởi vì hoạt động tuyên truyền giáo dục
pháp luật là khâu đầu tiên của hoạt động thực thi pháp luật, là cầu nối để chuyển tải pháp
luật vào cuộc sống, quá trình đưa pháp luật vào cuộc sống được bắt đầu bằng hoạt động
phổ biến, giáo dục pháp luật, bởi vì thực hiện pháp luật dù bằng hình thức nào tuân theo
pháp luật, thi hành (chấp hành) pháp luật, sử dụng (vận dụng) pháp luật hay áp dụng
pháp luật trước hết đều phải có hiểu biết pháp luật.
Hai là, có nhiệt tình, tâm huyết, tận tụy với công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật. Phổ biến, giáo dục pháp luật là một hoạt động mang tính chất xã hội, đối tượng
phục vụ của phổ biến, giáo dục pháp luật là quản đại quần chúng nhân dân, do đó
một trong các yêu cầu đầu tiên và hết sức quan trọng của người làm công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật là có tinh thần nhiệt tình, tận tuỵ với công tác. Người làm
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn cần phải tận tuỵ với công việc, luôn phấn
khởi phục vụ cho mọi đối tượng, không quản ngại đối với những vấn đề mới, văn
bản pháp luật mới; bản thân luôn phải cố gắng học tập, phấn đấu vươn lên; tích luỹ
kiến thức pháp luật, kiến thức xã hội, kiến thức chuyên ngành, tài liệu, số liệu, dẫn
chứng, minh hoạ để hoàn thành công việc được giao.
Ba là, có khả năng hoà đồng và giao tiếp. Làm công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật là làm công tác vận động quần chúng, nó không thuần túy là đi thông
tin và giải thích pháp luật cho các đối tượng được tuyên truyền. Trước khi thực
hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, người làm công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật cần phải biết đối tượng được phổ biến, giáo dục pháp luật là ai, họ cần
gì, công việc của họ ra sao, họ đang cần lĩnh vực pháp luật nào và mình phải quan
hệ công tác với họ như thế nào?
Phổ biến, giáo dục pháp luật là một hoạt động mang tính chất hai chiều,
không đơn thuần là sự truyền đạt thông tin và giải thích pháp luật của người làm
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật có mà sự phản hồi của đối tượng được tuyên
truyền. Sự cọ sát hai chiều về cùng vấn đề được trao đổi sẽ làm cho công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật đạt chất lượng và hiệu quả cao.
22

Chính các yếu tố được nêu và phân tích trên đòi hỏi người làm công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật phải có khả năng hòa đồng và giao tiếp.
Bốn là, biết tích luỹ tư liệu, kiến thức. Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp
luật vừa mang tính thời sự vừa mang tính lâu dài. Chỉ có thể tham gia vào hoạt
động phổ biến, giáo dục pháp luật khi có đủ kiến thức, trình độ, kinh nghiệm về
công tác pháp luật. Để đạt được các điều kiện đó thì người làm công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật cần phải tích luỹ tư liệu, kiến thức; bao gồm kiến thức pháp lý,
pháp luật hiện hành, đường lối chính sách của Đảng, kiến thức chuyên ngành, kiến
thức xã hội, kinh nghiệm thực tiễn ở Việt Nam và nước ngoài.
Năm là, có kiến thức nhất định về tâm lý học tuyên truyền. Hiểu được tâm
lý học tuyên truyền chính là hiểu được các quy luật tâm lý phát sinh, vận động
trong quá trình tiếp nhận thông tin pháp luật của các loại đối tượng được thể hiện
trong tất cả các giai đoạn tiến hành phổ biến, giáo dục pháp luật đối với các đối
tượng. Trong quá trình phổ biến, giáo dục pháp luật còn phải nắm bắt sự phản
ứng, sự tiếp nhận của họ như thế nào về nội dung được tuyên truyền. Sau khi phổ
biến, giáo dục pháp luật cho một loại đối tượng, chủ thể tuyên truyền còn phải
biết nghe dư luận xã hội và sự phản ứng tích cực, tiêu cực của các đối tượng được
tuyên truyền về nội dung được phổ biến.
Tất cả những động thái như vậy, người làm công tác phổ biến, giáo dục pháp
luật đều cần phải nắm bắt để dự liệu, để chuẩn bị hành trang cho mình. ự chuẩn bị về
kiến thức cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là cần thiết, đồng thời người làm
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật còn phải hiểu biết trạng thái tâm lý khác nhau
của các đối tượng được tuyên truyền, đó chính là tâm lý học tuyên truyền mà người
làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cần phải có.
1.2.2. Đối tượng của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị
Đối tượng giáo dục pháp luật được hiểu là các cá nhân công dân hay các
nhóm cộng đồng dân cư được trực tiếp hoặc gián tiếp tiếp nhận những tác động
của các hoạt động giáo dục pháp luật do các chủ thể giáo dục pháp luật tiến hành
nhằm đạt được những mục đích đặt ra.
23

