2. Programma
Eerste gedeelte:
• Basis samenwerkingsvormen met gemeenten
• Systematiek afdeling grondexploitatie Wet ruimtelijke ordening
Tweede gedeelte:
• 3 actuele thema’s en casusposities
4. Gronduitgifte
• Gemeente verkoopt bouwkavels aan ontwikkelaar
• Ontwikkelaar bouwt programma
• Gemeente laat openbare ruimte aanleggen
5. Concessie
• Gemeente verkoopt grond aan ontwikkelaar/belegger
• Ontwikkelaar bouwt programma
• Ontwikkelaar legt openbare ruimte aan (na aanbesteding)
• Ontwikkelaar verkoopt openbare ruimte aan gemeente
of
• Ontwikkelaar is verplicht tot onderhoud openbare
ruimte/vastgoed
6. Bouwclaim
• Ontwikkelaar verkoopt zijn gronden aan gemeente
• Ontwikkelaar verkrijgt recht op bouwkavels
• Gemeente verkoopt bouwkavels aan ontwikkelaar
• Ontwikkelaar bouwt programma
• Gemeente laat openbare ruimte aanleggen
‘Gemeente het schip in
met bouwdeal’
de Stentor 10 januari 2014
7. Exploitatieovereenkomst
• Ontwikkelaar bouwt programma op eigen grond
• Ontwikkelaar gemeente legt openbare ruimte aan (na
aanbesteding) en draagt over aan gemeente
of
• Gemeente verkrijgt ondergrond en laat openbare ruimte
aanleggen
• Ontwikkelaar betaalt exploitatiebijdrage
8. Risicodragende deelneming
• Inbreng gronden ontwikkelaar(s) en gemeente in opgerichte
entiteit
• Meestal beperkt tot grondexploitatie
• Ontwikkelaar koopt bouwkavels en bouwt programma
• Aanleg openbare ruimte in gezamenlijke opdracht
9. Aandachtspunten
• Invloed lokale politiek – gemeenteraad
• Invloed regionale politiek – aanwijzingen provincie en
bezwaar/beroep van omliggende gemeenten
• Invloed burgers – bezwaar/beroep
• Verplichtingen voortvloeiend uit subsidies
• Aanbestedingsrecht
• Algemene beginselen van behoorlijk bestuur
• Ondertekening en bevoegdheid
10. Afdeling grondexploitatie – 6.4 Wro
• Basis voor gemeentelijk kostenverhaal
• Basis voor stellen locatie-eisen
11. Verzekeren via
• Anterieure overeenkomst - art. 6.24 Wro
• (Verplicht) exploitatieplan - art. 6.12 Wro e.v.
• Posterieure overeenkomst - art. 6.24 Wro
• Vrijwilligheid bij anterieure overeenkomst
• Geen betaalplanologie
(ABRS 25 oktober 2013, BR 2014/5, Reimerswaal)
19. Staatssteun (art. 107 WvEU)
• Steun door overheid verleend of met overheidsmiddelen
bekostigd
• Steun verschaft economisch voordeel aan onderneming(en) die
zij niet langs normale commerciële weg zouden hebben
verkregen
• Het voordeel is selectief, wat inhoudt dat het ten goede komt
aan bepaalde onderneming(en)
• Het voordeel moet de mededinging vervalsen of dreigen te
vervalsen en een (potentiële) invloed op de tussenstaatse
handel hebben
20. Staatssteun bij grondverkoop
• Mededeling van de Commissie betreffende
staatssteunelementen bij de verkoop van gronden en gebouwen
door openbare instanties (Publ. (1997) C209/3)
• Staatssteun bij (ver)koop van gronden uit te sluiten:
• Door openbare of onvoorwaardelijke biedprocedure, of
• Door verkoop tegen door onafhankelijke taxatie (vooraf)
vastgestelde marktprijs
21. Staatssteun terugvordering
• Beschikking Leidschendam-Voorburg (c(2013) 87 final)
• Prijsverlaging achteraf
• Kwijtschelding grondexploitatiebijdrage
• NL moet onverenigbare steun terugvorderen, inclusief rente
‘Fragmentatiebom op
gebiedsontwikkeling’
Gebiedsontwikkeling.nu
20 februari 2013
22. Casus Boogplein Winsum
• 2006: Overeenkomst gronduitgifte
• Ontwikkelaar bouwt: 2 gebouwen - woningen en winkels -
en parkeerkelder
• Gemeente koopt: Openbare deel parkeerkelder
• 2010: Gemeentelijk onderzoek naar staatssteun
(en aanbestedingsrecht)
• Conclusie gemeente: ‘Knelpunten’ , overeenkomst is nietig
23. Casus Boogplein Winsum
• Vraag: Wat te denken van werkwijze gemeente?
• Vraag: Wat oordeelt rechter?
24. Duurzaamheid
• NU.nl 11 maart 2014:
‘Gemeenten moeten alleen nog energieneutrale woningen gaan
toestaan in bouwafspraken met corporaties en het ontwikkelen
van nieuwe woonwijken, zo vindt de PvdA. Hierdoor zullen de
woonlasten van toekomstige huurders lager worden.’
25. Duurzaamheid en Woningwet
• Artikel 122 Woningwet:
‘De gemeente kan geen rechtshandelingen naar burgerlijk recht
verrichten ten aanzien van de onderwerpen waarin bij of krachtens een
algemene maatregel van bestuur als bedoeld in artikel 2, is voorzien of
die met betrekking tot het bouwen bij of krachtens de Wet algemene
bepalingen omgevingsrecht zijn geregeld’
• Wetsgeschiedenis: wel mogelijk bij gelijkwaardigheid en vrijwilligheid
26. Casus Breda
• Gemeentelijke gronduitgifte onder voorwaarde GIW-regeling
• Regeling bevat, naast garantiebepalingen, Bouwbesluit
overstijgende eisen
• Ontwikkelaar acht zich niet gebonden aan GIW-regeling
• Gemeente vordert nakoming
