SlideShare a Scribd company logo
BIL 434 Bilgisayar Ağları II




       Bağlantı Katmanı ve                                                                                                   Veri Bağlantı Katmanı
       LAN’lar                                                                                                               Amaçlar:
                                                                                                                                Veri bağlantı katmanı servisleri ardındaki
                                                                                                                                prensipleri anlamak :
                                                                                                                                   Hata tespiti, düzeltme (error detection, correction)
                                                                                                                                   Bir broadcast kanalını paylaşma: çoklu erişim (multiple
       A note on the use of these ppt slides:                                                                                      access))
       We’re making these slides freely available to all (faculty, students, readers).
       They’re in PowerPoint form so you can add, modify, and delete slides              Computer Networking:                      Bağlantı katmanı adreslemesi (link layer addressing)
       (including this one) and slide content to suit your needs. They obviously         A Top Down Approach                       Güvenilir veri iletimi, akış kontrolü
       represent a lot of work on our part. In return for use, we only ask the
                                                                                         Featuring the Internet,
                                                                                                                                Çeşitli bağlantı katmanı teknolojilerinin
       following:
          If you use these slides (e.g., in a class) in substantially unaltered form,    3rd edition.
                                                                                                                                uygulanması
       that you mention their source (after all, we’d like people to use our book!)
          If you post any slides in substantially unaltered form on a www site, that     Jim Kurose, Keith Ross
       you note that they are adapted from (or perhaps identical to) our slides, and     Addison-Wesley, July
       note our copyright of this material.
                                                                                         2004.
       Thanks and enjoy! JFK/KWR

       All material copyright 1996-2004
       J.F Kurose and K.W. Ross, All Rights Reserved
                                                                                              Veri-bağlantı katmanı   2-1                                                        Veri-bağlantı katmanı   2-2




         Bağlantı Katmanı                                                                                                   Bağlantı Katmanı: Giriş                                 “hat”
                                                                                                                            Biraz terminoloji:
                                                                                                                              Uç sistemler ve
              5.1 Giriş ve Servisler                                        5.6 Hublar and                                    yönlendiriciler düğümler
              5.2 Hata tespiti ve                                           switch’ler                                        (nodes)
                                                                                                                              İletişim hattı boyunca bitişik
              düzeltme                                                      5.7 PPP                                           düğümleri bağlayan iletişim
              5.3Çoklu erişim                                               5.8 Hat Sanallaştırma:                            kanalları hatlar
                                                                                                                                 Kablolu hatlar
              protokolleri                                                  ATM and MPLS                                         Kablosuz hatlar
              5.4 Bağlantı katmanı                                                                                               LANlar
                                                                                                                              Katman-2 paketine çerçeve
              adreslemesi                                                                                                     (frame) denir, datagramı
              5.5 Ethernet                                                                                                    sarmalar




                                                                                                                            Veri-bağlantı katmanı, bir hat boyunca datagramı
                                                                                                                            bitişik iki düğüm arasında iletmekle sorumludur
                                                                                              Veri-bağlantı katmanı   2-3                                                        Veri-bağlantı katmanı   2-4




       Bağlantı katmanı: bağlam                                                                                              Bağlantı Katmanı Servisleri
          Datagramlar farklı hatlar                                     Taşıma benzeşimi
                                                                             İzmit’ten Lozan’a                                 Çerçeveleme, hatta erişim:
          üzerinden farklı bağlantı                                                                                               Datagramı başlık ve kuyruk (trailer) ekleyerek çerçeve
          protokolleri ile taşınırlar:                                          Havaş: İzmit’ten Atatürk                          içine sarmalar
                                                                                Havalimanına                                      Ortak bir ortam kullanılıyorsa kanal erişimi bir ortam
                Örn., İl hatta Ethernet,
                                                                                uçak: Atatürk                                     erişim protokolü ile sağlanır
                ortadaki hatlarda frame
                                                                                Havalimanından Geneva                             Çerçeve başlıklarındaki “MAC” adresleri kaynak ve hedefi
                relay, son hatta 802.11 gibi                                                                                      belirlemede kullanılır
                                                                                havaalanına
          Her bağlantı katmanı                                                  tren: Geneva’dan Lozan’a
                                                                                                                                    • IP adresinden farklıdır!
          farklı servisler sunar                                                                                               Bitişik düğümler arasında güvenilir iletim
                                                                             turist = datagram                                    Bunun nasıl sağlandığını taşıma katmanında öğrendik
                Örn, hat üzerinde rdt
                sağlayabilir ya da                                           Taşıma segmenti =                                    Düşük hata oranlı hatlarda nadiren kullanılır
                sağlamayabilir                                               iletişim hattı                                       Kablosuz hatlarda: yüksek hata oranı
                                                                                                                                   • Soru: Neden hem bağlantı katmanında hem de uçtan
                                                                             Taşıma tipleri = bağlantı                               uca sağlanır?
                                                                             katmanı protokolleri
                                                                             Seyahat acentası =
                                                                             yönlendirme Veri-bağlantı katmanı 2-5
                                                                                           algoritması                                                                           Veri-bağlantı katmanı   2-6




0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu                                                                                                                                                                               1
BIL 434 Bilgisayar Ağları II




        Link Layer Services (more)                                                                    İletişen adaptörler
                                                                                                                      datagram
            Akış kontrolü:                                                                                                       Bağlantı katmanı protokolü                      Alıcı
                                                                                                    Gönderici                                                                    düğüm
                Gönderen ve alan düğümler arasında hızı ayarlama                                    düğüm
                                                                                                                       frame                         frame
            Hata Tespiti:
                Hatalar gürültü ya da sinyal zayıflamasından meydana                                                   adaptör                       adaptör
                gelebilir                                                                               Bağlantı katmanı
                                                                                                        “adaptörlerde” uygulanır
                                                                                                         adaptörlerde                       Alıcı taraf
                Alıcı hataların varlığını tespit eder:
                                                                                                        (aka NIC)                              Hatalara, rdt ve akış
                 • Göndericiyi yeniden iletim için uyarır ya da çerçeveyi                                                                      kontrolüne bakar
                    atar                                                                                    Ethernet kartı, PCMCI
                                                                                                                                               Datagramı açar ve alıcı
                                                                                                            kartı, 802.11 kartı
            Hata Düzeltme:                                                                                                                     düğüme aktarır
                                                                                                        Gönderici taraf:
                Alıcı bit hatalarını yeniden iletim gerektirmeden tespit                                                                    Adaptörler yarı özerktir
                eder ve düzeltir corrects                                                                   Datagramı çerçeve içine
                                                                                                            sarmalar                        Bağlantı ve fiziksel
            Yarı dubleks ve tam dubleks                                                                     Hata kontrol bitleri, rdt       katmanda sayılır
                Yarı dubleks ile, hattın iki ucundaki düğümler iletim                                       ve hata kontrolü için
                gerçekleştirebilir ancak aynı anda olmaksızın Veri-bağlantı katmanı           2-7
                                                                                                            gerekenleri ekler                                  Veri-bağlantı katmanı    2-8




