1. Dr. R. Schats
VUmc
Subfertiliteit:
oorzaken en onderzoek

2. Wat is subfertiliteit ?
 Wat is normaal vruchtbaar?
 Welk percentage van de paren
 De mens is een relatief
onvruchtbaar zoogdier
 Wel elke maand een kans
 Succesvolle soort (?)

3. Zwanger in de tijd

4. De maandelijkse kans

5. De maandelijkse kans
en leeftijd

6. Diverse aspecten van
subfertiliteit
 Aandoening, ziekte ??
 Luxe probleem ??
 Psychisch versus lichamelijk
 Emotionele aspecten
 Consumptiegericht denken:
— Men vraagt wij draaien
 Uitstelgedrag

7. Leeftijd Europese vrouw bij
geboorte eerste kind
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Nederland
West
en
Zuid en
Noord Europa
Oost Europa

8. Leeftijd Nederlandse vrouw bij
geboorte eerste kind
22
23
24
25
26
27
28
29
30

9. Leeftijd Europese vrouw bij
geboorte eerste kind
22.0
24.0
26.0
28.0
30.0
NEDERLAND Zweden Rusland Polen

10. Subfertiliteit
 Thuis zwanger worden lukt niet
 Welke termijn ??
 Initiatief ligt bij de patiënt
 Vruchtbaarheidsonderzoek
 Diagnostiek
 Diagnose
 Therapie

11. Een helicopterview
 Begrip voor en inzicht in de
lichamelijke en psychische
belasting van het niet zwanger
worden en na gedegen onderzoek
de juiste en minst belastende
therapie selecteren en toepassen

12. Wat hangt je boven het hoofd ?

13. Een wezenlijk deel van infertiliteits-
onderzoek en -behandeling dient te
zijn het paar voor te bereiden op de
mogelijkheid van het niet zwanger
worden
Stelling 11:
Transvaginal sonography in early human
pregnancy
Erasmus Universiteit Rotterdam
Dr. R. Schats, 30 januari 1991

14. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

15. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

16. Anamnese vrouw en man
 Primair / secundair
 Duur subfertiliteit
 Cyclus
 Infecties
 Coïtus
 Puberteit
 Abdominale operaties

17. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

18. Hormonen in de
menstruele cyclus
0
200
400
600
800
1000
1200
0.1
1
10
100
1000
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28
oestradiol
LH,FSH,P4
cyclusdag
FSH LH Progesteron Oestradiol

19. Basale temperatuurcurve
 Ovulatoire cyclus
 Folliculaire deel
 Luteale fase
 Progesteron
 Voorspelt niet
 Nuttige informatie

20. Basale temperatuurcurve
36
36.2
36.4
36.6
36.8
37
37.2
37.4
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27
Temperatuur
Cyclusdag
temperatuur

21. Basale temperatuurcurve
36
36.2
36.4
36.6
36.8
37
37.2
37.4
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31
Temperatuur
Cyclusdag
temperatuur

22. Basale temperatuurcurve
36
36.2
36.4
36.6
36.8
37
37.2
37.4
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35
Temperatuur
Cyclusdag
temperatuur

23. Hormonen in de
menstruele cyclus
0
10
20
30
40
50
60
70
1 4 7 10 13 16 19 22 25 28
Progesteron
Cyclusdag
Progesteron (ng/ml)

24. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

25. Semenanalyse
 Sterk wisselend
 Aantal per ml
 Motiliteit
 Morfologie
 Chemie

26. WHO criteria Semenanalyse
 Volume: 2 – 5 mL
 Dichtheid: > 20 miljoen/mL
 Motiliteit: > 40%
 Morphologie: > 40% normale vormen
 Chemie: zure fosfatase, fructose

27. Wisselende semenparameters:
dichtheid in de tijd

28. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

29. Samenlevingstest (PCT)
 Beoordelen overleving zaadcellen in
cervixslijm ± 10 uur na coitus
 Zaad- en slijmkwaliteit
 Midcyclisch: dwz rond de ovulatie
 Wat wordt getest ?
 Prognostische waarde
 Er is geen betere test

30. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

31. Procedure HSG
Filmpje

32. Fertiliteitsonderzoek
 Anamnese vrouw en man
 Basale temperatuurcurve (BTC)
 Zaadonderzoek (SA)
 Samenlevingstest (PCT)
 Hysterosalpingogram (HSG)
 Laparoscopie

