SlideShare a Scribd company logo
1 of 52
ฝ่ายบริการฝึกอบรมฝ่ายบริการฝึกอบรม
ส่วนธรรมนิเทศส่วนธรรมนิเทศ
สำานักส่งเสริมพระพุทธศาสนาสำานักส่งเสริมพระพุทธศาสนา และและ
บริการสังคมบริการสังคมมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ
ราชวิทยาลัย
พระมหาวิชาญ สุวิชาพระมหาวิชาญ สุวิชา
โนโน
เบญจางคประดิ
ษฐ์
ท่านั่งสมาธิ
แบบธรรมชาติ
ท่านั่งสมาธิ
ราบ(ชั้นเดียว)
ท่านั่งสมาธิเพ็
ชร(สองชั้น)
ท่านั่ง
เก้าอี้
ท่านั่งพิงฝา
เหยียดเท้า
ท่ายืน
สมาธิ
ท่านอน
สมาธิ
ท่านอน
สมาธิ
เจ้าระลีกถึงคุณพระพุท
ระธรรม คุณพระสงฆ์ ค
า คูณครูบาอาจารย์ ขอ
าพเจ้าจงรวมลงเป็นสม
ธัมโม สังโฆ (3 จบ)
”พุทโธ พุทโธ
คำา
อธิษฐานสมาธิ
เพ สัตตา สะทา โหนตุ,
ะเวราสุขะชีวิโน
สัตว์ทั้งหลาย จงเป็นผู้ไ
นและกัน จงเป็นผู้ดำารงช
ู่เป็นสุขทุกเมื่อเถิด”
คำาแผ่เมตตา
หลังจากทำาสมาธิ
““กะตังปุญญัง ผะลังมัยกะตังปุญญัง ผะลังมัย
หังหัง,,
สัพเพภาคี ภะวันตุ เตสัพเพภาคี ภะวันตุ เต
ขอให้สัตว์ทั้งสิ้นนั้นขอให้สัตว์ทั้งสิ้นนั้น
จงเป็นผู้ได้จงเป็นผู้ได้
คำาอุทิศส่วนกุศล
หลังจากทำาสมาธิ
บุญกุศลแผ่บุญกุศลแผ่
ไปใหัไพศาลไปใหัไพศาลถึงบิดามารดาครูอาจารย์ถึงบิดามารดาครูอาจารย์
ทั้งวงศ์วานญาติมิตรสนิทกันั้งวงศ์วานญาติมิตรสนิทกัน
ทั้งคนรักคนชังแต่ครั้งไหนทั้งคนรักคนชังแต่ครั้งไหน
อจงได้ส่วนกุศลผลของฉันอจงได้ส่วนกุศลผลของฉัน
งเจ้ากรรมนายเวรปวงเทวัญงเจ้ากรรมนายเวรปวงเทวัญ
อได้รับส่วนกุศลของฉันนั้นดอได้รับส่วนกุศลของฉันนั้นด
เทอญเทอญ..
อุทิศส่วนกุศลอุทิศส่วนกุศล
ขอเดชะตั้งจิตขอเดชะตั้งจิต
อุทิศผลอุทิศผล
ตือนตนของตน ให้พ้นผ
อนจิตตนได้ ใครจะเหม
อนตนไม่ได้ ใครจะเตือ
ชเชือนใครจะเตือน ให้พ
จงเตือนตน
ด้วยตนเอง
โลกธรรมโลกธรรม 88
……มีลาภ เสื่อมลาภ
……มียศ .เสื่อมยศ
………มีสุข มีทุกข์
……รรเสริญ นินทา
ความหมายของ
การพัฒนาจิต
การอบรมจิตให้เจริญ
งอกงามด้วยคุณธรรม
มีความสะอาด สงบ
สว่าง
เป็นการยกจิตขี้นสู่
คุณภา
พจิต :
คุณธรรม
สูง ประณีต มีเมตตา เอื้อเ
ซื่อสัตย์สุจริต กตัญญูกตเว
ละอายบาป เกรงกลัว
สมรรถภ
าพจิต :
มีสติ