Như đã phân tích ở trên, đối tượng giáo dục pháp luật ở đây là thanh niên
ở đô thị rất đa dạng, phong phú. Có thể phân loại đối tượng phổ biến, giáo dục
pháp luật là thanh niên ở đô thị thành những nhóm cụ thể như sau:
- Một là: cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước. Đây là lực lượng quan
trọng đang trực tiếp nắm giữ và thực thi các chức năng, nhiệm vụ của bộ máy nhà
nước các cấp. Từ nhiệm vụ của mình, họ thường xuyên tiếp xúc với các đối tượng
quần chúng nhân dân. Vì vậy, họ vừa là đối tượng cần được trang bị hiểu biết
pháp luật, nhưng đồng thời họ lại vừa là chủ thể giáo dục pháp luật trong quan hệ
với đối tượng giáo dục là nhân dân.
- Hai là: học sinh, sinh viên. Đây là lớp công dân trẻ, là những người chủ
tương lai của đất nước. Chính vì vậy, cần đặc biệt quan tâm giáo dục, rèn luyện
họ trở thành những con người phát triển toàn diện, có kiến thức pháp luật và trách
nhiệm công dân cao.
- Ba là: thanh niên là người lao động như công nhân, thợ thủ công... hoặc
những người đang có nhu cầu tìm kiếm việc làm. Đây là lực lượng đông đảo thuộc
nhiều thành phần, tầng lớp, ngành nghề khác nhau, trong đó có những người là thanh
niên, phụ nữ… về trình độ học vấn, trình độ hiểu biết pháp luật cũng rất khác nhau.
Vì vậy, cần giáo dục pháp luật để nhóm đối tượng này nhận thức được trách nhiệm,
thực hiện nhiệm vụ và quyền lợi công dân của mình; đồng thời, khi tiến hành phổ
biến, giáo dục pháp luật phải chú ý tới các đặc điểm về lứa tuổi, giới tính, nghề
nghiệp, nhu cầu tìm hiểu pháp luật, địa bàn sinh sống…
- Bốn là, thanh niên đã từng vi phạm pháp luật hoặc đang trong giai đoạn thử
thách, giáo dục tại phường. Đây là nhóm đối tượng đặc biệt với những đặc thù về
thân nhân, tâm sinh lý… và cũng là nhóm đối tượng cần phải phố biến, giáo dục pháp
luật để có thể hòa nhập với cộng đồng, trở thành những công dân tốt.
1.2.3. Yêu cầu đối với việc phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên
ở đô thị
Một là, bảo đảm tính khoa học, tính chuẩn xác, truyền đạt trung thành
văn bản.
24

