Bie daalt 2

1. БИЕ ДААЛТ -2
Бодлого 1. Дараах мэдээллийг ашиглан ҮНБ-ыг орлого, зардлын аргаар тооцно. Мөн
үндэсний тооцооны системын бусад үзүүлэлтүүдийг тооц.
Үзүүлэлт Утга
Хувийн хэрэглээний зардал 24500
Элэгдэл 2700
Экспорт 1300
Импорт 1000
Засгийн Газрын зардал 7200
Хувийн цэвэр хөрөнгө оруулалт 3300
Үзүүлэлт Дүн
Шилжүүлэлт 1200
Рент 1400
Элэгдэл 2700
Нийгмийн даатгалын шимтгэл 2000
Зээлийн хүү 1300
Хувийн өмчийн орлого 3100
Ногдол ашиг 1600
Цалин хөлс 22100
Шууд бус татвар 1800
Хувиарлаагүй ашиг 2100
Хүн амын орлогын албан татвар 2600
Аж ахуйн нэгж байгууллагын орлогын
татвар
1900
Пүүсийн ашиг 5600
Хувийн хадгаламж 1600
Бодлого 2. Нэгэн эдийн засгийн хаалтай ба нээлтэй байх үеийн нийт эрэлтийн талаарх
мэдээллийг ашиглан дараах хүснэгтийг гүйцээж бөглөнө үү?
Он Cp Gp Ip ADc EX IM NX ADo
1997 10000 12050 1950 24000 A 3000 B 22950
1999 C 11100 5400 28000 2100 3000 -900 27100
2000 12300 D 6200 32000 3050 3000 +50 32050
2001 16500 E 7550 F G 3000 -100 35900
2002 22000 10200 7800 40000 2750 H I 39750
2003 28150 7750 8100 44000 3200 3000 +200 44200
2004 30700 8700 8600 J 2850 3000 -150 K
2005 37050 6000 L M 2900 N -100 51900
Бодлого 3. 1991 оны 01 сарын 16-ыг суурь болгосон Хэрэглээний Үнийн Индекс 2003 онд
11822.5 2004 онд 13122.6 2005 онд 14369.3 бол жил бүрийн инфляцийн түвшинг тооцно уу?
Бодлого 4. Эдийн засагт дараах хоёр төрлийн барааг хэрэглэдэг бөгөөд тэдгээрийн үнэ ба
хэрэглээний сагсанд эзлэх хувийн жин дараах байдлаар өгөгдсөн.
Он А бүтээгдэхүүн Б бүтээгдэхүүн
Хэрэглээнд
Эзлэх хувь
Үнэ Хэрэглээнд
Эзлэх хувь
Үнэ
2002 80% 350 20% 600
2003 60% 440 40% 750

2. а. Дээрх мэдээллийг ашиглан 2002 оныг суурь жил болгож жил бүрийн хэрэглээний үнийн
индексийг тооцно уу.
б. 2003 оны инфляцийг түвшинг тооцно уу.
Бодлого 5. Монгол Улсын 2004 2005 оны нэрлэсэн ДНБ ба 1995 оны үнээр тооцсон бодит
ДНБ /тэр бум ₮/ дараах байдлаар өгөгдсөн бол
Жил Нэрэлсэн ДНБ Бодит ДНБ
2004 2810.88 1678.1
2005 3166.5 1924.53
а. 2004, 2005 оны ДНБ-ий дефляторыг тооц
б. 2005 оны инфляцийн түвшинг тооц
Бодлого 6. Тухайн эдийн засагт ажилгүйдлийн түвшин хэвийн түвшинээсээ 1 хувиар давахад
бодит үйлвэрлэлийн хэмжээ боломжит буюу потенциал түвнээсээ 2.5 хувиар буурдаг, тухайн
жилд ажилгүйдлийн түвшин7.7%, хэвийн түвшин 5%, боломжит ДНБ 86200.2 тэрбум дол
байсан бол бодит ДНБ-ийг тооцно уу
Бодлого 7.2003-онд МУ-д хөдөлмөрийн насны хүн ам 1440,2 ЭЗ-ийн идэвхтэй хүн ам 1025.2
ажиллагсад нь 957.5 байсан бол
a.2003-оны ажилгүйдлийн түвшин
б.ажил эрхлэлтийн түвшин
в.ажиллах хүчний оролцооны түвшинг ол
Бодлого 8. Хэрэглээний зардал 250, түрээс 12, Элэгдэл 50, Экспорт 60, Ногдол ашиг 4, Хүү
35, Шууд бус татвар 20, Иргэдийн орлогын татвар 60, Импорт 50, Пүүсийн хуваарилагдаагүй
ашиг 45, Цалин 229, Засгийн газрын хэрэглээ 75, Цэвэр хөрөнгө оруулалт 10 бол ҮНБ-г
орлого зарлагаар нь тооц.
Бодлого 9. Хүснэгтийг гүйцээ.
Жил Үнийн индекс Инфляцийн
түвшин
1 105
2 117
3 130
4 136
Бодлого 10. Нэрлэсэн ба бодит ДНБ дараах байдлаар өгөгдсөн
Жил Нэрлэсэн
ДНБ
Бодит
ДНБ
2000 1812 667
2001 2155 713
А. 2000,2001 оны ДНБ ны дефляторыг тооц.
Б. 2001 оны инфляцийн түвшинг тооц.
Бодлого 11. ЭЗ-т ажил эрхэлдэг хүн ам 770000, сургуульд суралцагсад 171000, тэтгэвэрт
153657, гэрийн ажилтай 66300. Ажил идэвхитэй хайж байгаа 155000 хүн байгаа бол:
а. Ажиллах хүчийг тодорхойл
b. Ажилгүйдлийн түвшин ба ажил эрхлэлтийн түвшинг тодорхойл с. Эдийн засгийн
идэвхигүй хүн амыг тодорхойл.

