Maart 2013 vond het seminar nieuwe Aanbestedingswet plaats. Georganiseerd door AKD i.s.m. Appeldoorn Tendermanagement. Deze presentatie, getiteld: ‘Aanbestedingswet; een succesvolle inkoopprocedure’ gaat in op: • Achtergrond • Bao versus Aanbestedingswet • Innovatief aanbesteden • Aanbestedingswet; een succesvolle inkoopprocedure Heeft u vragen? Dan kunt u contact opnemen met Danielle Radder (advocaat Europees en Mededingingsrecht bij AKD) via: dradder@akd.nl. NB. Bezoek ook http://blogs.akd.nl. Een blog gevuld met artikelen omtrent diverse juridische thema’s.

1. Aanbestedingswet
Een succesvolle inkoopprocedure
Johan van Loenhout
inkoop specialist
Kaspermann Procurement Solutions
Danielle Radder
advocaat
21 maart 2013

2. Agenda
• Achtergrond
• Bao versus Aanbestedingswet
• Innovatief aanbesteden
• Overgangsregime
2

3. Nieuwe Aanbestedingswet
PER 1 APRIL 2013
Deel 1: Begripsbepalingen, beginselen en uitgangspunten
Deel 2: Implementatie Richtlijn 2004/18 (+ deel Wira)
Deel 3: Implementatie Richtlijn 2004/17
Deel 4: Overige bepalingen (o.a. deel Wira)
3

4. Aanbestedingswet
Key word: Toegankelijkheid
• Beginselen (proportionaliteit)
• Uniformeren aanbestedingspraktijk
• Lastenverlaging
4

5. Bao versus Aanbestedingswet
Bao/Wira Aanbestedingswet
1. Europese aanbestedingen Alle overheidsopdrachten
2. Algemene beginselen Algemene beginselen en uitgangspunten
3. Splitsingsverbod Splitsingsverbod, clusterverbod en verplichting
tot opdeling in percelen.
4. Vrije keuze EMVI/laagste prijs Uitgangspunt = EMVI
5. Bewijsstukken Uniform Eigen verklaring
6. Financiële draagkracht (bijv. middels Financiële draagkracht mag geen betrekking
verklaring omzet) hebben op omzet
7. VOG Gedragsverklaring aanbesteden
8. Motivering gunningsbeslissing Motivering procedure, keuze aannemers, keuze
bewijsmiddelen etc.
9. Nadere uitwerking in jurisprudentie Aanvullend beleid in o.a. Handreiking
proportionaliteit, Richtsnoeren leveringen &
diensten, ARW 2012
10. Alcateltermijn = 15 dagen Alcateltermijn = 20 dagen
11. Geschil = gang naar de rechter Geschil is klachtenmeldpunt AD, Commissie
Aanbestedingsexperts, gang naar de rechter
5

6. 1. Alle overheidsopdrachten
maak het onderscheid!
6

7. 1. Aanbesteden onder de drempel
Enkele administratieve eisen:
• Aankondigingen via TenderNed (?) als men kiest
voor publicatie (art. 1.18)
• Uniforme eigen verklaring (art. 1.19)
• Gedragsverklaring aanbesteden (art. 1.20)
• Kosteloos ter beschikkingsstellen van
aanbestedingsdocumenten (art. 1.21)
• Dus enkel publicatie eigen website is niet meer
voldoende!
7

8. 2. Algemene beginselen
• Europese aanbestedingen -> weinig nieuws,
concretisering.
• Overheidsopdracht met grensoverschrijdend belang
-> codificatie jurisprudentie.
• Nationale aanbesteding -> Algemene beginselen in
acht nemen.
• Meervoudig onderhandse procedure -> Algemene
beginselen in afgezwakte vorm.
• Enkelvoudige onderhandse procedure?
8

9. 2. Casus
9

10. 2. Casus (vervolg)
De gemeente Joure is geschrokken van de ophef
over de aanbesteding van de bouw van de Brede
school en het Sportief Knooppunt. De gemeente
besluit daarom om haar inkoopbeleid te wijzigen:
• De gemeente schrapt de drempel voor de nationale
aanbestedingsprocedure (alles onder de Europese
drempel wordt meervoudig onderhands
aanbesteed);
• Hierbij nodigt de gemeente voortaan ten minste
twee lokale partijen uit.
Mag dat?
10

11. 2. Praktisch
•Dossiervorming: bijv. keuze procedure/keuze
ondernemer(s).
•Handreiking motivering te vinden in de Gids
Proportionaliteit, § 3.4:
• B.v. aanwijzing in algemene zin voor ‘kleine
opdrachten’.
•Shortlist ondernemers.
11