Phổ biến, giáo dục pháp luật không giống với việc tuyên truyền phổ biến
về văn hoá văn nghệ. Khi tuyên truyền, phổ biến về văn hoá văn nghệ, người ta
có thể nhân cách hoá, hư cấu thành những hình tượng nghệ thuật để phục vụ cho
mục đích của họ.
Phổ biến, giáo dục pháp luật khác với các loại hình phổ biến, giáo dục khác
ở chỗ nội dung được phổ biến, giáo dục là pháp luật, là những quy tắc xử sự được
Nhà nước ban hành, có cấu trúc chặt chẽ từ câu chữ tới nội dung và yêu cầu của
các quy định đó. Do đó, phổ biến, giáo dục pháp luật phải tuân thủ các nguyên tắc
nhất định, bảo đảm tính khoa học, tính chuẩn xác, truyền đạt trung thành văn bản.
Phổ biến, giáo dục pháp luật không chỉ thông tin cho người nghe về pháp
luật, truyền đạt cho họ biết được các văn bản pháp luật và những điều luật mới
được ban hành mà còn phải giải thích về các văn bản pháp luật và các điều luật
đó. Một trong những yêu cầu đã trở thành nguyên tắc trong giải thích pháp luật là
phải bảo đảm tính khoa học. Tính khoa học trong giải thích pháp luật trước hết
đòi hỏi có trình độ pháp lý, chẳng hạn hiểu rõ thành phần của quy phạm pháp luật
để hiểu được quy phạm, hiểu nội dung quan hệ pháp luật để phân biệt rõ quyền và
nghĩa vụ của các chủ thể, từ đó nêu lên được ý nghĩa của quy phạm trong việc
điều chỉnh những quan hệ xã hội. Tính khoa học trong giải thích pháp luật còn
được thể hiện khi giải thích một văn bản pháp luật hay một điều luật không chỉ
đơn thuần giải thích về văn bản hay điều luật đó, mà cần phải đặt một văn bản hay
điều luật đó trong bối cảnh ban hành pháp luật, những điều kiện kinh tế, chính trị,
xã hội quy định nội dung, hình thức pháp luật trong tổng thể của một hệ thống
pháp luật hay của một ngành luật, thấy được mối liên hệ giữa các văn bản pháp
luật và các điều luật với nhau. Phổ biến, giáo dục pháp luật bảo đảm tính lôgíc,
tính chặt chẽ của các văn bản pháp luật và các điều luật.
Hai là, bảo đảm tính đại chúng: phù hợp với đối tượng, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ
áp dụng.
25

Phổ biến, giáo dục pháp luật không những phải xuất phát từ đối tượng được
phổ biến, họ đang thiếu và cần cái gì mà còn phải phù hợp với trình độ văn hoá,
nghề nghiệp, giới tính, lứa tuổi, dân tộc... và sử dụng ngôn ngữ đại chúng, hành
văn giản dị, ngắn gọn.
Ba là, chọn được hình thức phù hợp.
Có nhiều hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật khác nhau, mỗi hình thức
có sự phù hợp với một hoặc một số đối tượng nhất định, do đó khi phổ biến, giáo
dục pháp luật phải xuất phát từ đối tượng được phổ biến, giáo dục pháp luật để
chọn hình thức tối ưu.
Ngoài ra, hình thức giáo dục pháp luật còn phải phù hợp với từng địa bàn,
điều kiện kinh tế xã hội nhất định, do đó khi phổ biến, giáo dục pháp luật cũng
phải xuất phát từ địa bàn, điều kiện kinh tế của nơi tiến hành phổ biến, giáo dục
pháp luật.
Bảo đảm tính liên tục, tính hệ thống trong việc phổ biến, giáo dục pháp luật.
Bảo đảm tính hệ thống tức là đặt văn bản vào vị trí của nó trong hệ thống pháp
luật, trong ngành luật hoặc lĩnh vực pháp luật có liên quan tới văn bản. Điều đó
giúp cho đối tượng hiểu vấn đề sâu sắc hơn. Bảo đảm tính liên tục nghĩa là theo
phương châm: mưa dầm thấm lâu; việc phổ biến, giáo dục pháp luật phải được
tiến hành liên tục, có hệ thống, tránh hình thức, làm theo phong trào.
Gắn việc phổ biến, giáo dục pháp luật với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị
trong địa bàn. Điều đó, một mặt phát huy tác dụng của phổ biến, giáo dục pháp
luật, mặt khác làm tăng hiệu quả của phổ biến, giáo dục pháp luật.
Tóm lại, trong rất nhiều hình thức như vậy khi tiến hành phổ biến, giáo dục
pháp luật cần chọn một hình thức phù hợp cho đối tượng được phổ biến hoặc kết
hợp đan xen các loại hình thức. Đặc biệt đối với thanh niên ở đô thị có kiến thức,
trình độ đại học, sau đại học, cán bộ, công chức đòi hỏi phải có hình thức phù hợp
để phát huy hiệu quả tri thức của họ.
26