3. Бодлого 12. Улс орны эдийн засгийн хөгжлийн үр дүнгийн үзүүлэлтүүд дараах байдлаар
өгөгджээ. / тэр бум ₮ / Хувийн хэрэглээний зардал ………………………….....…………245
Гадаадынхны бүтээсэн цэвэр орлого ……………….….........……4
Шилжих төлбөр ………………………………………...…………...12
Рент ……………………………………………………..……………14
Биет капиталын элэгдэл ……………………………...………….... 27
Нийгмийн даатгалын шимтгэл ………………………....………… 20
Хүүгийн орлого ……………………………………….…………….13
Өмчийн орлого ……………………………………………………....33
Цэвэр экспорт ……………………………………………………….11
Ногдол ашиг ……………………………………………………….. 16
Цалин ……………………………………………………………… 223
Шууд бус татвар …………………………………………………….18
Корпорацийн хуваарилагдаагүй ашиг ……………………………..21
Хувь хүний орлогын албан татвар ………………………...……….26
Корпорацийн ашгийн татвар ……………………………………….19
Корпорацийн ашиг …………………………………………..………56
Улсын худалдан авалт ………………………………………………72
Дотоодын хувийн цэвэр хөрөнгө оруулалт ……………...……......33
Хувийн хадгаламж…………………………………………...……….20
Өгөгдлүүдийг ашиглан:
а. ДНБ-ийг зардлыг болон орлогын аргаар тооц.
б.ДЦБ, үндэсний орлого, хувийн орлого, мэдэж зарцуулах орлого гэсэн үзүүлэлтүүдийг тооц.
Бодлого 13. Ажиллагсадын тоо 90 сая, ажилгүй хүн 10 сая, байв. Ажилтай байсан 90 сая
хүнээс сарын дараа 0.5 сая хүн ажилаас халагдсан, албан ѐсоор бүртгэгдсэн
ажилгүйчүүдээс 1 сая хүн ажил хайхаа больсон. Тэгвэл ажиллагсадын тоо, ажилгүй хүний
тоо, ажилгүйдлийн түвшинг тус тус тооц.
Бодлого 14. Нэгэн эдийн засаг дахь төлөвлөгдсөн зардлууд болон нийт үйлдвэрлэлийн
тувшний талаархи мэдээлэл өгөгджээ.
Y T DI Cp Lp Gp E=AD
A 300 3900 3600 200 200 B
3900 300 C 3400 200 D 3800
E 300 3300 F 200 200 3600
3300 G 3000 3000 H 200 3400
3000 300 I 2800 200 200 J
Хийх зүйл :
1. Хүснэгтийг гүйцээж бөглө
2. Ахиу хэрэглэх хандлагыг тодорхойлно уу
3. Нийт орлогын түвшин бүр дэх төлөвлөгдсөн хэрэглээ, төлөвлөгдсөн хөрөнгө оруулалт,
төлөвлөгдсөн эдийн засгийн газрын зардалын үржүүлэгчдийг тооцно уу.
4. Эдийн засаг тэнцвэртэй байх нийт үйлдвэрлэл, татварын дараах орлого, төлөвлөгдсөн
хувийн хэрэглээний зардлыг тус тус тодорхойлно уу.

