Actualiteiten gebiedsontwikkeling aanbesteding en staatsstein 29 mei 2018
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•61 views
AKD seminar
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (19)
Similar to Actualiteiten gebiedsontwikkeling aanbesteding en staatsstein 29 mei 2018
Similar to Actualiteiten gebiedsontwikkeling aanbesteding en staatsstein 29 mei 2018 (20)
More from AKD
More from AKD (20)
Actualiteiten gebiedsontwikkeling aanbesteding en staatsstein 29 mei 2018
- 1. Gebiedsontwikkeling & EU recht 29 mei 2018 Prof. Mr. P.H.L.M. (Pieter) Kuypers Advocaat-partner AKD/Hoogeleraar Europees en nationaal aanbestedingsrecht
- 2. Gebiedsontwikkeling & EU recht Agenda 1. Aanbesteding 2. Schaarste = aanbesteden? 3. Staatssteunrecht = aanbesteden? 4. Dienstenrichtlijn vs aanbesteden 5. Conclusie
- 3. Aanbesteding: good oldies (maar actueel) (I) • HvJ EG La Scala (C-300/98) • Nuttige werking van de Richtlijn kan worden verzekerd door aanbestedingsplicht door te leggen aan een private partij. • Overheid die geen eigendom heeft dient te zorgen voor aanbesteding openbare werken • Voorwaarde: noodzaak om “door te leggen”; geen noodzaak: zelf aanbesteden • HvJ EG Auroux (C-220/05) • Kwalificaties naar nationaal recht zijn niet beslissend • De gehele opdracht – inclusief het “private gedeelte” - wordt beoordeeld, omdat het gehele project aan de eisen van gemeente en onder bezwarende titel werd gerealiseerd • Bij gemengde opdrachten is het hoofdvoorwerp van de overeenkomst van belang • Bezwarende titel kan ook gelegen zijn in risico aanvaarding 3
- 4. Aanbesteding: good oldies (maar actueel) (II) • HvJ EG Helmut Müller (C-451/08) • “Kale” grondverkoop is geen aanbestedingsplichtige opdracht (r.o. 41) • Er is geen bezwarende titel, indien gemeente alleen een publiekrechtelijke bevoegdheid gebruikt • De aannemer moet zich verbinden tot de realisatie (r.o. 60 – 63) • Opmerking: wel staatssteunregels • AG HvJ PAI Valencia (C-306/08) • Ontwikkeling die geheel privaat is maar publieke werken kent op grond van de regels van ruimtelijke ordening, is niet aanbestedingsplichtig • Bij gunning onder bezwarende titel moet de aanbestedende dienst (in)direct zijn eigen middelen gebruiken 4
- 5. Aanbesteding: actuele thema’s (I) • Gemengde bouwwerken • Een “werk” volgens art. 2 (7) Richtlijn 2014/24/EU: “het product van een geheel van bouwkundige of civieltechnische werken dat ertoe bestemd is als zodanig een economische of technische functie te vervullen” • Belangrijk of werken eenzelfde economisch of technische functie vervullen (HvJ EG Commissie/Frankrijk (C-16/98) • HvJ EU Libert (C-197/11 en C-203/11) • De eisen aan het werk kunnen vastliggen in een algemene regeling • Nagaan of er een overeenkomst is m.b.t. de verwezenlijking van de opdracht • Bestemmingsplan of omgevingsvergunning • Wat is zich verbinden? HvJ EG Helmut Müller: afdwingbaar 5
- 6. Aanbesteding: actuele thema’s (II) • Woningcorporaties aanbestedingsplichtig? Toezichtcriterium (EC v NL) • FD (23/05/2018): Europese Commissie eist meer hervormingen op Nederlandse Woningmarkt • Ingebrekestelling december 2017 • Boek 2A Aanbestedingswet: concessies voor werken • Overheidsopdracht tegenover concessieovereenkomst: concessie in opkomst door opnemen Concessierichtlijn in Aanbestedingswet • In hoeverre is gebiedsontwikkeling een concessie voor werken? 6
- 7. Schaarste & aanbesteding (I) • HvJ EU Belgacom (C-221/12) • Transparantiebeginsel kan worden ingeroepen als er een grensoverschrijdend belang is bij een concessieovereenkomst. Afwezigheid van concrete interesse betekent niet dat een grensoverschrijdend belang geheel ontbreekt. • HvJ EU Promoimpresa (C-458/14 & C-67/15) • De het begrip natuurlijke schaarste wordt ruim uitgelegd in de Dienstenrichtlijn. • HvJ EU Trijber (C-340/14) • Toegang tot uitoefening van dienstenactiviteiten mag niet afhankelijk gesteld worden van een vergunningsstelsel, tenzij dwingende reden van algemeen belang. 7