1.2.4. Nội dung của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị
Theo Điều 10 của Luật phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 thì việc tổ
chức phổ biến, giáo dục pháp luật tập trung vào các nội dung sau:
- Quy định của Hiến pháp và văn bản quy phạm pháp luật, trọng tâm là các
quy định của pháp luật về dân sự, hình sự, hành chính, hôn nhân và gia đình, bình
đẳng giới, đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường, lao động, giáo dục, y tế, quốc
phòng, an ninh, giao thông, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, quyền hạn
và trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức, các văn bản quy phạm
pháp luật mới được ban hành.
- Các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
thành viên, các thỏa thuận quốc tế.
- Ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi ích
của việc chấp hành pháp luật; gương người tốt, việc tốt trong thực hiện pháp luật.
- Những kiến thức cơ bản về nhà nước và pháp luật, tổ chức bộ máy nhà nước,
thực thi pháp luật, cơ chế bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân;
- Các quy định, trình tự, thủ tục liên quan trực tiếp đến nhiệm vụ, quyền
hạn, trách nhiệm của chính quyền cơ sở;
- Các trình tự, thủ tục pháp lý để bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp và thực
hiện các nghĩa vụ của công dân, đặc biệt là các trình tự, thủ tục liên quan đến giải
quyết khiếu nại, tố cáo; quy chế tiếp công dân; quy chế dân chủ cơ sở;
- Cập nhật những thông tin pháp luật mới ban hành, đặc biệt là những thông
tin pháp luật liên quan trực tiếp và mật thiết đến hoạt động của chính quyền cấp
cơ sở, các văn bản quy phạm pháp luật của địa phương.
- Cập nhật những thông tin pháp luật; Những quan điểm, đường lối, chính
sách của Đảng, Nhà nước về pháp luật ở địa phương.
- Cần phải lưu ý rằng, phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên không
có nghĩa là yêu cầu hay bắt buộc họ học thuộc các điều luật, mà là giúp họ hiểu
được nội dung, tinh thần của các quy phạm pháp luật, nhận thức đầy đủ về vai trò,
sự cần thiết của pháp luật trong đời sống xã hội, hiểu được lý lẽ sâu
27

