SlideShare a Scribd company logo
IRIGASI & DRAINASE 
PERTEMUAN 02 
ESD-NPB-SDR-ARU
DEFINISI IRIGASI (01) 
 PETER STREN (1980) -- proses suplai air ke tanaman, 
buah buahan, rumput diluar air hujan 
 HUDSON (1975) -- pemberian air pada tanah diluar air 
hujan untuk menambah kelembabannya yang diperlukan 
untuk pertumbuhan tanaman yang tumbuh diatasnya 
 LARRY G, JAMES (1988) -- pemberian air secara buatan 
pada areal pertanaman yang air hujannya tidak mencukupi 
dengan tujuan menjamin pertumbuhan tanaman yang 
baik 
 ASAE (1999) -- pemberian air secara buatan pada areal 
pertanaman, mengontrol pendistribusaiannya, dan 
membuang kelebihannya ke saluran alam atau buatan 
setelah digunakan dengan cara yang optimal
DEFINISI IRIGASI (02) 
Irigasi adalah suplai air 
kedalam tanah untuk 
memenuhi kebutuhan 
tanaman seandainya air 
dari atmosfir, yaitu air hujan 
tidak mencukupi.
TUJUAN UTAMA IRIGASI ADALAH MENINGKATKAN 
KELEMBABAN /KEBASAHAN TANAH DENGAN 
TUJUAN/MANFAATNYA, ANTARA LAIN : 
 MEMUNGKINKAN TERJADINYA PERKECAMBAHAN 
 MENDAPATKAN PERTUMBUHAN TANAMAN YANG LEBIH BAIK 
 MENJAMIN TERHINDAR DARI KEKERINGAN 
 TERHINDAR DARI KEGAGALAN PEMBENTUKAN BUAH DAN PERTUNASAN 
 DAPAT MENINGKATKAN INTENSITAS TANAM. 
 MENUNJANG PENGOLAHAN TANAH 
 PADA PADI SAWAH UNTUK MENDAPATKAN TINGGI GENANGAN 
TERTENTU YANG DIKEHENDAKI TANAMAN DAN MENEKAN 
PERTUMBUHAN GULMA 
 MELARUTKAN USUR HARA, SEHINGGA MEMUNGKINKAN 
DISERAP OLAH TANAMAN.
 MENCUCI GARAM-GARAM YANG TIDAK DIKEHENDAKI TANAMAN. 
 DAPAT DIBERIKAN BERSAMAAN DENGAN APLIKASI BAHAN KIMIA, 
SEPERTI PUPUK, HERBISIDA ATAU FUNGISIDA 
 PENCEGAHAN EROSI ANGIN. TANAH YANG BASAH ATAU LEMBAB 
LEBIH TAHAN TERHADAP EROSI OLEH ANGINA 
 BEBERAPA TUJUAN LAIN YANG UMUM TIDAK ATAU KURANG 
DISADARI, YAITU : 
 MENGONTROL LINGKUNGAN PERTUMBUHAN TAMAN. 
 MENJAGA TANAH DAN TANAMAN TETAP DINGIN, 
 MEMENJAGA TANAH TETAP LEMBAB, 
 MENCEGAH TERJADINYA FROST, YAITU KERUSAKAN TANAMAN 
AKIBAT CUACA TERLALU DINGIN, SEHINGGA CEL-CEL TANAMAN 
TERUTAMA PADA DAUN PECAH-PECAH.
 SANITASI 