33. Procedure
laparoscopie
Filmpje

34. Diverse oorzaken
 Vrouwelijk:
— tubair, anovulatie, cervix,
uterien, endometriosis
externa en ???
 Mannelijk: OATS
 Combinaties
 Idiopathisch

35. Diverse behandelingen
 Niets doen
 Ovulatie-inductie
 Chirurgisch
 Intra-uteriene inseminatie
 IVF
 ICSI

36. Diverse behandelingen
 Niets doen
 Ovulatie-inductie
 Chirurgisch
 Intra-uteriene inseminatie
 IVF
 ICSI

37. Niets doen
 Prognostische modellen:
— Goede prognose >40%
 Als behandeling kans op
zwangerschap niet kan
verhogen

38. Diverse behandelingen
 Niets doen
 Ovulatie-inductie
 Chirurgisch
 Intra-uteriene inseminatie
 IVF
 ICSI

39. Ovulatie inductie
 Analyse cyclusstoornis:
— BTC
— Hormoonbepalingen
FSH, LH, E2, P4

40. Indeling niveau organen
 Hypothalame afwijkingen
 Hypophysaire afwijkingen
 Ovariële pathologie
 Uteriene afwijkingen

41. Indeling niveau organen
 Centraal:
— Hypothalamus en hypophyse
 Perifeer:
— Ovarium en uterus

42. Indeling naar optreden
 Primair
 Secundair

43. Primair
Nog nooit een
cyclus gehad

44. Secundair
Wel een cyclus
gehad in het verleden

45. Nadere indeling
 Amenorrhoe
 Oligomenorrhoe
 Polymenorrhoe
 Menorrhagie
 Hypomenorrhoe
 Metrorrhagie
 Intermenstrueel bloedverlies

46. Amenorrhoe
 Primair / Secundair
 Van belang voor oorzaak
 Therapie (?)
 Specifieke syndromen

47. Primaire amenorrhoe
 Chromosomaal
 Hypothalaam
 Ovarieel
 Uterien
 Vaginaal

48. Syndroom van Kallmann
 GnRH deficiëntie + anosmie
 Stoornis in bulbus olfactorius
 Geen aansturing hypophyse
 Behandeling: GnRH pomp

49. Secundaire amenorrhoe
 Hypothalaam
 Hypophysair
 Ovarieel
 Uterien

50. Secundaire amenorrhoe:
hypothalame oorzaken
 Anorexia nervosa
 Sterke gewichtstoename
 „Atleten‟amenorrhoe
 Stressamenorrhoe

51. Secundaire amenorrhoe:
hypophysaire oorzaken
 Microadenoom hypophyse:
hyperprolactinaemie
 Hypophysesteellaesies
 Syndroom van Sheehan

52. Secundaire amenorrhoe:
ovariële oorzaken
 IOF
 Menopauze praecox
 Ovariumtumoren:
— hormoonproducerend
 PCOS

53. Secundaire amenorrhoe:
uteriene oorzaken
 Tuberculeuze endometritis
 Endometritis:
post partum, post curettage:
Syndroom van Ashermann

54. Cyclusstoornissen
 Hormonale en organische
stoornissen
 Denken aan de diverse niveaus
voor oplossing probleem

55. Wat is ovulatie-inductie
 Het induceren van een eisprong bij:
• Patiënten met anovulatie
• Patiënten met kinderwens
 Verschil met hyperstimulatie:
• Patiënten met ovulatoire cyclus
• Meerdere follikels

56. WHO indeling anovulatie
 Groep 1:
— hypogonadotroop hypooestrogeen:
FSH , E2 
 Groep 2:
— Normogonadotroop normooestrogeen
FSH =, E2 =
 Groep 3:
— Hypergonadotroop hypo-oestrogeen
FSH , E2

57. Ovulatie-inductie
 Clomifeencitraat
 Clomifeencitraat / hCG
 GnRH pomp
 Gonadotrophinen: FSH / hCG
 Dopamine agonisten

58. Clomifeencitraat
 Heel oud middel
 Synthetisch antioestrogeen
 Blokkeert oestrogeenreceptoren
 Hypothalamus / hypophyse “meten” te
weinig Oestradiol: FSH spiegel stijgt
 OVULATIE
 Dosering: 50 – 150 mg / CD 5 t/m 9
 Eventueel in combinatie met hCG