        Bağlantı Katmanı                                                                              Hata Tespiti
                                                                                                      EDC= Hata tespit ve düzeltme bitleri (Error Detection and
            5.1 Giriş ve Servisler                 5.6 Hublar and                                     Correction bits)
                                                   switch’ler                                         D = Hata tespiti ile korunan veri, başlık alanları da içerebilir
            5.2 Hata tespiti ve
            düzeltme                               5.7 PPP                                            • Hata tespiti %100 güvenli değildir!
            5.3Çoklu erişim                        5.8 Hat Sanallaştırma:                                 • protokol naidern de olsa hataları kaçırabilir
            protokolleri                           ATM and MPLS                                           • daha büyük EDC alanı daha iyi hata tespiti ve düzeltimi sağlar

            5.4 Bağlantı katmanı
            adreslemesi
            5.5 Ethernet




                                                                     Veri-bağlantı katmanı    2-9                                                              Veri-bağlantı katmanı   2-10




       Eşlik kontrolü (Parity Checking)                                                               Internet kontrol toplamı
       Tek Eşlik Biti                  İki boyutlu eşlik biti:                                         Amaç: iletilen segmentteki “hataları” tespit etmek
                                       Tek bit hatalarını tespit eder ve
       (Single Bit Parity):            düzeltir                                                          (e.g., değişen bitler) (not: sadece taşıma katmanında
       Tek bit hatalarını tespit
       eder
                                                                                                         kullanılır)
                                                                                                       Gönderici:                    Alıcı:
                                                                                                                                             Alınan segment için checksum
                                                                                                          Segment içeriğine 16               hesaplar
                                                                                                          bitlik tamsayılar olarak
                                                                                                                                             Hesaplanan checksum ın alandaki
                                                                                                          davranır                           değere eşit olup olmadığını
                                                                                                          Kontrol toplamı: Segment           kontrol eder:
                                                                                                          içeriğinin toplamı (1’in               HAYIR – hata tespit edilir
                                                                                                          tümleyicileri toplamı)                 EVET – hata tespit edilmez.
                                                                                                          Gönderici UDP checksum                 Yine de hata olabilir?
                                             0                0
                                                                                                          alanına checksum değerini
                                                                                                          koyar

                                                                     Veri-bağlantı katmanı   2-11                                                              Veri-bağlantı katmanı   2-12




0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu                                                                                                                                                              2
BIL 434 Bilgisayar Ağları II




        Kontrol toplamı: Döngüsel Tekrarlılık
        Kontrolü (Cyclic Redundancy Check - CRC)
                                                                                                 CRC Örneği
                                                                                                 R değeri nasıl hesaplanır.?
          Veri bitlerini D olarak görür,                                                            Aşağıdaki gibi bir n olması
                                                                                                    durumunda :
          r+1 bit örüntüsünü seçer (üreteç), G                                                       D.2r XOR R = nG
          amaç: r CRC biti seç, = R;                                                             R değerinin D.2r XOR R değerine
                                                                                                    kalan olmadan bölüneceği bir R
              <D,R>, G ile (modül 2 aritmetiği) ile tam bölünebilsin                                seçmek istiyoruz. İki tarafa
                                                                                                    XOR R eklersek:
             Alıcı G yi önceden bilir ve <D,R> ‘yi Gile böler. Eğer sıfır
                                                                                                     D.2r = nG XOR R
             olmayan bir kalan varsa: Hata tespit edilmiştir!                                    Bu eşitlik bize D.2r nin G ile
                                                                                                  u şt        z D. r n n
             R+1 den az olan tüm patlamalı bit hatalarını tespit edebilir                           bölündüğünde kalan değerin
                                                                                                    tam olarak R olacağını söyler
          Pratikte geniş kullanım alanı bulur (ATM, HDCL)




                                                                                                                           D.2r
                                                                                                       R = kalan       [          ]
                                                                                                                            G

                                                                  Veri-bağlantı katmanı   2-13                                                        Veri-bağlantı katmanı   2-14




                                                                                                 Multiple Access Links and Protocols
        Bağlantı Katmanı
                                                                                                 İki tip “ha”:
          5.1 Giriş ve Servisler                5.6 Hublar and                                       Noktadan noktaya (point-to-point)
          5.2 Hata tespiti ve                   switch’ler                                               çevirmeli erişim için PPP
          düzeltme                              5.7 PPP                                                  Ethernet anahtarı ve uç sistem arasındaki PPP hat

          5.3Çoklu erişim                       5.8 Hat Sanallaştırma:                               broadcast (paylaşımlı kablo ya da ortam)
          protokolleri                          ATM and MPLS                                             geleneksel Ethernet
                                                                                                         HFC
          5.4 Bağlantı katmanı
                                                                                                         802.11 kablosuz LAN
          adreslemesi
          5.5 Ethernet




                                                                  Veri-bağlantı katmanı   2-15                                                        Veri-bağlantı katmanı   2-16




        Çoklu Erişim Protokolleri                                                                İdeal Çoklu Erişim Protokolü
          Tek paylaşımlı broadcast kanalı
                                                                                                 Hızı R bps olan Broadcast kanalı için
          Düğümler tarafından iki ya da daha fazla eşzamanlı
                                                                                                 1. Sadece bir düğüm veri gönderecekse R hızında veri
          iletim : girişim (interference )
                                                                                                    gönderebilmelidir.
             Çarpışma (collision) bir düğüm aynı anda birden fazla sinyal
             alırsa yaşanır                                                                      2. M sayıda düğüm veri gönderecekse her biri R/M
        Çoklu i i
        Ç kl erişim protokolü
                         k lü                                                                       hızında iletebilmelidir
          Düğümlerin nasıl kanalı paylaşacaklarını belirleyen                                    3. Protokol tamamıyla dağıtıktır:
          dağıtık bir algoritma, başka bir deyişle, düğümün ne                                           iletişimi koordine edecek özel bir düğüm yoktur
          zaman ileteceğinin belirlenmesi                                                                Zaman ya da yuva senkronizasyonu yoktur

          Kanal paylaşımı ile ilgili iletişim yine kanalın kensini                               4. basittir.
          kullanmalıdır!