PERLINDUNGAN LINGKUNGAN, 
 DAPAT DIMANFAATKAN UNTUK MANDI, CUCI, 
 PENGGELONTORAN KOTA, 
 MENYIRAM TANAMAN PEKARANGAN DAN 
 SUMBER AIR DALAM PENANGGULANGAN KEBAKARAN 
(1). PROSES PENGAMBILAN AIR DARI SUMBERNYA(INTAKE PROSES) 
(2). MENYALURKAN DARI SUMBER KE AREAL YANG AKAN DIAIRI 
(CONVEYANCE 
(3). MENDISTRIBUSIKAN KE SUB-SUB AREAL (DISTRIBUTION) 
(4). MEMBERIKAN AIR KE PERTANAMAN (IRRIGATION APPLICATION 
METHODS), 
(5). MEMBUANG KELEBIHAN AIR (WASTE WATER DRAINAGE)
MENURUT FAO (1974) PENGEMBANGAN IRIGASI PERLU 
DILAKUKAN TERUTAMA DIDAERAH-DAERAH : 
KERING ATAU AGAK KERING, DIMANA TANAH COCOK TAPI CURAH HUJAN 
TERLALU RENDAH UNTUK TANAMAN BERPRODUKSI 
 DENGAN JUMLAH CURAH HUJANNYA CUKUP TAPI DISTRIBUSINYA JELEK 
ATAU TIDAK MERATA (TIDAK MERATA BISA KARENA WAKTU ATAU 
WILAYAH), SEHINGGA SATU SAAT LAHANNYA KEBANJIRAN DAN SATU SAAT 
KEKERINGAN ATAU DI SATU WILAYAH AIR BANYAK DI WILAYAH LAIN 
KURANG 
 DENGAN JUMLAH CURAH HUJANNYA DIANGGAP CUKUP DAN 
DISTRIBUSINYA DIANGGAP MEMADAI/MERATA , TETAPI PADA 
KENYATAANNYA TIDAK. UNTUK DAERAH INI IRIGASI BETUL-BETUL 
MERUPAKAN TAMBAHAN (SUPPLEMENTAL IRIGATION)
JENSEN (1980) MENYATAKAN BAHWA IRIGASI SEBAGAI 
TAMBAHAN AIR HUJAN, MAKA : 
 DI DAERAH KERING DIMANA CURAH HUJAN TAHUNAN KURANG DARI 200 – 
250 MM, IRIGASI MERUPAKAN SUMBER AIR UTAMA BAGI TANAMAN, 
SEHINGGA IRIGASI MUTLAK DIPERLUKAN 
 DI DAERAH AGAK KERING CURAH HUJAN ANTARA 400 – 500 MM 
PER TAHUN. DI DAERAH INI TANAMAN DAPAT TUMBUH TANPA 
IRIGASI, TETAPI HASILNYA RENDAH DAN RISIKO GAGAL PANEN 
UMUMNYA TINGGI. 
 DI DAERAH AGAK BASAH CURAH HUJAN ANTARA 600 – 700 MM 
PER TAHUN. IRIGASI MUNGKIN DIPERLUKAN DALAM JANGKA 
PENDEK SELAMA MUSIM TANAM, YAITU TERGANTUNG DARI 
KAPASITAS TANAHNYA MENYIMPAN AIR DAN KEDALAMAN 
PERAKARAN TANAMAN YANG DIUSAHAKAN. 
 DI DAERAH BASAH CURAH HUJAN DIATAS 800 MM PER TAHUN 
NORNALNYA IRIGASI TIDAK DIPERLUKAN, KECUALI DI DAERAH DENGAN 
TANAHNYA DANGKAL DAN SANGAT BERPASIR ATAU TANAMAN YANG 
DIUSAHAKAN MEMPUNYAI SISTEM PERAKARAN YANG DANGKAL
(1) 
MENURUT DR. IR. SURIPIN, M.ENG. (2004) DRAINASE MEMPUNYAI ARTI 
MENGALIRKAN, MENGURAS, MEMBUANG, ATAU MENGALIHKAN AIR. 
(2) 
DIDEFINISIKAN SEBAGAI SERANGKAIAN BANGUNAN AIR YANG BERFUNGSI 
UNTUK MENGURANGI DAN/ATAU MEMBUANG KELEBIHAN AIR DARI SUATU 
KAWASAN ATAU LAHAN, SEHINGGA LAHAN DAPAT DIFUNGSIKAN SECARA 
OPTIMAL 
(3) 
DRAINASE YAITU SUATU CARA PEMBUANGAN KELEBIHAN AIR YANG TIDAK 
DIINGINKAN PADA SUATU DAERAH, SERTA CARA-CARA 
PENANGGGULANGAN AKIBAT YANG DITIMBULKAN OLEH KELEBIHAN AIR 
TERSEBUT. (SUHARDJONO 1984) 
(4) 
MENGALIRKAN AIR PERMUKAAN KE BADAN AIR ATAU BANGUNAN RESAPAN
TUJUAN UTAMA DRAINASE ADALAH MEMBUANG AIR 
BERLEBIH DENGAN TUJUAN : 
 MEMUNGKINKAN BENIH/BIBIT TUMBUH DENGAN BAIK TIDAK BUSUK 
(KECUALI PADI SAWAH/TANAMAN AKUATIK ATAU SEMI AKUATIK LAINNYA) 
 PERTUMBUHAN AKAR LEBIH SEMPURNA/BAIK TIDAK BUSUK (KECUALI PADI 
SAWAH/TANAMAN AKUATIK ATAU SEMI AKUATIK LAINNYA) 
 MENUNJANG PENGOLAHAN TANAH 
 PADA PADI SAWAH UNTUK MENDAPATKAN TINGGI GENANGAN 
TERTENTU (TIDAK BERLEBIH , BIASANYA ANTARA 2-5 CM). 
GENANGAN BERLEBIH BERDAMPAK ANTARA LAIN PADA 
JUMLAH ANAKAN, PENYERAPAN UNSUR HARA. 
 MENGEFEKTIFKAN PEMUPUKAN DAN PEMBERANTASAN HAMA 
PENYAKIT. 
MENGERINGKAN DAERAH BECEK DAN GENANGAN AIR 
MENURUNKAN PERMUKAAN AIR TANAH PADA TINGKAT YANG 
IDEAL. 
MENGENDALIKAN AIR HUJAN YANG BERLEBIHAN SEHINGGA 
TIDAK TERJADI BENCANA BANJIR. 
MENGENDALIKAN EROSI TANAH, LAND SLIDING, KERUSAKAN 
JALAN DAN BANGUNAN YANG ADA.
 BILA TERJADI OVERDRAINED, TANAMAN AKAN MENGALAMI 
KEKURANGAN AIR, SEHINGGA YANG TADINYA TIDAK PERLU 
IRIGASI MENJADI PERLU. 
 DATARAN RENDAH DAN CEKUNGAN DENGAN CURAH HUJAN YANG 
TINGGI 
 DAERAH PESISIR PANTAI 
 DAERAH RAWA DAN DAERAH YANG TERPENGARUH PASANG SURUT 
AIR LAUT
KAITAN SALURAN IRIGASI DAN 
SALURAN DRAINASE 
 Irigasi dan drainase di Indonesia hampir selalu 
mempunyai fungsi saling menunjang dalam usaha 
mencapai hasil optimum dalam bidang pertanian 
 Jaringan pemberi dan jaringan drainase perlu dibuat 
terpisah walaupun memiliki fungsi saling menunjang 
dalam usaha pelayanan kebutuhan pertanian 
 Saluran irigasi yang berfungsi ganda sebagai saluran 
pemberi dan saluran drainase akan menimbulkan 
kesulitan - kesulitan pengoperasian dan saluran lebih 
cepat rusak. 
 Saluran drainase ditentukan berdasar jumlah air pada 
suatu daerah yang harus dibuang dalam waktu tertentu, 
sedangkan saluran pemberi ditentukan berdasar 
kebutuhan maksimum untuk tanaman dengan
SATUAN AIR DALAM IRIGASI 
 Tebal Air yang dinyatakan dalam mm,cm atau m 
 Volume Air dalam m3 untuk satu jenis tanaman 
tertentu selama masa tanam 
 Satuan Debit Air (l/dtk/ha atau m3/dtk/ha) yang 
menyatakan debit air untuk melayani suatu satuan 
luas 
 Duty of Water, Merupakan luas areal yang dapat diairi 
oleh debit tertentu. Satuan ini dinamai " duty of 
water". Misalnya untuk suatu jenis tanaman tertentu 
pada suatu areal dty of water = A acres. Negara yang 
sering menggunakan satuan ini misalnya USA, dan 
debit umumnya dinyatakan dalam second foot atau 
cusec. 1 cusec = 1 f3/dtk = 28,3 liter/det dan 1 acre = 
4047 m2
Sumber Air Untuk Irigasi 
 Air Hujan 
 Mata Air 
 Waduk 
 Sungai 
 Embung 
 Ponds (kolam)
Perundangan Irigasi 
 UU no 11 tahun 1974 tentang Pengairan, 
 PP no. 23 tahun 1982 tentang Irigasi, 
 UU no 7 tahun 2004 tentang Sumber Daya Air, 
 PP no. 42 tahun 2008 tentang Pengelolaan 
Sumber Daya Air, 
 PP no. 20 tahun 2006 tentang Irigasi.