59. GnRH pomp
 GnRH wordt pulsatiel
afgegeven: daarom een pomp
 Intraveneus of subcutaan
 Elegant maar belastend
 Weinig controles nodig
 Goede resultaten

60. Gonadotrophinen: FSH / LH
 Dagelijkse injecties
 Regelmatig echoscopische controle
 CAVE: OHSS en grote meerlingen
 hCG injectie als follikel(s) rijp
 hCG heeft dezelfde biologische
activiteit als LH

61. Het FSH molecuul

62. Dopamine agonisten
 Bij hyperprolactinaemie
 Vaak galactorrhoe
 Diagnostiek: MRI hypophyse
 Indien geen macroadenoom
 Behandeling met dopamine agonist
 Cyclusherstel, ovulaties

63. PCO en Hirsutisme

64. PCO: de diagnose
 Oligomenorrhoe vanaf menarche
 Verhoogd serum LH
 Polycysteuze ovaria (echoscopie)
 Adipositas
 Hirsutisme (hyperandrogenisme)
 Insulineresistentie
 subfertiliteit door anovulatie

65. PCO: de oorzaken
 Onbekend !, 4% van alle vrouwen
 Erfelijk
 Enzymdeficiënties
 Te veel eicellen

66. PCO: de gevolgen
 Vaak subfertiliteit
 Adipositas, hirsutisme
 Diabetes mellitus type II
 Verhoogde kans op
endometriumcarcinoom
 Lange termijn: verhoogde kans
op hart en vaatziekten

67. PCO: de behandeling
 Geen kinderwens:
—OAC (Diane)
 Wel kinderwens:
—Ovulatie-inductie

68. Echoscopie:
Eierstok met follikel

69. Echoscopie:
Eierstok met follikel

70. Policysteus ovarium

71. PCO: Samenvatting
 Meest voorkomende oorzaak
van cyclusstoornissen
 subfertiliteit
 Lange termijn effecten

72. Hirsutisme
 Beharingspatroon bij de vrouw in
mannelijke richting
 Gestoorde interactie tussen androgenen
en hun receptoren
 Balans spiegels en gevoeligheid

73. Hirsutisme: anamnese
 Wanneer begonnen ?
 Medicijngebruik ?
 Cyclusstoornissen:
— Ovarium / bijnier

74. Hirsutisme:
lichamelijk onderzoek
 Ferriman Galway score
 Kaalheid
 Stemverlaging
 Hypoplasie van de mammae
 Clitorisvergroting

75. Hirsutisme:
laboratorium onderzoek
 Androgenen:
androsteendion, testosteron, dehydro-
epiandrosteron
 Nier- en/of leverfunctiestoornissen
 Bijnier of ovarium ?
 Tumoren ?

76. Hirsutisme: behandeling
 Causaal: oorzaak bestrijden
(enzymdeficienties, tumor)
 Symptomatisch: bijv. OAC bij PCO
 Belangrijke taak voor
schoonheidsspecialiste en huidtherapeute

77. Hirsutisme: samenvatting
 Hirsutisme vaak idiopathisch
 Verhoogde gevoeligheid receptoren
 Vaak symptomatische, soms
causale therapie

78. Diverse behandelingen
 Niets doen
 Ovulatie-inductie
 Chirurgisch
 Intra-uteriene inseminatie
 IVF
 ICSI

79. Chirurgisch
 Tubachirurgie
— Steeds minder vaak vanwege
succes van IVF
— Verwijdering hydrosalpingen
 Endometriose chirurgie

80. Hydrosalpingen

81. Hydrosalpinx / Follikels ?

82. Strandell A et al.
Hum Reprod 1999; 14: 2762-9
Laparoscopische
salpingectomie
Geen interventie
alvorens IVF
Aantal Patiënten 116 88
Leeftijd 31.8  3.6 31.8  3.7
Prim. Infert. (%) 85 (73) 56 (63)
Bilat. Hydros. (%) 69 (59)* 36 (41)*
US. Hydros. (%) 37/73 (51) 42/73 (57)
Patiënt karakteristieken
* P=0.02

