1. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ν. Ε. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Της καθηγήτριας Κωνσταντίνας Ζωγάκη
ΤΙΤΛΟΣ: « Το ταξίδι του ξεριζωμού »
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: Νέα Ελληνική Λογοτεχνία,
Ιστορία .
Το σενάριο αποτελεί πρόταση διδασκαλίας για το μάθημα της Νέας
Ελληνικής Λογοτεχνίας της Α΄ Γυμνασίου.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : « Ταξίδι χωρίς επιστροφή » , Διδώ Σωτηρίου, Νέα
Ελληνική Λογοτεχνία , Α΄ Γυμνασίου.
ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 3 διδακτικές ώρες
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ : 1. Χρήση του εργαστηρίου των Η/Υ
2.Εξοικείωση των μαθητών με μηχανές αναζήτησης στο διαδίκτυο σε
κλειστά και ανοιχτά λογισμικά.
3. Ικανοποιητικός βαθμός εξοικείωσης των μαθητών με λογισμικό
επεξεργασίας κειμένου και γνώση κατασκευής βίντεο.
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Με τη διδασκαλία του σεναρίου επιδιώκεται οι μαθητές να
χρησιμοποιήσουν την πλατφόρμα ( εξ αποστάσεως εκπαίδευση )
webquest : http://zunal.com/webquest.php?w=243317 ,
να συνδέσουν το κείμενο με ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα της
εποχής , να έρθουν σε επαφή με σχετικό μουσικό και οπτικό υλικό ,
αξιοποιώντας έτσι δημιουργικά το απόσπασμα του μυθιστορήματος Οι
νεκροί περιμένουν , με τη βοήθεια των Τ.Π.Ε.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
1. Να γνωρίσουν οι μαθητές τη λογοτεχνική προσέγγιση ενός
σημαντικού γεγονότος της ελληνικής ιστορίας.
2. Να παρακολουθήσουν την αλλαγή της εικόνας της Ελλάδας , με το
πέρασμα του χρόνου, εξ αιτίας ιστορικών γεγονότων ,
προσεγγίζοντας το κείμενο διαθεματικά.
3. Να γνωρίσουν τη συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου και τα έργα της.
4. Να εντοπίσουν τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιεί η
συγγραφέας προκειμένου να προσεγγίσουν το κείμενο βιωματικά
και συναισθηματικά .
2. 5. Να παράγουν οι μαθητές γραπτά κείμενα σε συγκεκριμένο
επικοινωνιακό πλαίσιο .
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
1. Να καλλιεργήσουν οι μαθητές ομαδικό πνεύμα μέσα στα πλαίσια
της εργασίας σε ομάδες.
2. Να αναπτύξουν οι μαθητές πρωτοβουλίες και να μάθουν να
διακρίνουν την αξιοπιστία των διαφόρων πηγών (κριτικός
γραμματισμός).
3. Να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους προχωρώντας μέσω
της συνεργασίας από την ανακάλυψη στη σύνθεση .
4. Να παρουσιάσουν τα αποτελέσματά τους αξιοποιώντας
δημιουργικά το υλικό που συνέλεξαν.
ΣΤΟΧΟΙ Τ.Π.Ε.
1. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με τη χρήση μηχανών αναζήτησης
και διαδικτυακών πηγών γενικότερα ( νέος γραμματισμός)
2. Να μάθουν να χρησιμοποιούν τις Τ.Π.Ε και τους υπάρχοντες
ψηφιακούς πόρους ώστε να παράγουν δικό τους έργο ( με
πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου , παραγωγή video ).
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ :
1. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ : Η πρόταση βασίζεται στην ομαδοσυνεργατική
μάθηση και προωθεί την ανακαλυπτική μάθηση . Ο ρόλος του
δασκάλου είναι υποβοηθητικός και εμψυχωτικός στο πλαίσιο της
επικείμενης ανάπτυξης.
2.ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΡΟΝΟΥ
1η
- 2η
ώρα : αφετηρία / αφόρμηση : Ο φιλόλογος με τους μαθητές
της τάξης συζητούν για μεγάλα ιστορικά γεγονότα που συγκίνησαν και
ενέπνευσαν ανθρώπους του πνεύματος με αποτέλεσμα να τα
αποτυπώσουν στην λογοτεχνία, στην ποίηση , στο θέατρο και στον
κινηματογράφο.
Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες των 6 ατόμων και
αναζητούν στο ψηφιακό βιβλίο το κείμενο «Ταξίδι επιστροφής» της
Διδώς Σωτηρίου. http://dschool.edu.gr/
Μετά την ανάγνωση του κειμένου από τον φιλόλογο , γίνεται
αναφορά στη Μικρασιατική καταστροφή και σε μία από τις συνέπειές
της , την ανταλλαγή των πληθυσμών ως ιστορικά γεγονότα .
3. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα εργαζόμενη συνεργατικά αναλαμβάνει να
ολοκληρώσει μία εργασία :
ΟΜΑΔΑ Α΄ ( Οι βιογράφοι ) : Η πρώτη ομάδα αναζητά πληροφορίες
για τη ζωή και το συγγραφικό έργο της Διδώς Σωτηρίου, με στόχο τη
σύνταξη ενός κειμένου στο οποίο θα παραθέσουν τα στοιχεία που θα
συγκεντρώσουν. .
1.http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461
&t=390
2.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CF%8E_%CE%
A3%CF%89%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%85
3. http://www.potheg.gr/WriterDetails.aspx?id=7711120&lan=1
4.http://www.kedros.gr/menu.php?menu_id=43
5.http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/4034?locale=el
ΟΜΑΔΑ Β΄ (Οι φιλόλογοι ): Οι μαθητές αυτής της ομάδας θα
επεξεργαστούν το κείμενο, εστιάζοντας στην αντίδραση των ηρώων με
την είδηση της επερχόμενης καταστροφής και εντοπίζοντας τις σχετικές
φράσεις . Επίσης , θα εστιάσουν ιδιαίτερα στην ηρωίδα (Αλίκη) ,
προβάλλοντας το αντιπολεμικό πνεύμα που τη διακατέχει και τους
προβληματισμούς που εκφράζει εν όψει της επικείμενης καταστροφής.
Τις παρατηρήσεις τους σχετικά με τις αντιδράσεις των ηρώων του
κειμένου και πώς αυτές ξεδιπλώνονται από τη συγγραφέα, θα τις
παρουσιάσουν σε ένα κείμενο (με πρόγραμμα επεξεργασίας κειμένου).
1. http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-
A107/391/2588,10097/
2.http://diastixo.gr/arthra/357-i-mikrasiatiki-katastrofi-sti-logotexnia
ΟΜΑΔΑ Γ΄ (Οι ιστορικοί ): Η ομάδα αυτή θα βρει πληροφορίες για τη
Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών . Επίσης
θα συλλέξει υλικό από ιστοσελίδες που αναφέρονται στην καταστροφή
της Σμύρνης. Στη συνέχεια θα συντάξει ένα κείμενο στο οποίο θα
εκθέτει τις πληροφορίες της σχετικά με τα συγκεκριμένα ιστορικά
γεγονότα και τις συνέπειές τους .
1.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%B
1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA
%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE
%AE
2.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%8
3%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE_%CF%84%CE%B7%CF%82_
%CE%A3%CE%BC%CF%8D%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%82
4. 3.http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%8
6%CF%85%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B6%CE%AE%CF%84%
CE%B7%CE%BC%CE%B1_(%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%B1%C
F%83%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE
%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE
)
ΟΜΑΔΑ Δ΄( μουσικοί – κινηματογραφιστές) : Οι μαθητές αυτής της
ομάδας θα αναζητήσουν και θα συγκεντρώσουν εικόνες –
φωτογραφίες από τη Μικρασιατική καταστροφή και τον διωγμό των
Ελλήνων. Με το υλικό που θα συγκεντρώσουν θα κάνουν ένα βίντεο με
τη βοήθεια ενός λογισμικού παρουσίασης .
1.https://www.google.gr/search?q=%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%
CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE+%CF%84%CE%B7%CF
%82+%CF%83%CE%BC%CF%8D%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%82&sourc
e=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=TnpmU6XxAsmx0QWU6oHIDw&ved=0CAY
Q_AUoAQ&biw=1366&bih=609
2.https://www.google.gr/search?q=%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%81%
CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE+%CE
%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86
%CE%B7&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=HXxmU6nkGsaR0AXJ
j4D4Ag&ved=0CEIQsAQ&biw=1366&bih=609
Η ίδια ομάδα θα συγκεντρώσει και θα καταγράψει μουσικό υλικό.