More Related Content

What's hot

Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...
Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...
Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...
Purwandaru Widyasunu
 
Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...
Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...
Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...
Dian Werokila
 
13 irigasi curah
13   irigasi curah13   irigasi curah
13 irigasi curah
Kharistya Amaru
 
Pertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanaman
Pertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanamanPertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanaman
Pertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanaman
Andary Aindåapryl
 
11 sistem jaringan dan bangunan irigasi
11   sistem jaringan dan bangunan irigasi11   sistem jaringan dan bangunan irigasi
11 sistem jaringan dan bangunan irigasi
Kharistya Amaru
 
Manajemen sistem irigasi
Manajemen sistem irigasiManajemen sistem irigasi
Manajemen sistem irigasi
darma wati
 
Perencanaan irigasi-dan-bangunan-air
Perencanaan irigasi-dan-bangunan-airPerencanaan irigasi-dan-bangunan-air
Perencanaan irigasi-dan-bangunan-air
Iren Doke
 
Pemberian air-dan-efisiensi-irigasi
Pemberian air-dan-efisiensi-irigasiPemberian air-dan-efisiensi-irigasi
Pemberian air-dan-efisiensi-irigasiNayla Rahmi
 
10 irigasi permukaan
10   irigasi permukaan10   irigasi permukaan
10 irigasi permukaan
Kharistya Amaru
 
Reklamasi lahan rawa
Reklamasi lahan rawaReklamasi lahan rawa
Reklamasi lahan rawa
Kevin Niro
 
Karakteristik lahan rawa
Karakteristik lahan rawaKarakteristik lahan rawa
Karakteristik lahan rawa
Boaz Salosa
 
current meter
current meter current meter
current meter
brama_nalendra
 
Kesuburan tanah
Kesuburan tanahKesuburan tanah
Kesuburan tanah
Buyung Amin
 
Evaporasi, transpirasi, evapotranspirasi
Evaporasi, transpirasi,  evapotranspirasiEvaporasi, transpirasi,  evapotranspirasi
Evaporasi, transpirasi, evapotranspirasi
Julia Maidar
 
Irigasi curah gtr
Irigasi curah gtrIrigasi curah gtr
Irigasi curah gtr
Gusti Rusmayadi
 
SUMUR RESAPAN
SUMUR RESAPANSUMUR RESAPAN
SUMUR RESAPAN
AGUNG PRIYO PAMBUDI
 
Operasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaan
Operasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaanOperasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaan
Operasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaan
infosanitasi
 
Laporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itb
Laporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itbLaporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itb
Laporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itb
Health Polytechnic of Bandung
 
PETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPA
PETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPAPETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPA
PETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPA
UNIVERSITY OF PAPUA
 
Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"
Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"
Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"
E Sanjani
 

What's hot (20)

Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...
Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...
Bagian 1 Bahan Kuliah Irigasi dan Drainase Bab 1 4 Prodi Agroteknologi Fapert...
 
Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...
Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...
Analisa Koefisien Limpasan pada Persamaan Rasional untuk Menghitung Debit Ban...
 
13 irigasi curah
13   irigasi curah13   irigasi curah
13 irigasi curah
 
Pertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanaman
Pertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanamanPertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanaman
Pertemuan 1 prinsip dan teknik budidaya tanaman
 
11 sistem jaringan dan bangunan irigasi
11   sistem jaringan dan bangunan irigasi11   sistem jaringan dan bangunan irigasi
11 sistem jaringan dan bangunan irigasi
 
Manajemen sistem irigasi
Manajemen sistem irigasiManajemen sistem irigasi
Manajemen sistem irigasi
 
Perencanaan irigasi-dan-bangunan-air
Perencanaan irigasi-dan-bangunan-airPerencanaan irigasi-dan-bangunan-air
Perencanaan irigasi-dan-bangunan-air
 
Pemberian air-dan-efisiensi-irigasi
Pemberian air-dan-efisiensi-irigasiPemberian air-dan-efisiensi-irigasi
Pemberian air-dan-efisiensi-irigasi
 
10 irigasi permukaan
10   irigasi permukaan10   irigasi permukaan
10 irigasi permukaan
 
Reklamasi lahan rawa
Reklamasi lahan rawaReklamasi lahan rawa
Reklamasi lahan rawa
 
Karakteristik lahan rawa
Karakteristik lahan rawaKarakteristik lahan rawa
Karakteristik lahan rawa
 
current meter
current meter current meter
current meter
 
Kesuburan tanah
Kesuburan tanahKesuburan tanah
Kesuburan tanah
 
Evaporasi, transpirasi, evapotranspirasi
Evaporasi, transpirasi,  evapotranspirasiEvaporasi, transpirasi,  evapotranspirasi
Evaporasi, transpirasi, evapotranspirasi
 