หนักแน่น มั่นคง เข้มแข
สุขุม สงบ เยือกเย็น
อดทน เด็ดเดี่ย
สุขภา
พจิต :
ไม่เครียด
เบิกบาน แจ่มใส ร่าเริง
สุข สดชื่น ปลอดโปร
ไม่ขุ่นมัว โศกเศร
ลด
ละ
เลิก
อบายมุขได้บ้า
อใจในความสุขอันเกิดจา
ความสงบมากขึ้น
ลดส่วนเกินของชีว
สมาธิเพื่อสมาธิเพื่อ
…อะไร…อะไร ??ความสงบความสุขความสงบความสุข
ญาณทัสสนะ ความรู้พิเศญาณทัสสนะ ความรู้พิเศ
มีสติสัมปชัญญะสมบูรณมีสติสัมปชัญญะสมบูรณ
กิเลสอาสวะเบาบางลงกิเลสอาสวะเบาบางลง
ความสงบ ความสความสงบ ความสุข
ในปัจจุบันในปัจจุบัน
สุขกาย : สุขภาพดี
ผ่อนคลาย
สุขใจ : ปีติ
ปราโมทย์ อิ่มใจ
าณทัสสนะ ความรู้พิเาณทัสสนะ ความรู้พิเศ
ความคิดสร้างสรรค์
พลังจิตอภิญญา อิทธิปาฏิหา
ทิพยจักษุ
ติสัมปชัญญะสมบูรติสัมปชัญญะสมบูร
สติ : ความระลึกได้ ไม่
หลงลืม ไม่เผลอ
มีความยับยั้งชั่งใจ
สัมปชัญญะ : ความรู้ตัว
ระมัดระวัง
กิเลสอาสวะกิเลสอาสวะ
เบาบางลงเบาบางลงลภ โกรธ หลง เบาบางลง
จนเกิดปัญญาขั้นสูง คือหลุด
จากกิเลส
ประโยชน์
ของสมาธิ
1. ทำาให้หลับสบาย
คลายกังวล
2. กำาจัดโรคภัยไข้
เจ็บ
3. ทำาให้สมอง
ปัญญาดี
4. ทำาให้รอบคอบ
7. มีความสุข
พิเศษ
8. ทำาให้จิตอ่อน
โยน
9. กลับใจได้
10. เวลาจะสิ้นลม
พบทางดี
พลังงานกายกับ
พลังงานจิต
“ถ้า ร่างกาย มี
พลังงานน้อย ย่อม
อ่อนแอเหนื่อยล้า
ง่าย ฉันใด
แม้ จิต มีพลังงาน
พลังงานกาย
กับพลังงานจิต
“ถ้า ร่างกาย มี
พลังงานมาก ย่อม
แข็งแรงต้านทาน
โรคได้ ฉันใด
แม้ จิต มี
ทำาให้เกิดความสงบ
ความสงบ...
ทำาให้จิตมีพลัง
จิตมีพลัง...
ทำาให้มีสติระลึกรู้
มีสติระลึกรู้...
ทำาให้เกิดสติปัญญา
มีสติปัญญา...พระราชธรรมเจติยาจารย
ธรรมทั้งหลาย มีใจเป็น
หัวหน้า
...มีใจเป็นใหญ่...
...มีใจเป็นประธาน...
...สำาเร็จได้ด้วยใจ...
ธรรมชาติของนำ้า...
ธรรมชาติของจิต...
จิตมีธรรมชาติ
ประภัสสร
แต่จะเศร้าหมองเมื่อ
กิเลส
จรมา
อ รุ่งอรุณแห่งชีวอ รุ่งอรุณแห่งชีว
สัมมาสัมมา
ทิฏฐิทิฏฐิ
ระดับของ
ความโกรธ
ติ (อะระติ) = ไม่พอใจ (ไม
ฆะ = ฉุน หงุดหงิด (ค้อน
ธะ = โกรธ (หน้าบึ้ง)
สะ = เกรี้ยวกราด (ด่าว่า
ระดับของ
ความโกรธ
บาท = ผูกใจเจ็บ (อยาก
= ผูกเวร จองล้างจองผลา