- 8. Schaarste & aanbesteding (II) • Voorbeelden schaarste • Natuurlijke schaarste: Aantal bedjes op een (zomers) strand • Beleidsmatige schaarste: Aantal terrassen in een stad • Vraag omhoog aanbod vergunningen omlaag • Wat eerlijk te verdelen? • Beginselen van gelijkheid en transparantie van toepassing • Dwingende reden van algemeen belang • Looptijd: beperken; geen automatische verlenging 8 AD (19/03/2018): Schaarste op de woningmarkt stuwt de huizenprijzen flink omhoog
- 9. Staatssteun & aanbesteding: good oldies (I) • Tweetraps raket: eerst staatssteun en zo ja, dan vrijstelling • Voorkomen staatssteun bij gebiedsontwikkeling: marktconform handelen • Beschikkingen Europese Commissie Konsum Jämtland (Aldi) • EC mag niet volstaan met een “enkelvoudige”beoordeling: de gehele transactie moet worden beoordeeld • HvJ EU Seydaland (C-239/09) • Een lidstaat mag een eigen berekeningsmethode ontwikkelen, mits deze in alle gevallen leidt tot een prijs die marktwaarde zo dicht mogelijk benaderd • In casu was een geldige berekeningsmethode waarbij regionale referentiewaarden met een actualiseringvoorwaarde werden gebruikt 9
- 10. Staatssteun & aanbesteding: actualiteiten (I) • Mededeling Notie Staatssteun 2016 • De Commissie geeft een aantal richtsnoeren om staatssteun bij gebiedsontwikkeling te voorkomen • Grond aanbieden op vergelijkbare wijze met aanbesteding (alinea 89 e.v.) • Prijs dient een rol te spelen (interpretatie EC) • Taxatie door onafhankelijke deskundige vóór aanvang van de onderhandeling (alinea 103 e.v.) • Misverstand: Geen taxatie betekent niet automatisch: staatssteun. Werkelijkheid telt. • AGV • “Open transparante en non-discriminatoire procedure” • Lokale infrastructuur • Monumenten 10
- 11. Staatssteun & aanbesteding: actualiteiten (II) • Vier ontwikkelingen: • Context van een transactie bepalen of er aan MEO-beginsel is voldaan • Er zijn meer waarderingsmethoden • Aan MEO-beginsel is meer een materiele toets centraal komen te staan • Uitsluitend economische belangen van een overheid spelen een rol bij het voldoen aan het MEO-beginsel 11
- 12. Dienstenrichtlijn: good oldies (I) • Dienstenrichtlijn 2006/123/EG • Beoogt het vrije dienstenverkeer en de vrijheid van vestiging voor dienstverrichters te vergemakkelijken. • Behandelt de verlening van alleenrechten, vergunningen, en andere schaarse publieke rechten. • HvJ EU Libert (C-197/11 en C-203/11) • Niet van toepassing op ruimtelijke ordening • Sociale huisvesting (DAEB) uitgesloten • HvJ EU Promoimpresa (C-458/14 & C-67/15) • Uitleg art. 12 Dienstenrichtlijn ruimer • Aanbestedingsrecht uitgesloten indien Dienstenrichtlijn van toepassing 12
- 13. Dienstenrichtlijn: actualiteiten (I) • Op gebiedsontwikkelingen kunnen meerdere richtlijnen van toepassing zijn: • Vergunningen betreffende dienstenactiviteit Dienstenrichtlijn • Vergunningen die worden verleend binnen aanbesteding: Concessierichtlijn (2014/23/EU) Richtlijn overheidsopdrachten (2014/24/EU) • Niet onder beide dan vallen vergunningen onder fundamentele regels VWEU • Wel grensoverschrijdend belang nodig • Door Promoimpresa Dienstenrichtlijn ruimer en daardoor vaker van toepassing 13
- 14. Dienstenrichtlijn: actualiteiten (II) • HvJ EU Visser/Appingedam (C-31/16) • Voor toepassing van hoofdstuk 3 Dienstenrichtlijn géén grensoverschrijdend belang vereist • Bestemmingsplan is géén vergunningstelsel. • Voorschriften in een bestemmingsplan kunnen wel onder de Dienstenrichtlijn vallen • Er wordt een ruime betekenis gegeven aan een “eis” in de Richtlijn • Dienstenrichtlijn: belangrijk om rekening mee te houden 14
- 15. Conclusie • Algemeen: Europees recht = actueel en blijft (mede) “kaderstellend”; EU recht trekt zich niets aan van nationale definities en regels: autonoom & voorrang • Aanbesteding Opkomst van de concessieovereenkomst: waar gaan we heen? • Schaarste Verdelen vergunningen met transparante procedure • Staatssteun Meer vrijheid bij waardering(smethoden) • Dienstenrichtlijn Belangrijk om rekening mee te (gaan) houden 15
- 16. Wij houden liever geen afstand van EU recht ….. Koffie?