Irigasi curah gtr
Irigasi curah gtrIrigasi curah gtr
Irigasi curah gtr
 
SUMUR RESAPAN
SUMUR RESAPANSUMUR RESAPAN
SUMUR RESAPAN
 
Operasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaan
Operasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaanOperasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaan
Operasi dan pemeliharaan sistem drainase perkotaan
 
Laporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itb
Laporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itbLaporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itb
Laporan praktikum alat ukur debit saluran terbuka ( modul 4 ) itb
 
PETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPA
PETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPAPETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPA
PETA IRIGASI OBEL MINE'13 UNIPA
 
Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"
Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"
Gambar kontruksi bangunan "Irigasi"
 

Viewers also liked

05 hubungan air, tanah dan tanaman
05   hubungan air, tanah dan tanaman05   hubungan air, tanah dan tanaman
05 hubungan air, tanah dan tanaman
Kharistya Amaru
 
14 darinase permukaan
14   darinase permukaan14   darinase permukaan
14 darinase permukaan
Kharistya Amaru
 
01 kontrak irigasi dan drainase
01  kontrak irigasi dan drainase01  kontrak irigasi dan drainase
01 kontrak irigasi dan drainase
Kharistya Amaru
 
15 drainase bawah permukaan
15   drainase bawah permukaan15   drainase bawah permukaan
15 drainase bawah permukaan
Kharistya Amaru
 
6 tree process
6 tree process6 tree process
6 tree process
Kharistya Amaru
 
7 water nz2006
7 water nz20067 water nz2006
7 water nz2006
Kharistya Amaru
 
04 hubungan air, tanah dan tanaman
04   hubungan air, tanah dan tanaman04   hubungan air, tanah dan tanaman
04 hubungan air, tanah dan tanaman
Kharistya Amaru
 
8 soils
8 soils8 soils
Iuw 01 slide iuw
Iuw   01 slide iuwIuw   01 slide iuw
Iuw 01 slide iuw
Kharistya Amaru
 
Allyn river permaculture farm2
Allyn river permaculture farm2Allyn river permaculture farm2
Allyn river permaculture farm2
Kharistya Amaru
 
10 tropics
10 tropics10 tropics
10 tropics
Kharistya Amaru
 
4 pattern understanding
4 pattern understanding4 pattern understanding
4 pattern understanding
Kharistya Amaru
 
Kedaruratan medis + snake bite
Kedaruratan medis + snake biteKedaruratan medis + snake bite
Kedaruratan medis + snake biteKharistya Amaru
 
Iuw 6v beda tinggi
Iuw   6v beda tinggiIuw   6v beda tinggi
Iuw 6v beda tinggi
Kharistya Amaru
 
Iuw 4 pengukuran planimetris
Iuw   4 pengukuran planimetrisIuw   4 pengukuran planimetris
Iuw 4 pengukuran planimetrisKharistya Amaru
 
3 methods ofdesign
3 methods ofdesign3 methods ofdesign
3 methods ofdesign
Kharistya Amaru
 
Profil unpad dan snmptn 2014
Profil unpad dan snmptn 2014 Profil unpad dan snmptn 2014
Profil unpad dan snmptn 2014
Kharistya Amaru
 
Pertolongan korban banyak
Pertolongan korban banyakPertolongan korban banyak
Pertolongan korban banyak
Kharistya Amaru
 
2 concepts&themes indesign
2 concepts&themes indesign2 concepts&themes indesign
2 concepts&themes indesign
Kharistya Amaru
 

Viewers also liked (20)

05 hubungan air, tanah dan tanaman
05   hubungan air, tanah dan tanaman05   hubungan air, tanah dan tanaman
05 hubungan air, tanah dan tanaman
 
14 darinase permukaan
14   darinase permukaan14   darinase permukaan
14 darinase permukaan
 
01 kontrak irigasi dan drainase
01  kontrak irigasi dan drainase01  kontrak irigasi dan drainase
01 kontrak irigasi dan drainase
 
15 drainase bawah permukaan
15   drainase bawah permukaan15   drainase bawah permukaan
15 drainase bawah permukaan
 
6 tree process
6 tree process6 tree process
6 tree process
 
7 water nz2006
7 water nz20067 water nz2006
7 water nz2006
 
Penilaian 1
Penilaian 1Penilaian 1
Penilaian 1
 
04 hubungan air, tanah dan tanaman
04   hubungan air, tanah dan tanaman04   hubungan air, tanah dan tanaman
04 hubungan air, tanah dan tanaman
 
8 soils
8 soils8 soils
8 soils
 
Iuw 01 slide iuw
Iuw   01 slide iuwIuw   01 slide iuw
Iuw 01 slide iuw
 
Allyn river permaculture farm2
Allyn river permaculture farm2Allyn river permaculture farm2
Allyn river permaculture farm2
 
10 tropics
10 tropics10 tropics
10 tropics
 
4 pattern understanding
4 pattern understanding4 pattern understanding
4 pattern understanding
 
Kedaruratan medis + snake bite
Kedaruratan medis + snake biteKedaruratan medis + snake bite
Kedaruratan medis + snake bite
 
Iuw 6v beda tinggi
Iuw   6v beda tinggiIuw   6v beda tinggi
Iuw 6v beda tinggi
 
Iuw 4 pengukuran planimetris
Iuw   4 pengukuran planimetrisIuw   4 pengukuran planimetris
Iuw 4 pengukuran planimetris
 
3 methods ofdesign
3 methods ofdesign3 methods ofdesign
3 methods ofdesign
 
Profil unpad dan snmptn 2014
Profil unpad dan snmptn 2014 Profil unpad dan snmptn 2014
Profil unpad dan snmptn 2014
 
Pertolongan korban banyak
Pertolongan korban banyakPertolongan korban banyak
Pertolongan korban banyak
 
2 concepts&themes indesign
2 concepts&themes indesign2 concepts&themes indesign
2 concepts&themes indesign
 

Similar to 02 pendahuluan irigasi & drainase

Imbangan air
Imbangan airImbangan air
Variasi imbangan air
Variasi imbangan airVariasi imbangan air
Variasi imbangan air
kasmiah otin
 