xa của pháp luật thực định. Trên cơ sở đó, thanh niên biết cách vận dụng linh hoạt,
chủ động và sáng tạo các quy phạm pháp luật vào quá trình xử lý công vụ, quản
lý hành chính.
1.2.5. Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên ở
đô thị
Phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật là hệ thống những cách thức
tuyên truyền, tác động của chủ thể giáo dục nhằm hình thành ở thanh niên ý thức
tuân thủ pháp luật, có năng lực xử lý hiệu quả các tình huống pháp luật nảy sinh
trong cuộc sống.
Hiện nay có nhiều quan điểm tiếp cận khác nhau về phương pháp phổ biến,
giáo dục pháp luật đối với thanh niên nói chung. Theo quan điểm tiếp cận của các
nhà luật học, phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên bao gồm
phương pháp thuyết trình, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp đóng vai, phương
pháp thảo luận, phương pháp thông tin pháp luật .... Dưới góc độ khoa học
giáo dục, các nhà giáo dục học cho rằng phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật
bao gồm nhóm phương pháp thuyết phục, nhóm phương pháp tổ chức hoạt động,
nhóm phương pháp kích thích và điều chỉnh hành vi... Trong những tình huống, điều
kiện khác nhau, có thể sử dụng nhiều phương pháp khác nhau. Nhưng nhìn chung,
chủ thể phổ biến, giáo dục thường sử dụng hai phương pháp cơ bản đó là: phương
pháp giáo dục truyền thống và phương pháp giáo dục hiện đại.
Phương pháp truyền thống là phương pháp sử dụng các công cụ, phương
tiện đã dùng từ lâu đời trong lịch sử ngành giáo dục như: thuyết trình, giảng dạy
pháp luật; nói chuyện, tọa đàm pháp luật…
Phương pháp hiện đại là phương pháp có sử dụng kết hợp các thiết bị kỹ
thuật hiện đại như máy tính, máy chiếu, máy quay phim… để chủ thể phổ biến,
giáo dục pháp luật có thể dễ dàng thực hiện các phương pháp mô hình hóa, trực
quan hóa gắn với các tình huống quan sát thực tế.
28

Một nguyên tắc chung nhất khi sử dụng các phương pháp phổ biến, giáo
dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị đó là kết hợp được lý luận với thực tiễn thi
hành pháp luật.
Với đặc trưng của phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh nhiên ở đô thị
nên bao gồm hệ thống phương pháp như sau: phương pháp thuyết phục, phương
pháp tuyên truyền, giải thích pháp luật, phương pháp thông tin pháp luật thuyết
phục, phương pháp nói chuyện, trao đổi về pháp luật, phương pháp giảng dạy
pháp luật trong nhà trường; hệ thống phương pháp tổ chức hoạt động nhằm hình
thành kỹ năng, kỹ xảo, hành vi và thói quen thực hiện pháp luật; hệ thống phương
pháp kích thích hoạt động và điều chỉnh hành vi.
Thuyết phục là phương pháp tác động vào nhận thức, tình cảm của thanh
niên để hình thành ý thức và thái độ đúng đắn, phù hợp với các chuẩn mực pháp
luật. Đó là dùng lý lẽ xác đáng, dùng dẫn chứng sinh động, dùng các tấm gương
tiêu biểu trong lịch sử và trong thực tế để phân tích, chứng minh, khuyên
giải...giúp thanh niên nhận thấy, hiểu và tin, từ đó tuân theo những giá trị pháp
luật. Nhóm phương pháp thuyết phục bao gồm phương pháp khuyên giải, phương
pháp tranh luận, phương pháp nêu gương.
Phương pháp tuyên truyền, giải thích pháp luật được sử dụng chủ yếu khi
cần phổ biến một văn bản pháp luật mới.
Phương pháp thông tin pháp luật là phương pháp sử dụng các phương tiện
truyền thông như báo chí, truyền hình, truyền thanh, tạp chí chuyên ngành pháp
luật, các loại hình nghệ thuật như phim, ảnh... để chuyển tải các nội dung, thông
tin về thực hiện pháp luật...
Phương pháp nói chuyện, trao đổi về pháp luật (đối tượng giáo dục pháp
luật nghe nói cquận, hoặc trao đổi về một sự kiện, hiện tượng, tình huống pháp
luật trong thực tiễn xã hội),
Phương pháp giảng dạy pháp luật trong các nhà trường là cách thức hoạt
động phối hợp thống nhất của giáo viên và học sinh, sinh viên, trong đó chủ yếu
sử dụng các phương pháp thuyết trình, phương pháp đàm thoại, phương pháp
29