                                                                  Veri-bağlantı katmanı   2-17                                                        Veri-bağlantı katmanı   2-18




0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu                                                                                                                                                     3
BIL 434 Bilgisayar Ağları II




        MAC Protokolleri: çeşitleri                                                       Kanal bölme MAC protokolleri:
        Üç geniş sınıf:
          Kanal Bölümleme
            Kanalı “küçük parçalara” (zaman yuvaları, frekans, kod)                         TDM (Zaman Bölme Çoklama): kanal N
            bölme
            Her bir parçayı bir düğümün kullanımına ayırma
                                                                                            zaman yuvasına bölünür, her kullanıcı için
          Rastgele Erişim
                                                                                            bir tane, düşük yüklü az görevli döngü
                                                                                                              y        g        g
            Kanal bölünmez, çarpışmaya izin verilir                                         kullanıcıları için verimsizdir.
            Çarpışmaların “üstesinden gelinir”                                              FDM (Frekans bölme çoklama): Bant
          “Sıra bekleme”                                                                    genişliği frekanslara bölünür.
            Düğümler sıra bekler, fakat çok gönderecek düğümler
            daha çok sıra alır



                                                          Veri-bağlantı katmanı   2-19                                                       Veri-bağlantı katmanı   2-20




       Kanal bölme MAC protokolleri: TDMA                                                Kanal bölme MAC protokolleri : FDMA
        TDMA: zaman bölme çoklu erişim                                                    FDMA: Frekans bölme çoklu erişim
                                                                                            Kanal frekanslara bölünür
         Kanala erişim “turladır"
                                                                                            Her istasyon sabit bir frekans bandına atanır
         Her düğüm her turda sabit uzunlukta bir yuva alır
         (uzunluk = paket iletim zamanı)                                                    Kullanılmayan iletim zamanlarında frekans bandı boşta
                                                                                            kalır
         Kullanılmayan yuvalar boş kalır
                                                                                            örnek: 6 istasyonluk LAN, 1,3,4 ün paketleri var, 2,5,6
         Örn.: 6 istasyonluk LAN, 1,3,4 ün paketleri var,
                                                                                            ıncı frekans bantları boş kalır
         2,5,6 ıncı yuvalar boş kalır
                                                                                                            frequency bands




                                                          Veri-bağlantı katmanı   2-21                                                       Veri-bağlantı katmanı   2-22




        Rastgele Erişim Protokolleri                                                      Yuvalı ALOHA
          Düğümün gönderecek paketi olduğunda                                            Varsayımlar                          İşlem
            Kanalın tam iletim hızı R ile iletir.
                                                                                           Tüm çerçeveler aynı boyutta          Düğüm yeni çerçeve alınca
            Düğümler arasında öncelik koordinasyonu yoktur
                                                                                           Zaman eşit zaman yuvalarına          bir sonraki yuvada iletir
          İki ya da fazla ileten düğüm olursa ➜ çarpışma                                   bölünmüş ve zaman 1
          “collision”,                                                                                                          Çarpışma olmazsa, düğüm
                                                                                           çerçeveyi iletecek kadar
          Rastgele erişim MAC protokolü :                                                                                       yeni çerçeveyi bir sonraki
                                                                                           Düğümler çerçeveleri sadece
            Çarpışmaları tespit etmeyi                                                                                          yuvada iletir
                                                                                           yuva başlarında iletmeye
            Çarpışmaların üstesinden gelmeyi
                                                                                           başlayabilir                         Çarpışma olursa, düğüm
          tanımlar
                                                                                           Düğümler senkronize                  çerçeveyi başarıya ulaşana
          Rastgele erişim MAC protokollerine örnek:
                                                                                           Eğer 2 ya da fazla düğüm             dek bir sonraki yuvada p
            yuvalı ALOHA
                                                                                           aynı yuvada iletirse tüm
            ALOHA                                                                                                               olasılıkla göndermeyi
                                                                                           düğümler çarpışmayı tespit
            CSMA, CSMA/CD, CSMA/CA
                                                                                           edebilir                             dener

                                                          Veri-bağlantı katmanı   2-23                                                       Veri-bağlantı katmanı   2-24




0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu                                                                                                                                            4
BIL 434 Bilgisayar Ağları II




       Yuvalı ALOHA                                                                           Yuvalı Aloha verimliliği
                                                                                               Verimlilik çok sayıda etkin
                                                                                               düğüm ve her birinin her zaman        N düğüm için
                                                                                               gönderecek çok sayıda                 maksimum verimlilik,
                                                                                               çerçevesi olduğundan başarılı         Np(1-p)N-1 i maksimize
                                                                                               yuvaların kesri olarak                edecek p* bul
                                                                                               tanımlanabilir                        Pek çok düğüm için ,
                                                                                                 Çok çerçeve gönderecek N            Np*(1-p*)N-1 in limitini
                                                                                                                                       p    p
        Avantajları
        A    t jl                           Dezavantajları
                                                                                                                                     al, N sonsuza giderken
                                              Çarpışmalar yuvaların boşa                         düğümün bir yuvada
          Tek etkin düğüm                                                                        iletmesi olasılığının p             1/e = .37
                                              harcanmasıyla sonuçlanır
          kanalın tüm kapasitesi                                                                 olduğunu varsayalım
                                              Boş yuvalar
          ile süreli iletebilir                                                                                                      En iyi durumda: kullanışlı
                                              Düğümler paketi gönderme                           Düğüm 1 in yuvada başarılı
          Tümüyle dağıtıktır:                 süresinden daha az                                 olma olasılığı        = p(1-p)N-    İletimler için kanalın
          sadece yuvalardaki                  zamanda çarpışmayı tespit                          1
                                                                                                                                     Kullanılması zamanın %37
          düğümler senkronize                 edebilir                                           Herhangibir düğümün                 sindedir!
          olmalıdır                           Saat senkronizasyonu                               başarılı olma olasılığı = Np(1-
          basittir                                             Veri-bağlantı katmanı   2-25      p)N-1                                        Veri-bağlantı katmanı   2-26




                                                                                               CSMA (Taşıyıcı Duyarlı Çoklu Erişim -
        Saf (yuvasız) ALOHA
                                                                                               Carrier Sense Multiple Access)
              yuvasız Aloha: daha basit, senkronizasyon yok
              Çerçeve gelir gelmez                                                              CSMA: iletmeden önce dinle:
                 anında ilet                                                                    Kanal boş algılanırsa: tüm çerçeveyi ilet
              Çarpışma olasılığı yükselir:                                                        Kanal meşgulse, iletimi ertele
                 t0 da gönderilen çerçeve [t0-1,t0+1] da gönderilen diğer
                       g           ç ç       [      ]    g            ğ
                 çerçeveler ile ile çarpışır                                                         İnsan benzeşimi: diğerlerinin sözünü kesme!




                                                               Veri-bağlantı katmanı   2-27                                                   Veri-bağlantı katmanı   2-28




        CSMA çarpışmaları layout of nodes
                        spatial
                                                                                                CSMA/CD (Çarpışma tespiti)
       Çarpışmalar meydana                                                                      CSMA/CD: taşıyıcı duyarlı, CSMA deki gibi
       gelebilir:                                                                                 ertelemeli
       Yayılma gecikmesi iki düğümün
                                                                                                       Çarpışma kısa zamanda tespit edilir
       birbirlerinin iletimini
       duyamaması anlamına gelir                                                                       Çarpışan iletimler durdurulur, kanal boşa kullanımı
       çarpışma:                                                                                       azaltılmış olur
       Tüm paket iletimi için geçen
       zaman boşa harcanır
                                                                                                     Hata tespiti:
                                                                                                       Kablolu LAN’larda kolaydır: Sinyal kuvveti ölçülür,
       not:
                                                                                                       iletilen ve alınan sinyaller kıyaslanır
       Uzaklık ve yayılma gecikmesinin
       çarpışmanın belirlenmesindeki                                                                   Kablosuz ağlarda daha zordur:alıcı iletim sırasında
       rolü göz önünde bulundurulmalı                                                                  kapanabilir


                                                               Veri-bağlantı katmanı   2-29                                                   Veri-bağlantı katmanı   2-30