12. 3. Splitsen en clusteren
Bron: http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=63037 (Slechts een klein onderdeel van het
artikel.)
12

13. 3. Splitsen en clusteren
Casus
De Friese gemeenten zetten aan de hand van hun
gezamenlijk inkoopbeleid steeds meer opdrachten
gezamenlijk in de markt. Nu gaat het bijvoorbeeld
om een opdracht voor groenonderhoud in de Friese
gemeenten. De opdracht is niet verdeeld in
percelen. Een ondernemer uit Kollumerland is
geïnteresseerd in het Kollumerlandse deel van de
opdracht, maar de opdracht in heel Friesland is te
groot voor zijn bedrijf.
Wat kan deze ondernemer hier tegen doen op
grond van de Aanbestedingswet?
13

14. 3. Splitsen en clusteren
• Opdrachten mogen niet onnodig worden
samengevoegd.
• Wel samenvoegen, let op:
• Opsplitsing in percelen
• Samenstelling van de markt, invloed van
samenvoegen op MKB, andere gevolgen & risico’s en
mate van samenhang opdrachten.
• Motiveren!
14

15. 3. Praktisch
• Percelen zo opdelen dat je hele markt kunt
uitvragen (combinatie grote/kleine percelen).
• Conditioneel inkopen, bijvoorbeeld:
• Niet alle percelen gunnen aan 1 partij;
• Stellen van (maximum) minimum aantal verschillende
opdrachtnemers.
• Raamovereenkomst grote percelen -> mini-
competitie per aanvraag.
15

16. 4. EMVI = uitgangspunt
Casus
De gemeente Utrecht wil de hal van het stadhuis
laten opknappen, geschatte waarde: EUR
1.100.000. De Gemeente besluit om de opdracht
middels een meervoudig onderhandse procedure in
de markt te zetten. Normaal gesproken gunde de
gemeente dergelijke opdrachten altijd op basis van
laagste prijs. Met de nieuwe aanbestedingswet in
het achterhoofd besluit de gemeente toch voor een
‘EMVI’ aanbesteding te gaan: 90% prijs en 10%
kwaliteit.
Mag dit?
16

17. 4. Praktisch
• Kwalitatieve criteria opnemen als minimumeisen,
maar let op disproportionaliteit!
• Bonus/malus systeem
• Evaluatie KPI’s -> contractuele ontbinding
• Proefperiode (Wachtkamerovereenkomst)
17

18. 5. (Uniforme) Eigen verklaring
Nieuw begrip artikel 2.84
Uitgangspunt = alleen opvragen uniforme eigen
verklaring, i.p.v. diverse bewijsstukken.
Uitzondering: referenties en bewijsstukken die niet
zien op eigen verklaring.
Artikel 2.102: mag wel bewijsstukken opvragen bij
winnaar (openbare en niet-openbare procedure) en/of
te selecteren partijen (bij niet-openbare procedure)
18

19. 5. Casus
De gemeente Amsterdam heeft conform de nieuwe
Aanbestedingswet enkel de eigen verklaringen van de
gegadigden in een niet-openbare procedure
ontvangen. Er zijn 10 gegadigden, maar de gemeente
heeft aangegeven slechts 5 partijen te zullen
uitnodigen om in te schrijven.
Mag de gemeente de bewijsstukken opvragen en zou
u dat aanraden of niet?
19

20. 5. Praktisch
• Maak gebruik van opvraagbevoegdheid.
• Hanteer proportionele termijnen en vermeld die ook
duidelijk in de stukken.
20

21. 6. Financiële draagkracht
Omzeteisen:
• mogen niet, tenzij gemotiveerd;
• slechts totale omzet;
• nooit meer dan driemaal de opdrachtwaarde/
opdrachtwaarde per jaar (raamovereenkomst);
• max. 3 boekjaren.
Verzekeringseisen:
• Moet samenhangen met afdekken risico’s
opdracht;
• Max. 5% opdrachtwaarde.
=> ‘Standaard’ bankgarantie taboe?
21

22. 7. Gedragsverklaring Aanbesteden
• Breder dan VOG/Bibob
• Nederlandse rechtspersonen en (voormalig
leidinggevenden)
• Uniforme (langere) termijn Gedragsverklaring van
24 maanden
• Keuze = aanbestedende dienst!
22