83. Strandell A et al.
Hum Reprod 1999; 14: 2762-9
Laparoscopic
sapingectomy
No intervention
before IVF
Aantal Patiënten 108 79
Eenheden FSH 2231  895 2186  781
Duur Stimulatie Fase
11.4  2.2
(7-20)
11.6  2.9
(5-25)
Aantal Oöcyten 10.6  5.9 10.6  6.1
ICSI procedures (%) 14 (13.1) 10 (12.6)
Aantal embryo‟s (%) 6.8  4.8 7.0  4.9
Cyclus Karakteristieken

84. Strandell A et al.
Hum Reprod 1999; 14: 2762-9
Laparoscopische
salpingectomie
Geen interventie
voor IVF
P Relatief
risico (RR)
95% CI
voor RR
Patiënten 116 88
CPR, N (%) 40 (34.5) 22 (25.0) 0.17 1.34 0.9-2.1
OGPR, N (%) 31 (26.7) 15 (17.0) 0.13 1.57 0.9-2.7
Gest. Cyclus 110 82
CPR, N (%) 38 (34.5) 21 (25.6) 0.21 1.35 0.9-2.1
OGPR, N (%) 30 (27.3) 14 (17.1) 0.12 1.60 0.9-2.8
Per ET 107 77
IR, N/N (%) 46/210 (21.9) 28/151 (18.5) 0.51 1.18 0.8-1.8
CPR, N (%) 38 (35.5) 21 (27.3) 0.26 1.30 0.8-2.0
AR, N/IUG (%) 6/36 (16.7) 5/19 (26.3) 0.48 0.63 0.2-1.8
EUG 2 2
OGPR, N (%) 30 (28) 14 (18.2) 0.16 1.54 0.9-2.7
IR & PR in 204 patiënten:
1e cyclus: intention to treat analysis

85. Strandell A et al.
Hum Reprod 1999; 14: 2762-9
Laparoscopische
salpingectomie
Geen interventie
voor IVF
P Relatief
risico (RR)
95% CI for
RR
Bilat. Hydros. 63 34
IR, N/N (%) 31/121 (25.6) 8/65 (12.3) 0.038 2.08 1.02-4.26
CPR, N (%) 25 (39.7) 7 (20.6) 0.07 1.92 0.93-3.99
OGPR, N (%) 21 (33.3) 5 (14.7) 0.057 2.27 0.94-5.47
US zichtbaar 35 40
IR, N/N (%) 21/70 (30.0) 13/78 (16.7) 0.077 1.80 0.98-3.32
CPR, N (%) 16 (45.7) 9 (22.5) 0.029 2.13 1.08-4.22
OGPR, N (%) 14 (40.0) 7 (17.5) 0.038 2.40 1.09-5.28
Bilat. + US 20 19
IR, N/N (%) 16/39 (41.0) 4/37 (10.8) 0.004 3.80 1.40-10.31
CPR, N (%) 12 (60.0) 3 (15.8)
0.00
8
3.80
1.27-
11.40
OGPR, N (%) 11 (55.0) 3 (15.8) 0.019 3.48 1.15-10.59
Patiënten met bilaterale en/of US zichtbare hydrosalpingen

86. Strandell A et al.
Hum Reprod 1999; 14: 2762-9
 Enige (multicentre) prospectieve
gerandomiseerde studie (PRT)
 Diagnose hydrosalpinx gesteld door
gynaecoloog die het paar verwees voor
IVF
 Randomisatie: geen interventie of
interventie: laparoscopische tubectomie
(unilateraal of bilateraal) voorafgaande
aan IVF behandeling

87. Strandell A et al.
Hum Reprod 1999; 14: 2762-9
CONCLUSIES:
 Geen statistisch significante verschillen
 MAAR, subgroep analyse:
Bilaterale hydrosalpingen:
IR: 25.6% versus 12.3%, P = 0.038
CPR: 45.7% versus 22.5%, P = 0.029
Bilateraal + US zichtbaar:
OGPR: 55.0 versus 15.8%, P = 0.019

88. Eindconclusie
 Echoscopisch te visualiseren
hydrosalpingen geven een significante
reductie in zwangerschapskans (bij IVF)
 Salpingectomie alvorens IVF te starten
is daarom aan te raden