0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu                                                                                                                                             5
BIL 434 Bilgisayar Ağları II




        CSMA/CD collision detection                                                “Sıra bekleme” MAC proyokolleri

                                                                                   Kanal bölme MAC protokolleri:
                                                                                         Fazla yüklerde kanalı verimli ve adil olarak
                                                                                         paylaşır
                                                                                         Düşük yüklerde verimsizdir: sadece 1 tane etkin
                                                                                         düğüm olduğunda bile bant genişliği 1/N olarak
                                                                                            ğ       ğ                  g ş ğ
                                                                                         ayrılır!
                                                                                   Rastgele erişim MAC protokolleri
                                                                                         Düşük yükte verimlidir: tek düğüm kanalın
                                                                                         tümünü kullanabilir
                                                                                         Fazla yükte: çarpışma yükü
                                                                                   “sıra bekleme” protokolleri
                                                                                       İki dünyanın en iyilerini arar!
                                                    Veri-bağlantı katmanı   2-31                                                     Veri-bağlantı katmanı   2-32




        “Taking Turns” MAC protocols                                               MAC protokollerinin özeti
       Sıralama:                  Jeton aktarma:
                                    Kontrol jetono bir düğümden
                                                                                     Paylaşılan bir ortam ile ne yaparsın?
         Ana düğüm “invites”
                                    diğerine sıra ile geçer.                            Zaman, frekans ya da kod ile kanal bölme
         diğer düğümleri
                                                                                         • Time Division, Frequency Division
         sırayla iletmek için       Jeton mesajı
         “davet” eder                                                                   Rastgele bölme (dinamik),
                                    kısıtlar:
                                                                                         • ALOHA, S-ALOHA, CSMA, CSMA/CD
                                                                                                H          H                / D
         kısıtlar:                     Jeton yükü
                                                                                         • Ortam dinleme: bazı teknolojilerde (kablolu) kolayken
            Sıralama yükü              gecikme
                                                                                           bazılarında zordur (kablosuz)
            gecikme                    Tek hata noktası (jeton)                          • Ethernet’te CSMA/CD kullanılır
            Tek hata noktası                                                             • 802.11’de CSMA/CA kullanılır
            (master- ana düğüm)
                                                                                        Sıra bekleme
                                                                                         • Merkezden sıralama ya da jeton aktarma


                                                    Veri-bağlantı katmanı   2-33                                                     Veri-bağlantı katmanı   2-34




        LAN teknolojileri
        Şimdiye kadar veri bağlantı katmanında
          gördüklerimiz:
            servisler, hata tespiti/düzeltimi, çoklu erişim
        Sırada: LAN teknolojileri
            adresleme
            Ethernet
            hublar, switchler
            PPP




                                                    Veri-bağlantı katmanı   2-35




0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu                                                                                                                                    6

More Related Content

What's hot

eBPF maps 101
eBPF maps 101eBPF maps 101
eBPF maps 101
SUSE Labs Taipei
 
eBPF Basics
eBPF BasicseBPF Basics
eBPF Basics
Michael Kehoe
 
Anatomy of the loadable kernel module (lkm)
Anatomy of the loadable kernel module (lkm)Anatomy of the loadable kernel module (lkm)
Anatomy of the loadable kernel module (lkm)
Adrian Huang
 
Refactoring: Improve the design of existing code
Refactoring: Improve the design of existing codeRefactoring: Improve the design of existing code
Refactoring: Improve the design of existing code
Valerio Maggio
 
eBPF/XDP
eBPF/XDP eBPF/XDP
eBPF/XDP
Netronome
 
USENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPF
USENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPFUSENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPF
USENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPF
Taeung Song
 
Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021
Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021
Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021
Valeriy Kravchuk
 
Eigrp.ppt
Eigrp.pptEigrp.ppt
CCNA Network Services
CCNA Network ServicesCCNA Network Services
CCNA Network Services
Dsunte Wilson
 
Faster packet processing in Linux: XDP
Faster packet processing in Linux: XDPFaster packet processing in Linux: XDP
Faster packet processing in Linux: XDP
Daniel T. Lee
 
Kdump and the kernel crash dump analysis
Kdump and the kernel crash dump analysisKdump and the kernel crash dump analysis
Kdump and the kernel crash dump analysis
Buland Singh
 
Eigrp new
Eigrp newEigrp new
Versionskontrolle mit Git
Versionskontrolle mit GitVersionskontrolle mit Git
Versionskontrolle mit Git
NETUserGroupBern
 
Hotspot on Mikrotik Router
Hotspot on Mikrotik RouterHotspot on Mikrotik Router
Hotspot on Mikrotik Router
KHNOG
 
How Functions Work
How Functions WorkHow Functions Work
How Functions Work
Saumil Shah
 
[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅
[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅
[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅
NAVER D2
 
Data Structures used in Linux kernel
Data Structures used in Linux kernel Data Structures used in Linux kernel
Data Structures used in Linux kernel
assinha
 
Unifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPF
Unifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPFUnifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPF
Unifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPF
Netronome
 
9534715
95347159534715
Introduction to eBPF and XDP
Introduction to eBPF and XDPIntroduction to eBPF and XDP
Introduction to eBPF and XDP
lcplcp1
 

What's hot (20)

eBPF maps 101
eBPF maps 101eBPF maps 101
eBPF maps 101
 
eBPF Basics
eBPF BasicseBPF Basics
eBPF Basics
 
Anatomy of the loadable kernel module (lkm)
Anatomy of the loadable kernel module (lkm)Anatomy of the loadable kernel module (lkm)
Anatomy of the loadable kernel module (lkm)
 
Refactoring: Improve the design of existing code
Refactoring: Improve the design of existing codeRefactoring: Improve the design of existing code
Refactoring: Improve the design of existing code
 
eBPF/XDP
eBPF/XDP eBPF/XDP
eBPF/XDP
 
USENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPF
USENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPFUSENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPF
USENIX Vault'19: Performance analysis in Linux storage stack with BPF
 
Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021
Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021
Tracing MariaDB server with bpftrace - MariaDB Server Fest 2021
 
Eigrp.ppt
Eigrp.pptEigrp.ppt
Eigrp.ppt
 
CCNA Network Services
CCNA Network ServicesCCNA Network Services
CCNA Network Services
 
Faster packet processing in Linux: XDP
Faster packet processing in Linux: XDPFaster packet processing in Linux: XDP
Faster packet processing in Linux: XDP
 
Kdump and the kernel crash dump analysis
Kdump and the kernel crash dump analysisKdump and the kernel crash dump analysis
Kdump and the kernel crash dump analysis
 
Eigrp new
Eigrp newEigrp new
Eigrp new
 
Versionskontrolle mit Git
Versionskontrolle mit GitVersionskontrolle mit Git
Versionskontrolle mit Git
 
Hotspot on Mikrotik Router
Hotspot on Mikrotik RouterHotspot on Mikrotik Router
Hotspot on Mikrotik Router
 
How Functions Work
How Functions WorkHow Functions Work
How Functions Work
 
[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅
[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅
[232] 성능어디까지쥐어짜봤니 송태웅
 
