Πλήρης οδηγός σχεδιασμού και ανάπτυξης εκπαιδευτικού σεναρίου

1. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΢ΕΝΑΡΙΟ:
Ανακαλφπτοντασ τθ φυςι: οικοςφςτθμα, ςπονδυλωτά
και αςπόνδυλα ηϊα.
Επιμορθωηής: κ. Ιωάννης Ρες
Μιταήλ Ν. Καζούηας
Εργαζία ζηα πλαίζια ηης επιμόρφωζης Β’ επιπέδοσ «Επιμόπθωζη ηων Εκπαιδευηικών για ηην
Αξιοποίηζη και Εθαπμογή ηων ΤΠΕ ζηη Διδακηική Ππάξη» ηοσ Ε.Π. «Εκπαίδεσζη και δια βίοσ
μάθηζη», Ε΢ΠΑ 2007-2013, με ηη ζσγτρημαηοδόηηζη ηης Εσρωπαϊκής Ένωζης και ηοσ
Εσρωπαϊκού Κοινωνικού Σαμείοσ.
ΑΘΗΝΑ, 2011

2. ΠΙΝΑΚΑ΢ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΢ΕΝΑΡΙΟ: Ανακαλφπτοντας τη φυσθ: οικοσφστημα, σπονδυλωτά και ασπόνδυλα
ζώα. __________________________________________________________________________ 1
1. ΢ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΟΤ ΢ΕΝΑΡΙΟΤ _______________________________________________ 3
1.1. Σίτλοσ διδακτικοφ ςεναρίου ________________________________________________________________ 3
1.2. Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ ___________________________________________________________ 3
1.3. Σάξεισ ςτισ οποίεσ μπορεί να απευκφνεται ____________________________________________________ 3
1.4 ΢υμβατότθτα με το Α.Π.΢. και το Δ.Ε.Π.Π.΢._____________________________________________________ 3
1.5. Οργάνωςθ τθσ διδαςκαλίασ & απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι ________________________________ 4
1.6 Διδακτικοί ΢τόχοι__________________________________________________________________________ 5
Α. Ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο ___________________________________________________________ 5
Β. Ωσ προσ τθ χριςθ των νζων τεχνολογιϊν _____________________________________________________ 5
Γ. Ωσ προσ τθ μακθςιακι διαδικαςία __________________________________________________________ 5
1.7 Εκτιμϊμενθ διάρκεια ______________________________________________________________________ 6
2. ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΠΡΟ΢ΕΓΓΙ΢Η / ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟ΢ΕΓΓΙ΢Η ___________________________________ 6
2.1 Διδακτικι προςζγγιςθ με ΣΠΕ _______________________________________________________________ 6
2.2 Σο προτεινόμενο ςενάριο ___________________________________________________________________ 7
ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ΢ ΔΡΑ΢ΣΘΡΙΟΣΘΣΕ΢ ___________________________________________________________ 7
Α. 1
θ
διδακτικι ϊρα______________________________________________________________________ 7
Β. 2
θ
διδακτικι ϊρα_____________________________________________________________________ 11
Γ. 3
θ
και 4
θ
διδακτικι ϊρα________________________________________________________________ 13
Δ. 5
θ
διδακτικι ϊρα_____________________________________________________________________ 15
Ε. 6
θ
διδακτικι ϊρα_____________________________________________________________________ 16
΢Σ. 7
θ
διδακτικι ϊρα____________________________________________________________________ 17
Η. 8
θ
διδακτικι ϊρα _____________________________________________________________________ 20

3. 1. ΢ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΟΤ ΢ΕΝΑΡΙΟΤ
1.1. Σίτλοσ διδακτικοφ ςεναρίου
Ανακαλφπτοντασ τθ φφςθ: οικοςφςτθμα, ςπονδυλωτά και αςπόνδυλα ηώα.
1.2. Εμπλεκόμενεσ γνωςτικζσ περιοχζσ
Σο ςενάριο αφορά τισ γνωςτικζσ περιοχζσ τθσ Μελζτθσ Περιβάλλοντοσ και τθσ
Γεωγραφίασ.
1.3. Σάξεισ ςτισ οποίεσ μπορεί να απευκφνεται
Σο ςενάριο απευκφνεται ςτουσ μακθτζσ τθσ Δϋ Δθμοτικοφ.
1.4 ΢υμβατότθτα με το Α.Π.΢. και το Δ.Ε.Π.Π.΢.
Σο περιεχόμενο του διδακτικοφ ςεναρίου είναι απόλυτα ςυμβατό με το ΔΕΠΠ΢ και
το ΑΠ΢ του μακιματοσ τθσ Μελζτθσ Περιβάλλοντοσ ςτο Δθμοτικό ΢χολείο κακϊσ
αναφζρεται ςτθ διδαςκαλία υπάρχουςασ διδακτικισ ενότθτασ του ςχολικοφ
βιβλίου
1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Οικοςυςτιματα τθσ Ελλάδασ.
2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Οικοςυςτιματα του τόπου μασ.
3. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΢πονδυλωτά και αςπόνδυλα ηϊα.
Οι ςτόχοι που τίκενται άπτονται άμεςα και υπερκαλφπτουν αυτοφσ του
αναλυτικοφ προγράμματοσ όπωσ αυτοί περιγράφονται ςτο βιβλίο του δαςκάλου.