นาหะ = ผูกโกรธ (ไม่เผา
อานา
ปานสติ
..มีสติ หายใจเข้า...
มีสติ หายใจออก...
(ฐานที่ลมหายใจ
กระทบ)
การกำาหนดลมหายใจ
จมูกจมูก
ทรวงอกทรวงอก
ท้องท้อง
ขั้นตอนการฝึกสมาธิ
 สมาทาน ศีล
 ระลึกถึงคุณพระ
รัตนตรัย
 แผ่เมตตา
 ตัดความกังวล
 กำาหนดเวลาใน
การฝึก
 นั่งขัดสมาธิที่พื้น
หรือนั่ง
จิตจิต
แม้จะดิ้นรน ซัด
ส่าย
ห้ามยาก รักษา
ยาก
แต่
ลักษณะต่อ
ต้านสมาธิ1. ความเจ็บปวดเมื่อย เหนื่อย หิว
2. ความปริวิตก
3. ความกระวนกระวาย
4. ความหงุดหงิด
5. อาการกิริยาเจ็บคันโดยไม่มีเหตุผล
6. ความลังเลสงสัย
กิเลส 3 ระดับ
กิเลสอย่างหยาบ
(วีติกกมกิเลส)
กิเลสอย่างกลาง
(นิวรณ์)
กิเลสอย่าง
กิเลส 3 ระดับ
กิเลสอย่างหยาบ
(ควบคุมด้วยศีล)
กิเลสอย่างกลาง
(ควบคุมด้วยสมาธิ)
นิวรนิวร
ณ์ณ์55สิ่งกั้นจิตไม่ให้เข้าถึงสิ่งกั้นจิตไม่ให้เข้าถึง....
ความความ
•สะอาดสะอาด
•สงบสงบ
•สว่างสว่าง
กิเลสอย่าง
กลาง
นิวรณ์ 5
1. กามฉันทะ
ยินดีพอใจในกาม
2. พยาบาท
ขัดเคือง อาฆาต
อาหารของ
นิวรณ์ 5
1. กามฉันทะ : อโยนิโส
มนสิการในศุภนิมิต
2. พยาบาท : อโยนิโส
มนสิการในปฏิฆนิมิต
3. ถีนมิทธะ : อโยนิโส
มนสิการในความที่ใจ
การการ
อบรมอบรม
จิตจิต
1.1. สมาธิภาวนาสมาธิภาวนา
2.2. วิปัสสนาภาวนาวิปัสสนาภาวนา
องค์ประกอบการ
บริหารชีวิต
พลังกาย พลังจิต
บริหารงาน
ความ
สุขบริหารกาย บริหารจิต
= ปัญญา มหา
สติ + ปัญญา (ใช้
กฎของพระ
ไตรลักษณ์)
เส้นทางการฝึกจิต
1.สมถภาวนา
ฌาน
1 - 9
= สมาธิ สติเข้มแ
(ศีล + สติ +
สัมปชัญญะ)
2
.
วิปัสสนา
ภาวนา
ญาณ 1 -
16
ทางสายเอก คือแนวทางมหาสติปัฏฐาน
(กาย-เวทนา-จิต-ธรรม
บุญกุศลแผ่บุญกุศลแผ่
ไปใหัไพศาลไปใหัไพศาลถึงบิดามารดาครูอาจารย์ถึงบิดามารดาครูอาจารย์
ทั้งวงศ์วานญาติมิตรสนิทกันั้งวงศ์วานญาติมิตรสนิทกัน
ทั้งคนรักคนชังแต่ครั้งไหนทั้งคนรักคนชังแต่ครั้งไหน
อจงได้ส่วนกุศลผลของฉันอจงได้ส่วนกุศลผลของฉัน
งเจ้ากรรมนายเวรปวงเทวัญงเจ้ากรรมนายเวรปวงเทวัญ
อได้รับส่วนกุศลของฉันนั้นดอได้รับส่วนกุศลของฉันนั้นด
เทอญเทอญ..
อุทิศส่วนกุศลอุทิศส่วนกุศล
ขอเดชะตั้งจิตขอเดชะตั้งจิต
อุทิศผลอุทิศผล