23. 7. Casus
De gemeente Den Haag heeft een aanbesteding
gehouden voor leerlingenvervoer. Alle inschrijvers
dienen een Gedragsverklaring Aanbesteden in te
dienen. In de aanbestedingsstukken heeft de
gemeente ook opgenomen dat zij , alvorens de
opdracht definitief gegund zal worden, een
gedragsverklaring ‘natuurlijke personen’ wenst te
ontvangen van de taxichauffeurs die zullen worden
ingezet door de winnende inschrijver.
Mag dat?
23

24. 7. Praktisch
• Neem (rechts)gevolg Gedragsverklaring
Aanbesteden op in de aanbestedingsstukken.
• Gebruik in selectiefase niet-openbare procedure.
24

25. 8. Motivering
• Speelt in hele wet en aanvullende regelgeving.
• Moet op verzoek verstrekt worden (zie artikel 1.4
lid 3).
• Daarom: motivatie (voor zover mogelijk) opnemen
in de aanbestedingsstukken.
• Ook de selectiebeslissing motiveren!
25

26. 9. Aanvullend beleid
uitgelicht: Gids Proportionaliteit
Eisen en criteria Eisen, voorwaarden De keuzes die de
stellen die verband en criteria aan de aanbestedende
houden met en in inschrijvers en dienst maakt en de
redelijke verhouding inschrijvingen die in eisen en
staan tot het redelijke verhouding voorwaarden die zij
voorwerp van de staan tot het stelt bij een
opdracht. voorwerp van de aanbesteding staan
opdracht. in redelijke
(codificatie verhouding tot de
Aanbestedingswet) aard en omvang
van de opdracht.
26

27. 9. Gids Proportionaliteit
• Richtsnoer
• Voorschriften
COMPLY OR EXPLAIN!
Voorbeelden voorschriften:
• hoeveel inschrijvers (3-5) bij meervoudig ondershandse
procedure (Voorschrift 3.4 B)
• hoeveel referenties en waarde (1 per benoemde
kerncompetentie + max 60% waarde, Voorschrift 3.5 G)
• goedgekeurde accountantsverklaring pas opvragen na
mededeling gunningsbeslissing (Voorschrift 3.5 E)
27

28. 9. Casus (I)
De gemeente Haarlem wil een brede school bouwen
met een BVO van 2000 m2. De gemeente vraagt de
inschrijvers om 3 referenties in te dienen van
opdrachten die naar ‘aard en omvang’ vergelijkbaar
zijn met het aanbestede werk. Eén van de
inschrijvers dient één referentie in van de bouw van
een school met BVO 1300 m2, één referentie van
de bouw van een kinderopvang BVO 700 m2 en één
referentie van de bouw van een multifunctionele
ruimte BVO 3200 m2.
Volstaan de referenties?
28

29. 9. Casus (II)
De gemeente Loenen heeft vernomen dat het ARW
2012 vanaf 1 april 2013 ook verplicht moet worden
toegepast bij aanbestedingen onder de drempel. De
gemeente wil graag een aantal straten opnieuw
laten bestraten. Hiertoe organiseert de gemeente
een aanbesteding voor de levering van stenen.
Is de gemeente verplicht om het ARW 2012 toe te
passen?
29

30. 10. Rechtsbescherming
1. Nieuwe Alcateltermijn
• LET OP: nieuwe termijn voor Europese
aanbestedingen van 20 kalenderdagen.
• Maar slechts 15 kalenderdagen standstill bij
vrijwillige transparantie vooraf (niet zijnde
nationale aanbestedingsprocedure!).
2. Overige maatregelen
• Aanbestedingsloket
• Bemiddeling experts
• PIANOo
30

31. 10. Praktisch
• Contractuele vervaltermijn opnemen in bestek.
• Alle redenen opnemen in de gunningsbeslissing,
anders moet nieuwe gunningsbeslissing worden
genomen.
31

32. Innovatief aanbesteden
• Maatschappelijke waarde meenemen in
overeenkomst (zie artikel 1.4).
• Verder niet(s) voorgeschreven, ‘vooral een zaak
van professionalisering’
• belangrijkste maatregel: professionalisering met
behulp van PIANOo (& aanbestedingsexperts)
• Marktconsultatie!
32

33. Overgangsregime
• Niet voor lopende aanbestedingsprocedures.
• Nog 1 jaar andere verklaringen i.p.v.
gedragsverklaring.
33

34. Vragen?
Johan van Loenhout
Telefoon: +31 6 30 70 06 44
Email: johan@Kaspermann.nl
Daniëlle Radder
Telefoon: +31 88 253 5058
Fax: +31 88 253 5050
Email: dradder@akd.eu
34