Биеийн хэмжилтүүд болон биеийн жингээ хянах энгийн арга

1. Биеийн хэмжилтүүд болон биеийн
жингээ хянах энгийн арга
Ар Мөнгөнчагнуур ӨЭМТөв
Хүний их эмч Б.Амараа

2. БИЕИЙН ЖИНГЭЭ ХЯНАХ ТУХАЙ
• Хүн өөрийн бие махбодид тохирсон жин, өндрийн харьцаатай буюу хэвийн
жинтэй байх нь өвчин эмгэггүй, эрүүл саруул, чанартай урт наслах үндэс суурь
болдог.
• Биеийн жин хэвийн бус жингийн илүүдэл, таргалалттай байх нь цусны судас
хатуурах, артерийн даралт ихсэх, тархинд цус харвах, зүрхний шигдээс, чихрийн
шижин, хөх бүдүүн гэдэсний хавдар, үе мөч нурууны суулт зэрэг өвчин эмгэг
тэдгээрийн хүндрэл үүсэх шалтгаан болдог.
• Биеийн жин, биеийн өндрийг харьцуулан тооцох энгийн аргуудыг хэрэглэж
биеийн жинг үнэлэх, хянах боломжтой.
Эдгээр аргуудад:
 Биеийн жингийн индекс /БЖИ/
 Байвал зохих эрүүл жин /БЗЭЖ/
 Биеийн өндөрт тохирсон жингийн дээд хязгаар /БЖДэХ/
 Биеийн өндөрт тохирсон жингийн доод хязгаар /БЖДоХ/ олох аргачлалууд ордог.
• Бие бялдрыг хянах бас нэг хэмжигдэхүүн бол бүсэлхийн тойргийн хэмжилт юм.
Үүний тулд биеийн жин, биеийн өндрөө баталгаатай жин өндөр хэмжигч ашиглан
зөв аргачлалаар зөв хэмжсэн, эсвэл сайн мэддэг байх шаардлагатай.

3. Биеийн хэмжилтүүд :
• Биеийн жин - Кг
• Биеийн өнөдөр – М /См/
• Бүсэлхийн тойрог- См

4. Биеийн жингийн индекс /БЖИ/
Áèåèéí æèíãèéí èíäåêñээр
тухайн хүний биеийн жин,
биеийн өндрийн харьцаа тохирч
байгаа эсэхийг тогтоох аргачлал
юм.
• Жèí áàéõ ¸ñòîé õýìæýýíäýý áàéíà óó,
• Жин äóòóó áàéíà óó,
• Жèí илүүдсэн байна уу,
• Жин õýò èõýäñýí áàéíà óó ãýäãèéã
òîäîðõîéëдог.

5. Биеийн жингийн индекс
Биеийн жин ба өндрийг хэмжин харьцуулж
БЖИ-ийг олно.
БЖИ-ийг олохдоо биеийн жин ба өндрийг
үнэн зөв, нямбай тодорхойлох
шаардлагатай.
Биед агуулагдах өөхлөлтийн хэмжээг
тогтооход БЖИ-ийг ашигладаг.
Харин БЖИ-ийн үзүүлэлтээр биед
агуулагдах өөхлөг эдийн байрлалыг
тогтоох боломжгүй юм.

6. Биеийн өндрийг хэмжих аргачлал
• Биеийн өндрийг
зориулалтын өндөр
хэмжигчээр хэмжих ба
хэмжигчийн арын
багананд
• дагз,
• дал,
• өгзөг,
• шилбэний эрээн булчин,
• өсгий гэсэн
5 цэгээр тулж, хараа цэх,
өлмийг нийлүүлэн гарыг
биеийн дагуу байрлуулан
зогсож хэмжинэ.

7. Биеийн жингийн индексийг олох арга (БЖИ)
БЖИ= Б.Жин : /Б.Өндөр х Б.Өндөр/ =
Кг:М2
БЖИ-ийг тухайн хүний килограммаар
илэрхийлсэн биеийн жингийн утгыг,
метрээр илэрхийлсэн өндрийн квадрат
утгад хувааж олно.