4. 1.5. Οργάνωςθ τθσ διδαςκαλίασ & απαιτοφμενθ υλικοτεχνικι υποδομι
Για τθν υλοποίθςθ του ςεναρίου οι μακθτζσ χωρίηονται ςε επτά ομάδεσ των τριϊν
μακθτϊν ζκαςτθ.
Θ υλικοτεχνικι υποδομι που απαιτείται είναι ζνασ υπολογιςτισ και ζνασ
βιντεοπροβολζασ. Σο καλφτερο βζβαια κα ιταν να γίνει θ διδαςκαλία ςτο
εργαςτιριο πλθροφορικισ και να αντιςτοιχεί ζνασ υπολογιςτισ για κάκε δφο ι το
πολφ τρεισ μακθτζσ.
Σα λογιςμικά που κα χρθςιμοποιθκοφν είναι τα παρακάτω:
1. Σο διαδίκτυο με τθ χριςθ διαφυλλιςτϊν διαδικτφου.
2. Λογιςμικό δθμιουργίασ ταινιϊν (Windows movie maker).
3. Λογιςμικό ηωγραφικισ (Tux Paint)
4. Λογιςμικό εννοιολογικισ χαρτογράφθςθσ και ανάπτυξθσ τθσ κριτικισ ςκζψθσ
(Kidspiration).
5. Λογιςμικό δθμιουργίασ αλλθλεπιδραςτικϊν τεςτ (Hot potatoes)
6. Πρόγραμμα οπτικοποίθςθσ και προςομοίωςθσ (Google Earth & Google
Maps )
(Γνωςτικά) Προαπαιτοφμενα
Είναι απαραίτθτο οι μακθτζσ να γνωρίηουν:
1. Σθ γεωγραφικι κζςθ τθσ Ελλάδασ ςτθν υδρόγειο και τθν Ευρϊπθ.
2. Να ζχουν ςε κάποιο βακμό αναπτφξει δεξιότθτεσ ανάγνωςθσ γεωφυςικοφ
χάρτθ (ζχει ιδθ διδαχκεί ςτθν Ενότθτα 1).
3. Να μποροφν να εντοπίςουν ςτο χάρτθ τθσ Ελλάδασ τθν πόλθ, το διμο, το
νομό και το γεωγραφικό διαμζριςμα ςτο οποίο ηουν (ζχει ιδθ διδαχκεί ςτθν
Ενότθτα 1).
΢ε ότι αφορά τισ Σ.Π.Ε. είναι απαραίτθτο οι μακθτζσ να μποροφν να
αναηθτοφν πλθροφορίεσ ςτο διαδίκτυο και να ζχουν μια πρϊτθ επαφι και
εξοικείωςθ με τα λογιςμικά που αναφζρονται παραπάνω. Αυτζσ οι δεξιότθτεσ
ζχουν ιδθ καλλιεργθκεί με ςχετικζσ δραςτθριότθτεσ που ζχουν υλοποιθκεί
μζςα ςτθν τάξθ.