Sumber daya alam
Sumber daya alamSumber daya alam
Sumber daya alam
Aryazaky Iman Fauzy
 
DAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxl
DAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxlDAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxl
DAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxl
fartamhd
 
HIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisa
HIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisaHIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisa
HIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisa
Firdyannisa Iskandar
 
Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...
Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...
Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...
Yohannes Nababan
 
Sumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi class
Sumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi classSumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi class
Sumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi class
AhmAqib24
 
Air tanah
Air tanahAir tanah
Air tanah
Ezra Sebayang
 
EKOHIDROLOGI.docx
EKOHIDROLOGI.docxEKOHIDROLOGI.docx
EKOHIDROLOGI.docx
AnwarRosyid2
 
MK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugas
MK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugasMK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugas
MK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugas
Purwandaru Widyasunu
 
Kerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakat
Kerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakatKerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakat
Kerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakat
F W
 
Daerah resapan air
Daerah resapan airDaerah resapan air
Daerah resapan air
Abhy Taridala
 
ASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptx
ASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptxASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptx
ASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptx
HandikaBrogas
 
Lubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjir
Lubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjirLubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjir
Lubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjir
Romanza Al-Imron
 
Konsep Dasar Bumi dan Antariksa ppt
Konsep Dasar Bumi dan Antariksa pptKonsep Dasar Bumi dan Antariksa ppt
Konsep Dasar Bumi dan Antariksa ppt
DWI P.H
 
kepentingan kitaran air semula jadi
 kepentingan kitaran air semula jadi kepentingan kitaran air semula jadi
kepentingan kitaran air semula jadi
Aimi Umairah
 
KONSERVASI AIR 2022.ppt
KONSERVASI  AIR 2022.pptKONSERVASI  AIR 2022.ppt
KONSERVASI AIR 2022.ppt
AgungAriChandra1
 
Pertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptx
Pertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptxPertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptx
Pertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptx
farhelgod
 
Presentasion ipa
Presentasion ipaPresentasion ipa
Presentasion ipafay Rafida
 
KONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIR
KONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIRKONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIR
KONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIR
frenkytanzil5
 

Similar to 02 pendahuluan irigasi & drainase (20)

Imbangan air
Imbangan airImbangan air
Imbangan air
 
Variasi imbangan air
Variasi imbangan airVariasi imbangan air
Variasi imbangan air
 
Sumber daya alam
Sumber daya alamSumber daya alam
Sumber daya alam
 
DAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxl
DAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxlDAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxl
DAS danpengenalan apa itu Daerah Aliran Sungai.pptxl
 
HIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisa
HIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisaHIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisa
HIDROSFER Geografi peminatan kelas X MIPA semester 2 firdyannisa
 
Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...
Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...
Menganalisa Jenis Teks "Peristiwa-Peristiwa Alam" Bahasa Indonesia Kurikulum ...
 
Sumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi class
Sumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi classSumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi class
Sumber Daya Air di Indonesia-Al maturidi class
 
Air tanah
Air tanahAir tanah
Air tanah
 
EKOHIDROLOGI.docx
EKOHIDROLOGI.docxEKOHIDROLOGI.docx
EKOHIDROLOGI.docx
 
MK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugas
MK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugasMK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugas
MK Irigasi dan Drainase Bab 5 pemberian air dan efisiensi plus tugas
 
Kerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakat
Kerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakatKerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakat
Kerusakan lingkungan hidup, ketahanan pangan dan ketahanan masyarakat
 
Daerah resapan air
Daerah resapan airDaerah resapan air
Daerah resapan air
 
ASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptx
ASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptxASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptx
ASPEK PENYALIRAN TAMBANG.pptx
 
Lubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjir
Lubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjirLubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjir
Lubang sedalam 1 meter yang bisa mencegah banjir
 
Konsep Dasar Bumi dan Antariksa ppt
Konsep Dasar Bumi dan Antariksa pptKonsep Dasar Bumi dan Antariksa ppt
Konsep Dasar Bumi dan Antariksa ppt
 
kepentingan kitaran air semula jadi
 kepentingan kitaran air semula jadi kepentingan kitaran air semula jadi
kepentingan kitaran air semula jadi
 
KONSERVASI AIR 2022.ppt
KONSERVASI  AIR 2022.pptKONSERVASI  AIR 2022.ppt
KONSERVASI AIR 2022.ppt
 
Pertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptx
Pertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptxPertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptx
Pertemuan 2-Jaringan Irigasi DAN SEMUANYA HSVDHHDGEY.pptx
 
Presentasion ipa
Presentasion ipaPresentasion ipa
Presentasion ipa
 
KONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIR
KONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIRKONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIR
KONSERVASI DAN PENGENDALIAN DAYA RUSAK AIR
 

More from Kharistya Amaru

09 hidroponik
09   hidroponik09   hidroponik
09 hidroponik
Kharistya Amaru
 
06 kebutuhan air tanaman
06   kebutuhan air tanaman06   kebutuhan air tanaman
06 kebutuhan air tanaman
Kharistya Amaru
 
07 kebutuhan air tanaman
07   kebutuhan air tanaman07   kebutuhan air tanaman
07 kebutuhan air tanaman
Kharistya Amaru
 
03 kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi
03   kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi03   kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi
03 kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi
Kharistya Amaru
 
Luka bakar
Luka bakarLuka bakar
Luka bakar
Kharistya Amaru
 
Cidera sistem otot rangka
Cidera sistem otot rangkaCidera sistem otot rangka
Cidera sistem otot rangka
Kharistya Amaru
 
Cedera jaringan lunak
Cedera jaringan lunakCedera jaringan lunak
Cedera jaringan lunak
Kharistya Amaru
 
