วิธีจัดซื้อจัดจ้าง

1. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 1 of 26 Pages
บทที่ 3
วิธีจัดซื้อจัดจ้าง

2. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 2 of 26 Pages
วัตถุประสงค์
 ทราบวิธีการจัดซื้อ
 เข้าใจการจัดซื้อแบบพิเศษ และการจัดซื้อในซัพพลายเชน

3. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 3 of 26 Pages
วิธีจัดซื้อ
การจัดซื้อในประเทศไทยสามารถแบ่งวิธีการจัดซื้อได้หลายแนวทาง
ในที่นี้จะแบ่งกลุ่มการจัดซื้อเป็นการจัดซื้อตามหน่วยงานที่ซื้อและ
การจัดซื้อตามกระบวนการจัดซื้อ ดังต่อไปนี้
1. การจัดซื้อตามหน่วยงานที่ซื้อ
◦ การจัดซื้อของภาครัฐ
◦ การจัดซื้อของภาคเอกชน
2. การจัดซื้อตามกระบวนการ
◦ การจัดซื้อตรงโดยการซื้อสินค้าแบบใช้เงินสด
◦ การจัดซื้อตรงทางอิเล็กทรอนิกส์โดยใช้ระบบบัตรเครดิต
◦ การจัดซื้อโดยการสอบราคา
◦ การจัดซื้อเป็นโครงการ
◦ การจัดซื้อแบบพันธมิตร

4. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 4 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบพิเศษ และการจัดซื้อในซัพพลาย
เชน
 การจัดซื้อแบบพิเศษ หมายถึง เหตุผลและความจาเป็นในการ
จัดซื้อสินค้าหรือวัตถุดิบที่แตกต่างไปจากการจัดซื้อแบบธรรมดา
เป็นคุณสมบัติพิเศษที่แตกต่างจากสินค้าหรือวัตถุดิบที่เคยจัดซื้อ
ตลอดจนข้อตกลง ราคา เงื่อนไข การชาระเงิน ปริมาณ สัญญา
ระยะเวลาในการจัดส่ง เพื่อแก้ไขปัญหาสถานการณ์ที่เกิดขึ้น
อย่างเร่งด่วน โดยปัจจุบันได้มีการพัฒนาครอบคลุมการจัดซื้อ
ตามกลยุทธ์ซัพพลายเชน

5. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 5 of 26 Pages
สาเหตุในการจัดซื้อแบบพิเศษ
 ขจัดปัญหาจากการรับผลประโยชน์
 เพื่อความสะดวกรวดเร็ว
 เพื่อแก้ปัญหาที่เกิดจากการจัดซื้อ

6. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 6 of 26 Pages
วิธีการจัดซื้อแบบพิเศษ
 การจัดซื้อแบบกาหนดวงเงิน
◦ วัตถุประสงค์
 เป็นการจัดซื้อด้วยข้อผูกพันระยะยาวกับผู้ขายปัจจัยการผลิตเพื่อป้ องกันปัญหา
ต้องจัดส่งสินค้าที่มีระยะเวลาที่ผูกพันตามสัญญาสั้น
 เพื่อความสะดวกรวดเร็วในการจัดซื้อแต่ละครั้ง ภายใต้เงื่อนไขเดิมโดยไม่ต้อง
เจรจาเงื่อนไขข้อตกลงใหม่
 เพื่อจัดซื้อสินค้าวัตถุดิบที่มีราคาต่อหน่วยต่า แต่อัตราการใช้งานสูง ปริมาณ
หรือจานวนที่ต้องการใช้ไม่แน่นอน
ภายใต้การจัดซื้อแบบกาหนดวงเงินมักกาหนดการทาสัญญาซื้อขายใน
ระยะสั้น ๆ เช่น ระยเวลา 3 เดือน 6 เดือน หรือ 1 ปี

7. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 7 of 26 Pages
วิธีการจัดซื้อแบบพิเศษ
 ประโยชน์
◦ ช่วยให้มีหลักประกันว่าจะสามารถจัดหาสินค้าหรือวัตถุดิบเพียงพอกับ
แผนงานหรือแผนการผลิต
◦ ช่วยให้ลูกค้ามีความมั่นใจว่าจะมีสินค้าหรือวัตถุดิบจัดส่งให้ทันกับ
ความต้องการ
◦ ช่วยลดต้นทุนในการจัดซื้อ
◦ ช่วยให้ลดขั้นตอนกิจกรรมงานด้านเอกสารการเลือกซื้อและการ
ปฏิบัติงานประจา

8. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 8 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบไม่มีสินค้าหรือวัตถุดิบคงเหลือใน
คลังสินค้า
 วัตถุประสงค์
◦ ต้นทุนทางการจัดซื้อที่ประหยัด
◦ ช่วยลดต้นทุนการทาคลังสินค้า
 ประโยชน์
◦ ลดต้นทุนในการถือครอง การเก็บรักษาสินค้าหรือวัตถุดิบเพิ่มกาไรให้กับ
ธุรกิจ
◦ ลดปัญหาสินค้าคงคลัง จากเสื่อมคุณภาพ ล้าสมัยนิยม สินค้าหรือวัตถุดิบ
อันตราย
◦ การลดค่าใช้จ่ายให้ลดลงช่วยให้ต้นทุนขาย ต้นทุนผลิต สามารถตั้งราคา
สินค้าได้ถูกลง ทาให้สามารถแข่งขันในตลาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ
◦ ลดภาระ และความรับผิดชอบของพนักงานฝ่ายจัดซื้อ ฝ่ายคลังสินค้า
◦ ประหยัดพื้นที่เก็บรักษาสินค้า หรือคลังสินค้า

9. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 9 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบมีเงื่อนไขสัญญา
 จะกาหนดมาตรฐานคุณสมบัติของสินค้าหรือวัตถุดิบที่ผู้ขายต้อง
ปฏิบัติตามข้อตกลงอย่างเคร่งครัด โดยมีการจัดทาสัญญาล่วงหน้า
เป็นรายปี
 วัตถุประสงค์
◦ ได้รับสินค้าตามกาหนดเวลา ลดความผิดพลาดงานด้านเอกสาร
 ประโยชน์
◦ ผู้ขายสามารถจัดส่งสินค้าหรือผลิตภัณฑ์ให้ได้ภายใน 24 ชั่วโมง
◦ ลดโอกาสความผิดพลาดทางด้านเอกสาร
◦ ลดต้นทุนการเก็บรักษา
◦ ลดต้นทุนสินค้าคงคลัง
◦ ผู้ซื้อและผู้ขายได้รับผลประโยชน์ร่วมกัน

10. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 10 of 26 Pages
การจัดซื้อสินค้าจานวนน้อย
 วัตถุประสงค์
◦ เพื่อแก้ปัญหากิจการจัดซื้อให้ทันกับความต้องการเร่งด่วนของ
หน่วยงาน
 ระบบเงินสดย่อย กาหนดวงเงินไม่มากนัก
 เงื่อนไขการชาระเงิน จ่ายเงินสดทันที
 การสั่งซื้อทางโทรศัพท์หรือโทรสาร ใช้อุปกรณ์สื่อสารเข้ามาช่วยเพื่อความ
สะดวก
 การสั่งซื้อเพื่อตรวจสอบการจ่ายเงิน เอกสารการสั่งซื้อ มีลายมือชื่อผู้รับ
มอบหมายเป็นหลักฐาน การลงบัญชี

11. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 11 of 26 Pages
การจัดซื้อจากผู้ขายน้อยราย
 เป็นการซื้อจากผู้ขายน้อยราย กลยุทธ์นี้เป็นการสร้าง
ความสัมพันธ์ในระยะยาวกับผู้ขายปัจจัยการผลิต จะต้องมี
ความไว้วางใจกัน การจัดส่งสินค้าแบบทันเวลาพอดี

12. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 12 of 26 Pages
สินค้าคงคลังโดยผู้ขายปัจจัยการผลิตที่ได้รับการจัดการ
 ผู้กระจายสินค้าหรือผู้ซื้อในระบบเดิมจะสั่งซื้อสินค้าไปยังผู้ขาย
ปัจจัยการผลิต เมื่อต้องการสินค้า โดยผู้กระจายสินค้ารับทา
หน้าที่ในการกาหนดเวลา ขนาดการสั่งซื้อการวางแผนระดับ
สินค้าคงคลัง ในระบบนี้ผู้ผลิตจะทาหน้าที่แทน โดยรับข้อมูล
ผ่านการแลกเปลี่ยนข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์หรืออินเตอร์เน็ต

13. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 13 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบลีน
 มีปรัชญาที่ทาให้เวลาระหว่างคาสั่งซื้อจากลูกค้าและการจัดส่ง
ลูกค้าสั้นที่สุด เพื่อกาจัดของเสียมี 3 องค์ประกอบ คือ การไหล
การดึง และการพยายาม เพื่อให้เกิดผลดีที่สุด โดยการจัดซื้อ
แบบทันเวลาพอดี

14. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 14 of 26 Pages
การจัดซื้อโดยใช้ผู้ขายปัจจัยการผลิตหลายราย
 เป็นการซื้อปัจจัยการผลิตจากผู้ขายหลายราย กลยุทธ์นี้จะใช้วิธี
ให้ผู้ขายปัจจัยการผลิตต้องต่อสู้กันเพื่อให้เป็นไปตามความ
ต้องการของผู้ซื้อ

15. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 15 of 26 Pages
การจัดซื้อโดยการบูรณาการในแนวดิ่ง
 เป็นการพัฒนาความสามารถที่จะผลิตสินค้าหรือบริการ
การจัดซื้อผ่านเครือข่ายไคเร็ตสุ
 ผู้ขายปัจจัยการผลิตซึ่งกลายมาเป็นส่วนหนึ่งของการร่วมมือของ
บริษัท

16. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 16 of 26 Pages
การจัดซื้อผ่านบริษัทเสมือนจริง
 เป็นบริษัทซึ่งขึ้นอยู่กับผู้ขายปัจจัยการผลิตจานวนหลายรายซึ่ง
ผู้ขายปัจจัยการผลิตเหล่านั้นจะสร้างความสัมพันธ์ด้วยการ
จัดหาบริการตามความต้องการของบริษัท ซึ่งอาจรู้จักกันดีใน
ลักษณะบริษัทเครือข่าย

17. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 17 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบกระจายสินค้าเชิงความร่วมมือ
 ความร่วมมือในการวางแผน การพยากรณ์ การเติมสินค้า ซึ่ง
ผู้ผลิตรับผิดชอบเองส่วนมาก ซึ่งทางานร่วมกันทั้งซัพพลายเชน

18. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 18 of 26 Pages
การจัดซื้อโดยจ้างเหมาบุคคลภายนอกกระจาย
สินค้า
 ในประเทศไทยนิยมใช้บุคคลภายนอกจัดการกระจายสินค้าให้
การจัดซื้อแบบไม่มีใบรายการบัญชีส่งของ
 การสั่งซื้อแบบไม่มีใบสั่งซื้อ โดยปกติจะมีผู้ขายปัจจัยการผลิต
เพียงรายเดียวที่จะส่งวัตถุดิบไปให้ทุกหน่วยของการผลิตการ
สั่งซื้อสินค้าและการโอนเงินทางอิเล็กทรอนิกส์

19. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 19 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบกาหนดเงื่อนไขพิเศษ
 แบบเลื่อนออกไป
 การประกอบงานในช่องทางการจัดจาหน่าย
 การแวะส่งสินค้าและการบรรจุภัณฑ์พิเศษ
 การจัดซื้อโดยมีความเป็นมาตรฐาน
 เทคนิคอื่น ๆ

20. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 20 of 26 Pages
การจัดซื้อแบบทาสัญญาการทาฟาร์ม
 ในภาคเกษตรกรรม โดยมีองค์ประกอบการลงทุน คือ พื้นที่ที่มี
ศักยภาพ และมีความพร้อม พืชเป้ าหมาย และนักลงทุน
◦ การทาสัญญาระหว่างกลุ่มผู้ประกอบการเกษตรแปรรูปในประเทศกับ
เกษตรกรที่ทาการเกษตรในแต่ละพื้นที่
◦ การทาสัญญาระหว่างกลุ่มผู้ประกอบการรายย่อยบริเวณชายแดนกับ
เกษตรกรประเทศเพื่อนบ้าน
◦ การทาสัญญาระหว่างผู้ประกอบการรายใหญ่กับเกษตรกรประเทศ
เพื่อนบ้าน

21. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 21 of 26 Pages
การจัดซื้อโดยการนาเข้าสินค้า
 การตัดสินใจเลือกระหว่างการผลิตส่วนประกอบและบริการเอง
หรือการสั่งซื้อชิ้นส่วนหรือบริการจากภายนอกแทนที่จะผลิตเอง
ภายในประเทศ

22. อ.ธีทัต ตรีศิริโชติ Page 22 of 26 Pages
แบบฝึกหัด
1. วิธีการจัดซื้อที่นิยมในประเทศไทย แบ่งตามกรอบใดบ้าง
2. ให้อธิบายวิธีการจัดซื้อแบบพิเศษรูปแบบต่าง ๆ พร้อม
ยกตัวอย่าง