5. 1.6 Διδακτικοί ΢τόχοι
Α. Ωσ προσ το γνωςτικό αντικείμενο
1. Να παρατθριςουν, να αναγνωρίςουν και να περιγράψουν τα ςτοιχεία (ζμβια
και άβια) χαρακτθριςτικϊν ελλθνικϊν οικοςυςτθμάτων.
2. Να ςυηθτιςουν για τισ λειτουργίεσ ενόσ οικοςυςτιματοσ, όπωσ για
παράδειγμα τθν ανάγκθ των οργανιςμϊν για χϊμα, νερό, ιλιο, αζρα, τθν
φπαρξθ τροφικϊν αλυςίδων κ.ά.
3. Να κάνουν υποκζςεισ για τισ αλλθλεπιδράςεισ που κα προκαλοφςαν
διαταραχι ςτθν ιςορροπία του κακϊσ και τισ επιπτϊςεισ από τθ διαταραχι
αυτι.
4. Να αναφζρουν οικοςυςτιματα τθσ περιοχισ τουσ και του νομοφ τουσ.
5. Να εντοπίςουν ςτο χάρτθ μζρθ που είναι πικανό να βρίςκονται τα
οικοςυςτιματα που περιγράφονται ςτο βιβλίο τουσ.
6. Να διακρίνουν και να ταξινομιςουν ηϊα ςε ςπονδυλωτά και αςπόνδυλα.
7. Να εξετάςουν το λφκο ωσ ζνα ςπονδυλωτό ηϊο.
8. Να εξετάςουν τθ μζλιςςα ωσ ζνα αςπόνδυλο ηϊο.
Β. Ωσ προσ τθ χριςθ των νζων τεχνολογιϊν
1. Να αναπτφξουν κετικι διάκεςθ απζναντι ςτον Θ/Τ ωσ περιβάλλον εργαςίασ.
2. Να μάκουν να χρθςιμοποιοφν τον Θ/Τ ωσ εργαλείο για άντλθςθ και
επεξεργαςία πλθροφοριϊν.
3. Να γνωρίςουν ςυγκεκριμζνα λογιςμικά τα οποία κα τουσ επιτρζψουν να
ανακαλφψουν, κατανοιςουν εμπεδϊςουν τθ νζα γνϊςθ και να αναπτφξουν
τθν κριτικι ςκζψθ τουσ.
Γ. Ωσ προσ τθ μακθςιακι διαδικαςία
1. Να μάκουν να ςυνεργάηονται και να ανταλλάςςουν απόψεισ προκειμζνου
να καταλιξουν ςε κοινά ςυμπεράςματα.
2. Να τονϊςουν τθν αυτοπεποίκθςθ και τθν αυτοεκτίμθςθ μζςα από
ομαδοςυνεργατικζσ δραςτθριότθτεσ.
3. Να είναι ςε κζςθ να γνωρίηουν τι γνωρίηουν και να χρθςιμοποιοφν τισ
προθγοφμενεσ γνϊςεισ τουσ ςτθν οικοδόμθςθ νζων εννοιϊν (μεταγνωςτικοί
ςτόχοι).
4. Να αναπτφξουν κριτικι και δθμιουργικι ςκζψθ οδθγοφμενοι ςε αςφαλι
ςυμπεράςματα.
5. Να αναπτφξουν ικανότθτεσ διαλόγου και επιχειρθματολογίασ.
6. Να καλλιεργθκεί θ ικανότθτα λιψθσ απόφαςθσ.
7. Να αναπτφξουν το ςεβαςμό ςτισ διαφορετικζσ απόψεισ.