trực quan, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp
động não, phương pháp đóng vai, phương pháp dự án.... và tổ chức các hoạt động
phổ biến, giáo dục pháp luật ngoài giờ lên lớp.
Phương pháp tổ chức hoạt động nhằm hình thành kỹ năng, kỹ xảo, hành
vi và thói quen là phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật đối với thanh niên
tốt nhất để tập dượt, rèn luyện các hành vi pháp luật trong cuộc sống. Bởi vì, bản
chất của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là quá trình tổ chức cuộc sống và
các hoạt động thực tiễn cho thanh niên. Nhóm phương pháp này gồm phương
pháp luyện tập và phương pháp rèn luyện. Luyện tập là tổ chức cho thanh niên
thực hiện một cách đều đặn, có kế hoạch, có hệ thống các hành động nhất định
nhằm biến chúng thành thói quen, thành thuộc tính bền vững của nhân cách. Rèn
luyện là phương pháp giáo dục trong đó nhà giáo dục đưa học sinh vào cuộc sống
xã hội để tham gia vào các hoạt động khác nhau nhằm thể nghiệm và thể hiện ý
thức, thái độ, tình cảm của mình đồng thời xâm nhập vào những tình huống thực
tiễn để giải quyết, ứng phó, xây dựng các kỹ năng sống cần thiết cho bản thân.
Nhóm các phương pháp kích thích hoạt động và điều chỉnh hành vi là nhóm
phương pháp tác động vào nhận thức, tình cảm của học sinh, sinh viên nhằm tạo
ra tâm lý phấn chấn, tin tưởng, lạc quan cho các em khi tham gia vào các hoạt
động giáo dục pháp luật đồng thời giúp những học sinh có khuyết điểm nhận thấy
sai sót của mình và tự giác khắc phục, sửa chữa. Đây là phương pháp có tác dụng
thúc đẩy cá nhân học sinh tích cực tham gia những công việc có ích đồng thời hạn
chế những hành vi lệch chuẩn. Nhóm phương pháp này bao gồm phương pháp
khen thưởng, phương pháp trách phạt, phương pháp thi đua.
Như vậy, phương pháp giáo dục pháp luật rất đa dạng, mỗi phương pháp đều
có chức năng, thế mạnh riêng, phù hợp với từng đối tượng và hoàn cảnh cụ thể, tuy
nhiên giữa chúng luôn có mối liên hệ mật thiết với nhau, bổ sung, hỗ trợ cho nhau.
Do đó, khi tiến hành phổ biến, giáo dục pháp luật, nhà giáo dục cần lựa chọn và phối
hợp các phương pháp nhằm mang lại hiệu quả giáo dục cao nhất. Đặc điểm
30

nổi bật về phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh trong trường
trung học phổ thông so với phương pháp phổ biến, giáo dục pháp luật cho các đối
tượng ở cấp trung học cơ sở, cao đẳng, đại học là ở sự phóng khoáng, nhấn mạnh
tư duy phản biện và tăng cường năng lực hoạt động thực tiễn cho học sinh.
1.2.6. Hình thức của phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị
Hình thức giáo dục pháp luật có thể hiểu là những hoạt động cụ thể do chủ
thể giáo dục pháp luật sử dụng hoặc tổ chức ra nhằm chuyển tải nội dung giáo dục
pháp luật đến với đối tượng giáo dục pháp luật.
Điều 11 của luật phổ biến, giáo dục đã quy định rất cụ thể về hình thức phổ
biến, giáo dục pháp luật nói chung, với thanh niên ở đô thị thì hình thức tổ chức
PBGDPL luôn luôn được vận dụng một cách linh động và sáng tạo, cụ thể với các
hình thức cơ bản sau:
* Phổ biến pháp luật trực tiếp được sử dụng như một hình thức phổ biến
pháp luật quan trọng, gắn bó chặt chẽ với nhiều hình thức phổ biến khác và là một
bộ phận không thể thiếu, không thể tách rời trong tổng thể các hình thức phổ biến
giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động tập thể, các giờ sinh hoạt; tư vấn,
hướng dẫn tìm hiểu pháp luật; cung cấp thông tin, tài liệu pháp luật gắn với thanh
niên như luật Thanh niên, Luật Bảo vệ chăm sóc và giáo dục trẻ em...
* Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, loa truyền thanh,
internet, pa-nô, áp-phích, tranh cổ động; đăng tải trên Công báo; đăng tải thông
tin pháp luật trên trang thông tin điện tử; niêm yết tại trụ sở, bảng tin của cơ quan,
tổ chức, khu dân cư.
* Tổ chức thi tìm hiểu pháp luật thông qua các hình thức đa dạng như: đố
vui để học, rung chuông vàng, thi viết, thi tiểu phẩm, sân khấu hóa....
* Thông qua công tác xét xử, xử lý vi phạm hành chính, hoạt động tiếp công
dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân và hoạt động khác của các cơ quan
trong bộ máy nhà nước; thông qua hoạt động trợ giúp pháp lý, hòa giải ở cơ sở.
31