Data Structures used in Linux kernel
Data Structures used in Linux kernel Data Structures used in Linux kernel
Data Structures used in Linux kernel
 
Unifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPF
Unifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPFUnifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPF
Unifying Network Filtering Rules for the Linux Kernel with eBPF
 
9534715
95347159534715
9534715
 
Introduction to eBPF and XDP
Introduction to eBPF and XDPIntroduction to eBPF and XDP
Introduction to eBPF and XDP
 

Viewers also liked

Web Crawlers
Web CrawlersWeb Crawlers
Web Crawlers
Enes Caglar
 
Ethernet arp anahtarlar yönlendiriciler ppp
Ethernet arp anahtarlar yönlendiriciler pppEthernet arp anahtarlar yönlendiriciler ppp
Ethernet arp anahtarlar yönlendiriciler pppEnes Caglar
 
Bilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders NotlarıBilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders Notları
ercanbulus
 
Blowfish Şifreleme Algoritması
Blowfish Şifreleme AlgoritmasıBlowfish Şifreleme Algoritması
Blowfish Şifreleme AlgoritmasıEnes Caglar
 
Işik ve madde
Işik ve maddeIşik ve madde
Işik ve madde
Ali İhsan Arslan
 
Şifreleme teknikleri ve tarihçesi
Şifreleme teknikleri ve tarihçesiŞifreleme teknikleri ve tarihçesi
Şifreleme teknikleri ve tarihçesiCavad Bağırov
 
Bilgi ve bilgi varlıkları
Bilgi ve bilgi varlıklarıBilgi ve bilgi varlıkları
Bilgi ve bilgi varlıkları
Cavad Bağırov
 
Sensörler
Sensörler Sensörler
Sensörler
Furkan B.
 
Aynalar ve Kullanım Alanları
Aynalar ve Kullanım AlanlarıAynalar ve Kullanım Alanları
Aynalar ve Kullanım AlanlarıBayram Karabal
 
Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari
Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari
Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari
Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü
 
Kocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi Raporu
Kocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi RaporuKocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi Raporu
Kocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi RaporuEnes Caglar
 
Nanotıp
NanotıpNanotıp
Nanotıp
Méhmét Yozgat
 
Nanoenerji̇
Nanoenerji̇Nanoenerji̇
Nanoenerji̇
Alper GÜNEREN
 
Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)
Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)
Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)
İsmail Emiroğlu
 
Kanser tedavisinde nano
Kanser tedavisinde nanoKanser tedavisinde nano
Kanser tedavisinde nanoHabip TAYLAN
 
Nano teknoloji ve tip uygulamaları
Nano teknoloji ve tip uygulamalarıNano teknoloji ve tip uygulamaları
Nano teknoloji ve tip uygulamalarıHabip TAYLAN
 

Viewers also liked (20)

Web Crawlers
Web CrawlersWeb Crawlers
Web Crawlers
 
Ethernet arp anahtarlar yönlendiriciler ppp
Ethernet arp anahtarlar yönlendiriciler pppEthernet arp anahtarlar yönlendiriciler ppp
Ethernet arp anahtarlar yönlendiriciler ppp
 
Bilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders NotlarıBilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders Notları
 
Blowfish Şifreleme Algoritması
Blowfish Şifreleme AlgoritmasıBlowfish Şifreleme Algoritması
Blowfish Şifreleme Algoritması
 
Wimax Sunum
Wimax SunumWimax Sunum
Wimax Sunum
 
Dns security
Dns securityDns security
Dns security
 
Işik ve madde
Işik ve maddeIşik ve madde
Işik ve madde
 
Şifreleme teknikleri ve tarihçesi
Şifreleme teknikleri ve tarihçesiŞifreleme teknikleri ve tarihçesi
Şifreleme teknikleri ve tarihçesi
 
Bilgi ve bilgi varlıkları
Bilgi ve bilgi varlıklarıBilgi ve bilgi varlıkları
Bilgi ve bilgi varlıkları
 
Sensörler
Sensörler Sensörler
Sensörler
 
Aynalar ve Kullanım Alanları
Aynalar ve Kullanım AlanlarıAynalar ve Kullanım Alanları
Aynalar ve Kullanım Alanları
 
IIS
IISIIS
IIS
 
Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari
Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari
Nanoteknoloji̇ ve boya sektörüne yansimalari
 
Diffie hellman
Diffie  hellmanDiffie  hellman
Diffie hellman
 
Kocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi Raporu
Kocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi RaporuKocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi Raporu
Kocaeli Üniversitesi Randevu Yönetim Sistemi Raporu
 
Nanotıp
NanotıpNanotıp
Nanotıp
 
Nanoenerji̇
Nanoenerji̇Nanoenerji̇
Nanoenerji̇
 
Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)
Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)
Grafen 21. Yüzyılın Maddesi (Graphene 21. Century's Matter)
 
Kanser tedavisinde nano
Kanser tedavisinde nanoKanser tedavisinde nano
Kanser tedavisinde nano
 
Nano teknoloji ve tip uygulamaları
Nano teknoloji ve tip uygulamalarıNano teknoloji ve tip uygulamaları
Nano teknoloji ve tip uygulamaları
 

Similar to 2 baglanti katman_1_6s

Bilgisayar Ağları
Bilgisayar AğlarıBilgisayar Ağları
Bilgisayar AğlarıFaik GÜNAY
 
OSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptx
OSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptxOSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptx
OSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptx
Furkanimek12
 
Bilgisayar Ağları
Bilgisayar AğlarıBilgisayar Ağları
Bilgisayar Ağları
Harun Çetin
 
Bilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders NotlarıBilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders Notları
ercanbulus
 
Bilgisayar Ağ Topolojileri
Bilgisayar Ağ TopolojileriBilgisayar Ağ Topolojileri
Bilgisayar Ağ Topolojileriaygun
 
Osi BilisimOgretmenim
Osi BilisimOgretmenimOsi BilisimOgretmenim
Osi BilisimOgretmenim
guest228b02
 
Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş
Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş
Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş
Murat KARA
 
Bilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders NotlarıBilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders Notları
ercanbulus
 
Pentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik Testleri
Pentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik TestleriPentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik Testleri
Pentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik Testleri
BGA Cyber Security
 
Yönlendiriciler
YönlendiricilerYönlendiriciler
Yönlendiricilermsbasarici
 
VoIP
VoIPVoIP
Temel ağ bilgisi
Temel ağ bilgisiTemel ağ bilgisi
Temel ağ bilgisi
Begüm Erol
 
Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri
Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım YöntemleriYerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri
Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri
Anka Bilişim Teknolojileri
 
Nurdan Sarıkaya
Nurdan SarıkayaNurdan Sarıkaya
Nurdan Sarıkaya
Nurdan Sarıkaya
 
Network101 murat arslan
Network101 murat arslanNetwork101 murat arslan
Network101 murat arslan
MURAT ARSLAN
 
OSI Standartları.pptx
OSI Standartları.pptxOSI Standartları.pptx
OSI Standartları.pptx
CanBerkARMAN
 
