1. สรุปผลที่เกิดขึ้นตาม พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ 2542และแก้ไขเพิ่มเติม(ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545

2. โรงเรียนแต่ละโรงเรียนมีคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เพื่อการมีส่วนร่วมใน การจัดการศึกษา มีการกระจายอำนาจไปสู่เขตพื้นที่การศึกษา สถานศึกษา และองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น เกิดนโยบายเรียนฟรี 12 ปี ปัจจุบันเป็นเรียนฟรี 15 ปี ตั้งแต่ระดับอนุบาลจนถึงมัธยมศึกษาตอนปลาย

3. เกิดจัดการศึกษาสามรูปแบบ คือ การศึกษา ในระบบ การศึกษานอกระบบและการศึกษา ตามอัธยาศัย การจัดการศึกษาต้องยึดหลักว่าผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจัดการศึกษาได้ทุกระดับและทุกประเภทตามความพร้อม ความ เหมาะสมและความต้องการภายในท้องถิ่น

4. สถานศึกษาเอกชนเป็นนิติบุคคลจัดการศึกษาได้ ทุกระดับและทุกประเภท ครูและบุคลากรทางการศึกษาต้องมีใบประกอบวิชาชีพของครู มีการประเมินเพื่อเลื่อนวิทยฐานะ เกิดระบบประกันคุณภาพภายนอกและภายในศึกษา การประเมินภายในโดยโรงเรียนเป็นผู้ประเมิน การประเมินภายนอก สำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา (สมศ.)

5. บุคคล ซึ่งมีความบกพร่องทางด้านต่าง ๆ หรือมีร่างกายพิการ หรือมีความต้องการเป็นพิเศษ หรือผู้ด้อยโอกาสมีสิทธิและมีโอกาสได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นพิเศษ เกิดกฎหมายการศึกษาภาคบังคับเก้าปี นักเรียนที่เรียนในแต่ละรูปแบบสมมารถเทียบโอนผลการเรียนได้

6. ผลของการปฏิรูปการศึกษา ผลการปฏิรูปการศึกษาการปฏิรูปการศึกษาในทศวรรษที่ 1 (2540-2550) สรุปได้ดังนี้

7. ความสำเร็จมาก การขยายโอกาสทางการศึกษา12 ปี และ 15 ปี การจัดการศึกษาสำหรับผู้ด้อยโอกาส ผู้พิการ การศึกษาทางเลือก การจัดการศึกษาโดยครอบครัว โดยสถานประกอบการ โดยสถาบันศาสนา ฯลฯ การเพิ่มงบประมาณเพื่อการศึกษา การมีระบบการประกันคุณภาพการศึกษา

8. ความสำเร็จปานกลาง การปฏิรูปการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ การใช้แหล่งการเรียนรู้ ครูภูมิปัญญาไทย

9. ความล้มเหลว 1. การผลิตและพัฒนาครู ผู้บริหาร 2. วิทยฐานะครูและผู้บริหาร กับ ผลการเรียนของผู้เรียนไม่สัมพันธ์กัน 3. สื่อและเทคโนโลยี

10. ปัญหาในการ ปฏิรูปการศึกษา มี 9 ด้าน ซึ่งพอที่สรุปประเด็นสำคัญ ได้ ดังนี้

11. 1. ด้านการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน/สถานศึกษา พบว่า 1.1. สถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ไม่ได้มาตรฐานตามเกณฑ์ประเมินของ สมศ. รอบแรก ถึงร้อยละ 65 (จากสถานศึกษาสามหมื่นแห่งทั่วประเทศ) และต่อมามีการประเมินรอบสองอีก ก็ยังมีสถานศึกษาที่ต้องได้รับการพัฒนาอีก ถึงร้อยละ 20.3 1.2. สัมฤทธิผลการเรียนของนักเรียนในวิชาหลัก มีค่าเฉลี่ยต่ำกว่าร้อยละ 50 1.3. ผู้สำเร็จอาชีวศึกษาและอุดมศึกษามีความสามารถและสมรรถนะไม่สอดคล้องกับความต้องการของผู้ใช้ และขาดทักษะความรู้พื้นฐานที่จำเป็น

12. 2. ด้านการผลิตและพัฒนาครูอาจารย์ พบว่า 2.1. นโยบายจำกัดอัตราคนภาครัฐ และมาตรการจูงใจให้ครูออกก่อนเกษียณ (ปี 2543-2549) มีผลให้วงการการศึกษาต้องสูญเสียอัตราครูไปถึง 53,948 อัตรา 2.2. บัณฑิตครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ บางส่วนจบแล้วไม่เป็นครู อาจารย์ 2.3. ครูสอนไม่ตรงวุฒิ 2.4. ขาดแคลนครูในบางพื้นที่ 2.5. ในอนาคตอีกประมาณ 5-10 ปี จะมีครูประจำการเกษียณมากกว่าร้อยละ 50 จำเป็นต้องมีการเตรียมวางแผนผลิตครูรองรับ 2.6.การคัดเลือกบุคคลมาเป็นครู พบว่าผู้เข้าเรียนคณะครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ แม้จะมีจำนวนมาก แต่ส่วนใหญ่มักจะเลือกเรียนไว้เป็นอันดับท้ายๆ เป็นความจำเป็นต้องเรียน ดังนั้น จึงไม่ได้คนเก่ง และมีใจรักมาเป็นค2.7. ด้านการพัฒนาครู ขาดระบบการพัฒนาที่มีประสิทธิภาพต่อเนื่อง ขาดการดูแลเอาใจใส่รู