Λαϊκά και έντεχνα τραγούδια εμπνευσμένα από τη Μικρασιατική
καταστροφή και την καταστροφή της Σμύρνης. Επίσης , σε ένα σύντομο
κείμενο θα καταγράψει τα θέματα στα οποία κυρίως αναφέρονται οι
στίχοι των τραγουδιών .
1.http://www.youtube.com/watch?v=2J6PwflSrRo&list=PL1518A0450D0
0882B
2.http://www.youtube.com/watch?v=-Ty-WOZC7CM
3.http://www.youtube.com/watch?v=LLQkgqDZ9Oo&list=PLmjaYj47E5e
8q7P8nY9gesY_RXLEXHSQ7
4.http://www.youtube.com/watch?v=zSpKhHUAmKU
5.http://www.youtube.com/watch?v=U9795NSroR0
Οι μαθητές αποθηκεύουν ηλεκτρονικά το υλικό που έχουν
συγκεντρώσει και το επεξεργάζονται .
5. 3η
ώρα : Την τρίτη ώρα οι μαθητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της
ομαδικής τους εργασίας . Όλες οι ομάδες συμπληρώνουν τις εργασίες
τους με παρατηρήσεις των άλλων ομάδων και γίνεται ένας γόνιμος
διάλογος.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ
Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι καθοδηγητικός και εμψυχωτικός . Έχει ως
στόχο να λύνει απορίες των μαθητών , να τους βοηθά σε προβλήματα
τεχνικής φύσεως , να τους καθοδηγεί με συμβουλές και γόνιμες
παρατηρήσεις , να τους εμψυχώνει ώστε να ανταποκριθούν στον ρόλο
τους και να επιβλέπει την πορεία των εργασιών όλων των ομάδων.
6. 1Ο
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Πού γεννήθηκε και πού έζησε η Διδώ Σωτηρίου;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
2. Ποια είναι τα σημαντικότερα έργα της ;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
3. Από πού, κυρίως, αντλεί την έμπνευσή της για τη συγγραφή των
έργων της;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
4. Πώς ερμηνεύετε την παρουσία του αυτοβιογραφικού στοιχείου
στα έργα της ;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
…………................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
...........................................................................................................
7. 2ο
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. α. Ποιες είναι οι αντιδράσεις των μελών της οικογένειας με την
είδηση της επερχόμενης καταστροφής;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
β. Με ποια εκφραστικά μέσα περιγράφει η συγγραφέας τις
αντιδράσεις των ηρώων της όταν μαθαίνουν ότι πρέπει να
εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να φύγουν για την Ελλάδα;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………....................................................
2. α. Ποιοι προβληματισμοί και ποια συναισθήματα γεννιούνται
στην Αλίκη βλέποντας από το τρένο τις όλο γαλήνη εικόνες του
ήρεμου τοπίου ;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
9. 3ο
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Να δώσετε το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο συντελέστηκε η
Μικρασιατική καταστροφή και η καταστροφή της Σμύρνης .
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
2. Ποιες ήταν οι συνέπειες της ανταλλαγής των πληθυσμών ;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
10. ………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………........
3. Ποιο ήταν το επίπεδο διαβίωσης των κατοίκων της Σμύρνης
και τι αντιμετώπισαν μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών;
………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
11. 4ο
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
1. Ποια θέση έχει η Σμύρνη στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων και
με ποιους τρόπους - εκτός των ιστορικών και λογοτεχνικών -
καταγράφηκε ;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
2. Αφού επικεντρωθείτε, επιλεκτικά , σε κάποια τραγούδια, να
εντοπίσετε τα ιστορικά γεγονότα που διακρίνονται και να
καταγράψετε τις φράσεις με τις οποίες περιγράφονται ή
υπονοούνται .
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
3. Ποια συναισθήματα κυριαρχούν στα τραγούδια που μελετήσατε
και πώς εκφράζεται η νοσταλγία για τις «χαμένες πατρίδες » ;
………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………