* Xây dựng, quản lý và khai thác tủ sách pháp luật, một hình thức phản ánh
sự nỗ lực của các cấp ủy, chính quyền, cơ quan tư pháp, các ban ngành liên quan
trong việc đưa pháp luật đến gần dân hơn.
* Lồng ghép trong hoạt động văn hóa, văn nghệ, sinh hoạt của tổ chức
chính trị và các đoàn thể, câu lạc bộ và các thiết chế văn hóa khác ở cơ sở.
* Thông qua chương trình giáo dục pháp luật trong các cơ sở giáo dục của
hệ thống giáo dục quốc dân.Vớii hình thức giáo dục pháp luật trong các cơ sở
giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân được thực hiện bằng 02 hình thức:
(i) Giáo dục chính khóa thông qua việc lồng ghép trong các môn học giáo dục
công dân ở cấp trung học phổ thông; môn học pháp luật, pháp luật đại cương,
pháp luật chuyên ngành tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở giáo dục đại học;
các môn học trong cơ sở giáo dục khác của hệ thống giáo dục quốc dân và (ii)
Giáo dục ngoại khóa và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
* Tổ chức và hoạt động hòa giải ở cơ sở.
1.3. Điều kiện đảm bảo thực hiện phổ biến giáo dục pháp luật cho
thanh niên ở đô thị
Hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật cũng giống như các dạng hoạt động
xã hội khác, luôn luôn chịu sự tác động, ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau.
Trong các yếu tố đó, việc đảm bảo về tổ chức, cán bộ, cơ sở vật chất và phương
tiện cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; cũng như đảm bảo kinh phí phổ
biến, giáo dục pháp luật là các yếu tố có tác động mạnh mẽ nhất đến công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ, công chức cấp xã.
* Điều kiện đảm bảo về tổ chức, cán bộ, cơ sở vật chất và phương tiện
cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Để công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đạt được chất lượng và hiệu quả
cao, việc xây dựng và kiện toàn về tổ chức, phát triển một hệ thống các cơ quan
trực tiếp thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật theo hướng hoạt động
chuyên nghiệp là khâu đầu tiên quan trọng. Đối với đô thị, hội đồng tư pháp và
Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật cần phát huy vai trò của mình
32

trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho dân dân nói chung, cán bộ, công
chức cấp xã nói riêng. Có như vậy, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho
thanh niên ở đô thị mới thực sự mang lại hiệu quả.
Đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là nhân tố không
thể thiếu trong quá trình phổ biến, giáo dục pháp luật. Sốlượng và chất lượng đội
ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật sẽ quyết định trực tiếp đến
chất lượng, hiệu quả của hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật.
Cơ sở vật chất và các phương tiện phục vụ cho công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cũng là một phần quan trọng của
công tác này. Cơ sở vật chất và phương tiện hiện đại sẽ giúp cho công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật được diễn ra thuận lợi, dễ dàng, thông tin, kiến thức pháp
luật được truyền đạt nhanh chóng. Ngược lại, cơ sở vật chất và các phương tiện
lỗi thời, lạc hậu sẽ làm giảm đi đáng kể hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật.
* Đảm bảo kinh phí dành cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Để công tác phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị đạt hiệu
quả cao và được tiến hành thông suốt, cần có một nguồn kinh phí thích đáng dành
riêng cho công tác này. Các công tác như duy trì hoạt động của Hội đồng phối
hợp, phổ biến giáo dục pháp luật; tổ chức các cuộc hội thảo, toạ đàm nghiệp vụ;
biên soạn tài liệu, xây dựng chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật… đều cần
có kinh phí để thực hiện. Chính vì thế, việc đảm bảo kinh phí dành cho công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật là vô cùng cần thiết.
Từ khi có Chỉ thị số 32 và các Chương trình, Đề án về phổ biến, giáo dục
pháp luật của Chính phủ, việc đầu tư nguồn lực về bộ máy, cán bộ và kinh phí cho
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật được tăng cường. Triển khai Thông tư số
63/2005/TT-BTC ngày 05/8/2005 của Bộ Tài chính, Thông tư số 73/2010/TTLT-
BTC-BTP ngày 14 tháng 5 năm 2010 hướng dẫn việc quản lý và sử dụng kinh phí
bảo đảm cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, Thông tư số 14/2014/TTLT-
BTC-BTP ngày 27 tháng 01 năm 2014 quy định việc lập dự
33

toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân sách nhà nước bảo đảm cho
công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân
tại cơ sở, các bộ, ngành, địa phương đều bố trí kinh phí cho công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật trong kế hoạch ngân sách hàng năm của mình. Việc các địa
phương được quyền chủ động trong bố trí ngân sách hàng năm cho công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật sẽ là điều kiện thuận lợi để công tác phổ biến, giáo dục
pháp luật được tiến hành dễ dàng hơn. Ngoài ra, sự hỗ trợ của các tổ chức, cá
nhân, dự án; sự đóng góp từ phía doanh nghiệp, cá nhân trong nước và nước ngoài
cũng là một phần quan trọng trong việc đáp ứng kinh phí cho công tác phổ biến,
giáo dục pháp luật nói chung, phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô
thị nói riêng.
34

Tiểu kết chương 1
Chương 1 luận văn đã làm rõ được những vấn đề lý luận về giáo dục, phổ
biến pháp luật cho thanh niên ở đô thị. Luận văn đưa ra khái niệm thanh niên ở đô
thị là “những người từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi, là một bộ phận dân cư sinh sống tại
đô thị, lực lượng lao động trẻ, bao gồm những người có sức khỏe thể chất đạt đến
đỉnh cao (so với các lứa tuổi khác), có năng lực, trình độ, chuyên môn nhất định,
tham gia tích cực vào hoạt động quản lý nhà nước”; khái niệm phổ biến, giáo dục
cho thanh niên ở đô thị “là những người từ đủ 16 tuổi đến 30 tuổi, là một bộ phận
dân cư sinh sống tại đô thị, lực lượng lao động trẻ, bao gồm những người có sức
khỏe thể chất đạt đến đỉnh cao (so với các lứa tuổi khác), có năng lực, trình độ,
chuyên môn nhất định, tham gia tích cực vào hoạt động quản lý nhà nước”. Đồng
thời, trong chương 1 luận văn cũng làm rõ nội dung của phổ biến, giáo dục pháp
luật cho thanh niên ở đô thị, các phương pháp, hình thức thực hiện.

Cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị.docx

Similar to Cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị.docx (20)

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤

More from Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 🥳🥳 Liên hệ ZALO/TELE: 0917.193.864 ❤❤ (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Cơ sở lý luận về phổ biến, giáo dục pháp luật cho thanh niên ở đô thị.docx