Telsiz ağlar
Telsiz ağlarTelsiz ağlar
Telsiz ağlar
Abdullah Çetinkaya
 

Similar to 2 baglanti katman_1_6s (20)

Bilgisayar Ağları
Bilgisayar AğlarıBilgisayar Ağları
Bilgisayar Ağları
 
OSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptx
OSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptxOSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptx
OSI Standartları-FurkanSimsek-21907040.pptx
 
Bilgisayar Ağları
Bilgisayar AğlarıBilgisayar Ağları
Bilgisayar Ağları
 
Bilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders NotlarıBilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders Notları
 
Bilgisayar Ağ Topolojileri
Bilgisayar Ağ TopolojileriBilgisayar Ağ Topolojileri
Bilgisayar Ağ Topolojileri
 
Osi BilisimOgretmenim
Osi BilisimOgretmenimOsi BilisimOgretmenim
Osi BilisimOgretmenim
 
Osi
OsiOsi
Osi
 
Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş
Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş
Network - Bilgisayar Ağlarına Giriş
 
Bilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders NotlarıBilgisayar Ağları Ders Notları
Bilgisayar Ağları Ders Notları
 
Pentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik Testleri
Pentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik TestleriPentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik Testleri
Pentest Çalışmalarında Kablosuz Ağ Güvenlik Testleri
 
Yönlendiriciler
YönlendiricilerYönlendiriciler
Yönlendiriciler
 
VoIP
VoIPVoIP
VoIP
 
Temel ağ bilgisi
Temel ağ bilgisiTemel ağ bilgisi
Temel ağ bilgisi
 
Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri
Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım YöntemleriYerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri
Yerel Alan Ağları - Bilgi Sistemleri Alım Yöntemleri
 
Nurdan Sarıkaya
Nurdan SarıkayaNurdan Sarıkaya
Nurdan Sarıkaya
 
Network101 murat arslan
Network101 murat arslanNetwork101 murat arslan
Network101 murat arslan
 
Mayis
MayisMayis
Mayis
 
Ağ Temelleri
Ağ TemelleriAğ Temelleri
Ağ Temelleri
 
OSI Standartları.pptx
OSI Standartları.pptxOSI Standartları.pptx
OSI Standartları.pptx
 