13. 3. ด้านการเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารและจัดการศึกษา และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมรวมทั้งการกระจายอำนาจ พบว่า 3.1. แม้จะมีกฎกระทรวง และหลักเกณฑ์และวิธีการการกระจายอำนาจ แต่หน่วยปฏิบัติยังไม่มีอิสระและความคล่องตัวในการบริหารงานและจัดการศึกษา เท่าที่ควร 3.2. การจัดการศึกษาของเอกชนยังไม่การขยายตัวเท่าที่ควร 3.3. สถานประกอบการและสถาบันต่างๆ มีส่วนร่วมจัดการศึกษาเพิ่มขึ้น แต่ยังมีสัดส่วนน้อยมาก

14. 4. การเพิ่มโอกาสทางการศึกษา พบว่า 4.1. ท้องถิ่นไม่มีความพร้อมในการจัดการศึกษาปฐมวัย 4.2. เด็กที่เข้าเรียนการศึกษาภาคบังคับออกกลางคันมาก 4.3. เด็กไม่นิยมเรียนอาชีวศึกษา 4.4. การให้บริการการศึกษาแก่ผู้ด้อยโอกาสยังไม่ทั่วถึง 4.5. การจัดการศึกษาสำหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษ ยังไม่มีกลไกที่ชัดเจน ขาดองค์ความรู้เครื่องมือในการจัดการ

15. 5. การผลิตและพัฒนากำลังคน พบว่า 5.1. ผู้สำเร็จอาชีวศึกษากว่าร้อยละ 70 ศึกษาต่อปริญญาตรี ทำให้ขาดแคลนกำลังคนระดับกลางอย่างต่อเนื่อง 5.2. ผู้สำเร็จขาดความรู้และทักษะที่จำเป็น 5.3. การผลิตคนด้านสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์เกินความต้องการ ทำให้บัณฑิตจบใหม่ตกงาน

16. 6. ด้านการเงินเพื่อการศึกษา พบว่า 6.1. ความด้อยประสิทธิภาพในการบริหารจัดการและการใช้ทรัพยากรเพื่อการศึกษา 6.2. กลไกของรัฐไม่เอื้อให้ทุกภาคส่วนของสังคมเข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ ศึกษาและระดมทรัพยากรเพื่อการศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ 6.3. การจัดสรรงบประมาณตามความต้องการปัจจัยการผลิตไม่สัมพันธ์กับผลผลิต 6.4. การบริหารภายใต้กฎระเบียบทางราชการที่มีความตึงตัวสูง ทำให้สถานศึกษาขาดแรงจูงใจในการพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารจัดการเพื่อการ แข่งขัน

17. 7. ด้านเทคโนโลยีเพื่อการศึกษา พบว่า 7.1. มีปัญหาการดำเนินการเนื่องมาจากขาดการพัฒนาเนื้อหาผ่านสื่อที่มีคุณภาพ 7.2. ขาดการพัฒนาการเรียนการสอนและการพัฒนาผู้สอน 7.3. ครูและนักเรียนนำความรู้ด้านเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาไปใช้ในกระบวนการเรียนการสอนและการเรียนรู้ด้วยตนเองน้อย 7.4. สถานศึกษามีจำนวนคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ไม่เพียงพอ

18. 8. ด้านกฎหมายการศึกษา พบว่า 8.1. กฎหมายการศึกษาอยู่ระหว่างดำเนินการหลายฉบับ 8.2. กฎหมายการศึกษาที่มีผลใช้บังคับแล้ว ยังไม่สามารถใช้บังคับได้อย่างมีประสิทธิภาพ 8.3. การบริหารจัดการศึกษาบางเรื่องยังขาดกฎหมายรองรับ 8.4. หน่วยงานส่วนกลางบังคับใช้กฎหมายการศึกษา โดยเน้นโครงสร้างองค์กรมากกว่าการปฏิรูปคุณภาพการเรียนการสอน

19. 9. ด้านการศึกษาตลอดชีวิต พบว่า 9.1. การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ยังขาดเนื้อหาและวิธีการที่เหมาะสม 9.2. ขาดการปรับปรุงกฎระเบียบที่จะเอื้ออำนวยให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ด้วยตนเอง 9.3. การศึกษาตลอดชีวิตยังไม่เป็นวิถีชีวิตของคนในชาติ