Trauma 2
Trauma 2Trauma 2
Trauma 2
Kharistya Amaru
 
Trauma 1
Trauma 1Trauma 1
Trauma 1
Kharistya Amaru
 
9 earthworks
9 earthworks9 earthworks
9 earthworks
Kharistya Amaru
 

More from Kharistya Amaru (11)

09 hidroponik
09   hidroponik09   hidroponik
09 hidroponik
 
06 kebutuhan air tanaman
06   kebutuhan air tanaman06   kebutuhan air tanaman
06 kebutuhan air tanaman
 
07 kebutuhan air tanaman
07   kebutuhan air tanaman07   kebutuhan air tanaman
07 kebutuhan air tanaman
 
03 kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi
03   kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi03   kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi
03 kelembagaan pengelolaan air dalam irigasi
 
Luka bakar
Luka bakarLuka bakar
Luka bakar
 
Dasar dasar pp
Dasar dasar ppDasar dasar pp
Dasar dasar pp
 
Cidera sistem otot rangka
Cidera sistem otot rangkaCidera sistem otot rangka
Cidera sistem otot rangka
 
Cedera jaringan lunak
Cedera jaringan lunakCedera jaringan lunak
Cedera jaringan lunak
 
Trauma 2
Trauma 2Trauma 2
Trauma 2
 
Trauma 1
Trauma 1Trauma 1
Trauma 1
 
9 earthworks
9 earthworks9 earthworks
9 earthworks
 

Recently uploaded

power point struktur data tree atau pohon
power point struktur data tree atau pohonpower point struktur data tree atau pohon
power point struktur data tree atau pohon
NoegPutra1
 
Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?
Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?
Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?
SABDA
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
Kanaidi ken
 
Panduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdf
Panduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdfPanduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdf
Panduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdf
NurHasyim22
 
Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan i...
Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan   i...Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan   i...
Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan i...
PutraDwitara
 
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".
Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".
Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".
Kanaidi ken
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Fathan Emran
 
LAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdf
LAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdfLAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdf
LAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdf
RosidaAini3
 
Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045
Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045
Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045
RizkiArdhan
 
laporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputih
laporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputihlaporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputih
laporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputih
SDNBotoputih
 
Mengenali Usia anak dan Kekerasan pada Anak
Mengenali Usia anak dan Kekerasan pada AnakMengenali Usia anak dan Kekerasan pada Anak
Mengenali Usia anak dan Kekerasan pada Anak
Yayasan Pusat Kajian dan Perlindungan Anak
 
5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx
5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx
5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx
StevanusOkiRudySusan
 
Demonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdf
Demonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdfDemonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdf
Demonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdf
d2spdpnd9185
 
PPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptx
PPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptxPPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptx
PPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptx
SriKuntjoro1
 
PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1
PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1
PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1
Arumdwikinasih
 
Koneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan martha
Koneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan marthaKoneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan martha
Koneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan martha
johan199969
 
AKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdf
AKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdfAKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdf
AKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdf
opkcibungbulang
 
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
HengkiRisman
 
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi KomunikasiMateri Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
AdePutraTunggali
 

Recently uploaded (20)

power point struktur data tree atau pohon
power point struktur data tree atau pohonpower point struktur data tree atau pohon
power point struktur data tree atau pohon
 
Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?
Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?
Pelatihan AI GKA abdi Sabda - Bagaimana memakai AI?
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan  Regulasi  Terbaru P...
PELAKSANAAN + Link2 Materi WORKSHOP Nasional _"Penerapan Regulasi Terbaru P...
 
Panduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdf
Panduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdfPanduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdf
Panduan Survei Kendala Aktivasi Rekening SimPel PIP 2023 -7 Juni.pdf
 
Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan i...
Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan   i...Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan   i...
Modul Ajar Projek Kreatif dan Kewirausahaan - Peluang Usaha di Lingkungan i...
 
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Kimia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
 
Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".
Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".
Selamat "Hari Raya_Idul Adha 1445H / 2024H".
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum MerdekaModul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 10 Fase E Kurikulum Merdeka
 
LAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdf
LAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdfLAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdf
LAPORAN BIMBINGAN TEKNIS TRANSISI PAUD - SD.pdf
 
Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045
Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045
Menyambut Masyarakat 4.0 dan Indonesia Emas 2045
 
laporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputih
laporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputihlaporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputih
laporan komunitas belajar sekolah dasar negeri botoputih
 
Mengenali Usia anak dan Kekerasan pada Anak
Mengenali Usia anak dan Kekerasan pada AnakMengenali Usia anak dan Kekerasan pada Anak
Mengenali Usia anak dan Kekerasan pada Anak
 
5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx
5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx
5. Rangkuman Kehadiran Guru di Kelas_SDN 8n Kranji.docx
 
Demonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdf
Demonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdfDemonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdf
Demonstrasi Konseptual Modul 2.1 - RPP Berdiferensiasi.pdf
 
PPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptx
PPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptxPPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptx
PPT KRITERIA KENAIKAN KELAS & KELULUSAN.pptx
 
PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1
PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1
PPT RENCANA AKSI 2 modul ajar matematika berdiferensiasi kelas 1
 
Koneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan martha
Koneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan marthaKoneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan martha
Koneksi Antar Materi modul 2.1.pptx Johan martha
 
AKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdf
AKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdfAKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdf
AKSI NYATA PENDIDIKAN INKLUSIF_Baedlawi.pdf
 
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG  MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
LAPORAN PRAKTIKUM EKOLOGI UMUM TENTANG MENGUKUR KEANEKARAGAMAN JENIS FLORA D...
 