Telsiz ağlar
Telsiz ağlarTelsiz ağlar
Telsiz ağlar
 

2 baglanti katman_1_6s

  • 1. BIL 434 Bilgisayar Ağları II Bağlantı Katmanı ve Veri Bağlantı Katmanı LAN’lar Amaçlar: Veri bağlantı katmanı servisleri ardındaki prensipleri anlamak : Hata tespiti, düzeltme (error detection, correction) Bir broadcast kanalını paylaşma: çoklu erişim (multiple A note on the use of these ppt slides: access)) We’re making these slides freely available to all (faculty, students, readers). They’re in PowerPoint form so you can add, modify, and delete slides Computer Networking: Bağlantı katmanı adreslemesi (link layer addressing) (including this one) and slide content to suit your needs. They obviously A Top Down Approach Güvenilir veri iletimi, akış kontrolü represent a lot of work on our part. In return for use, we only ask the Featuring the Internet, Çeşitli bağlantı katmanı teknolojilerinin following: If you use these slides (e.g., in a class) in substantially unaltered form, 3rd edition. uygulanması that you mention their source (after all, we’d like people to use our book!) If you post any slides in substantially unaltered form on a www site, that Jim Kurose, Keith Ross you note that they are adapted from (or perhaps identical to) our slides, and Addison-Wesley, July note our copyright of this material. 2004. Thanks and enjoy! JFK/KWR All material copyright 1996-2004 J.F Kurose and K.W. Ross, All Rights Reserved Veri-bağlantı katmanı 2-1 Veri-bağlantı katmanı 2-2 Bağlantı Katmanı Bağlantı Katmanı: Giriş “hat” Biraz terminoloji: Uç sistemler ve 5.1 Giriş ve Servisler 5.6 Hublar and yönlendiriciler düğümler 5.2 Hata tespiti ve switch’ler (nodes) İletişim hattı boyunca bitişik düzeltme 5.7 PPP düğümleri bağlayan iletişim 5.3Çoklu erişim 5.8 Hat Sanallaştırma: kanalları hatlar Kablolu hatlar protokolleri ATM and MPLS Kablosuz hatlar 5.4 Bağlantı katmanı LANlar Katman-2 paketine çerçeve adreslemesi (frame) denir, datagramı 5.5 Ethernet sarmalar Veri-bağlantı katmanı, bir hat boyunca datagramı bitişik iki düğüm arasında iletmekle sorumludur Veri-bağlantı katmanı 2-3 Veri-bağlantı katmanı 2-4 Bağlantı katmanı: bağlam Bağlantı Katmanı Servisleri Datagramlar farklı hatlar Taşıma benzeşimi İzmit’ten Lozan’a Çerçeveleme, hatta erişim: üzerinden farklı bağlantı Datagramı başlık ve kuyruk (trailer) ekleyerek çerçeve protokolleri ile taşınırlar: Havaş: İzmit’ten Atatürk içine sarmalar Havalimanına Ortak bir ortam kullanılıyorsa kanal erişimi bir ortam Örn., İl hatta Ethernet, uçak: Atatürk erişim protokolü ile sağlanır ortadaki hatlarda frame Havalimanından Geneva Çerçeve başlıklarındaki “MAC” adresleri kaynak ve hedefi relay, son hatta 802.11 gibi belirlemede kullanılır havaalanına Her bağlantı katmanı tren: Geneva’dan Lozan’a • IP adresinden farklıdır! farklı servisler sunar Bitişik düğümler arasında güvenilir iletim turist = datagram Bunun nasıl sağlandığını taşıma katmanında öğrendik Örn, hat üzerinde rdt sağlayabilir ya da Taşıma segmenti = Düşük hata oranlı hatlarda nadiren kullanılır sağlamayabilir iletişim hattı Kablosuz hatlarda: yüksek hata oranı • Soru: Neden hem bağlantı katmanında hem de uçtan Taşıma tipleri = bağlantı uca sağlanır? katmanı protokolleri Seyahat acentası = yönlendirme Veri-bağlantı katmanı 2-5 algoritması Veri-bağlantı katmanı 2-6 0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu 1
  • 2. BIL 434 Bilgisayar Ağları II Link Layer Services (more) İletişen adaptörler datagram Akış kontrolü: Bağlantı katmanı protokolü Alıcı Gönderici düğüm Gönderen ve alan düğümler arasında hızı ayarlama düğüm frame frame Hata Tespiti: Hatalar gürültü ya da sinyal zayıflamasından meydana adaptör adaptör gelebilir Bağlantı katmanı “adaptörlerde” uygulanır adaptörlerde Alıcı taraf Alıcı hataların varlığını tespit eder: (aka NIC) Hatalara, rdt ve akış • Göndericiyi yeniden iletim için uyarır ya da çerçeveyi kontrolüne bakar atar Ethernet kartı, PCMCI Datagramı açar ve alıcı kartı, 802.11 kartı Hata Düzeltme: düğüme aktarır Gönderici taraf: Alıcı bit hatalarını yeniden iletim gerektirmeden tespit Adaptörler yarı özerktir eder ve düzeltir corrects Datagramı çerçeve içine sarmalar Bağlantı ve fiziksel Yarı dubleks ve tam dubleks Hata kontrol bitleri, rdt katmanda sayılır Yarı dubleks ile, hattın iki ucundaki düğümler iletim ve hata kontrolü için gerçekleştirebilir ancak aynı anda olmaksızın Veri-bağlantı katmanı 2-7 gerekenleri ekler Veri-bağlantı katmanı 2-8 Bağlantı Katmanı Hata Tespiti EDC= Hata tespit ve düzeltme bitleri (Error Detection and 5.1 Giriş ve Servisler 5.6 Hublar and Correction bits) switch’ler D = Hata tespiti ile korunan veri, başlık alanları da içerebilir 5.2 Hata tespiti ve düzeltme 5.7 PPP • Hata tespiti %100 güvenli değildir! 5.3Çoklu erişim 5.8 Hat Sanallaştırma: • protokol naidern de olsa hataları kaçırabilir protokolleri ATM and MPLS • daha büyük EDC alanı daha iyi hata tespiti ve düzeltimi sağlar 5.4 Bağlantı katmanı adreslemesi 5.5 Ethernet Veri-bağlantı katmanı 2-9 Veri-bağlantı katmanı 2-10 Eşlik kontrolü (Parity Checking) Internet kontrol toplamı Tek Eşlik Biti İki boyutlu eşlik biti: Amaç: iletilen segmentteki “hataları” tespit etmek Tek bit hatalarını tespit eder ve (Single Bit Parity): düzeltir (e.g., değişen bitler) (not: sadece taşıma katmanında Tek bit hatalarını tespit eder kullanılır) Gönderici: Alıcı: Alınan segment için checksum Segment içeriğine 16 hesaplar bitlik tamsayılar olarak Hesaplanan checksum ın alandaki davranır değere eşit olup olmadığını Kontrol toplamı: Segment kontrol eder: içeriğinin toplamı (1’in HAYIR – hata tespit edilir tümleyicileri toplamı) EVET – hata tespit edilmez. Gönderici UDP checksum Yine de hata olabilir? 0 0 alanına checksum değerini koyar Veri-bağlantı katmanı 2-11 Veri-bağlantı katmanı 2-12 0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu 2
  • 3. BIL 434 Bilgisayar Ağları II Kontrol toplamı: Döngüsel Tekrarlılık Kontrolü (Cyclic Redundancy Check - CRC) CRC Örneği R değeri nasıl hesaplanır.? Veri bitlerini D olarak görür, Aşağıdaki gibi bir n olması durumunda : r+1 bit örüntüsünü seçer (üreteç), G D.2r XOR R = nG amaç: r CRC biti seç, = R; R değerinin D.2r XOR R değerine kalan olmadan bölüneceği bir R <D,R>, G ile (modül 2 aritmetiği) ile tam bölünebilsin seçmek istiyoruz. İki tarafa XOR R eklersek: Alıcı G yi önceden bilir ve <D,R> ‘yi Gile böler. Eğer sıfır D.2r = nG XOR R olmayan bir kalan varsa: Hata tespit edilmiştir! Bu eşitlik bize D.2r nin G ile u şt z D. r n n R+1 den az olan tüm patlamalı bit hatalarını tespit edebilir bölündüğünde kalan değerin tam olarak R olacağını söyler Pratikte geniş kullanım alanı bulur (ATM, HDCL) D.2r R = kalan [ ] G Veri-bağlantı katmanı 2-13 Veri-bağlantı katmanı 2-14 Multiple Access Links and Protocols Bağlantı Katmanı İki tip “ha”: 5.1 Giriş ve Servisler 5.6 Hublar and Noktadan noktaya (point-to-point) 5.2 Hata tespiti ve switch’ler çevirmeli erişim için PPP düzeltme 5.7 PPP Ethernet anahtarı ve uç sistem arasındaki PPP hat 5.3Çoklu erişim 5.8 Hat Sanallaştırma: broadcast (paylaşımlı kablo ya da ortam) protokolleri ATM and MPLS geleneksel Ethernet HFC 5.4 Bağlantı katmanı 802.11 kablosuz LAN adreslemesi 5.5 Ethernet Veri-bağlantı katmanı 2-15 Veri-bağlantı katmanı 2-16 Çoklu Erişim Protokolleri İdeal Çoklu Erişim Protokolü Tek paylaşımlı broadcast kanalı Hızı R bps olan Broadcast kanalı için Düğümler tarafından iki ya da daha fazla eşzamanlı 1. Sadece bir düğüm veri gönderecekse R hızında veri iletim : girişim (interference ) gönderebilmelidir. Çarpışma (collision) bir düğüm aynı anda birden fazla sinyal alırsa yaşanır 2. M sayıda düğüm veri gönderecekse her biri R/M Çoklu i i Ç kl erişim protokolü k lü hızında iletebilmelidir Düğümlerin nasıl kanalı paylaşacaklarını belirleyen 3. Protokol tamamıyla dağıtıktır: dağıtık bir algoritma, başka bir deyişle, düğümün ne iletişimi koordine edecek özel bir düğüm yoktur zaman ileteceğinin belirlenmesi Zaman ya da yuva senkronizasyonu yoktur Kanal paylaşımı ile ilgili iletişim yine kanalın kensini 4. basittir. kullanmalıdır! Veri-bağlantı katmanı 2-17 Veri-bağlantı katmanı 2-18 0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu 3
