1.BİLGİSAYAR AĞLARINA GENEL BAKIŞ 2.VERİ İLETİM ORTAMLARI 3. AĞ DONANIMLARI 4- AĞ TOPOLOJİLERİ

1. 1.BİLGİSAYAR AĞLARINA GENEL BAKIŞ
Ağ Nedir
Birden çok bilgisayar veya iletişim aracını kablo ve radyo dalgaları gibi veri iletim ortamlarıyla belirli kurallar
çerçevesinde birbirine bağlayıp kullanıcıların güvenli bir şekilde haberleşmesini veya çeşitli kaynakları
paylaşmasını sağlayan sistemdir.
Ağın Avantajları Ağın Dezavantajları
-Verilerin paylaşımı -Kurulum maliyeti
-Dosya paylaşımı -Bakım maliyeti
-Donanımların paylaşımı -Ana makinenin çökmesi
-Yazılımların paylaşımı -Virüs, trojan ve solucanların yayılımı
-Yönetim ve Güvenlik -Kanuni suç unsurları (hackerlar, dolandırıcılar vs.)
-Erişim ve İletişim; Eğitim
-Takım Çalışması
Ağ Bileşenleri
a.Sunucular (Servers)
Sunucular ağ üzerindeki iş istasyonlarına değişik servisler sunan (internet dağıtımı, veritabanına erişim vs.)
veya ağı yöneten adanmış makinelerdir.
Başlıca Sunucu Türleri: Alan yönetici sunucu, dosya sunucusu, yazıcı sunucusu,uygulama sunucusu
veritabanı sunucusu (database server), e-posta sunucusu (mail server), Web sunucusu (Web server), vekil
sunucu (proxy server), FTP sunucu, gerçek zamanlı veri akışı sunucusu (streaming server), sohbet sunucusu,
haber sunucusu
b.İş İstasyonları (Workstations)
Microsoft Server, UNIX, Linux, Novell Netware
c.Ağ Donanımları (Newtork Equipments)
-Ethernet Kartı (NIC)
-Modem (Dial-Up, ADSL vs.)
-Kablolar (Cables)
-Ağ Cihazları; Yineleyici (Repeater), Hub, Köprü (Bridge), Akıllı Hub (Switch), Yönlendirici (Router)
d.Protokoller (Protocols)
e. Ağ Sınıflamaları
Büyüklüğüne Göre
-Kişisel Alan Ağları (PAN–Personal Area Network)
-Yerel Alan Ağları (LAN–Local Area Network)
-Şehir Alan Ağları (MAN–Metropolitan Area Network)
-Geniş Alan Ağları (WAN-Wide Area Network)

2. Mimarisine Göre
İstemci-Sunucu (Client-Server)
Türdeş (Peer to Peer)
f. Ağlarda Veri İletişimin Temelleri
Analog Sinyal, Sayısal (Digital) Sinyal, Bit, Byte, KiloByte, MegaByte, GigaByte, Frekans (f), Periyot (t),
Dalgaboyu (λ)
Veri iletişim yöntemleri
-Tek Yöne Yayın (Unicast)
-Çok Yöne Yayın (Multicast)
-Her Yöne Yayın (Broadcast)
g. Veri Gönderim Modları
-Tek Yönlü (Simplex)
-Yarı Çift Yönlü (Half Dublex)
-Tam Çift Yönlü (Full Dublex)
Eşzamanlı (Synchronous, External Clock): Daha karmaşık ve pahalı, hızlı.
Eşzamansız (Asynchronous) : Basit, ucuz, kurulumu kolay, yavaş.
2.VERİ İLETİM ORTAMLARI
1-Koaksiyel Cablo (Coaxial Cable)
2-Dolanmış (Bükümlü) Çift Kablo (Twisted‐Pair Wire)
3-Fiber Optik Kablo (Fiber Optic Cable)
4-Kablosuz Ağlar (Wireless Networks)
5-Sinyal
1- Koaksiyel(Eş Eksenli) Kablo
-RG-8 Kalın Ethernet (Thicknet): Bant genişliği 10 Mbps, en uzun mesafe 500 m, konnector türü DB-15,
empedans 50 ohm.
-RG-58 İnce Ethernet (Thinnet): Bant genişliği 10 Mbps, en uzun mesafe 185 m, konnector türü BNC (British
Naval Connector), empedans 50 ohm.
2- Bükümlü Çift Kablo
Genel Özellikler: 4 çift iletken, cat 5 ile100 Mbps – cat6 ile 1000 Mbps bant genişliği, en uzun mesafe 100
m, RJ-45 konnectör, Crimping tool
Çeşitleri :
Kaplamasız Dolanmış Çift Kablo (Unshielded Twisted Pair – UTP):
Kaplamalı Dolanmış Çift Kablo (Shilded Twisted Pair – STP)
Aliminyum Folyo Dolanmış Çift Kablo (Foil Twisted Pair – FTP)