89. Endometriose chirurgie
 Vaak voorbehandeling met GnRH-
agonist (maandelijks depot)
 Adhaesioloysis
 Verwijdering cysten
 Et cetera

90. Ovariële endometriose

91. Cysten op de MRI

92. Endometriose cysten en IVF
Endometriose cyste
Follikels

93. Endometriose cysten en IVF

94. Endometriose cysten en IVF
Endometriose cyste
Follikels

95. Endometriose cysten en IVF

96. Ernstige endometriose &
IVF-behandeling
 Het Surrey protocol
— Fertil Steril 2002; 78: No.4
 „Lange‟ voorbehandeling met GnRH
agonist
— Ten minste drie maanden
 Hogere kans op implantatie
 Hogere kans op doorgaande
zwangerschap

97. Multiorgaan ziekte

98. ENDOMETRIOSIS
TEAM
GYNAECOLOOG
(Fertiliteit / IVF)
GASTROENTEROLOOG
RADIOLOOG (MRI)
UROLOOG INTESTINAAL
CHIRURG
PIJN TEAM:
ANESTHESIOLOOG
Multidisciplinaire benadering

99. Diverse behandelingen
 Niets doen
 Ovulatie-inductie
 Chirurgisch
 Intra-uteriene inseminatie
 IVF
 ICSI

100. Indicaties voor IUI
 Verminderde semenkwaliteit:
mannelijke factor
 Idiopathische onvruchtbaarheid
 Cervicale factor
 Endometriose graad I en II

101. IUI: twee methoden
 Spontane cyclus
 Gestimuleerde cyclus

102. IUI in de spontane cyclus:
urine LH-testen
 Geen hormonen !
 Eenmaal echoscopie rond CD 10
om dag van start urine testen te bepalen
 Urine testen op LH 2 maal per dag:
„s ochtends om  7.00 uur,
„s avonds om 19.00 uur
 Inseminatie 20 – 30 uur na positieve test

103. IUI in de spontane cyclus:
met hCG-injectie
 Echoscopie rond 10e dag van de cyclus
 Zonodig vervolg follikelgroei met
echoscopie om dag Pregnyl 10.000 IE
(hCG) injectie bij grootste follikel van
18 mm te bepalen
 Inseminatie ±42 uur na Pregnyl injectie

104. IUI in de gestimuleerde cyclus:
stimulatie met FSH
 Stimulatie met FSH
 Zorgvuldige echoscopische controles
 Afsluitende injectie met hCG
bij grootste follikel van 18 mm
 Maximaal 3 follikels groter dan 18 mm of
in totaal 5 groter dan 12 mm !!
 Inseminatie ±42 uur na hCG

105. IUI in de gestimuleerde cyclus
CAVE !!
 Ovarieel hyperstimulatie
syndroom (OHSS)
 Grote meerlingen

106. Kans op succes
afhankelijk van:
 Aantal zaadcellen
 Leeftijd van de vrouw
 Indicatie voor IUI

107. Diverse behandelingen
 Niets doen
 Ovulatie-inductie
 Chirurgisch
 Intra-uteriene inseminatie
 IVF
 ICSI

108. De IVF behandeling
 De start van de behandeling
 De stimulatie van de eierstok(ken)
 Het aanprikken van de follikels
 De laboratorium fase
 De plaatsing van embryo‟s
 De fase na de terugplaatsing
 De zwangerschapstest

109. Medicijnen bij een
IVF behandeling
 (OAC)
 GnRH agonist / antagonist
 FSH
 hCG
 Progesteron

110. Monitoring stimulatie
 Grootte en aantal follikels
 Bepaling serum oestradiol
 Oveenstemming:
- Echobeeld
- Oestradiolspiegel

111. Echoscopie:
Eierstok met follikels

112. Echoscopie:
dreigend OHSS

113. Een „punctiekamer‟

114. Naald, naaldgeleider en
transducer

115. „Punctie‟: schematisch

116. Follikel: schematisch

117. Punctie van de follikels

118. Follikelvloeistof

119. Het zoeken van eicellen

120. Een eicel of oocyt

121. Meerdere eicellen

122. Het bewerken van het zaad

123. Zaadcellen na bewerking

124. De kweekschaaltjes

125. Eicellen en zaadcellen

126. ICSI microscoop

127. ICSI procedure

128. De broedstoven

129. Embryo-ontwikkeling

130. Embryo transfer en echoscopie
 Abdominale echoscopie
 Meerwaarde ??
 Bij een moeilijke transfer
 Tot voor kort geen goede studies