  • 4. BIL 434 Bilgisayar Ağları II MAC Protokolleri: çeşitleri Kanal bölme MAC protokolleri: Üç geniş sınıf: Kanal Bölümleme Kanalı “küçük parçalara” (zaman yuvaları, frekans, kod) TDM (Zaman Bölme Çoklama): kanal N bölme Her bir parçayı bir düğümün kullanımına ayırma zaman yuvasına bölünür, her kullanıcı için Rastgele Erişim bir tane, düşük yüklü az görevli döngü y g g Kanal bölünmez, çarpışmaya izin verilir kullanıcıları için verimsizdir. Çarpışmaların “üstesinden gelinir” FDM (Frekans bölme çoklama): Bant “Sıra bekleme” genişliği frekanslara bölünür. Düğümler sıra bekler, fakat çok gönderecek düğümler daha çok sıra alır Veri-bağlantı katmanı 2-19 Veri-bağlantı katmanı 2-20 Kanal bölme MAC protokolleri: TDMA Kanal bölme MAC protokolleri : FDMA TDMA: zaman bölme çoklu erişim FDMA: Frekans bölme çoklu erişim Kanal frekanslara bölünür Kanala erişim “turladır" Her istasyon sabit bir frekans bandına atanır Her düğüm her turda sabit uzunlukta bir yuva alır (uzunluk = paket iletim zamanı) Kullanılmayan iletim zamanlarında frekans bandı boşta kalır Kullanılmayan yuvalar boş kalır örnek: 6 istasyonluk LAN, 1,3,4 ün paketleri var, 2,5,6 Örn.: 6 istasyonluk LAN, 1,3,4 ün paketleri var, ıncı frekans bantları boş kalır 2,5,6 ıncı yuvalar boş kalır frequency bands Veri-bağlantı katmanı 2-21 Veri-bağlantı katmanı 2-22 Rastgele Erişim Protokolleri Yuvalı ALOHA Düğümün gönderecek paketi olduğunda Varsayımlar İşlem Kanalın tam iletim hızı R ile iletir. Tüm çerçeveler aynı boyutta Düğüm yeni çerçeve alınca Düğümler arasında öncelik koordinasyonu yoktur Zaman eşit zaman yuvalarına bir sonraki yuvada iletir İki ya da fazla ileten düğüm olursa ➜ çarpışma bölünmüş ve zaman 1 “collision”, Çarpışma olmazsa, düğüm çerçeveyi iletecek kadar Rastgele erişim MAC protokolü : yeni çerçeveyi bir sonraki Düğümler çerçeveleri sadece Çarpışmaları tespit etmeyi yuvada iletir yuva başlarında iletmeye Çarpışmaların üstesinden gelmeyi başlayabilir Çarpışma olursa, düğüm tanımlar Düğümler senkronize çerçeveyi başarıya ulaşana Rastgele erişim MAC protokollerine örnek: Eğer 2 ya da fazla düğüm dek bir sonraki yuvada p yuvalı ALOHA aynı yuvada iletirse tüm ALOHA olasılıkla göndermeyi düğümler çarpışmayı tespit CSMA, CSMA/CD, CSMA/CA edebilir dener Veri-bağlantı katmanı 2-23 Veri-bağlantı katmanı 2-24 0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu 4
  • 5. BIL 434 Bilgisayar Ağları II Yuvalı ALOHA Yuvalı Aloha verimliliği Verimlilik çok sayıda etkin düğüm ve her birinin her zaman N düğüm için gönderecek çok sayıda maksimum verimlilik, çerçevesi olduğundan başarılı Np(1-p)N-1 i maksimize yuvaların kesri olarak edecek p* bul tanımlanabilir Pek çok düğüm için , Çok çerçeve gönderecek N Np*(1-p*)N-1 in limitini p p Avantajları A t jl Dezavantajları al, N sonsuza giderken Çarpışmalar yuvaların boşa düğümün bir yuvada Tek etkin düğüm iletmesi olasılığının p 1/e = .37 harcanmasıyla sonuçlanır kanalın tüm kapasitesi olduğunu varsayalım Boş yuvalar ile süreli iletebilir En iyi durumda: kullanışlı Düğümler paketi gönderme Düğüm 1 in yuvada başarılı Tümüyle dağıtıktır: süresinden daha az olma olasılığı = p(1-p)N- İletimler için kanalın sadece yuvalardaki zamanda çarpışmayı tespit 1 Kullanılması zamanın %37 düğümler senkronize edebilir Herhangibir düğümün sindedir! olmalıdır Saat senkronizasyonu başarılı olma olasılığı = Np(1- basittir Veri-bağlantı katmanı 2-25 p)N-1 Veri-bağlantı katmanı 2-26 CSMA (Taşıyıcı Duyarlı Çoklu Erişim - Saf (yuvasız) ALOHA Carrier Sense Multiple Access) yuvasız Aloha: daha basit, senkronizasyon yok Çerçeve gelir gelmez CSMA: iletmeden önce dinle: anında ilet Kanal boş algılanırsa: tüm çerçeveyi ilet Çarpışma olasılığı yükselir: Kanal meşgulse, iletimi ertele t0 da gönderilen çerçeve [t0-1,t0+1] da gönderilen diğer g ç ç [ ] g ğ çerçeveler ile ile çarpışır İnsan benzeşimi: diğerlerinin sözünü kesme! Veri-bağlantı katmanı 2-27 Veri-bağlantı katmanı 2-28 CSMA çarpışmaları layout of nodes spatial CSMA/CD (Çarpışma tespiti) Çarpışmalar meydana CSMA/CD: taşıyıcı duyarlı, CSMA deki gibi gelebilir: ertelemeli Yayılma gecikmesi iki düğümün Çarpışma kısa zamanda tespit edilir birbirlerinin iletimini duyamaması anlamına gelir Çarpışan iletimler durdurulur, kanal boşa kullanımı çarpışma: azaltılmış olur Tüm paket iletimi için geçen zaman boşa harcanır Hata tespiti: Kablolu LAN’larda kolaydır: Sinyal kuvveti ölçülür, not: iletilen ve alınan sinyaller kıyaslanır Uzaklık ve yayılma gecikmesinin çarpışmanın belirlenmesindeki Kablosuz ağlarda daha zordur:alıcı iletim sırasında rolü göz önünde bulundurulmalı kapanabilir Veri-bağlantı katmanı 2-29 Veri-bağlantı katmanı 2-30 0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu 5
  • 6. BIL 434 Bilgisayar Ağları II CSMA/CD collision detection “Sıra bekleme” MAC proyokolleri Kanal bölme MAC protokolleri: Fazla yüklerde kanalı verimli ve adil olarak paylaşır Düşük yüklerde verimsizdir: sadece 1 tane etkin düğüm olduğunda bile bant genişliği 1/N olarak ğ ğ g ş ğ ayrılır! Rastgele erişim MAC protokolleri Düşük yükte verimlidir: tek düğüm kanalın tümünü kullanabilir Fazla yükte: çarpışma yükü “sıra bekleme” protokolleri İki dünyanın en iyilerini arar! Veri-bağlantı katmanı 2-31 Veri-bağlantı katmanı 2-32 “Taking Turns” MAC protocols MAC protokollerinin özeti Sıralama: Jeton aktarma: Kontrol jetono bir düğümden Paylaşılan bir ortam ile ne yaparsın? Ana düğüm “invites” diğerine sıra ile geçer. Zaman, frekans ya da kod ile kanal bölme diğer düğümleri • Time Division, Frequency Division sırayla iletmek için Jeton mesajı “davet” eder Rastgele bölme (dinamik), kısıtlar: • ALOHA, S-ALOHA, CSMA, CSMA/CD H H / D kısıtlar: Jeton yükü • Ortam dinleme: bazı teknolojilerde (kablolu) kolayken Sıralama yükü gecikme bazılarında zordur (kablosuz) gecikme Tek hata noktası (jeton) • Ethernet’te CSMA/CD kullanılır Tek hata noktası • 802.11’de CSMA/CA kullanılır (master- ana düğüm) Sıra bekleme • Merkezden sıralama ya da jeton aktarma Veri-bağlantı katmanı 2-33 Veri-bağlantı katmanı 2-34 LAN teknolojileri Şimdiye kadar veri bağlantı katmanında gördüklerimiz: servisler, hata tespiti/düzeltimi, çoklu erişim Sırada: LAN teknolojileri adresleme Ethernet hublar, switchler PPP Veri-bağlantı katmanı 2-35 0910 Bahar, Dr. Pınar Onay Durdu 6