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi KomunikasiMateri Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
Materi Feedback (umpan balik) kelas Psikologi Komunikasi
 

02 pendahuluan irigasi & drainase

  • 1. IRIGASI & DRAINASE PERTEMUAN 02 ESD-NPB-SDR-ARU
  • 2. DEFINISI IRIGASI (01)  PETER STREN (1980) -- proses suplai air ke tanaman, buah buahan, rumput diluar air hujan  HUDSON (1975) -- pemberian air pada tanah diluar air hujan untuk menambah kelembabannya yang diperlukan untuk pertumbuhan tanaman yang tumbuh diatasnya  LARRY G, JAMES (1988) -- pemberian air secara buatan pada areal pertanaman yang air hujannya tidak mencukupi dengan tujuan menjamin pertumbuhan tanaman yang baik  ASAE (1999) -- pemberian air secara buatan pada areal pertanaman, mengontrol pendistribusaiannya, dan membuang kelebihannya ke saluran alam atau buatan setelah digunakan dengan cara yang optimal
  • 3. DEFINISI IRIGASI (02) Irigasi adalah suplai air kedalam tanah untuk memenuhi kebutuhan tanaman seandainya air dari atmosfir, yaitu air hujan tidak mencukupi.
  • 4. TUJUAN UTAMA IRIGASI ADALAH MENINGKATKAN KELEMBABAN /KEBASAHAN TANAH DENGAN TUJUAN/MANFAATNYA, ANTARA LAIN :  MEMUNGKINKAN TERJADINYA PERKECAMBAHAN  MENDAPATKAN PERTUMBUHAN TANAMAN YANG LEBIH BAIK  MENJAMIN TERHINDAR DARI KEKERINGAN  TERHINDAR DARI KEGAGALAN PEMBENTUKAN BUAH DAN PERTUNASAN  DAPAT MENINGKATKAN INTENSITAS TANAM.  MENUNJANG PENGOLAHAN TANAH  PADA PADI SAWAH UNTUK MENDAPATKAN TINGGI GENANGAN TERTENTU YANG DIKEHENDAKI TANAMAN DAN MENEKAN PERTUMBUHAN GULMA  MELARUTKAN USUR HARA, SEHINGGA MEMUNGKINKAN DISERAP OLAH TANAMAN.
  • 5.  MENCUCI GARAM-GARAM YANG TIDAK DIKEHENDAKI TANAMAN.  DAPAT DIBERIKAN BERSAMAAN DENGAN APLIKASI BAHAN KIMIA, SEPERTI PUPUK, HERBISIDA ATAU FUNGISIDA  PENCEGAHAN EROSI ANGIN. TANAH YANG BASAH ATAU LEMBAB LEBIH TAHAN TERHADAP EROSI OLEH ANGINA  BEBERAPA TUJUAN LAIN YANG UMUM TIDAK ATAU KURANG DISADARI, YAITU :  MENGONTROL LINGKUNGAN PERTUMBUHAN TAMAN.  MENJAGA TANAH DAN TANAMAN TETAP DINGIN,  MEMENJAGA TANAH TETAP LEMBAB,  MENCEGAH TERJADINYA FROST, YAITU KERUSAKAN TANAMAN AKIBAT CUACA TERLALU DINGIN, SEHINGGA CEL-CEL TANAMAN TERUTAMA PADA DAUN PECAH-PECAH.
  • 6.  SANITASI  PERLINDUNGAN LINGKUNGAN,  DAPAT DIMANFAATKAN UNTUK MANDI, CUCI,  PENGGELONTORAN KOTA,  MENYIRAM TANAMAN PEKARANGAN DAN  SUMBER AIR DALAM PENANGGULANGAN KEBAKARAN (1). PROSES PENGAMBILAN AIR DARI SUMBERNYA(INTAKE PROSES) (2). MENYALURKAN DARI SUMBER KE AREAL YANG AKAN DIAIRI (CONVEYANCE (3). MENDISTRIBUSIKAN KE SUB-SUB AREAL (DISTRIBUTION) (4). MEMBERIKAN AIR KE PERTANAMAN (IRRIGATION APPLICATION METHODS), (5). MEMBUANG KELEBIHAN AIR (WASTE WATER DRAINAGE)
  • 7. MENURUT FAO (1974) PENGEMBANGAN IRIGASI PERLU DILAKUKAN TERUTAMA DIDAERAH-DAERAH : KERING ATAU AGAK KERING, DIMANA TANAH COCOK TAPI CURAH HUJAN TERLALU RENDAH UNTUK TANAMAN BERPRODUKSI  DENGAN JUMLAH CURAH HUJANNYA CUKUP TAPI DISTRIBUSINYA JELEK ATAU TIDAK MERATA (TIDAK MERATA BISA KARENA WAKTU ATAU WILAYAH), SEHINGGA SATU SAAT LAHANNYA KEBANJIRAN DAN SATU SAAT KEKERINGAN ATAU DI SATU WILAYAH AIR BANYAK DI WILAYAH LAIN KURANG  DENGAN JUMLAH CURAH HUJANNYA DIANGGAP CUKUP DAN DISTRIBUSINYA DIANGGAP MEMADAI/MERATA , TETAPI PADA KENYATAANNYA TIDAK. UNTUK DAERAH INI IRIGASI BETUL-BETUL MERUPAKAN TAMBAHAN (SUPPLEMENTAL IRIGATION)
  • 8. JENSEN (1980) MENYATAKAN BAHWA IRIGASI SEBAGAI TAMBAHAN AIR HUJAN, MAKA :  DI DAERAH KERING DIMANA CURAH HUJAN TAHUNAN KURANG DARI 200 – 250 MM, IRIGASI MERUPAKAN SUMBER AIR UTAMA BAGI TANAMAN, SEHINGGA IRIGASI MUTLAK DIPERLUKAN  DI DAERAH AGAK KERING CURAH HUJAN ANTARA 400 – 500 MM PER TAHUN. DI DAERAH INI TANAMAN DAPAT TUMBUH TANPA IRIGASI, TETAPI HASILNYA RENDAH DAN RISIKO GAGAL PANEN UMUMNYA TINGGI.  DI DAERAH AGAK BASAH CURAH HUJAN ANTARA 600 – 700 MM PER TAHUN. IRIGASI MUNGKIN DIPERLUKAN DALAM JANGKA PENDEK SELAMA MUSIM TANAM, YAITU TERGANTUNG DARI KAPASITAS TANAHNYA MENYIMPAN AIR DAN KEDALAMAN PERAKARAN TANAMAN YANG DIUSAHAKAN.  DI DAERAH BASAH CURAH HUJAN DIATAS 800 MM PER TAHUN NORNALNYA IRIGASI TIDAK DIPERLUKAN, KECUALI DI DAERAH DENGAN TANAHNYA DANGKAL DAN SANGAT BERPASIR ATAU TANAMAN YANG DIUSAHAKAN MEMPUNYAI SISTEM PERAKARAN YANG DANGKAL