8. БЖИ-ийн үнэлгээ :
ÁÆÈ = Æèí : /ªíäºð х Өндөр/ = Êã:Ì2
18.5 кã/м2 Òóðàíõàé
18.6-24.9 кã/м2 Õýâèéí æèí
25.0 – 29.9 кã/м2 Èë¿¿äýë æèíòýé
30.0 – 34.9 кã/м2 Òàðãàëàëò I
35.0 – 39.9 кã/м2 Òàðãàëàëò II
>40.0 кã/м2 Òàðãàëàëò III зэрэг
эмгэг таргалалт

9. Байвал зохих эрүүл жин
/БЗЭЖ/ = Биеийн өндрийн
квадрат/М2/ х 22 /тогтмол тоо/
Жишээ: 155.6 см /1.56м/ өндөртэй
ºíäºðòýé õ¿íèé áàéâàë çîõèõ ýð¿¿ë æèíã
îëöãîî¸.
БЗЭЖин=/1.56х1.56/х22=2.43х22=53.5 кг
¯íýëãýý:155.6 ñì ºíäºðòýé õ¿í 53.5êã æèíòýé
áàéâàë õàìãèéí òîõèðîìæòîé.

10. Áèåèéí ºíäºðò òîõèðñîí æèíãèéí äýýä õÿçãààð
Áèåèéí æèíãèéí äýýä õÿçãààð /БЖДэХ/ =
ªíäðèéí êâàäðàò óòãà /Ì2/ х 24.9 /òîãòìîë òîî/
Æèøýý: 155.6ñì /1.56ì/ ºíäºðòýé õ¿íèé áèåèéí
æèíãèéí äýýä õÿçãààðûã îëöãîî¸.
Áèåèéí æèíãèéí äýýä õÿçãààð /БЖДэХ/ =
/1.56 х1.56/ х 24.9=2.43 х 24.9=60.5êã
¯íýëãýý: 155.6ñì ºíäºðòýé õ¿í õàìãèéí èõýýð
òîîöîõîä 60.5êã æèíòýé áàéíà.

11. Áèåèéí ºíäºðò òîõèðñîí æèíãèéí äîîä õÿçãààð
Áèåèéí æèíãèéí äîîä õÿçãààð /БЖДоХ/ =
ªíäðèéí êâàäðàò óòãà /Ì2/х18.5 /òîãòìîë òîî/
Æèøýý:155.6ñì /1.56ì/ ºíäºðòýé õ¿íèé áèåèéí
æèíãèéí äîîä õÿçãààðûã îëöãîî¸.
 Áèåèéí æèíãèéí äîîä õÿçãààð /БЖДоХ/
= /1.56 х1.56/х18.5 =2.43х18.5=44.9êã
¯íýëãýý: 155.6ñì ºíäºðòýé õ¿í õàìãèéí áàãààð
òîîöîõîä 44.9êã æèíòýé áàéõàä áîëíî ãýñýí ¿ã.

12. Á¿ñýëõèéí òîéðîã:
Эíý õýìæèãäõ¿¿í íü õ¿íèé áèåèéí
èõ áèå, õýâëèé îð÷èìä
õóðèìòëàãäñàí ººõëºã ýäèéí
õýìæýýã òîäîðõîéëíî.
Òºâèéí òàðãàëàëтûã èëð¿¿ëýõ
¿íäñýí õýìæèãäэõ¿¿í áîëäîã.

13. Бүсэлхийн тойргийг хэмжих аргачлал
Хэмжих хүний хөлд нь мөрний хэмжээтэй
зай авахуулж цэх зогсуулан, хэвлийн
хэсгээр чөлөөтэй байлгаж, гэдсийг
татуулахгүйгээр нүцгэн бие дээр нь хүйсийг
дайруулан ар, өвөр талд ижил түвшинд
ороож, туузан метрийг хэт чангалахгүйгээр
хэмжилт хийнэ.
Хэмжилтэнд миллиметрийн
нарийвчлалтай, сунамтгай бус
материалаар хийгдсэн туузан метр
ашиглана.

14. Бүсэлхийн тойргийн хэмжилтийн
үнэлгээ
Ýðýãòýéч¿¿äýä 90 ñì болон түүнýýñ áàãà
Ýìýãòýéч¿¿äýä 80 ñì болон түүнýýñ áàãà
байх ёстой.
Дээрх хязгаараас ихэссэн тохиолдолд
тухайн хүний биеийн жингийн индекс /БЖИ/
хэвийн байсан ч, төвийн таргалалттай буюу
халдварт бус өвчин тухайлбал зүрх судасны
эмгэг, чихрийн шижин, хорт хавдраар
өвчлөх эрсдэлтэй гэж үзнэ.