3. Kabloda Sinyal Bozulmaları
-Elektromanyetik Etkileşim (Electromagnetic Interference – EMI)
-Çapraz Konuşma (Crosstalk)
-Sinyalin Sönmesi (Insertion Loss, Attenuation)
-Sinyalin Yansıması (Return loss or Reflection loss – Koaksiyel ve Fiber Kabololarda)
-Gecikme (Propagation Delay – İlerleme Gecikmesi, Delay Skew – Gecikme Farkı)
3- Fiber Optik Kablo
-İki fiber kablo
-Daha uzun mesafe 2000 – 10000 m
-Diğer kablolardan daha ince ve hafif
-Daha çok bant genişliği 100 Mbps – 10 Gbps
-Elektromanyetik alanlardan (EMI) ve radyo dalgalarından (RFI) etkilenme yok
-Bakırdan daha uzun ömürlü
-Maliyeti yüksek. -Kurulumu zor
-Kablo belli bir açıdan daha fazla bükülmemelidir
4- Sinyal Bozulmaları
-Sinyalin sönmesi (attenuation)
Işığın emilimi (material absorption)
Işığın saçılımı; Rayleigh scattering, Mie scattering
-Işığın dağılımı (dispersion)
Malzemeden kaynaklanan dağılım (material dispersion)
Çok modlu fiberde değişik dalga boylarından kaynaklanan dağılım (chromatic dispersion)
Çok modlu fiberde farklı moddaki sinyallerden kaynaklanan mod dağılımı (modal dispersion )
Tek modlu fiberde (Waveguide Dispersion)
5- Kablosuz Ağlar
-Radyo (RF) ve kızıl ötesi (infrared) dalgalar ile veri iletimi
-Mesafe açık alanda 300 m, bina içinde 100 m
-Bant genişliği 2 – 54 Mbps (WiMax ile 75 Mbps)
-Hub veya Switch görevini Erişim Noktası (Access Point – AP) cihazı üstlenir

4. 3. AĞ DONANIMLARI
Sunucu Bilgisayar (Server)
-Daha fazla RAM -Daha fazla sabit disk kapasitesi
-Daha hızlı sabit disk, SCSI tercih edilmeli.
-Aynı anda veri yedekleme
-Sistem çalışırken disk değiştirebilme (Hot swapping - hot plugging)
-Kesintisiz güç kaynağı (UPS) -Kilitlenebilir kasa
Temel RAID Teknolojileri
RAID 0: Striping | RAID 1: Mirroring (Duplexing) |RAID 3: Mirroring and Striping
Ağ Arabirim Kartı (NIC – Network Interface Card)
-Ethernet, Token Ring (TR), FDDI, ATM
-MAC adresi (Media Access Control ) 24 bit OUI + 24 bit NIC = 48 bit (00-1D-7D-D0-52-EE) Fiziksel address.
İpconfig/all
-Ethernet standardı IEEE 802.3 CSMA/CD (Carrier Sense Multiple Access with Collision Detection)
-10Base-T, 100 Base-T4, 10Base-F, 100Base-FX, 1000Base-SX
-CRC (Cyclic Redundancy Check) hata kontrolü
Yineleyici (Repeater)
Sinyal güçlendirme
Tek bir çarpışma alanı (Collision Domain)
HUB
Çok portlu yineleyici (Multi-Port Repeater)
Tek bir çarpışma alanı (Collision Domain)
Köprü (Bridge)
İki çarpışma alanı
Farklı mimarideki LAN’lar arası bağlantı.
Akıllı HUB (Switch)
Çok portlu köprü (Multi-port bridge)
MAC Address Table & ARP (Address Resolution Protocol)
Multi Collision Domain
Erişim Noktası (Access Point)
Yönlendirici (Router)
-Mantıksal Adresleme (Logical Addressing – IP )
-Paket yönlendirme – En uygun yol seçimi
-Yönlendirme Protokolleri (Routing Protocols): RIP – Router Information Protokol, OSPF – Open Shortest
Path First
-Routed Protocols (IP, IPX, AppleTalk, SNA)
IP Adres ve Subnet Mask
IP + Subnet Mask= Subnet Adress
Modem | Ağ geçidi - Geçityolu (Gateway) | Güvenlik Duvarı (Firewall)