More Related Content

What's hot

ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน
ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายานศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน
ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน
Anchalee BuddhaBucha
 
สรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspa
สรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspaสรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspa
สรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspa
yah2527
 
ตารางสอบปลายภาค 1/2555
ตารางสอบปลายภาค 1/2555ตารางสอบปลายภาค 1/2555
ตารางสอบปลายภาค 1/2555
vipmcu
 

What's hot (7)

คู่มือพระวิทยากรค่ายคุณธรรม ฉบับสมบูรณ์
คู่มือพระวิทยากรค่ายคุณธรรม  ฉบับสมบูรณ์คู่มือพระวิทยากรค่ายคุณธรรม  ฉบับสมบูรณ์
คู่มือพระวิทยากรค่ายคุณธรรม ฉบับสมบูรณ์
 
Karma
KarmaKarma
Karma
 
แนวทางการศึกษาและวิจัยอุทยานแห่งชาติ
แนวทางการศึกษาและวิจัยอุทยานแห่งชาติแนวทางการศึกษาและวิจัยอุทยานแห่งชาติ
แนวทางการศึกษาและวิจัยอุทยานแห่งชาติ
 
ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน
ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายานศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน
ศึกษาพระสูตรสำคัญของมหายาน
 
สรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspa
สรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspaสรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspa
สรุปรวมผลการดำเนินงานโครงการ Catspa
 
ภาคสนามชั้น 10 ปีการศึกษา 2560
ภาคสนามชั้น 10 ปีการศึกษา 2560ภาคสนามชั้น 10 ปีการศึกษา 2560
ภาคสนามชั้น 10 ปีการศึกษา 2560
 
ตารางสอบปลายภาค 1/2555
ตารางสอบปลายภาค 1/2555ตารางสอบปลายภาค 1/2555
ตารางสอบปลายภาค 1/2555
 

Similar to 037การพัฒนาจิต3

การบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
การบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็กการบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
การบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
Kraisee PS
 

Similar to 037การพัฒนาจิต3 (8)

047 พระรัตนตรัย (ฉบับนำไปปรับปรุง01)
047 พระรัตนตรัย (ฉบับนำไปปรับปรุง01)047 พระรัตนตรัย (ฉบับนำไปปรับปรุง01)
047 พระรัตนตรัย (ฉบับนำไปปรับปรุง01)
 
084พระสงฆ์กับงานพัฒนาศีลธรรมเยาวชน
084พระสงฆ์กับงานพัฒนาศีลธรรมเยาวชน084พระสงฆ์กับงานพัฒนาศีลธรรมเยาวชน
084พระสงฆ์กับงานพัฒนาศีลธรรมเยาวชน
 
พระพุทธศาสนาในสถานการณ์ปัจจุบันในประเทศอินเดีย
พระพุทธศาสนาในสถานการณ์ปัจจุบันในประเทศอินเดียพระพุทธศาสนาในสถานการณ์ปัจจุบันในประเทศอินเดีย
พระพุทธศาสนาในสถานการณ์ปัจจุบันในประเทศอินเดีย
 
ธรรมบท ภาคที่ 1 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdf
ธรรมบท ภาคที่ 1 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdfธรรมบท ภาคที่ 1 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdf
ธรรมบท ภาคที่ 1 แปลโดยพยัญชนะ ฉบับสองภาษา (ไทย-บาลี).pdf
 
หลักวิปัสสนากรรมฐาน เกษม-160556
หลักวิปัสสนากรรมฐาน เกษม-160556หลักวิปัสสนากรรมฐาน เกษม-160556
หลักวิปัสสนากรรมฐาน เกษม-160556
 
การบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
การบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็กการบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
การบริหารงานบุคคล ครูศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
 