4. Бодлого 15. Богино хугацаан дахь нэгэн эдийн засагийн нийт үйлдвэрлэл болон төлөвлөгдсөн
зардлуудын талаархи мэдээлэл дараахи хүснэгтэд өгөдөв.
Y Cp Ip Gp EXp IMp
100 110 50 60 60 15
200 170 50 60 60 30
300 230 50 60 60 45
400 290 50 60 60 60
500 350 50 60 60 75
600 410 50 60 60 90
Хийх зүйл :
1. Нийт ботид зардал буюу нийт үйлвэрлэлтийн түвшин бүрд харгалзах нийт
төлөвлөгдсөн зардал буюу нийт эрэлтийн хэмжээг тооцно уу
2. Ахиу хэрэглэх хандлага хэдтэй тэнцүү вэ
3. Нийт үйлдвэолэлийн түвшин 200 тэрбум $ байхад нийт төлөвлөгдсөн зардал хэдтэй
тэнцүү вэ.
4. Нийт үйлдвэрлэлийн түвшин 200 тэрбум $ байхад төлөвлөгдөөгүй нөөцийн өсөлт
эсвэл бууралтын аль бий болох вэ.
5. Нийт үйлдвэолэлийн түвшин 500 тэрбум $ байхад төлөвлөгдөөгүй нөөцийн өсөлт
эсвэл бууралтын йль бий болох вэ.
6. төлөвлөгдсөн хэрэглээ, хөрөнгө оруулалт, засгын газарын зардлын үржүүлэгч хэдтэй
тэнцүү вэ
7 Төлөвлөгдсөн хэрэглээний зардлын түвшин бүр дээрхи төлөвлөгдсөн хадгаламжийн
хэмжээг тооцно уу
8. Тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн хэмжээг нийт бодит зардал болон нийт төлөлвлөгдсөн
зардлыг харьцуулах замаар, мөн төлөвлөгдсөн хадгаламжийг төлөвлөгдсөн хөрөнгө
оруулалттай харьцуулах замаар тус тус тодорхойлж түгнэлт хийнэ үү.
Бодлого 16. Нэгэн хаалттай эдийн засгийг дараахи тэгшитгэлүүдээр төлөлөөлөн авч үзье.
AD= E=Cp + Gp +Ip
|AS = Y| = |AD=E|
Cp = 100 + 0.5(Y - T)
T = 120 + 0.2Y
G p= 200, I p =300
Хийх зүйл :
1. Тэнцвэрт үйлдвэрлэлийн түвшинг тодорхойлно уу
2. Засгийн газар хэрэглээндээ зарцуулахаар төлөвлөсөн зардлаа 100 тэрбум $ -оор нэмэгдүүлсэн
бол тэнцвэрт үйлдвэрлэл хэрхэн өөрчлөгдөх вэ.
Бодлого 17. Эдийн засаг тэнцвэрт байдалд байна. Ахиу хэрэглэх хандлага 0,75 үед хэрвээ
засгийн газар татвараа өөрчлөхгүйгээр зардлаа 2 млрд доллараар нэмэгдүүлсэн бол тэнцвэрт
ДНБ хэрхэн өөрчлөгдөх вэ?
Бодлого 18. 2004 оны эцсийн байдлаар Монгол Улсын хувьд кассд байгаа мөнгө 25008.4 сая
төгрөг, банкнаас гадуурхи мөнгө 143512.7 сая төгрөг, М1221327.6 сая төгрөг, төгрөгийн
хадгаламж 300976.4 сая төгрөг, гадаад валютын хадгаламж 324728.5 сая төгрөг байжээ.

5. Хийх зүйл :
a.Гүйлгээнд байгаа бэлэн мөнгийг тооцно уу.
b . Бараг мөнгтйг тооцно уу.
c .М2 – ийг тооцно уу.
Бодлого 19.
Арилжааны банкны хувьд хугацаагүй хадгаламж 7100, хувьцаа 1400, олгосон зээл 6200,
хугацаагүй хадгаламж 3600, нөөц 400, бэлэн мөнгө 5500 бол энэ банкны тайлан балансыг
зохио.
Бодлого 20.Дараах хүснэгтийг нөх
Y S C APC APS MPC MPS
200 -40
400 0
600 40
800 80
1000 120
1200 160