5. 4- AĞ TOPOLOJİLERİ
A-Fiziksel (Physical) Topolojiler
Fiziksel topoloji bilgisayar ağının oluşturulmasında ağ elemanlarının birbirine bağlanma biçimidir. OSI
modelinin birinci katmanında (Fiziksel) yer alır.
1-Noktadan Noktaya (Point to Point) Topoloji
Sadece iki bilgisayar arasındadır. UTP cable, RJ-45 konnektörler, ethernet ağ kartları. Wireless ağ kartlı
bilgisayarlar ile Ad-Hoc bağlantı.
2-Veri Yolu (Bus) Topolojisi
Eş eksenli kablo ve konnektörleri (BNC, BNC T, BNC Barrel, Sonlandırıcı), ethernet kartlı aygıtlar.
3-Yıldız (Star) Topoloji
UTP kablo, Hub/Anahtar, RJ-45 konnektörler, ethernet kartlı aygıtlar.
4-Genişletilmiş Yıldız (Extended Star) Topoloji
UTP kablo, Hublar/Anahtarlar, RJ-45 konnektörler, ethernet kartlı aygıtlar.
-Halka(Ring) Topolojiler
-Token Ring: UTP/STP kablo ve RJ-45 konnektörler, çok istasyonlu erişim birimi (MSAU – Multi Station
Access Unit), token ring ağ kartlı aygıtlar, tek halka.
-FDDI: Fiber Optik kablo ve ST/FC konnectörler, MSAU, FDDI ağ kartlı aygıtlar, çift halka.
5-Ağaç (Tree – Hierarchical) Topoloji
Hub/Anahtar, köptü, UTP kablo ve RJ-45 konnektörleri, fiber optik kablo ve ST/FC konnektörler, ethernet
kartlı aygıtlar.
6-Örgü (Mesh) Topoloji
Hub/Anahtar, MSAU, köprü, yönlendirici, UTP kablolar ve RJ-45 konnektörler, fiber optik kabololar ve ST/FC
konnektörler, ehternet, token ring ve FDDI ağ kartlı aygıtlar.
7-Hücresel (Cellular) Topoloji
Kablosuz ağ topolojisi.
Erişim noktaları (Access Point)
B-Mantıksal (Logical) Topolojiler
Mantıksal topoloji ağ elemanları arasında bilgi alış verişi gerçekleştirme yöntemidir. OSI modelinin ikinci
katmanında (Veri Bağlantı) yer alır.
1-Mantıksal Ethernet (Veri Yolu) Topoloji
-Veri nasıl gönderilecek? Gönderen ve alıcı bilgisayarın nasıl tespit edilecek? Kabloyu belli bir anda kim
kullanacak?
-IEEE 802.3, CSMA/CD, MAC adresi (02-A0-52-B7-43-D5)
-Adres Çözümleme Protokolü (ARP), MAC adres tablosu
-Backoff Algoritması
-Fiziksel veri yolu, yıldız, ağaç ve örgü topolojileri
2-Mantıksal Halka (Ring) Topoloji
-IEEE 802.5, Jetonlu iletim (token passing), MAC adresi
-Fiziksel yıldız topoloji
-Jeton (Token) alanları; Çerçeve başı (1 byte), Erişim denetimi (P, T, M, R) (1 byte), Gözlemci
Çerçeve sonu (1 byte)