6. 1.7 Εκτιμϊμενθ διάρκεια
Σο ςενάριο αναμζνεται να υλοποιθκεί ςε οκτϊ [8] διδακτικζσ ϊρεσ. Για το ςκοπό
αυτό κα αξιοποιθκοφν ςε εβδομαδιαία βάςθ οι τρεισ διδακτικζσ ϊρεσ τθσ Ευζλικτθσ
Ηϊνθσ. ΢υνολικά το ςενάριο κα διαρκζςει τρεισ (3) περίπου εβδομάδεσ.
2. ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΠΡΟ΢ΕΓΓΙ΢Η / ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟ΢ΕΓΓΙ΢Η
Θ προςζγγιςθ του κζματοσ, όπωσ περιγράφεται από το παρόν ςενάριο
διδαςκαλίασ, γίνεται μζςω των γνωςτικϊν και κοινωνικοπολιτιςμικϊν κεωριϊν για
τθ μάκθςθ.
Σο ςενάριο υποςτθρίηει τθν ενεργό ςυμμετοχι των μακθτϊν ςτο μάκθμα,
τθν ανακάλυψθ τθσ γνϊςθσ μζςω ςυγκεκριμζνων εργαςιϊν – δραςτθριοτιτων και
τθν ολοκλιρωςι τθσ με τθ ςυμμετοχι των μακθτϊν ςε ομάδεσ εργαςίασ.
2.1 Διδακτικι προςζγγιςθ με ΣΠΕ
Θ εξερεφνθςθ του διαδικτφου, με τθ χριςθ ενόσ διαφυλλιςτι (browser), είναι ζνα
καταπλθκτικό εργαλείο ςτα χζρια των μακθτϊν όπου με τθ βοικεια του δαςκάλου
κα ανακαλφψουν τον πλοφτο τθσ γνϊςθσ που κρφβει. Επίςθσ, είναι κατάλλθλθ
ευκαιρία ο δάςκαλοσ να περάςει και μερικά μθνφματα ςτουσ μακθτζσ για τθν
αςφάλεια των πλθροφοριϊν του διαδικτφου και ότι όλεσ οι πλθροφορίεσ πρζπει
να αξιολογοφνται και να μθν υιοκετοφνται άκριτα. Για το ςκοπό αυτό κα
αξιοποιθκοφν οι αντίςτοιχεσ πλθροφορίεσ που ζχουν αναρτθκεί τόςο ςτθν
ιςτοςελίδα τθσ τάξθσ όςο και ςτο blog του δαςκάλου:
http://sites.google.com/site/epedagogos/classroom-
news/prostateuteitestodiadiktyo
http://blogs.sch.gr/mkasout/2011/02/16/%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84
%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B5%CE%AF%CF%84%CE%B5-
%CF%83%CF%84%CE%BF-
%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%BF/
Σο λογιςμικό windows movie maker είναι ανοιχτοφ τφπου και ςτθρίηει άριςτα τθν
ενεργό ςυμμετοχι των μακθτϊν ςτθν οικοδόμθςθ τθσ γνϊςθσ. Σουσ διευκολφνει να
επιλζξουν και να ςυνκζςουν μία ταινία παρουςίαςθ γεγονότων ι εννοιϊν τισ
οποίεσ ζχουν ανακαλφψει και αξιολογιςει για τθ ςπουδαιότθτά τουσ. ΢ε
ςυνδυαςμό με μία ομαδοςυνεργατικι προςζγγιςθ κεμελιϊνουν τθ γνϊςθ αλλά και
εξαςκοφνται ςτθν ικανότθτα να ςυνεργάηονται και να επεξεργάηονται διαφορετικζσ
προτάςεισ.

7. Σο πρόγραμμα Tux paint είναι ελεφκερο λογιςμικό ηωγραφικισ το οποίο δίνει τθ
δυνατότθτα ςτα παιδιά όχι μόνο να ηωγραφίςουν, αλλά και να ειςάγουν ζτοιμεσ
εικόνεσ από μία ικανοποιθτικι ςυλλογι που ζχει. Ζτςι προςφζρει ςτα παιδιά τθ
δυνατότθτα να εκφράςουν αυτά που ζχουν μάκει με εικόνεσ και όχι με γραπτό
λόγο όπωσ ςυνικωσ γίνεται.
Σο ανοιχτό λογιςμικό Kidspiration δίνει τθ δυνατότθτα ςτον εκπαιδευτικό να
κατευκφνει τθν όλθ μακθςιακι διαδικαςία ςτον ςτόχο που ζχει κζςει. Παράλλθλα
όμωσ είναι και ζνα εξαιρετικό εργαλείο ςτθν αξιολόγθςθ του μακιματοσ μζςα από
τθν οποία κα καταλάβει αν τα μζςα που χρθςιμοποίθςε βοικθςαν πραγματικά
τουσ μακθτζσ του ςτθν ανακάλυψθ και οικοδόμθςθ τθσ γνϊςθσ.
Σο λογιςμικό hot potatoes δίνει τθ δυνατότθτα ςτουσ μακθτζσ, αφοφ κατακτιςουν
τθ γνϊςθ και τισ βακιζσ ςχζςεισ των εννοιϊν, να τθν χρθςιμοποιιςουν «παίηοντασ»
και ζτςι με αυτό τον τρόπο να εδραιϊνεται θ νζα γνϊςθ.
Σζλοσ, θ χριςθ του προγράμματοσ Google Earth & Google Maps δίνει τθν ευκαιρία
ςτουσ μακθτζσ να κατακτιςουν το χϊρο μζςα ςτον οποίο ζλαβαν χϊρα τα
γεγονότα και να εδραιωκεί θ νζα γνϊςθ. Παράλλθλα δίνει τθ δυνατότθτα τθσ
ςυνεργαςίασ μεταξφ των μακθτϊν και το άνοιγμα του ςυγκεκριμζνου μακιματοσ
και ςε άλλουσ γνωςτικοφσ χϊρουσ.
2.2 Σο προτεινόμενο ςενάριο
(Παρουςίαςθ δραςτθριοτιτων με φφλλα εργαςίασ)
ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ΢ ΔΡΑ΢ΣΘΡΙΟΣΘΣΕ΢
Α. 1η
διδακτική ώρα
΢τθν αρχι ο δάςκαλοσ ςυηθτά με τουσ μακθτζσ του για τα διαφορετικά μζρθ
που υπάρχουν ςτθν Ελλάδα. Αφορμι μπορει να αποτελζςουν τα διαφορετικά μζρθ
που πάνε οι μακθτζσ διακοπζσ. Κατά τισ απαντιςεισ των μακθτϊν τουσ καλεί να
περιγράψουν το φυςικό τοπίο με μεγαλφτερθ λεπτομζρεια φροντίηοντασ να
ςυμπεριλαμβάνουν ηϊα, φυτά και άβια ςτοιχεία του περιβάλλοντοσ. ΢τθ ςυνζχεια
καλεί τουσ μακθτζσ να δουν και να ςχολιάςουν το γεωμορφολογικό χάρτθ τθσ
Ελλάδασ ςχετικά με: (α) τι είδουσ τοπία επικρατοφν ςτθν Ελλάδα γενικότερα και (β)
ςτθν περιοχι τουσ ειδικότερα (ςε επίπεδο πόλθσ, νομοφ & διαμερίςματοσ). Αυτό
γίνεται για να ςυνδζςει τα προθγοφμενα μακιματα που γνωρίηουν οι μακθτζσ με
τα επόμενα και να προςφζρει κάποιουσ από τουσ πικανοφσ προκαταβολικοφσ
οργανωτζσ (ζμβια: φυτά & ηϊα) που κα αξιοποιθκοφν κατά τθ διεξαγωγι του
ςεναρίου.
΢τθ ςυνζχεια δίνει ςε όλουσ τουσ μακθτζσ να ςυμπλθρϊςουν το παρακάτω
φφλλο εργαςίασ. Με αυτό τον τρόπο διαπιςτϊνει τθν προχπάρχουςα γνϊςθ που
φζρουν οι μακθτζσ του τμιματοσ.

8. ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑ΢ΙΑ΢ 1
1. Μπορείσ να γράψεισ το όνομα τθσ πόλθσ και του Διμου που μζνεισ;
_____________________________________________________________________
2. Μπορείσ να γράψεισ το όνομα του Νομοφ που μζνεισ;
_____________________________________________________________________
3. Μπορείσ να γράψεισ το όνομα του Διαμερίςματοσ του τόπου ςου;
_____________________________________________________________________
4. ΢τον παρακάτω χάρτθ με κόκκινο μαρκαδόρο κάνοντασ μια τελίτςα ςθμείωςε
τθν πόλθ που μζνεισ. ΢τθ ςυνζχεια χρωμάτιςε με κίτρινο το νομό που
κατοικείσ. Σζλοσ, βάλε ζνα μωβ κφκλο γφρω από το γεωγραφικό ςου
διαμζριςμα.
5. ΢υηθτιςτε τι είδουσ ηϊα και φυτά υπάρχουν ςτον τόπο μασ. Πϊσ είναι το
τοπίο; Που αλλοφ ςτθν Ελλάδα νομίηεισ ότι κα υπάρχει παρόμοιο τοπίο,
δικαιολόγθςε τθ γνϊμθ ςου (μπορείσ να ςυνεργαςτείσ με τθν ομάδα ςου).
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

9. Οι μακθτζσ αφοφ ολοκλθρϊςουν τθν εργαςία τουσ κατά ομάδεσ
ανακοινϊνουν τα αποτελζςματά τουσ.
Κατόπιν, απευκυνόμενοσ ςτο ςφνολο τθσ τάξθσ προτείνει να επιςκεφτοφν
όλοι οι μακθτζσ μία διαδραςτικι δραςτθριότθτα ςτο διαδίκτυο (ι το προβάλλει
ςτθν τάξθ και τθν κάνουν όλοι μαηί) με κζμα: «Σα οικοςυςτιματα και τισ τροφικζσ
αλυςίδεσ» το οποίο είναι αναρτθμζνο και ωσ δραςτθριότθτα ςτο μπλογκ του
δαςκάλου:
Θ διεφκυνςθ του βίντεο ςτο διαδίκτυο:
http://skoool.gr/content/los/primary/science/food_chains/launch.html
Ζρχεται λοιπόν ζνασ μακθτισ ςτον Θ/Τ και δίνει τθν παραπάνω διεφκυνςθ
και όλοι οι μακθτζσ ολοκλθρϊνουν τθν παρακάτω δραςτθριότθτα.
Μετά από παρότρυνςθ του δαςκάλου οι μακθτζσ ανοίγουν και το ςχολικό
βιβλίο και ςυμπλθρϊνουν τισ γνϊςεισ τουσ.
΢τθ ςυνζχεια οι μακθτζσ προτρζπονται να επιςκεφτοφν τθν ιςτοςελίδα
www.google.com, να πάνε ςτθν κατθγορία «εικόνεσ» και να δϊςουν «Ελλάδα»,
«βουνό», «πεδιάδα», «πόλθ», «χωριό». Μετά κατά ομάδεσ διαλζγουν μία ι
περιςςότερεσ εικόνεσ με το ίδιο είδουσ τοπίο τθσ Ελλάδασ (ορεινό, πεδινό ι
καλάςςιο) και «αποδελτιϊνουν» ςτον κειμενογράφο Word τισ κατθγορίεσ: ηϊα,
φυτά, άβια πράγματα. Φυςικά, ο δάςκαλοσ εξθγεί ςτουσ μακθτζσ ότι κα πρζπει να
γράψουν και για πράγματα που πικανόν να μθ φαίνονται ςτισ φωτογραφίεσ