แบบตั้งฉายาพระ.pdf
แบบตั้งฉายาพระ.pdfแบบตั้งฉายาพระ.pdf
แบบตั้งฉายาพระ.pdf
 
การพัฒนาระบบสุขภาพชุมชน
การพัฒนาระบบสุขภาพชุมชนการพัฒนาระบบสุขภาพชุมชน
การพัฒนาระบบสุขภาพชุมชน
 

More from niralai

More from niralai (20)

334กุศลกรรมบถ10
334กุศลกรรมบถ10334กุศลกรรมบถ10
334กุศลกรรมบถ10
 
332วันอาสาฬหบูชา
332วันอาสาฬหบูชา332วันอาสาฬหบูชา
332วันอาสาฬหบูชา
 
331วันเข้าพรรษา
331วันเข้าพรรษา331วันเข้าพรรษา
331วันเข้าพรรษา
 
338มารยาทไทย
338มารยาทไทย338มารยาทไทย
338มารยาทไทย
 
337ประวัติพระพุทธศาสนา
337ประวัติพระพุทธศาสนา337ประวัติพระพุทธศาสนา
337ประวัติพระพุทธศาสนา
 
335เข้าใจในมิตร(มิตรแท้ มิตรเทียม)
335เข้าใจในมิตร(มิตรแท้ มิตรเทียม)335เข้าใจในมิตร(มิตรแท้ มิตรเทียม)
335เข้าใจในมิตร(มิตรแท้ มิตรเทียม)
 
336เบญจศีล
336เบญจศีล336เบญจศีล
336เบญจศีล
 
340วัฒนธรรมชาวพุทธ
340วัฒนธรรมชาวพุทธ340วัฒนธรรมชาวพุทธ
340วัฒนธรรมชาวพุทธ
 
339ระวังอย่าให้อาย!
339ระวังอย่าให้อาย!339ระวังอย่าให้อาย!
339ระวังอย่าให้อาย!
 
345สถานการณ์วัยรุ่นไทย
345สถานการณ์วัยรุ่นไทย345สถานการณ์วัยรุ่นไทย
345สถานการณ์วัยรุ่นไทย
 
344สถานการณ์เด็กและเยาวชน ดร.อมรวิศ
344สถานการณ์เด็กและเยาวชน ดร.อมรวิศ344สถานการณ์เด็กและเยาวชน ดร.อมรวิศ
344สถานการณ์เด็กและเยาวชน ดร.อมรวิศ
 
343ศิลปการพูด
343ศิลปการพูด343ศิลปการพูด
343ศิลปการพูด
 
342วิธีสร้างสุข5
342วิธีสร้างสุข5342วิธีสร้างสุข5
342วิธีสร้างสุข5
 
341วันออกพรรษา
341วันออกพรรษา341วันออกพรรษา
341วันออกพรรษา
 
346สังคมศึกษา ป.3 เรื่องวันเข้าพรรษา
346สังคมศึกษา ป.3 เรื่องวันเข้าพรรษา346สังคมศึกษา ป.3 เรื่องวันเข้าพรรษา
346สังคมศึกษา ป.3 เรื่องวันเข้าพรรษา
 
347สังคมศึกษา ป.5สมบัติของผู้ดี
347สังคมศึกษา ป.5สมบัติของผู้ดี347สังคมศึกษา ป.5สมบัติของผู้ดี
347สังคมศึกษา ป.5สมบัติของผู้ดี
 
348สังคมศึกษา วันสำคัญทางศาสนาพุทธ12
348สังคมศึกษา วันสำคัญทางศาสนาพุทธ12348สังคมศึกษา วันสำคัญทางศาสนาพุทธ12
348สังคมศึกษา วันสำคัญทางศาสนาพุทธ12
 
350สารานิยธรรม6
350สารานิยธรรม6350สารานิยธรรม6
350สารานิยธรรม6
 
349สังคหวัตถุ4
349สังคหวัตถุ4349สังคหวัตถุ4
349สังคหวัตถุ4
 
351หน้าที่ชาวพุทธ3
351หน้าที่ชาวพุทธ3351หน้าที่ชาวพุทธ3
351หน้าที่ชาวพุทธ3
 

037การพัฒนาจิต3