131. Embryo transfer:
schematisch

132. Embryo transfer

133. Fasen in een
IVF behandeling
 Stimulatiefase 100
 Follikelaspiratie (OPU) 95
 Laboratoriumfase 94
 Embryo transfer 90
 Zwangerschapstest 35
 Doorgaande zwangerschap 25

134. Periode Embryo Transfer
tot zwangerschapstest
 De embryo transfer
 Implantatiefase

135. Aspecten Embryo Transfer
 Kwaliteit embryo‟s
 Selectie van de embryo‟s
 Embryoloog / Analist
 Gynaecoloog / Fertiliteitsarts
 ET catheter
 ET procedure
 „Onbekende zaken‟

136. ET onder transabdominale
echoscopische begeleiding

137. Blaas
Fundus
Cervix
binnencatheter
luchtbellen
Endometrium ‘plaat’
Schematisch overzicht

138. Conclusies Embryo Transfer
 Zeker een hoofdzaak
 Nog relatief slecht geanalyseerd
 Nog te verbeteren
 Belangrijke vraag: ET onder
echoscopisch zicht echt zinvol ?

139. A
C
B
A= lengte endometrium plaat
B= afstand catheter-fundus
C= afstand luchtbellen-fundus
CA-ratio= positie luchtbellen
tov endometrium
VUmc onderzoek

140. CA-ratio
Fundus
Fundus
CA-ratio < 0,5
‘bovenste helft’
CA-ratio > 0,5
‘onderste helft’
C
C
A

141. Resultaten 1
Echoscopie Controle P
Aantal patiënten 376 369
Leeftijd 34,1 34,9 0,009
Zwanger 134 (35,6%) 135(36,6%) NS
Doorgaand zwanger 117 (31,1%) 109 (29,5%) NS
Aantal embryo's bij transfer 657 656 NS
Gem aantal embryo's bij transfer 1,75 1,78 NS
Aantal vruchtzakken 159 160 NS
Implantatiepercentage 24,20% 24,40% NS
Zwanger Niet zwanger P
Lengte endometrium (A) 23,1 22,4 NS
Afstand catheter-fundus (B) 17,4 17,8 NS
Afstand luchtbel-fundus (C) 8,7 10,1 0,018
Afstand luchtbel-catheter 8,7 7,8 NS
CA-ratio 0,36 0,45 0,002

142. Resultaten 2
CA-ratio <0,5 CA-ratio >0,5 P
Aantal patiënten 192 84
Leeftijd 33,8 34,2 NS
Zwanger 84(43,8%) 22(26,2%) 0,006
Doorgaand zwanger 74(38,5%) 18(21,4%) 0,006
Aantal embryo's bij transfer 333 148 NS
Gem aantal embryo's bij transfer 1,73 1,76 NS
Aantal vruchtzakken 96 26 0,007
Implantatiepercentage 28,80% 17,60% 0,031

143. Speciale ART technieken
 PESA / TESE
 Third party procreation:
— KID
— Eiceldonatie
— HTDM

144. PESA / TESE
 Chirurgisch verkregen sperma
— Percutane epidydimale
sperma aspiratie
— Testiculaire sperma
extractie

145. KID
 Steeds minder vraag naar
 Wetgeving heeft KID moeilijk
gemaakt
 KID met bekende donor
 Geen medische behandeling

146. Eiceldonatie
 Indicaties:
— POF
— Genetisch
 Alleen niet comercieel
 IVF-behandeling voor de donor
 ET bij acceptor

147. HTDM
 Hoogtechnologisch draagmoederschap
 Strict indicatie gebied:
— Afwezigheid uterus:
 Aangeboren
 Verworven
— Contraïndicatie voor zwangerschap
 Strenge selectie procedure
— Wensouders en draagouders
 Alleen in VUmc in Nederland

148. Conclusies
 OFO stelt niet zo veel voor
 Beperkte prognostische waarde
van testen (PCT)
 ART steeds belangrijker
 Tegenwoordig veel mogelijk:
— KID, eiceldonatie, IVF, ICSI,
PESA, TESE, HTDM