10. (πικανά ηϊα, φυτά και άβια). Επίςθσ, ο δάςκαλοσ ζχει ιδθ μεριμνιςει ςτισ
ρυκμίςεισ για αυςτθρό φιλτράριςμα των αποτελεςμάτων αναηιτθςθσ.
Σζλοσ, οι μακθτζσ ςε ομάδεσ καλοφνται να βρουν μία τροφικι αλυςίδα για το
οικοςφςτθμα που περιγράφουν.

11. Β. 2η
διδακτική ώρα
Σθ δεφτερθ διδακτικι ϊρα οι μακθτζσ ανατρζχουν ςτθν παρακάτω
διεφκυνςθ του διαδικτφου http://www.youtube.com/watch?v=vebCGC3fk-I και το
παρακολουκοφν να πραγματεφεται το κζμα «Σο δζλτα των τριϊν ποταμϊν (Λουδία,
Αξιοφ, Αλιάκμονα)» που αποτελεί και αφορμι του Κεφαλαίου 1 τθσ ενότθτασ 3.
Επίςθσ, ειςάγει τθν προβλθματικι τθσ ανκρϊπινθσ παρζμβαςθσ ςτο φυςικό
περιβάλλον. ΢τθ ςυνζχεια οι μακθτζσ παρακολουκοφν και το βίντεο
http://www.youtube.com/watch?v=Y1akMS8A2RI&feature=related με κζμα
«Περιιγθςθ ςτθ λίμνθ τθσ Καςτοριάσ». Αυτό το βίντεο επιπροςκζτωσ αναδεικνφει
τισ οικονομικζσ ςχζςεισ που μπορεί να αναπτυχκοφν ανάμεςα ςε ζναν υδροβιότοπο
και τον άνκρωπο. Σζλοσ δείχνει το βίντεο
http://www.youtube.com/watch?v=DC7TdYhSwuc&feature=related με κζμα
«Λοφτςοι ςτα ρθχά» το οποίο ζχει εικόνεσ από υποκαλάςςια κατάδυςθ.

13. ΢υμπλθρωματικά ο δάςκαλοσ δίνει επιπλζον ςτοιχεία που κρίνει απαραίτθτα ϊςτε
οι μακθτζσ να αποκτιςουν ςαφι και πλιρθ εικόνα για τα υδάτινα οικοςυςτιματα
που δθμιουργοφνται ςτα δζλτα των ποταμϊν, ςτισ λίμνεσ και ςτο βυκό τθσ
κάλαςςασ ςυνδζοντασ το βίντεο με τα όςα ζχουν διδαχκεί τα παιδιά μζχρι τϊρα
για τα χερςαία οικοςυςτιματα.
΢τθ ςυνζχεια ο δάςκαλοσ ηθτά από τουσ μακθτζσ να διαλζξουν ανά ομάδεσ
και να ηωγραφίςουν ςτο Tux paint ζνα υδάτινο οικοςφςτθμα τθσ επιλογισ τουσ
(υποκαλάςςιο, δζλτα ποταμοφ, λίμνθ). Θα πρζπει να τοποκετιςουν ςτο
οικοςφςτθμα που ζχουν ηωγραφίςει από τα ζτοιμα ηϊα, πτθνά, φυτά και ψάρια
που υπάρχουν ςτθν κατθγορία ςφραγίδεσ του προγράμματοσ.
Γ. 3η
και 4η
διδακτική ώρα
Σθν τρίτθ και τζταρτθ διδακτικι ϊρα οι μακθτζσ καλοφνται να εργαςτοφν
κατά ομάδεσ δίνοντασ το παρακάτω φφλλο εργαςίασ.

14. ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑ΢ΙΑ΢ 2
Με τθ βοικεια του γεωφυςικοφ χάρτθ τθσ Ελλάδασ δουλζψτε ςε ομάδεσ. Μπορείτε
να βρείτε διάφορα μζρθ ςτο Νομό μασ που να ζχουν τα παρακάτω οικοςυςτιματα.
Τποψιάηεςτε ςε ποια μζρθ μπορεί να υπάρχουν ςθμαντικά τζτοια οικοςυςτιματα
ςτθν Ελλάδα;
ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ
ΟΙΚΟ΢Τ΢ΣΗΜΑΣΟ΢
ΠΙΘΑΝΑ ΜΕΡΗ ΢ΣΟΝ ΣΟΠΟ ΜΟΤ
΢ΗΜΑΝΣΙΚΑ
ΜΕΡΗ ΢ΣΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ
Δζλτα
Λουδία,
Αξίου,
Αλιάκμονα
Σεχνθτι λίμνθ Μαρακϊνα

15. Αφοφ οι μακθτζσ ςυμπλθρϊςουν κατά ομάδεσ το παραπάνω φφλλο εργαςίασ
τότε όλεσ οι ομάδεσ ανακοινϊνουν το αποτζλεςμα τθσ ζρευνάσ τουσ και κάνουν
μικρζσ διορκϊςεισ που ενδεχομζνωσ χρειάηεται.
΢τθ ςυνζχεια ο δάςκαλόσ καλεί τουσ μακθτζσ να βρουν τα μζρθ για τα οποία
ςυηθτιςανε με το φφλλο εργαςίασ πάνω ςτο πρόγραμμα Google Earth.
Ζνασ μακθτισ από κάκε ομάδα κα ζρχεται ςτον υπολογιςτι και κα ςθμειϊνει
ζναν τόπο και ταυτόχρονα κα γράφει και μερικζσ ςθμειϊςεισ για τισ ιδιομορφίεσ
του αρχικά από τισ τοποκεςίεσ του Νομοφ που κατοικοφμε. Όταν κα ςυμπλθρωκεί
αυτι θ εργαςία κα ζχουμε ζνα αποτζλεςμα παρόμοιο με το ακόλουκο:
Σο ίδιο μπορεί να γίνει και ςθμαντικά μζρθ με οικοςυςτιματα ςτθν Ελλάδα.
Δ. 5η
διδακτική ώρα
Σθν Πζμπτθ διδακτικι ϊρα ο δάςκαλοσ με τουσ μακθτζσ εργάηεται
ανακεφαλαιωτικά για να διαπιςτϊςει εάν ζχουν κατανοθκεί όλα όςα διδάχτθκαν
τισ προθγοφμενεσ διδακτικζσ ϊρεσ.

16. ΢το τζλοσ αυτισ αυτισ τθσ ϊρασ ςκοπεφει να δθμιουργιςει ζναν
εννοιολογικό χάρτθ ςτο kidspiration που οι μακθτζσ καλοφνται να ςυμπλθρϊςουν
με ςτοιχεία από τισ εργαςίεσ που ζχουν ιδθ προθγθκεί. Θα ιταν ανόθτο να
περιμζνει να ςυμπλθρωκεί αυτόσ ο χάρτθσ με πλθρότθτα. Ο δάςκαλοσ καλεί τουσ
μακθτζσ να ςθμειϊςουν ενδεικτικά κάποια από αυτά που ζχουν ιδθ ειπωκεί.
Ο εννοιολογικόσ χάρτθσ μπορεί να πάρει τθν εξισ μορφι:
Ε. 6η
διδακτική ώρα
Σθν 6θ
διδακτικι ϊρα ο δάςκαλοσ εξθγεί ςτουσ μακθτζσ τι είναι ςπονδυλωτά
και τι είναι αςπόνδυλα ηϊα. Πθγαίνουν ςτισ αντίςτοιχεσ ςελίδεσ του βιβλίου
(Κεφάλαιο 3, ςελ. 64-65) και ολοκλθρϊνουν τισ γνϊςεισ τουσ. ΢τθ ςυνζχεια
καλοφνται να εφαρμόςουν τα όςα διδάχκθκαν ςτθν τάξθ ςε μία δραςτθριότθτα με
το Kidspiration που ο δάςκαλοσ ζχει ετοιμάςει από πριν.