Editor's Notes
- HvJ EG La Scala (C-300/98) Ro 57, 100 Helmut muller ro 58: “Voor overheidsopdrachten (…) niet vereist dat de werken waarop de opdracht betrekking heeft, materieel of fysiek ten behoeve van de aanbestedende dienst worden uitgevoerd, wanneer deze werken in het rechtstreekse economische belang van deze dienst worden.” HvJ EG Auroux (C-220/05) ro 36/37/42/44/45/54
- Kale grond: Helmut müller ro 41 Verschil tussen overheidsopdracht en concessie is dat bij een concessieovereenkomst het risico ligt bij de exploitant. Concessieovereenkomsten opgenomen in AW hoofdstuk 2a. Gemengde opdracht HvJ Auroux ro 36/37: Wanneer sommige bestanddelen van een overeenkomst betrekking hebben op een overheidsopdracht voor de uitvoering van de werken en sommige andere op een ander soort overheidsopdracht, op grond van het hoofdvoorwerp van een overeenkomst moet worden bepaald welke gemeenschapsrichtlijn inzake overheidsopdrachten in beginsel van toepassing is. Bij een gemengde opdracht voor werken en leveringen (of diensten) moet worden gekeken naar wat het hoofdvoorwerp van de opdracht is. Indien de werken slechts een bijkomstig karakter hebben ten opzichte van de leveringen (of diensten), dan is sprake van een opdracht voor leveringen (of diensten Blog Woco’s: http://www.stibbeblog.nl/all-blog-posts/environment-and-planning/nederlandse-woningcorporaties-volgens-europese-commissie-aanbestedingsplichtig/
- Belgacom: Essers 2017 p. 35. HvJ EU 14-07-2016, ECLI:EU:C:2016:558, m.nt. C.J. Wolswinkel (Promoimpresa) Bijdrage promoimpresa: Natuurlijke schaarste ruim uitgelegd waardoor gemeentelijke besturen vaker verplicht zijn transparante selectieprocedure volgens de richtlijn toe te passen De verplichting om transparante en onpartijdige selectieprocedure te organiseren onder art 12 dienstenrichtlijn spijkerhard is en niet achterwege kan worden gelaten met een beroep op dwingende reden van algemeen belang. Impliceert dat grensoverschrijdend belang niet is vereist voor toepassing richtlijn als gevolg van uitputtende harmonisatie HvJ Trijber Ro 62 en 63
- VERDELING SCHAARSE VERGUNNING: Over de wijze waarop gelijke kansen moeten worden gerealiseerd, oordeelt de Afdeling dat 'een passende mate van openbaarheid' moet worden verzekerd voor: (1) de beschikbaarheid van de vergunning; (2) de verdelingsprocedure; (3) het aanvraagtijdvlak; en (4) de toe te passen criteria. Schaarse vergunningen mogen in beginsel niet voor onbepaalde tijd worden verleend. Voor het starten van de aanvraagprocedure van de vergunningen moet hierover tijdig informatie worden bekendgemaakt via 'een zodanig medium dat alle potentiële gegadigden daarvan kennis kunnen nemen' http://www.akd.nl/o/Paginas/PublicatiesNL/Afdeling-oordeelt-over-schaarste-publieke-vergunningen.aspx
- Uit besluiten en afspraken is gebleken dat er bij MEO gekeken moet worden naar het geheel aan afspraken tussen partijen gemaakt. Mededeling grondtransactie gaf twee mogelijkheden aan tegenwoordig meer methoden mogelijk en lidstaten kunnen zelf methoden opstellen zolang ze maar zo dicht mogelijk bij de marktwaarde komen. Voorheen noodzakelijk of er vooraf een taxatie of openbare biedprocedure had plaatsgevonden, nu wordt er meer inhoudelijk gekeken of daadwerkelijk marktconform wordt gehandeld. DE publieke belangen spelen geen rol bij MEO. Ratio hierachter is dat het MEO beginsel nu eenmaal inhoudt dat moet worden gekeken of een private marktpartij in vergelijkbare omstandigheden tit eenzelfde maatregel zou komen. Een marktpartij zou daarbij alleen haar eigen belangen afwegen
- Bron: M.R. Botman, Kapers op de Italiaanse kust: De gevolgen van het arrest Promoimpresa voor de verdeling van schaarse rechten, 10 januari 2017, Gst. 2017/3.
- Hoofdstuk 3 betreft de vrijheid van vestiging van dienstverrichters, waarbij alle relevante aspecten zich afspelen in één lidstaat. Voorschriften in een bestemmingsplan hebben als specifiek doel om de geografische zones aan te wijzen waar bepaalde activiteiten in de verband met detailhandel zich kunnen vestigen. Door de ruime uitleg van “eis” in de richtlijn kunnen deze bepalingen in het bestemmingsplan gezien worden als eisen in de zin van richtlijn.