  • 9. (1) MENURUT DR. IR. SURIPIN, M.ENG. (2004) DRAINASE MEMPUNYAI ARTI MENGALIRKAN, MENGURAS, MEMBUANG, ATAU MENGALIHKAN AIR. (2) DIDEFINISIKAN SEBAGAI SERANGKAIAN BANGUNAN AIR YANG BERFUNGSI UNTUK MENGURANGI DAN/ATAU MEMBUANG KELEBIHAN AIR DARI SUATU KAWASAN ATAU LAHAN, SEHINGGA LAHAN DAPAT DIFUNGSIKAN SECARA OPTIMAL (3) DRAINASE YAITU SUATU CARA PEMBUANGAN KELEBIHAN AIR YANG TIDAK DIINGINKAN PADA SUATU DAERAH, SERTA CARA-CARA PENANGGGULANGAN AKIBAT YANG DITIMBULKAN OLEH KELEBIHAN AIR TERSEBUT. (SUHARDJONO 1984) (4) MENGALIRKAN AIR PERMUKAAN KE BADAN AIR ATAU BANGUNAN RESAPAN
  • 10. TUJUAN UTAMA DRAINASE ADALAH MEMBUANG AIR BERLEBIH DENGAN TUJUAN :  MEMUNGKINKAN BENIH/BIBIT TUMBUH DENGAN BAIK TIDAK BUSUK (KECUALI PADI SAWAH/TANAMAN AKUATIK ATAU SEMI AKUATIK LAINNYA)  PERTUMBUHAN AKAR LEBIH SEMPURNA/BAIK TIDAK BUSUK (KECUALI PADI SAWAH/TANAMAN AKUATIK ATAU SEMI AKUATIK LAINNYA)  MENUNJANG PENGOLAHAN TANAH  PADA PADI SAWAH UNTUK MENDAPATKAN TINGGI GENANGAN TERTENTU (TIDAK BERLEBIH , BIASANYA ANTARA 2-5 CM). GENANGAN BERLEBIH BERDAMPAK ANTARA LAIN PADA JUMLAH ANAKAN, PENYERAPAN UNSUR HARA.  MENGEFEKTIFKAN PEMUPUKAN DAN PEMBERANTASAN HAMA PENYAKIT. MENGERINGKAN DAERAH BECEK DAN GENANGAN AIR MENURUNKAN PERMUKAAN AIR TANAH PADA TINGKAT YANG IDEAL. MENGENDALIKAN AIR HUJAN YANG BERLEBIHAN SEHINGGA TIDAK TERJADI BENCANA BANJIR. MENGENDALIKAN EROSI TANAH, LAND SLIDING, KERUSAKAN JALAN DAN BANGUNAN YANG ADA.
  • 11.  BILA TERJADI OVERDRAINED, TANAMAN AKAN MENGALAMI KEKURANGAN AIR, SEHINGGA YANG TADINYA TIDAK PERLU IRIGASI MENJADI PERLU.  DATARAN RENDAH DAN CEKUNGAN DENGAN CURAH HUJAN YANG TINGGI  DAERAH PESISIR PANTAI  DAERAH RAWA DAN DAERAH YANG TERPENGARUH PASANG SURUT AIR LAUT
  • 12. KAITAN SALURAN IRIGASI DAN SALURAN DRAINASE  Irigasi dan drainase di Indonesia hampir selalu mempunyai fungsi saling menunjang dalam usaha mencapai hasil optimum dalam bidang pertanian  Jaringan pemberi dan jaringan drainase perlu dibuat terpisah walaupun memiliki fungsi saling menunjang dalam usaha pelayanan kebutuhan pertanian  Saluran irigasi yang berfungsi ganda sebagai saluran pemberi dan saluran drainase akan menimbulkan kesulitan - kesulitan pengoperasian dan saluran lebih cepat rusak.  Saluran drainase ditentukan berdasar jumlah air pada suatu daerah yang harus dibuang dalam waktu tertentu, sedangkan saluran pemberi ditentukan berdasar kebutuhan maksimum untuk tanaman dengan
  • 13. SATUAN AIR DALAM IRIGASI  Tebal Air yang dinyatakan dalam mm,cm atau m  Volume Air dalam m3 untuk satu jenis tanaman tertentu selama masa tanam  Satuan Debit Air (l/dtk/ha atau m3/dtk/ha) yang menyatakan debit air untuk melayani suatu satuan luas  Duty of Water, Merupakan luas areal yang dapat diairi oleh debit tertentu. Satuan ini dinamai " duty of water". Misalnya untuk suatu jenis tanaman tertentu pada suatu areal dty of water = A acres. Negara yang sering menggunakan satuan ini misalnya USA, dan debit umumnya dinyatakan dalam second foot atau cusec. 1 cusec = 1 f3/dtk = 28,3 liter/det dan 1 acre = 4047 m2
  • 14. Sumber Air Untuk Irigasi  Air Hujan  Mata Air  Waduk  Sungai  Embung  Ponds (kolam)
  • 15. Perundangan Irigasi  UU no 11 tahun 1974 tentang Pengairan,  PP no. 23 tahun 1982 tentang Irigasi,  UU no 7 tahun 2004 tentang Sumber Daya Air,  PP no. 42 tahun 2008 tentang Pengelolaan Sumber Daya Air,  PP no. 20 tahun 2006 tentang Irigasi.