17. ΢Σ. 7η
διδακτική ώρα
Σθν ζβδομθ διδακτικι ϊρα ο δάςκαλοσ καλεί τουσ μακθτζσ να επιςκεφτοφν τθν
Ελλθνικι Wikipedia ςτον παρακάτω ςφνδεςμο
http://el.wikipedia.org/wiki
Μετά οι μακθτζσ καλοφνται να δϊςουν τισ λζξεισ «μζλιςςα» και «λφκοσ» και
διαπιςτϊςουν πϊσ μποροφν να βρουν πλθροφορίεσ χρθςιμοποιϊντασ τθ
διαδικτυακι αυτι εγκυκλοπαίδεια. Θ τάξθ διαβάηει τα άρκρα. ΢τθ ςυνζχεια
επιςτρζφουν ςτο βιβλίο και ςυμπλθρϊνουν τισ γνϊςεισ τουσ με τθ βοικεια του
δαςκάλου.
Ο δάςκαλοσ ανακζτει ςτισ ομάδεσ των μακθτϊν να βρουν 8-12 λζξεισ κλειδιά και
να δϊςουν τουσ οριςμοφσ τουσ, πάντα βζβαια ςχετικζσ με τα μακιματα που
διδάχτθκαν, ςυμπλθρϊνοντασ το παρακάτω φφλλο εργαςίασ.

18. ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑ΢ΙΑ΢ 3
Βρείτε από το ςθμερινό μάκθμα λζξεισ και ςυμπλθρϊςτε τον παρακάτω πίνακα. Για
κάκε λζξθ δίνετε τον οριςμό τθσ διατυπωμζνο με ακρίβεια και ςαφινεια.
α/α Λζξθ Οριςμόσ
π.χ. Βαςίλιςςα Είναι θ αρχθγόσ τθσ κοινωνίασ των μελιςςϊν.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

19. ΢τθ ςυνζχεια κάκε ομάδα με τθ βοικεια του δαςκάλου με τθ βοικεια του
λογιςμικοφ hot potatoes φτιάχνει αςκιςεισ αντιςτοίχθςθσ οι οποίεσ δίνονται ςτισ
ομάδεσ για επίλυςθ. Ενδεικτικά όλθ θ τάξθ λφνει μία ομαδικά για να γευτοφν οι
μακθτζσ τθ χαρά τθσ λφςθσ με τθ βοικεια του ςυγκεκριμζνου λογιςμικοφ.
Παρακζτουμε μία που δθμιουργιςαμε ενδεικτικά:

20. Ζ. 8η
διδακτική ώρα
Σθν 8θ
διδακτικι ϊρα ο δάςκαλοσ ςυηθτά με τουσ μακθτζσ για τα όςα ζχουν
μάκει μζχρι τϊρα. Ηθτά από τισ ομάδεσ να δθμιουργιςουν ζνα μικρό βίντεο με το
υλικό που ζχουν μζχρι τϊρα (φφλλα εργαςίασ, το αρχείο από τον κειμενογράφο
Word, εικόνεσ κτλ.). ΢ε περίπτωςθ που λείπει κάτι μποροφν να βρουν εικόνεσ
χρθςιμοποιϊντασ τθν ιςτοςελίδα www.google.com. Ο δάςκαλοσ κα πρζπει να ζχει
ιδθ μεριμνιςει όπωσ και τθν 2θ
διδακτικι ϊρα ϊςτε οι ρυκμίςεισ να είναι ςτο
αυςτθρό φιλτράριςμα αναηιτθςθσ.
΢τθ ςυνζχεια, θ κάκε ομάδα ςυνεργάηεται για να δθμιουργιςει ζνα μικρό
βίντεο ςτο Windows Movie Maker (ι αν πρόκειται για υπολογιςτζσ με πιο
πρόςφατθ εκδοχι λογιςμικοφ ςτο Windows Live Movie Maker που είναι θ
ενθμερωμζνθ εκδοχι του εν λόγω προγράμματοσ) με τα αποτελζςματα τθσ
ςυνεργαςίασ των μελϊν τθσ από τα διάφορα φφλλα εργαςίασ και τισ
δραςτθριότθτεσ. Από τα επιμζρουσ μικρά βίντεο μπορεί να γίνει και μία ςυρραφι
ςε ζνα μεγαλφτερο βίντεο που κα είναι παρουςίαςθ τθσ δουλειάσ ολόκλθρθσ τθσ
τάξθσ.